greatsixsutras0211_六十正理論釋.g2.0f

六大冊之根本教言Ztsa26རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། 2-361 ༄༅། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཡུཀྟི་ཥཥྛི་ཀ་བྲྀཏྟི། བོད་སྐད་དུ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྒྱལ་བའི་རིགས་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་འབྲང་བ། །མཐའ་གཉིས་ སེལ་བའི་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ། །གང་གིས་མཛད་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདག་གིས་དབུ་མའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་རྣམས་དབྱེ། །དེ་ལ་སློབ་དཔོན་འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་གནས་ པ་བཞིན་དུ་དེ་ཁོ་ན་གཟིགས་པས་དགྱེས་པའི་ཁྱད་པར་བརྙེས་པ་སྟེ། དེ་རྟོགས་པ་ནི་དད་པ་མཆོག་གི་གནས་ཡིན་པར་མཁྱེན་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་ལས་འཇིག་རྟེན་དང་ འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དགེ་བའི་ཚོགས་མ་ལུས་པར་འབྱུང་བ་དང་འཕགས་པའི་གང་ཟག་མ་ལུས་པར་འབྱུང་བ་དང་། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡེ་ཤེས་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་ རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཡང་གཟིགས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་ཡོད་པ་ དང་མེད་པའི་མཐར། རྟོག་པའི་དྲི་མས་མ་གོས་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་པར་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱིས་བརྗོད་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འཆད་པར་བཞེད་དེ། 2-362 དེ་སྟོན་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཐ་མི་དད་པར་གྱུར་པ་ལ། གུས་པ་སྐྱེས་ནས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་རྩོམ་མོ། །གང་དག་སྐྱེ་དང་འཇིག་ པ་དག །འདི་ཡི་ཚུལ་གྱིས་རབ་སྤངས་པ། །རྟེན་ཅིང་འབྱུང་བ་གསུངས་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་ཕྱག་འཚལ་བ་བརྩམ་མོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་དང་། རྩོད་པ་ བཟློག་པ་ལས་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྟོད་པ་མ་བརྗོད་པ་དབུ་མ་འདི་ལས་བརྗོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་དང་རྩོད་པ་བཟློག་པ་གཉིས་དབུ་མ་ལས་འཕྲོས་པ་སྟེ། རང་གི་ རྒྱུད་གུད་ན་མེད་པས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟོད་པ་མ་བརྗོད་དེ། འདི་ལྟར་རྩོད་པ་བཟློག་པ་ནི། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་སྟེ། །རང་གི་དངོས་པོ་ཡོད་མིན་ ཏེ། །གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ཡོད་རེ་སྐན། །རྩོད་པ་བཟློག་པ་ནི་དེ་ལ་བརྒལ་བ་དང་ལན་བཏབ་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་བཞིན། །དྲི་ ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཅི་འདྲ་བ། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་དང་དེ་བཞིན་གནས། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་འཇིག་པར་བཤད། །སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་ནི་དེ་ལ་བརྒལ་བ་དང་ལན་བཏབ་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། ། 2-363 རིགས་པ་དྲུག

【現代漢語翻譯】 六大冊之根本教言Ztsa26《理六十頌釋》 《理六十頌釋》 梵語：Yuktiṣaṣṭika-vṛtti。 藏語：《理六十頌釋》。 頂禮曼殊室利智慧勇識。 追隨勝者理路者， 遣除二邊之理六十頌， 作者尊前我頂禮， 我以中觀之理來辨析。 對此，論師以如實照見緣起之存在方式而獲得喜悅之殊勝，了知證悟此理乃是殊勝信心之所依處，故而宣說緣起。從緣起中，世間和出世間的一切善法得以產生，一切聖者得以產生，以及諸佛薄伽梵（Bhagavan，梵文，世尊）以無礙智慧圓滿證悟一切法之實相，亦皆因照見緣起。緣起本性不生，故遠離生滅、有無等邊見，不為分別之垢所染。緣起之自性為空性，故以大音宣說，欲闡釋緣起。 如是，對於宣說緣起之如來，其自性與緣起無別，生起敬信，故造此論以頂禮。 何者生與滅， 以此理善舍， 宣說緣起者， 勝者前頂禮。 如是，造論以頂禮。 為何《七十空性論》和《回諍論》中，論師未作讚頌，而在此中作讚頌呢？ 答：因為《七十空性論》和《回諍論》是從中觀理路中延伸出來的，不屬於獨立的論典，所以沒有單獨進行讚頌。例如，《回諍論》中說： 諸法之自性， 非由因等生， 無有自性故， 豈有他物生？ 《回諍論》是對上述觀點的辯駁，因此是從中觀理路中延伸出來的，這一點是顯而易見的。 如幻如夢境， 如尋香城等， 如是說為生， 如是亦安住， 如是亦壞滅。 《七十空性論》也是對上述觀點的辯駁，因此是從中觀理路中延伸出來的，這一點是顯而易見的。 理六十

【English Translation】 The Root Teachings in Six Great Volumes, Ztsa26, Commentary on the Sixty Stanzas on Reasoning. Commentary on the Sixty Stanzas on Reasoning. In Sanskrit: Yuktiṣaṣṭika-vṛtti. In Tibetan: Commentary on the Sixty Stanzas on Reasoning. Homage to Mañjuśrī, the Heroic Mind of Wisdom. Following the path of reasoning of the Victorious One, The Sixty Stanzas on Reasoning that eliminate the two extremes, To the author of these, I pay homage, And I shall explain them with the principles of the Middle Way. Here, the teacher, having attained the distinction of delighting in seeing precisely how dependent arising exists, knowing that realizing this is the basis of supreme faith, therefore speaks of dependent arising. From seeing dependent arising, all collections of virtue of the world and beyond arise, all noble individuals arise, and also the Buddhas, the Bhagavat (Bhagavan, Sanskrit, The Blessed One), endowed with unobstructed wisdom, perfectly awaken to the reality of all phenomena, also seeing that dependent arising is unproduced by its own nature, therefore, at the extremes of arising and ceasing, existence and non-existence, unpolluted by the stains of conceptualization, dependent arising is empty of inherent existence, and having proclaimed this with great voice, he wishes to explain dependent arising. Thus, having generated reverence for the Tathagata (Tathagata, Sanskrit, Thus Gone One), who reveals dependent arising and whose nature is inseparable from dependent arising, he begins by paying homage. Those who arise and cease, Well abandon by this method, Who spoke of dependent arising, To the Powerful Sage, I pay homage. Thus, he begins by paying homage. Why is it that in the Seventy Stanzas on Emptiness and the Refutation of Disputes, the teacher did not express praise, but does so here in the Middle Way? Answer: Because the Seventy Stanzas on Emptiness and the Refutation of Disputes are extensions of the Middle Way, they do not belong to independent treatises, so there was no separate expression of praise. For example, in the Refutation of Disputes, it says: The inherent nature of phenomena, Is not from causes and so forth, Because there is no self-nature, How can other things arise? The Refutation of Disputes is a refutation of the above view, therefore it is clear that it is an extension of the Middle Way. Like illusion, like a dream, Like a city of গন্ধর্ব (Gandharva, Sanskrit, celestial musician), Thus it is said to arise, Thus it also abides, Thus it also ceases. The Seventy Stanzas on Emptiness is also a refutation of the above view, therefore it is clear that it is an extension of the Middle Way. Sixty Stanzas on Reasoning

---

་ཅུ་པ་འདི་ནི་དབུ་མ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་གཙོ་བོར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དཔྱད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། བྱས་པའི་ཕྱིར་དབུ་མ་ལས་འཕྲོས་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དབང་ཕྱུག་དང་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་དང་དུས་དང་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཁས་ལེན་པ་དག་ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་འདོད་ཀྱང་བདེན་པ་གཉིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་མཐོང་བ་ལས་ཉམས་པས་ཕྱིར་ ཕྱོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བ་རྣམ་པར་ཆད་པའི་མཚན་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡུན་རིང་མོར་ཡང་འགྲོ་མི་ནུས་སོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བསྟན་པ་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ ཙམ་འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པ་དང་པོ་ཟླ་མེད་པ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ སྤངས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བར་འགྱུར་བའི་ཆེན་པོའོ། །དེ་བས་ན་དེ་སྟོན་པས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མ་ལུས་པའི་དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟོན་པ་བླ་ན་མེད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ཐུབ་པའི་དབང་པོར་དགའ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། 2-364 རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟོན་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ཡིན་པར་རྟོགས་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གསུང་བ་ཡི། །ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་དབང་པོ་མ་ཡིན་པ་མི་འབྱུང་ངོ་། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བ་ནི་ཐུབ་པའི་དབང་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རྒྱུའོ། །ཐུབ་པའི་དབང་པོར་གྱུར་པ་ཡང་རྟེན་ ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བའི་རྒྱུ་སྟེ། གཞན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འཆད་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱང་ཐུབ་པའི་དབང་པོས་ བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་འཆད་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་མི་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པ་གཞན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་ སྐྱེ་མི་འགག་ཅེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་འདོད་དོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་ དེ་ཐུབ་པའི་དབང་པོར་གྱུར་བ་མ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོ་རྣམས་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུང་བ་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་སྟེ། 2-365 ད

【現代漢語翻譯】 此《中觀根本慧論》也如《中觀》一樣，主要從緣起進行分析，因此並非是從《中觀》衍生而來。 那些聲稱有自性（藏文：ངོ་བོ་ཉིད།），自在天（藏文：དབང་ཕྱུག），等等，並認為眾生的生滅等源於自性、自在天、自性、神我、時間和無慾之子等的人，如果他們想要通過捨棄這些而進入涅槃之城，但由於顛倒地看待二諦（勝義諦和世俗諦），就像背離正道的人一樣，他們將無法長久地進入那斷絕輪迴的涅槃之城。僅僅是宣講緣起，這本身就是正確看待二諦的因，因此，所有已逝和將逝的聖者們，都將唯一地趨向于那無與倫比的、完全捨棄一切有為法的涅槃之城。因此，宣講緣起能帶來圓滿的福德和智慧資糧，無與倫比的導師是聲聞、緣覺和能仁（釋迦牟尼佛）之主，他們並非僅僅因為是能仁之主而感到歡喜， 而是因為他們宣講緣起，所以才被認為是能仁之主。因此，我向宣講緣起的能仁頂禮！』 緣起不是非自主的，宣講緣起是成為能仁之主的原因。成為能仁之主也是宣講緣起的原因，因為沒有人能夠宣講其他的緣起。聲聞、緣覺和菩薩們也因為能仁之主的教導才能宣講緣起。如果說因為相互依賴，兩者都不能成立，那麼，我說，這種相互依賴，即所謂的『無自性、無生滅』，就是緣起，這也是宣講空性者所認同的。並非僅僅因為宣講緣起就成為能仁之主，而是在宣講事物相互依賴的成立方式時，因為遮止了事物的生滅。『誰』是指原因， དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དབང་ཕྱུག་དང་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་དང་དུས་དང་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཁས་ལེན་པ་དག་ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་འདོད་ཀྱང་བདེན་པ་གཉིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་མཐོང་བ་ལས་ཉམས་པས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བ་རྣམ་པར་ཆད་པའི་མཚན་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡུན་རིང་མོར་ཡང་འགྲོ་མི་ནུས་སོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བསྟན་པ་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པ་དང་པོ་ཟླ་མེད་པ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བར་འགྱུར་བའི་ཆེན་པོའོ། །དེ་བས་ན་དེ་སྟོན་པས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མ་ལུས་པའི་དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟོན་པ་བླ་ན་མེད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ཐུབ་པའི་དབང་པོར་དགའ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟོན་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ཡིན་པར་རྟོགས་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གསུང་བ་ཡི། །ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་དབང་པོ་མ་ཡིན་པ་མི་འབྱུང་ངོ་། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བ་ནི་ཐུབ་པའི་དབང་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རྒྱུའོ། །ཐུབ་པའི་དབང་པོར་གྱུར་པ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བའི་རྒྱུ་སྟེ། གཞན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འཆད་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱང་ཐུབ་པའི་དབང་པོས་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་འཆད་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་མི་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པ་གཞན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྐྱེ་མི་འགག་ཅེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་འདོད་དོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་དེ་ཐུབ་པའི་དབང་པོར་གྱུར་བ་མ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོ་རྣམས་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུང་བ་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་སྟེ།

【English Translation】 This 'Fundamental Wisdom of the Middle Way' (Mūlamadhyamakakārikā) also, like the 'Madhyamaka', primarily analyzes dependent origination (pratītyasamutpāda), and therefore is not like something derived from the 'Madhyamaka'. Those who assert things like 'svabhāva' (Tibetan: ངོ་བོ་ཉིད།, self-nature) and 'īśvara' (Tibetan: དབང་ཕྱུག, lord), and who accept that the arising and ceasing of beings come from svabhāva, īśvara, prakṛti (nature), puruṣa (person), time, and the son of Sredmed (a mythical figure), etc., if they wish to go to the city of nirvāṇa (liberation) by abandoning all these, but because they see the two truths (conventional and ultimate) in a reversed way, like those who have strayed from the path, they will not be able to go to the city of nirvāṇa, which is characterized by the complete cessation of saṃsāra (cyclic existence), for a long time. Merely teaching dependent origination itself becomes the cause for seeing the two truths without reversal. Therefore, all the noble beings who have passed away and will pass away will solely incline towards the city of nirvāṇa, which is unparalleled and completely abandons all conditioned phenomena. Therefore, by teaching that, the unsurpassed teacher, who possesses the complete power of the accumulation of merit and wisdom, is the chief of the śrāvakas (listeners), pratyekabuddhas (solitary realizers), and thubpas (Buddhas). They are not delighted merely because they are the lord of the thubpas, but because they teach dependent origination, they are recognized as the lord of the thubpas. Therefore, I prostrate to that Thubwang (powerful sage) who speaks of dependent origination!' Dependent origination does not arise without being dependent. Speaking of dependent origination is the cause for becoming the lord of the thubpas. Becoming the lord of the thubpas is also the cause for speaking of dependent origination, because no one else can explain dependent origination. The śrāvakas, pratyekabuddhas, and bodhisattvas can also explain it because of the teaching of the lord of the thubpas. If it is said that because they are mutually dependent, neither is established, then I say that this mutual dependence, which is called 'no self-nature, no arising, no ceasing', is dependent origination, and this is what those who speak of emptiness desire. It is not merely because of speaking of dependent origination that one becomes the lord of the thubpas, but because in teaching the way things are established through mutual dependence, the arising and ceasing of things are negated. 'By whom' refers to the cause,

---

ེས་ཀྱང་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་སྟོན་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་མཐོང་ནས། ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡང་ན་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་གང་ གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གསུང་བ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཚུལ་འདི་ཉིད་དོ། །རིམ་པ་འདིས་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་བཀག་པས་ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ ལོ། །ཡང་ན་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ཁོ་ན་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་དེས་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་ ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་བཀག་པས་ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཇིག་རྟེན་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡང་ན་འོག་ནས་འབྱུང་བ་ཐུབ་པའི་དབང་ པོའི་གསུང་རབ་ལ་བརྟེན་ཏེ། རང་གི་སེམས་ལ་བཀོད་པ་གྲུབ་པར་མཐོང་ནས། གང་དག་སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་དང་། །འདི་ཡི་ཚུལ་གྱིས་རབ་སྤངས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་ བ་ཡི། །དེའི་ཕྱིར་ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བྱའོ། ། འདིར་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཚིག་གི་ལུགས་འདི་ནི་སྔོན་མ་བྱུང་བ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྨྲ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་པར་སྟོན་པ་མི་རུང་སྟེ། 2-366 ཁྱོད་ཀྱི་བུ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་སྨྲ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་མི་རིགས་སོ། །བཤད་པ་གལ་ཏེ་མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་ཀྱིས་ བློ་གྲོས་ཀྱི་མིག་ཉམས་པ་དང་སྦྱར་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་མི་སྐྱེ་བ་དང་མི་འགག་པའི་ཚིག་ཏུ་མི་འགྱུར་བར་བརྟག་ན་ནི་ཉེས་པ་ཅི་ཡང་མེད་ ཀྱི་རྟོགས་ཤིག བྱིས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལ་བྱིས་པ་ལྟ་བུར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡང་རྟོགས་པར་མི་ནུས་ཀྱི། མཁས་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལ་མཁས་པ་ལྟ་བུར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསལ་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་ནུས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་བློ་ཡོད་དང་མེད་པ་ལས། །རྣམ་ པར་འདས་ཤིང་མི་གནས་པ། །དེ་དག་ཟབ་མོ་དམིགས་མེད་པའི། །རྐྱེན་གྱི་དོན་ལ་རྣམ་པར་བསྒོམ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །གང་དག་འདས་པའི་སྲིད་པ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་པ་དག་རྟེན་ ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྟོགས་ཤིང་སྟོང་པ་ཉིན་མཐོང་བའི་ས་བོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མཐུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་སྐྱེས་པའི་གོམས་པ་མཚར་པོ་ཆེ་མེད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་བྱིས་པའི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཐར་རྟོག་པས་རྟག་པའི་དྲི་མས་མ་སྦགས་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཟབ་མོ་འཕགས་པ་ཤཱ་རི

【現代漢語翻譯】 又因為要顯示無二，見到無上導師釋迦牟尼佛，就說了『頂禮釋迦牟尼』。或者，釋迦牟尼佛所說的緣起，就是這緣起的道理。通過這種次第，遮止了諸法的生滅，因此頂禮釋迦牟尼。或者，『誰』是指原因，因為釋迦牟尼佛顯示諸法的緣起時，自然就遮止了諸法的生滅，因此頂禮釋迦牟尼。這是爲了極大地利益世間。或者，依據下面將要出現的釋迦牟尼佛的經典，並在自己的心中確立，就說了『誰等捨棄生與滅，以及此理之行相，緣起之理甚深故，因此頂禮釋迦牟尼』。 在此說到：你的這種說法前所未有，說緣起不能顯示沒有生滅，就像說『你的兒子出生了』，就不能說『你的兒子沒有出生』一樣，這不合理。解釋：如果與無明的黑暗遮蔽了智慧之眼結合，認為緣起之聲不會自然變成不生不滅之語，那麼就沒有什麼過失，請理解。就像孩子執著于影像一樣，雖然諸法本性為空，但仍然無法理解；就像智者理解影像一樣，智者能夠清楚地理解諸法無自性。爲了顯示這一點，說了『誰從有無中解脫，不住二邊甚深處，彼等觀修無相義，緣起之理甚深故』。那些過去世習慣於空性的人，能夠理解緣起，因為他們有見到空性的種子，所以力量強大。雖然現在出生的習慣沒有那麼強烈，但對於凡夫來說，存在著非有非無的境界，沒有被常執的污垢所染污的甚深緣起，是聖者舍利

【English Translation】 And also, in order to show non-duality, having seen the unsurpassed teacher Shakyamuni Buddha, it is said, 'I prostrate to Shakyamuni.' Or, what Shakyamuni Buddha speaks of as dependent origination is precisely this principle of dependent origination. Through this sequence, the arising and ceasing of phenomena are prevented, therefore I prostrate to Shakyamuni. Or, 'who' refers to the cause, because when Shakyamuni Buddha shows the dependent origination of phenomena, he naturally prevents the arising and ceasing of phenomena, therefore I prostrate to Shakyamuni. This is for the sake of greatly benefiting the world. Or, relying on the scriptures of Shakyamuni Buddha that will appear below, and establishing it in one's own mind, it is said, 'Those who abandon birth and death, and the manner of this principle, because of the profoundness of dependent origination, therefore I prostrate to Shakyamuni.' Here it is said: Your statement is unprecedented, saying that dependent origination cannot show the absence of arising and ceasing, just as saying 'your son is born' cannot be the same as saying 'your son is not born,' this is unreasonable. Explanation: If combined with the darkness of ignorance obscuring the eye of wisdom, thinking that the sound of dependent origination will not naturally become words of non-arising and non-ceasing, then there is no fault, please understand. Just as children are attached to images, although the nature of phenomena is empty, they still cannot understand; just as the wise understand images, the wise are able to clearly understand the absence of self-nature of phenomena. To show this, it is said, 'Those who are liberated from existence and non-existence, not abiding in the profound place of two extremes, they contemplate the meaning of the signless, because of the profoundness of dependent origination.' Those who are accustomed to emptiness in past lives are able to understand dependent origination, because they have the seed of seeing emptiness, so their power is strong. Although the habits born now are not so strong, for ordinary people, there exists a state of neither existence nor non-existence, the profound dependent origination that is not stained by the defilement of permanence, is the realm of the noble Shariputra.

---

འི་བུ་ལ་སོགས་པས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་དམིགས་ཏེ། 2-367 ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་རྒྱུར་བྱས་བྱེད་རྒྱུ་ལྡན་འབྱུང་བ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལྡོག་རྒྱུ་དེ་ཡང་འདྲེན་པས་རབ་ཏུ་གསུངས། །གང་ན་སྐྱེ་དང་རྒ་དང་རྒུད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ ངེས་པར་མི་གནས་པ། །ཐར་པ་མཆོག་དེ་སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆོག་དེ་ཡིས་རང་གིས་མཁྱེན་དེ་གསུངས། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དེ་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་ཤིང་འབྱུང་ སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་སྔོན་གོམས་པའི་མཐུ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་གི་བློ་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་མཐོང་བ་ལས་འདས་སོ། །མཐའ་གཉིས་དེ་ལས་ལྷག་པའི་དབུས་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་གནས་ པ་མེད་པས་མི་གནས་སོ། །སྐྱེ་བོ་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་འཇིགས་པར་བྱེད་པ་དང་། དེ་དག་འཇུག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཟབ་པའོ། རང་བཞིན་གྱིས་མི་སྐྱེ་བས་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཐའ་དང་དབུས་ ཡོངས་སུ་བརྟག་པའི་ཡུལ་དུ་དམིགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །འཕགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྐྱེན་གྱི་དོན་ལ་རྣམ་པར་སྒོམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་ བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དག་གིས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་དེ་ལྟར་རྟོགས་པར་མི་ནུས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་ལ་ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་དེ་བསྟན་པའི་རིགས་པ་བཙལ་བ་ལ་བརྩོན་པའི་ཕྱིར་འདིར་སྨྲས་པ། 2-368 འཐད་པ་གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དམིགས་ཤིང་ཡོད་པ་ཡང་མེད་པར་བརྟག་ནུས་པ་གང་གི་ཕྱིར་འཕགས་པ་དག་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་རྟོགས་པ་ལས་འདས་པའི་བློས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ པར་འབྱུང་བ་ཟབ་མོ་ལ་རྣམ་པར་སྒོམ་པ་ཇི་ཙམ་དུ་དངོས་པོ་དམིགས་སུ་ཡོད་པ་དག་མེད་པར་མི་རུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་མེད་དུ་ཟིན་ན་དེའི་ཚེ་བོང་བུའི་རྭ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་ དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འདིར་འོངས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་འགྲོ་བར་བསྟན་པ་ལས་དང་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པར་འབྱུང་སྟེ་འཁོར་བའི་རྒྱུད་མི་འཆད་ པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཚེ་རབས་གསུམ་དུ་བཤད་པ་ཡང་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམས་ཀྱི་རང་ དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བཤད་པ་ཡང་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་འདུག་སྟེ་ཡོད་ན་རུང་བས་དེའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ཡོད་པའོ། །བཤད་ པ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས། ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །མེད་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཟིན་གྱིས། །དེ་དག་དགག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཁ

【現代漢語翻譯】 爲了讓兒子等人理解，（佛陀）專注於此。 正如世間由業和煩惱作為因，具有能動性和生起性一樣，斷除業和煩惱的因，（佛陀）也善加宣說。在何處，生、老、衰的痛苦必定不會存在？那便是解脫，語言之王（佛陀）親自證悟並宣說。僅僅聽聞這段偈頌，聖者舍利子（Śāriputra，智慧第一的佛陀十大弟子之一）便能如實證悟並生起（智慧）。因此，憑藉往昔串習的力量，他們能夠超越對有無的分別。由於沒有超出這兩種邊見之外的中間狀態，因此也無所住，故為不住。對於無知的凡夫來說，這是令人恐懼的，因為他們無法進入，所以是深奧的。由於自性不生，因此無法作為對有無兩邊和中間進行分別觀察的對境，所以是無所緣。這些聖者對緣起之義進行如理作意，這也被稱為現證智慧。 而非聖者、顛倒之人無法如實理解緣起之義，僅僅因為緣起之聲本身就執著于自性生，因此對於宣說空性者進行反駁，並努力尋找證明其觀點的理由，所以在此宣說： 以何種道理能夠觀察緣起，並能觀察到有和無？因為聖者們以超越有無之見的智慧，對甚深緣起進行如理作意，那麼有多少事物可以被觀察到而不能被否定呢？如果已經否定了，那麼就像兔角一樣，它也無法被觀察到。從他世來到此世，以及從此世前往他世，這表明業和果是相互關聯而產生的，從而表明輪迴的相續不會中斷，因此宣說緣起十二支在三世中的流轉也是不合理的。如果這樣，法相論中對蘊、處、界各自的自相和共相的解釋也將變得不合理。如果所有這些都如所說的那樣存在，那麼才是合理的，因此緣起是存在的。 （對方）說道：如果按照你的說法，一切過患的來源，都已經完全否定了不存在，那麼駁斥這些的根據又是什麼呢？

【English Translation】 Aiming to make his sons and others understand, (the Buddha) focused on this. Just as the world arises from karma and afflictions as causes, possessing agency and origination, the cause for reversing karma and afflictions is also well-spoken by the guide (Buddha). Where will the suffering of birth, aging, and decay certainly not exist? That is liberation, which the chief of speakers (Buddha) personally realized and proclaimed. Merely hearing this verse, the noble Śāriputra (one of the Buddha's ten great disciples, foremost in wisdom) immediately realized it and generated (wisdom). Therefore, through the power of past habituation, they transcend seeing existence and non-existence as having or not having mind. Since there is no middle ground beyond these two extremes, there is also no abiding, hence it is non-abiding. For ignorant ordinary beings, this is frightening, and because they cannot enter it, it is profound. Because it is not inherently born, it cannot be aimed at as an object for thoroughly examining the extremes of existence and non-existence, and the middle, therefore it is without aim. These noble ones also contemplate the meaning of conditions, which is synonymous with manifesting wisdom. Non-noble, utterly inverted beings cannot understand the meaning of dependent origination in this way, because the very sound of dependent origination clings to inherent birth, therefore they refute those who speak of emptiness and strive to seek reasons to prove their point, so it is spoken here: By what reasoning can one observe dependent origination and contemplate both existence and non-existence? Because the noble ones, with wisdom that transcends the understanding of existence and non-existence, contemplate profound dependent origination, how many things can be observed that cannot be negated? If it is already negated, then like a rabbit's horn, it cannot be observed either. Showing that coming from another world to this world, and going from this world to another world, demonstrates that karma and its results are interconnected, thus showing that the continuum of samsara is not interrupted, therefore it would be unreasonable to explain the twelve links of dependent origination in three lifetimes. If so, the explanation of the self and common characteristics of the aggregates, sense bases, and elements in Abhidharma would also become unreasonable. If all these remain as they have been explained, then it is reasonable, therefore this dependent origination exists. (The opponent) says: If, according to you, the source of all faults has already been completely negated as non-existent, then what is the basis for refuting these?

---

ོ་བོའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བཀག་པས་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བྱས་ཏེ་བསྟངས་སོ། ། 2-369 ཡང་བདག་གིས། རིགས་པ་གང་གིས་ཡོད་པ་ཡང་། །བཟློག་པར་བྱ་བ་མཉན་པར་གྱིས། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐབས་ཡིན་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་མེད་ པ་ཅན་ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པས་མེད་པར་ལྟ་བ་ཁས་བླངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་ལུས་པ་ སུན་འབྱིན་པར་གྱུར་པས་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྩོགས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་ བ་ཚེ་རབས་གསུམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པར་གཞོག་པ་ན། དེའི་ཆོས་མངོན་པ་ལས་རྣམ་པར་བཟློག་གོ །དེ་བས་ན་དེ་ ལྟར་ཕ་རོལ་དག་ལ་གསལ་བའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་རིགས་པ་མི་བཤད་དོ། །ཡོད་པ་བཟློག་པ་ནི་དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་བདེན་པའི་ མཆོག་གཅིག་པུའོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མི་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། ། 2-370 དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་དེ་ཕྱིར་ཞིང་བཏུང་དེ་གཞུང་གཅིག་ཏུ་མ་གསུངས་ལ། བྱིས་པ་དག་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ལ་གོམས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་གསུང་རབ་དེ་དང་དེ་ དག་ལས་བཤད་པའི་གསུང་རབ་ལས་བཏུས་ཏེ། རབ་ཏུ་བྱེད་པ་འདིར་བསྡུས་པ་ཉིད་ཀྱིས། རིགས་པ་གང་གིས་ཡོད་པ་ཡང་། །བཟློག་པར་བྱ་བ་མཉན་པར་གྱིས། །རིགས་པ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། །དེ་ བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བྱིས་པས་རྣམ་བརྟགས་བཞིན། །དངོས་པོ་དེ་སྟེ་བདེན་གྱུར་ན། །དེ་དག་དངོས་མེད་རྣམ་ཐར་དུ། །གང་ཕྱིར་མི་འདོད་རྒྱུ་དེ་ཅི། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ དེ་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་། ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེའོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལས་བདེ་བ་སྐྱེའོ། །ཡིད་བདེ་བ་ལས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ པར་འགྱུར་རོ། །ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ལས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མཐོང་ན་ཡིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། ། 2-371 ཡིད་བྱུང་ན་མི་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ། ། མ་ཆགས་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་

【現代漢語翻譯】 而且，因為你已經阻止了煩惱，所以你已經做到了並展示了它。 再次，我（指作者）說：『通過什麼道理存在，請聽如何遣除。』 應當知曉，這是關於緣起之處，是緣起。或者，因為否定者誹謗業和果之間的關係，所以凡是承認無有見者，他們已經摧毀了世間和出世間的所有善根，因此成為產生一切過患的原因，以及引發一切不善法的根源，所以是一切過患的來源。緣起是三世，以及所有眾生的共同業力所產生的器世間，當它被塑造為各種各樣的形式時，就從它的法中遣除。因此，爲了向他人闡明，也不講述那個道理。遣除有，即是比丘們，就像這樣：不欺騙的法性，涅槃，這是唯一的真諦。一切行，器世間，是不虛假的，是欺騙的法性。』 唉，諸行無常！等等，這是世尊所說的。 雖然如此，但因此，飲用田地（指學習佛法）並沒有被說成是一種固定的方式。因為孩子們習慣於認為事物是長期存在的，所以從勝者的言教以及那些經論中所收集的，通過這個論述的彙集。『通過什麼道理存在，請聽如何遣除。』 那些道理是什麼呢？爲了展示它，『就像孩子們的分別念一樣，如果事物是真實的，那麼它們怎麼會是不存在的解脫呢？為什麼不想要，原因是什麼？』 這樣說了。世尊通過各自正確地認識意義，以及各自正確地認識法，會產生極大的喜悅。從極大的喜悅中產生快樂。從心中的快樂中，身體會變得非常輕安。從身體的輕安中，會體驗到快樂。在快樂中，心會變得專注。從心的專注中，會如實地完全瞭解。如實地完全見到。如實地完全瞭解，如實地完全見到，就會厭離。 厭離就會不執著。不執著就會解脫。

【English Translation】 Moreover, because you have blocked the afflictions, you have done it and shown it. Again, I (the author) say: 'By what reasoning does it exist, please listen to how to dispel it.' It should be known that this is about the place of dependent arising, it is dependent arising. Or, because the deniers slander the relationship between karma and result, therefore, whoever acknowledges the view of non-existence, they have destroyed all the roots of virtue of the mundane and supramundane, thus becoming the cause of arising all faults, and the source of all non-virtuous dharmas, therefore it is the source of all faults. Dependent arising is the three lifetimes, and the vessel world produced by the common karma of all sentient beings, when it is shaped into various forms, it is dispelled from its dharma. Therefore, in order to clarify to others, that reasoning is not explained either. Dispelling existence is like this, monks: The nature of non-deception, Nirvana, this is the only truth. All conditioned things, the vessel world, are not false, they are of the nature of deception.' Alas, all conditioned things are impermanent! etc., this was said by the Blessed One. Although it is so, therefore, drinking the field (referring to studying the Dharma) is not said to be a fixed way. Because children are accustomed to thinking that things exist for a long time, therefore, collected from the teachings of the Victorious One and those scriptures, through this compilation of discourse. 'By what reasoning does it exist, please listen to how to dispel it.' What are those reasons? In order to show it, 'Just like the children's conceptualizations, if things are real, then how could they be non-existent liberation? Why not want it, what is the reason?' Thus it is said. The Blessed One, through individually and correctly knowing the meaning, and individually and correctly knowing the Dharma, great joy arises. From great joy, happiness arises. From happiness in the mind, the body becomes very pliant. From the pliancy of the body, happiness is experienced. In happiness, the mind becomes concentrated. From the concentration of the mind, one fully understands as it is. One fully sees as it is. Fully understanding as it is, fully seeing as it is, one will become disenchanted. Disenchantment leads to non-attachment. Non-attachment leads to liberation.

---

བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཐོང་ནས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་རྣམ་པར་གཞག་ གོ །གལ་ཏེ་དོན་དམ་པ་མ་རྟོགས་པ་དག་གིས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གྱུར་ན་ ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་བཞིན་དུ་དེ་དག་དངོས་པོ་མེད་པའི་མི་སྐྱེ་བས་ལེན་པ་མེད་པའི་ཡོངས་ སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་གང་ན་ལུས་ཀྱང་ཞིག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་འགགས་ཤིང་ཚོར་བྲལ་བ། །འདུ་བྱེད་སྦྱོར་བ་ཀུན་སུན་འབྱིན། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནུབ་གྱུར་པ། ། ཞེས་གསུངས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ། མ་ཞུམ་པ་ཡི་ལུས་ཀྱིས་ནི། །ཚོར་བ་དང་དུ་ལེན་པ་ན། །དེ་ཡི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར། །མྱ་ངན་འདས་པ་མར་མེ་བཞིན། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའོ། ། དེ་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག འོན་ཏེ་དེ་དག་དགྲ་བཅོམ་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མེད་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འདོད་ན། 2-372 བྱིས་པ་མ་རིག་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དག་གང་ལ་ཇི་ལྟར་རྟོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་ངེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་གི་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བར་ མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་སེམས་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་ སུ་ལ་ཅིག་ཞིག་བྱ། །འདི་ལྟར་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་མིན་ཏེ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བེམ་པོ་ལུང་མ་བསྟན། །དེ་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་པའི་ལམ་འདོད་གང་། །དེས་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་བྱ་བ་ བྱོས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་སྐད་དུ་འདི་དག་འདུ་བྱེད་ལོག་པས་བརྟགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་མིན་ལ་ཡང་དག་ཡོད་ལ་མེད། །མ་བྱུང་བ་དང་མ་སྐྱེས་ཆོས་རྣམས་ལ། །ཡང་དག་ཉིད་དང་འབྱུང་བ་ ལོག་པར་བརྟགས། །ཤེའོ། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། གང་ཚེ་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །ཡང་དག་ཡང་དག་མ་ཡིན་དང་། །རབ་འབྲིང་ཐ་མའི་ཆོས་ རྣམས་ལ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་མེད། །བརྟན་པ་བུད་མེད་ཅེས་མི་སྤྱོད། །སྐྱེས་པ་ཞེས་ཀྱང་མི་རྟོག་སྟེ། །ཆོས་སོ་ཅོག་ནི་མ་སྐྱེས་ཕྱིར། །བཙལ་བར་བྱས་ཀྱང་མ་མཐོང་ངོ་། །ཆོས་འདི་ཐམས་ཅད་མེད་པ་སྟེ། ། 2-373 སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འབྱུང་བའང་མེད། །རྟག་ཏུ་སྟོང་པ་བྱེད་མེད་གནས། །འདི་ནི་མཁས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བ་ནི་ཁོ་ན་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་མཐ

【現代漢語翻譯】 如果轉變了，像那樣如實地完全見到，心才能完全解脫而安住。

如果那些沒有證悟勝義諦的人，對於藍色等事物，如果能以斷除這些事物的自性，而變得不顛倒，那麼，當他見到事物顯現的自性時，就像阿羅漢一樣，因為這些事物沒有自性，不生，所以不會執取，通過完全寂滅而獲得解脫。正如經中所說：『身體也壞滅，意識止息，脫離感覺，行全部止息，識也滅盡。』

同樣，如經中所說：『不衰敗的身體，接受感覺時，他的心解脫，如燈火般寂滅。』

因此，應該認為，即使是凡夫，也能因為如實地見到，像阿羅漢一樣，捨棄一切而獲得寂滅。然而，如果他們不像阿羅漢那樣，不認為一切皆空而獲得解脫，那麼，無明顛倒的凡夫，無論如何思考，都不會變得真實不虛。因此，他們認為事物存在的觀點，就不能算是如實地見到。

因此，薄伽梵（梵文：Bhagavan，天城體：भगवान्，羅馬音：bhagavān，字面意思：世尊）說：『眼、耳、鼻都不是量（ प्रमाण ），舌、身、意也不是量。如果這些根是量，那麼聖道（梵文：āryamārga，天城體：आर्यमार्ग，羅馬音：āryamārga，字面意思：高貴的道路）又有何用？因為這些根不是量，自性是無記（梵文：avyākṛta，天城體：अव्याकृत，羅馬音：avyākṛta，字面意思：不可言說）。因此，想要寂滅之道的人，應該行持聖道。』

如是說，這些都是由顛倒的行所產生的分別念：將非真實視為真實，將有視為無，將未生、未出現的法，視為真實或顛倒地產生。要知道這些道理。如果不能如實地見到，那又如何呢？

經中又說：『何時對於有為法、無為法，真實、非真實，以及上、中、下等法，都不會以任何方式執著。不會執著于堅固的女人，也不會認為這是男人。因為一切法都不生，即使尋找也無法見到。一切法皆空，無生無滅，常空無作者，此乃智者之行境。』

像這樣見到才是如實地見到，而凡夫卻沒有這樣的見地。因此，不能如實地見到。

【English Translation】 If it transforms, seeing completely and truly as it is, the mind will be completely liberated and abide.

If those who have not realized the ultimate truth, regarding things like blue, if they can become non-inverted by cutting off the self-nature of these things, then, when they see the self-nature of things as they appear, just like Arhats, because these things have no self-nature, are unborn, so they will not grasp, and attain liberation through complete extinction. As it is said in the sutra: 'The body also perishes, consciousness ceases, feeling is gone, actions all cease, and consciousness also vanishes.'

Similarly, as it is said in the sutra: 'The body that does not decay, when accepting feelings, his mind is liberated, extinguished like a lamp.'

Therefore, it should be thought that even ordinary people can attain Nirvana by abandoning everything like Arhats because they see things as they are. However, if they do not think that everything is empty and attain liberation like Arhats, then the ignorant and inverted ordinary people will not become true no matter how they think. Therefore, their view that things exist cannot be regarded as seeing things as they are.

Therefore, the Bhagavan (Lord) said: 'Eyes, ears, and noses are not valid means of cognition (pramana), tongues, bodies, and minds are not valid means of cognition either. If these faculties were valid, what would be the use of the Noble Path (aryamarga)? Because these faculties are not valid, the self-nature is unrecordable (avyakrta). Therefore, those who desire the path of Nirvana should practice the Noble Path.'

As it is said, these are all discriminations arising from inverted actions: regarding the unreal as real, regarding existence as non-existence, regarding the unborn and unarisen dharmas as real or inverted arising. These principles should be known. If one cannot see things as they are, then how can it be?

The sutra also says: 'When there is no attachment to conditioned and unconditioned dharmas, to the real and unreal, and to the superior, medium, and inferior dharmas in any way. One will not be attached to a steadfast woman, nor will one think that this is a man. Because all dharmas are unborn, even if one searches, one cannot see them. All dharmas are empty, without birth or death, always empty without an agent, this is the realm of the wise.'

Seeing in this way is seeing things as they are, but ordinary people do not have such a view. Therefore, one cannot see things as they are.

---

ོང་བ་མ་ཡིན་པས་དེ་དག་རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་གཞག་གོ །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མེད་པར་ལྟ་བ་དེ་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཏེ། ངན་ པར་འགྲོ་བའི་འབྲས་བུ་དང་མི་བདེ་བ་མྱོང་བའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་པ་ལྟར། ཡོད་པར་ལྟ་བ་ཡང་སྐྱེ་བོ་བྱིས་པ་རྣམས་དང་འདྲིས་པ་བདེ་འགྲོའི་འབྲས་བུ་དང་། ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་བདེ་ བ་མྱོང་བའི་འབྲས་བུ་སྟེ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ལྟ་བ་གཉིས་འཁོར་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པས་རིགས་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཡོད་པས་རྣམ་པར་མི་གྲོལ་ཏེ། །མེད་པས་སྲིད་པ་འདི་ལས་མིན། །གང་གི་ ཕྱིར་མི་གཙང་བས་མི་གཙང་བ་བཀྲུ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་མི་གཙང་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ལྟ་བ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་སྲིད་པ་ལས་འདའ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ལྟ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ན། རྣལ་འབྱོར་པ་དག་ལྟ་བ་གང་གིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། 2-374 དངོས་དང་དངོས་མེད་ཡོངས་ཤེས་པས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་པ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པ་ལ་མ་བརྟེན་པར་དངོས་པོ་མེད་པར་མི་འགྲུབ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་ གཉིས་ཀ་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་མེད་པར་གནས་སོ། །དེ་གཉིས་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་སོགས་ཡོངས་སུ་མི་རྟོག་པའི་ རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་དེས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་ པར་གཞག་གོ །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་སྐྱེ་བོ་བྱིས་པ་རྣམས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་པས་དེ་དག་ཉིད་ཆེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཕགས་ པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་མ་ལ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་ལས་མི་འདའ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པས་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་འཆིང་བ་ སྟེ། དེས་བྱིས་པ་དག་འཇུག་པ་ལ་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་ནས་འགྲོ་བ་ལྔར་འཁོར་བ་ན་འཁོར་རོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་དེའི་མཚན་མ་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་བས་ངེས་པར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུན་ཆད་དོ། ། 2-375 དེ་དག་རྒྱུན་ཆད་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདི་ཉིད་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཐབས་སུ་རིགས། །འདིར་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ནི་ཡོད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་མེད་ དུ་ཟིན་ན་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱི་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འཁོར་བ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡིན་པས་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ སྟེ

【現代漢語翻譯】 難道不是因為他們不是智者，所以才無法獲得解脫嗎？因為像這樣認為不存在的觀點是所有罪惡的根源，如同墮入惡道的果報和遭受痛苦的果報一樣。同樣，認為存在的觀點也與無知的凡夫俗子相伴，是獲得善道的果報和生生世世享受安樂的果報。因此，這兩種觀點都是輪迴的果報，與正理相悖。因為執著于『有』無法解脫，執著于『無』也無法脫離輪迴。正如用不凈之物無法洗滌不凈之物一樣，這兩種產生輪迴不凈之物的觀點，無法獲得超越輪迴之自性的解脫。 如果像這樣，執著于『有』和『無』無法從蘊、界、處中解脫，那麼瑜伽士們通過哪種觀點才能獲得解脫呢？ 經中說：『通達有與無，大士得解脫。』意思是說，不依賴於『有』，就無法成立『無』。『有』和『無』兩者都各自沒有自性而存在。通達這二者為『無』，即對『有』和『無』的自性等完全不作分別的自性，像這樣如實通達『有』和『無』，因此，大士們才能獲得解脫。因此，他們遠遠超越了無知的凡夫俗子，安住于無相的智慧中，他們自身非常偉大，所以被稱為大士，也被稱為聖者。對『有』和『無』的相狀進行分別而產生的貪執等，是無法脫離三界的因，因此凡夫俗子受到束縛，被貪愛所束縛而無法自主地進入輪迴五道。不執著于『有』和『無』，因為不對其相狀進行分別，所以不會產生貪執等，必然會斷絕貪執等的相續。 斷絕了貪執等的相續，就能獲得解脫，因此，這才是獲得解脫的合理方法。這裡說到，『有』和『無』是存在的。如果它們不存在，那麼你的輪迴和涅槃也將不復存在。輪迴是取蘊五蘊的自性，是『有』的自性。

【English Translation】 Is it not because they are not wise that they cannot be liberated? Because viewing non-existence in this way is the source of all faults, just as it is the fruit of going to a bad rebirth and the fruit of experiencing unhappiness. Similarly, viewing existence is associated with ignorant common people, it is the fruit of attaining a good rebirth and the fruit of experiencing happiness in all lifetimes. Therefore, these two views are the fruit of samsara and are contrary to reason. Because one is not liberated by 'existence', and one is not free from this existence by 'non-existence'. Just as uncleanliness cannot be washed away by uncleanliness, these two views, which cause the arising of the uncleanliness of samsara, cannot attain liberation, which is the characteristic of transcending existence. If, in this way, viewing existence and non-existence does not lead to liberation from the aggregates, elements, and sense bases, then by which view will the yogis be liberated? It is stated: 'By fully knowing existence and non-existence, the great beings are liberated.' This means that without relying on 'existence', 'non-existence' cannot be established. Both 'existence' and 'non-existence' exist without their own inherent nature. Fully knowing these two as 'non-existence' means the nature of not discriminating at all the self-nature of 'existence' and 'non-existence', and thus fully knowing 'existence' and 'non-existence' as they are. Therefore, the great beings are liberated by this. Therefore, they are far beyond ignorant common people, abiding in the wisdom without signs, and they themselves are great, so they are called great beings, and they are also called noble ones. Attachment and so on, which arise from conceptualizing the characteristics of 'existence' and 'non-existence', are the cause of not transcending the three realms, therefore common people are bound, and being bound by attachment, they revolve in the five realms of samsara without autonomy. Not focusing on 'existence' and 'non-existence', because their characteristics are not conceptualized, attachment and so on do not arise, and the continuum of attachment and so on is necessarily cut off. Because the continuum of attachment and so on is cut off, one will be liberated, therefore, this is a reasonable method for attaining liberation. Here it is said that 'existence' and 'non-existence' exist. If they did not exist, then your samsara and nirvana would also not exist. Samsara is the self-nature of the five aggregates of appropriation, it is the nature of 'existence'.

---

། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ལས་ཉོན་མོངས་པས་འཕངས་ནས། འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་འགྲོ་བ་ནས་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བས་ན་དེ་ཡང་ ཡོད་དོ། །དེ་ཡོད་པས་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐར་པ་ནི་འཁོར་བ་ཟད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བས་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དེ་བས་ ན་འཁོར་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་སྲིད་དེ་ཡོད་དོ། །བཤད་པ་གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་གཉིས་ཡོད་ན་ནི་དངོས་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་ པ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། དེ་གཉིས་ནི་མེད་དོ། །འོ་ན་དེ་གཉིས་ཡོད་ཅེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་གསུངས་སམ། འདི་ལྟར་འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་བྱ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཆོས་བསྟན་ཏོ། ། 2-376 གལ་ཏེ་དེ་དག་མེད་ན་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་པ་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དོན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་འཁོར་བ་དང་མྱ་ ངན་ལས་འདས་པ་ཡོད་པས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་ཀྱང་གྲུབ་བོ། །བཤད་པ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་སུ་བཤད། སྨྲས་པ་འཕགས་པ་རྣམས་ལའོ། །གལ་ཏེ་འཕགས་པ་ རྣམས་ལ་ནི། །གལ་ཏེ་འཕགས་པར་གྱུར་ཟིན་པ་རྣམས་ལ་དེ་བཤད་པར་སེམས་ན་ནི་དེ་དག་དེ་བཤད་པ་གང་གིས་འཕགས་པ་རྣམས་སུ་འགྱུར། དེ་ལྟར་ན་འོ་ན་ནི་འཕགས་པར་འགྱུར་བའི་ ཕྱིར་དེ་བསྟན་ཏོ། ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་དེ་ཐོས་པ་དང་སེམས་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་འཕགས་པར་འགྱུར་བས་འདི་ནི་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གྱུར་ཏོ། །འཕགས་པ་མ་ ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་འཁོར་བ་ན་དངོས་པོར་ལྟ་བ་ལ་གོམས་པས་དེའི་གཉེན་པོར་འཁོར་བ་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཆོས་ཤིན་ཏུ་བཟང་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ མ་བསྟན་ན། དངོས་པོར་ཆགས་པ་ལས་བཟློག་པར་མི་ནུས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ནི་བདེ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་འདོད་པས་དེ་ལ་དེ་ཉེ་བར་བསྟན་ན་བདེ་བ་ལས་ཀྱང་བཟློག་པར་ནུས་ན། 2-377 རབ་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་བས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་བསྟན་ཏེ། དེ་སྐྱེ་བོ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ ཕྱིར། ཡང་དག་མ་མཐོང་འཇིག་རྟེན་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པར་རློམ་སེམས་ཏེ། །ཞེས་སྨོས་སོ། །དེ་ཁོ་ན་མ་མཐོང་བ་ནི་འཁོར་བ་ཞེས་བརྗོད་པ། འཇིག་རྟེན་དང་དེ་ལྡོག་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་མྱ་ ངན་ལས་འདས་པ་འདི་གཉིས་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་དངོས་པོར་གནས་ཤིང་གཅིག་ནི་བླང་གཅིག་ནི་དོར་བར་སེམས། དེ་དེའི་ཕྱིར་ཏེ་སྐྱེ་བོ་འཁོར་བ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ལྟ་བར་འགྱུར་ ཞིང་དེ་ལྡོག་པ་ལ་མོས་པ་སྐྱེས་པ་དག་ལ་ར

【現代漢語翻譯】 從這五個近取蘊（藏文：ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ།，含義：構成個體經驗的五種成分：色、受、想、行、識）本身，由於煩惱的驅使，爲了眾生從一個輪迴走向另一個輪迴，所以稱為輪迴，因此輪迴是存在的。因為輪迴存在，所以事物也是存在的。涅槃（藏文：མྱ་ངན་ལས་འདས་པ།，含義：解脫）和解脫的自性是輪迴的止息，因為痛苦不再產生，所以它的本體是不存在的。因此，沒有輪迴的本體，即涅槃也是存在的。 論述：如果輪迴和涅槃這二者存在，那麼事物和非事物二者也應該存在，如果這樣，那麼這二者是不存在的。那麼，世尊（藏文：བཅོམ་ལྡན་འདས།，含義：佛陀的尊稱）難道沒有說過這二者存在嗎？就像爲了完全止息輪迴和獲得涅槃，才宣說了佛法。 如果這些不存在，那麼諸佛世尊宣說的佛法也將變得毫無意義，但事實並非如此。因此，因為輪迴和涅槃存在，事物和非事物二者也成立。 論述：輪迴和涅槃被說成是二者。提問：是對聖者（藏文：འཕགས་པ་，含義：證悟者）說的嗎？如果說是對聖者說的，那麼如果認為是對已經成為聖者的人說的，那麼他們通過宣說這些如何成為聖者呢？因此，爲了成為聖者才宣說這些。如果是這樣，那麼通過聽聞和思考等次第成為聖者，所以這是爲了非聖者而說的。那些非聖者在無始輪迴中習慣於將事物視為實有，如果不為他們宣說作為對治、具有輪迴止息之相的最殊勝的佛法——涅槃，就無法使他們從對事物的執著中解脫出來。世間希望擁有廣大的安樂，如果向他們展示安樂，尚且能夠使他們從安樂中解脫出來，更何況是極度的痛苦等等呢？因此，宣說了涅槃，爲了表明這正是爲了凡夫俗子而說的，所以說： '未能如實見世間，卻妄想有涅槃。' 正是因為未能如實見，所以才說輪迴。對於世間及其止息——涅槃這兩者，人們處於不相容的對立面和對治關係中，認為一個是應該接受的，一個是應該拋棄的。因此，對於那些背離輪迴並對輪迴止息生起信樂的人們……

【English Translation】 From these very five aggregates of appropriation (Tibetan: ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ།, meaning: the five components that constitute individual experience: form, feeling, perception, mental formations, and consciousness) themselves, driven by afflictions, for the sake of beings going from one existence to another, it is called samsara, therefore samsara exists. Because samsara exists, things also exist. Nirvana (Tibetan: མྱ་ངན་ལས་འདས་པ།, meaning: liberation) and the nature of liberation is the cessation of samsara, because suffering no longer arises, therefore its entity does not exist. Therefore, the entity without samsara, which is nirvana, also exists. Discussion: If these two, samsara and nirvana, exist, then things and non-things should also exist. If so, then these two do not exist. Then, didn't the Bhagavan (Tibetan: བཅོམ་ལྡན་འདས།, meaning: the Blessed One, a respectful title for the Buddha) say that these two exist? Just as the Dharma was taught in order to completely cease samsara and attain nirvana. If these do not exist, then the Dharma taught by the Buddhas, the Bhagavat, would also become meaningless, but that is not the case. Therefore, because samsara and nirvana exist, both things and non-things are established. Discussion: Samsara and nirvana are spoken of as two. Question: Is it spoken to the Aryas (Tibetan: འཕགས་པ་, meaning: noble ones, enlightened beings)? If it is said to the Aryas, then if it is thought to be spoken to those who have already become Aryas, then how do they become Aryas by speaking these? Therefore, it is taught in order to become Aryas. If so, then by gradually becoming Aryas through hearing and thinking, etc., this is for the sake of non-Aryas. Those non-Aryas are accustomed to seeing things as real in beginningless samsara, and if the most excellent Dharma, nirvana, which is the antidote and has the characteristic of cessation of samsara, is not taught to them, they cannot be turned away from attachment to things. The world desires to have great happiness, and if that is shown to them, they can be turned away from happiness, let alone extreme suffering, etc.? Therefore, nirvana is taught, and in order to show that this is precisely for the sake of ordinary people, it is said: 'Not seeing the world as it is, they imagine there is nirvana.' Precisely because they do not see it as it is, it is called samsara. For these two, the world and its cessation, nirvana, people are in an incompatible opposition and antidote relationship, thinking that one should be accepted and one should be abandoned. Therefore, for those who turn their backs on samsara and develop faith in the cessation of samsara...

---

ྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བསྟན་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་བདེ་བར་རྟོགས་པར་ནུས་སོ། །དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྟོགས་ ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཅི་ཞིག་གི་དངོས་པོ་མེད་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བརྟག་ཅེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཡང་བདེ་བར་སྤོང་ནུས་སོ། །དེ་ལྟར་དེ་ཁོ་ ན་ཉིད་མཐོང་ལ་ཞུགས་ནས་འཕགས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི། ཡང་དག་མཐོང་བས་འཇིག་རྟེན་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པར་རློམ་སེམས་མེད། །འཕགས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མི་དམིགས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་རྣམས་ནི་དེ་གཉི་ག་མི་དམིགས་ཤིང་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། ། 2-378 དེ་བས་ན་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོའི་རྟོག་པའི་དབང་དུ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་ཡོད་དོ་ཞེས་བསྟན་པས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་ཡོད་དོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་འཕགས་པ་ལ་བསྟན་པ་མ་ཡིན་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་བསྟན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་རུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འདི་དག་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱར་རུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་དེ་དག་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་སྦྱར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་འཕགས་ པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་བརྒྱད་ཀྱང་ཇི་ལྟར་རུང་བར་འགྱུར། དེ་དག་ནི་འཕགས་པ་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་གྱི། ཐ་སྙད་དེ་དག་ཟག་པ་ དང་བཅས་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་ཡང་གང་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་མི་བསྒྱུར་བར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ཡང་འཕགས་ པ་ཞེས་བརྗོད་དུ་རུང་ངོ་། །ཡང་ན་འཕགས་པར་འགྱུར་བའི་བདེན་པ་རྣམས་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་སོ། །གང་ལ་དམིགས་པ་ཡོད་པ་ཡང་དམིགས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། ། 2-379 དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ ལ་སོགས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་རྣམ་པར་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ཀུན་རྫོབ་ ཏུ་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཙམ་ཞིག་དང་སྦྱར་ནས་འཕགས་པའི་ཐ་སྙད་ཅེས་བྱ་བ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཅི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནམ། དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། འཁོར་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཡོད་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་སྟེ། དེ་གཉི་ག་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ བས་ན་བཅོམ་ལྡན་

【現代漢語翻譯】 通過揭示緣起，能夠理解沒有需要斷除的生，從而獲得安樂。如果理解了事物沒有生，那麼對於沒有事物，又有什麼事物的不存在可以被視為涅槃呢？因此，也能輕易地捨棄對涅槃的執著。如此，進入了真如見，成爲了聖者，以正確的見解，不會執著於世間和涅槃。聖者通過證悟無自性的法而得到區分，他們不會執著或分別這二者。 因此，如果說凡夫的分別念中存在輪迴和涅槃，那麼說存在事物和非事物就是不合理的。如果輪迴和涅槃不是為聖者而宣說的，那麼聖者的四聖諦又如何能夠成立呢？如果這些對聖者來說是真實的，那麼才能稱之為聖者的真諦。如果將它們與非聖者聯繫起來，那麼就不能稱之為聖者的真諦。如果這樣，聖者的八種名稱又如何成立呢？因為這些不是聖者獨有的，這些名稱是與有漏的世間相關的。因此，對於世間的事物，也應如實安立，不改變其自性，這樣也可以稱為聖者。或者，成為聖者的真理就是聖者的真諦。無論指向什麼，所指向的都有兩種，即顛倒的和不顛倒的。 其中，顛倒的是執著于快樂等，因為在世俗諦中，事物並不存在於其自性中。不顛倒的是痛苦等，因為事物在世俗諦中存在於其自性中。就像僅僅與此相關聯就可以稱為聖者的名稱一樣，也可以稱為聖者的真諦。那麼，涅槃也是世俗諦嗎？是的，確實如此。如果對輪迴有分別念，那麼也會對涅槃有分別念，因為這兩者都是世間的名稱。因此，薄伽梵（Bhagavan，梵文，具 भगवन्，bhagavan，有德者）

【English Translation】 By revealing dependent origination, one can understand the absence of birth that needs to be abandoned, thus attaining bliss. If one understands that things have no birth, then for the absence of things, what absence of things can be considered Nirvana? Therefore, one can also easily abandon attachment to Nirvana. Thus, having entered the vision of Suchness and become a noble one, with right view, one does not cling to the world or to Nirvana. Those who are distinguished by realizing the dharma of non-inherent existence of noble ones do not perceive or conceptualize either of these two. Therefore, it is unreasonable to say that the two, samsara and nirvana, exist in the conceptualization of childish beings, and thus to say that the two, things and non-things, exist. If samsara and nirvana are not taught to the noble ones, how can the four noble truths of the noble ones be established? If these are true for the noble ones, then they can be called the truths of the noble ones. If they are associated with those who are not noble, then they cannot be called the truths of the noble ones. If that is the case, how can the eight terms of the noble ones be established? For these are not unique to the noble ones; these terms belong to the world with outflows. Therefore, even for worldly things, that which is established as it is, without changing its own nature, can also be called noble. Or, the truths that lead to becoming noble are the truths of the noble ones. Whatever is pointed to, there are two kinds of things pointed to: the inverted and the non-inverted. Among these, the inverted is clinging to happiness and so on, because in conventional truth, things do not exist in their own nature. The non-inverted is suffering and so on, because things exist in their own nature in conventional truth. Just as the term 'noble' is used in connection with just that much, so too are the truths of the noble ones. Is Nirvana also a conventional truth? Yes, it is so. If there is conceptualization of samsara, then there is also conceptualization of Nirvana, because both of these are worldly terms. Therefore, the Bhagavan (Bhagavan, Sanskrit, भगवन्, bhagavan, The Blessed One)

---

འདས་མ་ལས་གསུངས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་སྨྲའམ། ཤཱ་རིའི་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བས་ ཆེས་ལྷག་པའི་ཆོས་ཤིག་ཡོད་ན་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཁོ་བོ་སྨྲའོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་དེ་འཁོར་བར་རྟོག་པ་ལ་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ན་དེ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མི་འགྱུར་རོ། ། 2-380 དེ་བས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད། དེའི་བདག་ཉིད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་སླུ་བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །སླུ་བ་འདུས་བྱས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མ་ ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་གསུམ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པར་སྣང་བས་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་སླུ་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་རྣམ་པར་བཞག་གོ །འོ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་བདེན་པའི་མཆོག་གཅིག་པུའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ། ཇི་ལྟར་འདུས་བྱས་ལོག་པར་སྣང་བས་བྱིས་ པ་རྣམས་ལ་སླུ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རང་གི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་འདུས་བྱས་ ལྟར་སྐྱེ་བའི་ངོ་བོར་ནམ་ཡང་མི་སྣང་ངོ་། །དེ་བས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་རྟག་ཏུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དུ་གནས་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བཤད་དོ། ། 2-381 འཕགས་པ་དོན་དམ་པ་གཟིགས་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་འཁོར་བའམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མི་དམིགས་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་མཐོང་བ་འཇིག་རྟེན་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རློམ་སེམས་མེད་ཅེས་ བྱ་བ་གྲུབ་བོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་དོན་དམ་པ་གཟིགས་པ་ལ་གནས་པ་དག་འཁོར་བའམ་དོན་དམ་པ་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར། སྲིད་པ་དང་ནི་མྱ་ངན་འདས། །དེ་གཉིས་ཡོད་ པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པའོ། །དེ་དག་མེད་ན་ དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་དོ། །མེད་པ་མཐོང་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་རབ་རིབ་ཅན་ལ་སོགས་པས་ ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དེ་ཁོ་ན་གཟིགས་པ་ཡིན་ཏེ། མེད་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་གཟིགས་པས་མི་འོས་སོ། །གལ་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན། འཕགས་པ་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་བོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ཇ

【現代漢語翻譯】 《過去事經》中說：『具壽善現，涅槃也如幻如夢嗎？』舍利子，我說，如果有比涅槃更殊勝的法，那也如幻如夢。 如果它不依賴於對輪迴的執著，它就不會變得如幻如夢。因此，涅槃也是世俗諦的完全設定。如果這樣，為什麼說涅槃是勝義諦呢？ 因為它的自性不欺騙世間，所以用世間的名言稱為勝義諦。凡是欺騙性的有為法，都不是勝義諦。三種真諦是有為法的特徵，因為其自性顯現為實有，所以爲了欺騙凡夫，被安立為世俗諦。 那麼，世尊說：『比丘們，如此，不欺騙的法性涅槃是唯一的真諦』，這又該如何解釋呢？就像有為法以顛倒的方式顯現而欺騙凡夫一樣，涅槃並非如此，因為它恒常安住于不生的自性中，所以它永遠不會以有為法般生起的自性顯現給凡夫。 因此，涅槃恒常安住于涅槃的自性中，所以用世間的名言稱為勝義諦。 安住于觀見勝義諦的聖者們，不執著于輪迴或涅槃，因此，『正見不自詡於世間和涅槃』的說法成立。為什麼安住于觀見勝義諦的聖者們，不執著于輪迴或勝義諦呢？ 就像這樣：『有和涅槃，這二者都不存在。』有是指近取五蘊，它們也因為是緣起，所以如影像般自性本空。如果它們不存在，那麼它們的本體也不存在，因為極其空無，所以說這二者都不存在。 見到不存在並非就是見到實相，因為眼翳患者等也會見到不存在。聖者們是見到實相的，因為見到不存在的自性是不合理的。如果涅槃是什麼都沒有，那麼，『聖者們獲得涅槃』的安立又該如何解釋呢？

【English Translation】 It is said in the 《Past Karma Sutra》: 'Venerable Subhuti, is Nirvana also like an illusion, like a dream?' Shariputra, I say, if there is a Dharma more excellent than Nirvana, that too is like an illusion, like a dream. If it does not depend on clinging to samsara, it will not become like an illusion. Therefore, Nirvana is also a complete designation of conventional truth. If so, why is it said that Nirvana is the ultimate truth? Because its nature does not deceive the world, it is called the ultimate truth by worldly terms. Whatever is a deceptive conditioned phenomenon is not the ultimate truth. The three truths are characteristics of conditioned phenomena, because their nature appears to be real, so in order to deceive ordinary people, they are established as conventional truth. Then, how should it be explained that the Blessed One said: 'Bhikkhus, thus, the non-deceptive Dharma-nature Nirvana is the only truth'? Just as conditioned phenomena appear in a reversed way and deceive ordinary people, Nirvana is not like that, because it constantly abides in the self-nature of non-arising, so it will never appear to ordinary people as the self-nature of arising like conditioned phenomena. Therefore, Nirvana constantly abides in the self-nature of Nirvana, so it is called the ultimate truth by worldly terms. Those who abide in seeing the ultimate truth do not cling to samsara or Nirvana, therefore, the statement 'Right view does not boast of the world and Nirvana' is established. Why do those who abide in seeing the ultimate truth not cling to samsara or the ultimate truth? It's like this: 'Existence and Nirvana, these two do not exist.' Existence refers to the five aggregates of clinging, which are also empty of self-nature like images because they are dependently originated. If they do not exist, then their substance also does not exist, because it is extremely empty, so it is said that these two do not exist. Seeing non-existence is not the same as seeing reality, because those with cataracts and others also see non-existence. The noble ones see reality, because it is unreasonable to see the self-nature of non-existence. If Nirvana is nothing at all, then how should the establishment of 'the noble ones attain Nirvana' be explained?

---

ི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྲིད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི། །མྱ་ངན་འདས་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། ། 2-382 ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྲིད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་ བའི་ངོ་བོ་ཡིན་པས་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་དང་སྦྱར་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ནི་གང་ཡང་མེད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། ཇི་ལྟར་མི་རྟག་པ་ ཉིད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་པ་དེ་དངོས་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་རྣམ་པར་བཞག་མི་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ མཁས་པ་ཡང་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་གང་ཡང་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ ཕྱིར། དང་པོ་སྐྱེས་པ་ཞིག་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་འགོག་པ་བརྟག་པ་བཞིན། །དེ་བཞིན་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་ལྟར། །མཁས་པ་དག་གིས་འགོག་པར་དགོངས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་སྐྱེས་པའི་ མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ་མེད་པར་གྱུར་པས་རྣམ་པར་གཞག་པས་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་མེད་དོ། །ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དངོས་པོ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་ངོ་བོ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། ། 2-383 དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་ཡང་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་གང་ཡང་མི་དམིགས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན། སྒྱུ་མ་བྱས་པའི་གླང་པོ་ཆེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ མེད་པ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ཡང་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་ བཞག་པ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་མི་རྟག་པ་ཉིད་རྣམ་པར་འཇོག་གོ །དེས་ན་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གྲུབ་བོ། །དེ་ལྟར་ན་ དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་མི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ན། རྣམ་པར་འཇིག་པས་འགོག་འགྱུར་གྱི ། འདུས་བྱས་ཤེས་པས་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་སུ་ལ་མངོན་སུམ་འགྱུར། །ཞིག་ཅེས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ། །གལ་ཏེ་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་དུས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་ པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་ཡིན་གྱི། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་ངོ་བོའི་མཚན་ཉིད་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་མི་ལྡད་པས་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་གྱུར་ན་དངོས་པོའི་རང་གི་ངོ་བོའི་མཚན་ཉིད་ཞིག་ནས་རྒྱུན་ཆད་པའི་ཚུལ་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གྱུར་ཏེ། 2-384 འདུས་བྱས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི

【現代漢語翻譯】 『如同那般』是什麼意思呢？『完全知曉有（srid pa，存在）』，被稱為『寂滅（mya ngan 『das，涅槃）』。 如是說。那個『有』的自性，以不知曉無生的方式完全知曉，那便是所有相狀完全寂滅的自性，因此結合世俗諦，被稱為『寂滅』，應當知曉，沒有任何事物是自性成立的。 如同無常本身是無實有的自性，自性上並非完全成立，那般不依賴於事物，而以自性完全成立是無法安立的，同樣，智者也不依賴於如幻的事物，而『寂滅』這個自性成立的事物也是無法完全觀察的，爲了顯示這個道理，所以說： 『最初生者壞滅時，如何斷滅如是觀，如是如幻所作事，智者亦應如是觀。』如是說。如同事物生起的無常本身，因為不存在而安立，所以沒有自性成立。如果存在，那麼不依賴於事物，自性就會顯現。 同樣，聖者也無法見到任何被稱為『斷滅』的自性成立的事物。如果以智慧進行觀察，那麼如同幻化的大象一般，無自性，自性上不生起的事物，那就是寂滅。而且，如果依賴於『如幻所作』來安立寂滅，那麼世間的名言就會安立無常本身。因此，輪迴和寂滅，都是以無自性而成立的。 如此一來，完全知曉事物的自性而不執著，那便是無疑的寂滅，應當知曉。如同那樣：『以壞滅而成為斷滅，並非以知曉和合而成的事物。那對誰是現量呢？壞滅又是如何呢？』 如果像幻化一樣，一切法在不可見之時，無生不是寂滅，而是色等自性的相，事物的自性，不與因緣、煩惱相應，之後不生起，如果認為是寂滅，那麼如果那樣，事物的自性壞滅，以斷滅的方式成為寂滅，

【English Translation】 『What is it like?』 『Completely knowing existence (srid pa), is called 『Nirvana (mya ngan 『das).』 Thus it is said. The very nature of that 『existence,』 knowing it completely in a way that does not know its unborn nature, that itself is the nature of complete pacification of all characteristics. Therefore, combined with conventional truth, it is called 『Nirvana.』 One should know that nothing is established by its own nature. Just as impermanence itself is the nature of non-reality, not fully established by its own nature, so too, without relying on things, it is impossible to establish it as fully established by its own nature. Similarly, wise people do not rely on illusory things, and it is impossible to fully examine anything called 『Nirvana』 that is established by its own nature. To show this, it is said: 『When the first born is destroyed, how does cessation occur? Likewise, wise people should contemplate things as being like illusions.』 Thus it is said. Just as the impermanence of things that arise, because of non-existence, is established, so there is no self-established nature. If it existed, then without relying on things, its own nature would be seen. Similarly, noble beings do not perceive anything called 『cessation』 that is established by its own nature. If one examines with wisdom, then like an elephant created by illusion, that which is without self-nature, unborn by nature, is Nirvana. Moreover, if Nirvana is established based on 『like an illusion,』 then worldly terms will establish impermanence itself. Therefore, samsara and Nirvana are established as being without self-nature. In this way, having fully known the nature of things and not being attached, that is undoubtedly Nirvana, it should be known. Likewise: 『By destruction it becomes cessation, not by knowing compounded things. To whom is that manifest? What is destruction like?』 If, like an illusion, all phenomena are invisible, then unborn is not Nirvana, but the characteristics of the self-nature of form, etc., the self-nature of things, not corresponding to causes and conditions, afflictions, and not arising later, if one thinks that is Nirvana, then if that were the case, the self-nature of things would be destroyed, and it would become Nirvana in the manner of cessation,

---

་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་ཉིད་འདོད་པ་ཡིན་པས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡང་འདི་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་ བས་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་དགོས་ན་འགོག་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་མ་འགགས་པའི་ཚེ་ནི་མེད་པ། འགགས་ནས་ནི་སུ་ཡང་མེད་ན་འགོག་པ་དེ་སུ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་ འགྱུར། ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཡོད་པའི་དུས་ན་ནི་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བའི་དུས་གང་ཟག་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པས་འགོག་པ་དེ་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ དེའི་ཚེ་དེས་ཅི་མཐོང་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དེ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར། བཤད་པ། མ་མཐོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པས་དེའི་རྣམ་པར་རིག་པས་མངོན་སུམ་དུ་ཞེས་གདགས་སོ། །གཞན་དག་ གིས་ཀྱང་ཡུལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་མཐུན་པས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་ཏོ། །འདི་ལ་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པ་ཡོད་པས་ དེ་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་འགལ་བ་མེད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བར་དངོས་པོའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་ཡིན་པར་ཁས་བླངས་པས་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཤེས་པས་རིག་པར་མི་རུང་སྟེ། 2-385 སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མི་འདོད་ན་འགོག་པ་ཤེས་པས་འགོག་པའི་བདེན་པས་ཇི་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་བྱ། སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་ཙམ་ཡང་དངོས་པོའི་ངོ་བོར་མི་རུང་ངོ་། །གང་སྡུག་ བསྔལ་མི་སྐྱེ་ཙམ་འགོག་པ་ཡིན་པར་མི་འདོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་ཙམ་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་འགོག་པ་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །འགོག་པ་ཤེས་པ་ཟག་ པ་མེད་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་འདོད་ན། དེ་ཡང་དེ་ལྟར་གྱུར་པས་དེ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འགོག་པ་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེས་ཡོངས་སུ་ བཅད་པའི་འགོག་པ་ཡང་འགགས་པས་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་ཁྱོད་ཀྱི་གཞུང་ལྟར་ན་ཀོ་བུམ་པ་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་མི་འདོད་ན་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་བུམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་མི་རུང་ བ་དེ་བཞིན་དུ་འགོག་པ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་བླ་མས་བསྟན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་གཅིག་ཏུ་ཡུལ་སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པ་དོན་ཙམ་ མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འགག་པ་ལ་མི་སྲིད་དོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་དངོས་པོར་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གོམས་པར་བྱས་ན་ནི་རིམ་གྱིས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་ཞེས་གྲགས་ཏེ། 2-386 རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེའི་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པས་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ནའོ། །འདི་ལྟར་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཁོང་ དུ་ཆུད་ན་ཐོག་

【現代漢語翻譯】 如果認為這樣沒有過失，這也是不合理的。如果必須通過親眼見到才能證得滅，那麼這種滅在蘊未滅盡時是不存在的，滅盡后誰也不存在，那麼這種滅又由誰來證得呢？在蘊的相續存在時，證得真如時，像聖者舍利子等存在，所以說證得滅是可以理解的。如果那時他證得了什麼，那時什麼對他來說是現量的呢？回答說：即使沒有見到，也可以通過識來施設為現量。其他人也通過與境自身特徵的形態相符，將顯現為藍色等的其他識也顯示為現量。對於此，也有與之相似之處，所以說這是現量，沒有相違之處。如果說證得苦滅，那麼由於承認了事物的自相是現量的對境，所以沒有事物就不能被現量的識所認知。 如果不希望苦滅是現量，那麼如何通過滅盡的智慧來現證滅諦呢？僅僅不生起痛苦也不可能是事物的自性。如果認為僅僅不生起痛苦不是滅，也不能夠揭示出與僅僅不生起痛苦之外的其他意義的、以自性成立的滅。如果希望無漏的滅盡智慧是現量，那麼即使那樣，它也不會成為現量。如果滅盡智慧成為現量，那麼那時它所斷絕的滅也已經滅盡，按照你的宗派，就像不希望瓶子的智慧是現量一樣，瓶子不能成為現量，滅也是如此。瑜伽士們的上師所開示的，從不與分別念相混雜，唯一地見到沒有增益的對境，那也是在滅盡時不可能的。如果自相存在的事物，通過總相來熟悉，那麼就會產生從次第修習中產生的智慧。 不分別的智慧所取的對境，也是沒有增益的自性，所以僅僅是自相。像這樣，如果理解了無常的本性，那麼最初...

【English Translation】 If it is thought that there is no fault in this, it is also unreasonable. If cessation must be realized through direct seeing, then such cessation does not exist when the aggregates have not ceased. After cessation, no one exists, so who will realize this cessation? When the continuum of the aggregates exists, when the suchness is seen, beings like the noble Śāriputra (舍利子，name of one of the Buddha's chief disciples) exist, so it is understandable to say that cessation is realized. If at that time he realizes something, then what is manifest to him at that time? It is said in reply: Even if it is not seen, it can be designated as manifest through consciousness. Others also, by conforming to the form of the object's own characteristic, show other consciousnesses that appear as blue, etc., as manifest. For this, there is also something similar to it, so there is no contradiction in saying that this is manifest. If it is said that the cessation of suffering is realized, then since it is admitted that the self-characteristic of things is the object of the manifest, then without things, it cannot be known by the consciousness of the manifest. If it is not desired that the cessation of suffering is manifest, then how can the truth of cessation be directly realized by the wisdom of cessation? Merely not arising suffering cannot be the nature of things. If it is thought that merely not arising suffering is not cessation, then it is not possible to reveal a cessation that is established by its own nature, which is different in meaning from merely not arising suffering. If it is desired that the uncontaminated wisdom of cessation is manifest, then even so, it will not become manifest. If the wisdom of cessation becomes manifest, then at that time the cessation that it has cut off has also ceased. According to your tenet, just as it is not desired that the wisdom of a pot is manifest, the pot cannot become manifest, and so it is with cessation. That which the teachers of the yogis have taught, which is born from not mixing with conceptual thought, which uniquely sees the object without superimposition, is also impossible at the time of cessation. If a thing that exists as its own characteristic is familiarized with the general characteristic, then it is said that the wisdom arising from gradual cultivation is born. The object taken by non-conceptual wisdom is also the nature of non-superimposition, so it is only the self-characteristic. Like this, if the nature of impermanence is understood, then the beginning...

---

མ་དང་ཐ་མའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་དངོས་པོ་ཙམ་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ། །དེ་བས་ན་དེ་ཡང་ཡུལ་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་ལ་དམིགས་ པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་མངོན་སུམ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། འོན་ཀྱང་དཔྱོད་ན་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་ཁས་བླངས་པས་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་སྒོམ་པའི་སྦྱོར་བ་གྲུབ་ པའི་ངོ་བོའི་ཡུལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་འཐད་དེ། ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེའི་ཚིག་དེ་འབྲེལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་གྱིས་ཀྱང་འགོག་པ་ལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པའི་ངོ་ བོའི་དངོས་པོའི་བག་ཙམ་ཡང་མེད་པས་འགོག་པ་ཞེས་པའི་མངོན་སུམ་དུ་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གསུང་རབ་ལས་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་མོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་དེ་ལ་ཤེས་པས་སྐྱེས་པར་བྱེད་མི་སྲིད་དེ། གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་གལ་ཏེ་དམིགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་ན་ནི་ཤེས་པ་དེ་དམིགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་པས་ཞུགས་པར་རུང་ངོ་། ། 2-387 འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུས་མངོན་སུམ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །འདི་ལྟར་མགྲོན་པོ་ཞིག་གིས་རང་གི་མདུན་ལོགས་ན་ཡུལ་ཆུ་རབ་ཏུ་དྭངས་པ་ཆེན་པོས་གང་བ་འདྲ་བ་ཞིག་རྒྱང་རིང་ པོ་ནས་མཐོང་བ་དང་། དེ་བརྒལ་བར་འདོད་ལ་ཉམས་ཀྱིས་མི་ནུས་ཤིང་སྐྲག་པས་ཡུལ་ནས་འོངས་པའི་ཞིང་པ་ཞིག་ལ་ཆུ་འདི་ཇི་ཙམ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། དེས་དེ་ལ་འདི་ན་ཆུ་ག་ ལ་ཡོད་ཆུ་འདྲ་འདི་ནི་སྨིག་རྒྱུའོ། །དེ་སྟེ་ངའི་ཚིག་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་ན་དེར་སོང་ལ་ལྟོས་ཤིག་དང་ངའི་ཚིག་ནི་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ན། དེ་ཆུ་མེད་པར་བསྟན་ པས་རང་གི་ཚིག་ཀྱང་མགྲོན་པོ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་དུ་མེད་པ་དང་མི་དམིགས་པ་ཡང་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པས་མི་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱ་བ་འགལ་བ་མེད་དོ། །ཤེས་པ་བྱེད་པར་གྱུར་པ་གང་གིས་དངོས་པོ་གང་གི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ གཅོད་པ་དེ་དེའི་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱ་བས་ན་ལུང་དེ་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལ་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་ངོ་བོ་ལ་ནི་གང་ཡང་མེད་ན་འགོག་པ་དེ་སུ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་རོ། ། 2-388 གང་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་བསྙེན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ། །འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་སྐྱེ་བ་ཟད་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་ རུང་སྟེ། དངོས་པོ་འགའ་ཞིག་སྐྱེ་བ་མེད་ན་དངོས་པོ་ཟད་དོ་ཞིག་གོ །ཡང་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་འགྱུར་ན། ཇི་སྲིད་དུ་དེའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་འཕང

【現代漢語翻譯】 通達了無始無終之空性，僅是事物本身。因此，它也是境的自相，如同僅緣於藍色等之顯現的識一般，是現量。如果這樣說，那麼，如果進行分析，由於已承認自相和共相的差別，因此修習共相之顯現，成就之體性的境，不應是自相，因為太過分了，所以那個詞沒有關聯。即使那樣，對於滅，也沒有痛苦止息之體性的事物少許，怎麼會成為滅之現量呢？因此，經中說，知曉痛苦不生是現量，因此識不可能生於不生之體性，必定會成為不生之方式。這樣，如果識也如所緣一般是不生之體性，那麼識就可以如所緣一般進入。 世間也稱那種方式為現量。比如，一位客人從遠處看到自己前方似乎充滿了極其清澈的水，想要過去卻無力且害怕，於是問一位從那個地方來的農夫：『這水有多少？』農夫對他說：『這裡哪裡有水？這像水一樣的東西是海市蜃樓。如果你不相信我的話，就去看看，我的話就會成為現量。』當他指出沒有水時，他的話也對客人成為現量。同樣，沒有和不顯現也被稱為世間現量，因此以世間之世俗諦稱不顯現之識為現量沒有矛盾。能夠如實了知事物之義的識，被稱為它的現量，因此那個教證是合理的。那麼，如果蘊的相續斷絕之體性中什麼也沒有，那麼滅會對誰成為現量呢？ 『生已盡，梵行已立，所作已辦，更不受後有』，這句中的生已盡之識也是不合理的，如果某個事物不生，那麼某個事物就滅盡了，或者不再生。只要它的因和緣還存在。

【English Translation】 The emptiness of beginning and end is comprehended as merely the thing itself. Therefore, it is also the self-character of the object, just as the consciousness that focuses only on blue and so on is directly perceived. If it is said that way, then, if analyzed, since the difference between self-character and general character has been admitted, the object of the nature of accomplishment of meditating on the appearance of the general character is not suitable as the self-character, because it is too extreme, so that word is irrelevant. Even so, for cessation, there is not even a little bit of the entity of the nature of the cessation of suffering, so how could it become the direct perception of cessation? Therefore, the scriptures say that knowing that suffering does not arise is direct perception, so it is impossible for consciousness to arise in the nature of non-arising, and it will inevitably become the mode of non-arising. In that way, if consciousness is also the nature of non-arising like the object, then consciousness can enter as the object is. In the world, that kind of appearance is also called direct perception. For example, a guest sees from afar what appears to be a great expanse filled with extremely clear water in front of him, and wanting to cross it but being unable and afraid, he asks a farmer who came from that place: 'How much water is there?' The farmer says to him: 'Where is there water here? This thing that looks like water is a mirage. If you don't believe my words, go and see, and my words will become direct perception.' When he points out that there is no water, his words also become direct perception to the guest. Similarly, non-existence and non-appearance are also called worldly direct perception, so there is no contradiction in calling the consciousness of non-appearance direct perception by the conventional truth of the world. The consciousness that knows the meaning of things as they are is called its direct perception, so that scriptural statement is reasonable. Then, if there is nothing in the nature of the cessation of the aggregates' continuum, to whom will cessation become direct perception? 'Birth is exhausted, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more return to this world,' the consciousness of the exhaustion of birth in this sentence is also unreasonable, if something does not arise, then something is exhausted, or it will not arise again. As long as its causes and conditions still exist.

---

ས་པའི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་ དེ་སྲིད་དུ་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་ན་དེ་ཟད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་ནུས་སོ། །འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ལས་དྲངས་ཏེ། གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་ སྐྱེ་བ་མ་མཐོང་བས་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ་ཞེ་ན། ཡང་དེ་ལྟ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་དེའི་དུས་ན་དེའི། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་མ་འགགས་ན། །ཉོན་མོངས་ཟད་ཀྱང་འདས་མི་འགྱུར། །མདོ་ལས་ནི་ཕུང་ པོ་འགགས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་རབ་ཏུ་བཏང་བ་བྱང་བར་གྱུར་པ་ཟད་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འགོག་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ ནུབ་པ་སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་མཚམས་མི་སྦྱོར་ཞིང་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཞི་བ། དེ་ཉིད་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བཏུང་བ་སྲིད་པ་ཟད་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། 2-389 དེ་ལ་མདོ་སྡེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་ནི་ད་ལྟར་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ནས་ནུབ་པར་གྱུར་པའི་བར་དུ་གསུངས་སོ། །མ་འོངས་ པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་མཚམས་མི་སྦྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ནི་ད་ལྟར་ཉིད་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བར་བསྟན་པའོ། ། འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ནི་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་སྦྱར་བར་ངེས་སོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་ཡང་དེའི་ཕུང་པོ་དེ་དགག་པ་མེད་ན་ནི་དེ་མྱ་ ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མི་མཐོང་། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ན་སྐྱེ་བ་དེ་མི་དམིགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། གཞན་དེ་ དག་ནི་དེ་ལྟར་མི་འདོད་པས་དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་གཉིས་སུ་གསུངས་ཏེ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ དང་། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ་དེའི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པ་ནི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་ཕུང་པོ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་འཆིང་བ་སྤངས་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འདོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་ནི་འོ་ན་མདོ་སྡེ་ལས་རྗེས་བཟླས་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་སྡེ་འདི་ནི། 2-390 ཤཱ་རིའི་བུ་ཡིས་མྱ་ངན་འདས། །མངོན་སུམ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་བཤད། དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པར་ངེས་ཀྱི་ ཕུང་པོ་དང་བྲལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ན་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་གང་སྡུག་

【現代漢語翻譯】 只要色蘊的相續存在，那麼生命就存在，因此無法完全理解它的止息。如果有人引用『從此不再知曉其他生命』這句話，並說：『因為沒有見到未來的生命，所以才這樣說。』即使是這樣，如果蘊沒有止息，即使煩惱止息了，也不會入滅。經中說，蘊止息即是入滅，意思是完全捨棄、徹底放下、清凈、滅盡痛苦，遠離貪慾，止息，寂靜，消逝，不再與其他痛苦相連，不再產生未來的痛苦，這就是寂靜，這就是殊勝。例如，完全放下所有蘊，生命止息，遠離貪慾，止息，入滅。 關於這一點，《經部》中用『這個痛苦』一詞來指代當下的痛苦，從『完全捨棄』到『消逝』都是指這個。而關於未來的痛苦，『不再與其他痛苦相連』到『入滅』，則是指當下不再產生。『從此不再知曉其他生命』這句話，一定是與未來的痛苦相聯繫的。即使在當下，如果不否定那個蘊，那麼也無法見到入滅。如果見到痛苦的自性不再產生，那麼因為不再執著于那個生命，就會變成痛苦的止息。其他人不希望這樣，所以在那個時候就不會入滅。如果世尊說了入滅有兩種，即有餘依和無餘依。有餘依是指只有蘊止息，從煩惱的束縛中解脫。無餘依是指蘊的相續斷絕。因此，對於有餘依的入滅，即使捨棄了貪慾等束縛，也不認為是入滅。如果這樣想，那麼《經》中的『複誦經』， 『舍利子入滅，現證后宣說。』又該如何解釋呢？這一定是針對現證沒有煩惱而說的，而不是指脫離了蘊。如果真是這樣，那麼什麼痛苦

【English Translation】 As long as the continuity of the skandha of form exists, life exists, and therefore its cessation cannot be fully understood. If someone quotes the phrase 'From this, no other life is known,' and says, 'Because future life is not seen, it is said thus,' even if that is the case, if the skandhas do not cease, even if afflictions cease, one will not attain Nirvana. The sutra says that the cessation of the skandhas is Nirvana, meaning the complete abandonment, thorough relinquishment, purification, exhaustion of suffering, detachment from desire, cessation, pacification, disappearance, no longer connected with other sufferings, and no longer arising future suffering, this is peace, this is supreme. For example, the complete abandonment of all skandhas, the cessation of life, detachment from desire, cessation, Nirvana. Regarding this, the term 'this suffering' in the Sutra refers to the present suffering, from 'complete abandonment' to 'disappearance.' As for future suffering, 'no longer connected with other sufferings' to 'Nirvana,' it refers to the non-arising in the present. The phrase 'From this, no other life is known' must be related to future suffering. Even in the present, if that skandha is not negated, then Nirvana cannot be seen. If one sees that the nature of suffering no longer arises, then because one no longer clings to that life, it will become the cessation of suffering. Others do not wish this, so at that time they will not attain Nirvana. If the Blessed One said that there are two types of Nirvana, namely Nirvana with remainder and Nirvana without remainder. Nirvana with remainder refers to only the cessation of the skandhas, liberation from the bonds of afflictions. Nirvana without remainder refers to the cutting off of the continuity of the skandhas. Therefore, for Nirvana with remainder, even if the bonds of desire and so on are abandoned, it is not considered Nirvana. If you think this way, then the sutra 'Repeated Recitation Sutra,' 'Shariputra attained Nirvana, having directly realized and declared it.' How should this be explained? This must be spoken in terms of directly realizing the absence of afflictions, not in terms of being separated from the skandhas. If that is the case, then what suffering

---

བསྔལ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས་ཤིང་རབ་ཏུ་བཏང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ འདི་དག་བཤད་པར་མི་འགྱུར་གྱི། གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ནས་ནུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་དེ་སྐད་གསུངས་པའི་རིགས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་ ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་བསྡུས་པར་མངོན་ཏེ། འདིར་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ སུ་གཞག་པའོ། །གལ་ཏེ་དེ་སྐད་བྱུང་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྤྱིར་སྨོས་པའི་སྒྲ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་བྱ་བའང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཉིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་ན་ཡང་ཅིའི་དོན་ དང་སྦྱར་དུ་རུང་བ་མེད་ན་ནི་དེ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་ནམ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེ་བ་མེད་པར་མཐོང་བ་སྲིད་པ་དེ་ན་སྤྱིའི་སྒྲ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ་། ། 2-391 དེ་སྟེ་ཡང་ཕུང་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མི་གཏོང་ལ་དོན་འདི་ཁས་མི་ལེན་ན་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་ འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འདོད་ན་དེའི་ཚེ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་བཅིང་བ་བཅད་པས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ དེའི་ཚེ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡོད་པར་དམིགས་པ་དང་། དེ་ལ་དམིགས་པས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འཐོབ་པར་ མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་དེའི་དུས་ན་གྲོལ་པར་ཁས་བླང་དུ་མི་རུང་ངོ་། །ཕུང་པོ་རྣམས། གང་ཚེ་དེ་ཡི་དེ་འགགས་པ། །དེ་ཡི་ཚེ་ན་གྲོལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱར་མི་རུང་ངོ་། །ཕུང་ པོ་དམིགས་པས་རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བ་ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཕུང་པོ་རྣམས་འགག་པ་དེ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་ལ། རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་ ཀྱིས་འཕངས་པ་ཡང་ཡོད་ན། རྒྱུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེའི་ཕུང་པོ་རྣམ་པར་ཆད་པའི་མཚན་ཉིད་ཐར་པ་མི་སྲིད་དོ། ། 2-392 དེ་བས་ན་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ་ཞེས་པ་མ་འོངས་པའི་ཕུང་པོ་དང་སྦྱར་བའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མི་སྲིད་པས་ཞིག་ཅེས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དེ་ ལྟར་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་རིགས་པས་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡེ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྲིད་པ་བསྟན་པའི་ ཕྱིར། མ་རིག་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་ལ། །ཡང་དག་ཤེས་པས་རྣམ་བརྟགས་ན། །སྐྱེ་བ་དང་ནི་འགག་པའང་རུང་། །གང་ཡང་དམིགས

【現代漢語翻譯】 像『完全斷除並捨棄所有痛苦』等等這些說法，不應被宣說。如果說『從完全斷除這些煩惱直到滅盡』，這才是符合經文的說法。提到『痛苦』，顯然是指五取蘊（蘊：構成個體經驗的要素）。在這裡，痛苦、集（苦的根源）、世間等都被視為五取蘊的同義詞。 即使情況如此，普遍使用的詞語有時也指代某個特定方面。例如，如果有人說『煩惱本身就是痛苦』，如果沒有合理的理由支援這種說法，或者如果有人認為五取蘊的本質是不生不滅的，那麼就不能說普遍使用的詞語僅指代某個特定方面。 如果一個人不放棄對蘊的執著，也不接受這個道理，那麼他的煩惱不生的狀態也不會是涅槃（梵文：Nirvana，指從輪迴中解脫的狀態）。如果他不認為痛苦不生的本質是涅槃，那麼即使他通過斷除貪慾等束縛而擺脫了煩惱，由於他仍然執著于壞聚見（薩迦耶見，梵文：Satkayadristi，認為五蘊和合的身體是『我』的錯誤見解）等原因，並且因為執著于這些見解而產生貪慾等煩惱，他就無法獲得真正的解脫。因此，在這種情況下，不能聲稱他已經解脫。不能說：『當蘊滅盡時，他便獲得解脫。』 由於執著于蘊，煩惱會不斷產生，因此蘊的滅盡是不可能的。如果煩惱仍然存在，並且由煩惱所造的業力仍然存在，那麼由煩惱和業力所導致的生死輪迴將永無止境，因此蘊完全斷滅的解脫狀態是不可能的。 因此，『生已盡』這句話指的是與未來蘊相關的認知，這是不可能的，所以才說『如何滅盡』。因此，通過這種方式，已經表明，如果有人認為事物具有自性（梵文：Svabhava，事物自身固有的、不變的性質），那麼他永遠無法獲得解脫；而如果有人認為事物是空性的（梵文：Sunyata，沒有自性的狀態），那麼他就有可能獲得解脫。因為無明（梵文：Avidya，對事物真相的無知）為緣所生之法，若以正見如實觀察，則生與滅皆可成立，而無所執著。

【English Translation】 Statements such as 'completely abandoning and relinquishing all suffering' should not be uttered. It is more appropriate to say, 'from the complete abandonment of these afflictions until their cessation.' Mentioning 'suffering' clearly refers to the five aggregates of clinging (Skandhas: the elements that constitute individual experience). Here, suffering, the origin (of suffering), the world, and so on, are all regarded as synonyms for the five aggregates of clinging. Even if this is the case, commonly used words sometimes refer to a specific aspect. For example, if someone says, 'afflictions themselves are suffering,' if there is no reasonable basis to support this statement, or if someone believes that the essence of the five aggregates of clinging is unborn and unceasing, then it cannot be said that the commonly used word refers only to a specific aspect. If a person does not relinquish attachment to the aggregates and does not accept this truth, then his state of non-arising of afflictions will not be Nirvana (Sanskrit: Nirvana, the state of liberation from Samsara). If he does not consider the essence of non-arising of suffering to be Nirvana, then even if he is freed from afflictions by severing the bonds of desire and so on, because he still clings to the view of the perishable collection (Satkayadristi, Sanskrit: Satkayadristi, the false view that the combined five aggregates are 'I'), and because he generates desires and other afflictions by clinging to these views, he will not be able to attain true liberation. Therefore, in this case, it cannot be claimed that he has been liberated. It cannot be said: 'When the aggregates cease, he attains liberation.' Because of clinging to the aggregates, afflictions will continue to arise, so the cessation of the aggregates is impossible. If afflictions still exist, and the karma created by afflictions still exists, then the cycle of birth and death caused by afflictions and karma will be endless, so the state of liberation of the complete cessation of the aggregates is impossible. Therefore, the statement 'birth is exhausted' refers to the cognition associated with future aggregates, which is impossible, so it is said, 'how to cease.' Therefore, in this way, it has been shown that if someone believes that things have inherent existence (Sanskrit: Svabhava, the inherent, unchanging nature of things), then he can never attain liberation; but if someone believes that things are empty (Sanskrit: Sunyata, the state of having no inherent existence), then he has the possibility of attaining liberation. Because phenomena arise from ignorance (Sanskrit: Avidya, ignorance of the true nature of things) as a condition, if one observes them with correct view, then both arising and ceasing can be established, and there is no attachment.

---

་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །མ་རིག་པ་ཡི་རྐྱེན་གྱིས་ བྱུང་། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་མ་རིག་པ་ནི་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་གྱིས་མངོན་སུམ་དང་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་འདུ་ བྱེད་ལ་སོགས་པའི་དོན་གལ་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པར་གྱུར་ན་དེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ལ་མི་ལྟོས་སོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་བུམ་ པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་སྒྲིབ་པ་མུན་པ་མེད་ན་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་དམིགས་སོ། །རྐྱེན་གྱི་བྱེ་བྲག་དག་དང་ལྡན་པས་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་སྐྲ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་ཤེས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། 2-393 རྣམ་པར་བྱང་བའི་མིག་ཅན་དག་ལ་ནི་སྣང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ནི་སྒྲ་ཡང་དག་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་གཞག་མི་ནུས་ སོ། ། དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ཀྱང་གལ་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་བདེན་པའི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལས་སྐྱེས་པ་འཕགས་པ་ཡང་དག་པའི་ ཡེ་ཤེས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གི་མཚན་ཉིད་གཞིག་ཏུ་མི་རུང་བ་གཟིགས་པས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་བཞིན་དུ་དམིགས་ཤིང་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བའི་རིགས་ན་མ་རིག་པ་ འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་དེ་ལྟར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤར་བ་ན་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་དམིགས་པའི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལྟར་ རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་སྣང་བས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་གཞག་མི་ནུས་སོ། །ནམ་ཞིག་འདི་ལྟར་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ལ་རབ་རིབ་མེད་པ་ཅན་རྣམས་ ལྟར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བརྟགས་ན་དེ་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་དམིགས་པའི་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དུས་ན་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བ་འགག་པ་གང་ཡང་ངེས་པར་མི་དམིགས་སོ། ། 2-394 རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མི་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དུས་ན། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་འདས། །བྱ་བ་བྱས་པའང་དེ་ཉིད་དོ། །ཚེ་འདི་ ཉིད་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་དེའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །བྱ་བ་བྱས་པ་ཉིད་ཁོ་ན་བྱ་བ་བྱས་ པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མི་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་བྱ་བ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་ བྱ་སྟེ། ལུང་དག་ལས་དགེ་སློང་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བ

【現代漢語翻譯】 '不改變。' 這樣說了。無明的緣故產生。' 這樣說，無明是行和識等，以顯現和從一到一傳遞的緣故。從無明的緣故產生，行等，如果成為自己的自性，那麼因為成為自己的自性，就不依賴於無明。成為自己的自性，如瓶子等，如果沒有遮蔽自己本性的黑暗，就會非常清晰地顯現。與各種不同的緣相聯繫，被有眼翳者完全觀察，知道是頭髮等事物，怎樣才能沒有自己的本性呢？ 對於清凈的眼睛來說，不會顯現。' 這樣，成為觀察的自性，就像正確的聲音等一樣，不能被認為是存在的。同樣，這些行等，如果成為自己的自性，那麼那時從確定真理而生的聖者，具有正確的智慧者，也會看到自己不能被破壞的自性，就像瓶子等顯現的事物一樣，成為對境的種類，無明滅盡，行也滅盡，這樣說也不會改變。因此，當正確的智慧升起時，就像有眼翳者所見的頭髮等一樣，自己的自性不顯現，所以不能認為有自己的自性。什麼時候這樣，從無明的緣故產生的行等，就像沒有眼翳者一樣，用正確的智慧觀察，那麼就像有眼翳者所見的頭髮等一樣，在正確的智慧之時，行的生滅也不會被確定地看到。 依賴和關係而產生的任何事物，在這個生滅不顯現的智慧之時，在可見的法中涅槃。所作已辦也是如此。' 這一世，瑜伽士的一切法，在不顯現的智慧之時，就是可見的法中涅槃。所作已辦就是所作已辦。生滅不顯現的智慧之時，就是可見的法中涅槃和所作已辦，應該這樣理解。經文中說，'比丘在可見的法中涅槃'，以及聖者舍利子。

【English Translation】 'It does not change.' Thus it is said. 'Arising from the cause of ignorance.' Thus it is said, ignorance is the cause of actions and consciousness, etc., manifest and transmitted from one to another. If actions, etc., arise from the cause of ignorance and become their own nature, then because they become their own nature, they do not depend on ignorance. Becoming one's own nature, like a pot, etc., if there is no darkness obscuring one's own essence, it will appear very clearly. Connected with various different conditions, completely observed by those with cataracts, knowing it to be hair, etc., how can it not have its own nature? For pure eyes, it will not appear.' Thus, becoming the nature of observation, like correct sounds, etc., it cannot be regarded as existent. Similarly, if these actions, etc., become their own nature, then at that time, the noble ones born from determining the truth, those with correct wisdom, will also see their own indestructible nature, just like things that appear such as pots, etc., becoming the object of observation. With the cessation of ignorance, actions also cease. Saying this will not change either. Therefore, when correct wisdom arises, just like hair, etc., seen by those with cataracts, one's own nature does not appear, so one cannot consider it to have its own nature. When, in this way, actions, etc., arising from the cause of ignorance, are examined with correct wisdom, like those without cataracts, then just like hair, etc., seen by those with cataracts, at the time of correct wisdom, the arising and ceasing of actions, etc., will not be definitely seen. Whatever arises dependently and relationally, at the time of wisdom when this arising and ceasing are not apparent, there is Nirvana in the visible Dharma. What has been done is also the same.' In this life, all the dharmas of the yogi, at the time of wisdom when nothing is apparent, that is Nirvana in the visible Dharma. What has been done is only what has been done. The time of wisdom when arising and ceasing are not apparent is known as Nirvana in the visible Dharma and what has been done. From the scriptures, it is said, 'Bhikkhus attain Nirvana in the visible Dharma,' and the noble Shariputra.

---

ུས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། མདོ་འདི་བཤད་དོ་ཞེས་ འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་དེའི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་བལྟའོ། །སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྙེན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ། །འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་ གང་གསུངས་པ་དེ་ཡང་བྱ་བ་བྱས་པ་འདི་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་འདི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་བོར་ཏེ། 2-395 དམིགས་པའི་དངོས་པོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཞིག་ཡོད་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡིན་པས་དེ་ངེས་པར་དེས་བྱེ་བྲག་ཏུ་ ཡོངས་སུ་གཅད་དགོས་པར་འགྱུར་ཏེ། ངོ་བོ་གཞན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་གཞན་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་མི་ནུས་སོ། །སྔོན་པོའི་ངོ་བོ་ཤེས་པས་སེར་པོ་ཡོངས་སུ་གཅོད་མི་ནུས་པ་ དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་། ཆོས་ཤེས་དེ་ཡི་འོག་ཏུ་ནི། །འདི་ལ་བྱེ་བྲག་དབྱེ་ཡོད་ན། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་དངོས་ལ་ཡང་། །གང་གིས་སྐྱེ་བར་རྣམ་བརྟགས་པ། །རྣམ་པར་མི་མཁས་དེ་ཡིས་ ནི། །རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་དོན་མ་མཐོང་། །དེ་ལ་ཆོས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ སྡེ་ལས་ཀྱང་སུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་དེས་ཆོས་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཇི་སྐད་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐ་མི་དད་པའི་ རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པར་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཆོས་ཤེས་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལས། གང་དང་གང་དག་རྟེན་འབྱུང་བ། ། 2-396 དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཞི། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྐྱེ་བ་དང་། །སྐྱེས་པ་ཉིད་ནི་ཞི་བ་འོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་དང་། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་ བ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་དུ་གསུངས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པའོ། །གང་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་ བ་མེད་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། གཉི་ག་ཡང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཡང་འཁོར་བ་ལས་ནི་མྱ་ངན་འདས། །བྱེ་བྲག་དབྱེ་བ་ཅུང་ཟད་མེད། །མྱ་ངན་འདས་ལས་ འཁོར་བ་ཡང་། །བྱེ་བྲག་དབྱེ་བ་ཅི་ཡང་མེད། །མྱ་ངན་འདས་ཀྱི་མཐའ་འདི་ནི། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། །དེ་གཉིས་ལ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་། །བྱེ་བྲག་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའང་མེད། །ཅེས་བྱ་ བ་བསྟན་པ་ཡིན

【現代漢語翻譯】 當（佛陀）示現涅槃時，宣說了這部經，因此，應將他所見的法視為涅槃。『生已盡，梵行已立，所作已辦，更不受後有』，所說的這些也應理解為就是所作已辦，因為這是無有緣起之生。『何以故』，這捨棄了緣起生滅不可得的體性，如果完全執著于可得之事物具有自性的本體，那麼事物之間就是相互獨立的本體，因此必須通過它來明確區分。由於瞭解了其他本體，就無法完全區分事物的其他本體。正如瞭解了藍色無法區分黃色一樣，對於此也是如此。 『若知法已於其後，於此有別可分別，極微細物亦如是，以何而能分別生，不善分別彼之人，未見緣起之真義。』此處所說的『法』是指涅槃，它與緣起的本體無別。如經中所說：『誰見緣起，誰就見法。』證悟緣起與涅槃無二無別的自性，就是知法。知法者應通達緣起的含義，如論中所說：『何者何者為緣起，彼等本體即寂滅，如是觀之生與滅，生滅二者皆寂滅。』 此處所說的『已生』和『生』，其本體是無生，這被認為是緣起的含義。痛苦也是緣起的，因此其自性是無生。誰證悟了本體無生，那就是涅槃，因為二者都是無生的。因此說：『輪迴涅槃無少異，涅槃輪迴亦無異，涅槃之邊即輪迴，二者之間無纖毫。』這就是所要表達的含義。

【English Translation】 When (the Buddha) manifested Nirvana, he expounded this sutra, therefore, one should regard the Dharma he saw as Nirvana. 'Birth is exhausted, the Brahmachari has been practiced, what needed to be done has been done, and there is no more future existence,' what is said should also be understood as what needed to be done has been done, because this is the absence of arising from dependent origination. 'Why is that,' this abandons the nature of the imperceptibility of arising and ceasing from dependent origination, if one completely clings to the fact that attainable things have an essence of their own nature, then the things are mutually independent essences, therefore it must be clearly distinguished by it. Because other essences are understood, it is impossible to completely distinguish other essences of things. Just as understanding blue cannot distinguish yellow, it is the same for this. 'If, after knowing the Dharma, there is a distinction to be made in it, even the most subtle things are like that, by what can birth be distinguished, that person who does not distinguish well, has not seen the true meaning of dependent origination.' The 'Dharma' mentioned here refers to Nirvana, which is inseparable from the essence of dependent origination. As the sutra says: 'Whoever sees dependent origination, sees the Dharma.' The knowledge that realizes the nature of dependent origination and Nirvana as non-dual is knowing the Dharma. One who knows the Dharma should understand the meaning of dependent origination, as the treatise says: 'Whatever, whatever is dependent origination, their essence is tranquility, thus viewing birth and cessation, both birth and cessation are tranquility.' Here, 'already born' and 'birth' are said to be the meaning of dependent origination, whose essence is unborn. Suffering is also dependent origination, therefore its nature is unborn. Whoever realizes the essence of unborn, that is Nirvana, because both are unborn. Therefore it is said: 'Samsara and Nirvana are not different, Nirvana and Samsara are also not different, the edge of Nirvana is Samsara, there is no slightest difference between the two.' This is what is meant to be expressed.

---

་ནོ། །མཐའ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་མཆོག་ཏུ་བྱུང་བའོ། །མཆོག་ཏུ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་ པའི་མཐའི་རང་བཞིན་ནི་གཉི་ག་ཡང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་གཅིག་གོ །དེ་བས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་ཡང་ཆོས་ཞེས་བྱ་སྟེ། 2-397 དེ་མཐོང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མཐོང་བས་ན་སུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་དེས་ཆོས་མཐོང་ངོ་། །ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐ་མི་དད་པས་ ན་མཐོང་བས་སངས་རྒྱས་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་ཤེས་པས་རྟེན་བདེན་པ་གསུམ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ངོ་བོ་ ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་མཐོང་བས་མངོན་པར་རྟོགས་པས་གཅིག་ཏུ་ཟད་དོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་ཤེས་ པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པའི་བདག་ཉིད་དེ་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་ པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་མ་ཡིན་པ་འདི་ནི་འགོག་ པ་ཤེས་པའོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལམ་ཤེས་པའོ། ། 2-398 དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཤེས་པས་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མཐོང་བས་སྔོན་མ་མཐོང་བའི་བལྟ་བར་བྱ་བ་གཞན་མི་སྲིད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་མཐོང་བའི་ལམ་སྐད་ཅིག་ མ་བཅོ་ལྔར་ཇི་ལྟར་གཞག སྡེ་པ་ཁ་ཅིག་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔར་མི་འདོད་ཀྱི། མངོན་པར་རྟོགས་པ་གཅིག་ཏུ་ཟད་པར་འདོད་དོ། །དེ་དག་གི་འདོད་པ་དང་བཤད་པ་ འདི་མི་འགལ་ལོ། །གང་དག་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔར་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ཡང་དེ་ལྟ་བུས་གདུལ་བའི་སྐྱེ་བོ་ལ་དེ་བསྟན་པས་ཕན་གདགས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ཆར་ ཕྱེ་སྟེ། ཆ་བཅོ་ལྔར་རྣམ་པར་གཞག་གོ །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་ལམ་སྒོམ་པ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་པ་དེ་ཅི་ལྟ་བུར་ཐར་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལམ་རྣམ་པ་གཞན་དག་གིས་དེ་ཁོ་ན་ ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པ་གོམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདི་ཡང་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ནས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཁོ་ན་ནི་ངོ་བོ་གཅིག་པུར་ཟད་དོ། ། ཅི་སྟེ་ཁྱད་པར་དུ་དབྱེ་བའི་རྣམ་ པ་དངོས་པོ་ག

【現代漢語翻譯】 『邊』（mtha' zhes bya ba）這個詞的意思是最殊勝。（mchog tu byung ba'o）最殊勝的意思是極好。（phul du phyin pa zhes bya ste）因為凡夫俗子所行之境的邊的自性，二者皆未生，（byis pa'i skye bo rnams kyi spyod yul du gyur pa'i mtha'i rang bzhin ni gnyi ga yang ma skyes pa'i phyir）所以本體自性無生，（ngo bo nyid kyis skye ba med pas）輪迴與涅槃二者是一。（'khor ba dang mya ngan las 'das pa gnyis gcig go）因此，因為與涅槃無差別，（de bas na mya ngan las 'das pa dang khyad par med pa'i phyir）所以緣起也稱為法。（rten cing 'brel bar 'byung ba la yang chos zhes bya ste） 見到它也見到涅槃，（de mthong bas mya ngan las 'das pa yang mthong bas na）所以誰見到緣起，誰就見到法。（sus rten cing 'brel bar 'byung ba mthong ba des chos mthong ngo）因為法的本體與薄伽梵（世尊）無有差別，（chos kyi ngo bo nyid dang sangs rgyas bcom ldan 'das tha mi dad pas na）所以見到法即是見到佛。（mthong bas sangs rgyas mthong ba yin no）因此，了知緣起無生的法，（de ltar na rten cing 'brel par 'byung ba'i skye ba med pa la dmigs pa'i chos shes pas）以三種真如為所緣，緣起本體自性不生，（rten bden pa gsum rten cing 'brel bar 'byung ba ngo bo nyid kyis ma skyes la）並且見到涅槃也是它的本體自性，（mya ngan las 'das pa yang de'i ngo bo nyid yin par mthong bas）通過現觀而證悟到二者是一。（mngon par rtogs pas gcig tu zad do）其中，了知以緣起為所緣的法，（de la rten cing 'brel bar 'byung ba la dmigs pa'i chos shes pa）即是完全斷除痛苦的無生與無滅，這就是完全了知痛苦。（sdug bsngal gyi skye ba med pa dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa gang yin pa'i bdag nyid de sdug bsngal yongs su shes so）完全斷除業和煩惱的生與滅，這就是了知集諦。（las dang nyon mongs pa'i skye ba dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa gang yin pa de ni kun 'byung ba shes pa'o）不斷除緣起的無生與無滅，這就是了知滅諦。（rten cing 'brel bar 'byung ba'i skye ba med pa dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa ma yin pa 'di ni 'gog pa shes pa'o）道諦也是緣起，因此完全斷除本體自性無生與無滅，這就是了知道諦。（lam gyi bden pa yang rten cing 'brel par 'byung ba yin pas ngo bo nyid kyis skye ba med pa dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa gang yin pa de ni lam shes pa'o） 因此，了知法，在一瞬間見到緣起，不可能有先前未見的其他所見。（de ltar na chos shes pas skad cig gcig la rten cing 'brel bar 'byung ba mthong bas sngon ma mthong ba'i blta bar bya ba gzhan mi srid do）如果這樣，那麼見道十五剎那如何安立？（gal te de ltar na mthong ba'i lam skad cig ma bco lngar ji ltar gzhag）有些部派不承認見道有十五剎那，而認為只有一個現觀。（sde pa kha cig ni mthong ba'i lam skad cig ma bco lngar mi 'dod kyi mngon par rtogs pa gcig tu zad par 'dod do）他們的觀點和說法並不矛盾。（de dag gi 'dod pa dang bshad pa 'di mi 'gal lo）那些認為有十五剎那的宗派，也是爲了以這種方式調伏眾生，爲了利益他們，將一個智慧的本體分析成十五個部分來安立。（gang dag skad cig ma bco lngar 'dod pa de dag gi ltar yang de lta bus gdul ba'i skye bo la de bstan pas phan gdags pa'i phyir shes pa ngo bo gcig la char phye ste cha bco lngar rnam par gzhag go）如果這樣，那麼十六行相的修道，對於那些希求解脫的人，爲了讓他們習慣於通過其他行相來了解它，也需要全面考察並安立，而那唯一的本體。（gal te de ltar na lam sgom pa rnam pa bcu drug pa de ci lta bur thar par 'dod pa rnams lam rnam pa gzhan dag gis de kho na shes pa la 'jug pa goms par bya ba'i phyir 'di yang yongs su brtags nas rnam par gzhag pa nyid de de kho na ni ngo bo gcig pur zad do）如果區分差別相的體性……（ci ste khyad par du dbye ba'i rnam pa dngos po g）

【English Translation】 The term 'edge' (mtha' zhes bya ba) means the most excellent. (mchog tu byung ba'o) The most excellent means the best. (phul du phyin pa zhes bya ste) Because the nature of the edge, which is the realm of activity for ordinary people, is that neither is born, (byis pa'i skye bo rnams kyi spyod yul du gyur pa'i mtha'i rang bzhin ni gnyi ga yang ma skyes pa'i phyir) therefore, the essence of reality is unborn, (ngo bo nyid kyis skye ba med pas) and samsara and nirvana are one. ('khor ba dang mya ngan las 'das pa gnyis gcig go) Therefore, because there is no difference from nirvana, (de bas na mya ngan las 'das pa dang khyad par med pa'i phyir) dependent origination is also called dharma. (rten cing 'brel bar 'byung ba la yang chos zhes bya ste) Seeing it also sees nirvana, (de mthong bas mya ngan las 'das pa yang mthong bas na) so whoever sees dependent origination sees the dharma. (sus rten cing 'brel bar 'byung ba mthong ba des chos mthong ngo) Because the essence of the dharma and the Bhagavan (the Blessed One) are not different, (chos kyi ngo bo nyid dang sangs rgyas bcom ldan 'das tha mi dad pas na) seeing the dharma is seeing the Buddha. (mthong bas sangs rgyas mthong ba yin no) Therefore, knowing the dharma of unborn dependent origination, (de ltar na rten cing 'brel par 'byung ba'i skye ba med pa la dmigs pa'i chos shes pas) with the three truths as the object, dependent origination is essentially unborn, (rten bden pa gsum rten cing 'brel bar 'byung ba ngo bo nyid kyis ma skyes la) and seeing that nirvana is also its essence, (mya ngan las 'das pa yang de'i ngo bo nyid yin par mthong bas) through direct perception, it is realized that the two are one. (mngon par rtogs pas gcig tu zad do) Among them, knowing the dharma that focuses on dependent origination, (de la rten cing 'brel bar 'byung ba la dmigs pa'i chos shes pa) which is the complete cutting off of the unborn and unceasing of suffering, is the complete knowledge of suffering. (sdug bsngal gyi skye ba med pa dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa gang yin pa'i bdag nyid de sdug bsngal yongs su shes so) Completely cutting off the arising and ceasing of karma and afflictions is knowing the origin. (las dang nyon mongs pa'i skye ba dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa gang yin pa de ni kun 'byung ba shes pa'o) Not completely cutting off the unborn and unceasing of dependent origination is knowing the cessation. (rten cing 'brel bar 'byung ba'i skye ba med pa dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa ma yin pa 'di ni 'gog pa shes pa'o) The truth of the path is also dependent origination, so completely cutting off the essentially unborn and unceasing is knowing the path. (lam gyi bden pa yang rten cing 'brel par 'byung ba yin pas ngo bo nyid kyis skye ba med pa dang 'gag pa med pa yongs su gcod pa gang yin pa de ni lam shes pa'o) Therefore, knowing the dharma, seeing dependent origination in an instant, there cannot be another object of view that was not seen before. (de ltar na chos shes pas skad cig gcig la rten cing 'brel bar 'byung ba mthong bas sngon ma mthong ba'i blta bar bya ba gzhan mi srid do) If so, how are the fifteen moments of the path of seeing established? (gal te de ltar na mthong ba'i lam skad cig ma bco lngar ji ltar gzhag) Some schools do not accept that there are fifteen moments in the path of seeing, but believe that there is only one direct perception. (sde pa kha cig ni mthong ba'i lam skad cig ma bco lngar mi 'dod kyi mngon par rtogs pa gcig tu zad par 'dod do) Their views and statements are not contradictory. (de dag gi 'dod pa dang bshad pa 'di mi 'gal lo) Those who believe in fifteen moments also analyze the essence of one wisdom into fifteen parts to establish it in order to tame beings in this way and to benefit them. (gang dag skad cig ma bco lngar 'dod pa de dag gi ltar yang de lta bus gdul ba'i skye bo la de bstan pas phan gdags pa'i phyir shes pa ngo bo gcig la char phye ste cha bco lngar rnam par gzhag go) If so, then the sixteen aspects of the path of cultivation, for those who desire liberation, in order to make them accustomed to understanding it through other aspects, also need to be fully examined and established, and that only essence. (gal te de ltar na lam sgom pa rnam pa bcu drug pa de ci lta bur thar par 'dod pa rnams lam rnam pa gzhan dag gis de kho na shes pa la 'jug pa goms par bya ba'i phyir 'di yang yongs su brtags nas rnam par gzhag pa nyid de de kho na ni ngo bo gcig pur zad do) If the nature of distinguishing differences...

---

ཞན་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་གཟུང་བ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པ་ཡོངས་སུ་བཅད་དགོས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཤེས་པ་དེའི་འོག་ཏུ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བ་བྱེ་བྲག་དབྱེ་བ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་དེའི་དམིགས་པ་གཞན་དུ་བརྟགས་པས་དེས་དེའི་ངོ་བོ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གཅད་དགོས་པས་མི་མཁས་པ་སུས་དངོས་པོ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ལ་རང་གི་ངོ་བོར་སྐྱེ་བར་རྣམ་པར་བརྟགས་པས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་ངོ་གཅིག་པའི་དོན་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་རགས་པ་ས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། 2-399 དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དོན་དེ་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་མཐོང་སྟེ། རིམ་གྱིས་གོམས་པར་བྱས་ནས་མ་རིག་པ་མ་ལུས་པར་འགགས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་གནས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་བྱ་བ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་གཞུང་ལྟར་ ན། ཉོན་མོངས་ཟད་པའི་དགེ་སློང་གི །འཁོར་བ་གལ་ཏེ་རྣམ་བཟློག་ན། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ཡི་རྩོམ་མི་བཟད། །གལ་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་བཟློག་ན་ལས་ ལྡོག་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དུ་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འཁོར་བར་འཇུག་པ་དང་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུན་ལྡོག་ན་དེ་ལྟ་ན་ནི་དེ་རྩོམ་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མ་གསུངས་པ་ནི་གཏན་ཚིགས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྩོམ་པ་མ་གསུངས་སོ། ། ཞེས་འདི་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་དེའི་རྩོམ་པ་ཐ་མ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །མི་མཁྱེན་ཏེ་མ་གསུངས་སམ་གཞན་ཞིག་གི་ཕྱིར་མ་གསུངས་ཞེས་བྱ། འདི་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་མི་མཁྱེན་ནི་མི་སྲིད་དོ། ། 2-400 གཞན་ཞིག་གི་ཕྱིར་མ་གསུངས་ཞེས་བྱར་ནི་དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །ཟོ་ཆུན་བརྒྱུད་མོའི་འཁྲུལ་འཁོར་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་གསུངས་ཞེས་བྱར་ནི་གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་ཟོ་ཆུན་བརྒྱུད་མོའི་ འཁྲུལ་འཁོར་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེའི་ཐ་མ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་ལ་ཡང་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་པས་ཐ་ མ་ཡོད་པ་སྐད་བྱ་ན་ནི་དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མི་མཁྱེན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། མི་མཁྱེན་མི་སྲིད་པས་རྩོམ་པ་ཡང་བསྟན་དགོས་སོ། །མ་བསྟན་ན་ཡང་རིགས་པ་འདི་ དང་སྦྱར་ན་མེད་དུ་མི་རུང་སྟེ་དེ་བས་ན། རྩོམ་པ་ཡོད་ན་ངེས་པར་ཡོང་། །ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཡོ

【現代漢語翻譯】 如果存在一個被他人理解的知識，那麼在這種情況下，未完全分割的事物就必須被完全分割。如果存在一個可以被詳細分割的法，並且通過其他方式來考察它的目標，那麼它必須詳細分割它的本質。因此，不精通的人，即使通過考察極微小的物體，認為它們以自己的本質產生，也不瞭解緣起的意義，即沒有自性生，也不瞭解單一的意義。更不用說粗大的地等事物了。 因此，將緣起的意義視為一個特徵，通過逐漸熟悉，所有的無明都會止息。安住于緣起自性目標的智慧，被稱為在見法中涅槃和已作之事，而不是其他。如果按照你的宗義：如果煩惱已盡的比丘的輪迴可以逆轉，那麼圓滿的佛陀們為什麼不能阻止它呢？如果智慧能夠逆轉煩惱，那麼業也會停止，因為不再具備因和緣。從無始以來，進入輪迴，生和死一個接一個地傳遞，如果自性成立的本質，即色等的相續停止，那麼圓滿的佛陀們沒有宣說阻止它，是因為這樣的理由，世尊沒有宣說阻止它。 因此，對於這個問題，你必須像說你的蘊的相續的最後阻止一樣來回答。是不知道所以沒有說，還是因為其他原因沒有說？對於這個問題，因為承認世尊是全知，所以不可能不知道。如果說是因為其他原因沒有說，那也是不合理的。如果說像水桶鏈的運轉一樣，因為沒有開始所以沒有說，那麼如果那樣，就像水桶鏈的運轉一樣，沒有開始，那麼它的結束也將不存在。對於輪等的例子也應該這樣說。如果說會窮盡，那麼就意味著有結束，因此，佛陀世尊就存在不知道的情況，不知道是不可能的，所以必須說明阻止。即使沒有說明，如果結合這個道理，也是不能缺少的。因此，如果存在阻止，那麼必定會到來。成為觀點。

【English Translation】 If there is a knowledge that is understood by others, then in that case, what is not completely divided must be completely divided. If there is a Dharma that can be specifically divided, and if its object is examined in other ways, then it must specifically divide its essence. Therefore, an unskilled person, even if he examines extremely subtle objects and thinks that they arise with their own essence, does not understand the meaning of dependent origination, that is, there is no self-nature arising, nor does he understand the meaning of oneness. Not to mention the gross earth and other things. Therefore, seeing the meaning of dependent origination as a single characteristic, and gradually becoming familiar with it, all ignorance ceases. Abiding in the wisdom that focuses on the essence of dependent origination is designated as Nirvana in the Dharma of Seeing and as 'what has been done,' and not otherwise. If, according to your doctrine: If the cycle of existence of a monk who has exhausted his afflictions can be reversed, then why do the perfect Buddhas not prevent it? If wisdom can reverse afflictions, then karma will also cease, because it no longer possesses causes and conditions. From beginningless time, entering into the cycle of existence, birth and death passing from one to another, if the continuum of self-established essence, such as form, ceases, then the perfect Buddhas did not speak of stopping it because of such a reason, the Bhagavan did not speak of stopping it. Therefore, in response to this, you must answer as you would about the final cessation of the continuum of your aggregates. Is it that you did not know, so you did not speak, or did you not speak for some other reason? Regarding this question, since the Bhagavan is acknowledged to be omniscient, it is impossible that he did not know. If you say that you did not speak for some other reason, that is also unreasonable. If you say that like the turning of a chain of buckets, you did not speak because there is no beginning, then if that is the case, just like the turning of a chain of buckets, since there is no beginning, then there will be no end to it either. The same should be said for the examples of wheels and so on. If it is said that it will be exhausted, then it means that there is an end, therefore, the Buddha Bhagavan would be ignorant, and since ignorance is impossible, the cessation must be explained. Even if it is not explained, if it is combined with this reasoning, it cannot be dispensed with. Therefore, if there is cessation, then it will definitely come. It becomes a view.

---

ངས་སུ་འཛིན། །རྩོམ་པ་ཡོད་པར་བརྟགས་ན་ནི། །འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། ། ཐོག་མ་ཡོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ན་ནི་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཁས་བླངས་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྨྲ་བ་ལ་ནི་ཉེས་པ་འདི་མེད་དོ། ། སུ་དངོས་པོ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་འདོད་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པར་འདོད་པས་དེ་དག་གི་ཐོག་མའམ་ཐ་མ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་མི་ནུས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། 2-401 རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་གང་འབྱུང་བ། །དེ་ལ་སྔོན་དང་ཐ་མ་ཅི། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་འདི་ཉིད་ཁས་བླངས་དགོས་སོ། །གཞན་དུ་ན་ནི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་ བར་ཡང་མ་ཟད་དེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་ན་གཞན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་པས་རྟག་པ་ཁོ་ནར་གྱུར་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྔོན་སྐྱེས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུར། །ཕྱི་ནས་རབ་ཏུ་ལྡོག་པར་ འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་མི་འགྱུར་བས་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་དེའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཁས་ལེན་ན་ནི། རྩོམ་པ་ཡོད་ན་ ངེས་པར་ཡང་། །ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན། །མེད་པ་ལས་དངོས་པོ་རྣམས་རྐྱེན་མི་རྒྱུ་མེད་པ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་རྒྱུ་མེད་པར་ལྟ་བ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ དུ་ཡོད་ལ་དེ་ཡང་འབྲེལ་ན་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །ནམ་ཞིག་འདི་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་གང་འབྱུང་བ། །དེ་ལ་སྔོན་དང་ཐ་མ་ཅི། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་ སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བས་འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའོ། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་སྤངས་པས། །འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྣང་། ། 2-402 ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྒྱུ་མ་སྒྲུབ་པའི་སྔགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལས་གླང་པོ་ཆེ་དང་རྟ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་བྱུང་བ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་ན་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་ པར་སྣང་སྟེ། དེ་དག་ལ་གླང་པོ་ཆེ་ཡང་དག་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་སྔོན་དང་ཐ་མའི་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གླང་པོ་ཆེ་ཡང་དག་པ་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བས་སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐར་བརྟག་པ་མི་རིགས་ཏེ་དེ་ལྟར་ན། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་སྤངས་པ། །འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྣང་། །སྐྱེས་ནས་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་ སྡོད་པར་འགྲོ་བས་འགྲོ་བར་བྱའོ། །སླུ་བའི་བདག་ཉིད་པས་སྒྱུ་མ་སྟེ། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པ་རྣམས་ལ་ལོག་པར་སྣང་བས་སླུ་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་སླུ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ ཚེ་སྒྱུ་མ་བྱུང་ཞེ་འམ། །གང་གི་ཚེ་ན་འཇིག་འགྱུར་ཞེས། །སྒྱུ་མ་ཤེས་པ་དེར་མི་རྨོངས། །སྒྱུ་མ་མི་ཤེས་ཡ

【現代漢語翻譯】 如果我堅持認為有一個作者，那麼輪迴就變成了有開端的。 如果輪迴變成有開端的，那麼就等於承認了無因論，這本身就是一種邪見。但如果宣說緣起，就不會有這種過失。 誰會認為事物是緣起的呢？因為他們認為這些事物並非本質上產生，所以它們沒有開始或結束，因此無法完全考察。 2-401 『凡是緣起之物，哪裡有先後？』這樣說，無疑必須承認這一點。否則，輪迴不僅會變成有開端的，而且如果事物是本質上產生的，就不可能改變，因此就變成了永恒。因此說：『先前產生的，怎麼會後來完全改變呢？』 這就是說，本質不變就是永恒。如果承認事物是從無自性中產生的，那麼，如果有一個作者，就必然會堅持一種觀點。事物從無中產生，僅僅是從無因中產生。因此，無因論也同樣存在，如果與此相關，也會導致斷見的過失。什麼時候，對於這個，『凡是緣起之物，哪裡有先後？』因為它們不是本質上產生的。這樣，因為是緣起的，所以它不是本質上產生的。因此，毫無疑問，通過捨棄先前和後來的極端，輪迴就像幻象一樣顯現。 2-402 就像魔術師通過施展咒語，變出大象、馬和人等，這些都不是本質上產生的，但卻顯現為大象等。對於這些，不會產生像真正的大象等那樣的先前和後來的想法。同樣，那些認為有真正的大象等的人，也不應該考察先前和後來的極端，因為它們是緣起的。因此，捨棄先前和後來的極端，輪迴就像幻象一樣顯現。因為它們產生后片刻也不會停留，所以被稱為輪迴。幻象的本質是欺騙，對於那些迷惑于其本質的人來說，它會錯誤地顯現，因此是欺騙。爲了顯示其欺騙性，『幻象何時產生？或者何時毀滅？』瞭解幻象的人不會迷惑，不瞭解幻象的人

【English Translation】 If I insist on an agent, then cyclic existence becomes having a beginning. If it becomes having a beginning, then it becomes a wrong view by accepting the assertion of having no cause. But for one who speaks of dependent arising, this fault does not exist. Who would assert that things are dependently arisen? Because they assert that those are not born of their own essence, therefore, since they have no beginning or end, it is shown that they cannot be fully examined. 2-401 'Whatever arises dependently, what is prior and what is later?' Having said this, undoubtedly one must accept this very thing. Otherwise, not only will cyclic existence become having a beginning, but also, since what is born of its own essence cannot change, it is shown to become only permanent. Therefore it is said: 'How can what was born earlier change completely later?' That is to say, unchanging essence is permanent. If one accepts that the arising of things comes from the absence of self-nature, then, if there is an agent, one will necessarily adhere to a view. Things arise from nothing, only from no cause. Therefore, the view of having no cause is also likewise present, and if it is related to this, it will also become the fault of a nihilistic view. When, for this, 'Whatever arises dependently, what is prior and what is later?' Because they are not born of their own essence. Thus, because it is dependently arisen, this is not born of its own essence. Therefore, without doubt, by abandoning the extremes of prior and later, beings appear like an illusion. 2-402 Just as from the application of mantras by a magician performing an illusion, elephants, horses, and people, etc., arise, these are not born of their own essence, but appear as elephants, etc. For those, thoughts of prior and later do not arise like those of a real elephant, etc. Likewise, those who assert real elephants, etc., should not examine the extremes of prior and later, because they are dependently arisen. Therefore, abandoning the extremes of prior and later, beings appear like an illusion. Because they arise and do not remain for even a moment, they are called beings. The nature of illusion is deception; it is deceptive because it appears wrongly to those who are deluded about its essence. To show its deceptive nature, 'When does an illusion arise? Or when will it disintegrate?' One who knows illusion is not deluded; one who does not know illusion

---

ོངས་སུ་སྐོམ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱི་སྔགས་ཀྱི་ རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་བུད་མེད་ན་ཆུང་སྒྱུ་ཐབས་རྣམས་ལེགས་པར་བསླབས་པ་ལྟ་བུ་དབྱིབས་དང་སྤྱོད་ལམ་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པ་ཚུལ་ཤིན་ཏུ་མཛེས་ཤིང་གཞོགས་སྟེགས་ལ་མཁས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིད་འཕྲོག་པ་དག་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མི་མཁས་པ་འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་ན་ཆུང་ཡང་དག་པ་བཞིན་དུ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་ཏེ། 2-403 དེ་ལ་ཇི་ལྟར་མི་མཁས་པ་དག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་དེ་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མཁས་པ་སྒྱུ་མ་མཁན་ནི་སྒྱུ་མ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་སྣང་བ་ཁོང་དུ་ ཆུད་པས་དེ་ལྟར་ཡང་རྨོངས་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་སྒྱུ་མ་མཁན་ལྟ་བུའི་རྣལ་འབྱོར་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། སྲིད་པ་སྨིག་རྒྱུ་སྒྱུ་འདྲ་བར། །བློ་ཡིས་མཐོང་བར་གྱུར་ ན་ནི། །སྔོན་གྱི་མཐའ་འམ་ཕྱི་མའི་མཐར། །ལྟ་བས་ཡོངས་སུ་བསླད་མི་འགྱུར། །རྣལ་འབྱོར་པས་སྲིད་པ་འདུས་བྱས་མ་ལུས་པ་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུ་བ་ལྟ་བུར་བློ་ཡང་དག་པའི་བསམ་པ་ སོ་སོ་རང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་ན་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གང་ཡང་མི་དམིགས་པས་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་འམ། ཕྱི་མའི་མཐར་ཡོངས་སུ་བསླད་ པར་མི་འགྱུར་ཏེ། བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོར་ཐམས་ཅད་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ལམ་འདི་བོར་ནས་བདག་ནི་སྒྱུ་མའི་ བུད་མེད་ལ་མི་མཁས་པ་དག་བཞིན་དུ། གང་དག་གིས་ནི་འདུས་བྱས་ལ། །སྐྱེ་དང་འགག་པར་རྣམ་བརྟག་པ། །དེ་དག་རྟེན་འབྱུང་འཁོར་ལོ་ཡི། །འགྲོ་བ་ཤིན་ཏུ་མི་ཤེས་སོ། ། རང་གི་མཚན་ཉིད་སྐྱེ། 2-404 རང་གི་མཚན་ཉིད་འགག་གོ་ཞེས་དེ་ལྟར་གང་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདུས་བྱས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་དག་གིས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་ འབྱུང་བའི་འཁོར་ལོ་ལ་ཐོག་མ་དང་དབུས་དང་། ཐ་མ་དང་བྲལ་བ་མགལ་མེ་བསྐོར་བ་ལྟ་བུའི་འགྲོ་བ་འཇུག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་ཤེས་ཏེ། འདུས་བྱས་རང་བཞིན་ཡོད་པ་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་མི་ སྲིད་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་རྟོག་པས་དེ་དག་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་བྱུང་བའི་འཁོར་ལོ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་ཁས་བླངས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་ འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ལ། དེ་དང་དེ་བརྟེན་གང་བྱུང་བ། །རང་བཞིན་དུ་ནི་དེ་མ་སྐྱེས། །རང་བཞིན་དུ་ནི་གང་མ་སྐྱེས། །དེ་ནི་སྐྱེས་ ཞེས་ཇི་སྐད་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་དང་དེ་བརྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དང་དེ་ལ་ལྟོས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་དང་དེ་ཞེས་བྱ་བ

【現代漢語翻譯】 完全地渴望。』這就是所說的。就像魔術師通過咒語的力量變出的年輕女子，精通各種幻術，外貌和行為極其美麗，舉止優雅，精通各種技巧，令人著迷。那些不瞭解其本質，執著于慾望的人，會像對待真正的年輕女子一樣，對她感到極大的快樂。 2-403 對於那些不瞭解的人來說，她們就像虛幻的念頭一樣沒有自性。而瞭解其本質的魔術師，因為明白幻象並非真實，所以不會產生迷惑。同樣，在這裡，像魔術師一樣的瑜伽士們說：『如果能以智慧，視有為法如幻如夢，就不會被前際或后際的觀點所迷惑。』瑜伽士們如果能以正確的智慧，通過各自的智慧，視所有有為法如幻象和海市蜃樓，因為在勝義諦中什麼也找不到，就不會被事物的自性，即前際或后際所迷惑，智慧也不會顛倒。因此，聖者們都遵循著這無自性的道路。捨棄了這條道路，就像不瞭解幻化女子的愚人一樣：『誰對有為法，生起和滅亡進行分別觀察，他們就完全不瞭解緣起之輪的執行。』 2-404 『自性生，自性滅』。像這樣，那些以自性生滅的方式，對有為法的生滅進行分別觀察的人，就完全不瞭解緣起之輪的執行，它沒有開始、中間和結束，就像旋轉的火把一樣。因為他們認為有為法具有自性，生滅是不可能的，所以他們分別觀察生滅，因此他們無法理解緣起之輪。如果承認自性生，為什麼不能理解緣起之義呢？對此，有人說：『依賴於彼和此而生起的，就不是自性生的。不是自性生的，又怎麼能說是生呢？』這就是所說的。『依賴於彼和此』，意思是依賴於這個和那個。『彼和此』的意思是...

【English Translation】 『Completely thirst.』 This is what is said. Just as a young woman conjured by a magician through the power of mantras, well-versed in various illusions, with extremely beautiful appearance and behavior, elegant manners, proficient in various skills, and captivating, becomes a source of great joy like a real young woman to those who do not understand her essence and are attached to desire. 2-403 For those who do not understand, they are without inherent existence, like illusory thoughts. But the magician who understands their essence, because he understands that the illusion is not real, does not become confused. Similarly, here, the wise yogis, like magicians, say: 『If one sees conditioned existence as illusion-like and mirage-like with wisdom, one will not be deluded by views of the past or future extremes.』 If yogis can see all conditioned phenomena as illusion-like and mirage-like with correct wisdom, through their own individual wisdom, because nothing is found in the ultimate essence, they will not be deluded by the nature of things, that is, the past or future extremes, and their wisdom will not be inverted. Therefore, all noble beings follow this path of no inherent existence. Abandoning this path, like fools who do not understand the illusory woman: 『Those who analyze conditioned things as arising and ceasing, they do not understand the movement of the wheel of dependent origination at all.』 2-404 『Self-nature arises, self-nature ceases.』 Like this, those who analyze the arising and ceasing of conditioned things in terms of self-nature arising and ceasing, do not understand at all the movement of the wheel of dependent origination, which is without beginning, middle, and end, like a whirling firebrand. Because they think that conditioned things have self-nature, and arising and ceasing are impossible, they analyze arising and ceasing, therefore they cannot understand the wheel of dependent origination. If you accept self-nature arising, why can't you understand the meaning of dependent origination? To this, someone says: 『That which arises in dependence on this and that, is not self-nature arising. That which is not self-nature arising, how can it be said to arise?』 This is what is said. 『In dependence on this and that,』 means in dependence on this and that. 『This and that』 means...

---

་སྤྱིར་བསྙག་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུ་ བའི་ཕྱིར་ཚིག་འདིས་ནང་གི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཕྱིའི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་མ་ལུས་པ་དག་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་དང་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུའི་དངོས་པོར་གནས་པར་གྱུར་ཏེ། 2-405 རྒྱུ་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གང་སྐྱེ་བ་དེ་གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་ཡོད་པར་གྱུར་པས་གྲུབ་པའི་ངོ་བོའི་དུས་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལ་མི་ ལྟོས་པར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་སྐྱེ་བ་དེ་སྔོན་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་ན་ནི་སྐྱེས་པ་དེ་ཡང་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་མངོན་པས། དེ་དང་དེ་བརྟེན་ གང་བྱུང་བ། །རང་བཞིན་དུ་ནི་དེ་མ་སྐྱེས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཅི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་ཀྱང་བླ་སྟེ་ཐ་སྙད་དུ་གཟུགས་སྐྱེས་སོ། །ཚོར་བ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་སྐྱེ་ བ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་ནི་ཀྱེ་མ་ལམ་ལོག་པར་སོང་དུ་གདོན་མི་ཟའོ། །མཁས་པས་ནི་གཟུ་བོ་ལྟ་བུའི་བློས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རིགས་པ་སྙམ། རང་བཞིན་དུ་ནི་གང་མ་སྐྱེས། ། དེ་ནི་སྐྱེས་ཞེས་ཇི་སྐད་བྱ། །སའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཕྲ་བ་སྟེ། གལ་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་སྐྱེས་པར་སེམས་ན་དེ་གཤེར་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ས་ཞེས་བརྟག་ཏུ་ནི་ མི་རུང་ན། དེ་གཞན་གང་ཅི་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བར་བརྟག དེ་བས་ན་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་སྐྱེ་བ་མེད་གྲུབ་བོ། དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་པ་ཅི་བསྟན་ནས། 2-406 ད་ནི་འགག་པ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། རྒྱུ་ཟད་པ་ཡིས་ཞི་བ་ནི། །ཟད་ཅེས་བྱ་བར་མངོན་པ་སྟེ། །རང་བཞིན་དུ་ནི་གང་མ་ཟད། །དེ་ལ་ཟད་ཅེས་ཇི་སྐད་བརྗོད། །ཅེས་ བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྐྱེས་པའི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་འཇིག་ལ་དངོས་པོའི་གནས་པ་ཡང་རྐྱེན་གྱི་ཁོ་ན་ལས་ཏེ་གནས་པའི་རྐྱེན་མེད་ན་འཇིག་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་ན་ རྒྱུ་ཟད་ནས་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བར་དམིགས་ཏེ། གང་ཡང་གནས་པའི་རྐྱེན་མེད་ན་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་གནས་པའི་རྐྱེན་མེད་པ་ ལ་རག་ལས་པས་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས། རང་བཞིན་གྱིས་ནི་གང་མ་ཟད། །དེ་ལ་ཟད་ཅེས་ཇི་སྐད་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ ཟད་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་དེ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ལས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པར་མ་གྱུར་ཀྱང་ མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་འབད་མི་དགོས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་རོ། །མར་དང་རས་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་པར་མར་མེ་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན་དེ་ཡང་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས

【現代漢語翻譯】 一般來說，爲了概括所有的辯論，用這句話來說明，無論是內在的無明等等，還是外在的風輪等等，所有這些都成為產生諸如作用等等和水輪等等的因的物質基礎。 如果依賴於那個因所產生的事物，是以其自身的本性而成立的，那麼它就應該存在，並且在其成立的本性的時間裡，不依賴於產生的因。如果產生的事物先前沒有自己的本性，那麼所產生的事物也就像影像一樣，顯然不是以其自性而存在的。因此，經中說：『依賴於此而生者，自性之中則未生。』 如果有人認為，即使產生的事物在自性上不存在，但通過世俗的約定俗成，可以說『色產生了』，『感受產生了』，從而認為產生是存在的，那麼可悲的是，這將會誤入歧途。智者應該以公正的態度，像仲裁者一樣，進行辨析，思考其道理。『自性之中則未生，彼云已生當云何？』 地的自性是非常微細的，如果認為它不是以其自性而產生的，那麼就不能推斷它產生於濕潤的自性中。那麼，它又會產生於其他的什麼之中呢？因此，從自我和他者產生是不可能的，從而成立了無生。如是，既然已經說明了在緣起中不可能有產生。 現在想要說明滅亡也是不可能的。經中說：『因盡而寂滅，顯現名為盡，自性之中則未盡，彼云已盡當云何？』如果產生的事物是存在的，那麼就會有壞滅，而事物的存在也僅僅依賴於因緣，如果沒有存在的因緣，就會壞滅。這樣一來，世間上因盡而寂滅以及涅槃，就被認為是寂滅。任何沒有存在因緣的事物都會壞滅，因為它依賴於沒有存在的因緣，所以應該明白它不是以其自性而成立的。因此，經中說：『自性之中則未盡，彼云已盡當云何？』 如果存在自性上會滅盡的事物，那麼它就不應該依賴於因緣。它也不會是從因完全滅盡而產生的。因此，即使業和煩惱的物質沒有消失，也會進入涅槃，所以不需要努力就能獲得解脫。就像酥油和燈芯沒有完全耗盡，燈火也會熄滅一樣，但情況並非如此。

【English Translation】 Generally, in order to summarize all arguments, this statement explains that whether it is the inner ignorance, etc., or the outer wind mandala, etc., all of these become the material basis for the causes of arising such as actions, etc., and the water mandala, etc. If what arises dependent on that cause is established by its own nature, then it should exist, and at the time of its established nature, it would not depend on the cause of arising. If what arises did not previously have its own nature, then what arises is also like an image, clearly not existing by its own nature. Therefore, it is said in the scripture: 'What arises dependent on this, in its own nature is unborn.' If someone thinks that even if what arises does not exist in its own nature, but through worldly convention, it can be said 'form has arisen,' 'feeling has arisen,' thereby thinking that arising exists, then alas, this will lead astray. The wise should, with an impartial attitude like an arbitrator, analyze and contemplate the reasoning. 'What is unborn in its own nature, how can it be said to have arisen?' The nature of earth is very subtle. If it is thought that it does not arise from its own nature, then it cannot be inferred that it arises from the nature of moisture. Then, from what else would it arise? Therefore, arising from self and other is impossible, thereby establishing no arising. Thus, since it has been explained that arising is impossible in dependent origination. Now, it is intended to show that cessation is also impossible. It is said in the scripture: 'Extinguished by the exhaustion of causes, appearing as exhaustion, what is unexhausted in its own nature, how can it be said to be exhausted?' If what arises exists, then there will be destruction, and the existence of things also depends solely on conditions. If there are no conditions for existence, it will be destroyed. In this way, whatever is extinguished by the exhaustion of causes and Nirvana in the world is regarded as extinction. Whatever has no conditions for existence will be destroyed, because it depends on the absence of conditions for existence, so it should be understood that it is not established by its own nature. Therefore, it is said in the scripture: 'What is unexhausted in its own nature, how can it be said to be exhausted?' If there were something that would be exhausted by its own nature, then it should not depend on conditions. It would also not arise from the complete exhaustion of causes. Therefore, even if the material of karma and afflictions has not disappeared, one will enter Nirvana, so there is no need to strive to attain liberation. Just as a flame will die out even if the butter and wick are not completely consumed, but that is not the case here.

---

་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པའི་འགག་པ་མེད་དོ། ། 2-407 ཅི་སྟེ་མར་དང་རས་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ནི་མར་མེའི་འཆི་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། མར་དང་རས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགག་ལ་མར་མེའི་སྐད་ཅིག་མ་ཐ་མ་དེའི་རིགས་ཀྱི་ མར་མེ་སྐད་ཅིག་མ་མ་འོངས་པའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་སྐྱེ་བའི་ཡན་ལག་གི་དངོས་པོར་མ་གྱུར་པ་མ་འགགས་སོ། ། མ་འོངས་པ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མེད་པས་མ་སྐྱེས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་མ་འོངས་པའི་རྐྱེན་མེད་པས་འདི་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅེས་བྱའོ། །སྙམ་དུ་སེམས་ན་ཡང་དེ་ལྟར་མ་འོངས་པའི་རྐྱེན་མེད་པ་མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་ན་ནི་གལ་ཏེ་རྐྱེན་ མེད་པར་མ་གྱུར་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ནོ་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་ན་རྒྱུ་ཟད་ནས་ཞི་བ་གང་ཡིན་ པ་དེ་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་འགག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ཡིན་པར་འཛིན་པ་དེ་དག་གི་འགག་པ་དེ་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པར་མི་འགྱུར་ ཏེ། ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྫ་མ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ན་དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པས་དེ་བས་ན་དེ་དག་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡང་། 2-408 འཇིག་རྟེན་ན་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་གྲགས་པས་དེ་དག་ལྟར་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ཀྱང་འགག་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མེད་པ་ལ་ རྒྱུ་ཞེས་ཇི་སྐད་དུ་བྱ་ཞེ་ན། ཡོད་པ་ལས་ཡང་རྒྱུ་ཞེས་ཇི་སྐད་དུ་བྱ། ས་བོན་ཡོད་པའི་དུས་ཉིད་ན། མྱུ་གུའི་རྒྱུའི་དངོས་པོར་ནི་ཤེས་པར་མི་རུང་སྟེ། མེད་པར་འགྱུར་བའི་ ཚེ་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་མེད་པར་འགྱུར་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་གྱི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་ཁས་བླངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡོད་པའི་ དུས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་པར་མི་ནུས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཅིག་ཅར་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་གནས་པ་ རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་ནི་མི་སྲིད་དོ། །ལ་ལ་རྒྱུ་འགགས་མ་ཐག་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ་ཟེར་བ་ཡང་ཡོད། དེ་བས་ན་མེད་ པ་ཡང་རྒྱུར་སྲིད་པས་མེད་པ་རྒྱུར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་རྒྱུར་མི་སྲིད་དོ་ཞེ་ན་ཡང་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་བརྟག་ཅིང་ཁས་བླང་བར་མི་བྱ་སྟེ། 2-409 འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་མེད་པ་ལ་རྒྱུ་ཞེ

【現代漢語翻譯】 在自性上沒有障礙。 如果說油和燈芯完全耗盡是燈熄滅的原因，那麼，油和燈芯一起耗盡，最後一刻的燈焰，因為沒有與未來燈焰相連的因，所以沒有成為出生的因素，因此沒有熄滅。未來也因為沒有出生的條件而沒有產生，因此可以說未來沒有條件，所以沒有出生。如果這樣想，如果未來沒有條件成為不生的原因，那麼如果沒有條件，肯定會出生。這樣，不生也被認為是原因。如果這樣認為，那麼原因耗盡而寂滅，就被認為是耗盡。那些認為事物滅絕沒有原因的人，他們的滅絕不會依賴於事物，就像虛空中的花朵等一樣，因為沒有原因。如果說因為沒有事物，所以瓦罐等也不是依賴於因緣而生起，那麼它們也依賴於事物，因此它們並不確定。 世間上，有因的說法廣為人知，所以不像他們那樣。或者，它們也像滅絕一樣，會成為不依賴於事物的過失。如果說沒有怎麼能稱為因呢？那麼有又怎麼能稱為因呢？種子存在的時候，不能被認為是苗芽的因，在消失的時候才成為因。例如，就像承認消失的識是其他識的直接條件一樣，識存在的時候，不能說它是其他識的因，因為兩個識不會同時產生。也不可能有認識到有和無兩種狀態的其他識。有些人說，剛剛滅絕的因是果產生的條件，這是不合理的。因此，沒有也可以成為因，所以不能說沒有不能成為因。如果說用理智來分析，就沒有成為因的可能性，那麼並非如此，世間的事物不能被分析和承認， 而是要如世間所見那樣。在世間上，沒有也是因。

【English Translation】 There is no obstruction in one's own nature. If the complete exhaustion of oil and wick is the cause of a lamp's extinguishing, then how is it that when the oil and wick are exhausted together, the last moment of the flame, because there is no cause to connect it with a future moment of flame, does not become a factor of birth, and therefore does not cease? The future also does not arise because there is no condition for birth, so it can be said that there is no condition for the future, and therefore there is no birth. If one thinks this way, if the absence of a future condition becomes the cause of non-birth, then if there were no condition, birth would inevitably occur. Thus, non-birth is also accepted as a cause. If one accepts this, then the exhaustion that leads to cessation is accepted as exhaustion. Those who hold that the cessation of things is without cause, their cessation will not depend on things, just like flowers in the sky and so on, because there is no cause. If it is said that because there are no things, pots and so on do not arise dependently, then they also depend on things, therefore they are not certain. In the world, the saying that there is a cause is widely known, so it is not like them. Or, they also, like cessation, would become the fault of not depending on things. If it is said, how can non-existence be called a cause? Then how can existence be called a cause? When the seed exists, it cannot be recognized as the cause of the sprout; it becomes a cause when it disappears. For example, just as the consciousness that is disappearing is accepted as the immediate condition for another consciousness, one cannot say that the consciousness is the cause of another consciousness when it exists, because two consciousnesses do not arise simultaneously. Nor is it possible to have another consciousness that recognizes the state of both existence and non-existence. Some say that the cause that has just ceased is the condition for the arising of the result, which is unreasonable. Therefore, non-existence can also be a cause, so it cannot be said that non-existence cannot be a cause. If it is said that if analyzed by reason, there is no possibility of becoming a cause, then it is not so, worldly things should not be analyzed and accepted, But should be as seen in the world. In the world, non-existence is also a cause.

---

ས་བྱ་བར་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་ཆུ་མེད་པས་འབྲུ་མ་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཟན་མེད་པས་ངའི་བུ་ཤིའོ། །ཞེས་དེ་སྐད་ དུ་ཆུ་དང་ཟན་མེད་པས་འབྲུ་དང་བུ་མ་རུང་བར་བྱས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ལ་འཐད་པ་མེད་པས། འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་དོན་རྣམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ན་ གྲགས་པས་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། འཐད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆུ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་ནི་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེ་བས་ན། རྒྱུ་ཟད་པ་ཡིས་ཞི་བ་ནི། །ཟད་ ཅེས་བྱ་བར་མངོན་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་གྲུབ་བོ། །རྒྱུ་ཟད་པ་ཉིད་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཟད་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་ཟད་པའི་སྔ་རོལ་གྱི་གནས་ན་ མི་སྲིད་ལ་ཟད་ནས་ཡོད་པས་རང་གིས་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ། །གང་རང་བཞིན་གྱིས་མ་ཟད་དེ་རྒྱུ་ལ་མི་ལྟོས་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཟད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ གཞན་གྱི་ངོ་བོ་གང་གིས་ཟད་ཅེས་བྱ་བར་རྣམ་པར་གཞག ཟད་པ་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོའི་ཆོས་ནི་ཟད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་མཐུན་པས་ཟད་པའི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་ནུས་སོ། ། 2-410 གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་འདི་རང་གི་དངོས་པོས་ཀྱང་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ལ། གཞན་གྱི་དངོས་པོས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་སྟེ་འཐད་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན། དེ་ལྟར་གང་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད། །གང་ཡང་འགག་པར་མི་འགྱུར་རོ།། །། བམ་པོ་གཉིས་པའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ གཉིས་མི་སྲིད་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ཀྱེ་མ་འདུ་བྱེད་རྟག་པ་མེད། །སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན། །སྐྱེས་ནས་འགག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བ་བདེ། །ཞེས་དེ་སྐད་གསུངས་ པ་ཇི་ལྟ་བུ། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་གཉིས་མེད་དུ་ཟིན་ན་དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་ལམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་མན་ངག་བསྟན་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། བསྟན་པས་དེ་བས་ན། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་གཉིས་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་མོད་ཀྱི། དེ་གཉིས་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ལ་ལྟོས་ནས་གསུངས་པ་ནི་མ་ ཡིན་ནོ། །དེ་མེད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་འདི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བས་སྦྱོར་བ་མཛད་དེ། སྐྱེ་བ་དང་ནི་འཇིག་པའི་ལམ། །དགོས་པའི་དོན་དུ་བསྟན་པའོ། །དེ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་དགོས་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་དགོས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་ལམ་བསྟན་ཏོ། ། 2-411 སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་ལམ་གྱིས་བསྟན་པའི་དགོས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་བ་ཤེས་པས་འཇིག་པ་ཤེས། །འཇིག་པ་ཤེས་པས་མི་རྟག་ཤེས། །མི་རྟག་ཉིད་ལ་འཇུག་ཤེས་པས། །དེས་ ནི་ཆོས་ཀྱང་རྟོགས་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་

【現代漢語翻譯】 在荒蕪之地，由於缺水，莊稼無法生長。沒有食物，我的孩子就會死去。』他們這樣說，因為沒有水和食物，莊稼和孩子都無法存活。由於世俗的說法都不合理，所以在世間流傳的道理也只能通過世俗的說法來安立，而不是通過道理。缺少水等是毀滅的原因，因此，『因耗盡而寂滅，被稱為耗盡。』這句話成立。執持因耗盡本身，而安立為耗盡。耗盡在因耗盡之前是不存在的，耗盡之後也不具備自成的體性。 如果不是自性耗盡，不依賴於因，而是自性耗盡，那麼這些其他的體性又如何安立為耗盡呢？不是耗盡的體性的法，與耗盡的體性不相符，因此無法安立為耗盡的體性。 因此，生和滅既不是由自己的事物所生，也不是由其他的事物所生，所以瑜伽士如實地看到緣起。如果通過道理來分析，那麼任何事物都不會產生，任何事物也不會消滅。 第二品完。如果生和滅都不存在，那麼世尊為什麼說：『唉，諸行無常，是生滅法，生滅滅已，寂滅為樂。』如果生和滅都不存在，那麼就不會有引導人們從生滅的道路走向涅槃的教導。既然有教導，那麼生和滅就是存在的。雖然世尊這樣說，但並不是依賴於它們自體的成立而說的。即使沒有自體成立，世間也通過緣起而結合，爲了必要的目的而開示生和滅的道路。通過開示它，僅僅是爲了成就必要的目的，所以世尊開示了生和滅的道路。 開示生和滅的道路有什麼必要呢？爲了開示它，『通過了解生，就能瞭解滅；通過了解滅，就能瞭解無常；通過了解進入無常，就能證悟佛法。』這樣說。

【English Translation】 In a barren land, crops cannot grow due to lack of water. Without food, my child will die.』 They say this because without water and food, crops and children cannot survive. Since worldly sayings are all unreasonable, the principles that circulate in the world can only be established through worldly sayings, not through reason. The lack of water, etc., is the cause of destruction. Therefore, 『Extinction through the exhaustion of causes is manifested as exhaustion.』 This statement is established. By holding onto the exhaustion of causes itself, it is established as exhaustion. Exhaustion does not exist before the exhaustion of causes, and after exhaustion, it does not possess a self-established nature. If it is not self-nature exhaustion, not relying on causes, but self-nature exhaustion, then how can these other natures be established as exhaustion? The dharma of a nature that is not exhaustion does not correspond to the nature of exhaustion, so it cannot be established as the nature of exhaustion. Therefore, neither birth nor death arises from its own entity, nor from another's entity. Therefore, the yogi sees dependent origination as it is. If analyzed through reason, then nothing is born, and nothing ceases. End of Chapter Two. If birth and death do not exist, then why did the Bhagavan say: 『Alas, all conditioned things are impermanent, they are subject to arising and ceasing; having arisen, they cease; their cessation is bliss.』 If birth and death do not exist, then there would be no teaching to guide beings from the path of birth and death to Nirvana. Since there is teaching, then birth and death exist. Although the Bhagavan said this, it was not said in reliance on their self-establishment. Even without self-establishment, the world is connected through dependent origination, and the path of birth and death is shown for a necessary purpose. By showing it, it is only to accomplish the necessary purpose, so the Bhagavan showed the path of birth and death. What is the necessity of showing the path of birth and death? To show it, 『By knowing birth, one knows death; by knowing death, one knows impermanence; by knowing entry into impermanence, one will realize the Dharma.』 This is said.

---

སོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་བསྒྲིབས་ཤིང་འདུག་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་གཉེན་པོར་ རེ་ཞིག་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་ལམ་བཤད་དོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ཤེས་པས་འཇིག་པ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བ་འཇིག་པའི་རྩ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་པ་ཤེས་ པ་ལ་འཇིག་པ་དང་མི་རྟག་པ་གཉིས་དོན་གཅིག་ཏུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །ས་གསུམ་གྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་ནང་དུ་འདུག་པ་ཁྱིམ་རབ་ཏུ་འབར་བར་ཆུད་པ་ བཞིན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལས་འདའ་བར་འདོད་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་ངེས་པར་འབྱིན་པ་འགྱུར་པ་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགགས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་ན་དེས་མཆོག་ཏུ་ཟབ་ པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བློ་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས། གང་དག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་། ། 2-412 སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་རྣམ་སྤངས་པ། །ཤེས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི། །ལྟ་གྱུར་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་རྒལ། །སྐྱེ་བ་མེད་པས་དངོས་པོར་ལྟ་བ་མེད། །འཇིག་པ་མེད་པས་ཆད་པར་ལྟ་བ་མེད་དོ། ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མེད་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་རྟག་པར་ལྟ་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མི་དམིགས་ན་ལྟ་བར་གྱུར་པའི་ སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ལས་རྒལ་བ་ཡིན་ནོ། །ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཉིད་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོའོ། །ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ཉིད་ལྟ་བར་གྱུར་པའི་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ནོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བརྩོན་པ་དག་ ནི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བའི་གྲུ་ཆེན་པོས་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལས་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ། །གང་དག་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བས་འཇིག་པ་དེ་དག་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྐྱེ་བ་ དང་འཇིག་པའི་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྟུང་བ་དང་བྲལ་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་ནུས་ཏེ་དེ་དག་གདོན་མི་ཟ་བར། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དངོས་བདག་ཅན། །ཡོད་དང་མེད་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག །ཉེས་པས་ ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་བ། །རང་གི་སེམས་ཀྱིས་བསླུས་པར་འགྱུར། །ལས་ཇི་ལྟ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་སྐྱེ་བས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའོ། །གང་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་དུ་གནས་པར་འཛིན་པ་དེ་དག་དངོས་བདག་གམ། 2-413 དངོས་པོ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་དངོས་བདག་ཅན་ཏེ། བདག་ཏུ་འཛིན་པས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ནི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་དངོས་བདག་ཅན་ཏེ། དེ་དག་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཉེས་པ་རང་གིས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་དངོས་པོ་ཡིད་དུ་འོང་ བའི་གནས་སུ་གྱ

【現代漢語翻譯】 索！執著于諸行，會遮蔽通往涅槃城之路，因此，薄伽梵（Bhagavan，世尊）爲了對治它，暫時宣說了生滅之道。如何理解呢？ 如此，知生即知滅，因為生是滅的根本。知滅，即領悟滅與無常二者意義相同。三界的不穩定如同處於熊熊燃燒的火焰之中，如同理解房屋被烈火焚燒一樣。如果想要從中解脫，必須明確理解緣起之法，即變化不生不滅的道理，如此才能領悟極其深奧的涅槃之法。因此，具有卓越智慧之人，應次第跟隨生滅的規律，如經中所說： 『凡是通達緣起法，遠離生滅諸相者，便能超越輪迴海，不再為見所縛。』 無生則不執著于實有，無滅則不執著于斷滅。無生無滅，則無自性，因此不會執著于常恒。如此，若不執著于緣起的生滅，便能超越見解所束縛的輪迴之海。見解本身即是輪迴之海，見解之流即是見解所束縛的輪迴之海。精勤于空性之人，必定能憑藉證悟空性的大船，從中獲得解脫。那些以錯誤的見解看待空性的人，無法理解緣起，他們會墮入生滅二邊的極端之中。這些人必定會： 『各自的凡夫，執著于實有，因顛倒的過失，受煩惱的控制，被自己的心所欺騙。』 由於業和煩惱的差異，眾生各有不同，因此稱為『各自的凡夫』。那些執著於事物具有自性的人，即是『實有者』，或者說，凡是執著於事物為『我』的人，都是『實有者』，因為執著會指向所執著的對象。或者說，那些對事物過於執著的人，即是『實有者』。這些人由於自己虛妄分別所產生的顛倒過失，會受到煩惱的控制。他們會認為事物是令人愉悅的。

【English Translation】 So! Attachment to conditioned phenomena obscures the path to the city of Nirvana. Therefore, the Bhagavan (Bhagavan, The Blessed One) temporarily taught the path of arising and ceasing as an antidote to it. How is it? Thus, knowing arising means knowing ceasing, because arising is the root of ceasing. Knowing ceasing means comprehending that ceasing and impermanence are the same in meaning. The impermanence of the three realms is like being in a raging fire, just as understanding a house being consumed by fire. If one wishes to escape from it, one must definitely understand the nature of dependent origination, that is, the principle of change, non-arising, and non-ceasing. By doing so, one comprehends the profoundly deep Dharma called Nirvana. Therefore, those with excellent wisdom should gradually follow the pattern of arising and ceasing, as it is said in the scripture: 'Those who understand dependent origination, abandoning all aspects of arising and ceasing, will cross the ocean of existence, free from the bondage of views.' Without arising, there is no attachment to existence; without ceasing, there is no attachment to annihilation. Without arising and ceasing, there is no self-nature, and therefore no attachment to permanence arises. Thus, if one does not fixate on the arising and ceasing of dependent origination, one transcends the ocean of existence bound by views. The very act of viewing is the ocean of existence; the stream of views is the ocean of existence bound by views. Those who diligently practice emptiness will undoubtedly be liberated from it by the great ship of realizing emptiness. Those who view emptiness with wrong views cannot understand dependent origination; they fall into the extremes of arising and ceasing. These people will certainly: 'Each ordinary person, clinging to substantiality, due to the fault of inversion, becomes controlled by afflictions, deceived by their own mind.' Because of the differences in karma and afflictions, beings are different from each other, hence they are called 'individual ordinary people.' Those who cling to things as having self-nature are 'those with substantiality,' or rather, whoever clings to things as 'self' are 'those with substantiality,' because clinging points to the object of clinging. Alternatively, those who are overly attached to things are 'those with substantiality.' These people, due to the inverted faults generated by their own false discriminations, become controlled by afflictions. They will regard things as a source of pleasure.

---

ུར་པ་ལ་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པར་འགྱུར། དེ་མེད་པ་ལ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་སྦྱར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་འཇུག་སྟེ། གང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡོད་ན་འཁོར་བས་དེ་ལྟར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བ་དང་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་རང་གི་སེམས་ཀྱིས་བསླུས་སོ། །དངོས་པོ་ལ་ མངོན་པར་ཞེན་པ་རང་གི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་དང་། དངོས་པོའི་རང་གི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བ་བསྒྲིབས་ཏེ་ཕྱིན་ཅི་ ལོག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པས་རང་གི་སེམས་ཀྱིས་བསླུས་ཏེ་བྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སུ་དག་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པ་ལ་གཡང་ས་ལྟ་བུར་མི་སེམས་ཤིང་། འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པ། 2-414 འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་སླུ་བའི་སེམས་ལ་སླུ་བ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་ནས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཡིད་མི་རྟོན་པ་དེ་དག་ནི་ ངེས་པར་འཕགས་པར་གྱུར་པར་བལྟ་སྟེ། དངོས་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །དངོས་པོ་མི་རྟག་སླུ་བའི་ཆོས། །གསོག་དང་སྟོང་པ་བདག་མེད་པ། །རྣམ་པར་དབེན་པར་རབ་ཏུ་མཐོང་། །བྱུང་བས་དངོས་པོ་ ཞེས་བྱ་སྟེ། །དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་འདུས་པ་ལ་བྱའོ། །དངོས་པོ་དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་ཡིན་པས་མི་རྟག་པའོ། །དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ མེད་པ་ཡིན་ན་གང་གི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པར་སྣང་བ་དེའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སླུ་བས་ན་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་སླུ་བའི་ཆོས་སོ། །རིང་དུ་ གནས་པའི་མཐུ་མེད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཉམ་ཆུང་བས་གསོག་གོ །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པའོ། །བདག་གིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་བདག་མེད་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པས་དངོས་པོའི་རང་གི་ ངོ་བོ་བསྙད་དོ། །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་འདི་དེ་ལྟར་མཐོང་བས་མཁས་པ་དེ་དག་གིས་དབེན་པར་མཐོང་ངོ་། །དབེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་དབེན་པ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དགོན་པ་རྣམས་ལ་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། 2-415 དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པས་དངོས་པོ་དབེན་པར་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པར་མཐོང་བའི་བར་ལ་བྱའོ། །དེ་དག་དངོས་པོ་ཉིད་སྐུར་ཏེ་དབེན་པར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོ་ སྟོང་པར་གྱུར་པ་ལ་སྟོང་པར་མཐོང་ངོ་། །སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་རྣམས་སྨོས་སོ། ། ཡང་ན་དབེན་པ་ནི་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ན་འདི་ལྟར་སོ་ སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དངོས་པོ་ཡང་རང་གི་རྟོག་པའི་དྲི་མས་སྦགས་པའི་ཕྱིར་ཕྱི

【現代漢語翻譯】 與貪慾相應者，則會執著；若無貪慾，則會憤怒。應將這些與（前文）結合起來理解。被煩惱所控制而行事。 如果存在對善與非善之業的執取，那麼輪迴中的眾生就會被自己的心所欺騙，因為他們對各自的生命和事物都執著。對事物的執著，是源於自己的心所臆測；由於事物的自性並非真實存在，因此，事物本身的真如被遮蔽，顛倒地妄加臆測，所以說被自己的心所欺騙和迷惑。如果有人不將善知識所開示的空性視作懸崖峭壁，並且明白這才是諸法究竟的真理，是通往涅槃之城的道路，從而認識到欺騙之心本身也是虛妄的，甚至片刻也不信任它，那麼這些人必定會被視為聖者。正如通達事物實相者所說： 『事物無常，是欺騙的本性；積聚和空性，無我性，應徹底地視為寂靜。』 所謂『事物』，是指因緣和合而成的。『事物』這個詞，指的是聚合。事物本身是剎那生滅的，所以是無常的。事物的自性本為空性，但為何在凡夫眼中卻顯現為實有呢？正因為如此，它如同幻象一般具有欺騙性，所以事物本身就是欺騙的本性。它沒有長久存在的力量，本質上是脆弱的，所以是積聚的。因為沒有自性，所以是空性。因為沒有『我』，所以是無我。無常等是事物的自性。因此，通達事物實相的智者，會將事物視為寂靜。寂靜，即是空性。如此一來，由於寂靜相符，所以無生的寂靜處也被稱為寂靜處。 同樣，這裡瑜伽士將事物視為寂靜，指的是證悟空性。他們並非將事物本身轉化為寂靜，而是證悟到事物本為空性。爲了闡釋空性，所以才提及無常等差別相。或者說，寂靜是無垢的。然而，凡夫卻顛倒執著，即使是自性清凈的事物，也被自己的分別念所染污。

【English Translation】 Attachment arises towards what is desired; anger arises towards what is not. These should be understood in conjunction (with the preceding). Acting under the influence of afflictions. If there is clinging to virtuous and non-virtuous actions, then beings in samsara are deceived by their own minds because they are attached to their respective lives and things. Attachment to things arises from one's own mind's speculation; because the inherent nature of things is not truly existent, the suchness of things themselves is obscured, and they are falsely imputed in a reversed manner. Therefore, it is said that they are deceived and deluded by their own minds. If someone does not regard the emptiness taught by a virtuous friend as a precipice, and understands that this is the ultimate truth of all phenomena, the path to the city of Nirvana, and thus recognizes that the deceiving mind itself is also illusory, and does not trust it even for a moment, then these people will surely be regarded as noble ones. As those skilled in reality say: 'Things are impermanent, of a deceiving nature; accumulation and emptiness, selflessness, should be thoroughly seen as tranquil.' A 'thing' is what is produced by aggregation. The word 'thing' refers to aggregation. That thing itself is momentary and disintegrating, so it is impermanent. The nature of a thing is emptiness, but why does it appear to children as having inherent existence? Because of this, it is deceptive like an illusion, so the thing itself is of a deceiving nature. It has no power to last long and is weak by nature, so it is accumulating. Because it has no inherent nature, it is empty. Because it is empty of self, it is selfless. Impermanence and so on are the nature of things. Therefore, those wise ones who see things in this way see them as solitary. Solitary means empty. In this way, because solitude is concordant, solitary places without birth are called solitary places. Similarly, here, when a yogi sees things as solitary, it means realizing emptiness. They do not transform things themselves into solitude, but realize emptiness in what has become empty. To explain emptiness, the distinctions of impermanence and so on are mentioned. Or, solitude is without defilement. However, ordinary beings are reversed, and even things that are pure by nature are defiled by the defilements of their own thoughts.

---

ན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་མི་འདོགས་པར་དབེན་པར་དྲི་མེད་པ་ཉིད་དུ་གཟིགས་སོ། །ཡང་ན་འཕགས་པ་རྣམས་དེ་ཁོ་ནའི་ཡེ་ཤེས་ལས་བཞེངས་ནས་དངོས་པོ་ ལ་གཟིགས་ན་དབེན་པར་གཟིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འཕགས་པ་མཛད་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཉི་ཚེས་འདི་ལྟར་གཟིགས་པར་ཡང་མ་ཟད་དེ། སློབ་དཔོན་ཡང་རང་གི་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཉིད་རབ་ཏུ་རྟོགས་པས་ཆོས་ཉིད་ལ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་ཏེ། རང་གིས་རིགས་པ་སྟོན་པ་ན། །གནས་མེད་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །རྩ་བ་མེད་ཅིང་གནས་པ་མེད། ། 2-416 མ་རིག་རྒྱུ་ལས་ཤིན་ཏུ་བྱུང་། །ཐོག་མ་དབུས་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་འདྲ་བ་ལྟེ། །རྨོངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་མི་བཟད་པ། །འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་བཞིན་ དུ་སྣང་། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །འདི་ལ་བརྟེན་པས་གནས་ཏེ། ལོ་ཏོག་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །ས་གཞི་བཞིན་དུ་གཞི་བྱེད་པའོ། །འདིའི་གནས་མེད་པས་གནས་མེད་པའོ། །བརྟེན་པར་བྱ་བས་དམིགས་པ་ སྟེ། །ལྡང་མི་ནུས་པ་རྣམས་ལྡང་བར་བྱེད་པའི་འཁོར་བ་བཞིན་ནོ། །འདིའི་དམིགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྩ་བ་ནི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་སྟེ་དེ་ཡང་དེ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་། འདས་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་སྟེ། དཔེར་ན། ཤིང་རྣམས་ཀྱི་རྩ་བ་ལྟ་བུའོ། གནས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གནས་པ་མེད་པའོ། །གནས་པ་དང་དམིགས་པ་དང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་གནས་པ་མེད་ པ་འདིས་འགྲོ་བ་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་དོ། །དེ་དག་ནི་དངོས་པོ་རྣམས་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ན་དེ་དག་ཀྱང་འགྲོ་བ་མེད་པས། དེའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ནི་ལོག་པའོ། །དེ་ལ་གནས་ནི་ སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ །དམིགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་རོ། །རྩ་བ་ནི་ས་བོན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཏོ། །འདིས་གནས་པར་བྱེད་པས་གནས་པ་སྟེ། དེས་སྐྱེས་པ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 2-417 དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དེ། དེ་དང་དེ་བརྟེན་གང་བྱུང་བ། །རང་གི་དངོས་པོར་དེ་མ་སྐྱེས། །ཞེས་གོང་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གནས་ལ་ སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་འགྲོ་བ་ནི་ཡོད་པར་མི་རུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་དམིགས་ཞེ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་ འགྲོ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་དག་ལས་འགྲོ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་བྱིས་པ་ མ་རིག་པའི་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་དག་ནི་མ་སད་དེ་རྨི་ལམ་རྨི་པ་བཞིན་དུ་སྣ

【現代漢語翻譯】 那麼，證悟的聖者們是如何理解的呢？他們並非顛倒錯亂地理解，而是視萬法為空性、寂靜、無垢。或者說，聖者們從如實智中生起，觀察諸法時，視其為空性，這是一種表達方式。聖者們不僅如此看待，而且導師也依賴於自己的智慧，通過對合乎邏輯的法性的深刻理解，珍視法性，從而正確地生起智慧。當他們展示這種邏輯時，會說： 『無處所，無對境，無根無住處，從無明中生，遠離初中末，如水上之樹無有心，如乾闥婆城，愚昧之城不可忍受，眾生如幻象顯現。』 基於此，它作為種子之源而存在，像大地一樣作為基礎。因為它的無處所，所以是無處所。憑藉所依賴之物，即為對境，如同使無法站立者站立的輪子。因此，它沒有對境。根是主要原因，也是從中產生的事物的生、滅和增長的原因，例如樹的根。因為沒有住處，所以是無住處。通過這種無住處、無對境、生之因和無住處，說明了眾生的非真實性。如果這些是事物成立的原因，那麼它們也是不存在的，因此眾生是虛妄的。其中，處所是六處（六根）。對境是所有法，將它們相應地結合起來。根是種子之法的因緣。通過它而存在的是住處，因為由此而生者存在。 所有這些都是依緣而生，因此沒有自性。正如之前所說：『彼依彼生，非自性生。』因此，與處所等分離的眾生是不可能存在的。如果眾生不存在，那麼如何能看到其各種各樣的自性呢？聖者們並不執著于眾生的各種顯現，因為在他們看來，眾生與空性是同一體性，而空性沒有各種各樣的顯現。因此，那些被無明之眠所迷惑、顛倒錯亂的孩子們，仍然沒有醒來，就像做夢一樣。

【English Translation】 So, how do the noble ones who have attained realization understand it? They do not understand it in a reversed or confused way. Rather, they see all phenomena as emptiness, peacefulness, and stainlessness. Alternatively, when the noble ones arise from the wisdom of suchness and observe phenomena, they see them as emptiness, which is another way of expressing it. Not only do the noble ones see it this way, but the teacher also relies on their own wisdom, and through a deep understanding of the logical nature of reality, cherishes the nature of reality, thereby correctly giving rise to wisdom. When they demonstrate this logic, they say: 『No place, no object, no root, no dwelling, arising from ignorance, free from beginning, middle, and end, like a tree on water without essence, like a city of Gandharvas, an unbearable city of delusion, beings appear like illusions.』 Based on this, it exists as the source of seeds, acting as the foundation like the earth. Because of its placelessness, it is without a place. By what is relied upon, that is the object, like a wheel that makes those who cannot stand, stand. Therefore, it has no object. The root is the main cause, and it is also the cause of the arising, ceasing, and growing of things that come from it, like the roots of trees. Because there is no dwelling, it is without a dwelling. Through this no dwelling, no object, cause of arising, and no dwelling, the non-reality of beings is explained. If these are the causes for things to be established, then they are also non-existent, therefore beings are false. Among these, the place is the six sense bases. The object is all phenomena, combining them accordingly. The root is the cause and condition in the manner of the dharma of seeds. What makes it exist is the dwelling, because what is born from it exists. All of these arise dependently, therefore they have no inherent existence. As it was shown before: 『That arises depending on that, it is not born of its own nature.』 Therefore, beings separated from place and so on cannot possibly exist. If beings do not exist in that way, then how can one perceive their various natures? The noble ones do not perceive the various appearances of beings, because in their view, beings and emptiness are of the same essence, and emptiness does not have various appearances. Therefore, those children who are deluded by the sleep of ignorance and have become reversed and confused have not yet awakened, and they appear as if they are dreaming.

---

་ཚོགས་སུ་དམིགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མ་རིག་རྒྱུ་ལས་ཤིན་ཏུ་བྱུང་། །ཞེས་ བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་དང་། མ་རིག་པ་ཡོད་པས་འགྲོ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་སྟེ། མ་རིག་པའི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་གྱུར་པ་ངེས་སོ། །ཇི་ ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐོག་མ་དབུས་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཞེས་བྱ་བ་སྟོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། 2-418 འདིའི་ཕྱིར་ཡང་མ་རིག་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་མ་རིག་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ན། དེའི་ཚེ་བརྟགས་ན་སྙིང་ པོ་དམིགས་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན་འདུས་བྱས་ནི་བརྟགས་ན་ཆུ་ཤིང་གི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །གང་སྙིང་པོ་མེད་ཀྱང་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་སྣང་བ་དེ་གཏི་མུག་གི་མཐུ་ལས་ བྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འགྲོ་བ་ནི་མ་རིག་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་མ་རིག་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། འདི་ལྟར་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ ཏེ། འདི་ལྟར་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཡང་དག་པ་བཞིན་དུ་སྣང་ཡང་བརྟགས་ན་དེ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་གྲོང་ཁྱེར་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བརྟགས་ན་མ་རིག་པའི་ས་ བོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་འགྲོ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པ་དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ངེས་པར་རྨོངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་མི་བཟད་པ། འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྣང་། །གནོད་པར་བྱེད་པ་བཟློག་ པར་དཀའ་བ་དང་། མུན་པས་བསྒྲིབས་པས་རང་གི་ངོ་བོ་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་མི་བཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མ་རུངས་པ་དང་དབུགས་འབྱིན་པ་མེད་པའི་གནས་དང་འཇིགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། 2-419 དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་གཟིགས་སོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྨོངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གང་ཡིན་པ་དེ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་གཟིགས་ཏེ། མ་ རིག་པའི་མུན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་ལྟར་འགྲོ་བ་དེ་དངོས་པོ་མེད་དེ་འདི་ལྟར། ཚངས་པ་ལ་སོགས་འཇིག་རྟེན་འདི། །བདེན་པར་རབ་ཏུ་གང་བརྗོད་པ། །འཕགས་ལ་དེ་ ཡང་བརྫུན་ཞེས་གསུངས། །དེ་ལས་གཞན་ན་ཅི་ཞིག་ལུས། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མ་གྱུར་པ་གང་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབང་པོ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་དོན་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ ནི་འཇིག་རྟེན་ན་ཚངས་པ་ནི་ཚད་མའོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མར་གྱུར་པ་དེ་ལ་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་པར་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བརྫུན་ནོ་ ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་བདེན་པ་གཅིག་པུའོ། །ཞེས་བསྟན་པ་ནི་གས

【現代漢語翻譯】 爲了指出在集合中觀察到的，'無明是原因，由此而生。' 這句話被提及，意思是自性不存在，由於無明的存在，眾生不是自性成立的，而是肯定從無明種子的原因中產生的。爲了指出如何自性不成立，'最初、中間、結尾完全捨棄。' 這句話表明與生、住、滅分離，這是同義詞。 因此，這也是從無明種子中產生的，就像水中的樹木一樣，沒有精華。如果不是從無明種子中產生的，那麼在觀察時，精華就會顯現出來。因此，有為法在觀察時就像水中的樹木的集合一樣，沒有精華。雖然沒有精華，但卻顯現有精華，這是由於愚癡的力量所致。因此，眾生是從無明種子中產生的。因此，這也是從無明種子中產生的，就像乾闥婆城一樣。就像乾闥婆城顯現為真實，但觀察時並非如此，因此不是真實的城市。因為這樣觀察時，從無明種子的原因中產生的眾生不是自性成立的，因此這肯定是迷惑的、不可愛的城市。眾生像幻象一樣顯現，難以避免損害，被黑暗遮蔽難以認識自己的本性，因此眾生被稱為不可愛，是不適宜的、沒有呼吸的地方，令人恐懼，這是同義詞。 因此，這被不顛倒者視為幻象。孩子們認為是迷惑的城市，但聖者們則視其為幻象，因為他們遠離了無明的黑暗。因此，眾生沒有實體，就像這樣：'梵天等世間，所說真實者，聖者亦說妄，此外何所餘？' 還有什麼不是像幻象一樣的呢？這是句子的剩餘部分。感官超越對境的意義的完全確定，在世間，梵天是衡量標準。因此，對於作為衡量標準的梵天來說，事物自性的真實顯現，對聖者來說也是虛假的。世尊已經表明，涅槃才是唯一的真理。

【English Translation】 To point out that it is observed in the assembly, 'Ignorance is the cause, from which it arises.' This statement is mentioned, meaning that self-nature does not exist, and because of the existence of ignorance, beings are not established by self-nature, but are definitely produced from the cause of the seed of ignorance. To point out how self-nature is not established, 'The beginning, middle, and end are completely abandoned.' This statement indicates separation from birth, dwelling, and destruction, which are synonyms. Therefore, this also arises from the seed of ignorance, like a tree in water, without essence. If it did not arise from the seed of ignorance, then upon examination, the essence would appear. Thus, conditioned phenomena, when examined, are like a collection of trees in water, without essence. Although there is no essence, it appears to have essence, which is due to the power of delusion. Therefore, beings arise from the seed of ignorance. Therefore, this also arises from the seed of ignorance, like a Gandharva city. Just as a Gandharva city appears to be real, but upon examination it is not, therefore it is not a real city. Because when examined in this way, beings arising from the cause of the seed of ignorance are not established by self-nature, therefore this is definitely a deluded, unlovely city. Beings appear like illusions, difficult to avoid harm, obscured by darkness, and difficult to recognize their own nature, therefore beings are called unlovely, an unsuitable place without breath, and frightening, which are synonyms. Therefore, this is seen as an illusion by those who are not inverted. What children consider to be a deluded city, the noble ones see as an illusion, because they are free from the darkness of ignorance. Therefore, beings have no substance, like this: 'Brahma and other worlds, whatever is said to be true, the noble ones also say is false, what else remains?' What is there that is not like an illusion? This is the remainder of the sentence. The complete determination of the meaning of the senses transcending objects, in the world, Brahma is the measure. Therefore, for Brahma, who is the measure, whatever appears to be the true self-nature of things is also false to the noble ones. The Blessed One has shown that Nirvana alone is the truth.

---

ུངས་ཏེ། འདུས་བྱས་ནི་བརྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན་གཞན་དག་ལ་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་ དེ་བརྫུན་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། གང་ལ་བརྫུན་པ་ཉིད་དུ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་དེ་ལས་གཞན་ཅི་ཞིག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མ་གྱུར་པ་གང་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། 2-420 འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །གཞན་དུ་ན་གལ་ཏེ་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། འཕགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་ལྟ་བ་མཚུངས་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་རྣམས་ དང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། ། དེ་དག་མཚུངས་པར་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་མ་རིག་ལྡོངས་གྱུར་པ། །སྲིད་པའི་རྒྱུན་གྱི་རྗེས་འབྲང་དང་། །མཁས་པ་སྲེད་ དང་བྲལ་བ་ཡི། །དགེ་བ་རྣམས་ལྟ་ག་ལ་མཉམ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་མ་རིག་པའི་ལིང་ཏོག་གིས་ཁེབས་ནས། བློའི་མིག་ལྡོངས་པར་གྱུར་པ་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་ ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། རང་དབང་མེད་པར་འགྲོ་བ་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བས་འཁོར་བར་འཕངས་པས་བྲུབ་པ་ན་ཤུགས་ཀྱིས་ལྦུ་བ་འཁོར་བ་ལྟ་བུའི་འཁོར་བའི་འཁོར་ལོ་ ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རླུང་གིས་དཀྲུགས་ཏེ། འཁྲུགས་པས་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རུ་ཆག་པ་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མཐར་ཐུག་པའི་ལྟོང་ཅན་སྲེད་པའི་རྒྱུན་གྱི་ རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་། མཁས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དག་པ་བློའི་མིང་ཅན་དམ་པའི་ཆོས་བདུད་རྩིའི་ཁུ་བའི་རྒྱུན་གྱི་བཏུང་བས་ངོམས་པ་གཅིག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་ངང་ཚུལ་ཅན་གྱི་དགེ་བ་རྣམས་དང་། 2-421 གོང་དུ་སྨོས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་མཚུངས་པར་བརྟག་ཏུ་ག་ལ་རུང་སྟེ། སྣང་བ་དང་། མུན་པ་དང་། འཁོར་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཚུངས་པར་བརྟག་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེ་བས་ན་ ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་འགྲོ་བ་འདི་ནི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་བརྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ དེ་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས། རྨོངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་མི་བཟད་པ། །འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྣང་། །ཞེས་སྨོས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་དོགས་པ་སྤངས་ཏེ་མོས་པར་ བྱའོ། །འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ན་འདི་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་བསྟན་པར་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ ཡོད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་འདིས་ཅི་ཞག་བྱ། བཤད་པ། བདེན་པ་ཉིད་ནི་བསྟན་གྱི་བརྫུན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ག་ལས་འོངས། འཇིག་རྟེན་བདེན་ཡང་མི་ དགོས་ན་ནི་ཁ་ཅིག་མི་བསྟན་ཏོ། །བརྫུན་ཡང་དགོས་པ་ཡོད་ན་ནི་ལ་ལ་བསྟན་དགོས་

【現代漢語翻譯】 因此，如果『有為法』（梵文：saṃskṛta，指因緣和合而成的法）是虛假的、具有欺騙性的，那麼其他眾生所見到的現象為什麼不是虛假的呢？對於那些毫不懷疑其虛假性的人來說，除了幻覺之外，還有什麼殘留呢？這實際上是在說，一切都如幻象一般。 這一點必須毫無疑問地接受。否則，如果梵天（梵文：Brahmā，印度教的創造之神）等和聖者（梵文：ārya，證悟者）以相同的方式看待這個世界，那麼聖者和非聖者就沒有區別了。爲了表明他們不可能相同，經中說：『無明世界盲昧者，隨逐有之相續流，智者離欲凈德者，彼等之見豈能等？』這是說，由於梵天等所有眾生都被無明的障翳所覆蓋，智慧之眼失明，因此他們無法如實地看待事物。他們不由自主地被無始以來的輪迴所驅使，就像水中的氣泡一樣。在輪迴的洪流中，被顛倒之風所攪動，善的一面被摧毀，追逐著貪慾的延續，這些凡夫俗子與那些智慧清凈、以智慧之名飲用甘露般妙法的智者，以及那些具有相同法性功德的人， 怎麼能將上述的世間眾生相提並論呢？將顯現與黑暗、輪迴與涅槃相提並論是不合理的。因此，梵天等追隨世間輪迴的眾生所認為的真實，對於聖者來說無疑是虛假的。正因為如此，聖者們說：『迷惑之城不可愛，眾生如幻而顯現。』智者們應該對此深信不疑，消除疑慮。這裡有人發問：如果眾生如幻象般本性空虛，那麼世尊（梵文：Bhagavān，佛的尊稱）為什麼不直接指出其空性，反而說有五蘊（梵文：skandha，構成人身的五種要素）、十二處（梵文：āyatana，感覺器官和感覺對像）和十八界（梵文：dhātu，六根、六塵、六識）呢？這難道不是用虛假之說來做什麼呢？回答：這正是爲了揭示真理，而不是虛假。如果世間是真實的，那麼即使不說也無妨；如果虛假對我們有所幫助，那麼就必須說出來。

【English Translation】 Therefore, if 'conditioned phenomena' (Sanskrit: saṃskṛta, referring to phenomena arising from causes and conditions) are false and deceptive, why aren't the appearances perceived by other beings also false? For those who have no doubt about its falsity, what remains other than illusion? This is actually saying that everything is like an illusion. This must be accepted without any doubt. Otherwise, if Brahmā (Sanskrit: Brahmā, the Hindu god of creation) and other holy beings (Sanskrit: ārya, enlightened beings) were to view this world in the same way, then there would be no difference between holy beings and non-holy beings. To show that they cannot be the same, it is said: 'The ignorant world is blinded by ignorance, following the continuous stream of existence, how can the views of the wise, detached from desire and with pure virtues, be the same?' This means that because Brahmā and all other beings are covered by the darkness of ignorance, and their eyes of wisdom are blinded, they cannot see things as they truly are. They are involuntarily driven by the beginningless cycle of rebirth, like bubbles in water. In the great river of samsara, stirred by the winds of inversion, the side of virtue is destroyed, chasing after the continuation of desire. How can these ordinary people be compared to the wise, purified by wisdom, drinking the nectar of the sacred Dharma, and those with the same virtuous nature? How can the aforementioned worldly beings be considered equal? It is unreasonable to consider appearance and darkness, samsara and nirvana as equal. Therefore, what Brahmā and other beings who follow the cycle of samsara consider to be true is undoubtedly false to the holy beings. That is why the holy beings say: 'The city of delusion is unlovely, beings appear like illusions.' The wise should believe this without doubt, eliminating all doubts. Here someone asks: If beings are empty by nature like illusions, why doesn't the Bhagavan (Sanskrit: Bhagavan, the Blessed One, a title for the Buddha) directly point out their emptiness, but instead says that there are five skandhas (Sanskrit: skandha, the five aggregates that constitute a person), twelve ayatanas (Sanskrit: āyatana, sense bases), and eighteen dhatus (Sanskrit: dhātu, elements)? What is the purpose of this untrue statement? Answer: It is precisely to reveal the truth, not falsehood. If the world is real, then it doesn't matter if it is not said; if falsehood helps us, then it must be said.

---

ཏེ་འདི་ལ་ནི་དོན་དམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་སུ་དགོས་པ་ཡོད་པས་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཡང་ཡོད་དོ། ། 2-422 ཞེས་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི། དེ་ཁོ་ན་ཡང་དག་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཐོག་མར་བསྟན་ན་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མཐའ་གཉིས་ཀྱི་ གཡང་ས་མེད་པའི་ཆོས་འདི་སྐྱེ་བོ་བློ་གྲོས་མ་བྱང་བ་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བསྟན་མི་བཟོད་དེ། དེ་བས་འགྲོ་བའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་མཁས་པ་ཐབས་ལ་ཁོང་བཟོ་བས། དེ་ཉིད་ཚུལ་ ལ་ཐོག་མར་ནི། །ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ། །དོན་རྣམས་རྟོགས་ཤིང་ཆགས་པ་ནས། །དེ་ཡི་འོག་ཏུ་དབེན་པ་འོ། །སྐྱེ་བོ་བློ་གྲོས་མ་བྱང་བ་དག་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་སྟོང་པ་ཉིད་ དུ་ལྟ་བ་ལ་བཙུད་ན་ཤིན་ཏུ་མགོ་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་འཕགས་པ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་མི་སྟོན་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་དངོས་པོའི་ངོ་ བོ་ཉིད་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དོན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པས་བདག་ལ་གཅེས་པར་འཛིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཚོལ་བ་ལ་ཐོག་མར་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེའི་དངོས་པོ་ནི་དེ་ཉིད་དོ། །བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དོན་སྤྱིའི་དངོས་པོ་དང་འབྲེལ་བ་ཅན་དེའི་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དང་སྦྱར་རོ། །དངོས་པོ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ། གང་གི་རང་གི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་དངོས་པོ་སྟེ། 2-423 དེ་ཁོ་ནའོ། །རང་གི་ངོ་བོའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ཁོ་ན་ཚོལ་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཡིན་པས་ན་དེ་ཁོ་ ན་ཚོལ་བའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཚོལ་བར་འདོད་པ་དེ་ལ་བླ་མ་ཕན་པར་འདོད་པས་ཇི་སྐད་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །བྲམ་ཟེ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་དང་། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དག་གོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཤེས་པ་དང་སྦྱར་ཏེ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དང་འདི་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཕུང་ པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ་དེ་དང་འདིའི་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་རིང་པོ་དང་། ཐུང་ངུ་བཞིན་དུའམ། མར་མེའི་འོད་བཞིན་དུ་བསྟན་ཏེ་གྱུར་པ་ དེ་ལས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཉེ་བར་བཟུང་བའམ་བརྟེན་པར་ཟད་དོ། །དོན་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འབྲས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། འབྲས་བུ་རེ་ རེའི་རྐྱེན་ཀྱང་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྐྱེན་རེ་རེ་ལ་ཡང་བརྟགས་ན་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བ་བཞིན་དུ་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་མཐའ་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་འབྲས་བུའི་རྩོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་ལྟ་བས་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་གཅིག་བརྒྱུད་པས་

【現代漢語翻譯】 因此，對於進入究竟真理的方法來說，需要認為蘊、界等雖然不是真實的，但卻是存在的。 這是就最初的教導而言的。僅僅空性本身並不是唯一的真實，因為如果一開始就教導空性，那將變得毫無意義。對於心智尚未成熟的人來說，一開始就教導這種沒有兩種極端的法是難以接受的。因此，爲了成辦眾生的利益，精通方便善巧的人應該這樣做：最初應該說一切存在。當理解了事物的意義並從執著中解脫后，再教導空性。如果心智尚未成熟的人一開始就被置於空性的觀點中，他們會感到非常困惑。因此，聖者們不會一開始就教導空性。對於那些執著於事物、喜歡詳細區分事物本質的人，爲了滿足他們的願望，爲了讓他們珍視自己，應該首先說一切存在，以便他們尋求真理。事物是它自身。想要表達的意義與普遍的事物相關聯，這被稱為『事物』。事物是其自身的本質，任何事物的自身本質就是它的事物， 那就是它自身。自身的本質。本質本身。如是性。非異性，這些都是同義詞。由於具有尋求真理的意願，所以是尋求真理者。如果想要幫助那些尋求真理的人，應該如何說呢？應該說一切存在。婆羅門，『一切』指的是五蘊、十二處和十八界。將這些與他們的知識聯繫起來，應該說蘊等是存在的。並且，通過接近蘊等，無論那是什麼存在，都應該像長短或燈的光芒一樣展示出來，除了變化之外沒有其他，因此只是接近或依賴而已。理解意義是什麼呢？因為果沒有盡頭，並且每個果都有許多因，而且如果考察每個因，就像無始輪迴一樣，從一個因的集合傳遞到另一個因，看不到盡頭，所以通過觀察果的產生而毀滅，一個因的集合傳遞著

【English Translation】 Therefore, for the method of entering into the ultimate truth, it is necessary to consider that the skandhas (aggregates), dhatus (elements), etc., although not truly existent, do exist. This is in terms of the initial teaching. Emptiness itself is not the only truth, because if emptiness were taught at the beginning, it would become meaningless. For those whose minds are not yet mature, it is unbearable to teach this Dharma free from the two extremes at the very beginning. Therefore, in order to accomplish the benefit of beings, those skilled in skillful means should do this: initially, it should be said that everything exists. When the meaning of things is understood and detachment arises, then emptiness should be taught. If those whose minds are not yet mature are placed in the view of emptiness from the very beginning, they will become very confused. Therefore, the noble ones do not teach emptiness at the very beginning. For those who are attached to things, who delight in thoroughly distinguishing the nature of things, in order to fulfill their desires, in order to make them cherish themselves, one should first say that everything exists, so that they seek the truth. A thing is itself. The meaning one wants to express is related to the general thing, and this is called 'thing'. A thing is its own essence; whatever is the own essence of something, that is its thing, That is itself. The essence of itself. The essence itself. Suchness. Non-otherness, these are synonyms. Because of having the intention of seeking the truth, therefore it is a seeker of truth. If one wants to help those who seek the truth, how should one speak? One should say that everything exists. Brahmin, 'everything' refers to the five skandhas, the twelve ayatanas (sources), and the eighteen dhatus (elements). Connecting these with their knowledge, one should say that the skandhas, etc., exist. And, by approaching the skandhas, etc., whatever that existence is, it should be shown like long and short or the light of a lamp, there is nothing other than change, therefore it is merely approaching or relying. What is understanding the meaning? Because there is no end to the fruits, and each fruit has many causes, and if one examines each cause, like beginningless samsara, passing from one collection of causes to another, one does not see the end, therefore, by observing the arising and ceasing of the fruit, a collection of causes passes on

---

བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་རྐྱེན་དུ་མ་ལས་བྱུང་བ་གྲུབ་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པར་རྟོགས་ཤིང་། 2-424 སྐྱེ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་འབད་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཤིན་ཏུ་འབད་པས་བསྒྲུབས་པ་འཇིག་པ་ནི་འབད་པ་མེད་པར་ཡང་འབྱུང་བར་རྟོགས་ནས་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་སྒྱིད་ལུགས། བྱིས་ པ་སྐྱེ་བོའི་སྤྱོད་པ་ལ་མངོན་པར་མི་བསྟོད་པ། སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བ། འཇིག་པ་ལ་མི་འཕྲོད་པར་འཛིན་པ། འཁོར་བ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་འདོར་བར་འདོད་པ། འཁོར་བ་སྤོང་ བར་འདོད་པ། བདག་ལ་ཆགས་པ་ལྷོད་པར་གྱུར་པས་དེ་ལྟར་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་དབེན་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་སྔ་རོལ་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སློབ་དཔོན་ གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པ་ཡང་འབྲས་བུ་མེད་པར་མི་འགྱུར། སློབ་མ་རྣམས་ཀྱང་སྤོང་བ་དང་། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པས་ལོག་པར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་ཀུན་རྫོབ་དང་ དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་རྣམ་པར་གནས་པ་དང་། མི་མཐུན་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པས་ལོག་པར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་གྱུར་ན་མི་དགེ་བ་སྤང་མི་ནུས་སོ། །མི་ མཁས་པའི་བློ་ཅན་དག་འགྲོ་བ་འདིའི་སྟོང་པའོ། །སྙམ་དུ་འཛིན་ཞིང་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ན་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དགེ་བའི་ལས་ལ་མི་སྤྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། 2-425 དེ་བས་ན་འདི་ཡང་སྒྲོ་གཤོག་མ་སྐྱེས་པའི་བྱ་རང་གི་ཚང་བོར་ནས་འཕུར་བ་བཞིན་དུ་བརླག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་དབེན་དོན་ མི་ཤེས་ལ། །ཐོས་པ་ཙམ་ལ་འཇུག་བྱེད་ཅིང་། །གང་རྣམས་བསོད་ནམས་མི་བྱེད་པ། །སྐྱེས་བུ་ཐ་ཤལ་དེ་དག་བརླག །འཇིག་རྟེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ལ་གནས་ཏེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་ན་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མི་བྱ་བ་ནི་རིགས་སོ། །གང་དག་སྟོང་ པ་ཉིད་སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པ་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་བྱ་བ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལྟར་རྗེས་སུ་འཆོས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཉིད་ལ་ཞུགས་ པ་ཡིན་གྱི། དགེ་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གདོན་མི་ཟ་བར་སྒྲོ་གཤོག་རྫོགས་པའི་བྱའི་ཚུལ་བྱིའུ་ཕྲུག་སྒྲོ་གཤོག་མ་སྐྱེས་པས་བྱ་བ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་མཐར་འགྱུར་རོ། ། ཆུ་ ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་སྐོམ་པ་མི་ཕྱེད་ལ། ཟས་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་བཀྲེས་པ་མི་ཕྱེད་དེ། དེ་བསྟན་ན་དེ་དག་ཕྱེད་པ་བཞིན་དུ་འདི་རྟོགས་ནས་སྐྱེས་བུ་ཐ་ཤལ་དེ་དག་བརླག་གོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། ། 2-426 གཅིག་ཏུ་མི་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པས་དེ་དག་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་ཤལ་ལོ། །དེ་ལྟར་དེའི་ཉེས་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་

【現代漢語翻譯】 認識到通過眾多因緣聚合而成的果實，一旦產生便立即消逝。 認識到生命極其努力才能獲得，而辛勤獲得的成果卻可能毫不費力地消失，從而對有為法的本質感到厭倦。不讚美愚人的行為，不特別喜歡生命，不認為毀滅是不好的。渴望捨棄對輪迴的執著，渴望脫離輪迴，因為對自我的執著已經減弱，所以如此理解其意義。在此之後，隱居並非首要之務。如果這樣做，導師所教授的空性就不會毫無意義。學生們也不會因為放棄和顛倒的執著而墮入邪見。如果不這樣做，由於世俗諦和勝義諦的真理既相互依存又相互矛盾，那麼教授空性就會導致錯誤的見解。如果這樣，就無法避免不善。那些不聰明的人會認為這個世界是空虛的，並認為'既然是空性，我為什麼要這樣做？'，從而對必須努力完成的善行失去興趣。 因此，這也像一隻羽翼未豐的小鳥從自己的巢穴中飛出一樣，註定會毀滅，因為它們缺乏各自的證悟。不瞭解空性的意義，只滿足於聽聞。那些不積福德的人，那些卑劣之人註定會毀滅。只有當世俗之人安住于究竟真理，完全具備清凈的條件，並且各自證悟空性的真諦時，才適合不做功德和非功德。那些沒有各自證悟空性，僅僅通過聽聞空性的聲音就採取行動的人，他們的行為就像參與不善的行為，而不是善良的行為。毫無疑問，他們最終會像一隻羽翼未豐的小鳥一樣，被煩惱所吞噬。僅僅聽到水的名字並不能解渴，僅僅聽到食物的名字也不能消除飢餓。因此，如果他們理解了這一點，那些卑劣之人就會滅亡。' 完全沉溺於不善之中，這些人就是卑劣之人。因此，必須完全避免這種過失。

【English Translation】 Recognizing that the fruit arising from the aggregation of numerous causes and conditions perishes as soon as it arises. Recognizing that life is attained only through extreme effort, and that what is attained through extreme effort can also perish without effort, one becomes weary of the nature of conditioned phenomena. Not praising the actions of foolish people, not particularly delighting in life, not considering destruction to be bad. Desiring to abandon attachment to samsara, desiring to escape from samsara, because attachment to self has lessened, thus understanding its meaning. After that, solitude is not the first priority. If this is done, the emptiness taught by the teacher will not be without fruit. The students will also not fall into wrong views due to abandonment and inverted attachments. If this is not done, because the two truths of conventional and ultimate reality are both interdependent and contradictory, teaching emptiness will lead to wrong views. If that happens, it will not be possible to avoid non-virtue. Those who are not wise will think that this world is empty, and thinking, 'Since it is emptiness, what should I do?', they will lose interest in virtuous actions that must be diligently performed. Therefore, this too, like a bird with unfledged wings flying from its nest, is destined to perish, because they lack individual realization. Not understanding the meaning of emptiness, being content only with hearing. Those who do not accumulate merit, those base persons are destined to perish. Only when worldly people abide in ultimate truth, fully possessing pure conditions, and individually realize the true nature of emptiness, is it appropriate not to do merit and non-merit. Those who have not individually realized emptiness, but merely act upon hearing the sound of emptiness, their actions are like engaging in non-virtuous actions, not virtuous ones. Without a doubt, they will ultimately be consumed by afflictions, like a bird with unfledged wings. Merely hearing the name of water does not quench thirst, and merely hearing the name of food does not alleviate hunger. Therefore, if they understand this, those base persons will perish,' it is said. Being completely immersed in non-virtue, these are base persons. Therefore, one must completely avoid this fault.

---

བར་བཞེད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ ལས་ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པའི་དོན་རེ་ཞིག་ཐོག་མ་ཉིད་དུ། ལུས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་དང་། །འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་བརྗོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་གང་ལ་གནས་ནས་ལས་རྣམས་བྱེད་ཅིང་དེའི་འབྲས་ བུ་ཡང་ཟ་བའི་འགྲོ་བ་ལྔ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དག་གི་འདི་བདེན་ནོ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལུས་ཀྱི་མདུད་པ་འདིའི་གཉེན་པོར། དེ་ ཡི་རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་དང་། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་དག་ཀྱང་བསྟན། །འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའོ། །དེའི་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་ པ་ལམ་དང་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །དེ་བས་ན་འདི་ལྟར་གཉི་གའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ འདི་ལ་དགོས་པའི་ཆེད་དུ་བསྟན་པ་ནི་གང་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་བསྟན་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དཔྱད་ན་གཏན་ལ་དབབ་ཏུ་རུང་སྟེ། དགོས་པའི་དབང་དུ་རྒྱལ་བ་རྣམས། །ང་དང་ང་ཡི་ཞེས་གསུངས་ལྟར། ། 2-427 ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས། །དེ་བཞིན་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ང་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་སྤངས་པ་ཡིན། ཡང་བརྗོད་པར་བཞེད་པའི་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆེད་དུ་ང་དང་ངའི་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་རྣམས་གསུངས་ཏེ། དེའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ དེ་ཁོ་ན་ལ་ཞུགས་པའི་ཐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དགོས་པའི་དབང་དུ་ཕུང་པོ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་རྣམས་བཤད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་ནི་མ་ཡིན་པར་འདི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ པར་ནུས་པ་འདི་ནི་འཐད་པ་དང་ལུང་གིས་ངེས་པར་རུང་སྟེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་འཐད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། འབྱུང་བ་ཆེ་ལ་སོགས་བཤད་པ། །རྣམ་པར་ཤེས་སུ་ཡང་དག་ཏུ། །དེ་ཤེས་ པས་ནི་འབྲལ་འགྱུར་ན། །ལོག་པར་རྣམ་བརྟགས་མ་ཡིན་ནམ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པས་དམིགས་པ་གང་གི་རྣམ་པ་འཛིན་ཅིང་སྐྱེ་བའི་དམིགས་པ་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་ པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པའི་རང་གི་དངོས་པོ་ཐོབ་ནས་དངོས་པོའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འགའ་ཞིག་གི་རྣམ་པར་མ་བཞག་པ་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་མི་ནུས་ཏེ། 2-428 མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང་། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དང་། སེམས་དང་ལྡན་པ་མ་ ཡིན་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་

【現代漢語翻譯】 因此，世尊爲了讓聽眾暫時不失去世俗諦，首先宣說了身體有果報，以及眾生的存在。世尊宣說了五道眾生，即眾生安住于其中，造作諸業並享受其果報的五道輪迴。隨後，爲了對治他們認為這些是真實的，並執著于身體的束縛，世尊開示了對這些自性的遍知，以及無生之理。諸如眾生等，也是依緣起而生，因此其自性本無生。世尊也開示了要獲得遍知其自性的道，以及證悟諸如眾生等無生的道的智慧。因此，爲了開示這二者的體性，需要對這種區分進行分析，那麼，開示的必要目的是什麼？爲了什麼目的而開示？對此進行研究，是可以確定的。諸佛是應需要而宣說，如經中所說『我』和『我的』。同樣，爲了應需要，也宣說了蘊、處、界。佛陀世尊已經斷除了對『我』和『我的』的執著。然而，爲了應允眾生的請求，爲了世間的利益，佛陀宣說了『我』和『我的』，同樣，爲了應需要，也宣說了蘊、處、界，因為如果不開示這些分類，就沒有進入世間的方法。那麼，如何知道宣說蘊、處、界是爲了應需要，而不是爲了究竟的意義呢？這可以通過理證和教證來確定。首先，從理證的角度來說：『宣說大種等，以及識的體性，如果通過認識它就能解脫，那不就是顛倒的分別嗎？』這裡提到了這一點。識所緣取的對境，以及生起的所緣，如果識能夠獲得對境的自性，並完全執著于大種等事物的體性，那麼，如果不對識進行任何區分，世間就無法確立其存在，因為那樣一來，就會導致石女兒等也被認為是存在的。因此，諸如地水火風四大種，以及四大種所造的色法，心和心所法，以及非相應的行法等，都是識的顯現。 因此，諸如地水火風四大種，以及四大種所造的色法，心和心所法，以及非相應的行法等，都是識的顯現。

【English Translation】 Therefore, the Blessed One, in order to prevent the listeners from completely losing the conventional truth, initially taught that the body has consequences and that beings exist. The Blessed One spoke of the five realms of beings, the five realms of samsara where beings reside, create karma, and enjoy its fruits. Subsequently, to counter their belief that these are real and their attachment to the bonds of the body, the Blessed One taught the complete knowledge of these natures and the principle of non-arising. Beings, and so on, also arise dependently, so their nature is inherently unborn. The Blessed One also taught the path to attain complete knowledge of its nature, and the wisdom of realizing the unborn path of beings, and so on. Therefore, in order to teach the nature of these two, it is necessary to analyze this distinction. So, what is the necessary purpose of the teaching? For what purpose is it taught? It can be determined by studying this. The Buddhas teach according to need, as it is said in the scriptures 'I' and 'mine'. Similarly, the aggregates, sense bases, and elements are also taught according to need. The Buddha, the Blessed One, has already abandoned attachment to 'I' and 'mine'. However, in order to grant the requests of beings, for the benefit of the world, the Buddha taught 'I' and 'mine'. Similarly, in order to meet the need, the aggregates, sense bases, and elements are also taught, because if these classifications are not taught, there is no way to enter the world. So, how can we know that the teaching of aggregates, sense bases, and elements is to meet the need, and not for the ultimate meaning? This can be determined by reason and scripture. First, from the perspective of reason: 'Teaching the great elements, etc., and the nature of consciousness, if liberation can be achieved by knowing it, isn't that a reversed distinction?' This is mentioned here. The object that consciousness apprehends, and the object that arises, if consciousness can obtain the nature of the object, and completely cling to the nature of things such as the great elements, then if consciousness is not distinguished in any way, the world cannot establish its existence, because that would lead to the son of a barren woman, etc., also being considered to exist. Therefore, the four great elements such as earth, water, fire, and wind, as well as the forms created by the four great elements, mind and mental factors, and non-associated compositional factors, are all manifestations of consciousness. Therefore, the four great elements such as earth, water, fire, and wind, as well as the forms created by the four great elements, mind and mental factors, and non-associated compositional factors, are all manifestations of consciousness.

---

པར་ཤེས་པའི་རྣམ་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་གང་དང་གང་བཤད་པ་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་ ཡང་དག་པར་འདུ་ཞིང་ཁོངས་སུ་ཆུད་དོ། །གང་གི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པས་ཡོད་པ་མེད་པ་ཡིན་པའི་དོན་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚངས་པ་དེ་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་མཐོང་ ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ངེས་པར་དེ་ཤེས་ཏེ། ཇི་ལྟར་གནས་པའི་སེམས་རང་གི་ངོ་བོས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཤེས་པས་དེས་བསྐྱེད་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་ སོགས་པ་མ་ལུས་པ་དག་ཀྱང་གཟུགས་འགགས་ན་གཟུགས་བརྙན་འགགས་པ་བཞིན་དུ་འབྲལ་བར་འགྱུར་ན། དེ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ལོག་པར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ ནམ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུས་ཡོད་པ་ཉིད་དེ་མེད་ན་ཡོད་པས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་ལ་ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བསྟན་པར་ངེས་སོ། ། 2-429 རེ་ཞིག་དེ་ལྟར་རིགས་པས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དགོས་པའི་དབང་དུ་བསྟན་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ད་ནི་ལུང་གིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྫུན་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པས་དགོས་པའི་ཆེད་དུ་ བརྗོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མྱ་ངན་འདས་པ་བདེན་གཅིག་པུ། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམས་གསུངས་པ། །དེའི་ཚེ་ལྷག་མ་ལོག་པ་ཞེས། །མཁས་པ་སུ་ཞིག་རྟོགས་མི་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་ འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་བདེན་པའི་མཆོག་གཅིག་ཏུའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་ལུང་འདིས་དོན་གྱིས་ན་ཤེས་རབ་ཅན་སུ་ཞིག་ཕུང་པོ་ ལ་སོགས་པ་བརྫུན་པའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་འགྱུར། གང་གི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་དེ་དག་རྣམ་པ་དེ་ལྟར་རིགས་པ་དང་། ལུང་གིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་ངེས་པར། ཇི་སྲིད་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་གཡོ་བ། །དེ་སྲིད་བདུད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། །འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོའི་སྲོག་གི་བར་ཆད་བྱེད་པས་བདུད་དེ་དེ་ཡང་ ཁམས་གསུམ་གྱི་ས་ཆེན་པོ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་འཁོར་གྱིས་རྟག་ཏུ་འཁོར་བ། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བོ་མཐའ་དག་གིས་སྨ་མ་ཕབ་པ། 2-430 སྤྱོད་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་ཞུགས་པའི་རྗེས་སུ་སོང་བ། འཁོར་བ་པའི་སེམས་ཅན་མ་ལུས་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པས་དངོས་པོ་ ལ་རྣམ་པར་རྟོག་ན་མ་རིག་པའི་ཡུལ་ལས་མི་འདའ་བ་ཉིད་དུ་མངོན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་བདུད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་དེ་སྐྱེ་བ་མེད

【現代漢語翻譯】 因為是了別之相的因，所以無論說什麼地大等，所有這些都完全包含和歸屬於了別識。當瑜伽士視有和無之義的增益爲了別識的幻相，視其為虛妄欺騙之法，視其自性無生時，他必定會知道：如其所住之心，以自性知無生，則由此所生之地大等無餘諸法，如色滅則影像滅一般，也會分離。那麼，這樣的東西不就像影像一樣是顛倒分別嗎？因此，像蘊等那些，實際上是由了別識之因所生，若無了別識，則無有自體成立，必定是為我執和我所執的現行慢者所說。 暫且如此以理智了知為需要蘊等而說之後，現在以聖教說明蘊等是虛假的，爲了說明是為需要而說，故說：『涅槃是真唯一，勝者如是說，彼時余皆妄，智者誰不悟？』世尊告諸比丘：『如是不欺騙之法，涅槃是真諦之最勝。』以聖教之義，智者誰不領會蘊等是虛假之義？因為蘊、處、界等，以如是之理智和聖教分析，則無自性成立，因此必定：『如意動搖時，即是魔境地。』以聖者智慧之自在，斷命根之魔，彼亦是具足三界大地之四顛倒大臣，貪等煩惱眷屬常隨之，一切非聖者所誹謗，趣入非善行之後，增長一切輪迴有情者，名為無明，若不如理作意諸法，則顯然不能超脫無明之境。 何時是魔之境，彼時彼無生。

【English Translation】 Because it is the cause of the aspect of distinguishing, whatever is said, such as the great elements, all of these are completely included and belong to the distinguishing consciousness. When a yogi sees the imputation of the meaning of existence and non-existence as the illusion of distinguishing consciousness, sees it as a false and deceiving dharma, and sees its self-nature as unborn, then he will definitely know: as the mind abides, knowing the unborn by its own nature, then all the phenomena born from it, such as the great elements, will also separate like the cessation of form causes the cessation of image. So, isn't such a thing just a reversed discrimination like an image? Therefore, those aggregates and so on are indeed caused by distinguishing consciousness. If there is no distinguishing consciousness, then there is no self-established entity, and it is definitely spoken for those with manifest pride in self-grasping and grasping at what belongs to self. For the moment, having understood that it is necessary to explain the aggregates and so on by reasoning, now, to explain that the aggregates and so on are false by scripture, it is said for the sake of necessity: 'Nirvana is the only truth, the Victorious Ones have said, at that time the rest are false, what wise person does not realize?' The Blessed One said to the monks: 'Thus, the undeceiving dharma, Nirvana, is the supreme of truths.' By the meaning of this scripture, what wise person would not understand the meaning that the aggregates and so on are false? Because the aggregates, sense bases, and realms, when analyzed by such reasoning and scripture, have no self-established nature, therefore it is certain: 'When the mind wavers, it is the realm of Mara.' With the freedom of the wisdom of the noble ones, the Mara who cuts off the life force is also the great minister of the four inversions of the great earth of the three realms, constantly accompanied by the retinue of afflictions such as attachment, slandered by all non-noble beings, following after entering non-virtuous conduct, increasing all sentient beings in samsara, is called ignorance. If one does not properly attend to things, then it is evident that one cannot transcend the realm of ignorance. When it is the realm of Mara, then it is unborn.

---

་ན་ཡིད་འཇུག་པ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ བདུད་ཀྱི་ཡུལ་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་འདི་ལ་ཡང་། །ཉེས་པ་མེད་པར་ཅིས་མི་འཐད། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིན་ པར་སྟོན་ཏེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་གྱུར་པས་ཉེ་བ་མངོན་སུམ་གྱི་ཚིག་འདིས་འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ པ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོད་ན་ནི་ཡོད་ལ་མེད་ན་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མ་རིག་རྐྱེན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ ཞེས། །འདི་ལྟར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གསུང་། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་འདི་དག་ཀྱང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཅིས་མི་འཐད། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །གང་གི་རྐྱེན་མ་རིག་པ་ཡིན་པ་དེ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་ནོ། ། 2-431 འཇིག་རྟེན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འདིས་འདི་ལྟར་བཅོམ་ ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིའི་རྐྱེན་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེའི་ཕྱིར། རང་གི་ངོ་བོ་གྲུབ་པ་མེད། །རང་གི་ངོ་བོ་གྲུབ་པ་རྫས་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་ནི་མུན་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། དེ་བས་ན་མ་རིག་པ་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཅིའི་ཕྱིར་འཐད་དེ། འཇིག་རྟེན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་འཐད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །རྣམ་པར་ རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རང་གི་ངོ་བོ་གྲུབ་ པ་མེད་པས་མུན་ཁུང་ན་མེའི་ཚུལ་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འབྱུང་བ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །དེ་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོད་ན་འཇིག་རྟེན་ཡོད་པར་ ཅི་བསྟན་ནས། ད་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མེད་ན་མེད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མ་རིག་འགགས་པར་གྱུར་ན་ནི། །གང་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་བ་རྣམས། །དེ་དག་མི་ཤེས་ཀུན་བརྟགས་པར། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་གསལ་མི་འགྱུར། ། 2-432 ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྣང་བ་བྱུང་ན་མུན་ཁུང་ན་མེའི་ཚུལ་དུ་སྣང་བ་མི་དམིགས་པ་བཞིན་དུ་རིག་པ་བྱུང་ན། གང་ལོག་པ་དེ་ངེས་པར་མི་ཤེས་པས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་ ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་མེད་པར་གནས་སོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་འཇིག་རྟེན་དངོས་པོ་མེད་དེ། གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ཡོད་པ་ལས་ གང་བྱུང་ཞིང་། །རྐྱེན་མེད་པར་ནི་གནས་པ་མེད། །རྐྱེན་མེད་ཕྱིར་ཡང་འཇིག་

【現代漢語翻譯】 因為不會產生執著，魔的境界自然消失。如果這樣，那麼對於這個（事物）來說，為什麼不合理地認為沒有過失呢？這裡所說的『這個』，是指完全了知其自性本無生。因為是就此而言，所以用『近』這個顯而易見的詞語來表示『對於這個』。因此，完全了知自性本無生，就不是完全了知自性。如果顛倒存在，那麼就存在；如果不存在，那麼就不存在。爲了說明這一點，（經中說：）『無明為緣故，世間（產生）。』正如圓滿的佛陀所說。因此，為什麼不合理地認為這些世間也是分別念呢？』 這裡所說的『以無明為緣』，是指從無明之緣所產生的世間，也就是世間所依的五蘊。對此，『以無明為緣產生行，以行為緣產生識』等等，世尊以此說明了此世間的緣是無明。因此，自性是不成立的。自性成立的緣不是黑暗等。因此，因為無明是緣，為什麼世間是分別念是合理的呢？世間僅僅是分別念才是合理的。分別念就是分別念。僅僅是分別念，所以是分別念。『僅僅是分別念』是總結性的詞語。因為自性不成立，就像在黑暗中產生對火的錯覺一樣，世間也僅僅是分別念。這樣，如果顛倒存在，那麼為什麼還要說明世間存在呢？現在爲了說明如果顛倒不存在，那麼世間就不存在，（經中說：）『如果無明滅盡，那麼什麼會滅盡呢？那些不瞭解這些（道理）的人，為什麼不會清楚地知道一切都是臆想呢？』 如果顯現，就像在黑暗中不會看到火的顯現一樣，如果智慧產生，那麼就不會確定什麼是錯誤的，因為是完全臆想的緣故，所以自性不成立。因此，世間不是實有，就像影像一樣，是從因和緣產生的。爲了說明這一點，（經中說：）『從有因而生，沒有緣則不能存在。』因為沒有緣，所以世間...

【English Translation】 Because attachment will not arise, the realm of Mara naturally disappears. If this is the case, then why is it not reasonable to consider that there is no fault in this (thing)? The 'this' here refers to the complete knowledge that its own nature is without origination. Because it is in this regard, the word 'near' is used as an obvious term to indicate 'for this'. Therefore, completely knowing that self-nature is without origination is not completely knowing self-nature. If inversion exists, then it exists; if it does not exist, then it does not exist. To illustrate this, (the sutra says:) 'Due to ignorance as a condition, the world (arises).' Just as the perfect Buddha said. Therefore, why is it not reasonable to consider that these worlds are also conceptualizations?' Here, 'with ignorance as a condition' refers to the world that arises from the condition of ignorance, which is the five aggregates on which the world depends. Regarding this, 'with ignorance as a condition, actions arise; with actions as a condition, consciousness arises,' and so on, the Blessed One explains that the condition of this world is ignorance. Therefore, self-nature is not established. The condition for the establishment of self-nature is not darkness, etc. Therefore, since ignorance is the condition, why is it reasonable that the world is conceptualization? It is only reasonable that the world is merely conceptualization. Conceptualization is conceptualization. It is merely conceptualization, so it is conceptualization. 'Merely conceptualization' is a concluding term. Because self-nature is not established, just as the illusion of fire arises in the darkness, the world is also merely conceptualization. In this way, if inversion exists, then why should it be explained that the world exists? Now, to explain that if inversion does not exist, then the world does not exist, (the sutra says:) 'If ignorance is extinguished, then what will be extinguished? Those who do not understand these (principles), why will they not clearly know that everything is imagination?' If manifestation occurs, just as the manifestation of fire is not seen in the darkness, if wisdom arises, then it will not be certain what is wrong, because it is completely imagined, so self-nature is not established. Therefore, the world is not real, just like an image, it arises from cause and condition. To illustrate this, (the sutra says:) 'That which arises from a cause, cannot exist without a condition.' Because there is no condition, therefore the world...

---

འགྱུར་བ། །དེ་ནི་ཡོད་པར་ཇི་ལྟར་ཤེས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་ན་ནི་ དེའི་ཚེ་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ཡོད་པས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ཏེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། རྒྱུ་དང་བཅས་ལས་འབྱུང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་ནི་བྱས་པ་མེད་པའི་ ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ཡང་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་ན་གཞན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་དེ། འདི་ལྟར་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་གནས་པའི་རྐྱེན་བཙལ་ བ་ནི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གནས་པའི་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་པ་དེ་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གྲུབ་པ་ཡང་རིགས་སོ། །གང་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མི་འགྱུར་བས་གནས་པའི་རྐྱེན་མེད་ཀྱང་ལྡོག་པ་མི་རིགས་སོ། ། 2-433 གང་གནས་པའི་རྐྱེན་མེད་ན་ལྡོག་པ་དེ་ནི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་འོས་སོ། །གང་དེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་དེ་གཞན་གྱིས་ཇི་ལྟར་ ཡོད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་དེ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མི་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་བ་དང་མི་འགལ་བས། གལ་ཏེ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས། །དངོས་ལ་ཞེན་པར་གནས་པ་ནི། ། ལམ་དེ་ཉིད་ལ་གནས་པ་སྟེ། །དེ་ལ་ངོ་མཚར་ཅུང་ཟད་མེད། །གྲངས་ཅན་གྱིས་རང་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་ཡོན་ཏན་སྙིང་སྟོབས་དང་། རྡུལ་དང་མུན་པ་གསུམ་རྟག་པར་ལོབས་ལ། བྱེ་བྲག་པས་ ཀྱང་རང་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་ས་དང་། ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡན་ལག་ཅན་མ་ལུས་པའི་དངོས་པོ་རྩོམ་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ལོབས་ནས་རྟག་པའི་དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་ ཕྱིར་གལ་ཏེ་དངོས་པོ་ལ་ཞེན་པར་གནས་པ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་བཟུང་ནས་གནས་པ་དེ་ལ་ནི་བློ་མཆོག་དང་ལྡན་པ་དག་ངོ་མཚར་དུ་འཛིན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ་ཡ་མཚན་དུ་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། ། 2-434 དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མི་སྲིད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་ངོ་མཚར་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རིགས་ པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་ཡོད་པར་བསྟན་པ་སྟོན་ཞིང་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ངོ་མཚར་གྱི་རྒྱུ་མེད་པས་ངོ་མཚར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པར་རིགས་སོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ དང་། མདོ་སྡེ་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་གྲུབ་པས་མཐའ་ལས་ཡོད་པ་མི་སྲིད་པ་ཡོངས་སུ་སྟོན་པ་ནི་བློ་མཆོག་དང་ལྡན་པ་དག་ལ་མཆོག་ཏུ་ངོ་མཚར་བསྐྱེད་པ་ ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ

【現代漢語翻譯】 翻譯：那麼，如何知道它是存在的呢？』這樣說道。如果世界以自性而成立，那麼，那時以自性成立的存在，就不會依賴於原因和條件而產生，也不會從具有原因的事物中產生，因為自性是無為的。存在也不會依賴於條件。如果以自性而成立的存在，就不可能改變，這樣，爲了避免改變而尋求存在的條件，就是合理的。依賴於存在條件的，就像影像一樣，以無自性而成立也是合理的。如果以自性而成立，那麼由於自性不會改變，即使沒有存在的條件，也不應該消失。 如果沒有存在的條件而消失，那麼就像影像一樣，理應不是以自性而成立的。如果那樣不是以自性而成立，那麼由於沒有理由理解它如何存在，因此不應該是存在的，這是其中的含義。那些不宣說緣起的外道，對於事物執著于自性，這與他們自己的宗義並不矛盾。因此，如果有人宣說存在，並且安住于對事物的執著，那就是安住于同樣的道路上，對此沒有什麼可驚訝的。數論派總是從自己的宗義中習慣於常恒的 गुण (藏文：ཡོན་ཏན，梵文天城體：गुण，梵文羅馬擬音：guṇa，漢語字面意思： गुण) 功德、勇氣和 रजस् (藏文：རྡུལ，梵文天城體：रजस्，梵文羅馬擬音：rajas，漢語字面意思： रजस्) 塵、 तमस् (藏文：མུན་པ，梵文天城體：तमस्，梵文羅馬擬音：tamas，漢語字面意思： तमस्) 暗的三種自性。勝論派也總是從自己的宗義中習慣於地、水、火、風的極微，這些是組成所有有支分的事物的常恒之物，因此宣說常恒的事物。因此，如果有人執著於事物並抓住自性而安住，那麼具有卓越智慧的人們對此不會感到絲毫驚訝，因為沒有什麼可驚訝的。 為什麼呢？因為依賴於不可能的事物是世間的奇蹟之源。依賴於可能的事物則不然，因為那是合乎邏輯的。從自己的宗義中展示和理解存在，沒有奇蹟之源，因此理應沒有什麼可驚訝的。分別說者、經部和唯識宗從宗義中完全展示不可能的存在，對於具有卓越智慧的人們來說，是最能產生奇蹟的。對於他們來說

【English Translation】 Translation: 'Then, how is it known to exist?' Thus it is said. If the world is established by its own nature, then, at that time, the existence established by its own nature will not depend on causes and conditions to arise, nor will it arise from things with causes, because its own nature is uncreated. Existence will also not depend on conditions. If existence is established by its own nature, it is impossible to change, so seeking the conditions for existence to avoid change is reasonable. That which depends on the conditions of existence, like an image, is also reasonably established as without its own nature. If it is established by its own nature, then since its own nature does not change, even without the conditions of existence, it should not disappear. If it disappears without the conditions of existence, then like an image, it should not be established by its own nature. If it is not established by its own nature in that way, then since there is no reason to understand how it exists, it should not be existence itself, that is the meaning. Those non-Buddhists who do not speak of dependent origination, clinging to the inherent existence of things, is not contradictory to their own tenets. Therefore, if those who speak of existence abide in clinging to things, they abide on the same path, and there is nothing to be surprised about. The Samkhya always habituates from their own tenets the three qualities of constant गुण (Tibetan: ཡོན་ཏན，Sanskrit Devanagari: गुण，Sanskrit Romanization: guṇa，Chinese literal meaning: गुण) virtue, courage, and रजस् (Tibetan: རྡུལ，Sanskrit Devanagari: रजस्，Sanskrit Romanization: rajas，Chinese literal meaning: रजस्) dust, तमस् (Tibetan: མུན་པ，Sanskrit Devanagari: तमस्，Sanskrit Romanization: tamas，Chinese literal meaning: तमस्) darkness. The Vaisheshika also always habituates from their own tenets the atoms of earth, water, fire, and wind, which are the constant elements that compose all things with parts, and therefore speak of constant things. Therefore, if one clings to things and grasps at inherent existence, those with supreme intelligence have no surprise at all, for there is nothing to be surprised at. Why is that? Because relying on impossible things is the source of wonder in the world. Relying on possible things is not so, because it is logical. Showing and understanding existence from one's own tenets has no source of wonder, so it is reasonable that there is nothing to be surprised at. The Vaibhashikas, Sautrantikas, and Vijnanavadins completely show impossible existence from their tenets, which is most wondrous to those with supreme intelligence. For them

---

། སངས་རྒྱས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །ཐམས་ཅད་མི་རྟག་སྨྲ་བ་རྣམས། །རྩོད་པ་ཡིས་ནི་དངོས་པོ་ལ། །ཆགས་གནས་གང་ཡིན་དེ་སྨད་དོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ སངས་རྒྱས་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འདུ་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའོ། །ཞེས་དེ་སྐད་ཁས་ལེན་ཀྱང་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ གྲུབ་པར་སྟོན་པར་འདོད་པ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་ལ་རྩོད་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་མི་སྲིད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ་བས་དེ་རྨད་དུ་གྱུར་པའོ། །ངོ་མཚར་ཆེ་བ་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་ཡ་མཚན་དུ་གྱུར་པས་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། 2-435 དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པར་སྨྲ་བ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ལམ་ཁས་ལེན་པར་གྱུར་ཀྱང་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོན་ཅིང་རློམ་པར་གནས་པ་ནི་རྟ་དམུ་རྒོད་བོང་བུའི་ སྤྱོད་པ་ལྟར་བཅོས་པ་རང་བཞིན་དུ་མཁས་པ་དག་ལ་རབ་ཏུ་ངོ་མཚར་དུ་འགྱུར་རོ། །ཕྱག་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བཞིན་དུ་རྨད་དུ་བྱུང་ བའི་སྒྲ་བསྟོད་པའི་ཚིག་འདི་ཡང་བསྟིང་བ་ཡིན་ནོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཁས་ལེན་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་པ་དག དེ་ནི་འདི་ཞེས་གང་དག་ལ། །བརྟགས་ན་རབ་ཏུ་མི་ དམིགས་ན། །བདེན་པ་དེ་ནི་འདི་འོ་ཞེས། །རྩོད་པས་མཁས་པ་སུ་ཞིག་སྨྲ། །འདི་ལྟར་གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུས་བྱས་གཞན་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའོ། །གང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པ་དེའི་མཚན་མ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་དེ་ནི་འདིའོ། །ཚོར་བ་དེ་ནི་འདིའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་འདིའོ། །འདུས་ བྱས་གཞན་དེ་ནི་འདིའོ་ཞེས་བློ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་སྟེ། དེ་ལྟར་གང་གིས་ཀྱང་བྱེ་བྲག་ཏུ་མི་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིའོ་ཞེས་གཞན་ལ་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། ། 2-436 གང་བསྟན་པར་མི་ནུས་པ་དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཅན་དག་རྩོད་པ་སྨྲ་བ་ནི་མི་རིགས་སོ། །རྩོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལ་བདག་གི་ཕྱོགས་སྒྲུབ་པ་དང་། གཞན་གྱི་ཕྱོགས་གཞིག་པའོ། །དེ་ ལྟར་དངོས་པོ་གང་ཡང་མི་དམིགས་ན་རང་གིས་ཁས་བླངས་པ་དངོས་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་དེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར། གཞན་གྱིས་ཁས་ བླངས་པའི་དངོས་པོ་བརྫུན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར། དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་ བ་མེད་པའི་དོན་དུ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་དག་གིས། མ་བརྟན་པར་ནི་གང་དག་གིས། །བདག་གམ་འཇིག་རྟེན་མང

【現代漢語翻譯】 依循佛陀的道路，那些宣說一切皆無常的人，通過爭論來貶低事物中任何可能的常駐狀態。 緣起是佛陀的道路。依此，一切有為法皆是無常，因為它們是緣起的。儘管如此，那些想要證明事物具有自性的人，卻與宣說空性者爭論，並驚歎于依賴於不可能存在之事物。這種驚歎本身在世間也顯得奇異，因此被稱為奇妙。 因此，即使承認一切皆無常，並接受緣起之道的那些人，仍然堅持並自詡能揭示事物的自性，這就像馴服烈馬或使用驢子的行為一樣，對智者來說是極其可笑的。就像說『向不應禮敬者致敬』一樣，這種讚美的言辭實際上是一種諷刺。 那些依循佛陀道路，接受緣起的人們啊，如果對任何事物進行分析，都無法找到其確切的所指，那麼誰會通過爭論來斷言『這就是真相』呢？ 例如，色、受、識以及所有其他的有為法，都是緣起的，因此本質上是不生的。由於本質上不生，其特徵也無法被確定。因此，無法指著色說『這就是色』，指著受說『這就是受』，指著識說『這就是識』，或者指著其他的有為法說『這就是它』。因為在心中，它們不會以任何方式顯現。因此，任何無法被明確區分的事物，都無法向他人展示。 對於無法展示的事物，智者不應進行爭論。爭論指的是確立自己的觀點並駁斥他人的觀點。如果沒有任何事物可以被確定，那麼又怎能展示自己所承諾的真實事物呢？又怎能展示他人所承諾的虛假事物呢？ 因此，那些未能理解緣起的真正含義，即自性本空的人，他們的觀點是完全顛倒的。他們不穩固地認為：『我』或『世界』...

【English Translation】 Relying on the Buddha's path, those who proclaim all things as impermanent, through disputation, denigrate whatever permanence there might be in things. Dependent arising is the path of the Buddha. Relying on that, all conditioned phenomena are impermanent because they arise dependently. Nevertheless, those who wish to demonstrate that things have their own intrinsic nature dispute with those who speak of emptiness, and marvel at relying on things that are impossible. That very marvel is wondrous in the world, and is therefore called amazing. Thus, even those who acknowledge that all is impermanent and accept the path of dependent arising, yet insist on revealing and boasting about the intrinsic nature of things, is like taming a wild horse or using the behavior of a donkey, which is utterly ridiculous to the wise. Just as saying 'Homage to one who is not worthy of homage,' this word of praise is actually a mockery. Those who rely on the Buddha's path, accepting dependent arising, if, upon investigation, nothing can be precisely pinpointed as 'this,' then who among the wise would assert through disputation, 'This is the truth'? For example, form, feeling, consciousness, and all other conditioned phenomena are dependently arisen, and therefore are unproduced in their essence. Since they are unproduced in their essence, their characteristics cannot be identified. Therefore, one cannot point to form and say 'This is form,' or to feeling and say 'This is feeling,' or to consciousness and say 'This is consciousness,' or to other conditioned phenomena and say 'This is it.' Because in the mind, they do not appear in any way. Therefore, whatever cannot be distinctly differentiated cannot be shown to others. For that which cannot be shown, the wise should not engage in disputation. Disputation means establishing one's own position and refuting the position of others. If no thing can be identified, then how can one demonstrate what one has promised to be the true thing? And how can one demonstrate what the other has promised to be the false thing? Therefore, those who have not understood the meaning of dependent arising as the absence of inherent existence have completely reversed views. They unstably consider: 'I' or 'the world'...

---

ོན་ཆགས་པ། །རྟག་དང་མི་རྟག་སོགས་ལྟ་ བས། །ཀྱེ་མ་དེ་དག་འཕྲོགས་པ་ཡིན། །གང་དག་ཕུང་པོ་ལྔ་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཏུ་མི་འདོགས་ཀྱི། སེམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ལ་བདག་གོ་ ཞེས་རྣམ་པར་འཇོག་པ་དེ་དག་གདོན་མི་ཟ་བར་ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལས་དེད་ཅིང་ཁྱེར་བར་འགྱུར་རོ། ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེ་ལ་སེམས་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པར་འདོད་ན་ཡང་ན་ནི་རྟག་པར་འགྱུར། 2-437 ཡང་ན་ནི་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྟག་པར་འགྱུར་ན་དེའི་ཚེ་ཐེར་ཟུག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཏེ་མི་རྟག་ན་དེའི་ཚེ་ཆད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། བྱུང་ནས་མེད་པར་ གྱུར་པ་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་དེ་དག་ཀྱེ་མ་ལྟ་བས་འཕྲོགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀྱེ་མ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའམ་ངེས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་ རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འདོད་ན་ཡང་མཐུན་པར་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བར་སྦྱར་རོ། །ཡང་ན་འདི་ནི་དོན་གཞན་ཏེ། གངས་ཅན་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ མ་བརྟེན་པར་བདག་རྟག་པ་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་ཡང་རང་བཞིན་གྱི་བདག་ཉིད་དང་། རང་བཞིན་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ཞེན་ལ་འགྱུར་བའི་ཚོགས་ནི་ལྡོག་པར་འདོད་དོ། །གཞན་དག་ནི་གཞན་དུ་འདོད། ཀྱེ་མ་དེ་དག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་ པའི་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཕྲོགས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་གི་སྡེ་པ་གང་དག་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་བདག་བརྟེན་པར་ཁས་ལེན་ཀྱང་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཞུགས་པ་དང་གང་དག་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། 2-438 གང་དག་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་རྣམས། །ཡང་དག་ཉིད་དུ་འགྲུབ་འདོད་པ། །དེ་དག་ལ་ཡང་རྟག་སྩོགས་ཀྱི། །སྐྱོན་དེ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་མི་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཇི་ལྟར་བདག་དང་ཆོས་ཀྱི་ངོ་ བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡོད་པ་དང་། མེད་པར་ཁས་བླངས་པ་ལ་རྟག་པ་དང་། ཆད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་སྐད་སྨོས་པའི་ལྟ་བ་དག་བསལ་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་ འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་གནས་པའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་ན། གང་དག་བརྟེན་ས་དངོས་པོ་རྣམས། །ཆུ་ཡི་ཟླ་བ་ལྟ་བུར་ནི། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ལོག་མིན་པར། །འདོད་པ་དེ་དག་ལྟས་མི་འཕྲོགས། །གལ་ ཏེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་ཡིན་ན། དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པས་ངོ་བོ་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་མ

【現代漢語翻譯】 被執著束縛！執常見、斷見等邪見，可悲啊，他們被（邪）見所奪！有些人認為五蘊如影像般無自性，因此不執著為『我』，卻認為心是自性實有，這些人無疑會被邪見之洪流從涅槃之道上驅逐並捲走。為什麼呢？如果他們認為心是自性實有，那麼心要麼是常，要麼是斷。如果心是常，那就是常見論者；如果心是斷，那就是斷見論者，因為生滅即是斷見。因此，這些人可悲地被（邪）見所奪。『可悲』一詞表示哀嘆或必須認識到這一點。同樣，如果有人認為『世間』（指五蘊）是自性實有，也會犯同樣的錯誤。或者，這是另一種觀點：某些人，如雪山之民，認為『我』是常、自性實有、非緣起，並且認為世間也是自性，而自性是不變的，因此執著于自性實有，並希望擺脫變化的聚合。其他人則有不同的看法。可悲啊，這些人無疑會被常見、斷見等邪見所奪。有些人雖然承認五蘊和『我』是相互依存的，但卻認為它們是實有；有些人認為無明和行等是因緣和合而生，卻認為識等是實有。爲了表明這些人同樣陷入了邪見，所以說： 『如果有人想證明諸法是真實存在的，那麼常等過失又怎能不降臨到他們身上呢？』這說明了，如果承認『我』和法的自性實有或實無，就會像陷入常見和斷見的過失一樣。如果能消除上述邪見，並理解緣起之理，那麼：『如果有人認為諸法如水月般，既非真實存在，也非完全不存在，那麼他們就不會被（邪）見所奪。』如果色等法沒有自性，那麼它們因無自性而轉變成另一種自性嗎？

【English Translation】 Bound by attachment! Holding views such as permanence and impermanence, alas, they are robbed by (false) views! Some, not clinging to the five skandhas (form, feeling, discrimination, compositional factors, and consciousness) as 'self' because they are like reflections without inherent existence, instead posit the mind as inherently existent. These will undoubtedly be driven and carried away from the path of Nirvana by the great river of false views. Why? If they consider the mind to be inherently existent, then it must be either permanent or impermanent. If it is permanent, then they are eternalists; if it is impermanent, then they are annihilationists, for arising and ceasing is the view of annihilation. Thus, these beings are lamentably robbed by (false) views. The word 'alas' signifies lamentation or the need to recognize this. Similarly, if one considers 'the world' (the five skandhas) to be inherently existent, they will fall into the same error. Or, this is another view: some, such as the people of the snowy mountains, believe that 'I' is permanent, inherently existent, and not dependently originated, and that the world is also inherently existent, and that inherent existence is unchanging, thus clinging to inherent existence and wishing to escape the aggregates of change. Others hold different views. Alas, these beings will undoubtedly be robbed by views such as permanence and impermanence. Some, while admitting that the five skandhas and 'I' are interdependent, nevertheless consider them to be substantially existent; some consider ignorance and action, etc., to arise from the aggregation of causes and conditions, yet assert that consciousness, etc., are substantially existent. To show that these beings are likewise engaged in wrong views, it is said: 'If one wishes to establish things as truly existent based on dependence, how can the faults of permanence, etc., not occur to them?' This illustrates that if one affirms the inherent existence or non-existence of 'self' and phenomena, it is like falling into the faults of eternalism and annihilationism. If one can eliminate the aforementioned false views and understand the meaning of dependent origination, then: 'If one considers phenomena to be like a reflection of the moon in water, neither truly existent nor completely non-existent, then they will not be robbed by (false) views.' If form and so on are without inherent existence, do they, by being without inherent existence, transform into another inherent existence?

---

ི་སྲིད་དེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་ནི་ཕྱིས་ཡོད་པར་ མི་རུང་ངོ་། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་གང་ཡང་སྐྱེ་མི་སྲིད་པ་དང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་ འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཏེ་ཉེས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་འདོད་དེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་ན་ཡང་དེའི་ཚེ་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཏོ། ། 2-439 རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་དགོས་པ་མེད་པས་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་འགལ་ན་རྣམ་པར་ གཞག་པ་ཐམས་ཅད་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །བོང་བུའི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མི་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་ཁམས་དང་འགྲོ་བ་དང་། སྐྱེ་གནས་དང་། རིགས་དང་། རུས་དང་། ཆོ་ རིགས་དང་། ཁ་དོག་དང་། གཟུགས་དང་། སྟོབས་དང་། བློ་དང་། དབང་པོ་སོ་སོ་ཐ་དད་པའི་འགྲོ་བ་དང་། འགྲོ་བ་མ་ལུས་པའི་རྟེན་ཕྱི་རོལ་གྱི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་དང་། གསེར་དང་། དངུལ་དང་། ཨནྡ་རྙིལ་དང་། ཤེལ་དང་། པདྨ་རཱ་ག་ལ་སོགས་པ་དང་། ཀུ་མུ་ད་དང་། པདྨ་དང་། ཤིང་དང་། རི་དང་། སྨན་དང་། བུམ་པ་དང་། ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་དམིགས་སུ་མེད་པ་སྣ་ཚོགས་ ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་དམིགས་སུ་ཡོད་བཞིན་དུ་མེད་པར་ཁས་བླང་བ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེ་བས་ན་གང་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་སྤངས་ པ་སྟེ། རྐྱེན་འདི་ཙམ་གྱིས་གྲུབ་པས་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ལྷས། འབྲས་བུ་ཡོད་པར་གང་འདོད་དང་། །འབྲས་བུ་མེད་པར་གང་འདོད་ལ། ། 2-440 ཀ་བ་ལ་སོགས་ཁྱིམ་དོན་དུ། །བརྒྱན་པའི་དོན་ཡང་མེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་སྨོས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་སྤངས་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་བློ་ཕྱིན་ ཅི་ལོག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དང་འགལ་བ་མེད་པས་ཇི་སྐད་སྨོས་པའི་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་མི་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤངས་ཏེ། བརྫུན་དུ་སྒྲོ་མི་ འདོགས་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རིགས་པ་འདིས་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ གང་དག་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་རྣམས་ཆུའི་ཟླ་བ་ལྟ་བུར་ནི་འདོད་པ་དེ་དག་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་མེད་པས་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ བརྫུན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་འདོད་དེ། འ

【現代漢語翻譯】 如果自性不存在，那麼後來存在是不可能的。即使存在原因和條件，任何事物也不可能產生，而且原因和條件本身也具有這樣的性質，因此不可能產生，這將與緣起相違背。然而，如果想要完全避免這個過失，即使承認自性存在，在這種情況下，原因和條件也不會像那樣產生。 原因和條件也不需要，因此不會存在。即使這樣，仍然會與緣起相違背。如果與緣起相違背，那麼一切施設都將瓦解。就像驢子的角等一樣，世間的執行也將無法觀察到。因此，界（梵文：dhātu，元素的集合），世間的執行，出生地，種姓，血統，家族，膚色，形狀，力量，智慧，具有各自不同感官的眾生，以及所有眾生的所依賴的外界的風輪等，還有黃金，白銀，藍寶石，水晶，紅蓮寶石等，以及睡蓮，蓮花，樹木，山脈，藥物，瓶子，車輛等各種各樣的存在，都將變得不存在。如果這些明明存在卻被承認為不存在，那是不合理的。因此，應該避免認為緣起的事物自性存在或不存在。僅僅通過這些條件而成立，就像影像一樣，應該承認它們不是自性成立的。正如聖天所說：『誰想要果實存在，誰想要果實不存在，柱子等房屋的用途，裝飾的意義也將變得沒有。』 像這樣，避免了常斷二邊，緣起就像影像一樣，與顛倒的般若波羅蜜多（梵文：Prajñāpāramitā，智慧到彼岸）的行境不相違背，因此如上所說的各種世間執行並非不可能。聖者們也避免了顛倒，不虛假地增益，因此解脫並非不可能。因為緣起是這樣自性不生的，因此通過這個道理，對於那些認為事物是依賴而產生的，就像水中的月亮一樣的人們來說，這些事物不是自性成立的，就像影像一樣，既不是自性的真實，也不是虛假的。

【English Translation】 If intrinsic nature does not exist, then coming into existence later is impossible. Even if causes and conditions exist, it is impossible for anything to arise, and since the causes and conditions themselves are of such a nature, it is impossible. This would contradict dependent origination. However, if one wishes to completely avoid this fault and admits that intrinsic nature exists, then in that case, the causes and conditions would not arise in that way. The causes and conditions would also be unnecessary and therefore would not exist. Even so, it would still contradict dependent origination. If it contradicts dependent origination, then all establishments will be destroyed. Like the horns of a donkey, the workings of the world will also become unobservable. Therefore, realms (Sanskrit: dhātu, collection of elements), the workings of the world, birthplaces, castes, lineages, families, complexions, shapes, strengths, intelligence, beings with different senses, and all beings' reliance on external wind mandalas, etc., as well as gold, silver, sapphires, crystals, rubies, etc., and blue lotuses, lotuses, trees, mountains, medicines, pots, vehicles, etc., all kinds of diverse existences, will become non-existent. It is unreasonable to claim that these existences, which are clearly present, do not exist. Therefore, one should avoid asserting that dependently originated things either intrinsically exist or do not exist. Established merely by these conditions, like reflections, one should acknowledge that they are not intrinsically established. As Āryadeva said: 'Whoever desires that fruits exist, whoever desires that fruits do not exist, the purpose of pillars and other house parts, the meaning of decorations will also become non-existent.' Thus, having avoided permanence and annihilation, dependent origination, like an illusion, does not contradict the sphere of activity of the reversed Prajñāpāramitā (Perfection of Wisdom), so the various worldly phenomena mentioned above are not impossible. The noble ones also avoid reversal and do not falsely impute, so liberation is not impossible. Because dependent origination is such that it does not inherently arise, therefore, by this reasoning, for those who consider things to arise dependently, like the moon in water, these things are not established by their own nature; like reflections, they are considered to be neither truly of their own nature nor false.

---

དི་ལྟར་བསམ་པ་འདི་ནི་དངོས་པོར་གྱུར་པ་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་ གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པར་ཡོད་ན་གཞན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དག་པ་དང་འདྲ་བར་སྣང་བས་ལོག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། ། 2-441 ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ལ་ལ་ལ་བསྟན་པ་དང་དགོས་པ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྟག་པར་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། གང་གི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ཆད་པར་སྨྲ་བའམ་ལོག་པར་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རང་བཞིན་མེད་ པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པའི་རླུང་གིས་དཀྲུགས་ཏེ་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པའི་རྦ་རླབས་ཆེན་པོ་པ་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བའི་ ཆུ་བོ་ལས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཤེས་པའི་གྲུས་བརྒལ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་གྱི་ཐང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པའི་ཤིང་གི་ཚལ་གྱིས་མཛེས་པར་བྱས་པ། བྱང་ ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཡིད་འཕྲོག་པ་ཡོད་པ། སྟོབས་བཅུ་དང་ལྡན་པས་དྲི་མ་མེད་པ། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པས་དབེན་པར་བདེ་བར་ཕྱིན་ཏེ། གཞན་དག་ ལ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་གཏམ་གསང་བསྟོད་དེ་སྟོན་པས་བསྒོ་བ་དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་བརྩོན་པ་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་ན་འདུག་པ་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་མགོ་རྨོངས་པ་དེ་དག་ངེས་པར་སྒྲོལ་ལོ། ། 2-442 གང་དག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་འདི་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་དེ། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་དག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ ན་ནི། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་འབྱུང་བ་ཡི། །ལྟ་བ་མི་བཟད་མ་རུངས་འཛིན། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་རྩོད་པར་འགྱུར། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ནི་རང་གི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེ་ སྡང་ནི་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་བལྟས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གང་ལས་འབྱུང་བ་དེ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་འབྱུང་བའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་བདེ་བ་ དང་ཤིན་ཏུ་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་མི་བཟོད་པའོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་། འདའ་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་མ་རུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་ འཛིན་པའོ། །ལྟ་བ་ལ་གནས་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཡང་དངོས་པོར་ལེན་པ་ལས་སྐྱེའོ། །ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡོད་ན་རང་གིས་ཁས་བླངས་པའི་དོན་བསྟན་པར་འདོད་པ་དང་། གཞན་གྱིས་ཁས་བ

【現代漢語翻譯】 如此思維是依賴於實有而產生的。緣起並非實有，而是如影像一般，因此它並非真實。如果真實存在，則不可能轉變。 世間顯現得好像真實，但也不是虛妄。 說『非真實』也是為了指示某些事物，並且為了成就目的。因為它並非真實，所以不是常。 因為它並非非真實，所以不是斷滅，也不是邪見。如此，如果像理解影像一般理解緣起無自性，毫無疑問，就能以如理作意之舟，渡過被不如理作意的風所攪動，而混亂的常與無常等見解的巨浪之河，到達涅槃的花園，那裡有以佛陀無雜染之法所莊嚴的樹林，有令人心曠神怡的各種菩提分珍寶，具備十力而無垢染，通過了知滅盡與不生而安樂前往寂靜之地。並且，也引導其他追隨者，讚頌緣起的秘密，奉行導師的教誨，精勤於從恆常等見解之河中拯救那些沉溺於輪迴大海，被迷惑的人們。 那些不理解緣起之法性，而完全執著於事物自性的人們，毫無疑問，如果承認事物為實有，就會產生貪嗔，執持難以忍受的惡見，並由此產生爭論。貪著的特徵是對自己的宗派極度執著，嗔恨的特徵是對他人的宗派背棄不顧。貪嗔所產生的，就是貪嗔的生起。異熟果是非常不適意且難以忍受的，因此是難忍的。在心中產生損害，難以度越，因此是惡劣的。那是什麼呢？就是執持見解。像這樣安住於見解，也是從執取實有而生起的。如果存在執持見解，就想要闡釋自己所承諾的意義，並且貶低他人所承諾的意義。

【English Translation】 Such thinking relies on becoming a real entity. Dependent arising is not a real entity, but like an image, therefore it is not true. If it were truly existent, it would necessarily be impossible to change. In the world, it appears as if it were true, but it is not false either. Saying 'not true' is also for the purpose of indicating something and for accomplishing a purpose. Because it is not true, therefore it is not permanent. Because it is not non-true either, therefore it is not annihilation, nor is it a wrong view. Thus, if one understands dependent arising as being without inherent existence, like an image, without a doubt, one can cross the river of great waves of permanence and impermanence and other views, which are stirred up by the winds of inappropriate attention, with the boat of proper attention, and reach the garden of nirvana, adorned with groves of trees of the Buddha's unmixed Dharma, possessing various attractive jewels of the limbs of enlightenment, possessing the ten powers and being without defilement, having gone to peace in solitude by knowing cessation and non-arising. And also, guiding other followers, praising the secret of dependent arising, striving to carry out the teacher's instructions, one will surely liberate those who are immersed in the great ocean of samsara, confused by the rivers of views such as permanence. Those who do not understand this nature of dependent arising, and who completely grasp at the own characteristics of things, without a doubt, if they accept things as real, then attachment and hatred will arise, they will hold unbearable and terrible views, and from that disputes will arise. The characteristic of attachment is extreme clinging to one's own side. The characteristic of hatred is turning one's back on the side of others. That from which attachment and hatred arise is the arising of attachment and hatred. The result of maturation is extremely unpleasant and extremely difficult to endure, therefore it is unbearable. It causes harm to the mind-stream and is difficult to overcome, therefore it is terrible. What is that? It is holding views. Abiding in views like this also arises from grasping at reality. If holding views exists, one wants to explain the meaning that one has promised, and one disparages the meaning that others have promised.

---

ླངས་ པ་ཞིག་འདོད་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་ཁས་ལེན་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བ་གཞན་དག་ཀྱང་འབྱུང་ངོ་། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་དེ་ལྟར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། ། 2-443 དེ་ནི་ལྟ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ། །དེ་མེད་ཉོན་མོངས་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་བས་དེ་ནི་ཡོངས་ཤེས་ན། །ལྟ་དང་ཉོན་མོངས་ཡོངས་སུ་འབྱང་། །དངོས་པོར་ཁས་ལེན་པ་ཡོད་ན་དེ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་དབུས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པས་དེ་ལ་དམིགས་པ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་སུ་ལྟུང་བ་ཡོད་པས་ན་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དེ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། ། ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཡོད་ན་རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ལྟ་བ་ལ་འདོད་ཆགས་འབྱུང་བ་དང་། དེས་ང་རྒྱལ་དུ་འགྱུར་བ་དང་། གཞན་གྱི་ལྟ་བ་ལ་ཞེ་སྡང་ འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང་། ཐམས་ཅད་དུ་གཏི་མུག་འབྱུང་བས་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ལྟ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དངོས་པོར་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ ལས་བྱུང་བ་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ། དངོས་པོའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་ན་དམིགས་པ་མེད་པས་ལྟ་བ་རྣམས་ལྡོག་གོ །དེ་ལོག་ན་ཉོན་ མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་ངོ་། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ། གང་གིས་དེ་ཤེས་འགྱུར་ཞེ་ན། །རྟེན་ཅིང་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་སྟེ། །རྟེན་ཅིང་སྐྱེས་པ་མ་སྐྱེས་ཞེས། །ཡང་དག་མཁྱེན་པ་མཆོག་གིས་གསུངས། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མཐོང་ནས་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དམིགས་པར་མི་འགྱུར། 2-444 གང་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཉིད་དུ་ངེས་ཏེ། དེ་ལ་མ་བྱུང་ཞེས་ བྱ་བའི་སྒྲར་ཇི་སྐད་དུ་གདགས། གལ་ཏེ་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ན་ནི་དེ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་སྟེ། དེ་བས་ན་ནང་འགལ་བའི་ཕྱིར་དེ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ ཞེས་ཟེར་ན། ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་རྣ་བ་དང་སྙིང་མེད་པས་ཀྱང་བདག་ལ་ཀླན་ཀ་བཙལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདག་མ་རུངས་པ་ཞེས་བབ་བོ། །གང་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་དེ་གཟུགས་བརྙན་ བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁོ་བོས་གང་གི་ཚེ་སྨྲས་པ་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་ཀླན་ཀ་བཙལ་བའི་སྐབས་ག་ལ་ཡོད། བརྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་རྣམ་པ་གང་གི་གཟུགས་ བརྙན་དམིགས་པ་དེའི་བརྫུན་པར་གྱུར་པ་དམིགས་པ་ཁོ་བོ་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་སྨྲའི། །བདག་ཉིད་གང་གིས་དེའི་བྱུང་བ་མེད་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་སྐྱེ་བ་མེད་པར་བརྗོད་དོ། ། བདག་ཉིད་གང་གིས་དེའི་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྣམ་པར་གཞག་ཅེ་ན། ཡང་དག་པར་འདོད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འད

【現代漢語翻譯】 此外，由於渴望獲得某種東西而接受某種觀點所引起的爭論，以及其他源於對事物的執著之根本的爭論也會產生。因此，由於事物是如此這般， 這（執著）是所有觀點的根源，沒有它，煩惱就不會產生。因此，如果完全瞭解它（執著），就能擺脫觀點和煩惱。如果存在對事物的執著，那麼就會陷入對過去、未來和中間的各種概念的執著，因此，執著於事物是所有觀點的根源。 如果存在觀點，那麼就會產生由該根源產生的煩惱，因為會對自己的觀點產生貪戀，並因此變得傲慢，並且會對其他觀點產生嗔恨，並且在所有情況下都會產生愚癡，因此煩惱是從觀點中產生的。由於所有這些觀點和煩惱都源於對事物的執著，因此應該完全瞭解事物，如果能像實相那樣理解事物的自性，那麼由於沒有執著，觀點就會消失。如果觀點消失，那麼煩惱就會被消除。如果有人這樣想：誰能瞭解它呢？那就是看到緣起。至尊智者說：『緣起即不生』。通過看到緣起，就不會再執著於事物的自性。 因為所依賴而產生的事物，就像影像一樣，本質上是不生的。凡是依賴而產生的事物，都必然是產生的，那麼怎麼能給它貼上『不生』的標籤呢？如果說是不生，那麼就不能說是依賴而產生的，因此，由於自相矛盾，這是不合理的。如果有人這樣說：唉，可憐啊，那些沒有耳朵和心的人也在找我的茬，這真是太糟糕了。當我說依賴而產生的事物，本質上不是生的時候，哪裡有找茬的機會呢？我所說的依賴產生的影像，是虛假的，是不生的。正是通過確立它的無生，才說它的無生。 正是通過確立它的無生，才說它的無生。那麼，通過什麼來確立它的無生呢？通過對真實存在的自性的渴望。

【English Translation】 Furthermore, disputes arising from accepting a view due to the desire for something, and other disputes arising from the root of attachment to things, will also arise. Therefore, because things are such, This (attachment) is the source of all views; without it, afflictions will not arise. Therefore, if one fully understands it (attachment), one will be completely free from views and afflictions. If there is acceptance of things, then there is falling into views that are fixated on the past extreme, the future extreme, and the middle, so attachment to things is the cause of all views. If there are views, then afflictions arising from that cause will arise, because attachment to one's own view arises, and thereby arrogance arises, and hatred towards others' views arises, and in all cases, delusion arises, so afflictions arise from views. Because all these views and afflictions arise from the cause of fixating on things, therefore that thing should be fully known, and if the self-nature of the thing is understood as it is, then because there is no fixation, the views will cease. If that ceases, then the afflictions will be abandoned. If one thinks: Who will know it? It is seeing dependent arising. The Supreme Knower said: 'Dependent arising is unborn.' Having seen dependent arising, one will no longer fixate on the self-nature of things. Because what arises dependently is unborn in its own nature, like a reflection. Whatever arises dependently is necessarily arisen; how can the term 'unborn' be applied to it? If it is said to be unborn, then it cannot be said to be dependently arisen, therefore, it is not reasonable because it is contradictory. If someone says: Alas, those without ears and hearts are also finding fault with me, which is terrible. When I said that what arises dependently is not born in its own nature, where is the opportunity to find fault? The image of dependent arising that is fixated upon, that which is false, I say is unborn. By the very thing that establishes its non-arising, it is said to be unborn. By the very thing that establishes its non-arising, it is said to be unborn. By what is its non-arising established? By the desire for the nature of true existence.

---

ོད་ཀྱི། བརྫུན་པའི་ངོ་བོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ངོ་བོ་དེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 2-445 དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་འདི་གཉིས་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་གི་ཡུལ་དུ་ག་ལ་འགྱུར། གལ་ཏེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ མེད་པ་ཞེས་མི་སྟོན་གྱི། ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞེས་སྟོན་ན་འདི་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་སྐད་སྨྲས་པ་ལྟ་བུ་སྔོན་མ་ཐོས་པ་ཅི་ཞིག་བསྟན་པར་འགྱུར། ཁོ་བོ་ནི་སྔོན་ མ་ཐོས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སྟོན་ཏེ། ངེད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ནི་ཇི་ལྟར་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་བསྟན་པ་ཆེད་ཆེ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ལ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ ལོག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་མགྲོན་པོ་ཕྱོགས་བསླད་པ་ལྟ་བུ་དག་རྣམ་པ་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ བདག་ཉིད་དུ་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་སྟེ། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ། བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་མ་སྐྱེས་ཤེའོ། །སྒྱུ་མ་མཁན་ནི་སྒྱུ་མའི་ན་ཆུང་ཡང་དག་པ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་གྱི། 2-446 ན་ཆུང་ཡང་དག་པ་སྙམ་དུ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ངོ་བོ་ ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་གསུངས་པས་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་བཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར། ལོག་པའི་ཤེས་པས་ཟིལ་གནོན་པ། །བདེན་པ་མིན་ལ་ བདེན་འཛིན་པའི། །ཡོངས་སུ་འཛིན་དང་རྩོད་སོགས་ཀྱི། །རིམ་པ་ཆགས་ལས་ཤིན་ཏུ་བྱུང་། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་བདེན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་བསྟན་ཏོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་སླུ་བའི་ཕྱིར་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་ན་དངོས་པོ་ལ་ཆགས་པ་ལྡོག་གོ །དངོས་ པོ་ལ་ཆགས་པ་ལོག་ན་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལྡོག་གོ །ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་བདག་གིར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་ལྟར་ལྡོག་གོ །དེ་ལོག་ལ་འདོད་པ་ལ་ཆགས་པར་གྱུར་པ་ དང་། ལྟ་བ་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་རྩོད་པ་ཡང་ལྡོག་གོ །རྩོད་པ་ལོག་ན་འཐབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ལྡོག་གོ །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་གང་ཡང་མི་དམ

【現代漢語翻譯】 2-445 因此，生與不生這兩個並非同一範疇，又怎能歸於同一範疇呢？如果依緣起而觀察，不應說無生，若說自性無生，你這樣說又能揭示什麼前所未聞的道理呢？我並非要揭示任何前所未聞的道理，我們的論著旨在闡明事物本來的狀態，然而，那些追隨顛倒見解的客人，如同誤入歧途的旅人，以不同的方式進行虛妄的分別。緣起並非自性所生，若非顛倒的自性，那麼凡夫俗子就會認為它是自性所生，並執著於此而產生煩惱。爲了斷除這些煩惱，聲聞、緣覺和菩薩等證悟者，以及最勝的佛陀薄伽梵（Bhagavan，世尊），都宣說了『依緣而生即無生』的道理。魔術師不會因為執著于魔術幻化的少女而生起煩惱。 2-446 只有那些對幻化的少女生起真實之想，心懷傲慢、顛倒錯亂的人，才會產生煩惱。同樣，薄伽梵宣說『依緣而生者，自性本空』，是爲了遣除眾生對事物自性的執著。正如偈頌所說：『邪見壓真相，于非真執真，執取與諍訟，次第生不休。』因此，爲了遣除將非真實的事物執為真實的妄念，薄伽梵宣說了緣起。緣起是虛幻的，因此不是真實的。如果認識到這一點，就能止息對事物的貪執。對事物的貪執止息，就能止息對事物的執取。執取即佔有，如此便能止息。貪著于慾望和見解的諍論也會止息。諍論止息，爭鬥等也會止息。因此，不應執著任何依緣而生的事物。

【English Translation】 2-445 Therefore, since these two, arising and not arising, are not in the same category, how can they become one category? If one observes dependent arising, one should not say 'no arising'. If one says 'no arising of inherent existence', what previously unheard teaching are you revealing by saying this? I am not revealing anything previously unheard. Our treatises aim to explain the nature of things as they are, but those guests who follow inverted views, like travelers who have gone astray, completely misconceive it in different ways. Dependent arising is not born of inherent existence; if it were not of an inverted nature, then ordinary people would completely misconceive it as being born of inherent existence, and they would cling to it and become afflicted. In order to abandon these afflictions, the Buddhas, the Hearers, the Solitary Realizers, and the Bodhisattvas, the supreme of those who have perfect knowledge, the Bhagavan (Bhagavan, The Blessed One), have said, 'That which is born dependently is known as unborn.' A magician does not become afflicted by clinging to the magical maiden as being truly existent. 2-446 Only those who have pride in the appearance of a real maiden and are inverted become afflicted. Similarly, in this case, when the Bhagavan said that what arises dependently is not born of inherent existence, it is to avert clinging to things as inherently existent. Like this: 'False knowledge suppresses, Holding as true what is not true, Holding and disputes, Arise greatly from a chain of events.' Therefore, in order to avert the perception of things that are not true as being true, the Bhagavan taught dependent arising. Dependent arising is not true because it is deceptive. If one realizes that it is not true, attachment to things will cease. If attachment to things ceases, grasping at things will cease. Grasping is appropriation, and that will cease in that way. When that ceases, disputes that arise from attachment to desire and attachment to views will also cease. When disputes cease, fighting and so on will also cease. Therefore, one should not cling to anything that is established dependently.

---

ིགས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར། 2-447 རྩོད་མེད་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན། །དེ་དག་ལ་ནི་ཕྱོགས་མེད་དོ། །རང་གི་ཕྱོགས་ཁས་ལེན་པ་ཡོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་གཟུགས་པའི་ཕྱིར་གཞན་རྣམས་དང་རྩོད་པར་གྱུར་ན་དེ་དག་ལ་ནི་ དེ་ལྟ་བུ་ཡང་མེད་པས་དེ་བས་ན་རྩོད་མེད་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་ལ་རང་གི་ཕྱོགས་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་གཞིག་པ་མེད་མི་སྲིད་དེ། དེ་བས་ ན་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ཡོད་དང་། བདག་གི་ཕྱོགས་ཀྱང་མེད་དུ་མི་རུང་ངོ་། །ཕྱོགས་ཤིག་ཡོད་ན་ནི་བདག་གི་ཕྱོགས་སམ་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་ན། གང་གི་ཚེ་ཕྱོགས་ཡེ་མེད་དེའི་ཚེ། གང་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱོགས་མེད་པ། །དེ་ལ་གཞན་ཕྱོགས་ག་ལ་ཡོད། །གང་གི་ཚེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པས་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་མེད་པ་དེའི་ཚེ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ པ་རྣམས་ངེས་པར་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་དག་འདི་ལྟར། གང་ཡང་རུང་བའི་གནས་རྙེད་ནས། །ཉོན་མོངས་སྦྲུལ་གདུག་གཡོན་ཅན་གྱིས། །ཟིན་པར་འགྱུར་རོ་གང་གི་སེམས། །གནས་མེད་དེ་ དག་ཟིན་མི་འགྱུར། ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ནགས་ཐིབས་པོ་ན་རྒྱུ་བ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲོག་གི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་མིག་གི་དབང་པོའི་ཕུག་ཏུ་གནས་བཅས་པ་ཡུལ་གྱི་རླུང་ལ་ཡིད་ཆགས་པ་ཡུན་རིང་པོ་ནས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ། ། 2-448 གཡོན་ཅན་ནི་གྱ་གྱུ་ལྟར་འགྲོ་བ་སྟེ། །འཛིན་པ་ལ་བརྩོན་པས་དེ་དག་ནི་སྤྲུལ་ལོ། །གནས་བརྟེན་པར་བྱ་བ་རྒྱུ་འགའ་ཞིག་རྙེད་ནས་འགའ་ཞིག་ལ་འཛིན་ཏོ། །གང་དག་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ དུ་མི་དམིགས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་གྱིས་གནས་པའི་རྒྱུ་མ་ལུས་པར་བསྲེགས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་དབང་པོའི་ཕུག་རྣམས་བཀག་པ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་གྱིས་ཟིན་པར་འགྱུར་བའི་ གནས་མེད་པར་བྱས་པས་གང་དག་གི་སེམས་ལ་གནས་པ་མེད་པ་ནི་ཟིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོར་དམིགས་པ་མེད་ན་སེམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་གང་ དག་གིས་སེམས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་གདུག་པ་གཡོན་ཅན་གྱིས་ཀྱང་མི་ཚུགས་ཤིང་ཟིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་དག་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དམིགས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་ པ་རྣམས་སྤང་དུ་རུང་བར་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གནས་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡོད་ལ། །ཉོན་མོངས་དུག་ཆེན་ཅིས་མི་འབྱུང་། ། ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དངོས་པོར་དམིགས་ན་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་གདོན་མི་ཟ་བར་མི་ཟློག་སྟེ་འབྱུང་ངོ་། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་དེ་ཡིད་དང་མཐུན་པར་གནས

【現代漢語翻譯】 如果存在任何立場，那麼就會有爭論。但是，那些偉大的人沒有立場，因此他們不會爭論。如果有人堅持自己的立場，那麼他們會因為這個立場而與他人爭論。但是，那些人沒有這樣的情況，因此他們是偉大且沒有爭論的。 即使他們沒有自己的立場，他們也不可能不摧毀他人的立場。因此，不可能沒有他人的立場，也不可能有自己的立場。如果存在一個立場，那麼就會有自己的立場或他人的立場。當沒有任何立場時，那些沒有立場的人，哪裡會有他人的立場呢？ 當事物不存在，沒有自己和他人的立場時，那些如此看待事物的人的煩惱必然會停止。如何停止呢？就像這樣：無論找到什麼地方，煩惱的毒蛇都會抓住那些心思不定的人，但不會抓住那些無處可依的人。 貪慾等煩惱，本質上是在稠密的行為森林中游蕩，阻礙善行的生命，棲息在見等感官的洞穴中，長期追隨感官的對象。狡猾的煩惱像騙子一樣遊蕩，努力抓住事物。他們抓住那些依賴事物的人。 那些在所有事物中都找不到目標的人，燒燬了煩惱之蛇的所有棲息地，堵住了記憶和意識的感官洞穴。那些沒有煩惱之蛇可以抓住的地方的人，他們的心沒有棲息地，因此不會被抓住。因為如果沒有任何事物可以作為目標，心就不會完全抓住任何立場。 因此，那些心中沒有目標的人，即使是狡猾的煩惱毒蛇也無法接近或抓住他們。爲了表明那些執著于形式等事物本質，卻希望放棄煩惱的人，無法放棄煩惱，所以說：'如果心有所依，巨大的煩惱毒藥怎麼會不產生呢？' 如果執著於事物，那麼貪慾等煩惱的產生是不可避免的。如何不可避免呢？如果事物符合心意，那麼就會產生貪慾。

【English Translation】 If there is any position, then there will be arguments. But those great ones have no position, so they do not argue. If someone insists on their own position, then they will argue with others because of that position. But those ones do not have such a situation, therefore they are great and without arguments. Even if they do not have their own position, it is impossible for them not to destroy the positions of others. Therefore, it is impossible not to have the position of others, and it is also impossible to have one's own position. If there is a position, then there will be one's own position or the position of others. When there is no position at all, those who have no position, where will there be the position of others? When things do not exist, and there is no position of self and others, then the afflictions of those who see things in this way will necessarily cease. How does it cease? It is like this: Whatever place is found, the poisonous snake of afflictions will seize those whose minds are unsteady, but it will not seize those who have nowhere to rely on. Desire and other afflictions, by their nature, wander in the dense forest of actions, obstructing the life of virtuous deeds, dwelling in the caves of the senses such as sight, and following the objects of the senses for a long time. The cunning afflictions wander like deceivers, striving to grasp things. They grasp those who rely on things. Those who cannot find a target in all things, burn all the habitats of the snake of afflictions, and block the sensory caves of memory and awareness. Those who have no place for the snake of afflictions to seize, their minds have no dwelling place, therefore they will not be seized. Because if there is nothing to target, the mind will not fully grasp any position. Therefore, those whose minds have no target, even the cunning poisonous snake of afflictions cannot approach or seize them. To show that those who cling to the nature of forms and other things, but wish to abandon afflictions, cannot abandon afflictions, it is said: 'If the mind has a support, how can the great poison of afflictions not arise?' If one clings to things, then the arising of desire and other afflictions is inevitable. How is it inevitable? If things are in accordance with the mind, then desire will arise.

---

་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་བཟློག་པར་དཀའ་བར་འགྱུར་རོ། ། 2-449 ཅི་སྟེ་མི་མཐུན་ན་ཡང་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ཚིག་པ་ཟ་བ་བཟློག་དཀའ་བར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཏེ་རྟོག་པ་དེ་གཉིས་ཀ་བསྩལ་ཀྱང་དེའི་ཚེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་སྒྲོ་ འདོགས་ཤིང་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བ་བཏང་སྙོམས་སུ་འགྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་མ་རིག་པའི་བག་ལ་ཉལ་བ་བཟློག་དཀའ་བར་འགྱུར་རོ། །ཐ་མལ་པར་འདུག་པའི་གནས་ན་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའི་མ་རིག་པའི་ བག་ལ་ཉལ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པ་གནོད་པའི་བདག་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་འབྱུང་བར་དམིགས་ནས། གང་ཚེ་ཐ་མལ་འདུག་པ་ཡང་། །ཉོན་མོངས་སྦྲུལ་གྱིས་ཟིན་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་ བར་སྨོས་སོ། །གང་གི་ཚེ་གཏི་མུག་དེ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བ་བསྒྲིབས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་གཏི་མུག་གི་མཐུས་གྲུབ་པའི་དངོས་ པོའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར། བྱིས་པ་བདེན་པར་འདུ་ཤེས་པས། །གཟུགས་བརྙན་ལ་ནི་ཆགས་པ་བཞིན། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པའི་ཕྱིར། །ཡུལ་གྱི་གཟེབ་ལ་ཐོགས་པར་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་ བྱིས་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་མི་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བླུན་པ་དག་གཟུགས་བརྙན་དམིགས་པ་ན་དེ་ལ་དངོས་པོ་ཡོད་པར་འཛིན་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་ཏེ་ཅི་ཡང་བྱེད་ཅིང་དེ་དང་རྩེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་གཏི་མུག་གི་མཐུས་སྐྱེས་པ་ལ། 2-450 དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཡང་དག་པར་རྩོད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལུས་དང་ངག་ཡིད་ཀྱིས་འཇུག་པས། དེ་དང་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་ ལ་སོགས་པས་རང་དབང་མེད་པར་འཇུག་པ་བྱིས་པ་བཞིན་དུ་ཅི་དང་ཅི་ཡང་བྱེད་ཅིང་འཁོར་བའི་གཟེབ་ལ་ཐོགས་པ་འཁོར་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་ཤེས་པ་དག་མི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་ བརྩེ་བའི་ཡུལ་དུ་སྣང་ངོ་། །ཤེས་རབ་ཀྱི་དྲག་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་འཕགས་པ་དག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཟིགས་པས། དངོས་པོ་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་ནི། །ཡེ་ ཤེས་མིག་གིས་རབ་མཐོང་ན། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི། །ཡུལ་གྱི་འདམ་ལ་མི་ཆགས་སོ། །ཆགས་པ་མེད་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་ཆགས་ཤིང་འཇུག་པ་མེད་པས་ཡུལ་གྱི་ འདམ་ལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལ་བློ་བྱང་བ་དང་འདྲ་ཞིང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་བྱིས་པའི་བློ་ཅན་དག་ནི་གཟུགས་བརྙན་ ལ་བྱིས་པ་བཞིན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་ལ་ཆགས། །བར་མ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་བྲལ། །གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤེས་པ་ཡི། །བློ་མཆོག་དག་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ། །དེ་ལ་བྱིས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ན

【現代漢語翻譯】 如果那時對它產生強烈的貪戀，就難以抑制。 2-449 即使不一致，那時也會難以抑制憤怒和不滿。然而，即使斷絕了這兩種念頭，那時執著于自我，並從目標中產生的無明習氣也難以抑制。在平凡的狀態中，普遍產生的無明習氣與輪迴的痛苦相符，意識到有害的煩惱之蛇會產生，因此說：『當處於平凡狀態時，也會被煩惱之蛇所纏繞。』當愚癡持續產生時，那些被普遍的迷惑所矇蔽的凡夫俗子，無疑會因為愚癡的力量，將事物本身的特徵，像孩子一樣認為是真實的。就像對影像產生貪戀一樣，因此，世界因愚昧而執著于對境。就像不瞭解世俗常識的愚笨孩子，在看到影像時，會認為那是真實存在的，併產生貪戀，做各種事情並與之玩耍一樣，那些與無明相伴，因愚癡的力量而產生的人， 2-450 對事物存在的真實性進行爭論，並通過身語意進行執著，對它產生強烈的執著，被貪戀、憤怒、傲慢等所控制，像孩子一樣做各種事情，並執著于輪迴的對境，那些不瞭解輪迴本質的人，在不聖潔的人眼中是慈悲的對象。擁有智慧之眼的聖者們，如實地看待事物的本質，因此，事物就像影像一樣。如果用智慧之眼去看，偉大的自性就不會執著于對境的泥潭。如果沒有貪戀，就不會執著於事物的本身，也不會執著于對境的泥潭。聖者們就像對影像有清晰認識的人一樣。因此，那些心智非常幼稚的人，無疑會像孩子一樣對待影像。孩子們貪戀形色，中間的人沒有貪慾，瞭解形色本質的，具有最高智慧的人則完全解脫。因此，具有幼稚特徵的人是……

【English Translation】 If at that time, one develops a strong attachment to it, it becomes difficult to restrain. 2-449 Even if there is disagreement, at that time it becomes difficult to restrain anger and dissatisfaction. However, even if both of these thoughts are severed, at that time, clinging to self and the latent tendencies of ignorance arising from the object become difficult to restrain. In an ordinary state, the universally arising latent tendencies of ignorance are in accordance with the suffering of samsara, recognizing that the harmful serpent of afflictions will arise, therefore it is said: 'When one is in an ordinary state, one will also be seized by the serpent of afflictions.' When delusion constantly arises, those ordinary people who are obscured by universal bewilderment will undoubtedly, due to the power of delusion, regard the characteristics of things themselves as real, like children. Just as one develops attachment to an image, so too, the world, due to ignorance, becomes attached to objects. Just as foolish children who do not understand worldly conventions, when they see an image, believe that it is real and develop attachment, doing various things and playing with it, so too, those who are accompanied by ignorance and arise from the power of delusion, 2-450 argue about the reality of things, and cling to it through body, speech, and mind, developing strong attachment to it, being controlled by attachment, anger, arrogance, etc., doing various things like children, and clinging to the objects of samsara. Those who do not understand the nature of samsara appear as objects of compassion to the unholy. Those holy ones who possess the eye of powerful wisdom see the essence of things as they truly are. Therefore, things are like images. If one sees with the eye of wisdom, the great self will not be attached to the mire of objects. If there is no attachment, one will not be attached to the things themselves, nor will one be attached to the mire of objects. The holy ones are like those who have a clear understanding of images. Therefore, those who are very childish in mind will undoubtedly treat images like children. Children are attached to forms, those in between are without desire, and those with the highest wisdom who understand the nature of forms are completely liberated. Therefore, those who possess the characteristics of childishness are...

---

ི་བྱིས་པ་སྟེ། 2-451 དེ་ཡང་ཉེས་པར་སེམས་པ་སེམས་པ་དང་། །ཉེས་པར་སྨྲ་བ་སྨྲ་བ་དང་། །ཉེས་པར་བྱེད་པའི་ལས་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཉེས་པར་སེམས་པ་སེམས་པ་ནི་གང་དག་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་སྐད་ ཅིག་ཅིང་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་ལ་གཙང་བ་དང་། མི་འཇིག་པའི་ངང་ཅན་དུ་སེམས་པའོ། །སེམས་པར་སྨྲ་བ་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྔགས་པར་མི་འོས་པ་རྟག་ཏུ་ཕན་གདགས་དགོས་པ་སྡུག་ བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ལུས་ལ་མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བསྔགས་པ་བརྗོད་པའོ། །ཉེས་པར་བྱེད་པའི་ལས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་བའི་ལས་རྩོམ་པའོ། །དེ་ལྟར་བྱིས་པ་དེ་དག་མི་གཙང་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་ཆགས་སོ། །བར་མ་ནི་གང་དག་མི་གཙང་བ་ལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་སྨོད་ཅིང་གཟུགས་ ལ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་བསགས་པར་མཐོང་སྟེ། གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ནས་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འཐོབ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ དེ་དག་ནི་བར་མའོ། །གང་དག་གཟུགས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་དེ། གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ལས་གདོན་མི་ཟ་བར། 2-452 གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤེས་པ་ཡིས། །བློ་མཆོག་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ། །དོན་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་ཆེས་པ་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར། །དེ་ལས་ལྡོག་པས་འདོད་ཆགས་བྲལ། །སྒྱུ་མའི་ སྐྱེས་བུ་ལྟར་དབེན་པར། །མཐོང་བས་མྱ་ངན་འདས་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་དབེན་ཞིང་སྟོང་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཐོང་ནས་གང་དག་མྱ་ངན་ ལས་འདས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་བློའི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །བར་མ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཏེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་ལ་ཆགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་དབེན་པར་མཐོང་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ ན། ལོག་པའི་ཤེས་པས་མངོན་གདུང་བའི། །ཉོན་མོངས་སྐྱོན་རྣམས་གང་ཡིན་ཏེ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་རྣམ་རྟོག་པ། །དོན་ཤེས་གྱུར་ལ་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །གང་གིས་འགྲོ་བ་སྒྱུ་མ་ བཞིན་དུ་དམིགས་པ་དེས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོར་མི་དམིགས་པས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཏེ། དེ་གཉིས་ལ་ཡོངས་སུ་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། ། 2-453 དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམས་རྣམ་པར་བཤིག་པ་དོན་ཤེས་པ་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་

【現代漢語翻譯】 愚童者， 即以邪念而念，以邪語而語，以邪行而行。何為以邪念而念？即于不凈、無常、壞滅之身，念為凈、常之相。所謂以邪語而語，即以種種名、句、字之組合，讚歎本不應讚歎、恒常需人助益、本性為苦之身。所謂以邪行而行，即造作不善之業，其果報必為痛苦。如是愚童者，于不凈之身而生貪執。中等者，則于不凈之身如實了知，見其積聚百千苦惱，遂離貪慾，得禪定及無色定，是為超脫欲界者，此為中等者。若有能知色等諸法，其性本空，如幻如影，則能無疑地 以知色之自性，最勝智者得解脫。為顯此義差別故，說貪著于極苦，由彼還滅離貪慾，如幻化士夫，見彼寂滅轉。 如幻化之人，見諸眾生空寂，而得寂滅者，是為具最勝智者，當知彼等即是聲聞、緣覺及世尊。中等者乃是世俗之人，然已離欲界之貪慾。當知愚童者，則貪著于欲。若見眾生如幻化之人，空寂而得寂滅，何以故？ 由邪知見所生之，煩惱過患為何因，于有及無作分別，通達實義則不生。』 何以故？若人觀見眾生如幻，則不執著有與無之自相，了知有與無，於二者皆不分別，故得不分別。 若能如是分析有與無，通達實義，則貪等煩惱皆不生。

【English Translation】 The child is he who thinks wrongly, speaks wrongly, and acts wrongly. What is thinking wrongly? It is thinking of the impure, impermanent, and decaying body as pure and permanent. What is speaking wrongly? It is praising with various combinations of names, phrases, and letters, a body that is not worthy of praise, that constantly needs help, and whose nature is suffering. What is acting wrongly? It is engaging in unwholesome actions, the result of which will be suffering. Thus, these children are attached to form even though it is impure. The intermediate ones are those who know the impure as it is, and see that it accumulates hundreds of thousands of sufferings, and thus become detached from desire, and attain dhyana and formless samadhi, and are those who have completely transcended the desire realm, these are the intermediate ones. Those who understand that form and so on are empty in their essence, like illusions, will undoubtedly Be completely liberated by knowing the nature of form. To show the distinction of that meaning, it is said: 'Attachment arises to the greatest suffering. By turning away from that, one is freed from desire. By seeing it as empty like an illusory person, one turns to nirvana.' Like an illusory person, seeing beings as empty and solitary, and attaining nirvana, those who have attained nirvana are those who possess the highest wisdom, and they should be known as Shravakas, Pratyekabuddhas, and Bhagavan. The intermediate ones are worldly people who are free from desire for desire. The children should be known as being attached to desire. How does one attain nirvana by seeing beings as empty like an illusory person? Whatever faults of afflictions arise from wrong knowledge, the conceptualizations of existence and non-existence, do not arise for one who understands the meaning.' Because whoever focuses on beings as illusory does not focus on the self-characteristics of existence and non-existence, and fully understands existence and non-existence, and does not conceptualize the two, therefore there is no conceptualization. For one who understands the meaning by completely analyzing existence and non-existence, attachment and so on do not arise.

---

ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གདོན་མི་ཟ་བར་འཁོར་བའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ། ། ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པས་མངོན་པར་གདུང་བ་རྣམས་ལ་འབྱུང་ངོ་། །མངོན་དུ་གདུང་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ནི་མི་མངོན་པར་གདུང་བ་ཅན་ནོ། །ལོག་པའི་ཤེས་པས་མངོན་པར་གདུང་ བས་ལོག་པའི་ཤེས་པས་མངོན་པར་གདུང་བའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དག་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་རྙེད་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གདུང་བར་བྱེད་དོ། །དོན་རྟོགས་པ་ལ་ནི་དེ་དག་མེད་པས་གདོན་མི་ ཟ་བར་མྱ་ངན་ལས་འདའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འཐད་དོ། །དེ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་གནས་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་ པས་ཇི་ལྟར་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་དང་། མི་ཆགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། འཕགས་པ་དག་ནི་འཁོར་བ་འདི་ལ། གནས་ཡོད་ན་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་དམིགས་འགྱུར་ན། །གནས་མེད་ བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམས། །ཆགས་པ་མེད་ཅིང་ཆགས་བྲལ་མིན། །གང་ལ་ཆགས་པ་དེ་ཡང་དམིགས་ལ་གང་ལ་མི་ཆགས་པ་དེ་ཡང་དམིགས་ན་ནི་ཆགས་པ་དང་མི་ཆགས་པ་གཉིས་སུ་རུང་ངོ་། ། 2-454 དངོས་པོ་ལ་རང་གི་ངོ་བོར་སྒྲོ་མི་འདོགས་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དག་མི་འབྱུང་ངོ་། །འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དངོས་པོའི་རང་གི་ངོ་བོ་མི་དམིགས་པས་དེ་བས་ན་དེ་དག་གནས་མེད་ དེ། དམིགས་པ་མེད་པས་ངེས་པར་མྱ་ངན་ལས་འདའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་ན། གང་དག་རྣམ་པར་དབེན་པ་ལ། །གཡོ་བའི་ཡིད་ཀྱང་མི་གཡོ་སྟེ། །ཉོན་མོངས་སྦྲུལ་གྱིས་དཀྲུགས་པ་ཡི། ། མི་བཟད་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་རྒལ། །རང་བཞིན་གྱིས་རྒོད་པའི་ཕྱིར་སེམས་སྤྲེའུ་ལྟ་བུ་དབེན་པ་འགྲོ་བ་སྟོང་པ་ཞེས་དམིགས་པ་འདི་ལ་གང་དག་བསྟན་པར་གནས་པ་དག་ནི་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་གྱིས་གང་བ་དམིགས་པ་རྒལ་བའོ། །ད་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཕྱིར། དགེ་བ་འདི་ཡིས་སྐྱེ་བོ་ཀུན། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །བསོད་ནམས་ ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བ། །དམ་པ་གཉིས་ནི་ཐོབ་པར་ཤོག །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཤེས་རབ་མ་གཏོགས་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་ བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒྲུབས་པ་དགེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། ཤེས་རབ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྲུབ་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། ། 2-455 སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚོགས་དེ་གཉིས་བསགས་ཏེ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ནས་བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི་དམ་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཐོབ་པར་ཤོག་ཅིག བྱུང་བ་ནི་སྐྱེས་པའོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ ཤེས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བ་ས

【現代漢語翻譯】 那些煩惱不會不受控制地成為輪迴的原因。 這些煩惱產生於那些被邪見所折磨的人。被折磨的狀態是不被折磨狀態的反面。被邪見所折磨，就是被邪見所折磨。 顛倒的見解一旦在對境上找到目標，就會被煩惱所折磨。對於理解真理的人來說，這些煩惱不存在，因此他們不受控制地從痛苦中解脫。 孩子們由於顛倒的見解，不適合從痛苦中解脫。他們對慾望和無慾的境界進行虛妄的分別，因此，他們如何能在所緣境上產生執著和不執著呢？ 聖者們對於這個輪迴，如果存在一個境界，那麼慾望和無慾就會成為目標。如果不存在境界，那麼偉大的聖者們，既沒有執著，也沒有無執。 如果對某事物產生執著，那麼這個事物就是目標；如果對某事物不執著，那麼這個事物也是目標，那麼執著和不執著兩者都是可能的。 如果不將事物視為具有自性，那麼慾望和無慾就不會產生。聖者們不觀察事物的自性，因此他們沒有境界，沒有目標，必然從痛苦中解脫。 因此，如此分析之後，對於那些完全寂靜的人來說，動搖的心也不會動搖。他們超越了被煩惱之蛇攪動的，令人厭惡的輪迴之海。 由於心像猴子一樣天生散亂，那些安住在空曠寂靜之處，並將此作為目標的人們，超越了充滿煩惱之蛇的輪迴之海。 現在，爲了完全迴向善行，愿以此善行，一切眾生，積累福德和智慧的資糧，愿從福德和智慧中產生的，兩種殊勝成就得以獲得！ 以上是所說的內容。爲了完全了解除了智慧和智慧之因以外的一切眾生界，所積累的無量善行被稱為福德資糧。將智慧和智慧之因迴向于成就佛果，被稱為智慧資糧。 愿一切眾生積累並修習這兩種資糧，從而獲得從福德和智慧中產生的無上殊勝成就！產生是指出生。從福德和智慧中產生的，就是從福德和智慧中產生的。

【English Translation】 Those afflictions will not uncontrollably become the cause of samsara. These afflictions arise in those who are tormented by wrong knowledge. The state of being tormented is the opposite of the state of not being tormented. Being tormented by wrong knowledge is being tormented by wrong knowledge. Once inverted views find an object as their target, they are tormented by afflictions. For those who understand the truth, these afflictions do not exist, therefore they uncontrollably attain liberation from suffering. Children, due to their inverted views, are not suitable for liberation from suffering. They falsely discriminate between the realms of desire and non-desire, so how can they have attachment and non-attachment to objects? For the noble ones, in this samsara, if there is a realm, then desire and non-desire will become targets. If there is no realm, then the great noble ones have neither attachment nor non-attachment. If there is attachment to something, then that thing is the target; if there is no attachment to something, then that thing is also the target, then both attachment and non-attachment are possible. If one does not impute self-nature to things, then desire and non-desire will not arise. The noble ones do not observe the self-nature of things, therefore they have no realm, no target, and necessarily attain liberation from suffering. Therefore, after analyzing in this way, for those who are completely secluded, the moving mind will also not move. They cross the dreadful ocean of samsara agitated by the serpent of afflictions. Because the mind is naturally wild like a monkey, those who abide in empty and secluded places, and take this as their target, cross the ocean of samsara filled with the serpent of afflictions. Now, in order to completely dedicate the merit, may all beings, through this merit, accumulate the collections of merit and wisdom, and may the two supreme attainments arising from merit and wisdom be obtained! This is what was said. All the immeasurable merits accumulated in order to fully know all realms of sentient beings other than wisdom and the cause of wisdom are called the collection of merit. All the dedication of wisdom and the cause of wisdom to the attainment of Buddhahood is the collection of wisdom. May all beings accumulate and practice these two collections, and thereby obtain the unsurpassed supreme attainment arising from merit and wisdom! Arising means being born. That which arises from merit and wisdom is that which arises from merit and wisdom.

---

ྟེ། དེ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །དགེ་བ་འདིས་དེ་གཉིས་ཐོབ་པར་ཤོག་ཅིག ཀླུ་ཡི་རྐྱེན་ ཡིན་འཇིགས་དང་བཅས་པས་ཡོངས་སྤངས་པ། །རིགས་པའི་ཀུ་མུ་ད་འདི་ཁ་འབྱེད་ཟླ་བ་ནི། །ཉེས་པའི་འབྱུང་གནས་རབ་རིབ་རྣམ་པ་རབ་བཅོམ་ནས། །བློ་གྲོས་མི་ལྡན་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་གྲགས་པས་ མཛེས། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་མི་འགལ་གང་འཇུག་པ། །དོན་དེ་གལ་ཏེ་ཇི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱང་། །དེ་ལ་ཉེས་ཞེས་སངས་རྒྱས་མི་གསུང་ཕྱིར། །བདག་གིས་ཡང་དག་རྟོགས་ལ་དོགས་པ་མེད། །དེ་ཕྱིར་བདག་ གིས་འཛེམ་སྤངས་གུས་བྱས་ཏེ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་འདི་རྣམ་པར་ཕྱེ། །རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་འདིས། །འགྲོ་བ་མ་ལུས་ཐུབ་དབང་མྱུར་གྱུར་ཅིག །རིགས་པ་དྲུག་པའི་འགྲེལ་པ་འདི་ ནི་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་ཡུལ་ས་མ་ཏ་ནས་སྐྱེས་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྟོག་གེ་ངན་པར་སྨྲ་བའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མུན་པ་མང་པོ་རྣམ་པར་འཇོམས་པ། 2-456 དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཀའ་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྣང་བར་གྱུར་ན། གནས་པ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཚ་བས་གདུངས་པའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་བསིལ་བར་མཛད་པའི་ཟླ་བ་འོད་ཟེར་དྲི་མ་མེད་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་གྲགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་མཛད་པའི་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་ པའི་འགྲེལ་པ་རྫོགས་སོ།། །།རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཛི་ན་མི་ཏྲ་དང་། དཱ་ན་ཤཱི་ལ་དང་། ཤཱི་ལེན་དྲ་བོ་དྷི་དང་། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་ཡེ་ཤེས་སྡེས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་ གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།།

【現代漢語翻譯】 那麼，這二者是什麼呢？是色身（gzugs kyi sku）和法身（chos kyi sku）。愿以此善行獲得這二身。遠離一切因龍（klu）而起的恐懼。這理性的蓮花，是開啟智慧的明月。徹底摧毀罪惡的根源，光芒四射，為不具智慧的眾生所稱頌。凡是符合法性且不相違背的，即使說了，如果有人問『那是什麼意思』，佛陀也不會因此而責怪，所以我確信自己已經正確理解，毫無疑問。因此，我拋開顧慮，以恭敬之心，來解釋這《理六十頌》。愿以此解釋所獲得的功德，使一切眾生迅速成佛。 這部《理六十頌》的註釋，是名為月稱（Zla ba grags pa）的論師所著，他是大乘中觀派的論師，出生于薩摩多（sa ma ta）。他如同一輪明月，驅散了所有邪惡論者的黑暗，以聽聞和思考所產生的智慧之光，照亮了遠離二邊（有和無）的虛空，以無謬的正見，清涼所有被各種顛倒見解所折磨的眾生。他就是月稱，以其無垢的光芒而聞名於世。這部由他所著的《理六十頌》的註釋到此圓滿。 由印度的堪布（mkhan po，相當於住持）吉那彌扎（Dzi na mi tra）、達那希拉（Dā na śī la）、希蘭扎菩提（Śī len dra bo dhi），以及校對者、譯師班德耶謝德（Ban+de ye shes sde）翻譯、校對並最終確定。

【English Translation】 What are these two? They are the Form Body (gzugs kyi sku) and the Dharma Body (chos kyi sku). May I attain these two through this virtue. Completely abandoning all fears caused by dragons (klu). This lotus of reason, is the moon that opens wisdom. Thoroughly destroying the source of faults, shining brightly, praised by beings without wisdom. Whatever accords with and does not contradict the nature of reality, even if spoken, if someone asks 'What does that mean?', the Buddha would not blame it, so I am certain that I have understood correctly, without doubt. Therefore, I cast aside hesitation, with reverence, to explain this 'Sixty Stanzas on Reasoning'. May all beings quickly become Buddhas through the merit gained from this explanation. This commentary on the 'Sixty Stanzas on Reasoning' was written by the teacher Chandrakirti (Zla ba grags pa), a teacher of the Mahayana Madhyamaka school, born in Samata. He is like a moon, dispelling the darkness of all evil logicians, illuminating the sky free from the two extremes (existence and non-existence) with the light of wisdom arising from hearing and thinking, cooling all beings tormented by various inverted views with unerring correct views. He is Chandrakirti, famous for his immaculate light. This commentary on the 'Sixty Stanzas on Reasoning' composed by him is thus completed. Translated, revised, and finalized by the Indian Abbot (mkhan po) Jinamitra, Danashila, Shīlendrabodhi, and the reviser and translator Bande Yeshede.

---