ngawang0406_因波羅蜜乘四宗派建立明示善說相宗派遍知論.g2.0f

昂旺袞嘎索南教言集ANK36རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལེགས་པར་བཤད་པ་མཚན་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ། 4-71 ༄༅། །རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལེགས་པར་བཤད་པ་མཚན་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ། ༄། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ། ༈ ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན་པ། ༄༅། །སྭཱ ཁྱཱ ཏཾ ལ ཀྵ ཎ སྶི དྷཱ ནྟ ས རྦྦ ཛྙ ནཱ མ ཧེ ཏུ པཱ ར མི ཏཱ ཡཱ ཡཱ ན སྱ སི དྡྷཱ ནྟ ཙ ཏུ རྞཱཾ བྱ བ སྡྱཱ ན ཀཱ ཤཾ དེ ཤ ན སྦི ཛ ཧཱ རཾ། ༄༅། །རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལེགས་པར་བཤད་པ་མཚན་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ན་མོ་གུ་ རུ་བུདྡྷ་དྷྭ་ཛཱ་ཡ། དང་པོར་ཐུགས་བསྐྱེད་བར་དུ་ཚོགས་གཉིས་བསགས། །སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་པས་བདུད་དཔུང་ཀུན་བཅོམ་ནས། །རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པའི། །སྟོན་མཆོག་ཟས་གཙང་སྲས་པོས་བདག་སྐྱོངས་ ཤིག །དེ་གསུང་ལུང་རྟོགས་བདག་ཉིད་དམ་པའི་ཆོས། །རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་སོགས། །སྐྱབས་གནས་བསླུ་མེད་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་དངོས། །ཁོ་བོའི་འདྲེན་པ་མཆོག་རྣམས་ཕྱག་གི་གནས། །གཞན་ཡང་ས་ སྐྱའི་བླ་ཆེན་ཡབ་སྲས་ལྔ། །གང་དེའི་བསྟན་འཛིན་རིམ་པར་བྱོན་རྣམས་ལ། །གུས་པས་བཏུད་ནས་མཚན་ཉིད་ཐེག་པ་ཡི། །གྲུབ་མཐའ་རྣམ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་བཤད་ཀྱིས་ཉོན། །ཅེས་མཆོད་པར་བརྗོད་ཅིང་། བཤད་པར་ དམ་བཅས་ནས། འདིར་རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལེགས་པར་བཤད་པ་མཚན་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་འཆད་པ་ལ་སྤྱི་དོན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། 4-72 བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ། མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ། སེམས་ཙམ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ། དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པའོ། །དེའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ ནས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། རྙེད་དཀའི་དལ་འབྱོར་རིན་ཆེན་ཐོབ་དུས་འདིར། །ཤེས་བྱའི་གནས་ཀུན་སྦྱངས་ཞེས་མཁས་རྣམས་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་འདིར་ནི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ པ་ཡི། །གྲུབ་མཐའ་རྣམ་བཞིའི་གཞུང་ལུགས་ཀུན་རིག་ཕྱིར། །ཐོག་མར་བྱེ་བྲག་སྨྲ་གཞུང་ངེས་བྱ་སྟེ། །ཤེས་བྱའི་གནས་ནི་ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས། །སུམ་ཅུ་རྩ་ལྔ་ཆོས་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ། །དེ་ཡང་ གཟུགས་སེམས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དང་། །མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་འདུས་མ་བྱས་ཏེ་ལྔ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་གཟུགས་རྫས་ཉུང་མཐའ་དྲུག །ལུས་དབང་ལྡན་ལ་བདུན་དང་གཞན་ལྡན་བརྒྱད། །འདོད་ན་དྲི་རོ་ཡོད་ཕྱིར་ ཉུང་མཐའ་དྲུག །

【現代漢語翻譯】《顯明四宗派之建立善說——遍知宗義》昂旺袞嘎索南教言集ANK36，闡述了因乘（རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ）的四種宗義。《顯明四宗派之建立善說——遍知宗義》分別說者（བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ）的宗義之闡述以偈頌方式簡要說明禮敬上師、佛、法幢（ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷ་དྷྭ་ཛཱ་ཡ）。首先發起菩提心，中間積累二資糧，斷除二障，摧毀一切魔軍，在金剛座上證得圓滿正覺的釋迦族聖者，請您護佑我！他的言教，通達證悟的自性，神聖的法，佛子（རྒྱལ་སྲས）教法的持有者，聖者的僧團等，所有不可欺騙的皈依處，都是我的引導者，我向他們致敬！還有薩迦派的五位大德，昆氏家族的教法持有者，我恭敬地向他們頂禮，現在請聽我講述性相乘（མཚན་ཉིད་ཐེག་པ་）的四種宗義的建立。如是讚頌並立誓講述。在此，爲了闡述《顯明四宗派之建立善說——遍知宗義》，總共有四個主要內容：分別說者的宗義之闡述；經部師（མདོ་སྡེ་པ）的宗義之闡述；唯識宗（སེམས་ཙམ་པ）的宗義之闡述；中觀宗（དབུ་མ་པ）的宗義之闡述。其中第一個部分又分為兩點：以偈頌方式簡要說明；詳細闡述其含義。首先是偈頌：難得的暇滿人身珍寶，獲得之時，學習一切所知處，智者如是說。因此，爲了通達此處因乘的四宗義的一切論典，首先必須確定分別說者的宗義。所知處可歸納為蘊、處、界，以三十五法和二法所涵蓋。也就是色、心、心所、不相應行和無為法五者。色蘊中，最少的色法有六種。與身根相應的有七種，與其他相應的有八種。欲界有香、味，所以最少有六種。

【English Translation】《A Clear Exposition on the Establishment of the Four Tenets of the Causal Pāramitā Vehicle—The All-Knowing Characteristics of Tenets》, ANK36 of Ngawang Kunga Sonam's Teachings, elucidates the four tenets of the Causal Vehicle (རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ). 《A Clear Exposition on the Establishment of the Four Tenets—The All-Knowing Characteristics of Tenets》 Explanation of the Vaibhāṣika (བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ) Tenet Brief Explanation in Verse Homage to the Guru, Buddha, Dhvaja (ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷ་དྷྭ་ཛཱ་ཡ). First, generate Bodhicitta, in the middle, accumulate the two accumulations, eliminate the two obscurations, destroy all the armies of Māra, and attain perfect enlightenment on the Vajra Throne. The Śākya prince, the supreme teacher, please protect me! His teachings, the nature of understanding and realization, the sacred Dharma, the holders of the Buddha's teachings (རྒྱལ་སྲས), the noble Sangha, etc., all the infallible objects of refuge, are my guides, and I pay homage to them! Also, the five great Sakya patriarchs, the holders of the teachings of the Khon lineage, I respectfully bow down to them. Now, please listen as I explain the establishment of the four tenets of the Characteristic Vehicle (མཚན་ཉིད་ཐེག་པ་). Thus, praising and vowing to explain. Here, in order to explain 《A Clear Exposition on the Establishment of the Four Tenets—The All-Knowing Characteristics of Tenets》, there are four main topics: Explanation of the Vaibhāṣika Tenet; Explanation of the Sautrāntika (མདོ་སྡེ་པ) Tenet; Explanation of the Cittamātra (སེམས་ཙམ་པ) Tenet; Explanation of the Mādhyamika (དབུ་མ་པ) Tenet. The first part is divided into two points: a brief explanation in verse; a detailed explanation of its meaning. First, the verse: When the precious human body with leisure and opportunity, which is difficult to obtain, is obtained, the wise say to study all objects of knowledge. Therefore, in order to understand all the treatises of the four tenets of the causal vehicle here, one must first determine the Vaibhāṣika tenet. The objects of knowledge can be summarized as the aggregates, sources, and elements, encompassed by thirty-five dharmas and two dharmas. That is, the five: form, mind, mental factors, non-associated formations, and unconditioned phenomena. In the form aggregate, the minimum number of form substances is six. Those associated with the body faculty are seven, and those associated with others are eight. The desire realm has smells and tastes, so there are at least six.

ལུས་དབང་དབང་གཞན་ལྡན་ན་རྫས་བཅུ་སྟེ། །སྒྲ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་ན་བཅུ་གཅིག་གོ །སེམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། །དེ་ཡང་གཟུང་འཛིན་ཐ་དད་དུས་མཉམ་པ། །རྣམ་ པས་བར་དུ་མ་བསྒྲིབས་ཐུག་ཕྲད་འཛིན། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་སེམས་ཀྱི་ས་མང་དང་། །དགེ་དང་ཉོན་མོངས་ཆུང་རྣམས་བཅུ་ཚན་རེ། །ཉོན་མོངས་ཆེ་དྲུག་མི་དགེའི་ས་པ་གཉིས། །མ་ངེས་བརྒྱད་དང་བཅས་པས་བཞི་བཅུ་དྲུག ། 4-73 བརྗེད་ངས་རྣམ་གཡེང་དྲན་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ཉོན་མོངས་ཅན་རྫས་ཡིན་ཕྱིར་དེ་གཉིས་དང་། །གཏི་མུག་མེད་དང་ལྟ་བ་ཤེས་བཞིན་མིན། །ཤེས་རབ་རྫས་ཡིན་ཕྱི་ན་ལྔ་བཅུ་གཅིག །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ རྣམ་མེད་རྫས་གྲུབ་སྟེ། །བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་དང་བཅས་ཤེས་པ་ཡིས། །ཡུལ་རྣམས་རིག་པ་གཞན་རིག་ཁོ་ནར་འདོད། །མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་དང་། །སྐལ་མཉམ་འདུ་ཤེས་མེད་དང་སྙོམས་འཇུག་ གཉིས། །སྲོག་དང་སྐྱེ་གནས་རྒ་བ་མི་རྟག་པ། །མིང་ཚིག་ཡི་གེའི་ཚོགས་ཏེ་བཅུ་བཞི་འོ། །ནམ་མཁའ་གཟུགས་ཅན་གོ་འབྱེད་རྫས་སུ་ཡོད། །སོ་སོར་བརྟག་འགོག་གཉེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །སྤང་བྱ་ཟག་ བཅས་བཅོམ་པའི་བྲལ་རྫས་ཏེ། །བརྟགས་མིན་འགོག་པ་རྐྱེན་རྣམས་མ་ཚང་བ། །ཆོས་འགའ་སྐྱེ་ལ་གེགས་བྱེད་འགོག་གཞན་རྫས། །དེ་བཞིན་དུས་གསུམ་དག་ཀྱང་རྫས་སུ་འདོད། །ལམ་བདེན་མ་གཏོགས་འདུས་བྱས་ཟག་ བཅས་ཏེ། །ཟག་རྣམས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཕྱིར་སྡུག་ཀུན་གཉིས། །འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་སྣོད་དང་བཅུད། །དེའི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་གཉིས། །ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་སེམས་པ་དང་དེས་བྱས། ། སེམས་པ་ ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་བསམ་པ་ནི། །དེས་བསྐྱེད་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་རྣམས་ཏེ། །ཉོན་མོངས་ཀུན་འབྱུང་རྩ་ཉོན་ཉེ་ཉོན་ནོ། །ལམ་གྱི་དམིགས་པ་སྡུག་ཀུན་འགོག་ལམ་བཞི། །ཤེས་བྱ་སྤང་བྱ་རིག་བྱ་བསྟེན་བྱ་སྟེ། ། 4-74 མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་དང་བདག་མེད་པ། །རྒྱུ་དང་ཀུན་འབྱུང་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་རྐྱེན། །འགོག་པ་ཞི་བ་གྱ་ནོམ་ངེས་པར་འབྱུང་། །ལམ་དང་རིག་པ་སྒྲུབ་པ་ངེས་འབྱིན་དུ། །འཕགས་པས་ངེས་ཕྱིར་ འཕགས་པའི་བདེན་པར་བརྗོད། །བཅོམ་དང་ཆ་ཤས་བསལ་བས་དེར་འཛིན་གྱི། །བློ་མི་འཇུག་པ་བུམ་ཆུ་སོགས་ཀུན་རྫོབ། །བཅོམ་དང་བསལ་ཡང་དེ་ཡི་བློ་འཇུག་པ། །ཕྲ་རབ་རྡུལ་དང་སྐད་ཅིག་སོགས་དོན་ དམ། །བདེན་པའི་མངོན་རྟོགས་ཐོག་མར་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་། །དེ་ཡིས་ཐོས་བསམ་སྔོན་སོང་ཞི་གནས་བསྒྲུབ། །དེ་ནས་ལྷག་མཐོང་བསྐྱེད་ཕྱིར་ལམ་ལྔར་འཇུག །ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དུ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི། །མཚན་ཉིད་གཉིས་ སུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་ཏེ། །དྲན་པས་དམིགས་པ་དག་ལ་གཏོད་པར་བྱེད། །དེ་ལྟའི་ཆོས་དྲན་གོམས་པས་བདེན་པ་ལ། །ཞི་ལྷག་ཟུང་སྦྲེལ་སྣང་བ་ཕྲ་ཐོབ་ནས། །འཕག

【現代漢語翻譯】如果身體具有自主能力，則有十種物質（dravya）。如果產生聲音，則有十一種物質。心是六種意識的集合。它們在被認知和認知者上是不同的，但同時發生。通過各種方式，它們不被阻礙，而是直接相遇並抓住。從心中產生的，是許多心的因素。善良和較小的煩惱各有十個。六種主要的煩惱和兩種不善的因素。加上八種不確定的因素，總共有四十六種。遺忘、散亂、正念和禪定（samadhi）。由於煩惱是有實體的，所以它們與無癡（藏文：གཏི་མུག་མེད་，梵文天城體：अमोह，梵文羅馬擬音：amoha，漢語字面意思：無癡）、不正見和無正知相對立。智慧是有實體的，所以總共有五十一種。心和心所（citta-caitta）是沒有形式的實體。通過自緣（svakarana）、根（indriya）等，意識（jnana）僅僅認知對像（visaya），並認為其他意識也能認知。不相應行法（viprayukta-samskara）包括獲得（prapti）和未獲得（aprapti），同分（nikayasabhaga），無想定（asamjnika-samapatti）和滅盡定（nirodha-samapatti）兩種。壽命（jivitendriya）、生（jati）、老（jara）、無常（anityata），以及名、句、字的集合，總共有十四種。虛空（akasa）是具有形式的，具有允許空間存在的物質。通過智慧（prajna），個別地進行分析性止滅（pratisankhya-nirodha），是一種通過對治力（pratipaksa）而實現的離系（visamyoga），它摧毀了有漏（sasrava）之法。非分析性止滅（apratisankhya-nirodha）是由於各種條件不充分而產生的。某些法（dharma）的產生受到阻礙，這是另一種止滅的物質。同樣，過去、現在、未來三時也被認為是物質。除了道諦（marga-satya）之外，所有有為法（samskrta）都是有漏的。由於煩惱會增長，所以苦諦（duhkha-satya）和集諦（samudaya-satya）是兩種。果是苦諦，包括器世界和有情眾生。其原因是集諦，包括業（karma）和煩惱（klesa）兩種。業的集諦是思（cetana）及其所造作。思是意的業，而思所產生的則是身和語的業。煩惱的集諦是根本煩惱和隨煩惱。道的所緣是苦諦、集諦、滅諦（nirodha-satya）和道諦四種。所知（jneya）、所斷（praheya）、所證（abhisamaya）、所修（bhavana）分別是：無常（anitya）、苦（duhkha）、空（sunyata）和無我（anatmata）。原因是因（hetu）、集起（samudaya）、生（prabhava）、緣（pratyaya）。滅是滅盡（nirodha）、寂靜（santa）、殊勝（pranita）、決定出離（nihsarana）。道是道（marga）、如理（nyaya）、成就（pratipatti）、能出離（nairyana）。由於聖者（arya）們對此深信不疑，所以被稱為聖諦（arya-satya）。通過摧毀和消除部分，才能在那裡執著。心識無法進入的，如瓶子和水等，是世俗諦（samvrti-satya）。即使摧毀和消除，心識仍然可以進入的，如極微塵（paramanu）和剎那（ksana）等，是勝義諦（paramartha-satya）。爲了最初證悟真諦（satya），首先要守護戒律（sila）。通過戒律，先前要進行聞思（sruta-cinta），並修習止（samatha）。然後，爲了生起觀（vipasyana），進入五道（panca-marga）。在資糧道（sambhara-marga）中，有四念住（smrtyupasthana）。通過兩種特徵，用智慧進行觀察。通過正念（smrti），將心專注于對境（alambana）。像這樣，通過習慣於憶念法（dharma），在真諦上，獲得止觀雙運（samatha-vipasyana-yuganaddha）的細微顯現，從而成為聖者。

【English Translation】 If the body has autonomy, there are ten substances (dravya). If sound arises, there are eleven substances. The mind is the collection of six consciousnesses. They are different in what is perceived and the perceiver, but occur simultaneously. Through various means, they are not obstructed, but directly meet and grasp. What arises from the mind are many mental factors. Goodness and the smaller afflictions each have ten. The six major afflictions and two unwholesome factors. Adding the eight uncertain factors, there are forty-six in total. Forgetfulness, distraction, mindfulness, and samadhi. Because afflictions are substantial, they are opposed to non-ignorance (Tibetan: གཏི་མུག་མེད་, Sanskrit Devanagari: अमोह, Sanskrit Romanization: amoha, Literal meaning: non-ignorance), wrong views, and non-awareness. Wisdom is substantial, so there are fifty-one in total. Mind and mental factors (citta-caitta) are formless substances. Through self-cause (svakarana), faculties (indriya), etc., consciousness (jnana) merely cognizes objects (visaya), and believes that other consciousnesses can also cognize. Non-associated compositional factors (viprayukta-samskara) include attainment (prapti) and non-attainment (aprapti), commonality (nikayasabhaga), non-perception samapatti (asamjnika-samapatti), and cessation samapatti (nirodha-samapatti). Life (jivitendriya), birth (jati), aging (jara), impermanence (anityata), and the collection of names, sentences, and letters, there are fourteen in total. Space (akasa) is form, having the substance of allowing space to exist. Through wisdom (prajna), individually performing analytical cessation (pratisankhya-nirodha), is a separation (visamyoga) achieved through an antidote (pratipaksa), which destroys defiled (sasrava) dharmas. Non-analytical cessation (apratisankhya-nirodha) arises due to the inadequacy of various conditions. The arising of certain dharmas is obstructed, which is another substance of cessation. Similarly, the three times of past, present, and future are also considered substances. Except for the truth of the path (marga-satya), all conditioned phenomena (samskrta) are defiled. Because defilements increase, the truth of suffering (duhkha-satya) and the truth of origin (samudaya-satya) are two. The result is the truth of suffering, including the outer world and sentient beings. Its cause is the truth of origin, including karma (karma) and afflictions (klesa). The origin of karma is intention (cetana) and what is created by it. Intention is the karma of the mind, and what is produced by intention are the karmas of body and speech. The origin of afflictions are the root afflictions and secondary afflictions. The objects of the path are the four truths of suffering, origin, cessation (nirodha-satya), and path. What is to be known (jneya), what is to be abandoned (praheya), what is to be realized (abhisamaya), and what is to be cultivated (bhavana) are: impermanence (anitya), suffering (duhkha), emptiness (sunyata), and selflessness (anatmanata). The cause is cause (hetu), arising (samudaya), birth (prabhava), condition (pratyaya). Cessation is cessation (nirodha), peace (santa), excellence (pranita), definite departure (nihsarana). The path is path (marga), reason (nyaya), accomplishment (pratipatti), ability to liberate (nairyana). Because the noble ones (arya) are certain about this, it is called the noble truth (arya-satya). Through destroying and eliminating parts, one can cling to it there. What the mind cannot enter, such as a vase and water, is conventional truth (samvrti-satya). Even if destroyed and eliminated, what the mind can still enter, such as atoms (paramanu) and moments (ksana), is ultimate truth (paramartha-satya). To initially realize the truth (satya), one must first guard the precepts (sila). Through precepts, one must first engage in hearing and thinking (sruta-cinta), and practice calm abiding (samatha). Then, to generate insight (vipasyana), one enters the five paths (panca-marga). In the path of accumulation (sambhara-marga), there are the four mindfulnesses (smrtyupasthana). Through two characteristics, one examines with wisdom. Through mindfulness (smrti), one directs the mind to the object (alambana). Like this, by becoming accustomed to remembering the dharma, on the truth, one obtains the subtle appearance of the union of calm abiding and insight (samatha-vipasyana-yuganaddha), thereby becoming a noble one.

ས་ལམ་སྔ་ལྟས་དགེ་རྩ་དྲོད་ ཐོབ་དེའི། །དམིགས་རྣམ་བདེན་བཞི་མི་རྟག་ལ་སོགས་ལྡན། །དེ་ཚེ་ཡང་དག་སྤོང་བ་བརྩོན་འགྲུས་བསྒོམ། །དྲོད་གསུམ་རིམ་བཞིན་གོམས་པས་བདེན་པ་ལ། །དམིགས་པའི་ཟུང་འབྲེལ་རིམ་གྱིས་འཕེལ་བ་ལས། །དགེ་རྩ་ གཡོ་བའི་རྩེ་ཐོབ་དེའི་དམིགས་རྣམ། །སྔ་མ་དང་མཚུངས་རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་བཞི་བསྒོམ། །རྩེ་མོ་རྣམ་གསུམ་འཕེལ་ལས་བདེན་པ་ཡི། །ཆོས་ཉིད་ཆ་ཤས་མཐོང་ལ་མི་སྐྲག་པའི། །བཟོད་པ་གསུམ་སྐྱེ་དེ་ཡི་ཆུང་འབྲིང་གི ། 4-75 རྣམ་པ་སྔར་དང་མཚུངས་ཏེ་ཆོས་དྲན་གྱི། །དམིགས་པ་བདེན་པ་དག་ལ་གཏོད་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོ་འདོད་གཏོགས་སྡུག་བསྔལ་ལ་དམིགས་པའི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཡིན་དབང་པོ་ལྔ་བསྒོམ་བྱ། །དེ་ནས་རྒྱུ་གཞན་ མེད་པར་རང་སྟོབས་ཀྱིས། །འཕགས་ལམ་འདྲེན་བྱེད་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་སྐྱེ་སྟེ། །དམིགས་རྣམ་བཟོད་ཆེན་དང་མཚུངས་སྟོབས་ལྔ་བསྒོམ། །ཆོས་མཆོག་མཇུག་ཐོགས་དེ་མ་ཐག་པ་རུ། །འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དམིགས་ཆོས་ཤེས་ པའི། །བཟོད་པ་སྐྱེ་ཞིང་དེ་རྗེས་དེ་ཉིད་ལ། །དམིགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །དེར་རྗེས་ཁམས་གོང་སྡུག་བསྔལ་ལ་དམིགས་པའི། །རྗེས་བཟོད་རྗེས་ཤེས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྟེ། །བདེན་པ་ལྷག་ མ་རྣམས་ལའང་སྔ་མ་ལྟར། །དམིགས་པའི་བཟོད་ཤེས་བཅུ་གཉིས་རིམ་བཞིན་སྐྱེ། །དེ་ལྟའི་བཟོད་པ་བརྒྱད་ནི་མཐོང་སྤང་གི །ཐོབ་པ་གཅོད་ལ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྟེ། །ཤེས་བརྒྱད་སྤང་བྱ་དང་བྲལ་ཐོབ་ པ་དང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་ཕྱིར་དེ་ལས་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །སྐད་ཅིག་དང་པོ་བཅོ་ལྔ་བདེན་པའི་རིགས། །མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་བྱ། །ཕྱི་མ་མཐོང་ཟིན་གོམས་བྱེད་བསྒོམ་ལམ་ཡིན། །དེ་ཚེ་ འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་བསྒོམ་མོ། །དེ་ནས་བསྒོམ་སྤང་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའི་ལམ། །གོང་འོག་ས་ལ་ཞི་རགས་དམིགས་རྣམ་ཅན། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཟག་བཅས་བསྒོམ་ལམ་དང་། །བདེན་པ་ལ་དམིགས་དེ་ཡི་རྣམ་པ་ཅན། ། 4-76 འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ཟག་མེད་བསྒོམ་པའི་ལམ། །དེ་ཚེ་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམ་མོ། །དེ་ནས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །བསྒོམ་སྤང་སྤངས་པ་ལས་ཐོབ་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །ཟད་དང་མི་སྐྱེ་ ཤེས་པ་འཁོར་བཅས་ནི། །མི་སློབ་ལམ་སྟེ་ཡན་ལག་བཅུ་ལྡན་ནོ། །ལམ་ལ་འཇུག་པའི་གང་ཟག་རིགས་ཅན་གསུམ། །དང་པོ་ཉིད་ནས་རང་རང་ལམ་འཇུག་དང་། །ཉན་ཐོས་སྔོན་སོང་སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀྱང་ ཡོད། །ཉན་ཐོས་མྱུར་ན་ཚེ་གསུམ་དག་གིས་འགྲུབ། །བསེ་རུ་བསྐལ་བརྒྱ་བྱང་སེམས་གྲངས་མེད་གསུམ། །ཚོགས་བསགས་སྲིད་པ་མཐའ་མར་གྱུར་པའི་ཚེ། །བསམ་གཏན་བཞི་པའི་རབ་མཐའ་ལ་བརྟེན་ཏེ། །སྟན་གཅིག་ཉིད་ ལ་ངེས་བྱེད་ཆ་མཐུན་ནས། །བརྩམས་ཏེ་སོ་སོའི་བྱང་ཆུབ་བར་སྐྱེད་བྱེད། །ཉན་ཐོས་སོ་སྐྱེ་

【現代漢語翻譯】獲得暖位（ས་ལམ，path and bhumi）之前，善根（དགེ་རྩ，kusala-mula）的暖相（དྲོད，usmagata）具有四諦（བདེན་བཞི，satya-catustaya）、無常（མི་རྟག，anitya）等行相（དམིགས་རྣམ，alambana-akara）。此時，精進修習正斷（ཡང་དག་སྤོང་བ，samyak-pradhana）。通過逐漸熟悉三種暖相，對於四諦的行相的結合逐漸增長。獲得善根的動搖之頂（གཡོ་བའི་རྩེ，calita-murddhan）時，其行相與之前相同，修習四神足（རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་བཞི，rddhi-pada）。通過三種頂相的增長，對於四諦的法性（ཆོས་ཉིད，dharma-ta）部分顯現而不恐懼的三忍（བཟོད་པ，ksanti）生起，其小、中之相與之前相同，因為心念（ཆོས་དྲན，dharma-smrti）專注於四諦。大忍（ཆེན་པོ，mahaksanti）屬於欲界（འདོད་གཏོགས，kama-dhatu），專注于苦諦（སྡུག་བསྔལ，duhkha），是唯一的剎那（སྐད་ཅིག་གཅིག，eka-ksana），修習五根（དབང་པོ་ལྔ，indriya-panca）。之後，無需其他因緣，依靠自身的力量，生起引導聖道（འཕགས་ལམ，arya-marga）的法之最勝（ཆོས་ཀྱི་མཆོག，dharma-agra），其行相與大忍相同，修習五力（སྟོབས་ལྔ，bala-panca）。緊隨法最勝之後，立即生起專注于欲界苦諦的法智忍（ཆོས་ཤེས，dharma-jnana-ksanti），之後，生起專注于同一苦諦的法智（ཆོས་ཤེས，dharma-jnana）。此後，依次生起專注于上界（ཁམས་གོང，urdhva-dhatu）苦諦的類智忍（རྗེས་བཟོད，anvaya-ksanti）和類智（རྗེས་ཤེས，anvaya-jnana）。對於其餘的諦，也如之前一樣，依次生起十二種忍智（བཟོད་ཤེས，ksanti-jnana）。這樣的八忍（བཟོད་པ，ksanti）是斷除見道所斷（མཐོང་སྤང，darshana-heya）的無間道（བར་ཆད་མེད་ལམ，anantarya-marga），八智（ཤེས，jnana）是與所斷（སྤང་བྱ，heya）分離的解脫道（རྣམ་གྲོལ，vimukti-marga），因為它們同時生起。最初的十五個剎那，因為未見而見真諦（བདེན་པའི་རིགས，satya-gotra），所以稱為見道（མཐོང་བའི་ལམ，darshana-marga）。之後的，是已經見過而進行串習的修道（བསྒོམ་ལམ，bhavana-marga）。此時，修習八支聖道（ཡན་ལག་བརྒྱད，asta-anga-marga）。之後，修習對治修道所斷（བསྒོམ་སྤང，bhavana-heya）的修道。具有對上下地（གོང་འོག，adho-rdhva）的寂靜和粗猛（ཞི་རགས，shanta-krura）的行相。世間有漏（ཟག་བཅས，sasrava）的修道和專注於四諦的行相，是出世間無漏（ཟག་མེད，anasrava）的修道。此時，修習七菩提分（བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག，bodhyanga）。之後，以金剛喻定（རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན，vajropama-samadhi）斷除修道所斷，從斷除中獲得解脫道（རྣམ་གྲོལ་ལམ，vimukti-marga）。證得煩惱已盡（ཟད་པ，ksina）和不再生（མི་སྐྱེ，anutpada）的阿羅漢果位（འཁོར་བཅས，sa-parivara），是不學道（མི་སློབ་ལམ，asaiksha-marga），具有十支（ཡན་ལག་བཅུ，dasha-anga）。進入道（ལམ་ལ，marga）的補特伽羅（གང་ཟག，pudgala）有三種根器（རིགས་ཅན，gotra）：第一種是從一開始就進入各自的道，也有聲聞（ཉན་ཐོས，shravaka）先入道和緣覺（སངས་རྒྱས，pratyeka-buddha）兩種。聲聞最快需要三生（ཚེ་གསུམ，tri-janma）才能成就，緣覺需要一百劫（བསྐལ་བརྒྱ，kalpa-shata），菩薩（བྱང་སེམས，bodhisattva）需要三大阿僧祇劫（གྲངས་མེད་གསུམ，asamkhyeya-traya）。在積累資糧（ཚོགས་བསགས，sambhava-samgraha）的最後一生（སྲིད་པ་མཐའ་མར，bhava-anta）時，依靠第四禪（བསམ་གཏན་བཞི་པ，dhyana-caturtha）的最高境界（རབ་མཐའ，agra），在同一個座墊上，從決定勝分（ངེས་བྱེད་ཆ་མཐུན，nirvedha-bhagiya）開始，各自生起菩提（བྱང་ཆུབ，bodhi）。聲聞是異生（སོ་སྐྱེ，prthag-jana）。

【English Translation】 Before attaining the stage of 'warmth' (sa lam, path and bhumi), the root of virtue (dge rtsa, kusala-mula) in the 'warmth' phase (drod, usmagata) possesses aspects (dmigs rnam, alambana-akara) such as the Four Noble Truths (bden bzhi, satya-catustaya) and impermanence (mi rtag, anitya). At this time, diligently practice the Right Exertion (yang dag spong ba, samyak-pradhana). By gradually familiarizing oneself with the three phases of 'warmth,' the combination of aspects of the Four Noble Truths gradually increases. Upon attaining the 'peak' (g.yo ba'i rtse, calita-murddhan) of the root of virtue's movement, its aspects are the same as before, and one practices the Four Miraculous Feet (rdzu 'phrul rkang bzhi, rddhi-pada). Through the increase of the three phases of the 'peak,' the three 'acceptances' (bzod pa, ksanti) arise, wherein one sees a portion of the nature of reality (chos nyid, dharma-ta) of the Four Noble Truths without fear. The small and medium aspects of this are the same as before, because mindfulness (chos dran, dharma-smrti) is focused on the Four Noble Truths. The 'great acceptance' (chen po, mahaksanti) belongs to the Desire Realm ('dod gtogs, kama-dhatu), focuses on the Truth of Suffering (sdug bsngal, duhkha), is a single moment (skad cig gcig, eka-ksana), and one practices the Five Faculties (dbang po lnga, indriya-panca). Thereafter, without other causes, by one's own power, the 'supreme dharma' (chos kyi mchog, dharma-agra) arises, which leads to the Noble Path ('phags lam, arya-marga). Its aspects are the same as the 'great acceptance,' and one practices the Five Powers (stobs lnga, bala-panca). Immediately following the 'supreme dharma,' the 'acceptance of dharma-knowledge' (chos shes, dharma-jnana-ksanti) arises, focusing on the Suffering of the Desire Realm. After that, 'dharma-knowledge' (chos shes, dharma-jnana) arises, focusing on the same Suffering. Subsequently, 'subsequent acceptance' (rjes bzod, anvaya-ksanti) and 'subsequent knowledge' (rjes shes, anvaya-jnana) arise in sequence, focusing on the Suffering of the Upper Realms (khams gong, urdhva-dhatu). For the remaining Truths, the twelve 'acceptances and knowledges' (bzod shes, ksanti-jnana) arise in sequence, as before. These eight 'acceptances' (bzod pa, ksanti) are the 'path of no interval' (bar chad med lam, anantarya-marga) for cutting off what is to be abandoned by the Path of Seeing (mthong spang, darshana-heya), and the eight 'knowledges' (shes, jnana) are the 'path of liberation' (rnam grol, vimukti-marga) from what is to be abandoned (spang bya, heya), because they arise simultaneously. The first fifteen moments, because one sees the nature of reality (bden pa'i rigs, satya-gotra) that was previously unseen, are called the Path of Seeing (mthong ba'i lam, darshana-marga). The subsequent ones are the Path of Cultivation (bsgom lam, bhavana-marga), wherein one cultivates what has already been seen. At this time, one practices the Eightfold Noble Path (yan lag brgyad, asta-anga-marga). Thereafter, one practices the Path of Cultivation, which is the antidote to what is to be abandoned by the Path of Cultivation (bsgom spang, bhavana-heya). It has aspects of tranquility and violence (zhi rags, shanta-krura) in relation to the higher and lower realms (gong 'og, adho-rdhva). The Path of Cultivation that is worldly and contaminated (zag bcas, sasrava) and the Path of Cultivation that is transcendent and uncontaminated (zag med, anasrava), focusing on the aspects of the Four Noble Truths. At this time, one practices the Seven Limbs of Enlightenment (byang chub yan lag, bodhyanga). Thereafter, with the Vajra-like Samadhi (rdo rje lta bu'i ting 'dzin, vajropama-samadhi), one abandons what is to be abandoned by the Path of Cultivation, and from that abandonment, one attains the Path of Liberation (rnam grol lam, vimukti-marga). Realizing the exhaustion of defilements (zad pa, ksina) and non-arising (mi skye, anutpada), the state of Arhat ( 'khor bcas, sa-parivara) is the Path of No More Learning (mi slob lam, asaiksha-marga), possessing ten limbs (yan lag bcu, dasha-anga). The individuals (gang zag, pudgala) who enter the Path (lam la, marga) have three types of faculties (rigs can, gotra): the first is those who enter their respective paths from the beginning, and there are also the two types of Hearers (nyan thos, shravaka) who enter the path first, and the Solitary Buddhas (sangs rgyas, pratyeka-buddha). Hearers achieve enlightenment in a minimum of three lifetimes (tshe gsum, tri-janma), Solitary Buddhas in one hundred eons (bskal brgya, kalpa-shata), and Bodhisattvas (byang sems, bodhisattva) in three countless eons (grangs med gsum, asamkhyeya-traya). At the time of the final existence (srid pa mtha' mar, bhava-anta) of accumulating merit (tshogs bsags, sambhava-samgraha), relying on the highest state (rab mtha', agra) of the Fourth Dhyana (bsam gtan bzhi pa, dhyana-caturtha), on a single seat, from the 'parts conforming to certainty' (nges byed cha mthun, nirvedha-bhagiya), they begin and generate their respective Bodhi (byang chub, bodhi). Hearers are ordinary beings (so skye, prthag-jana).

དད་དང་ཆོས་རྗེས་འབྲངས། །འཕགས་པ་སྐྱེས་བུ་ཟུང་བཞི་གང་ཟག་བརྒྱད། །ཡོངས་ཉམས་འཆི་བར་སེམས་དང་རྗེས་ སུ་བསྲུང་། །གནས་ལས་མི་བསྐྱོད་རྟོགས་པའི་སྐལ་བ་ཅན། །མི་གཡོའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་བྱ་དགྲ་བཅོམ་དྲུག །ཤེས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཆོས་རྗེས་གཞན་སེམས་ཤེས། །སྡུག་ཀུན་འགོག་ལམ་ཟད་དང་མི་སྐྱེ་ཤེས། །སོ་སྐྱེ་ གཅིག་གཉིས་མཐོང་བསྒོམ་བདུན་ནམ་བརྒྱད། ། མི་གཡོའི་ཆོས་ཅན་བཅུ་ལྡན་སངས་རྒྱས་རྣམས། །སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་དྲན་ཉེར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། །མཉམ་དང་མི་མཉམ་ཆ་ཤས་གསུམ་གསུམ་དང་། །རྒྱུ་འབྲས་ཕན་འདོགས་ཕུན་ཚོགས་ཐུན་མོང་ཡིན། ། 4-77 ཐུན་མོང་ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་གནས་ཤེས། །སོ་སོ་ཡང་དག་རིག་བཞི་མངོན་ཤེས་དྲུག །མངོན་ཤེས་ལྔ་དང་བསམ་གཟུགས་ཚད་མེད་བཞི། །རྣམ་ཐར་ཟིལ་གནོན་བརྒྱད་བརྒྱད་ཟད་པར་བཅུ། །དེ་དག་ཐོབ་བྱེད་ སྙོམས་འཇུག་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ཡན་ལག་དང་ལྡན་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་ཡིན། །བསམ་གཏན་སྙོམས་འཇུག་ཅེས་བྱ་དེར་སྐྱེས་དང་། །ཡོན་ཏན་རྟེན་དུ་དེ་ལ་འཇུག་པ་གཉིས། །དབྱེ་ན་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་ བཞི། །གཟུགས་མེད་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཡིན་ཡང་། །ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་རྟེན་གྱུར་བསམ་གཏན་ཡིན། །དེ་དག་ཟག་མེད་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། །ལྡན་དང་མི་ལྡན་སྒོམ་པ་པོའི་དབྱེ་བས། །མྱ་ངན་འདས་ དང་འཁོར་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར། །འདི་དག་དྲོད་ནས་བརྩམས་ཏེ་མི་གཡོ་བའི། །ཆོས་ཅན་བར་ལ་རིམ་གྱིས་ཁྱད་ཞུགས་ཡོད། །དེ་ཡིས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། །ཡུལ་དང་འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཕོ་ མོ་ཡི། །མཚན་མ་དང་བྲལ་བདག་མེད་སྟོང་པ་ཉིད། །ལམ་ཡང་མདོར་ཕྱིར་སྨོན་པ་མེད་པ་སྟེ། །ཏིང་འཛིན་དེ་ཐོབ་མྱ་ངན་འདས་ཞེས་བྱ། །མྱང་འདས་གསུམ་ཀ་རྣམ་གྲོལ་དུ་འདྲ་ཡང་། །ཤེས་བྱའི་ གནས་ལ་སྦྱངས་པའི་ཁྱད་པར་དང་། །རྗེས་ཐོབ་བསོད་ནམས་ཚོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས། །རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་འགྱུར། ། ༈ ཤེས་བྱའི་གནས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ། ཅེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྒོ་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་གཞུང་ལུགས་མདོར་བསྟན་ནས། 4-78 གཉིས་པ་དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ། ཟག་པ་མེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་རྒྱས་པར་དབྱེ་བ་དང་། བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་རྒྱས་པར་དབྱེ་བའི་ ཚུལ་དང་། དེ་བསྡུ་བའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ། རིལ་པོ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་ཕུང་པོ་ལྔ། གཟུགས་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས། གཉིས་ཀ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་ པའི་གཉེན་པོར་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་ནི་རིགས་མཐུན་དུ་མ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྤུངས་པ་ཡིན་ལ་དབྱེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས། གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ འདུ་ཤེས་དང་། །འདུ་བྱེད་

【現代漢語翻譯】以信心和佛法為追隨，聖者四雙八士（指聲聞四果向和四果），對於衰敗和死亡，心懷警惕並守護；從果位上不退轉，具有證悟的福分，被稱為『不退轉之法』的六位阿羅漢（梵文，Arhat，斷盡煩惱，應受供養的聖者）；知曉世俗諦，隨順佛法，瞭解他人心；知曉痛苦的止息、道的滅盡和不再生起；異生凡夫（指未證道的凡夫）一兩位，見道、修道有七位或八位；具有十力的不退轉之法的佛陀們；具有十力、四無畏、念住和廣大的慈悲；平等和不平等，各有三個部分；因果、利益和圓滿是共同的。共同之處在於沒有煩惱和知曉願望之處；各自具有四種正知和六種神通；五種神通和四種無量等持；八種解脫和八種勝處，以及十種遍處；獲得這些的途徑是等持三摩地（梵文，Samādhi，心專注一境，達到高度平靜的狀態）；具有支分，是止觀雙運；禪定等持，在那裡出生，作為功德的所依，進入其中有兩種；如果區分，有四禪和四無色定；無色定是功德的所依，但禪定是所有功德的所依；這些與無漏道（梵文，Anāsrava-mārga，沒有煩惱的道）的智慧相結合，或者不結合，取決於修行者的區分；會轉變為涅槃（梵文，Nirvāṇa，滅盡煩惱，達到解脫的境界）或輪迴的果報；這些從暖位開始，直到不退轉之法，次第有差別；因此，依靠第四禪，對於境和有為法的體性，男女的相，沒有相，無我，空性；道也簡而言之是沒有願望；獲得那個等持，被稱為涅槃；三種涅槃在解脫方面是相同的，但在所知境上的修習差別，以及后得的福德資糧的差別上，導致三種根性的果報各不相同。以下以偈頌的方式簡要闡述了分別說部（梵文，Vaibhāṣika，佛教的一個部派，注重對佛經的分別解釋）的論典體系，即第二部分是詳細解釋其含義，分為：有漏的所知境和無漏的所知境。第一部分又分為詳細的區分和簡略的闡述。第一部分又分為詳細區分的方式和總結的方式。第一部分是：爲了對治認為總的色身是我，而宣說了五蘊；爲了對治認為區域性的色身是我，而宣說了十二處；爲了對治認為兩者都是我，而宣說了十八界。第一部分是解釋蘊，蘊是指許多同類事物聚集在一起，如果區分，如《菩提心釋》中所說：『色和受，想和，行』

【English Translation】 With faith and following the Dharma, the noble four pairs and eight individuals (referring to the four stages of realization and their corresponding paths in Śrāvakayāna); being mindful and guarding against decay and death; not retreating from the state, possessing the fortune of realization, known as the 'non-retreating Dharma' are the six Arhats (Sanskrit, Arhat, one who has extinguished all defilements and is worthy of offerings); knowing conventional truth, following the Dharma, knowing the minds of others; knowing the cessation of suffering, the exhaustion of the path, and the non-arising; ordinary beings (referring to those who have not attained the path) are one or two, those who have seen the path and cultivated it are seven or eight; the Buddhas with the ten powers of the non-retreating Dharma; possessing the ten powers, four fearlessnesses, mindfulness, and great compassion; equality and inequality, each having three parts; cause and effect, benefit, and perfection are common. What is common is the absence of afflictions and knowing the place of aspiration; each possessing four correct knowledges and six supernormal powers; five supernormal powers and four immeasurable concentrations; eight liberations and eight overcoming bases, and ten totalities; the means to attain these is Samādhi (Sanskrit, Samādhi, a state of mental concentration and tranquility); possessing limbs, it is the union of Śamatha (calm abiding) and Vipaśyanā (insight); Dhyāna (meditation) Samādhi, being born there, as the basis of merit, entering into it has two aspects; if distinguished, there are four Dhyānas and four formless absorptions; formless absorptions are the basis of merit, but Dhyāna is the basis of all merits; these combined with the wisdom of the Anāsrava-mārga (Sanskrit, Anāsrava-mārga, the path without defilements), or not combined, depends on the distinction of the practitioner; it will transform into the fruit of Nirvāṇa (Sanskrit, Nirvāṇa, the state of extinguishing defilements and attaining liberation) or Saṃsāra (cyclic existence); these from the stage of heat, up to the non-retreating Dharma, gradually have differences; therefore, relying on the fourth Dhyāna, regarding the nature of objects and conditioned phenomena, the characteristics of male and female, without characteristics, selflessness, emptiness; the path is also briefly without aspiration; attaining that Samādhi is called Nirvāṇa; the three Nirvāṇas are the same in liberation, but in the difference of practice on the objects of knowledge, and the difference of the accumulation of merit in the post-attainment, it leads to the fruits of the three lineages being different. The following briefly explains the system of the Vaibhāṣika (Sanskrit, Vaibhāṣika, a school of Buddhism that emphasizes the detailed explanation of the Buddhist scriptures) treatises in verse form, namely The second part is to explain its meaning in detail, divided into: contaminated objects of knowledge and uncontaminated objects of knowledge. The first part is further divided into detailed distinctions and brief explanations. The first part is further divided into the method of detailed distinction and the method of summarizing. The first part is: in order to counteract the clinging to the aggregate of form as self, the five aggregates were taught; in order to counteract the clinging to the partial form as self, the twelve sources were taught; in order to counteract the clinging to both as self, the eighteen elements were taught. The first part is the explanation of aggregates, which refers to the gathering of many similar things together, if distinguished, as stated in the Bodhicitta Explanation: 'Form and feeling, thought and, formation'

རྣམ་ཤེས་ཕུང་པོ་ལྔ། །དེ་ལྟར་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་གསུངས། །ཞེས་པ་ལྟར་ལྔའི་དང་པོ་གཟུགས་ཕུང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གཞིག་ཅིང་གཞོམ་དུ་རུང་བ་སྟེ་མིག་སོགས་དབང་པོ་ ལྔ་དང་། གཟུགས་སོགས་དོན་ལྔ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །དེ་ཡང་མཛོད་ལས། གཟུགས་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དང་དོན། །ལྔ་དང་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཉིད། །ཅེས་སོ། །དབང་པོ་ལྔ་ ནི་འཆད་འགྱུར་གྱི་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་གཟུགས་དྭངས་པ་སྟེ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན། །གཟུགས་དྭངས་པ་ནི་མིག་སོགས་རྣམས། །ཞེས་དང་། ཕུང་པོ་ལྔའི་རབ་བྱེད་ལས། མིག་གི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན། 4-79 མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གཟུགས་དྭངས་པའོ། །ཞེས་ཏེ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དོན་ལྔ་ལས་གཟུགས་ནི་སྔོ་སེར་སོགས་ཁ་དོག་གི་གཟུགས་དང་། རིང་ཐུང་སོགས་དབྱིབས་ ཀྱི་གཟུགས་གཉིས་སམ། སྔ་མ་ལ་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་བཅུ་གཉིས་དང་། ཕྱི་མ་ལ་དབྱིབས་མི་འདྲ་བ་བརྒྱད་དེ་ཉི་ཤུའོ། །སྒྲ་ནི་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། སེམས་ ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ལུང་དུ་སྟོན་མི་སྟོན་པ་གཉིས་དང་། མ་ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། མ་བསྡུས་པ་ལུང་དུ་སྟོན་མི་སྟོན་གཉིས་ཡིན་ལ། དེ་རེ་རེ་ ལ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་མི་འོང་བ་གཉིས་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བས་བརྒྱད་དོ། །རོ་ནི་མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཚ། །ཁ་བ་བསྐ་བ་རྣམ་པ་དྲུག །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །དྲི་ནི་ཞིམ་པ་དང་། ང་བ་དང་། དེ་དག་ཉིད་ཤས་ཆུང་བ་དང་། ཆེ་བ་ནི་མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པ་སྟེ་བཞིའོ། ། རེག་བྱ་ནི་རྒྱུའི་རེག་བྱ་འབྱུང་བ་བཞིའི་རེག་བྱ་བཞི་དང་། འབྲས་བུའི་རེག་བྱ་འཇམ་རྩུབ་ ལྕི་ཡང་གྲང་བཀྲེས་སྐོམ་ཞེས་པ་ལྟར་བདུན་ཏེ་བཅུ་གཅིག་གོ །དེ་དག་ཀྱང་མཛོད་ལས། གཟུགས་རྣམ་གཉིས་དང་རྣམ་ཉི་ཤུ། །སྒྲ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། །རོ་ནི་རྣམ་དྲུག་དྲི་རྣམ་བཞི། །རེག་བྱ་བཅུ་གཅིག་བདག་ཉིད་དོ། ། 4-80 ཞེས་སོ། །རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རང་ཀུན་ནས་སློང་བྱེད་ལས་གཞན་དུ་སེམས་གཡེངས་པའི་ཚེ་དང་། སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གཉིས་ལ་གནས་པའི་ཚེ་ན་ཡང་ ཡོད་ལ། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་དགེ་མི་དགེ་ཁོ་ནར་ངེས་པ། རྒྱུན་གྱི་ཁྱད་པར་གནས་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་ཡང་མི་གཏོང་བས་རྒྱུན་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཞིང་བརྟན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཙམ་ཞིག་དེའི་ཐོབ་ པ་ལ་ཡང་ཡོད་པས་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། །གཡེངས་དང་སེམས་མེད་པ་ཡི་ཡང་། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྗེས་འབྲེལ་གང་། །འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་ པ། །དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་བརྗོད། །ཅེས་སོ། །ཞར་ལ་འབྲས་གཟུགས་རྣ

【現代漢語翻譯】五蘊（梵文：pañca-skandha，五蘊；藏文：ཕུང་པོ་ལྔ།）中，如經文所說，為聲聞（梵文：Śrāvaka，聽聞者）所講的五蘊。首先是色蘊（梵文：rūpa-skandha，色蘊；藏文：གཟུགས་ཕུང་།），其特徵是可被破壞和摧毀，包括眼等五根（梵文：indriya，根；藏文：དབང་པོ་ལྔ།），色等五境（梵文：viṣaya，境；藏文：དོན་ལྔ།），以及非顯色（梵文：avijñapti-rūpa，無表色；藏文：རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས།）。如《俱舍論》（梵文：Abhidharmakośa，阿毗達摩俱舍論；藏文：མཛོད་）所說：『色蘊即五根、五境及非顯色。』五根是清凈色（梵文：prasāda-rūpa，凈色；藏文：གཟུགས་དྭངས་པ།），是能取所取之境的識（梵文：vijñāna，識；藏文：རྣམ་ཤེས།）的所依。這些識的所依，清凈色即眼等。《五蘊分別論》（藏文：ཕུང་པོ་ལྔའི་རབ་བྱེད།）中說：『何為眼根？即眼識（梵文：cakṣur-vijñāna，眼識；藏文：མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ།）之所依清凈色。』其餘諸根亦可依此類推。五境中的色，包括青、黃等顏色之色，以及長、短等形狀之色。前者有十二種不同的顏色，後者有八種不同的形狀，共計二十種。聲（梵文：śabda，聲；藏文：སྒྲ།）由能執受（梵文：upādāna，執受；藏文：ཟིན་པ།）的大種（梵文：mahābhūta，大種；藏文：འབྱུང་བ་ཆེན་པོ།）所生，分為有情（梵文：sattva，有情；藏文：སེམས་ཅན།）相續所攝的能詮說與不能詮說兩種；以及非能執受的大種所生，分為非所攝的能詮說與不能詮說兩種。每一種又可分為悅意與不悅意兩種，共計八種。味（梵文：rasa，味；藏文：རོ།）如所說：『味有甜、酸、咸、辣、苦、澀六種。』香（梵文：gandha，香；藏文：དྲི།）有香、臭，以及二者比例不同而產生的或多或少、相等或不相等四種。觸（梵文：spraṣṭavya，觸；藏文：རེག་བྱ།）分為因之觸，即四大種之觸，有地、水、火、風四種；以及果之觸，即滑、澀、重、輕、冷、饑、渴七種，共計十一種。這些也如《俱舍論》所說：『色有二種及二十，聲有八種，味有六種，香有四種，觸有十一種。』非顯色是指，在心散亂（梵文：vikṣepa，散亂；藏文：གཡེངས།）而引發各種行為時，以及處於無想定（梵文：asaṃjñā-samāpatti，無想定；藏文：སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག）和滅盡定（梵文：nirodha-samāpatti，滅盡定）這兩種狀態時也存在。其本質僅限於善與非善，其延續性在於即使在這些狀態下也不會中斷，因此具有持續的關聯性和穩定性。僅僅獲得它也存在，因此其因的特性是四大種作為因。如頌云：『散亂及無心，善與非善連，四大為因生，是名非顯色。』順便說一下，果色（梵文：phalā-rūpa，果色；藏文：འབྲས་གཟུགས།）等。

【English Translation】 Among the five skandhas (Sanskrit: pañca-skandha, five aggregates; Tibetan: ཕུང་པོ་ལྔ།), as stated in the scriptures, the five skandhas are taught to the Śrāvakas (Sanskrit: Śrāvaka, listener). First is the rūpa-skandha (Sanskrit: rūpa-skandha, form aggregate; Tibetan: གཟུགས་ཕུང་།), whose characteristic is that it can be broken and destroyed, including the five indriyas (Sanskrit: indriya, sense faculty; Tibetan: དབང་པོ་ལྔ།) such as the eye, the five viṣayas (Sanskrit: viṣaya, object; Tibetan: དོན་ལྔ།) such as form, and avijñapti-rūpa (Sanskrit: avijñapti-rūpa, non-revealing form; Tibetan: རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས།). As stated in the Abhidharmakośa (Sanskrit: Abhidharmakośa, Treasury of Higher Knowledge; Tibetan: མཛོད་): 'Rūpa is the five sense faculties, the five objects, and non-revealing form.' The five sense faculties are prasāda-rūpa (Sanskrit: prasāda-rūpa, clear form; Tibetan: གཟུགས་དྭངས་པ།), which are the support for the vijñāna (Sanskrit: vijñāna, consciousness; Tibetan: རྣམ་ཤེས།) that apprehends the objects to be apprehended. The support for these consciousnesses, clear form, is the eye and so on. In the Five Skandha Differentiation (Tibetan: ཕུང་པོ་ལྔའི་རབ་བྱེད།): 'What is the eye faculty? It is the clear form that is the support for cakṣur-vijñāna (Sanskrit: cakṣur-vijñāna, eye consciousness; Tibetan: མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ།).' The same should be understood for the subsequent faculties. Among the five objects, rūpa includes the color of blue, yellow, etc., and the shape of long, short, etc. The former has twelve different colors, and the latter has eight different shapes, totaling twenty. Śabda (Sanskrit: śabda, sound; Tibetan: སྒྲ།) arises from the mahābhūtas (Sanskrit: mahābhūta, great elements; Tibetan: འབྱུང་བ་ཆེན་པོ།) that can be grasped (Sanskrit: upādāna, grasping; Tibetan: ཟིན་པ།), divided into two types: those that express and those that do not express, which are included in the continuum of sentient beings (Sanskrit: sattva, sentient being; Tibetan: སེམས་ཅན།); and those that arise from the great elements that cannot be grasped, divided into two types: those that are not included and those that do not express. Each of these can be divided into pleasant and unpleasant, totaling eight. Rasa (Sanskrit: rasa, taste; Tibetan: རོ།) as it is said: 'Taste has six types: sweet, sour, salty, spicy, bitter, and astringent.' Gandha (Sanskrit: gandha, smell; Tibetan: དྲི།) has fragrant and foul smells, and four types arising from different proportions of the two: more, less, equal, and unequal. Spraṣṭavya (Sanskrit: spraṣṭavya, touch; Tibetan: རེག་བྱ།) is divided into the touch of the cause, which is the touch of the four great elements, having four types: earth, water, fire, and wind; and the touch of the result, which has seven types: smooth, rough, heavy, light, cold, hunger, and thirst, totaling eleven. These are also as stated in the Abhidharmakośa: 'Form has two types and twenty, sound has eight types, taste has six types, smell has four types, and touch has eleven types.' Avijñapti-rūpa refers to what exists even when the mind is distracted (Sanskrit: vikṣepa, distraction; Tibetan: གཡེངས།) and various actions are triggered, and when one is in the states of asaṃjñā-samāpatti (Sanskrit: asaṃjñā-samāpatti, cessation of perception; Tibetan: སེམས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག) and nirodha-samāpatti (Sanskrit: nirodha-samāpatti, cessation of feeling and perception). Its essence is limited to good and non-good, and its continuity lies in the fact that it does not cease even in these states, thus having a continuous connection and stability. Merely obtaining it also exists, so the characteristic of its cause is that the four great elements are the cause. As the verse says: 'Distraction and no-mind, good and non-good connected, the four great elements are the cause, this is called non-revealing form.' By the way, phala-rūpa (Sanskrit: phalā-rūpa, resultant form; Tibetan: འབྲས་གཟུགས།) etc.

མས་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་འབྱུང་བ་བཞི་ནི། སྲ་གཤེར་དྲོ་གཡོའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ས་ལ་སོགས་པ་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ གིས་འབྲས་གཟུགས་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་ཁྱད་པར་དུ་སས་འཛིན་ཆུས་སྡུད་མེས་སྨིན་རླུང་གིས་མི་རུལ་བའམ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་དག་ནི་ས་ཁམས་དང་། །ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་ ཁམས་དང་། །འཛིན་པ་ལ་སོགས་ལས་སུ་གྲུབ། །སྲ་གཤེར་དྲོ་ཉིད་གཡོ་རྣམས་ཏེ། །ཞེས་སོ། །དབང་དོན་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཉིད་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་གསུང་བ་ན་གཟུགས་ཅན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང་། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་གསུང་བ་ན་ཐོགས་བཅས་ཀྱི་ཁམས་བཅུ་ཞེས་བསྟན་ཏེ། 4-81 དབང་དོན་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ། །སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང་ཁམས་བཅུར་འདོད། །ཅེས་སོ། །ཚོར་བ་ནི་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་སྟེ། །ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་དང་། རྟེན་གྱི་ སྒོ་ནས་མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་གོ །འདུ་ཤེས་ནི་ཡུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་མ་འདྲེས་པར་མཚན་མར་འཛིན་པའམ་འདུ་ཤེས་པ་སྟེ། སྔོ་སེར་སོགས་དོན་ དང་། ཕོ་མོ་སོགས་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའོ། །དེ་ཡང་། ཚོར་བ་མྱོང་པའོ། །འདུ་ཤེས་ནི་མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །འདུ་བྱེད་ནི་ཕུང་པོ་གཞན་བཞི་ལས་ རྫས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱེ་སྨྲའི་ལུགས་ལ་ཡིན་ཡང་། མདོ་སྡེ་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཕུང་པོ་གཞན་བཞི་ལས་རྫས་གཞན་དུ་མི་འདོད་པས་ཡུལ་མངོན་པར་ འདུ་བྱེད་པས་འདུ་བྱེད་དུ་བརྗོད་དགོས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་དང་། མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་བྱུང་བཞི་བཅུ་རྩ་དྲུག་ལས་ཚོར་འདུ་གཉིས་ མ་གཏོགས་པའི་ལྷག་མ་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་བཞི་བཅུ་རྩ་དྲུག་ནི། །ཚོར་དང་འདུ་ཤེས་སེམས་པ་དང་། །འདུན་དང་རེག་དང་བློ་གྲོས་དྲན། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་མོས་པ་དང་། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཐམས་ཅད་པའོ། ། 4-82 ཞེས་སེམས་ཀྱི་ས་མང་བཅུ་དང་། དད་དང་བག་ཡོད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །བཏང་སྙོམས་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད། །རྩ་བ་རྣམ་གཉིས་མི་འཚེ་དང་། །བརྩོན་འགྲུས་རྟག་ཏུ་དགེ་ལས་བྱུང་། །ཞེས་དགེ་བའི་ས་བཅུ་ དང་། །རྨོངས་དང་བག་མེད་ལེ་ལོ་དང་། །མ་དད་པ་དང་རྨུགས་དང་རྒོད། །ཉོན་མོངས་ཅན་ལས་རྟག་ཏུ་བྱུང་། ཞེས་ཉོན་མོངས་པའི་ས་པ་དྲུག་དང་། མི་དགེ་ལ་ནི་ཁྲེལ་མེད་དང་། །ངོ་ཚ་མེད་ པའོ་ཞེས་མི་དགེ་བའི་ས་པ་གཉིས་དང་། ཁྲོ་བ་དང་། འཁོན་དུ་འཛིན་དང་གཡོ་དང་ནི། །ཕྲག་དོག་འཚིག་འཆབ་སེར་སྣ་དང་། །རྒྱུ་དང་རྒྱགས་དང་རྣམ་འཚེ་ནི། །ཉོན་མོངས་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས། ། ཞེས་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་ས་པ་བཅུ་དང་། དེ་ཡི་སྟེང་དུ་དབྱིག་བཤེས

【現代漢語翻譯】四大要素（梵文：catvāri mahābhūtāni），作為產生物質的因素，指的是具有堅硬、潮濕、溫暖和運動性質的四種元素，即地、水、火、風。它們產生了果，特別是地能保持，水能聚集，火能成熟，風能防止腐爛或增長。這些要素是地界（梵文：pṛthivī-dhātu），水界（梵文：ap-dhātu），火界（梵文：tejas-dhātu），風界（梵文：vāyu-dhātu），由保持等作用組成，如頌云：『地水火風界，持聚成熟動，由持等作用。堅濕暖與動。』當講述十二處（梵文：dvādaśa āyatanāni）時，這十種感官對象也被稱為十種有色處；當講述十八界（梵文：aṣṭādaśa dhātavaḥ）時，則被稱為十種有礙界。如頌云：『唯彼諸境，立為十處，及十界。』感受（梵文：vedanā）是體驗對象的特殊性。從本質上講，有樂受（梵文：sukha）、苦受（梵文：duḥkha）和舍受（梵文：upekṣā）三種；從所依上講，有眼觸所生受等六種。想（梵文：saṃjñā）是不混淆地執取對象的特徵或認識，即執取青、黃等事物和男女等名稱的差別特徵。如頌云：『感受即體驗，想是取相性。』行（梵文：saṃskāra）蘊，按照有部宗（梵文：Sarvāstivāda）的觀點，是不同於其他四蘊的另一種實有之物，被稱為『有為』。然而，經部宗（梵文：Sautrāntika）等不認為不相應行是不同於其他四蘊的實有之物，因此必須說，『行』是指顯現對象的行為。因此，行有與心相應行和不相應行兩種。前者是指四十六種心所（梵文：caitasika dharma）中，除了受和想之外的其餘部分。這四十六種心所是：『受與想，思與欲，觸與慧與念，作意勝解定，一切心。』這是十種遍行心所（梵文：sarvatraga）。『信與不放逸，輕安與舍，慚愧恒于善。』這是十一種善心所（梵文：kuśala）。『癡與放逸，懈怠不信，掉舉及昏沉，恒從煩惱生。』這是六種根本煩惱（梵文：mūlakleśa）。『無慚于不善，無愧。』這是兩種不善心所（梵文：akuśala）。『忿與恨，覆與嫉，惱慳誑，諂與害，無羞無惡。』這是十種小隨煩惱（梵文：upakleśa）。在這些之上，還有世親（梵文：Vasubandhu）。

【English Translation】 The four elements (Sanskrit: catvāri mahābhūtāni), as the factors that give rise to matter, refer to the four elements of earth, water, fire, and wind, which have the characteristics of hardness, moisture, warmth, and motion. They produce fruits, especially earth can hold, water can gather, fire can mature, and wind can prevent decay or growth. These elements are the earth element (Sanskrit: pṛthivī-dhātu), the water element (Sanskrit: ap-dhātu), the fire element (Sanskrit: tejas-dhātu), and the wind element (Sanskrit: vāyu-dhātu), composed of functions such as holding. As the verse says: 'Earth, water, fire, and wind elements, hold, gather, mature, and move, by holding and other functions. Hardness, moisture, warmth, and motion.' When speaking of the twelve āyatanas (Sanskrit: dvādaśa āyatanāni), these ten sense objects are also called the ten forms of āyatanas; when speaking of the eighteen dhātus (Sanskrit: aṣṭādaśa dhātavaḥ), they are called the ten obstructive dhātus. As the verse says: 'Only those objects are established as ten āyatanas and ten dhātus.' Feeling (Sanskrit: vedanā) is experiencing the particularity of an object. Essentially, there are three types: pleasant feeling (Sanskrit: sukha), painful feeling (Sanskrit: duḥkha), and neutral feeling (Sanskrit: upekṣā); based on the support, there are six types, such as feeling arising from eye contact. Perception (Sanskrit: saṃjñā) is grasping or recognizing the characteristics of an object without confusion, that is, grasping the distinguishing features of things like blue and yellow, and names like male and female. As the verse says: 'Feeling is experiencing, perception is the nature of grasping characteristics.' The aggregate of formations (Sanskrit: saṃskāra), according to the Sarvāstivāda school, is another real entity different from the other four aggregates, called 'conditioned'. However, the Sautrāntika school and others do not consider non-associated formations to be real entities different from the other four aggregates, so it must be said that 'formation' refers to the act of manifesting objects. Therefore, there are two types of formations: those associated with mind and those not associated with mind. The former refers to the remainder of the forty-six mental factors (Sanskrit: caitasika dharma) other than feeling and perception. These forty-six mental factors are: 'Feeling and perception, thought and desire, contact and wisdom and mindfulness, attention, resolution, concentration, all minds.' These are the ten pervasive mental factors (Sanskrit: sarvatraga). 'Faith and non-negligence, tranquility and equanimity, shame and conscience are always virtuous.' These are the eleven virtuous mental factors (Sanskrit: kuśala). 'Ignorance and negligence, laziness, disbelief, agitation and dullness, always arise from afflictions.' These are the six root afflictions (Sanskrit: mūlakleśa). 'Shamelessness towards non-virtue, and lack of conscience.' These are the two unwholesome mental factors (Sanskrit: akuśala). 'Anger and resentment, concealment and jealousy, annoyance and stinginess, deceit and flattery and harm, shamelessness and malice.' These are the ten minor afflictions (Sanskrit: upakleśa). On top of these, there is Vasubandhu (Sanskrit: Vasubandhu).

་ཀྱིས། །རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་འགྱོད་པ་དང་། །གཉིད་དང་ཁོང་ཁྲོ་ཆགས་རྣམས་དང་། །ང་རྒྱལ་ཐེ་ཚོམ་ཞེས་བྱ་བ། །བརྒྱད་ནི་ ངེས་པ་མིན་པར་བཤད། །ཅེས་མ་ངེས་པ་བརྒྱད་བཤད་པ་རྣམས་སོ། ། གཉིས་པ་ནི། མི་ལྡན་པ་ཡི་འདུ་བྱེད་རྣམས། །ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་སྐལ་མཉམ་དང་། །འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག་དག་དང་། །སྲོག་དང་ མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་ནི། །མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་། །ཞེས་པ་རྣམས་ཏེ་ངོས་འཛིན་འོག་ཏུ་འཆད་དོ། །དེ་ལྟར་ཚོར་འདུ་འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ། འདུས་མ་བྱས་གསུམ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་སྟོན་པ་ན་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། 4-83 ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་སྟོན་པ་ན་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཞེས་མིང་ཐ་དད་དུ་བརྗོད་ལ་རྫས་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་། དེ་གསུམ་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་དང་། །འདུས་མ་བྱས་དང་བཅས་པ་ནི། ། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་སོ། །རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི། བདག་རྐྱེན་མིག་སོགས་དབང་པོ་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་སོགས་དོན་གྱི་ངོ་བོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ་སྟེ། རྣམ་ཤེས་ སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། །ཞེས་སོ། །སོ་སོའི་སྒྲ་ནི། རྣམ་ཤེས་དྲུག་པོ་ལ་ཡུལ་གྱི་ངེས་པ་སོ་སོར་ཡོད་པས་སྨོས་པའོ། །དེ་ཡང་མིག་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་ཀྱི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་རིག་པའི་ མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཀྱི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་རིག་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པའི་བར་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །རྣམ་ཤེས་ཕུང་པོ་དེ་དག་ སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་འཆད་པ་ན་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་འཆད་པ་ན་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་དྲུག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཏེ་བདུན་དུའང་འདོད་དེ། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན། །ཁམས་ བདུན་དག་ཏུའང་འདོད་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་སྐྱེ་མཆེད་ནི། རྣམ་ཤེས་དྲུག་གི་ཉེར་སྤྱོད་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་པའི་ཆ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དེ། དེ་ཡང་དེ་དྲུག་གི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་མིག་སོགས་དབང་པོ་དྲུག་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། 4-84 དེ་དྲུག་གི་ཉེར་སྤྱོད་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་དྲུག་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བཞག་ལ། མཚན་གཞི་ནི་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །གསུམ་པ་ཁམས་ནི་ཉེར་སྤྱོད་འཛིན་ པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་ཤེས་དྲུག་གི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་ལ་མིག་སོགས་དབང་པོའི་ཁམས་དྲུག དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་ལ་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་གྱི་ཁམས་དྲུག རང་གི་མཚན་ཉིད་ ཀྱི་འཛིན་པ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དྲུག་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །དེ་ལ་མིག་གི་ཁམས་ནི་འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་མིག་གི་དབང་པོ་ནི། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེར་སྤྱོད་བཟུང་ ཟིན་

【現代漢語翻譯】通過分別觀察、分析、後悔，以及睡眠、憤怒、貪慾等，還有我慢、懷疑等，這八種是不確定的。以上是不確定的八種。第二部分是：不相應的行。包括獲得與未獲得、同分、無想定和滅盡定，以及命根和名身等，這些將在後面詳細解釋。因此，受、想、行三種非色法，加上無為法，共同構成了十二處中的法處，以及十八界中的法界，只是名稱不同，本質是相同的。正如經文所說：『這三者（受、想、行）和非色法，以及無為法，被稱為法處和法界。』識蘊：依賴於眼等六根作為增上緣，對色等對境的自性進行識別。即『各種識各自進行識別』。『各自』一詞強調六識對各自對境的確定性。從依賴於眼根識別色境的眼識，到依賴於意根識別法境的意識，都應如此理解。這些識蘊在解釋十二處時，被稱為意處；在解釋十八界時，則被認為是六識界和意界，共七界。經文說：『意處也是它，也被認為是七界。』第二，處：是六識生起和作用的門戶。也就是說，六根作為六識作用的場所，是生起的門戶，因此眼等六根是內處；六境作為六識所緣的對境，是生起的門戶，因此色等六境是外處。其定義如前所述。第三，界：是執持作用。也就是說，眼等六根執持六識作用的場所，因此是六根界；色等六境執持六識所緣的對境，因此是六境界；六識各自執持自己的自性，因此是六識界，總共十八界。其中，眼界是指過去和現在的眼根，是眼識所執持的作用。

【English Translation】 Through observation, analysis, regret, as well as sleep, anger, greed, etc., and pride, doubt, etc., these eight are said to be uncertain. The above are the eight uncertain ones. The second part is: non-associated formations. These include attainment and non-attainment, commonality, the state of non-perception, and cessation, as well as life force and name-form, etc., which will be explained in detail later. Therefore, feeling, perception, and formation, the three non-form phenomena, together with the unconditioned, constitute the 'Dharma-sphere' in the twelve sources (Skandha), and the 'Dharma-realm' in the eighteen realms, with different names but the same essence. As the scripture says: 'These three (feeling, perception, and formation) and non-form, together with the unconditioned, are called the Dharma-sphere and Dharma-realm.' The Aggregate of Consciousness: It relies on the six faculties such as the eye as the dominant condition to individually recognize the nature of objects such as forms. That is, 'each consciousness individually recognizes.' The word 'individually' emphasizes the certainty of the six consciousnesses regarding their respective objects. From the eye consciousness that relies on the eye faculty to recognize the form object, to the mind consciousness that relies on the mind faculty to recognize the dharma object, it should be understood in this way. These aggregates of consciousness, when explaining the twelve sources, are called the 'mind source'; when explaining the eighteen realms, they are considered the six consciousness realms and the mind realm, a total of seven realms. The scripture says: 'The mind source is also it, and it is also considered the seven realms.' Second, Sources: are the gateways for the arising and functioning of the six consciousnesses. That is, the six faculties, as the places where the six consciousnesses function, are the gateways for arising, therefore the six faculties such as the eye are the inner sources; the six objects, as the objects of the six consciousnesses, are the gateways for arising, therefore the six objects such as forms are the outer sources. Their definitions are as mentioned above. Third, Realms: are the holders of function. That is, the six faculties hold the places where the six consciousnesses function, therefore they are the six faculty realms; the six objects hold the objects of the six consciousnesses, therefore they are the six object realms; the six consciousnesses each hold their own nature, therefore they are the six consciousness realms, a total of eighteen realms. Among them, the eye realm refers to the past and present eye faculty, which is the function held by the eye consciousness.

པ་དང་འཛིན་བཞིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་ཆེན་པ་རྣམས་ཀུན་གཞི་ལ་ཡོད་པའི་མིག་གི་ས་བོན་དང་། ད་ལྟར་མིག་དབང་གི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་སྟེ་ དེ་དག་མིག་གི་རྒྱུ་ཡིན་པས་མིག་གི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་དོན་རྣམ་ཤེས་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །འོ་ན་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ ཁམས་སུ་བཤད་པ་མིན་ནམ། དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དེ་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་མེད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འཇུག་ཤེས་དྲུག་པོ་གང་རུང་འདས་མ་ཐག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཡིད་ཤེས་ཕྱི་མའི་རྟེན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཡིན་ནོ། ། 4-85 དེ་ལྟར་ན་རྣམ་ཤེས་ཁམས་དྲུག་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་སུ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། རྣམ་ཤེས་དང་པོ་ལྔ་མིག་སོགས་དབང་པོ་ལྔ་ལ་བརྟེན་ལ། ཡིད་ཤེས་ལ་རྟེན་ གཞན་མེད་པས་དྲུག་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། རྣམ་ཤེས་ཁམས་དྲུག་ལ་སོགས་སུ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་རྣམ་པར་བཞག་པས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་། རྣམ་པར་ཤེས་ པ་དྲུག་དང་ཡིད། །དྲུག་པོ་འདས་མ་ཐག་པ་ཡི། །རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་དེ་ཡིད་དོ། །དྲུག་པའི་རྟེན་ནི་རབ་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །ཁམས་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་སོ། །འདི་དག་འོག་ཏུ་ཤེས་བྱ་ གཞི་ལྔའི་སྐབས་སུ་བཤད་ཀྱང་རུང་མོད། ལྗོན་ཤིང་ཉིད་ཀྱི་ས་བཅད་འདེབས་ཚུལ་གྱི་དགོངས་པ་བསྐང་བའི་ཕྱིར་དང་། བློ་དམན་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་འདིར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། ། གཉིས་པ་བསྡུ་ བའི་ཚུལ་ལ། ཟག་བཅས་ཟག་མེད་ཀྱིས་བསྡུ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱིས་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་ཟག་བཅས་ནི། ལམ་བདེན་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ དང་། ཁམས་ཕྱེད་དང་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མདོར་ན་སྡུག་ཀུན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཟག་པ་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-86 དེ་ཡང་། ལམ་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས། །ཟག་བཅས་གང་ཕྱིར་དེ་དག་ལ། །ཟག་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་ཏེ། འདིར་རྒྱས་པའི་དོན་ཕན་ཚུན་འཕྲོད་ཅིང་མཐུན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཟག་ མེད་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ནང་ནས་ལམ་བདེན་དང་། དེར་མ་ཟད་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་བསྡུས་པའི་འདུས་མ་བྱས་གསུམ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གང་ལས་ཟག་པ་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་ བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་། ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་། །འདུས་མ་བྱས་རྣམས་གསུམ་ཡང་སྟེ། །ཞེས་སོ། །གོང་དུ་ལམ་མ་གཏོགས་པའི་ཞེས་པས་ལམ་བདེན་ཐོགས་མེད་དུ་རྟོགས་ནུས་ཀྱང་། འཇ

【現代漢語翻譯】因為它們是原因和執持者。大乘行者認為，存在於阿賴耶識中的眼識種子，以及現在顯現為眼根的阿賴耶識的成熟部分，這些是眼睛的原因，因此被稱為眼界。同樣，對於其餘的根、境、識也要理解。那麼，六識不是已經在識界中解釋了嗎？除了這些之外，意界是什麼呢？除了這些之外，沒有其他的意界。然而，六種入識中的任何一種剛剛過去的狀態的識，是後續意識的所依，因此是意界。這樣，如果六識界被包含在意界中，那麼就不會變成十八界了吧？前五個識依賴於眼等五根，而意識沒有其他的依賴。爲了建立第六個意識，即意識的所依，將六識界等分為意界，因此變成了十八界。就像這樣：『六種識和意，剛剛過去的六種，任何識都是意，爲了建立第六者的所依，因此認為是十八界。』這些內容即使在下面五種所知境的章節中解釋也可以，但爲了滿足建立樹木自身章節方式的意願，並且爲了利益智慧低下者，所以在這裡解釋。第二，關於包含的方式：通過有漏和無漏來包含，以及通過法來包含。第一種，有漏是指除了道諦之外的所有有為法，也就是五蘊、十二處和十八界的一半。簡而言之，被苦和集二諦所包含的都是有漏的，因為它們會通過目標和相應的有漏增長。就像這樣：『除了道之外的有為法，都是有漏的，因為在這些法中，所有有漏都會增長。』這裡，增長的意思是相互適應和協調。無漏是指有為法中的道諦，以及被法處和界的一部分所包含的三種無為法，因為有漏不會從中增長。就像這樣：『無漏是道的真諦，以及三種無為法。』雖然上面『除了道之外』已經可以毫不費力地理解道諦，但爲了避免產生道諦不屬於無漏的疑惑，所以再次明確指出。

【English Translation】 Because they are the cause and the holder. Mahayana practitioners believe that the seed of eye consciousness existing in the Alaya consciousness, and the matured part of the Alaya consciousness that now appears as the eye faculty, these are the cause of the eye, therefore called the eye realm. Similarly, the remaining faculties, objects, and consciousnesses should also be understood. Then, aren't the six consciousnesses already explained in the consciousness realm? What is the mind realm other than these? There is no other mind realm other than these. However, the consciousness of any of the six entering consciousnesses that has just passed away is the basis of the subsequent mind consciousness, therefore it is the mind realm. Thus, if the six consciousness realms are included in the mind realm, then it will not become the eighteen realms, right? The first five consciousnesses rely on the five faculties such as the eye, and the mind consciousness has no other reliance. In order to establish the sixth consciousness, that is, the basis of consciousness, the six consciousness realms are divided into the mind realm, therefore it becomes the eighteen realms. Just like this: 'The six consciousnesses and the mind, the six that have just passed away, any consciousness is the mind, in order to establish the basis of the sixth, therefore it is considered the eighteen realms.' These contents can also be explained in the chapter on the five objects of knowledge below, but in order to fulfill the intention of establishing the chapter method of the tree itself, and for the benefit of those with low wisdom, it is explained here. Second, regarding the way of inclusion: including through contaminated and uncontaminated, and including through Dharma. The first, contaminated refers to all conditioned dharmas except for the path truth, that is, the five aggregates, the twelve places, and half of the eighteen realms. In short, whatever is included by the two truths of suffering and origin is contaminated, because they will grow through the object and corresponding contaminations. Just like this: 'All conditioned dharmas except for the path are contaminated, because in these dharmas, all contaminations will grow.' Here, the meaning of growth is to adapt and coordinate with each other. Uncontaminated refers to the path truth among conditioned dharmas, as well as the three unconditioned dharmas included in the Dharma place and part of the realm, because contaminations will not grow from them. Just like this: 'Uncontaminated is the truth of the path, and also the three unconditioned dharmas.' Although the path truth can be easily understood from 'except for the path' above, in order to avoid the doubt that the path truth does not belong to the uncontaminated, it is clearly pointed out again.

ིག་རྟེན་པའི་ ལམ་ཡང་ཟག་མེད་དུ་དོགས་པའི་གནས་ཡོད་པས་འདིར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེ་ཕལ་ཆེར་ལས། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཅེས་པའི་མཐར་དང་ཞེས་འབྱུང་བ་ ནི། འོག་གི་དྲུག་ནི་ཞེས་པས་འཁྲུལ་གཞི་བྱས་ནས་མི་མཁས་པ་དག་གིས་བཅོས་པར་སྣང་བས་མི་དགོས་ལ། དེའི་ཚབ་ཏུ་སྟེ་ཞེས་པ་འབྱུང་བ་རྣམས་དཔེ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་ ནམ་མཁའ་དང་འགོག་པ་གཉིས་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི་བྱས་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་སོ། ། 4-87 དེ་ཡང་ཞལ་ལུང་ལས། ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགོག་པ་གཉིས། །ཤིན་ཏུ་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། །ཤིན་ཏུ་བརྟེན་བྱས་འདུས་བྱས་ཀུན། །སྐད་ཅིག་མ་སྟེ་བདག་པོ་མེད། །ཅེས་སོ། །ཡང་ན་བསྡུ་བྱ་ཤེས་ བྱའི་གནས་སུམ་ཅུ་རྩ་ལྔ་པོ་དེ་དག་སྡུད་བྱེད་གཟུགས་ཕུང་དང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཚོས་ཁམས་གསུམ་གྱིས་རང་གི་ངོ་བོ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྡུས་ཏེ། དེ་ཡང་གཟུགས་ཕུང་གིས་ གཟུགས་ཅན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང་ཁམས་བཅུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་བསྡུས། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ་བརྒྱད་བསྡུས། ཆོས་ཁམས་ཀྱིས་ཚོར་འདུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་ པོ་གསུམ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་བཞི་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་། ཕུང་པོ་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། །ཁམས་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས། །ཞེས་སོ། །དབང་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ནི། སེམས་ཀྱི་ རྟེན་མིག་སོགས་དབང་པོ་དྲུག བྱེ་བྲག་འབྱེད་བྱེད་ཕོ་དབང་མོ་དབང་གཉིས། གནས་བྱེད་སྲོག་གི་དབང་པོ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག ཡིད་བདེ་ཡིད་མི་བདེ་བཏང་སྙོམས་ཏེ་ ལྔ། རྣམ་བྱང་ཚོགས་སོག་བྱེད་དད་པ། བརྩོན་འགྲུས། དྲན་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན། ཤེས་རབ་སྟེ་ལྔ། རྣམ་པར་བྱང་བར་བྱེད་པ་ལ་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཀུན་ཤེས་པ། ཀུན་ཤེས་ལྡན་པའི་དབང་པོ་དང་གསུམ་སྟེ་ཉེར་གཉིས་སོ། ། 4-88 དེ་ཡང་། སེམས་ཀྱི་རྟེན་དང་དེའི་བྱེ་བྲག །གནས་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །ཚོགས་དང་རྣམ་བྱང་ཇི་སྙེད་པ། །དབང་པོ་དག་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ། །ཞེས་སོ། །རྒྱུ་དྲུག་ནི། བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་ བ་དང་། །སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། །ཀུན་དུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་ཏེ། །རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་སོ། །འབྲས་བུ་ལྔ་ནི། རྣམ་སྨིན། རྒྱུ་མཐུན། བདག་པོ། སྐྱེས་བུ། བྱེད་པ། དྲི་ མ་མེད་པའོ། །རྐྱེན་བཞི་ནི། རྒྱུའི་རྐྱེན། དམིགས་པ། དེ་མ་ཐག་པ། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏེ་འདི་དག་ཞིབ་ཏུ་མ་སྤྲོས་སོ། ། ༈ བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ། སྤྱི་དོན་གཉིས་པ་བསྡུས་ཏེ་བས

【現代漢語翻譯】由於依賴之路也有可能存在雜染，因此這裡才說是道諦。關於樹的比喻，大多數版本在『法界之一部分』之後都有『和』字，這似乎是因為下面的『六個是』造成了誤導，被不精通的人修改了，所以不需要。取而代之的是，出現『即』字的那些版本才是正確的。二是，除了虛空和滅盡之外的所有法都是有為法，因為它們是由因緣所造的事物。三是，因為不是所造的事物，所以是無為法。 4-87 此外，在《口訣》中說：『虛空和滅盡二者，是完全的無為法。完全依賴的是所有有為法，都是剎那生滅，沒有主宰。』或者說，可以將三十五種應攝受的所知處，通過色蘊、意界和法界這三者，以其自身性質來攝受。具體來說，色蘊攝受十種色處和十種色界，共二十種；意界攝受七種識界和識蘊，共八種；法界攝受受蘊、想蘊、行蘊這三種，以及法處，共四種。正如所說：『蘊、處和界，一者可攝一切。』二十二根是：心的所依眼等六根；區分差別的男女二根；作為所依的命根；以及帶來煩惱的樂受、苦受、喜受、憂受、舍受這五種；使解脫聚集的信根、精進根、念根、定根、慧根這五種；以及使完全解脫，使不瞭解的完全瞭解的未知當知根、已知根、具知根這三種，共二十二種。 4-88 正如所說：『心的所依及其差別，所依和帶來煩惱的，聚集和完全解脫有多少，根也有多少。』六因是：『能作因、俱生因，同類因、相應因，遍行因和異熟因，因被認為是六種。』五果是：異熟果、等流果、增上果、士用果、離系果。四緣是：因緣、所緣緣、等無間緣、增上緣，這裡不詳細闡述。簡略地開示第二個總義是簡略地開示

【English Translation】 Since the path of reliance also has the potential for defilement, it is referred to here as the Truth of the Path. Regarding the tree analogy, most versions have the word 'and' after 'one aspect of the Dharma realm,' which seems to have been modified by unskilled individuals due to the misleading nature of 'the following six are,' so it is not needed. Instead, versions with 'namely' are the correct ones. Secondly, all dharmas except for space and cessation are conditioned, because they are things made by causes and conditions. Thirdly, because it is not a made thing, it is unconditioned. 4-87 Moreover, in the Oral Instructions, it says: 'Space and cessation, are completely unconditioned. Completely dependent are all conditioned things, they are momentary and without a master.' Alternatively, the thirty-five objects to be collected, the knowable, can be collected by the three: the form aggregate, the mind element, and the dharma element, through their own nature. Specifically, the form aggregate collects the ten form sense bases and the ten form realms, totaling twenty. The mind element collects the seven consciousness realms and the consciousness aggregate, totaling eight. The dharma element collects the three: the feeling aggregate, the perception aggregate, and the mental formation aggregate, as well as the dharma sense base, totaling four. As it is said: 'One aggregate, sense base, and realm, collects all.' The twenty-two faculties are: the six faculties that are the basis of mind, such as the eye; the two faculties of male and female that distinguish differences; the life faculty that serves as a basis; and the five feelings that cause affliction: pleasure, pain, joy, sorrow, and equanimity; the five faculties that gather towards liberation: faith, effort, mindfulness, concentration, and wisdom; and the three that cause complete liberation, causing the complete understanding of what is not understood: the faculty of 'I shall know what has not been known,' the faculty of knowledge, and the faculty of the knower, totaling twenty-two. 4-88 As it is said: 'The basis of mind and its differences, the basis and what causes affliction, how many are gathered and completely liberated, so many are the faculties.' The six causes are: 'The efficient cause, the co-emergent cause, the similar cause, the corresponding cause, the pervasive cause, and the ripening cause, cause is considered to be six types.' The five results are: the ripened result, the result similar to the cause, the dominant result, the man-made result, and the purified result. The four conditions are: the causal condition, the object condition, the immediately preceding condition, and the dominant condition, these are not elaborated in detail here. Briefly Shown The second general meaning is briefly shown

ྟན་པ་ལ། སྣང་བ་གཟུགས་ཀྱི་གཞི། གཙོ་ བོ་སེམས་ཀྱི་གཞི། འཁོར་སེམས་བྱུང་གི་གཞི། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་གཞི། འདུས་མ་བྱས་རྟག་པའི་གཞིའོ། །དང་པོ་གཟུགས་ཀྱི་གཞི་ནི་སྔར་བཤད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ། དེ་ཡང་ ཁམས་འོག་མ་གཉིས་ཁོ་ན་ན་ཡོད་དོ། །དེ་རྫས་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་གཟུགས་ཁམས་ན་དྲི་རོ་གཉིས་མེད་པས་དབང་པོའི་རྡུལ་དང་སྒྲའི་རྡུལ་གང་ཡང་མེད་པའི་བསགས་ པའི་གོང་བུ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ལ་སོགས་བྱེད། འབྱུང་བ་བཞི་དང་། གཟུགས་དང་རེག་བྱའི་རྡུལ་ཏེ་རྫས་དྲུག་དང་ལྡན་ལ། དེའི་སྟེང་དུ་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་ལྟ་བུ་ལུས་དབང་དང་ལྡན་ན་རྫས་བདུན་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེ་ཞིང་། 4-89 མིག་སོགས་དབང་པོ་གཞན་དང་ལྡན་པ་ལ་དེ་ཉིད་དང་ཁྱབ་བྱེད་སྔར་གྱི་བདུན་ཏེ་རྫས་བརྒྱད་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེའོ། །འདོད་ཁམས་ན་དྲི་རོ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་པས་བསགས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ལ་རྫས་ བརྒྱད་དང་། ལུས་དབང་དང་ལྡན་པ་ལ་དགུ་དང་། དབང་པོ་གཞན་ལྡན་ལ་རྫས་བཅུ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ། འདོད་ན་དབང་པོ་མེད་པ་དང་། །སྒྲ་མེད་ཕྲ་རབ་རྡུལ་རྫས་བརྒྱད། །ལུས་དབང་ལྡན་ལ་ རྫས་དགུ་དང་། །དབང་པོ་གཞན་ལྡན་རྫས་བཅུ་འོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཉིད་སྒྲ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་ན་རྫས་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་པར་སྐྱེའོ། །འདིར་རྫས་ཀྱི་དོན་ཡང་འབྱུང་བ་བཞི་ནི་རྫས་ཀྱི་རིགས་ལ་ རྫས་སུ་བཟུང་ཞིང་། གཞན་རྣམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རིགས་ལ་རྫས་སུ་བཟུང་བ་ཡིན་ནོ། །རྫས་རྣམས་མཉམ་པོར་ཡོད་ཀྱང་འགའ་ཞིག་གསལ་བར་དམིགས་པ་ནི་རྫས་ཀྱི་ནུས་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ ན་ཁབ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་ཤིང་ལོས་ལུས་ལ་བྲུད་པ་ན་ཁབ་ཀྱི་རེག་བྱ་གསལ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཀྱི་གཞི་ཐམས་ཅད་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་ལ་རྡུལ་ཕྲན་དང་རགས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆ་ཤས་མེད་པ་དབུས་རྡུལ་ལ་ཕྱོགས་དྲུག་གི་རྡུལ་གྱིས་བསྐོར་བ་བར་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་དོན་གྲུབ་ལས། ཐ་དད་ཕྱོགས་ནས་མང་པོ་དག ། 4-90 འགའ་ལ་ཀུན་ནས་བསྐོར་ཙམ་དུ། །བརྗོད་པར་ཟད་ཀྱི་རྡུལ་དེ་ནི། །ཆ་ཤས་བཅས་པའི་བདག་ཉིད་མིན། །ཞེས་ཏེ་ཆ་ཡོད་ན་ཆ་ཤས་གཞན་དབྱེར་རུང་བས་རྡུལ་ཕྲན་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། དེས་བརྩམ་པའི་རགས་པ་རྣམས་ནི་གཡག་རྔ་དང་ནེའུ་གསེང་ལྟར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུས་ནས་བྱ་བ་གཅིག་བྱེད་པས་རྫས་སུ་གྲུབ་པར་འདོད་ལ། རྡུལ་ཕྲན་སོ་སོར་མི་འགྱེས་པ་ནི་འཛིན་པར་བྱེད་ པའི་རླུང་གིས་བསྡུས་པས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །རྡུལ་ཕྲན་དེའང་དབང་ཤེས་ལ་སྣང་བ་ལ། རྟོག་པས་རགས་པ་ངེས་པར་འདོད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་གཅིག་ཉིད་དུ་ ངེས་པར་བྱེད། །དེ་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི། །རྣམ་པར་ཤེས

【現代漢語翻譯】基（藏文：གཞི།，根本）有五種：顯現之基是色（藏文：གཟུགས།，形態），主導之基是心（藏文：སེམས།，意識），隨行之基是心所（藏文：སེམས་བྱུང་།，心理活動），不相應之基是行（藏文：འདུ་བྱེད།，作為），無為之基是常（藏文：རྟག།，永恒）。首先，色之基是之前所說的色蘊（藏文：གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ།，物質的集合），它只存在於下兩界（欲界和色界）。其中，極微小的物質有六種。例如，在色界中，沒有氣味和味道，因此也沒有感官的微粒和聲音的微粒。一個聚集的微小粒子由四大（藏文：འབྱུང་བ་བཞི།，地、水、火、風）和色、觸的微粒組成，共有六種物質。如果再加上指尖般的身體感官，則七種物質同時產生。如果再加上眼睛等其他感官，則與之前的七種物質一起，共有八種物質同時產生。在欲界中，有氣味和味道，因此一個聚集的微小粒子有八種物質。如果再加上身體感官，則有九種物質。如果再加上其他感官，則有十種物質同時產生。如雲：『在欲界中，沒有感官和沒有聲音的微小粒子有八種物質，具有身體感官的有九種物質，具有其他感官的有十種物質。』如果它與聲音一起產生，則具有十一種物質。這裡，物質的意義是，四大被認為是物質的種類，其他的則被認為是生處（藏文：སྐྱེ་མཆེད།，感官來源）的種類。即使物質平等存在，但有些物質顯得更清晰，這是由於物質能力的差異。例如，當針和木頭一起刺入身體時，針的觸感更清晰。因此，所有的色之基都只是物質。它們分為微粒和粗大兩種。第一種是：沒有部分的中心微粒被六個方向的微粒包圍，中間有間隔。如外道義成子（藏文：ཕྱི་རོལ་དོན་གྲུབ།，佛教術語，指外道修行者）所說：『從不同的方向，許多微粒只是圍繞著一個微粒。所說的微粒不是具有部分的自性。』因為如果有部分，就可以區分出其他部分，因此不能成為微粒。由這些微粒組成的粗大物質，就像牦牛尾和嫩草一樣，聚集在一個方向上，執行一個功能，因此被認為是物質。微粒之所以不分離，是因為被執持的風聚集在一起。微粒顯現在感官意識中，但概念認為它是粗大的。如雲：『分別唸的意識，將它確定為一個。因此，認識到它自己的特徵。』

【English Translation】 The basis (Tibetan: གཞི།) has five aspects: the basis of appearance is form (Tibetan: གཟུགས།), the basis of dominance is mind (Tibetan: སེམས།), the basis of accompaniment is mental factors (Tibetan: སེམས་བྱུང་།), the basis of non-association is formations (Tibetan: འདུ་བྱེད།), and the basis of the unconditioned is permanence (Tibetan: རྟག།). Firstly, the basis of form is the aggregate of form (Tibetan: གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ།) mentioned earlier, which exists only in the two lower realms (the desire realm and the form realm). Among these, there are six extremely small substances. For example, in the form realm, there are no smells or tastes, so there are no sensory particles or sound particles. An aggregate of tiny particles consists of the four elements (Tibetan: འབྱུང་བ་བཞི།, earth, water, fire, and wind) and particles of color and touch, making a total of six substances. If we add the body sense like the tip of a finger, then seven substances arise simultaneously. If we add other senses such as the eyes, then together with the previous seven substances, eight substances arise simultaneously. In the desire realm, there are smells and tastes, so an aggregate of tiny particles has eight substances. If we add the body sense, there are nine substances. If we add other senses, then ten substances arise simultaneously. As it is said: 'In the desire realm, tiny particles without senses and without sound have eight substances, those with the body sense have nine substances, and those with other senses have ten substances.' If it arises with sound, then it arises with eleven substances. Here, the meaning of substance is that the four elements are considered as the category of substance, and the others are considered as the category of sense sources (Tibetan: སྐྱེ་མཆེད།). Even though substances exist equally, some substances appear clearer due to the difference in the power of the substances. For example, when a needle and wood are inserted into the body together, the touch of the needle is clearer. Therefore, all bases of form are only substances. They are divided into particles and gross forms. The first is: the indivisible central particle is surrounded by particles in six directions, with intervals in between. As the non-Buddhist philosopher Don Drub (Tibetan: ཕྱི་རོལ་དོན་གྲུབ།) said: 'From different directions, many particles merely surround one particle. The mentioned particle is not of the nature of having parts.' Because if it has parts, other parts can be distinguished, so it cannot be a particle. The gross forms composed of these particles, like a yak tail and tender grass, gather in one direction and perform one function, so they are considered as substances. The reason why the particles do not separate is that they are gathered together by the wind that holds them. The particles appear to sensory consciousness, but the concept considers it to be gross. As it is said: 'The consciousness of discrimination determines it as one. Therefore, it recognizes its own characteristics.'

་པས་རྡུལ་ཕྲན་རྣམས། །མི་སྣང་ཞེས་ནི་སྨྲ་བ་གང་། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་མ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །སེམས་ཀྱི་གཞི་ནི་སྔར་བཤད་པའི་ རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ །དེ་ཡང་གཟུགས་སོགས་གཟུང་བ་དང་། མིག་ཤེས་སོགས་འཛིན་པ་རྣམས་རྫས་ཐ་དད་དུས་མཉམ་པ། ཤེས་པ་ལ་དོན་གྱི་རྣམ་པ་མ་ ཤར་བར་དོན་ཉིད་ཐུག་ཕྲད་དུ་འཛིན་པར་འདོད་དེ་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ལས། དབང་སྐྱེས་བློ་ནི་རྣམ་མེད་ཀྱིས། །ཕྲ་རབ་བསགས་པ་དངོས་སུ་རིག །ཅེས་སོ། །གལ་ཏེ་བློ་དོན་ཐ་དད་དུས་མཉམ་ལ་འབྲེལ་བ་མེད་པས་གཟུང་འཛིན་དུ་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། 4-91 དམིགས་རྐྱེན་དང་ཤེས་པ་དུས་མཉམ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་སུ་འདོད་ཅིང་། རྒྱུ་ཚོགས་གཅིག་ལས་སྐྱེས་པས་མཚེ་མ་ལྟ་བུའི་འབྲེལ་པ་འཐད་པར་འདོད་དོ། །རྣམ་པ་མེད་ན་མིག་ཤེས་ཀྱི་སྒྲ་ཡང་རིག་པར་ ཐལ་ལོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་དེ་དག་དབང་པོ་ཐ་དད་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཕྱི་རོལ་དོན་གྲུབ་ལས། གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་དོན་རྣམས་ནི། །དབང་པོ་ཐ་དད་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །དེས་ ན་དེ་དག་གཅིག་པོ་ཡི། །མྱོང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་འདིར། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་རྟེན་བཅས་ཀྱི་དབང་པོ་དོན་ལ་ལྟ་བྱེད་ཡིན་གྱིས། ཤེས་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། མིག་གི་གཟུགས་ རྣམས་མཐོང་རྟེན་བཅས། །དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་ཤེས་མིན། །གང་ཕྱིར་བར་དུ་ཆོད་པ་ཡི། །གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་མེད་ཕྱིར་ལོ། །ཞེས་སོ། ། སེམས་བྱུང་གི་གཞི་ནི་སྔར་བཤད་པའི་ཚོར་འདུ་གཉིས་ཀྱང་གཏོགས་ པའི་སེམས་བྱུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་སྟེ། དེ་ཡང་མཛོད་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་ལས་བཞི་བཅུ་རྩ་དྲུག་ཏུ་གསུངས་པ་ནི། གཏི་མུག་མེད་པ་དང་ལྟ་བ་དང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་གསུམ་ཤེས་ རབ་ཀྱི་རྫས་དང་། རྣམ་གཡེངས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྫས་དང་། བརྗེད་ངས་དྲན་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་པས་དྲན་པའི་རྫས་སུ་འདུས་པ་ལ་བསམ་པ་ཡིན་ལ། 4-92 ལྗོན་ཤིང་ལས། སེམས་བྱུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ཏུ་གསུངས་པ་ནི་དེ་ལྔ་སོ་སོར་ཕྱེ་བ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་གྲངས་འདྲེན་ལུགས་ལྟར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་ བྱུང་བ་གཉིས་ནི་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེའོ། །དེའང་དབང་པོ་གཅིག་ལ་བརྟེན་པས་རྟེན་མཚུངས་པ་དང་། ཡུལ་གཅིག་ལ་དམིགས་པས་དམིགས་པ་མཚུངས་པ་དང་། སེམས་སྔོན་པོའི་རྣམ་ལྡན་ཡིན་ན་དེའི་འཁོར་གྱི་ཚོར་ བ་སོགས་ཀྱང་སྔོན་པོའི་རྣམ་ལྡན་ཡིན་པས་རྣམ་པ་མཚུངས་པ་དང་། ཅིག་ཅར་དུ་འཇུག་པ་སོགས་དུས་མཚུངས་པ་དང་། རིགས་འདྲ་གྲངས་མཉམ་པ་སྟེ་གཙོ་སེམས་རྫས་གཅིག་ཡིན་པ་ན་དེའི་འཁོར་གྱི་ ཚོར་བའང་རྫས་རེ་བར་གསུངས་པས་སོ། །དེ་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་རྣམ་པ་ལྔ། །ཞེས་སོ། །སེམས་བྱུང་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་མ

【現代漢語翻譯】『那些說微塵不可見的，他們的說法都不成立。』這是（經文中的）說法。心的基礎是之前所說的識蘊，也就是六識。它們是所取（的對象，如色等）和能取（的主體，如眼識等），這些在本體上是不同的，但在時間上是同時的。在意識中，事物的表象尚未顯現時，就認為事物本身是直接被感知的。如《般若心經》所說：『由根所生的意識，以無表象的方式，直接認知微塵的積聚。』如果認為意識和對像在本體上不同，時間上是同時的，並且沒有關聯，因此不能成立為所取和能取的關係，那麼（可以這樣解釋）： 4-91 （我們）認為所緣緣和意識是同時的因果關係，並且由於它們是從同一個因的集合中產生的，所以像雙胞胎一樣具有關聯性是合理的。如果有人認為，如果沒有表象，那麼眼識也會聽到聲音，這是不正確的，因為這些事物是不同根的對境。如《外境成就論》所說：『色、聲等事物，是不同根的行境。因此，它們不能被同一個（意識）所體驗。』因此，具有所依的根是觀察事物的方式，而不僅僅是意識。如《俱舍論》所說：『眼睛看到色，是具有所依的，但它不是依賴於它的識。因為被間隔的色是無法看到的。』心所的基礎是之前所說的受和想，以及包括它們在內的五十一個心所。雖然《俱舍論》及其註釋中說有四十六個，那是因為無癡、見和不正知這三個是智慧的本體，散亂是具有染污的等持，因此是等持的本體，以及失念是具有染污的正念，因此被歸為正念的本體。這是（一種）考慮方式。 4-92 《樹經》中說有五十一個心所，是因為將那五個（心所）分開考慮。但這並不是按照《集論》的計數方式。心和心所是同時產生的。它們具有五個共同點：所依相同，因為它們依賴於同一個根；所緣相同，因為它們緣于同一個對像；表象相同，如果心具有藍色的表象，那麼它的隨行受等也具有藍色的表象；時間相同，因為它們同時運作；種類相同，數量相等，也就是說，如果主要的心是一個本體，那麼它的隨行受也是一個本體。如經文所說：『具有五種相同的特徵。』心所也都是無表象的。

【English Translation】『Those who say that atoms are invisible, all their statements are not established.』 This is (the statement in the scripture). The basis of mind is the aggregate of consciousness previously described, which is the six consciousnesses. They are the grasped (objects, such as form, etc.) and the grasper (the subject, such as eye consciousness, etc.). These are different in substance but simultaneous in time. It is believed that when the appearance of things has not yet arisen in consciousness, the things themselves are directly perceived. As the Essence of Wisdom says: 『The consciousness born of the senses, in a non-appearing way, directly cognizes the accumulation of subtle particles.』 If it is thought that consciousness and object are different in substance, simultaneous in time, and have no connection, therefore it is not reasonable to establish them as the grasped and the grasper, then (it can be explained as follows): 4-91 (We) believe that the objective condition and consciousness are simultaneous cause and effect, and because they arise from the same collection of causes, it is reasonable to have a relationship like twins. If someone thinks that without appearance, eye consciousness would also hear sounds, this is not correct, because these things are the objects of different senses. As the Treatise on the Establishment of External Objects says: 『Form, sound, and other things are the objects of different senses. Therefore, they cannot be experienced by the same (consciousness).』 Therefore, the senses with support are the means of observing things, not just consciousness alone. As the Treasury of Knowledge says: 『The eye sees forms, it has support, but it is not the consciousness that relies on it. Because forms that are separated by an interval cannot be seen.』 The basis of mental factors is the feeling and discrimination previously described, as well as the fifty-one mental factors including them. Although the Treasury of Knowledge and its commentaries say there are forty-six, it is because the three—non-ignorance, view, and non-vigilance—are the substance of wisdom, distraction is a concentration with defilements, therefore it is the substance of concentration, and forgetfulness is a mindfulness with defilements, therefore it is classified as the substance of mindfulness. This is (one) way of considering it. 4-92 The Sutra on Trees says there are fifty-one mental factors because it considers those five (mental factors) separately. But this is not according to the counting method of the Compendium of Topics. Mind and mental factors arise simultaneously. They have five commonalities: the same basis, because they rely on the same sense; the same object, because they focus on the same object; the same appearance, if the mind has a blue appearance, then its accompanying feeling, etc., also have a blue appearance; the same time, because they operate simultaneously; the same kind and the same number, that is, if the main mind is one substance, then its accompanying feeling is also said to be one substance. As the scripture says: 『Having five identical characteristics.』 Mental factors are also without appearance.

ེད་རྫས་གྲུབ་ཏུ་འདོད་ལ། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གཉིས་ཀའང་གཞན་རིག་འབའ་ཞིག་ ཏུ་འདོད་ཀྱི། རང་རིག་མི་འདོད་ཀྱི། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཉིད་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། །ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་གཞི་ནི་སྔར་བཤད་པའི་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་བཞི་སྟེ། ཐོབ་པ་ནི་སྔར་མ་རྙེད་པ་རྙེད་པ་དང་། རྙེད་ཀྱང་ཉམས་པ་ལས་སླར་རྙེད་པ་དང་། 4-93 དེ་དག་གི་རྒྱུན་ལྡན་པའོ། །མ་ཐོབ་པ་ནི་དེ་ལས་ལྡོག་པའོ། །སྐལ་མཉམ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་འདྲ་བར་བྱེད་པའི་རྫས་ཁམས་དང་འགྲོ་བ་དང་སྐྱེ་གནས་ལ་སོགས་པ་རིགས་མཐུན་པའོ། །འདུ་ཤེས་ མེད་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ན་སྔོན་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རང་གི་ངང་གིས་འགགས་པའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ སྙོམས་འཇུག་ནི། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཚོགས་དྲུག་བཀག་པ་ལ་ཐར་པ་ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པས་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་བཀག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གོ །འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་ནི། སྲིད་རྩེ་ལ་བརྟེན་ ནས་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་ལ་སྐྱེ་སྟེ། འགོག་སྙོམས་ལ་ཞི་བ་མྱང་འདས་དང་འདྲ་བར་འདུ་ཤེས་པས་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་བཀག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །སྲོག་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཚེ་སྟེ་དྲོད་ དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་ནོ། །འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་ལས་སྐྱེ་བ་ནི་འདུས་བྱས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གནས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་སྐད་ཅིག་གནས་པའོ། །རྒ་བ་ནི་འདུས་བྱས་རྙིང་པར་ བྱེད་པའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་འདུས་བྱས་འཇིག་པའོ། །མིང་གི་ཚོགས་ནི། གཟུགས་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དོན་དེའི་བརྡར་བྱས་པའོ། །ཚིག་ནི་འདུས་བྱས་མི་རྟག་ཅེས་པ་ལྟ་བུ་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་སྟོན་པའི་ངག་གོ ། 4-94 ཡི་གེ་ནི་ཨ་ལ་སོགས་པ་མིང་ཚིག་གི་གཞིར་འགྱུར་པའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱང་གཟུགས་སེམས་སེམས་བྱུང་ལས་ཐ་དད་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་གཞི་ ནི་ནམ་མཁའ་ནི་བསྒྲིབ་བྱ་སྒྲིབ་བྱེད་དང་བྲལ་ཞིང་གཟུགས་ཅན་གྱི་གོ་འབྱེད་པའོ། །སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་ནི། བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ་སོར་བརྟགས་པས་ཐོབ་པའི་ འགོག་པ་གང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བའོ། །སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ནི་རྐྱེན་མ་ཚང་བས་མ་འོངས་པའི་ཆོས་ཟག་བཅས་ཟག་མེད་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གཏན་དུ་གེགས་བྱེད་ པའི་འགོག་པ་སྟེ་སྔ་མ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའོ། །འདི་དག་ཀྱང་རྟག་པའི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །ཡུལ་དབུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་བཞི་ཡིན་ཟེར་རོ།། །། ༈ ཟག་བཅས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ། ས

【現代漢語翻譯】他們認為，事物是真實存在的，並且心和心所法都僅僅是他識，不承認自識。正如寂護的弟子蓮花戒所說：『分別說部等不認為自識是現量，因為自己作用於自己是相違的。』非相應的行之所依是之前所說的十四種，即：得，指的是未獲得而獲得，或者已經獲得但失去後又重新獲得，以及這些的持續存在。未得指的是與此相反的情況。同分指的是使眾生在種類、去處和生處等方面相同的事物要素。無想定指的是生於無想天中的眾生，由於先前修習無想定之力的作用，心和心所法自然停止。無想定是指，依靠第四禪，通過將六識止息，並認為這是通往解脫的道路，從而止息心和心所法的等持。滅盡定是指，依靠有頂天，對想和受生起厭離，認為滅盡定如同寂滅涅槃一般，從而止息心和心所法的等持。命根指的是三界中的壽命，是暖和識的所依。有為法的四種相中，生指的是產生有為法。住指的是已產生的有為法持續存在一剎那。老指的是使有為法衰老。無常指的是有為法壞滅。名身指的是，如同『色』這個詞一樣，作為該事物的一種指代。句指的是，如同『有為法是無常的』這句話一樣，僅僅顯示事物差別的語言。字指的是阿等，是名和句的基礎。他們認為，這些也與色、心、心所法不同，是真實存在的實體。非有為法的所依是虛空，它沒有遮蔽和被遮蔽，並且為有色物提供空間。擇滅指的是，通過四諦的無間道之智慧，分別抉擇而獲得的滅，它與有漏法分離。非擇滅指的是，由於因緣不具足，對未來有漏和無漏法產生永久阻礙的滅，它與前者不同。他們認為，這些也是常住的實體。有部的一些人說，真如也是一種實體。有漏法的分別解說。

【English Translation】 They believe that things are truly existent, and that both mind and mental factors are merely other-consciousness, not acknowledging self-consciousness. As Kamalaśīla said: 'The Vaibhāṣikas and others do not consider self-consciousness to be direct perception, because it is contradictory for oneself to act upon oneself.' The basis of non-associated formations are the fourteen mentioned earlier, namely: attainment, which refers to obtaining what was not previously obtained, or re-obtaining what was lost, and the continuous existence of these. Non-attainment refers to the opposite of this. Homogeneity refers to the element that makes sentient beings similar in terms of species, destination, and place of birth. Non-conceptualization refers to beings born in the realm of non-conceptualization, where, due to the power of previously cultivated non-conceptual absorption, mind and mental factors cease spontaneously. Non-conceptual absorption refers to, relying on the fourth dhyana, stopping the six consciousnesses, and considering this as the path to liberation, thereby ceasing mind and mental factors. Cessation absorption refers to, relying on the peak of existence, generating aversion to perception and feeling, considering cessation absorption to be like peaceful nirvana, thereby ceasing mind and mental factors. Life force refers to the lifespan in the three realms, which is the basis of warmth and consciousness. Among the four characteristics of conditioned phenomena, origination refers to the production of conditioned phenomena. Duration refers to the momentary existence of what has arisen. Decay refers to the aging of conditioned phenomena. Impermanence refers to the destruction of conditioned phenomena. Name-body refers to, like the word 'form,' used as a designation for that thing. Sentence refers to, like the sentence 'conditioned phenomena are impermanent,' language that merely shows the difference of things. Letter refers to A, etc., which are the basis of names and sentences. They believe that these are also different from form, mind, and mental factors, and are truly existent entities. The basis of unconditioned phenomena is space, which is free from obscuration and being obscured, and provides space for material objects. Selective cessation refers to the cessation obtained through the wisdom of the uninterrupted path of the four truths, which is separate from contaminated phenomena. Non-selective cessation refers to the cessation that permanently hinders the arising of future contaminated and uncontaminated phenomena due to the lack of conditions, which is different from the former. They believe that these are also permanent entities. Some of the Vaibhāṣikas of Central Asia say that Suchness is also an entity. Explanation of the Particulars of Contaminated Phenomena.

ྤྱི་ དོན་གཉིས་པ་ཟག་བཅས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ། འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་འབྱུང་གི་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཟག་བཅས་ཏེ། དེ་ལ་ ཡང་གང་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། གང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཁམས་གསུམ་དང་ས་དགུས་བསྡུས་པའི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བ་ས་གསུམ། 4-95 གླིང་བཞིའི་མི། འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་དང་། གཟུགས་ཁམས་ན་གནས་རིགས་བཅུ་བདུན་དང་། གཟུགས་མེད་ན་སྐྱེ་མཆེད་མུ་བཞི་སྟེ་མདོར་ན་འདོད་ཁམས་ས་གཅིག གཟུགས་ཁམས་བསམ་གཏན་བཞི། གཟུགས་མེད་སྐྱེ་མཆེད་མུ་ བཞི་སྟེ་ས་དགུའོ། །འདི་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་འོག་ཏུ་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་སྟེ། དབྱེ་ན་ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་འབྱུང་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ལ་སེམས་པ་དང་བསམ་པའི་ལས་ནི། མཛོད་ལས། ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས། །དེ་ནི་སེམས་པ་དང་དེས་བྱས། །སེམས་པ་ཡིད་ ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ། །དེས་བསྐྱེད་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིད་དང་ལུས་ངག་གི་ལས་སོ། །འདི་ལ་རིག་བྱེད་ཀྱི་ལས་དང་། རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་ལས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་ པའི་དབང་གིས་བསྟོད་ཕྱག་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་ལུས་ངག་གི་རྣམ་འགྱུར་གྱིས་ནང་གི་ཀུན་སློང་རིག་པར་བྱེད་པས་ན་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ལས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་སྡོམ་པ་སྡོམ་མིན་ བར་མ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ་སོ་ཐར་བསམ་གཏན་ཟག་མེད་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ནི། ཆོས་འདི་པ་དག་གིས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ་སོ་ཐར་རིགས་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་བསླབ་པ་རྣམས་སོ། ། 4-96 གཉིས་པ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ་ལུས་ངག་གི་སྤོང་བ་བདུན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། ཟག་པ་མེད་པའི་སྤོང་བ་བདུན་ནོ། །སྡོམ་མིན་ནི། སྡོམ་མིན་ཅན་གྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ནས་དེའི་ ལས་བྱེད་པའམ། ཇི་སྲིད་འཚོ་བར་དུ་སྡིག་པའི་ལས་ཁས་བླངས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ལུས་ངག་གི་ལས་ཏེ། མཛོད་ལས། སྡོམ་པ་མིན་པ་བྱ་བའམ། །ཁས་ལེན་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །བར་ མའི་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་ནི་སྡོམ་པ་སྡོམ་མིན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དགེ་མི་དགེའི་ལས་ནང་གི་ཀུན་སློང་རིག་པར་མི་བྱེད་པ་རྣམས་སོ། །སྡོམ་མིན་ཅན་དང་བའི་ཤུགས་ཀྱིས་མཆོད་རྟེན་ ལ་ཕྱག་བྱེད་པ་དང་། སྡོམ་པ་ཅན་ཉོན་མོངས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་གསོད་སོགས་ལ་འཇུག་པའི་ཚེ་བར་མ་སྐྱེ་བར་འདོད་དོ། །གཞན་ཡང་མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི། རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་ འོང་བ་འབྱིན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱིན་པ

་དང་། དེ་གཉིས་ཀ་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལས་གསུམ་དང་། ཡང་འདོད་ཁམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་ བ་ལ་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་དང་། ཁམས་གང་གི་ལས་དགེ་བ་ལ་མི་གཡོ་བའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་གསུམ་དང་། ཡང་འདོད་ཁམས་ནས་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་གྱི་ལས་དགེ་བ་ལ་བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་དང་། 4-97 དེ་དག་གི་ལས་མི་དགེ་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་འགྱུར་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་ལ་བཏང་སྙོམས་མྱོང་འགྱུར་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་དག་མྱོང་བར་ངེས་མ་ངེས་ཀྱི་ བྱེ་བྲག་གིས་གཉིས་དང་། མྱོང་བ་ངེས་པའང་ཚེ་འདི་དང་། ཕྱི་མ་དང་། ཚེ་རབས་གཞན་ལ་མྱོང་འགྱུར་གསུམ་དང་། མ་ངེས་པ་སྟེ་བཞིར་ཡང་ཡོད་དོ། །གཞན་ཡང་ངོ་བོ་ཉོན་མོངས་ཅན་རྣམ་སྨིན་ ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་ལས་གནག་རྣམ་སྨིན་གནག་པ་དང་། ངོ་བོ་མི་དགེ་བ་དང་མ་འདྲེས་ཤིང་རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་འོང་བ་འབྱིན་པ་གཉིས་ཀ་དཀར་བ་དང་། ངོ་བོ་འདྲེས་ པ་མ་ཡིན་ཀྱང་དེ་ལྡན་གྱི་རྒྱུད་ལ་འདྲེས་པར་འཇུག་ལ་རྣམ་སྨིན་ཡང་འདྲེས་མར་མྱོང་བ་ལས་དཀར་གནག་ལ་རྣམ་སྨིན་དཀར་གནག་དང་། ངོ་བོ་ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་ཞིང་། རྣམ་སྨིན་དཀར་ བ་མེད་པ། མི་དཀར་མི་ནག་གི་ལས་ཏེ་བཞིར་ཡང་བཤད་དོ། ། གཉིས་པ་ལ་རྩ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་གཉིས་ལས། དང་པོའི་ངོ་བོ་ནི། གནས་མ་བུ་ཉོན་ མོངས་པའི་ཐོབ་པ་ལ་དང་། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་ཀུན་དཀྲིས་མངོན་གྱུར་དང་། མདོ་སྡེ་པ་བག་ལ་ཉལ་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་ལ་ཕྲ་རྒྱས་སུ་འདོད་དོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་སྲིད་པའི་རྩ་བ་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག ། 4-98 འདོད་ཆགས་དེ་བཞིན་ཁོང་ཁྲོ་དང་། །ང་རྒྱལ་མ་རིག་ལྟ་བ་དང་། །ཐེ་ཚོམ་ཡིན་ཏེ་དེ་དྲུག་ཀྱང་། །འདོད་ཆགས་དབྱེ་བས་བདུན་དུ་བཤད། །ཅེས་དང་། ཁམས་གཉིས་ལས་སྐྱེས་སྲིད་འདོད་ཆགས། །ཞེས་གསུངས་པས། འདོད་ཆགས་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བས་བདུན་དུ་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བ་ལ་དབྱེ་ན། ལྟ་བ་ལྔ་སྟེ་འཇིག་ཚོགས་དང་། །ལོག་དང་མཐར་འཛིན་ལྟ་བ་དང་། །ལྟ་ བ་དང་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་དང་བཅུ། །ཞེས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་ལྔ་དང་། བདེན་པ་སོགས་མེད་པ་དང་། རྟག་ཆད་དང་། ལྟ་སོགས་ཟག་བཅས་ཀུན་ལ་མཆོག་ཏུ་དང་། བྱང་གྲོལ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ལ་ལམ་དུ་དང་། དེ་དག་གི་རྒྱུ་མིན་ལ་རྒྱུར་ལྟའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སེམས་ཁེངས་པ་སྟེ། དབྱེ་ན། ཆུང་ བས་བདག་མཆོག་ལ་མཉམ་པ་དང་མཉམ་མོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་ང་རྒྱལ་དང་། མཉམ་པོ་བས་ལྷག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་ལྷག་པའི་དང་། མཆོག་པས་དང་བདག་ལྷག་གོ་སྙམ་པ་ང་རྒྱལ་ ལས་

【現代漢語翻譯】此外，還有三種業：既非善也非不善，不可預測的業；欲界的善業和不善業，分別稱為福業和非福業；以及色界和無色界的善業，稱為不動業。此外，從欲界到第三禪的善業，其果報是感受快樂；這些業的不善業，其果報是感受痛苦；第四禪和無色界的善業，其果報是感受舍受。這些業，根據果報是否確定，分為兩種。果報確定的，又分為現世報、來世報和後世報三種。不確定的，則為第四種。此外，本質是煩惱，產生不可意的異熟果報的，稱為黑業黑異熟；本質不與不善混合，產生可意的異熟果報的，二者都是白業；本質雖不混合，但在具有這些業的相續中混合，其異熟果報也混合感受的，稱為黑白業黑白異熟；本質不是煩惱，也沒有白色的異熟果報的，稱為非黑非白業，共有四種。第二，煩惱分為根本煩惱和隨煩惱兩種。第一種的體性是：住于未生起煩惱的獲得。分別說者認為，這是煩惱的纏縛和現行；經部師則認為是煩惱的隨眠，即煩惱的種子和潛在狀態。如果進行分類，則有六種潛在的輪迴之根： '貪慾、嗔恚、我慢、無明、見和疑，這六種，貪慾又可分為七種。' 如經中所說：'從二界所生的貪慾。' 因此，貪慾可以分為欲貪和有貪兩種，從而分為七種。如果對見進行分類，則有五種見：五見即有身見、邪見、邊執見、見取見和戒禁取見。即對五取蘊，依次執著為我、我所的五種見；否定真理等；執著常斷二邊；認為見等有漏法為殊勝；認為生天解脫之道為道；認為非因為因。我慢是內心的驕傲，如果進行分類，則有：小者認為自己與勝者相等，或與等者相等，這種內心的驕傲稱為慢；認為自己勝過等者，這種內心的驕傲稱為過慢；認為自己勝過勝者，這種內心的驕傲稱為慢過慢。

【English Translation】 Furthermore, there are three types of karma: karma that is neither virtuous nor non-virtuous, which is indeterminate; virtuous and non-virtuous karma in the desire realm, which are called meritorious and non-meritorious karma, respectively; and virtuous karma in the form and formless realms, which is called unwavering karma. In addition, virtuous karma from the desire realm up to the third dhyana (meditative absorption) results in experiencing happiness; Non-virtuous karma of these results in experiencing suffering; virtuous karma of the fourth dhyana and the formless realms results in experiencing equanimity. These karmas are divided into two types based on whether their results are definite or indefinite. Definite results are further divided into three types: those experienced in this life, in the next life, and in future lives. Indefinite results constitute the fourth type. Furthermore, karma that is inherently afflicted and produces undesirable results is called black karma with black results; karma that is not mixed with non-virtue and produces desirable results is both white karma; karma that is not mixed in essence but becomes mixed in the continuum of those who possess it, and whose results are experienced in a mixed way, is called black and white karma with black and white results; karma that is not inherently afflicted and has no white results is called neither black nor white karma, making a total of four types. Secondly, afflictions are divided into root afflictions and secondary afflictions. The nature of the first is: residing in the attainment of unarisen afflictions. The Sarvastivadins (a school of early Buddhism) consider this to be the entanglement and manifestation of afflictions; the Sautrantikas (another school of early Buddhism) consider it to be the latent tendencies of afflictions, i.e., the seeds and potential states of afflictions. If classified, there are six latent roots of samsara (cyclic existence): 'Desire, anger, pride, ignorance, views, and doubt; these six, desire can be divided into seven.' As stated in the sutra: 'Desire born from the two realms.' Therefore, desire can be divided into desire for desire and desire for existence, thus dividing into seven. If views are classified, there are five views: the five views are the view of the aggregates, wrong view, extreme view, view of holding views as supreme, and view of holding ethical discipline as supreme. That is, the five views that successively cling to the five aggregates of appropriation as self and what belongs to self; denying the truth, etc.; clinging to the extremes of permanence and annihilation; considering views, etc., as superior to all contaminated dharmas; considering the path to liberation and higher realms as the path; and considering non-causes as causes. Pride is the arrogance of the mind. If classified, there are: the small one thinking that he is equal to the superior, or equal to the equal, this arrogance of the mind is called pride; thinking that he is superior to the equal, this arrogance of the mind is called excessive pride; thinking that he is superior to the superior, this arrogance of the mind is called pride beyond pride.

ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང་། ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་བདག་གིར་ཁེངས་པ་ངའོ་སྙམ་པའི་དང་། བསམ་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པའི་ཟག་བཅས་ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་མངོན་དུ་མ་བྱས་པ་ལ་བདག་གིས་བྱས་སོ་སྙམ་པ་མངོན་པའི་དང་། 4-99 ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ལས་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་དམན་སྙམ་པའི་སེམས་ཁེངས་པ་ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་དང་། ཡོན་ཏན་མེད་པ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་སྙམ་པའི་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལོ། ། གཉིས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སུམ་ཅུ་པར། ཁྲོ་བ་འཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་། །འཆབ་དང་འཚིག་དང་ཕྲག་དོག་དང་། །སེར་སྣ་དང་ནི་རྒྱུར་བཅས་དང་། །གཡོ་རྒྱགས་རྣམ་འཚེ་ངོ་ཚ་མེད། །ཁྲེལ་ མེད་རྨུགས་དང་རྒོད་པ་དང་། །མ་དད་པ་དང་ལེ་ལོ་དང་། །བག་མེད་པ་དང་བརྗེད་ངས་དང་། །རྣམ་གཡེངས་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ། །ཞེས་པ་རྣམས་སོ།། །། ༈ ཟག་མེད་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ། བདེན་པའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པ། སྤྱི་དོན་གསུམ་པ་ཟག་མེད་བྱེ་བྲག་ཏུ་ བཤད་པ་ལ། བདེན་པའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པ། དེའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐྱེ་ཚུལ། དེའི་གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ། གང་ཟག་གི་ཤེས་པའི་དབྱེ་བ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ བདེན་པ་བཞིར་དབྱེ་བ་དང་གཉིས་སུ་དབྱེ་བའོ། །དང་པོ་ལ་སྡུག་ཀུན་འགོག་པ་ལམ་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ་མཚན་གཞི་དང་མཚན་ཉིད་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་གསུམ་མམ་བརྒྱད་ཀྱིས་གདུང་ བ་དང་བཅས་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འགྱུར་བའི་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གནས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དེ། 4-100 རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་བ་གནས་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཉམས་ན་གདུང་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ ནི། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་གནས་དང་བཅས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པས་བཏང་སྙོམས་ཁོར་མོ་ཡུག་ཏུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། གཅིག་ཏུ་འགྲུབ་པ་དང་བདེ་ བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་ཟག་བཅས་ཡིན་པས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །བརྒྱད་ནི། ཕྲད་བྲལ་གྱུར་དང་རེ་བ་མེད། །སྐྱེ་རྒ་ན་དང་འཆི་བ་འོ། །ཞེས་ ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་རིམ་པ་ལྟར་དགྲ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང་འཕྲད་པ་དང་། བུ་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཕྱུག་པོ་དབུལ་པོར་སོང་ བ་སོགས་སྔར་བཤད་པའི་འགྱུར་བ་དང་། འདོད་པའི་དངོས་པོ་བཙལ་ཡང་མ་རྙེད་པ་རེ་བ་འབྲས་བུ་མེད་པ་དང་། མངལ་དོག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་སྐྱེ་བ་དང་། ན་ཚོད་འགྱུར་ བས་སྡུག་བསྔལ་བ་རྒ་བ་དང་། ཁམས་

【現代漢語翻譯】此外，還有慢心，以及對於取蘊執著為『我』的傲慢，以及對於依賴於有漏無漏之法而未證悟卻自認為已證悟的顯現， 4-99 還有認為自己僅僅比最殊勝者稍微遜色的心態，以及對於不具備功德卻自認為具備功德的邪慢。第二，近分的煩惱在第三十頌中提到：憤怒、懷恨在心，隱藏、惱怒和嫉妒，吝嗇和與之相關的，狡詐、虛誇、損害、無慚，無愧、昏沉和掉舉，不信和懈怠，放逸和失念，散亂和不正知。 ༈ 無漏的詳細解釋中，展示了真諦的分類。第三個總義是關於無漏的詳細解釋，其中展示了真諦的分類、證悟的生起方式、證悟者的分類、證悟者的智慧分類以及禪定的差別。首先分為四諦和二諦。四諦包括苦、集、滅、道四種，首先是苦諦，分為體相和定義兩部分，首先是定義：伴隨著三種或八種痛苦，因此稱為痛苦。三種痛苦是苦苦、壞苦和行苦。苦苦是指所有伴隨著痛苦感受的狀態， 4-100 因為其自性就是痛苦。壞苦是指所有伴隨著有漏的快樂感受的狀態，因為當快樂消失時會產生痛苦。行苦是指所有伴隨著有漏的舍受感受的狀態，因為它們具有其他兩種痛苦的種子，並且舍受不會停留在舒適的環境中，而且既不是單一的成就也不是快樂。因此，一切世間器情都是有漏的，所以都是行苦。八苦是：『相遇不悅意，分離所愛，期望落空，生老病死』。也就是說，依次是與怨敵等不悅意的境遇相遇，與心愛的孩子等悅意的境遇分離，富人變窮等之前所說的變化，追求的物品即使尋找也無法找到的期望落空，以及子宮狹窄等痛苦的來源——出生，因年齡變化而痛苦——衰老，以及身體不適——疾病。

【English Translation】 Furthermore, there is pride, and the arrogance of clinging to the aggregates of appropriation as 'I,' and the manifestation of claiming to have realized the Dharma of contaminated and uncontaminated phenomena based on form, even though one has not realized it. 4-99 Also, the mind that feels it is only slightly inferior to the most excellent, and the false pride of thinking one possesses qualities when one does not. Secondly, the near afflictions are mentioned in the thirtieth verse: Anger, resentment, concealment, indignation, envy, stinginess and what is related to it, deceit, boastfulness, harm, shamelessness, lack of embarrassment, dullness and agitation, disbelief and laziness, carelessness and forgetfulness, distraction and non-intelligence. ༈ In the detailed explanation of the uncontaminated, the classification of the truths is shown. The third general meaning is about the detailed explanation of the uncontaminated, in which the classification of the truths, the way of arising of realization, the classification of realizers, the classification of the knowledge of realizers, and the differences of samadhi are shown. First, it is divided into the four truths and the two truths. The four truths include suffering, origin, cessation, and path. First is the truth of suffering, divided into two parts: essence and definition. First is the definition: Accompanied by three or eight sufferings, therefore it is called suffering. The three sufferings are the suffering of suffering, the suffering of change, and the suffering of conditioning. The suffering of suffering refers to all states accompanied by painful feelings, 4-100 because its nature is suffering. The suffering of change refers to all states accompanied by contaminated pleasant feelings, because when pleasure disappears, it causes suffering. The suffering of conditioning refers to all states accompanied by contaminated neutral feelings, because they have the seeds of the other two sufferings, and neutral feelings do not remain in a comfortable environment, and are neither a single achievement nor happiness. Therefore, all containers and contents of the world are contaminated, so they are the suffering of conditioning. The eight sufferings are: 'Meeting the unpleasant, separating from the loved, expectations unfulfilled, birth, old age, sickness, and death.' That is, in order, meeting unpleasant circumstances such as enemies, separating from pleasant circumstances such as beloved children, changes previously mentioned such as the rich becoming poor, the frustration of seeking desired objects even when searching, and the source of suffering such as narrow wombs—birth, suffering from changes in age—aging, and physical discomfort—sickness.

མ་སྙོམས་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་ན་བ་དང་། སྲོག་འགྱུར་བས་སྡུག་བསྔལ་བ་འཆི་བ་སྟེ་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་གནས་ངན་ལེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། 4-101 གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ནི། སྡུག་བདེན་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། དེའི་གཉེན་པོར་མཚན་ཉིད་བཞི་སྟེ། རྟག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོར་མི་རྟག་པ་དང་། བདེ་བ་དང་གཙང་བར་འཛིན་ པའི་གཉེན་པོར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ནི། སྡུག་བདེན་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། དེའི་གཉེན་པོར་མཚན་ཉིད་བཞི་སྟེ། རྟག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོར་མི་རྟག་པ་ དང་། བདེ་བ་དང་གཙང་བར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། བདག་འཛིན་ལ་གཉིས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་བདག་མེད་དང་། དོན་གཞན་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ གཉེན་པོར་སྟོང་པའོ། །དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་གིས་མི་སྡོད་ཅིང་རྒྱུན་གྱིས་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རྟག ལུས་སེམས་ཡོངས་སུ་གདུང་བའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ། དཔྱད་ན་ཕུང་པོ་ལས་དོན་གཞན་པའི་བྱེད་པ་པོ་དང་ ཟ་བ་པོའི་བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ། མི་རྟག་པ་དང་དུ་མའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་རྟག་པ་གཅིག་པུའི་བདག་མེད་པ་སྟེ་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། །གཉིས་པ་ཀུན་འབྱུང་ལ་གཉིས་ལས། མཚན་གཞི་ ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལས་ལ་དགེ་སྡིག་གཉིས་ལས། དགེ་བ་ནི་མ་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་མེད་པ་སྟེ། རྩ་བ་གསུམ་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་ལས་ཏེ། 4-102 རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་འོང་བ་འབྱིན་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱིར་དགེ་བ་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་། འབྲེལ་པ་དང་། ཀུན་ནས་སློང་བའི་དགེ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བྱུང་གི་ནང་ཚན་དད་སོགས་རྣམས་ ཏེ། སྨན་བཟང་པོ་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ངོ་བོར་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་དག་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཏེ། སྨན་དང་སྦྱར་བའི་བཏུང་བ་ལྟར་གྲོགས་ སྟོབས་ཀྱིས་དགེ་བར་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། གསུམ་པ་ནི། སྔ་མ་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ལུས་ངག་གི་ལས་ཏེ། སྨན་གྱི་བཏུང་བའི་སྤྲིས་མ་ལྟར་རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་དགེ་བར་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ རོ། །མི་དགེ་བ་ནི། དུག་གསུམ་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་ལས་ཏེ། རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱིན་བྱེད་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ལའང་སྔ་མ་ལྟར་གསུམ་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ མི་དགེ་བ་ནི་ལུས་ངག་གི་ཉེས་སྤྱོད་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །འབྲེལ་པ་ནི་དེ་དག་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་སོ། །སློང་བའི་ ནི་དེ་དག་གིས་ཀུན་ནས་

【現代漢語翻譯】不平等帶來苦惱是生病，生命變化帶來苦惱是死亡，總之，近取五蘊（skandha，蘊）因處在惡劣狀態而痛苦，所以是苦。苦諦的體性是：因為凡夫對苦諦執著於四種顛倒，所以爲了對治這些顛倒，有四種體性：爲了對治常執，有無常；爲了對治樂執和凈執，有苦；爲了對治我執，對於二取蘊的自性執著為我的對治法是無我，對於其他事物執著為我的對治法是空。也就是說，因為剎那不住，相續變化，所以是無常；因為身心完全被折磨，所以是苦；如果進行分析，因為五蘊中沒有其他能動者和受用者的我，所以是空；因為無常和眾多，所以五蘊沒有常一的我，具備這四種體性。集諦分為兩種，所依是輪迴痛苦的因，有漏的業和煩惱兩種。首先是業，分為善業和惡業兩種。善業是沒有貪嗔癡，由這三種根本產生的身口意三門之業，因為能產生可意的果報。一般來說，善業分為自性善、關聯善和發起善。第一種是心所中的信等，如同良藥一般，自性清凈而生。第二種是與這些相應的心的心所，如同與藥物混合的飲料一般，藉助助伴的力量而生起善。第三種是由前面這些發起的身體和語言的業，如同藥物飲料的沉澱物一般，藉助因的力量而生起善。惡業是由三毒發起的，身口意三門之業，因為能產生不可意的果報。對此也如前一樣分為三種，自性不善是身體和語言的惡行所發起的煩惱和近煩惱。關聯的是與這些相應的心的心所。發起的是由這些發起的。

【English Translation】 Suffering arises from inequality, illness; suffering arises from the change of life, death. In short, the five aggregates of clinging (skandha) are suffering because they are in a state of affliction. The characteristic of the Truth of Suffering is that because ordinary people cling to the four inversions regarding the Truth of Suffering, there are four characteristics as antidotes to these inversions: impermanence as an antidote to the clinging to permanence; suffering as an antidote to the clinging to happiness and purity; non-self as an antidote to the clinging to self, regarding the nature of the two grasping aggregates as self; and emptiness as an antidote to clinging to other things as self. That is, because it does not stay for a moment and changes continuously, it is impermanent; because body and mind are completely tormented, it is suffering; if analyzed, because there is no other agent or enjoyer of the aggregates, it is empty; because of impermanence and multiplicity, the aggregates do not have a permanent, single self, possessing these four characteristics. The Truth of Origin is divided into two: the cause of the suffering of samsara, defiled karma and afflictions. First, karma is divided into two types: virtuous and non-virtuous. Virtuous karma is without attachment, hatred, and ignorance, the actions of the three doors of body, speech, and mind arising from these three roots, because they produce agreeable results. Generally, virtuous karma is divided into the virtuousness of nature, association, and motivation. The first is faith and so on among mental factors, like good medicine, born with a naturally pure nature. The second is the mind and mental factors that are concordant with these, like a drink mixed with medicine, born virtuous through the power of companions. The third is the actions of body and speech motivated by the former, like the sediment of a medicinal drink, born virtuous through the power of the cause. Non-virtuous karma is the actions of the three doors of body, speech, and mind motivated by the three poisons, because they produce disagreeable results. It is also divided into three as before: the non-virtue of nature is the afflictions and near afflictions arising from the misconduct of body and speech. The associated are the mind and mental factors that are concordant with these. The motivated is that which is motivated by these.

བསླངས་པའི་ལུས་ངག་གི་ལས་རྣམས་སོ། །འདི་དག་ཅུང་ཟད་བཤད་ཟིན་ལ། རྒྱས་པར་གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་འབྱུང་ལ་སྤྱིར་བཤད་པ་དང་། སོ་སོར་བཤད་པའོ། ། 4-103 དང་པོ་སྤྱིར་བཤད་པ་ལ་རྩ་བའི་དབྱེ་བ་བཟའ་བྱ་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ་ཡིན་ལ། ཟ་བ་པོ་སེམས་ཅན་ ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ང་རྒྱལ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ངེས་པ་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བ་དང་ཐེ་ཚོམ་སྟེ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །དྲུག་པོ་དེ་དག་ལས་ལྟ་བ་ལ་ལྔར་ཕྱེ་བས་ བཅུར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་ང་རྒྱལ་ལ་ཡང་བདུན་དུ་འབྱེད་པར་རིགས་སོ་ཞེ་ན་མི་མཚུངས་ཏེ། ལྟ་བ་དག་ནི་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་ཕྱིར། ལྔར་ཕྱེ་སྟེ་འབད་དེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ ཡིན་པས་སོ། །འདི་དག་ཉེ་ཉོན་དང་བཅས་པ་གོང་དུའང་ཅུང་ཟད་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །། ༈ དེའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐྱེ་ཚུལ། གཉིས་པ་སོ་སོར་བཤད་པ་ལ་བྱེ་སྨྲའི་ལུགས་དང་ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདོད་ཁམས་ན་སྡུག་ བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་བཅུ། ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་ལ་ལྟ་བ་དང་པོ་གཉིས་དང་ལྔ་པ་མ་གཏོགས་བདུན་བདུན། ལམ་ལ་ལྟ་བ་དང་པོ་གཉིས་མ་གཏོགས་བརྒྱད་དེ་སུམ་ཅུ་རྩ་ གཉིས། བདེན་པ་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སྤང་མ་ནུས་པའི་འདོད་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་མ་རིག་པ་སྟེ་བཞིའི་རིགས་ཁ་ཅིག་ནི་བསྒོམ་སྤང་སྟེ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག ཁམས་གོང་མ་གཉིས་རྒྱུད་ཞི་གནས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་རྩུབ་བག་ཙམ་ཁོང་ཁྲོ་མེད་པས་དེ་གཉིས་ན་མཐོང་སྤང་དགུ་དང་དྲུག་དྲུག་བདུན་ཏེ་ཉེར་བརྒྱད། 4-104 འདོད་ཆགས་ང་རྒྱལ་མ་རིག་པ་གསུམ་བསྒོམ་སྤང་ཡང་ཡིན་པས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་རེ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་ན་མཐོང་བསྒོམ་གྱི་སྤང་བྱ་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཡོད་དོ། །དེ་ཡང་། དེ་དག་བཅུ་དང་བདུན་ བདུན་བརྒྱད། །ལྟ་བ་གསུམ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ། །འདོད་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ། །མཐོང་བས་རིམ་བཞིན་སྤོང་བར་བྱེད། །བཞི་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཡིན། །ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་དེ་དག་ཉིད། །གཟུགས་ཁམས་གཟུགས་ མེད་དེ་དང་འདྲ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཐོང་སྤང་། བསྒོམ་སྤང་། ཐུན་མོང་དུ་ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་བའོ། །དང་པོ་ནི། འདོད་ཁམས་ན་བདེན་པ་བཞི་པོ་རང་རང་གི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་ཕྲག་བཞི་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གསུམ་ལའང་བཅུ་བཅུ་སྟེ་བཞི་བཅུའོ། །ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ན་ཁོང་ ཁྲོ་མེད་པས་དགུ་དགུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག ཐམས་ཅད་བསྡོམས་ན་ཁམས་གསུམ་ན་མཐོང་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་འཇིག་ལྟ་དང་མཐར་ལྟ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ཆ་ དང་། ལྟ་

【現代漢語翻譯】所生起的身體和語言的業。這些已經稍微講過，詳細的需要在其他地方瞭解。關於煩惱的生起，有總的講述和分別的講述。 4-103 首先，總的講述，根本的區分是對於可食、可享、安樂、痛苦、捨棄這三種，以顛倒的方式依次對應貪慾、嗔恨、愚癡三種。對於能食者有情以顛倒的方式對應我慢，對於沒有顛倒的確定以顛倒的方式成立的是見和疑，總共六種。這六種見又分為五種，所以變成十種。那麼，我慢也可以分為七種嗎？不相同，因為見過的過患很大，所以分為五種，爲了努力斷除。這些連同近煩惱，前面也稍微講過。 ༈ 它們的現觀生起方式。第二，分別講述，有分別部（梵文：Vibhajyavāda，含義：分別說部，佛教部派之一）的觀點和共同承認的觀點。首先是：在欲界，通過見到痛苦而應斷除的有十種；對於集和滅，除了第一和第二種見，各有七種；對於道，除了第一和第二種見，有八種，總共三十二種。僅僅通過見到真諦也不能斷除的貪、嗔、我慢、無明這四種的一部分是修所斷，總共三十六種。上面的兩個界，因為相續具有寂止，所以煩惱粗猛的部分，比如憤怒是沒有的，因此在那兩個界中，見所斷各有九種，六種，六種，七種，總共二十八種。 4-104 貪慾、我慢、無明三種也是修所斷，所以各有三十一種。因此，三界中見所斷和修所斷的應斷除法共有九十八種。也就是：這十種、七種、七種、八種，除了三種和兩種見，在欲界中對於痛苦等等，通過見而依次斷除。四種是通過修而應斷除的。除了憤怒，那些本身，在色界和無色界也是相同的。就像這樣。第二種，見所斷，修所斷，共同承認的體性和特徵。首先是：在欲界，僅僅通過見到四種真諦各自的法性，就應斷除的煩惱有四十種，見到痛苦應斷除的煩惱有十種，同樣，對於其他三種也是各有十種，總共四十種。在上面的兩個界中，因為沒有憤怒，所以各有九種，總共三十六種。全部加起來，三界中見所斷的煩惱有一百一十二種。其中，有身見和邊見是遍計所執分，見

【English Translation】 The actions of body and speech that arise. These have been briefly explained, and a more detailed understanding should be sought elsewhere. Regarding the arising of afflictions, there is a general explanation and a separate explanation. 4-103 First, the general explanation: the fundamental distinctions are that attachment, aversion, and ignorance correspond in a reversed manner to the three: food, enjoyment, comfort, suffering, and equanimity. Pride corresponds in a reversed manner to the sentient beings who consume. The view and doubt that establish certainty in a reversed manner are six in total. These six views are further divided into five, making ten. So, can pride also be divided into seven? No, it is not the same, because the faults of views are great, so they are divided into five in order to diligently abandon them. These, along with the near afflictions, have also been briefly explained above. ༈ The way their Abhisamaya arises. Second, the separate explanation includes the views of the Sarvastivadins (梵文：Vibhajyavāda，meaning: the school of "distinction" or "analysis," one of the early Buddhist schools) and commonly accepted views. First: In the desire realm, there are ten things to be abandoned by seeing suffering; for the origin and cessation, there are seven each, except for the first and second views; for the path, there are eight, except for the first and second views, totaling thirty-two. Some of the types of desire, anger, pride, and ignorance that cannot be abandoned merely by seeing the truth are to be abandoned by cultivation, totaling thirty-six. The two upper realms, because the continuum has quiescence, the coarse aspects of afflictions, such as anger, are absent, so in those two realms, there are nine, six, six, and seven to be abandoned by seeing, totaling twenty-eight. 4-104 Desire, pride, and ignorance are also to be abandoned by cultivation, so there are thirty-one each. Therefore, in the three realms, there are ninety-eight things to be abandoned by seeing and cultivation. That is: these ten, seven, seven, eight, except for three and two views, in the desire realm for suffering, etc., are abandoned sequentially by seeing. Four are to be abandoned by cultivation. Except for anger, those themselves are the same in the form and formless realms. Like this. Second, what is to be abandoned by seeing, what is to be abandoned by cultivation, and the commonly accepted nature and characteristics. First: In the desire realm, merely by seeing the nature of each of the four truths, there are forty afflictions to be abandoned, ten afflictions to be abandoned by seeing suffering, and similarly, there are ten each for the other three, totaling forty. In the two upper realms, because there is no anger, there are nine each, totaling thirty-six. Altogether, there are one hundred and twelve afflictions to be abandoned by seeing in the three realms. Among them, the view of self and the extreme view are the part of what is imputed, the view

བ་གཞན་གསུམ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། ལྟ་བ་དེ་དག་ལ་ལོག་ཞུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཁོང་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་མ་རིག་པ་རྣམས་མཐོང་སྤང་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་བསྒོམ་སྤང་ནི། ཡུལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་འདོད་ཆགས་སོགས་བཞི་དང་། 4-105 ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་འཇིག་ལྟ་དང་མཐར་ལྟ་སྟེ། འདོད་པ་ན་བསྒོམ་སྤང་དྲུག ཁམས་གོང་གཉིས་ན་ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་པ་ལྔ་ལྔ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་ན་བསྒོམ་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་བཅུ་དྲུག་ཡོད་དོ། །གསུམ་ པ་ཐུན་མོང་དུ་ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་བ་ནི། དེ་ལ་མཐོང་སྤང་རྣམས་ནི་ཐོས་བསམ་ལོག་པར་བྱས་པ་སོགས་ལས་འབྱུང་བས་ཀུན་བརྟགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱིས་བདག་དང་གཙོ་བོ་སོགས་ སུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བསྒོམ་སྤང་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གོམས་པའི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དུད་འགྲོ་ཡན་ཆད་ལ་ཕུང་ པོ་ལ་ངའོ་སྙམ་པའི་བློ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་དེ་གཉིས་ལ་སྤང་དཀའ་སླའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ནི་ལས་ཉོན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དེ་དག་སྲིད་པའི་བག་ཆགས་ འཇོག་བྱེད་ཡིན་པས་རྒྱུ། སྡུག་བསྔལ་རྫས་རིགས་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བར་བྱེད་པས་ཀུན་འབྱུང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཡུལ་དུས་རྣམ་པ་ཐ་དད་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རབ་སྐྱེ། ལུས་བླངས་ཟིན་འདོར་བ་དང་། མ་བླངས་པ་ ལེན་པར་བྱེད་པས་རྐྱེན་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་དང་ལྡན་ནོ། །གསུམ་པ་འགོག་བདེན་ལ་ཡང་གཉིས་ལས། མཚན་གཞིའི་ངོ་བོ་ནི། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་བསྒོམ་གྱི་སྤང་བྱའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་དང་། 4-106 དབྱིངས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་སྤང་བྱ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ཡང་འགོག་བདེན་ནོ། ། བཞི་པ་ལམ་བདེན་ལ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་གཞི་ལ་མཐོང་ལམ་དང་། བསྒོམ་ལམ་ཟག་མེད་དང་ མི་སློབ་ལམ་ནི་ལམ་བདེན་དངོས་ཡིན་ལ། ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་སྨོས་པ་ནི་འཁོར་དང་བཅས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པས་དེ་དང་ཟག་བཅས་བསྒོམ་ལམ་ནི་ཟག་བཅས་ཡིན་པས་ལམ་བདེན་མ་ཡིན་ ནོ། །འོན་ཀྱང་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། རྒྱུད་སྨིན་པར་བྱེད་པ་གཉེན་པོ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ། ཉེ་བར་སྤང་བའི་གཉེན་པོ་སྦྱོར་ལམ། ཕྱོགས་གཅིག་སྤང་བའི་གཉེན་པོ་མཐོང་ལམ། མཐའ་ དག་སྤང་བའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་ལམ། སྤང་བྱ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མི་སློབ་ལམ་སྟེ་ལྔ་ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་ཟད་པ་ལ་ཟད་པར་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་ པ་གཉིས་ཀྱང་མི་སློབ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ནི། ཐར་པའི་གྲོང་དུ་རིམ་གྱིས་བགྲོད་པའི་ཕྱིར་ལམ། ཉོན་མོངས་སྤང་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རིགས་པ། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ མ་ལོག་པར་སྒྲུ

【現代漢語翻譯】其餘三種（指身見、戒禁取見、疑見）以及疑惑、見解，對於這些邪見的貪慾、嗔恨、我慢、無明都是見道所斷的。第二，修道所斷的：對於境的邪見的貪慾等四種，以及俱生的我見和邊見，在欲界有六種修道所斷的煩惱。在色界和無色界，除了嗔恨之外，各有五種，因此三界共有十六種修道所斷的煩惱。第三，共同地認識它們的體性：其中，見道所斷的煩惱是從聽聞、思考邪法等產生的，因此稱為遍計所執，例如外道宗徒虛構的『我』和『自在天』等。修道所斷的煩惱是從無始以來串習的力量，隨順一切有情而生起的，因此稱為俱生，例如乃至畜生都執著五蘊為『我』的這種心識的相續。因此，這二者有斷除難易的差別。第二，它們的體性是：業和煩惱的集起是產生輪迴習氣的因素，因此是『因』；能產生各種痛苦，因此是『集』；能使有情產生不同的境、時、相，因此是『生』；能使已受之身捨棄，未受之身受取，因此具有『緣』這四種體性。第三，關於滅諦也有兩種：法相的體性是：以世間和出世間的修所生慧所斷除的見道和修道所斷的煩惱的擇滅，以及自性清凈、遠離了可斷的客塵的法性也是滅諦。第四，關於道諦有兩種：法相是，見道和修道無漏道，以及無學道是真實的道諦。提到資糧道和加行道，是因為包括了眷屬的緣故，而它們和有漏的修道因為是有漏的，所以不是道諦。然而，爲了瞭解它們的差別，稍微解釋一下：使相續成熟的是對治資糧道；接近斷除的是對治加行道；斷除一部分的是對治見道；斷除全部的是對治修道；完全斷除所斷的是無學道，這五種道。煩惱滅盡時了知滅盡，痛苦不再產生時了知不生，這兩種也是無學道的差別。第二，它們的體性是：爲了逐漸進入解脫之城，所以是『道』；因為是對治斷除煩惱的，所以是『理』；能使心不顛倒地修行，所以是『行』。

【English Translation】 The remaining three (referring to self-view, view of holding precepts, and skeptical view), as well as doubt and views, the attachment, hatred, arrogance, and ignorance towards these wrong views are all abandoned by the path of seeing. Secondly, what is abandoned by the path of cultivation: the four types of attachment, etc., to the wrong views of objects, as well as the innate self-view and extreme view. In the desire realm, there are six types of afflictions to be abandoned by the path of cultivation. In the form realm and formless realm, except for hatred, there are five types each, so there are sixteen types of afflictions to be abandoned by the path of cultivation in the three realms. Thirdly, to commonly recognize their nature: among them, the afflictions to be abandoned by the path of seeing arise from hearing and thinking about wrong teachings, so they are called 'pervasively conceived', such as the 'self' and 'Isvara' fabricated by heretics. The afflictions to be abandoned by the path of cultivation arise from the power of habituation since beginningless time, following all sentient beings, so they are called 'co-emergent', such as even animals continuously holding the aggregates as 'I'. Therefore, there is a difference in the ease of abandoning these two. Secondly, their nature is: the accumulation of karma and afflictions is the factor that produces the habits of samsara, so it is the 'cause'; it can produce various kinds of suffering, so it is the 'accumulation'; it can cause sentient beings to produce different realms, times, and appearances, so it is the 'arising'; it can cause the body that has been taken to be abandoned, and the body that has not been taken to be taken, so it has these four natures of 'condition'. Thirdly, there are also two aspects to the cessation truth: the nature of the basis is: the cessation of the afflictions to be abandoned by the path of seeing and the path of cultivation, which are abandoned by the wisdom arising from cultivation in the mundane and supramundane realms, and the nature of reality that is naturally pure and free from adventitious defilements that can be abandoned is also the cessation truth. Fourthly, there are two aspects to the path truth: the nature of the basis is that the path of seeing and the path of cultivation, the unconditioned path, and the path of no more learning are the true path truth. Mentioning the accumulation path and the preparation path is because they include the retinue, and they and the conditioned path of cultivation are not the path truth because they are conditioned. However, in order to understand their differences, I will explain them briefly: what matures the continuum is the antidote accumulation path; what approaches abandonment is the antidote preparation path; what abandons a part is the antidote path of seeing; what abandons all is the antidote path of cultivation; what completely abandons what is to be abandoned is the path of no more learning, these are the five paths. Knowing the exhaustion when afflictions are exhausted, and knowing the non-arising when suffering no longer arises, these two are also the differences of the path of no more learning. Secondly, their nature is: in order to gradually enter the city of liberation, it is the 'path'; because it is the antidote to abandon afflictions, it is the 'reason'; it can make the mind practice without being inverted, so it is the 'practice'.

བ་པས་སྒྲུབ་པ། སྲིད་པ་ལས་གཏན་དུ་གྲོལ་ཞིང་རྟག་པའི་གནས་སུ་ངེས་པར་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ངེས་འབྱིན་ཏེ་མཚན་ཉིད་བཞིའོ། །གཉིས་པ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་ནི། 4-107 ཐོ་བ་ལ་སོགས་པ་འཇོམས་བྱེད་ཀྱིས་བཅོམ་པ་དང་། གཟུགས་དང་དྲི་རོ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་གི་ཆོས་བློས་སོ་སོར་ཕྱེ་ན། དེ་དང་དེའི་བློ་མི་འཇུག་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཐོ་བས་བཅོམ་ན་དེའི་བློ་མི་འཇུག་པ་བུམ་པ་ལྟ་བུ་དང་། ཡན་ལག་གི་ཆོས་རྣམས་སོ་སོར་ཕྱེ་ཞིང་བསལ་ན་དེའི་བློ་མི་འཇུག་པ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཏེ། ཐ་སྙད་ དུ་བུམ་པ་ཡོད་དོ་ཆུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་ན་བདེན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །བཅོམ་པ་དང་ཡན་ལག་སོ་སོར་དབྱེ་བར་མི་ནུས་ཤིང་རང་དབང་དུ་སྐྱེད་ པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཆ་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དང་། རྡུལ་ཕྲན་དང་། ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡང་གང་ལ་བཅོམ་དང་བློ་ཡིས་གཞན། །བསལ་ན་དེ་བློ་ མི་འཇུག་པ། །བུམ་ཆུ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །ཡོད་དེ་དོན་དམ་ཡོད་གཞན་ནོ། །ཞེས་སོ།། །། ༈ དེའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐྱེ་ཚུལ། སྤྱི་དོན་གཉིས་པ་དེའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐྱེ་ཚུལ་ལ། ལམ་སྤྱིའི་སྔོན་འགྲོ་དང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་ཚུལ་ དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། སོ་སོར་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གང་རུང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་ནས་སྒོ་གསུམ་ཉེས་པ་མཐའ་དག་ལས་བཟློག་པར་བྱ་ཞིང་། དེའི་འོག་ཏུ་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གསུང་རབ་ཉན་པའི་སྒོ་ནས་ཐོས་པ་བྱ། 4-108 ཐོས་པའི་དོན་རིག་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་དེ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སེམས་པའི་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་མངོན་དུ་བྱེད། དེ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བསམ་པའི་དོན་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསྒོམ་པ་ ལ་སྦྱོར་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལྷག་མཐོང་གི་རྒྱུ་ཞི་གནས་བསྒྲུབ་སྟེ། དེ་ཡང་། འདོད་ཆགས་དང་རྣམ་རྟོག་ཤས་ཆེ་བའི་གང་ཟག་གིས་མི་སྡུག་པ་དང་དབུགས་དབྱུང་རྔུབ་དྲན་པ་སྟེ། དེ་ལ་འཇུག་པ་ མི་སྡུག་དང་། །དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་པ་དྲན་པ་ཡིས། །འདོད་ཆགས་རྣམ་རྟོག་ལྷགས་རྣམས་ལ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལྷག་མཐོང་བསྐྱེད་པ་ལ་ལམ་ལྔ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞིའི་ཚོགས་ཀྱི་ ལམ་ནི། ཞི་གནས་གྲུབ་པར་གྱུར་པ་ཡིས། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། ལུས་ཚོར་སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚན་ཉིད་གཉིས་སུ་ཡོངས་བརྟགས་པས། །ཞེས་པ་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་གཞིག་ ཅིང་གཞོམ་དུ་རུང་བ་སོགས་དང་། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་གཉིས་སུ་བརྟགས་པས་སོ། །དེ་ལ་ཡང་ཐོས་སོགས་ལས་བྱུང་བ་རང་བཞིན་དང་དེའི་གྲོགས་མཚུངས་ལྡན་གཞན་ནི་འབྲེལ་པ་ དང་། ཡུལ་རྣམས་ནི་དམིགས་པའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞ

【現代漢語翻譯】依靠父親（指上師）的教導，才能從輪迴中徹底解脫，並 निश्चित (梵文天城體: niścita, 梵文羅馬擬音: nishcita, 漢語字面意思: 確定) 將我們帶到永恒的境界，因此稱為 निश्चित (梵文天城體: niścita, 梵文羅馬擬音: nishcita, 漢語字面意思: 確定) 解脫，這包含了四種特質。第二，將 सत्यद्वय (梵文天城體: satyadvaya, 梵文羅馬擬音: satyadvaya, 漢語字面意思: 二諦) 分為兩種：如果用錘子等破壞性的工具摧毀物體，或者將色、香、味等組成部分的性質逐一分開，那麼隨之而來的認知將不再認為它們是原來的樣子，這就是世俗 सत्य (梵文天城體: satya, 梵文羅馬擬音: satya, 漢語字面意思: 真實) 。例如，用錘子摧毀瓶子后，人們不再認為它是瓶子；將水的各個組成部分分開后，人們不再認為它是水。然而，如果我們在世俗諦中說『這裡有瓶子』或『這裡有水』，這仍然是 सत्य (梵文天城體: satya, 梵文羅馬擬音: satya, 漢語字面意思: 真實) 的，而不是虛假的。如果無法摧毀或分離物體的組成部分，並且它們能自主產生，那麼它們就是勝義諦中存在的，例如不可分割的意識、微塵和虛空等。因此，對於那些可以被摧毀、被認知所改變或被分離的事物，當它們不再被認為是原來的樣子時，就像瓶子和水一樣，它們是世俗諦中存在的；而勝義諦中存在的事物則與此不同。以上就是對 सत्यद्वय (梵文天城體: satyadvaya, 梵文羅馬擬音: satyadvaya, 漢語字面意思: 二諦) 的解釋。證悟的生起方式：第二部分，關於證悟的生起方式，包括 общей मार्ग (梵文天城體: sāmānya mārga, 梵文羅馬擬音: sāmānya mārga, 漢語字面意思: 一般道路) 的前行準備和各個證悟的實際生起方式。首先，要安住於七種別解脫戒中的任何一種，並避免身、語、意的一切過失。然後，通過聽聞與 सत्य (梵文天城體: satya, 梵文羅馬擬音: satya, 漢語字面意思: 真實) 相應的經典，獲得聽聞的智慧。通過智慧分析聽聞的內容，從而顯現思維所生的智慧。通過運用這種智慧，一心專注于思維的內容，並通過這種禪修的方式修習奢摩他（止），這是毗婆舍那（觀）的基礎。對於那些貪慾和妄念強烈的人，應修習不凈觀和出入息念。正如經文所說：修習不凈觀，以及出入息念，能平息貪慾，以及各種妄念。第二，在生起毗婆舍那（觀）時，首先要進入五道中的資糧道，即修習四念住。正如經文所說：當奢摩他（止）成就時，應修習四念住。也就是說，要觀察身體、感受、心和法，並從兩個方面進行分析。正如經文所說：觀察身體、感受、心和法，從自相和共相兩方面。也就是說，要分析它們的自相，如易於被破壞等；以及它們的共相，如無常和痛苦等。此外，還有從聽聞等產生的自性，以及與其相似的伴侶；其他則是關係，而所緣境則是四念住的目標。

【English Translation】 By the father's (guru's) instruction, one is definitely freed from existence and brought to the eternal state, hence it is called 'definite liberation,' which has four characteristics. Second, the division into two truths: If one destroys an object with a destructive tool like a hammer, or separates the qualities of the constituent parts such as form, smell, and taste, then the mind no longer perceives them as they were. This is conventional truth. For example, if a pot is destroyed by a hammer, one no longer perceives it as a pot; if the constituent parts of water are separated, one no longer perceives it as water. However, if we say in conventional terms, 'There is a pot here' or 'There is water here,' it remains true, not false. If one cannot destroy or separate the constituent parts of an object, and they arise independently, then they exist in ultimate truth, such as indivisible consciousness, atoms, and space. Therefore, for those things that can be destroyed, altered by perception, or separated, when they are no longer perceived as they were, like a pot and water, they exist in conventional truth; while those that exist in ultimate truth are different. This is the explanation of the two truths. How realization arises: The second part, regarding how realization arises, includes the preliminary preparations for the general path and the actual arising of each realization. First, one must abide by the discipline of any of the seven types of individual liberation vows and avoid all faults of body, speech, and mind. Then, by listening to scriptures that correspond to the realization of truth, one gains the wisdom of hearing. By analyzing the meaning of what is heard with wisdom, one manifests the wisdom born of contemplation. By applying this wisdom, one focuses single-pointedly on the meaning of contemplation and cultivates shamatha (calm abiding) through this meditative practice, which is the basis for vipashyana (insight). For those with strong attachment and conceptual thoughts, one should practice the contemplation of ugliness and mindfulness of breathing. As the text says: Practicing the contemplation of ugliness, And mindfulness of breathing, Can pacify attachment, And various conceptual thoughts. Second, in generating vipashyana (insight), one must first enter the path of accumulation, which is the first of the five paths, by practicing the four applications of mindfulness. As the text says: When shamatha (calm abiding) is accomplished, One should practice the four applications of mindfulness. That is, one should observe the body, feelings, mind, and phenomena, and analyze them from two aspects. As the text says: Observe the body, feelings, mind, and phenomena, From both their own characteristics and general characteristics. That is, one should analyze their own characteristics, such as being easily destroyed, and their general characteristics, such as impermanence and suffering. Furthermore, there is the nature arising from hearing, etc., and its similar companions; others are relationships, and the objects are the targets of the four applications of mindfulness.

ག་སྟེ། ཤེས་རབ་ཐོས་སོགས་ལས་བྱུང་བ། །གཞན་ནི་འབྲེལ་དང་དམིགས་པ་ལས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ན། ལུས་དང་ཚོར་བ་སེམས་དང་ཆོས། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ཤེས་རབ་བསྒོམ། ། 4-109 ཞེས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་བལྟས་ནས་དྲན་པས་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་ཡང་དུ་གཏོད་པར་བྱེད་པས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གོ ། གཉིས་པ་སྦྱོར་ལམ་ལ་དྲོ་བ་ནི་ཆོས་ དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གོམས་པས་བདེན་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་རྣམས་ལ་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྣང་བ་ཅུང་ཟད་སྐྱེས་པས་བརྩོན་འགྲུས་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་ནས་འཕགས་ལམ་གྱི་སྔ་ལྟས་སུ་གྱུར་པའི་དགེ་ རྩ་དྲོ་བར་གྱུར་པ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ནི་དམིགས་པ་བདེན་བཞིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ལ་རྣམ་པ་མི་རྟག་ལ་སོགས་བཅུ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ། སྡིག་པ་སྐྱེས་སྤངས་སླར་མི་སྐྱེད། །དགེ་ བ་སྐྱེས་སྤེལ་མ་སྐྱེས་བསྐྱེད། །ཡང་དག་སྤང་བ་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞི་བསྒོམ་མོ། །དེ་ཐོབ་པ་ལས་ཀྱང་ངེས་པར་མྱང་འདས་ཐོབ་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། །རྩེ་མོ་ནི་དྲོད་གསུམ་རིམ་གྱིས་ བསྒོམས་པས་སྔར་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཟུང་འབྲེལ་དེ་རིམ་གྱིས་འཕེལ་བ་ལས་དགེ་རྩ་གཡོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྩེ་མོར་གྱུར་པ་སྟེ་དམིགས་རྣམ་ནི་སྔར་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཚེ། དགེ་ལ་འདུན་པ་ དགེ་ལ་བརྩོན། །དགེ་ལ་སེམས་པ་དགེ་ལ་སྤྱོད། །རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་ཏིང་འཛིན་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞི་བསྒོམ་མོ། །དེ་ཐོབ་ནས་མཚམས་མེད་བྱེད་སྲིད་ཀྱང་དགེ་རྩ་མི་འཆད་དོ། །དེ་ལས་དྲོ་བར་གྱུར་པ་འབྱུང་། ། 4-110 དེ་ནི་བདེན་བཞིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་དྲོ་བ་ལས། །རྩེ་མོ་དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ། །ཞེས་དང་། རྩེ་མོ་ཐོབ་པ་རྩ་མི་འཆད། །ཅེས་སོ། །རྩེ་མོ་གསུམ་རིམ་གྱིས་འཕེལ་བ་ལས། བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཆ་ཤས་ཐོང་བ་ལ་བཟོད་པའི་བཟོད་པ་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཆུང་འབྲིང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྔ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གི་དམིགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ ལ་རྣམ་པ་གཏོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོ་ནི་འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་ཤིང་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་། དེ་ལས་བཟོད་པ་ཡང་སྐྱེ་སྟེ། །རྣམ་གཉིས་དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ དང་། །ཆེན་པོ་སྡུག་བསྔལ་འདོད་གཏོགས་ཡུལ། །ཞེས་དང་། དེ་ནི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཅེས་སོ། །དེའི་ཚེ། དད་དང་བརྩོན་འགྲུས་དྲན་པ་དང་། །ཏིང་འཛིན་ཤེས་རབ་དབང་པོ་ལྔ། །ཞེས་པ་རྣམས་བསྒོམ་མོ། །དེ་ཐོབ་ པ་ལས་ཉམས་ཀྱང་ངན་སོང་དུ་མི་འགྲོ་སྟེ། དེར་འགྲོ་བའི་ལས་ཉོན་ཐག་བསྲིངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བཟོད་ཐོབ་ངན་སོང་ཡོངས་མི་འགྲོ། །ཞེས་སོ། །དེའི་འོག་ཏུ་རྒྱུ་གཞན་མེད་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེས་ དེ་མ་ཐག་ཏུ་རང་གི་རྩལ་གྱིས་འཕགས་ལམ་འདྲེན་པར་བྱེད་པས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་

མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆོས་མཆོག་སྐྱེའོ། །དམིགས་རྣམ་ནི་བཟོད་ཆེན་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཆོས་མཆོག་ཅེས་སོ། ། 4-111 དེའི་ཚེ། དད་བརྩོན་དྲན་པ་ཏིང་འཛིན་དང་། །ཤེས་རབ་སྟོབས་སུ་གྱུར་པ་ལྔ། །ཞེས་པ་རྣམས་བསྒོམ་མོ། །དེ་བཞི་ལ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ ཐེ་ཚོམ་ཞིང་། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་སོགས་སུ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་འཕགས་ལམ་གྱི་ཆ་མཐོང་ལམ་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པས་སོ། །གསུམ་པ་མཐོང་ ལམ་ནི། ཆོས་མཆོག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྐྱེ་ལ། དེའི་མཇུག་ཏུ་དེ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་། དེའི་རྗེས་ སུ་ཁམས་གོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གཉིས་སྐྱེའོ། །བདེན་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལའང་སྔ་མ་ལྟར་དམིགས་པའི་ཤེས་བཟོད་བཅུ་གཉིས་སྐྱེ་ཞིང་། དེ་ཡང་འདོད་ པའི་ཀུན་འབྱུང་ལ་དམིགས་པའི་ཆོས་བཟོད་ཆོས་ཤེས་གཉིས་དང་། དེ་ནས་ཁམས་གོང་གི་ཀུན་འབྱུང་ལ་དམིགས་པའི་རྗེས་བཟོད་རྗེས་ཤེས་གཉིས་སྐྱེ། དེ་ནས་འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་ལ་གཉིས་དང་། དེ་ བཞིན་དུ་ཁམས་གོང་མའི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་ལ་གཉིས་དང་། འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་ལམ་ལ་དམིགས་པའི་གཉིས་དང་། ཁམས་གོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོ་ལམ་ལ་དམིགས་པའི་གཉིས་ཏེ་བཅུ་དྲུག་གོ ། 4-112 སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པོ་དེའི་བཟོད་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་པ་གཅོད་པ་ལ་གཞན་གྱིས་བར་ཆད་བྱ་བར་མི་ནུས་པས་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་། ཤེས་པ་ རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་མོ། ། དེ་ཡང་། འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་ཆོས་མཆོག་ལས། །ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པ་ཟག་ པ་མེད། །འདོད་སྡུག་བསྔལ་ལ་དེ་ནས་ནི། །དེ་ཉིད་ཆོས་ཤེས་དེ་བཞིན་ཡང་། །སྡུག་བསྔལ་ལྷག་ལ་རྗེས་བཟོད་ཤེས། །བདེན་པ་གསུམ་ལ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་ ནི་བདེན་པའི་རིགས་སྔར་མ་མཐོང་བ་མཐོང་བས་མཐོང་ལམ་དང་། བཅུ་དྲུག་པ་ལ་བདེན་པའི་རིགས་སྔར་མ་མཐོང་བ་མེད་ཅིང་མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བསྒོམ་ལམ་སྟེ། དེ་ནི་ཆོས་མཆོག་ དང་ས་གཅིག །བཟོད་དང་ཤེས་པ་གོ་རིམ་བཞིན། །བར་ཆད་མེད་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །དེ་ལས་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། །མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཚེ། ཡང་དག་ལྟ་བ་རྟོག་ པ་དག །ལས་མཐའ་འཚོ་བ་རྩོལ་བ་དང་། །དྲན་པ་ཏིང་འཛིན་འཕགས་ལམ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་རྣམས་བསྒོམ་བྱེ་སྨྲའི་ལུགས་སོ།

【現代漢語翻譯】殊勝之法為最勝法（藏文：མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆོས་མཆོག་，含義：殊勝之法）生起。其所緣行相與大忍相同，如是稱為最勝法。爾時，信、勤、念、定、慧五者成為力量，應當修習。此四者稱為抉擇分，因為對於痛苦等諦理產生懷疑，而能確定『此是痛苦』等，是聖道的助伴，見道的一部分，能引導對痛苦的法智忍。第三是見道：在最勝法之後，生起緣于痛苦的法智忍，其後生起緣于同一痛苦的法智，之後生起緣于上界痛苦的類智忍和類智。對於其餘諦理，也如前一樣生起緣於它們的十二智忍。也就是，生起緣于欲界集諦的法忍法智二者，然後生起緣于上界集諦的類忍類智二者。然後是緣于欲界滅諦的二者，同樣地，緣于上界滅諦的二者，緣于欲界滅苦之道為對治的二者，以及緣于上界滅苦之道為對治的二者，總共十六。這十六剎那的心，其忍位能斷除見道所斷煩惱的證得，由於不能被其他事物阻礙，故為無間道；智位是與遠離煩惱的證得同時生起的，因此是脫離煩惱的解脫道。也就是，『世間者依最勝法，無漏之法之忍生，于欲苦諦之後生，彼之法智亦如是，于余苦諦生類忍，三諦亦如是生起。』這十五個剎那，因為見到先前未見的諦理，所以是見道；第十六個剎那，因為沒有先前未見的諦理，而是使已見的諦理熟練，所以是修道。也就是，與最勝法為同一地，忍與智依次為無間道與解脫道，因此，從它開始的十五個剎那，因為見到未見之物，所以是見道。爾時，正見能斷除分別念，業邊、活命、精進和，正念正定八聖道，這些是分別說者的觀點。

【English Translation】 The supreme Dharma, the Best Dharma, arises. Its object and aspect are similar to great forbearance, thus it is called the Best Dharma. At that time, faith, diligence, mindfulness, concentration, and wisdom become strengths, and should be cultivated. These four are called preparatory stages of liberation, because they doubt the truths such as suffering, and can determine 'this is suffering' etc., they are companions of the noble path, a part of the path of seeing, and can lead to the Dharma-wisdom-forbearance of suffering. The third is the Path of Seeing: After the Best Dharma, the Dharma-wisdom-forbearance that focuses on suffering arises, followed by the Dharma-wisdom that focuses on the same suffering, and then the subsequent-wisdom-forbearance and subsequent-wisdom that focus on the suffering of the higher realms arise. For the remaining truths, twelve wisdom-forbearances that focus on them arise as before. That is, the Dharma-forbearance and Dharma-wisdom that focus on the origin of desire realm arise, and then the subsequent-forbearance and subsequent-wisdom that focus on the origin of the higher realms arise. Then there are two that focus on the cessation of suffering in the desire realm, similarly, two that focus on the cessation of suffering in the higher realms, two that focus on the path as the antidote to the suffering of the desire realm, and two that focus on the path as the antidote to the suffering of the higher realms, totaling sixteen. These sixteen moments of mind, the forbearance of which can cut off the attainment of afflictions to be abandoned by the path of seeing, because it cannot be obstructed by other things, it is the path of non-obstruction; the wisdom is born simultaneously with the attainment of being free from afflictions, therefore it is the path of liberation from afflictions. That is, 'Worldly beings rely on the Best Dharma, the forbearance of the unpolluted Dharma arises, after the suffering of the desire realm arises, the Dharma-wisdom of that also arises, for the remaining suffering the subsequent-forbearance arises, the three truths also arise in this way.' These fifteen moments, because seeing the truths that were not seen before, it is the path of seeing; the sixteenth moment, because there are no truths that were not seen before, but makes the seen truths familiar, it is the path of cultivation. That is, being on the same ground as the Best Dharma, forbearance and wisdom are successively the path of non-obstruction and the path of liberation, therefore, the fifteen moments starting from it, because seeing what was not seen, it is the path of seeing. At that time, right view can cut off conceptual thoughts, the end of action, livelihood, diligence, and, right mindfulness and right concentration, these are the views of the Vaibhashikas.

།ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེ་རྣམས་ལས་ཤེས་བཟོད་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀུན་ལས་བཏུས་དང་མཐུན་པར་འབྱུང་བ་ནི། 4-113 སྐབས་དེར་ཕྲེང་ཆད་ཅུང་ཟད་བྱུང་བ་ལ་གཞན་ཞིག་གིས་ཀུན་ལས་བཏུས་དང་མཐུན་པར་བསབས་པ་ཡིན་གྱིས། རྩོམ་པ་པོའི་བཞེད་པ་ནི་མཛོད་ལྟར་དུ་ཡིན་པར་འོག་གི་ཤེས་པ་ལྡན་ཚུལ་གྱི་ སྐབས་ལ་དཔྱད་པས་ཤེས་སོ་ཞེས་བླ་མ་དག་གསུངས་སོ། །བཞི་པ་བསྒོམ་ལམ་ནི་ལམ་ལྔའི་བྱེ་བྲག་གང་ཞིག བསྒོམ་སྤང་གི་དངོས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་ས་འོག་མ་དང་གོང་མ་ ལ་དམིགས་ནས་རགས་སོགས་དང་ཞི་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་ལམ་ཟག་བཅས་དང་། ཟག་མེད་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་ལམ་གཉིས་སོ། །དེ་ཡང་། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། ། ཞེས་སོ། །དེའི་ཚེ། དྲན་དང་ཆོས་རབ་རྣམ་འབྱེད་དང་། །བརྩོན་འགྲུས་དགའ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །ཏིང་འཛིན་བཏང་སྙོམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི། །ཡན་ལག་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་རྣམས་བསྒོམ་མོ། །ལྔ་པ་མི་ སློབ་པའི་ལམ་ནི། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་བྱུང་བའི་རྣམ་གྲོལ་གྱི་ལམ་ཟད་མི་སྐྱེ་ཤེས་འཁོར་བཅས་ཏེ། མི་སློབ་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་ལྡན་ནོ། །ཡན་ལག་བཅུ་ནི་ མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་བརྒྱད་དང་། མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པའི་རྣམ་གྲོལ་ཏེ་མོས་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་སྟེ་བཅུའོ།། །། ༈ གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་གྱི་གང་ཟག སྤྱི་དོན་གསུམ་པ་དེའི་གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ་ལ། 4-114 ཉན་རང་སངས་རྒྱས་རིགས་ཅན་ནོ། །དང་པོ་ནི། སྤྱིར་རིགས་ཅན་གསུམ་པོ་དང་པོ་ཉིད་ནས་ལམ་སོ་སོ་ཉིད་ལ་འཇུག་པའང་ཡོད་ལ། རང་སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་གཉིས་ནི་དྲོད་རྩེ་གཉིས་ཉན་ ཐོས་ཀྱི་ལམ་གྱིས་བགྲོད་ནས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་དུ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའང་ཡོད་མོད། འདིར་འོག་མ་ནས་རིམ་གྱིས་བཤད་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་རྣམས་རང་ཉིད་གཅིག་ པུ་འཁོར་བ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་སེམས་སྐྱེད་དེ། མཐོང་ལམ་དུ་སྡུག་ཀུན་ལ་ཡིད་འབྱུང་བ་དང་། བསྒོམ་ལམ་དུ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བསམ་པས་ཉན་ ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་དམིགས་ནས་མྱང་འདས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལམ་བསྒྲུབས་པས་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཏེ། ལུས་ཞིག་ཚོར་བ་སིལ་བར་འགྱུར། །འདུ་ཤེས་འགགས་ཤིང་འདུ་བྱེད་ཞིག །རྣམ་ པར་ཤེས་པ་ནུབ་གྱུར་པ། །འདི་འདྲ་འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ། །ཞེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱིས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་དོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། མྱུར་ན་ཚེ་གསུམ་ལ་ཚོགས་ལམ་ སྦྱོར་ལམ་འཕགས་ལམ་གསུམ་མངོན་དུ་བྱེད་དེ། མྱུར་བ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་མཐར། །ཞེས་སོ། །

【現代漢語翻譯】關於樹木的比喻，可知『知』和『忍』二者與《攝事品》（Kunjle Du，梵文：Samgrahavastu，梵文羅馬擬音：Saṃgrahavastu，漢語字面意思：總攝事）相符。4-113 當時出現了一些遺漏，後來有人根據《攝事品》進行了補充。作者的觀點與《俱舍論》（mdzod）一致，這可以通過下面關於『知』的討論來了解。這是上師們的說法。第四，修道是指五道中的哪一個？它是修斷的直接對治。其中，以較低和較高的地為目標，具有粗等和寂等特徵的世間修道是有漏的；無漏的出世間修道有兩種。正如經文所說：『修道有兩種。』那時，憶念、擇法、精進、喜、輕安、禪定、舍，是七覺支。這些都要修習。第五，無學道是指金剛喻定之後產生的解脫道，包括滅盡和不生之知。它具有十種無學支。十支是指從無學正見到禪定之間的八支，以及無學正解脫（即勝解）和無學正智，共十支。關於補特伽羅（gang zag，梵文：Pudgala，梵文羅馬擬音：Pudgala，漢語字面意思：人）的分類。聲聞種姓的補特伽羅。第三個總義是關於補特伽羅的分類。4-114 有聲聞、獨覺、佛三種種姓。第一種情況是，一般來說，這三種種姓從一開始就進入各自的道。獨覺和佛陀二者，先以聲聞道行進于暖位和頂位，然後轉入佛陀二者的道。如果從較低的開始依次敘述，那麼聲聞種姓的補特伽羅，生起獨自從輪迴中解脫的心，在見道時對苦產生厭離，在修道時遠離貪慾，以從煩惱中解脫的想法，專注于聲聞藏，修習與涅槃相應的道，從而脫離三界的貪慾，身體壞滅，感受消散。意識停止，行滅盡，識消逝。像這樣的，就是苦的終結。他們希望通過具有這種特徵的涅槃來實現它。聲聞的果位是，最快在三世中證得資糧道、加行道和聖道。正如經文所說：『最快在三有之末。』

【English Translation】 From the examples of trees, it is known that 'knowing' and 'enduring' both correspond to the Samgrahavastu (Kunjle Du). 4-113 At that time, there were some omissions, which were later supplemented by someone according to the Samgrahavastu. The author's view is consistent with the Abhidharmakosha (mdzod), which can be understood through the discussion of 'knowing' below. This is what the Lamas said. Fourth, the path of meditation refers to which of the five paths? It is the direct antidote to what is abandoned by meditation. Among them, aiming at the lower and higher grounds, the worldly path of meditation with characteristics such as coarse and peaceful is contaminated; there are two types of uncontaminated transcendental path of meditation. As the scripture says: 'The path of meditation is of two kinds.' At that time, mindfulness, discrimination of dharma, diligence, joy, pliancy, concentration, and equanimity are the seven branches of enlightenment. These should be practiced. Fifth, the path of no more learning refers to the path of liberation that arises after the Vajra-like Samadhi, including the knowledge of cessation and non-arising. It has ten branches of no more learning. The ten branches refer to the eight branches from no more learning right view to Samadhi, as well as no more learning right liberation (i.e., conviction) and no more learning right knowledge, totaling ten branches. About the classification of Pudgalas (gang zag). Pudgalas of the Shravaka lineage. The third general meaning is about the classification of Pudgalas. 4-114 There are three lineages: Shravaka, Pratyekabuddha, and Buddha. The first case is that, in general, these three lineages enter their respective paths from the beginning. The Pratyekabuddha and Buddha both proceed on the Shravaka path in the heat and peak stages, and then switch to the path of the Buddha. If described sequentially from the lower, then the Pudgalas of the Shravaka lineage generate the mind to liberate themselves alone from Samsara, develop aversion to suffering in the path of seeing, distance themselves from desire in the path of meditation, and with the thought of liberating from afflictions, focus on the Shravaka Pitaka, cultivate the path corresponding to Nirvana, thereby freeing themselves from the desire of the three realms, the body disintegrates, and feelings dissipate. Consciousness ceases, actions are extinguished, and consciousness vanishes. Such is the end of suffering. They hope to realize Nirvana through having this characteristic. The fruit of the Shravaka is that, at the fastest, they realize the path of accumulation, the path of preparation, and the path of the noble in three lifetimes. As the scripture says: 'At the end of the three existences at the fastest.'

བུལ་བ་ལ་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་ཆུང་བས་འདུ་འཛི་ལ་མི་དགའ་ཞིང་གཅིག་པུ་ལ་དགའ་བ་དང་། 4-115 སྙིང་རྗེ་ཆུང་བས་སེམས་ལས་ཆུང་ངུར་གནས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་དམིགས་ནས་སངས་རྒྱས་མི་བཞུགས་པའི་ཞིང་དུ་སྔར་བཤད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་ བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དབང་རྣོན་ནི་བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཡིས་རྒྱུས་ཞེས་པ་ལྟར་ཚོགས་བསགས་པས་རྒྱུད་སྨིན་པར་བྱེད་ཅིང་། མཁས་བྱའི་དངོས་པོ་ཕུང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་རྟེན་འབྲེལ་དང་། གནས་ དང་གནས་མིན་པ་དང་བདེན་པ་སྟེ་དྲུག་ལ་མཁས་པར་བྱེད་ལ། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་སྔོན་སློབ་དཔོན་ལ་བརྟེན་པའི་ཚེ་མངོན་དུ་མ་བྱས་པར། སངས་རྒྱས་མེད་པའི་ཞིང་དུ་གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་ མ་བརྟེན་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས། སྲིད་པ་ཐ་མར་གྱུར་པའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་བཞི་རིམ་གྱིས་བགྲོད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ རབ་མཐའ་ལ་བརྟེན་ནས་དྲོད་ནས་ཟད་མི་སྐྱེ་ཤེས་ཀྱི་བར་སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་མངོན་དུ་བྱས་པས་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ་གཅིག་པུར་གནས་སོ། །དབང་པོ་འབྲིང་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཚང་བར་ ཚོགས་གསོག་པའི་ངེས་པ་མེད་ཅིང་། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་སློབ་དཔོན་ལས་བསྐྱེད་ནས་གནས་དྲུག་ལ་མཁས་པ་སོགས་སྔ་མ་ལྟར་བྱས་པས་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་ཏེ་ཚོགས་སྤྱོད་ཆེ་བའོ། །དབང་རྟུལ་གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱིས་སྔོན་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་རྒྱུན་ཞུགས་སོགས་བཞི་ཐོབ་ནས། 4-116 དངོས་པོ་དྲུག་ལ་མཁས་པ་སོགས་སྔ་མ་ལྟར་བྱས་པས་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་ཏེ་ཚོགས་སྤྱོད་ཆུང་བའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཉན་ཐོས་དང་འདྲ་བར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་རྟོགས་ལ། བསེ་རུ་ ལྟ་བུས་ནི་ཆོས་བདག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་གཟུང་བར་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་སོ་ཞེས་ཉི་འོག་པ་རྣམས་འདོད་ལ། ཁ་ཆེ་བ་རྣམས་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་ལས་མི་བཞེད་ཅིང་། དངོས་མའི་ལུགས་ལ་ཉན་ རང་ལ་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་མི་འདོད་ཅེས་འགའ་ཞིག་ལས་བཤད་དོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་ཏེ། གོང་རང་རྒྱལ་གྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་སྟན་ཐོག་གཅིག་ ཏུ་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་། སྟོན་དང་བསེ་རུ་བྱང་ཆུབ་བར། །བསམ་གཏན་མཐའ་རྟེན་གཅིག་ལ་ཀུན། །དེ་ཡི་གོང་དུ་ཐར་ཆ་མཐུན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སོ། །སྔར་བཤད་པའི་ཉན་ ཐོས་ཀྱི་གང་ཟག་ལ་དབྱེ་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པའི་གང་ཟག་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་དད་པའི་རྗེས་འབྲངས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་གཉིས་སུ་གནས་སོ། ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ལ་ཟུང་ བཞི་དང་ཡ་བརྒྱད་དེ། ད

【現代漢語翻譯】對於鈍根者來說，並沒有一定的規律。第二種是獨覺（Pratyekabuddha）的種姓：由於自性煩惱較少，不喜歡喧囂，喜歡獨處；由於慈悲心較小，進入小乘境界；以聲聞乘的教法為目標，在沒有佛陀住世的剎土中，證悟之前所說的具有特徵的菩提。其中，利根者如『犀牛角經』所說，通過積累資糧來成熟相續；精通蘊、界、處、緣起、處非處、諦等六種法；在獲得抉擇分之前，依賴上師時未證悟，發願在沒有佛陀的剎土中，不依賴他人的聲音，自己證悟菩提。在最後一生中，次第修習四禪定，依靠第四禪定的邊際，在一個座墊上證悟從暖位到盡智、無生智，如犀牛角般獨自安住。中根者不一定需要圓滿一百個大劫來積累資糧；從上師處生起抉擇分，精通六處等如前所述，成為獨覺，喜歡聚集。鈍根者通過令佛歡喜等方式，先前以沙門身份獲得須陀洹等四果，精通六處等如前所述，成為獨覺，不喜歡聚集。這兩種人與聲聞乘相同，僅僅證悟人無我，而犀牛角經所說的人則認為證悟了部分法無自性，這是日下巴的觀點。克什米爾人不接受犀牛角經的觀點，實際宗派也不認為聲聞乘和獨覺乘在證悟上有差別，這是某些人的說法。諸佛在三個無數大劫中積累資糧，如前獨覺乘所說，在一個座墊上證悟菩提。也就是：『導師和犀牛角，菩提禪定之邊際，都在一個座墊上，在其之前是解脫分。』等等。如果區分之前所說的聲聞乘的補特伽羅（Pudgala，人），可以分為凡夫和聖者兩種，前者又分為信隨行者和法隨行者兩種。聖者分為四雙八輩，即：預流向、預流果、一來向、一來果、不還向、不還果、阿羅漢向、阿羅漢果。

【English Translation】 For the dull-witted, there is no certainty. The second is the lineage of Pratyekabuddhas (Solitary Buddhas): Due to their naturally lesser afflictions, they dislike commotion and prefer solitude; Due to their smaller compassion, they enter the Lesser Vehicle; aiming at the teachings of the Shravaka Vehicle, in a Buddha-less realm, they manifest the previously described characteristics of enlightenment. Among them, the sharp-witted, as stated in the 'Rhinoceros Horn Sutra,' mature their continuum by accumulating merit; they become proficient in the six objects of knowledge: aggregates, elements, sources, dependent origination, possible and impossible, and the truths; before attaining the decisive part, when relying on a teacher, they do not manifest enlightenment, but vow to manifest enlightenment themselves in a Buddha-less realm, without relying on the voice of others. In their final existence, they gradually progress through the four concentrations, and relying on the limit of the fourth concentration, they manifest from heat to exhaustion of knowledge and non-arising of knowledge in a single seat, becoming like a rhinoceros horn, dwelling alone. The medium-witted do not necessarily need to accumulate merit for a full hundred eons; they generate the decisive part from a teacher, and become proficient in the six places, etc., as before, becoming a Pratyekabuddha, and enjoy large gatherings. The dull-witted, by pleasing the Buddhas, etc., previously obtain the four fruits of Stream-enterer, etc., as a renunciate, and become proficient in the six objects, etc., as before, becoming a Pratyekabuddha, and dislike gatherings. These two are similar to the Shravaka Vehicle, only realizing the absence of self of the person, while those mentioned in the Rhinoceros Horn Sutra realize one aspect of the absence of inherent existence of phenomena, which is the view of the Nyi'ogpas. The Kashmiris do not accept the view of the Rhinoceros Horn Sutra, and the actual school does not think there is a difference in realization between the Shravaka and Pratyekabuddha Vehicles, as some say. The Buddhas accumulate merit for three countless eons, and as previously stated in the case of the Pratyekabuddha Vehicle, manifest enlightenment in a single seat. That is: 'The teacher and the rhinoceros horn, the limit of enlightenment meditation, are all on one seat, and before that is the part of liberation.' etc. If we differentiate the previously mentioned Pudgalas (persons) of the Shravaka Vehicle, they can be divided into two: ordinary beings and noble beings, the former being divided into followers of faith and followers of Dharma. The noble beings are divided into four pairs and eight individuals: Stream-enterer path, Stream-enterer fruit, Once-returner path, Once-returner fruit, Non-returner path, Non-returner fruit, Arhat path, and Arhat fruit.

ེའང་མཐོང་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་པོ་ལ་གནས་པ་ནི་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ། བཅུ་དྲུག་ལ་གནས་པ་ནི་དེའི་འབྲས་གནས། དེས་འདོད་པའི་བསྒོམ་སྤང་ལྔ་པའི་བར་སྤངས་ན་ཕྱིར་འོང་ལ་ཞུགས་པ། 4-117 དྲུག་པ་སྤངས་ན་དེའི་འབྲས་གནས། བདུན་པའམ་བརྒྱད་པ་སྤངས་ན་ཕྱིར་མི་འོང་ལ་ཞུགས་པ། འདོད་པའི་དགུ་པ་སྤངས་ན་དེའི་འབྲས་གནས། དེས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉོན་མོངས་གཅིག་སྤང་པ་ནས་བཟུང་ སྟེ། སྲིད་རྩེའི་བར་གྱི་བརྒྱད་པ་ཟད་པ་ན་དགྲ་བཅོམ་ལ་ཞུགས་པ། སྲིད་རྩེའི་ཉོན་མོངས་དགུ་པ་མ་ལུས་པ་སྤང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ལ་གནས་པའང་དེ་ཡིན་ལ། དེས་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་ན་དགྲ་བཅོམ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དགྲ་བཅོམ་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དྲན་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ཟིན་རུང་མ་ཟིན་རུང་། མཐོང་ཆོས་ཀྱི་བདེར་གནས་ཀྱི་བསམ་ གཏན་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་དང་། མ་ཤི་ན་མཐོང་ཆོས་ཀྱིས་བདེར་གནས་ལས་ཉམས་སུ་དོགས་པས་མ་ཉམས་པར་ཤི་བ་རུང་སྙམ་པ་སྟེ་འཆི་བར་བསམ་པའི་དང་། དྲན་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ ཟིན་ན་མི་ཉམས་པས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་དང་། རང་གི་སེམས་འབད་རྩོལ་གྱིས་དབང་པོ་མི་སྦྱོང་བ། གནས་པ་ལས་མི་བསྐྱེད་པ་དང་། འབད་རྩོལ་གྱིས་དབང་པོ་རྣོ་བར་གཏོང་བ། རྟོགས་པའི་སྐལ་ བ་ཅན་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྣོ་བས་མ་སྦྱང་ཀྱང་དབང་པོ་མི་ཉམས་པ་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་དྲུག་ཡོད་པར་བཤད་ཅིང་སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀྱང་ཕྱི་མའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་པར་འདོད། བཞི་པ་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པའི་དབྱེ་བ་ལ། 4-118 གསུམ་དུ་བསྡུ་དང་བཅུར་དབྱེ་བ། །གང་ཟག་གང་ལ་ལྡན་པ་འོ། །དང་པོ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་ཤེས་རྗེས་ཤེས་ ཀུན་རྫོབ་ཤེས། །ཕ་རོལ་སེམས་ཤེས་བདེན་བཞི་ཤེས། །ཟད་དང་མི་སྐྱེ་ཤེས་པ་འོ། །དེ་དག་ཀྱང་བུམ་སྣམ་ལ་སོགས་པ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆ་ལ་འཇུག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་རྗེས་སུ་ཤེས་པ། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་འཛིན་པ་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ། བདེན་པ་བཞི་ལ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ ཕྱེ་བ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ནི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་པ་སྟེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པའོ། །བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་སོ། །ཀུན་འབྱུང་སྤངས་སོ། །འགོག་ པ་མངོན་དུ་བྱས་སོ། །ལམ་བསྟེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟད་པ་ཤེས་པ་བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ། །ཤེས་པར་བྱར་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་ པའོ། །གསུམ་པ་ལ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་གཅིག་གམ་གཉིས། མཐོང་བསྒོམ་བདུན་ནམ་བརྒྱད། དགྲ་བཅོམ་བཅུ་

【現代漢語翻譯】此外，斷除了見道所斷煩惱的見道十五剎那安住者，是入流果向；安住于第十六剎那者，是入流果位。由此斷除欲界修道所斷前五品煩惱者，是一來果向。斷除第六品煩惱者，是一來果位。斷除第七品或第八品煩惱者，是不還果向。斷除欲界第九品煩惱者，是不還果位。由此斷除初禪的第一個煩惱開始，直到有頂的第八個煩惱斷盡時，是阿羅漢果向；安住于斷除有頂第九個煩惱無餘的金剛喻定也是如此。由此獲得解脫道，證得盡智時，便成為阿羅漢。其中，阿羅漢鈍根者，無論是否被正念、正知所攝持，都有可能從現法樂住定中退失；若未死前，因懼怕退失現法樂住定，寧願死去也不願退失，是為思惟死亡；若被正念、正知所攝持，則不會退失，是為隨護；不以精勤調伏諸根，不從已得之定生起功德；以精勤使諸根敏銳，是為具證悟之分；自性諸根敏銳，即使不調伏，諸根也不會退失，是為不動法者。這六種情況，據說也包括兩種佛陀，並認為是後者的差別。第四，關於有情眾生智慧的分類：可歸納為三種，也可分為十種。這些分類適用於哪些有情呢？第一種是世俗智、法智和類智三種。第二種是：法智、類智、世俗智、他心智、四諦智、盡智和無生智。這些智慧中，了知瓶子、布匹等有為法和無為法的世俗智；了知欲界中所行之苦諦等四諦的法智和類智；了知他人心識狀態的他心智；通達四諦十六行相的四諦智，如了知『這是苦聖諦』等；『我已知苦』、『我已斷集』、『我已現滅』、『我已修道』等是盡智；『我已遍知苦，無需再知』等是無生智。第三種分類中，異生是一個或兩個；見道和修道是七個或八個；阿羅漢是十個。

【English Translation】 Furthermore, one who abides in the fifteen moments of the path of seeing (mthong lam) after abandoning the afflictions to be abandoned by the path of seeing is a stream-enterer (Sotāpanna) on the path; one who abides in the sixteenth moment is a stream-enterer in the fruition. By abandoning the first five of the afflictions to be cultivated in the desire realm, one is a once-returner (Sakadāgāmin) on the path. By abandoning the sixth, one is a once-returner in the fruition. By abandoning the seventh or eighth, one is a non-returner (Anāgāmin) on the path. By abandoning the ninth of the desire realm, one is a non-returner in the fruition. From the moment one abandons the first affliction of the first dhyana (bsam gtan, concentration), until the eighth affliction of the peak of existence (srid rtse) is exhausted, one is an Arhat (dgra bcom, foe destroyer) on the path; one who abides in the vajra-like (rdo rje lta bu) uninterrupted path (bar chad med lam) that abandons the ninth affliction of the peak of existence without remainder is also that. By obtaining the liberation path (rnam grol lam) and realizing the knowledge of exhaustion (zad pa shes pa), one becomes an Arhat. Among them, an Arhat with dull faculties, whether or not seized by mindfulness (dran pa) and awareness (shes bzhin), may degenerate from the concentration of abiding in bliss in the present life (mthong chos kyi bder gnas); if one fears degenerating from abiding in bliss in the present life before dying, one thinks it is better to die than to degenerate, which is contemplating death; if one is seized by mindfulness and awareness, one does not degenerate, which is protecting; one does not train one's faculties with effort, and does not generate qualities from what one has attained; one makes one's faculties sharp with effort, which is having a share of realization; one's faculties are naturally sharp, so even if one does not train them, one's faculties do not degenerate, which is being an immovable dharma. It is said that these six situations also include two Buddhas, and it is considered a distinction of the latter. Fourth, regarding the classification of the knowledge of sentient beings: It can be summarized into three or divided into ten. To which sentient beings do these classifications apply? The first is the three: conventional knowledge (kun rdzob shes pa), knowledge of dharma (chos shes pa), and subsequent knowledge (rjes su shes pa). The second is: knowledge of dharma, subsequent knowledge, conventional knowledge, knowledge of others' minds (pha rol sems shes), knowledge of the four truths (bden bzhi shes), knowledge of exhaustion, and knowledge of non-arising. Among these knowledges, conventional knowledge is that which engages with the parts of compounded and uncompounded phenomena, such as pots and cloths; knowledge of dharma and subsequent knowledge are those that know the four truths, such as suffering, which are practiced in the desire realm; knowledge of others' minds is that which apprehends the states of others' minds; knowledge of the four truths is that which engages with the sixteen aspects of the four truths, such as knowing 'this is the noble truth of suffering'; 'I have known suffering', 'I have abandoned the origin', 'I have realized cessation', 'I have cultivated the path' are knowledge of exhaustion; 'I have completely known suffering, there is nothing more to know' and so forth are knowledge of non-arising. In the third classification, ordinary beings are one or two; the paths of seeing and cultivation are seven or eight; Arhats are ten.

ཀ སངས་རྒྱས་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་མན་ཆད་ལ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་དང་ལྡན་ལ། 4-119 གལ་ཏེ་ཆགས་བྲལ་ཞིག་ཡིན་ན་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ནོ། །གཉིས་པའི་སྐབས་འདིར་དཔེ་རྙིང་ཁ་ཅིག་ལས། དེའང་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ནོ། །སྐད་ཅིག་ གཉིས་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་ཤེས་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རེ་རེ་བསྣན་པས་བདུན་དུ་འགྱུར་ལ་ཞེས་པ་འབྱུང་བར་བླ་མ་དག་གསུངས་པས་དཔེ་ དེ་བཞིན་དག་པ་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། ཟག་མེད་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ། །ཆགས་ཅན་ཤེས་པ་གཅིག་དང་ལྡན། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་དེ་ཡན་ཆད། །བཞི་ལ་རེ་རེ་འཕེལ་དང་ལྡན། །ཞེས་བཤད་པ་དང་ འགྲིགས་པས་སོ། །དེ་ཡང་རེ་རེ་འཕེལ་ཚུལ་ནི། སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པ་ལ་རྗེས་ཤེས་དང་། དྲུག་པ་ལ་ཀུན་འབྱུང་ཤེས་པ་དང་། བཅུ་པ་ལ་འགོག་པ་ཤེས་པ་དང་། བཅུ་བཞི་པ་ལ་ལམ་ ཤེས་པ་སྟེ་བཞི་པོ་རེ་རེ་འཕེལ་བས་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པ་ལ་ཤེས་པ་བཞི་དང་། དྲུག་པ་ལ་ལྔ་དང་། བཅུ་པ་ལ་དྲུག་དང་། བཅུ་བཞི་པ་ལ་བདུན་དང་ལྡན་ལ། གལ་ཏེ་ཆགས་ བྲལ་ཞིག་ན་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཤེས་པ་བསྣན་པས་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ་གཉིས་ལྡན་པ་ནས། བཅུ་བཞི་པ་ལ་བརྒྱད་ལྡན་པའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། ། བསྒོམ་ལམ་པ་ནི་དེ་ཉིད་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་སྐད་ཅིག་བཅུ་བཞི་པ་ལྟར་ལྡན་ནོ། ། 4-120 དགྲ་བཅོམ་པ་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱིས་ནི་ཟད་པ་ཤེས་པས་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཐོབ་པས་ཤེས་པ་བཅུ་ཀ་དང་ལྡན་ནོ། །བཞི་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐུན་མོང་མ་ ཡིན་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཐུན་མོང་བའོ། །དང་པོ་ལ། མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད། མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པའི་ཆ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ལ། སྟོབས་བཅུ། མི་འཇིགས་པ་བཞི། དྲན་པ་ ཉེར་གཞག་གསུམ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའོ། །དེའི་དང་པོ་ལ། གནས་དང་གནས་མིན་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་དང་། །མོས་པ་སྣ་ཚོགས་འཇིག་རྟེན་ཁམས་རིག་དང་། །དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མིན་ཀུན་འགྲོའི་ལམ། །ཀུན་བྱང་ དང་ནི་སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན། །འཆི་འཕོ་སྐྱེ་དང་ཟག་ཟད་མཁྱེན་པ་འོ། །དེའང་སྦྱིན་པ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་འབྱུང་བ་གནས་དང་སེར་སྣ་ལས་དེ་འབྱུང་བ་གནས་མ་ཡིན་པ་སོགས་ཀུན་བྱང་གིས་ བསྡུས་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་མཁྱེན་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་དགེ་སྡིག་གི་ལས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་རབ་དབྱེ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་དང་། བྱང་ཆུབ་གསུམ་དོན་དུ་གཉེར་ བའི་མོས་པའམ་འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་དང་། གདུལ་བྱའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཏེ་རིགས་སྣ་ཚོགས་ལ་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པའི་ཡུལ་ལ་དང་། གདུལ་བྱ་དབང་པོ་མཆོག་རྣོན་པོ་དང་། མཆོ

【現代漢語翻譯】甲、佛陀具有共同和不共的功德。首先，對於凡夫，乃至抉擇分，只具有世俗智。如果是不退轉者，則具有知他心智。關於第二種情況，一些舊的範本中記載：『在第一剎那具有世俗智，第二剎那具有苦智、法智和世俗智。』同樣，每增加一個，到第七個。』上師們說，這樣的範本是正確的，因為《俱舍論》中說：『無漏第一剎那，具有染污智一個，第二剎那有三個，此後，每四個剎那各增加一個。』這與上述說法相符。增加的方式是：第四剎那增加類智，第六剎那增加集智，第十剎那增加滅智，第十四剎那增加道智，即每四個剎那各增加一個，因此，第四剎那具有四種智慧，第六剎那具有五種，第十剎那具有六種，第十四剎那具有七種。如果是不退轉者，則在所有情況下都增加知他心智，因此，從第一剎那具有兩種智慧開始，到第十四剎那具有八種智慧。修道者需要不斷串習，因此具有第十四剎那的狀態。阿羅漢具有不退轉的法性，通過獲得盡智和無生智，具有全部十種智慧。第四個是佛陀的不共功德，以及其他共同功德。首先，有十八不共法，平等和不平等的因素，以及三種圓滿。首先，有十力、四無畏、三種念住和大悲心（mahākaruṇā）。關於十力，即：『處非處業異熟，種種勝解世間界，諸根勝劣遍趣行，一切靜慮等持垢，宿住死生漏永盡，如是十力佛獨有。』也就是說，佈施產生財富是『處』，吝嗇產生貧窮是『非處』，對於包含在『一切靜慮』中的因果對境，具有無礙的智慧。同樣，對於善惡業的本質和廣大差別，以及對於追求三種菩提的各種意樂或慾望，以及對於可調伏的眾生世界，即各種根性的確定和不確定的對境，以及對於可調伏的眾生中根器敏銳者和遲鈍者……

【English Translation】 A. The Buddha possesses both common and uncommon qualities. Firstly, ordinary beings, even up to the stage of preparatory practice (nirvedha-bhāgīya), only possess conventional knowledge (saṃvṛti-jñāna). If one is non-regressing, they possess the knowledge of others' minds (paracitta-jñāna). Regarding the second case, some old texts state: 'In the first moment, they possess conventional knowledge. In the second moment, they possess the knowledge of suffering (duḥkha-jñāna), the knowledge of dharma (dharma-jñāna), and conventional knowledge.' Similarly, by adding one at a time, it becomes seven.' The Lamas say that such texts are correct, because the Abhidharmakośa states: 'In the first moment of the uncontaminated (anāsrava), one possesses one knowledge of the contaminated (sāsrava). In the second, three; thereafter, one increases with each four.' This is consistent with the above statement. The way of increasing one at a time is: in the fourth moment, one adds subsequent knowledge (anvaya-jñāna); in the sixth, the knowledge of origin (samudaya-jñāna); in the tenth, the knowledge of cessation (nirodha-jñāna); and in the fourteenth, the knowledge of the path (mārga-jñāna). Thus, one increases by one with each four moments, so in the fourth moment, one possesses four knowledges; in the sixth, five; in the tenth, six; and in the fourteenth, seven. If one is non-regressing, then in all cases, one adds the knowledge of others' minds, so from possessing two knowledges in the first moment, it changes to possessing eight in the fourteenth. The one on the path of meditation (bhāvanā-mārga) needs to continuously familiarize themselves with it, so they possess the state of the fourteenth moment. An Arhat (arhat) with the nature of non-regression, having attained the knowledge of exhaustion (kṣaya-jñāna) and the knowledge of non-arising (anutpāda-jñāna), possesses all ten knowledges. Fourthly, there are the uncommon qualities of the Buddha, and also other common qualities. Firstly, there are the eighteen unshared qualities (aṣṭādaśa āveṇika dharma), the factors of equality and inequality, and the three perfections. Firstly, there are the ten powers (daśa-balāni), the four fearlessnesses (catu-vaiśāradyāni), the three mindfulnesses (tri-smṛtyupasthānāni), and great compassion (mahākaruṇā). Regarding the ten powers: 'Knowing what is possible and impossible, the ripening of karma, various inclinations, the realms of the world, the superior and inferior faculties, the path of all-pervasiveness, complete purification, recollection of past lives, death, transference, birth, and the exhaustion of defilements.' That is, giving rise to wealth is 'possible,' and miserliness giving rise to poverty is 'impossible.' For the objects of cause and effect included in 'all concentrations,' one has unobstructed knowledge. Similarly, one applies this to the nature and vast differences of virtuous and non-virtuous actions, and to the various inclinations or desires for pursuing the three enlightenments, and to the realms of the world to be tamed, that is, the definite and indefinite objects of various dispositions, and to the sharp and dull faculties among the beings to be tamed...

ག་མ་ཡིན་པ་རྟུལ་འབྲིང་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ལ་དང་། 4-121 མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཐེག་པ་གསུམ་དང་བསོད་ནམས་དང་མི་གཡོ་བའི་ལས་དང་། དེ་ལས་བཟློག་པ་ལ་དང་། བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་དང་སྙོམས་འཇུག་སོགས་ཀྱི་ཀུན་ཉོན་ གྱི་རོ་མྱང་དང་ཉེས་དམིགས་སོགས་དང་རྣམ་བྱང་དེ་ལ་དམིགས་ཤིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་དང་། རང་གཞན་གྱི་སྔོན་གྱི་གནས་ཀྱི་ཚེ་རབས་དུ་མ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལ་དང་། འགྲོ་བ་ཀུན་ ད་ལྟ་ནས་མ་འོངས་པར་འཇུག་པའི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་ལ་དང་། ཉན་རང་རྣམས་སྒྲིབ་པ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་དག་ལ་སངས་རྒྱས་མཐའ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་མཁྱེན་ པ་སྟེ་བཅུ་པོ་འདི་རྣམས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་བརྫི་བའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། རྟོགས་དང་སྤངས་པ་ཕུན་ཚོགས་ཞལ་གྱིས་བཞེས། །བར་ཆད་ཆོས་དང་ངེས་འབྱིན་ལམ་སྟོན་པའོ། །དེ་ དག་ཀྱང་འཁོར་གྱི་དབུས་སུ་ང་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་རྟོགས་པ་ཕུན་ཚོགས་ལ་མི་འཇིགས་པའི་རྣམ་པ་དང་། ང་ ནི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་སོ་ཞེས་བདག་ཉིད་ཟག་པ་མ་ལུས་པ་ཟད་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་སྤངས་པ་ཕུན་ཚོགས་ལ་མི་འཇིགས་པའི་རྣམ་པ་དང་། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཐར་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའོ་ཞེས་རང་གི་ཉན་ཐོས་ལ་སྟོན་པ། 4-122 བར་གཅོད་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་མི་འཇིགས་པའི་རྣམ་པ་དང་། འཁོར་བ་ལ་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ལམ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་ངེས་འབྱུང་གི་ལམ་སྟོན་པ་ ལ་མི་འཇིགས་པའི་རྣམ་པ་སྟེ་སྔ་མ་གཉིས་རང་དོན་དང་། ཕྱི་མ་གཉིས་གཞན་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་ལ་ཆོས་མཐུན་གྱི་རྒོལ་བ་མེད་ཅིང་ཞུམ་པ་ མེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་འཇིགས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་འཁོར་གུས་པར་ཆོས་ཉན་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་། མ་གུས་པར་ཆོས་ཉན་པ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། འདྲེས་མ་ལ་གཉིས་ཀར་མི་ འགྱུར་བར་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞུགས་པའོ། །བཞི་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་དམིགས་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་དུ་ཡང་དག་པར་གཟིགས་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་ བཅས་པ་ལས་སྒྲོལ་བར་བཞེད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་ཉིན་མཚན་དུ། །ལན་དྲུག་ཏུ་ནི་སོ་སོར་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ། །ཕན་དགོངས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། ། དེ་ཡང་། སངས་རྒྱས་ཆོས་ནི་མ་འདྲེས་པ། །སྟོབས་ལ་སོགས་པ་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །ཞེས་སོ། ། གཉིས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་ཚོགས་གཉིས་འགྲུབ་པ་དང་། འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པ་དང་། 4-123 འ

【現代漢語翻譯】再者，對於根器中等的眾生，（佛陀的智慧）在於區分。 4-121 對於追求增上生（mngon mtho，暫時的善趣果報）和決定勝（nges legs，究竟的解脫）的眾生，（佛陀的智慧）在於通達三乘道（theg pa gsum，聲聞乘、緣覺乘、菩薩乘）、福德（bsod nams）和不動業（mi g.yo ba'i las）；對於與此相反的眾生，（佛陀的智慧）在於通達禪定（bsam gtan）、解脫（rnam thar）、等至（snyoms 'jug）等的遍行煩惱（kun nyon）的滋味和過患等，以及以清凈（rnam byang）為目標並決意從中解脫；對於能夠回憶自己和他人過去世無數生（tshe rabs du ma rjes su dran pa）的眾生，（佛陀的智慧）在於通達；對於觀察一切眾生從現在到未來所經歷的死亡（'chi 'pho）和出生的過程（skye ba'i gnas skabs）的眾生，（佛陀的智慧）在於通達；對於聲聞（nyan）和獨覺（rang）的修行者，他們的障礙僅在某一方面得以清除，而對於所有佛陀的無礙智慧（chags thogs med pa'i mkhyen pa）的境界，（佛陀的智慧）在於通達——這十種智慧被稱為『力』，因為它們不會被與自身相違背的因素所摧毀。第二種是：如實宣說證悟與斷證圓滿，指示解脫的障礙之法與正道。這些也包括在眾眷屬之中，佛陀宣稱『我已證得一切法的圓滿正等覺』，這是證悟圓滿的不畏（mi 'jigs pa）之相；佛陀宣稱『我已斷除包括習氣在內的一切障礙』，這是自性煩惱無餘滅盡的斷證圓滿的不畏之相；佛陀向自己的聲聞弟子宣說『貪慾等煩惱是解脫的障礙』， 4-122 這是宣說障礙之法的不畏之相；佛陀宣說『從輪迴中解脫的道路在於趨向三種菩提』，這是指示趨向解脫的正道的不畏之相。前兩種不畏是就自利而言，后兩種不畏是就利他而言。因此，佛陀在宣說這些時，不會受到與法相悖的辯駁，也不會因此而感到畏懼，所以稱為『不畏』。第三種是：對於恭敬聽法的眾生，佛陀會隨喜；對於不恭敬聽法的眾生，佛陀會憤怒；對於既恭敬又不恭敬的眾生，佛陀則以正念和正知保持中舍。第四種是：佛陀以大悲心（thugs rje chen po）觀照一切眾生，日夜六時（nyin mtshan dus drug du）都以正念觀察，並希望將他們從痛苦及其根源中解脫出來。正如所說：『世間一切眾生，日夜六時之中，皆以慈眼觀照，具足大悲之心，恒常利益眾生，我向您頂禮』。此外，佛陀的功德是無與倫比的，具有十八不共法（stobs la sogs pa bco brgyad do），如力等。第二點是：一切佛陀都通過積累兩種資糧（tshogs gnyis，福德資糧和智慧資糧）作為成佛之因，並圓滿證得法身（chos sku）作為成佛之果， 4-123 並且

【English Translation】 Furthermore, for beings of middling capacity, (the Buddha's wisdom) lies in differentiation. 4-121 For beings seeking higher realms (mngon mtho, temporary states of happiness) and definite goodness (nges legs, ultimate liberation), (the Buddha's wisdom) lies in understanding the three vehicles (theg pa gsum, Śrāvakayāna, Pratyekabuddhayāna, and Bodhisattvayāna), merit (bsod nams), and unwavering actions (mi g.yo ba'i las); for beings contrary to this, (the Buddha's wisdom) lies in understanding the taste and faults of afflictions that pervade all (kun nyon) such as meditation (bsam gtan), liberation (rnam thar), absorption (snyoms 'jug), etc., and in aiming for purification (rnam byang) and resolving to be free from them; for beings who can recall numerous lifetimes (tshe rabs du ma rjes su dran pa) of themselves and others in the past, (the Buddha's wisdom) lies in understanding; for observing the process of death ( 'chi 'pho) and birth (skye ba'i gnas skabs) that all beings undergo from the present to the future, (the Buddha's wisdom) lies in understanding; for practitioners of Śrāvaka (nyan) and Pratyekabuddha (rang) whose obscurations are cleared in only one aspect, and for the state of unobstructed knowledge (chags thogs med pa'i mkhyen pa) of all Buddhas, (the Buddha's wisdom) lies in understanding—these ten are called 'powers' because they are not destroyed by factors that contradict them. The second is: Truly declaring the perfection of realization and abandonment, indicating the obstructing dharmas and the path of definite emergence. These also include, in the midst of the assembly, the Buddha declaring 'I have attained complete and perfect enlightenment in all aspects of all dharmas,' which is the aspect of fearlessness (mi 'jigs pa) in the perfection of realization; the Buddha declaring 'I have abandoned all obscurations, including habitual tendencies,' which is the aspect of fearlessness in the perfection of abandonment, with the exhaustion of all defilements of self-nature; the Buddha teaching his Śrāvaka disciples 'Desire and other afflictions are obstacles to liberation,' 4-122 which is the aspect of fearlessness in teaching the obstructing dharmas; the Buddha teaching 'The paths of definite emergence from saṃsāra lie in progressing towards the three bodhis,' which is the aspect of fearlessness in indicating the path of definite emergence. The first two fearlessnesses are in terms of self-benefit, and the latter two are in terms of benefiting others. Therefore, when the Buddha declares these, he is not subject to arguments that contradict the Dharma, nor does he feel fear, so it is called 'fearlessness'. The third is: For beings who listen to the Dharma with reverence, the Buddha rejoices; for beings who listen to the Dharma without reverence, the Buddha becomes angry; for beings who are both reverent and irreverent, the Buddha remains neutral with mindfulness and awareness. The fourth is: The Buddha, with great compassion (thugs rje chen po), observes all beings, watching with mindfulness six times during the day and night (nyin mtshan dus drug du), and wishes to liberate them from suffering and its causes. As it is said: 'All beings in the world, during the six times of day and night, are observed with compassionate eyes, possessing great compassion, constantly benefiting beings, I prostrate to you.' Furthermore, the Buddha's qualities are unparalleled, possessing the eighteen unshared qualities (stobs la sogs pa bco brgyad do), such as powers, etc. The second point is: All Buddhas, by accumulating the two accumulations (tshogs gnyis, merit and wisdom) as the cause of enlightenment, and by fully attaining the Dharmakāya (chos sku) as the result of enlightenment, 4-123 and

ཕྲིན་ལས་འགྲོ་བའི་དོན་སྤྱོད་པ་སྟེ་རྒྱུ་གསུམ་གྱིས་མཉམ་ལ་འོན་ཀྱང་སྐུ་ཚེ་རིང་ཐུང་དང་རྒྱལ་རིགས་ལ་སོགས་པའི་རིགས་དང་། སྐུ་བོང་ཆེ་ཆུང་རྣམས་ཐ་དད་པས་དེ་གསུམ་གྱིས་མི་མཉམ་ པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་དང་ནི། །ཆོས་སྐུ་འགྲོ་བའི་དོན་སྤྱོད་ལ། །མཉམ་པ་ཉིད་དེ་སྐུ་ཚེ་དང་། །རིགས་དང་སྐུ་བོང་ཚད་ཀྱིས་མིན། །ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་ལ། རྒྱུ་འབྲས་ཕན་འདོགས་ཕུན་ ཚོགས་སོ། །དང་པོ་ནི་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་བར་ཆད་མེད་པར་ཚོགས་གཉིས་གོམས་པར་བྱས་པ་སྟེ། འཕགས་པས། དང་པོ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་ཐུགས་བསྐྱེད་ནས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་ཏེ། ། བར་དུ་གཅོད་པའི་བདུད་བཞི་འཇོམས་མཛད་པ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ལ། ཡེ་ཤེས་སྤངས་པ་མཐུ་དང་གཟུགས་སྐུའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའོ། །གཉིས་པ་ ནི། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། གདུལ་བྱ་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ལ་འགོད་པར་མཛད་པའོ། །བཞི་པ་ནི། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་ པའི་སྐུ་མངོན་དུ་འགྱུར་པའོ། །གསུམ་པ་ཕན་འདོགས་ཕུན་ཚོགས་ནི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ངན་སོང་དང་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་མཛད་པ་སྟེ། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུའམ་བདེ་འགྲོ་ལ་འགོད་པར་མཛད་པའོ།། །། 4-124 ༈ ཉན་ཐོས་དང་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཐུན་མོང་བ། སྤྱི་དོན་གཉིས་པ་ཐུན་མོང་པ་ལ། ཉན་ཐོས་དང་ཐུན་མོང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཐུན་མོང་པའོ། །དང་པོ་ལ། ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་གནས་ཤེས། །ཡང་དག་རིགས་བཞི་མངོན་ཤེས་སོ། །དང་ པོ་ནི། ཉན་རང་སོགས་བསོད་སྙོམས་སོགས་ལ་རྒྱུ་བའི་སྔོན་དུ་འགའ་ཞིག་བདག་ལ་དམིགས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རམ་ཞེས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བརྟགས་ནས། སྐྱེ་བར་ཤེས་ན་བདག་ལ་དམིགས་ ནས་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བར་མ་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ། དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་མི་སྐྱེ་བ་ཙམ་བྱེད་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ ནི་གང་གི་བདག་ལ་དམིགས་ནས་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བ་དེའི་ཉོན་མོངས་དྲུངས་ནས་འབྱིན་པའི་འཕྲིན་ལས་མཛད་པས་སྔ་མ་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྨོན་གནས་མཁྱེན་པ་ནི་ ཉན་རང་གི་ལས་ཁྱད་པར་ལྔས་ཁྱད་པར་འཕགས་ཏེ། འབད་རྩོལ་མེད་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་། ངོ་བོ་གང་ལའང་མ་ཞེན་པས་ཆགས་པ་སྤངས་པ་དང་། སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་པས་ཡུལ་ཀུན་ལ་ཐོགས་ པ་མེད་པ་དང་། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་པར་རྟག་ཏུ་གནས་པ་དང་། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སྒོ་ནས་གདུལ་བྱའི་དྲི་བ་ཀུན་ལ་ལན་འདེབས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཀུན་བྱང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་དང་། 4-1

【現代漢語翻譯】事業是利益眾生的行為，由三種原因組成，雖然相同，但壽命長短、王族等種姓，以及身量大小等各不相同，因此這三者並不相同。如雲：『諸佛皆于聚與法身，利益眾生之行用，平等性即是壽命與，種姓及身量所不及。』第三，因果利益圓滿。第一，于無數三劫中無間斷地串習二資糧。如聖者所說：『最初于菩提生起殊勝之心，于無數三劫中積聚資糧，期間摧毀四魔。』等等。第二，智慧、斷除、威力與色身。第一是如所有性與盡所有性之智。第二是斷除煩惱障和所知障及其習氣。第三是引導所化眾生安住于增上生與決定勝。第四是顯現以妙相好所莊嚴之身。第三，利益圓滿是使所化眾生從惡趣和輪迴的痛苦中解脫，或者引導他們安住於三乘的果位或善趣。第二共同部分，分為聲聞共同和世間共同。第一部分包含：無煩惱、知所愿、正四種姓、神通。第一，聲聞緣覺等在行乞等之前，會先以神通觀察是否有人會因自己而生起煩惱，如果知道會生起，便會進入無煩惱三摩地，以此力量僅僅做到不因自己而生起煩惱。而佛陀的事業則是將那些因自己而生起煩惱之人的煩惱連根拔起，因此比前者更為殊勝。第二，佛陀的知所愿比聲聞緣覺的業以五種殊勝之處更為殊勝：無需勤作而自然成就，對任何事物都不執著而斷除貪戀，斷除二障而對一切境無有阻礙，恒常安住直至輪迴未空，以及通過各別正知之門回答所化眾生的一切問題。第三，一切清凈法之名相繁多，以及……

【English Translation】 The activity is the act of benefiting beings, composed of three causes, which are the same, but the length of life, royal lineage, and other castes, as well as the size of the body, are different, so these three are not the same. As it is said: 'All Buddhas are in the gathering and Dharmakaya, the act of benefiting beings, equality is life and, lineage and body size are not included.' Third, the perfection of cause and effect benefits. First, in countless three kalpas, without interruption, practice the two accumulations. As the noble one said: 'First, generate the supreme mind of enlightenment, accumulate resources in countless three kalpas, during which destroy the four demons.' And so on. Second, wisdom, abandonment, power, and form body. The first is the knowledge of suchness and the knowledge of all that exists. The second is the abandonment of afflictive obscurations and cognitive obscurations and their habits. The third is to guide the beings to abide in higher realms and definite goodness. The fourth is to manifest the body adorned with signs and marks. Third, the perfection of benefit is to liberate beings from the suffering of evil destinies and samsara, or to guide them to abide in the fruits of the three vehicles or good destinies. The second common part is divided into Shravaka common and worldly common. The first part includes: no affliction, knowing what is desired, the four right castes, and supernatural powers. First, before begging, etc., Shravakas and Pratyekabuddhas will first observe with supernatural powers whether anyone will generate afflictions because of themselves. If they know that they will arise, they will enter the Samadhi of no affliction, and with this power, they will only prevent afflictions from arising because of themselves. The activity of the Buddha is to uproot the afflictions of those who generate afflictions because of themselves, so it is more excellent than the former. Second, the Buddha's knowledge of what is desired is more excellent than the karma of Shravakas and Pratyekabuddhas in five excellent ways: it is naturally accomplished without effort, it abandons attachment by not being attached to anything, it is unobstructed to all realms by abandoning the two obscurations, it constantly abides until samsara is empty, and it answers all the questions of the beings to be tamed through the door of individual correct knowledge. Third, there are many names for all pure dharmas, and...

25 གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་། ཡུལ་གྱི་མི་སྐད་སོ་སོ་ཇི་སྙེད་པ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་རྣམ་པའི་རབ་དབྱེ་མཐའ་ཡས་པའི་ཡུལ་ ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཆོས་དོན་ངེས་ཚིག་སྤོབས་པ་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིའོ། །བཞི་པ་ ནི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ལ། མངོན་ཤེས་བསམ་གཟུགས་ཚད་མེད་དང་། །རྣམ་པར་ཟིལ་གནོན་ཟད་པར་རོ། །དང་པོ་ལ། རྫུ་འཕྲུལ་ལྷ་ཡི་རྣ་མིག་དང་། །སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་ གཞན་སེམས་ཤེས། །འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་ཟག་པ་ཟད། །མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་དྲུག །དང་པོ་ནི། གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཤིང་མང་པོར་བསྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་གཟུགས་སྒྲ་བསྐལ་པ་དང་མ་བསྐལ་པ་ཐམས་ཅད་ཐོས་ཤིང་མཐོང་བ་སོགས་བསྒོམ་གྱིས་བྱུང་བ་མཉམ་གཞག་གི་སས་བསྡུས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རང་གཞན་གྱི་ཚེ་རབས་སྔ་མ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཏིང་ཤེས་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །བཞི་པ་ནི། གང་ཟག་གཞན་གྱིས་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་སོགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཏིང་ཤེས་མཚུངས་བཅས་སོ། ། 4-126 ལྔ་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ད་ལྟ་ནས་མ་འོངས་པར་འཇུག་པའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་ཏིང་ཤེས་མཚུངས་བཅས་སམ། ཡང་ན་འདི་ཉིད་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་སུ་བྱ་སྟེ་གཞུང་ཕལ་ཆེར་ ལས་དེ་འབྱུང་ངོ་། །དྲུག་པ་ནི། སྒྲིབ་པ་སྤང་བའི་ཐབས་དང་། དེ་དག་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཏིང་ཤེས་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་སྟེ་སྔ་མ་ལྔ་ནི་ཉན་རང་ དང་འཇིག་རྟེན་པ་གཉིས་ཀ་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་ནི་ཉན་རང་དང་ཐུན་མོང་པའོ། །གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་དང་འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་རྣམས་སྔ་ མ་སྔ་མ་ཐོབ་པར་བྱས་ནས། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པའོ། །བཞི་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང་ཕན་པའི་དགོངས་པ་ གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཚད་མེད་སྔ་མ་གསུམ་སྟེ། བྱམས་པས་བདེ་བ་དང་ཕྲད་པ། སྙིང་རྗེས་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བ། དགའ་བས་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བ་ཡིན་ལ། བཏང་སྙོམས་ཏེ་ཁོང་ཁྲོ་ དང་རྗེས་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ཉོན་གཉིས་ཀ་མེད་པར་བཞེད་པས་ཕན་པའི་དགོངས་པ་སྟེ་བཞིའོ། ། ལྔ་པ་ལ། གཟུགས་ཅན་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་ནི། བསམ་གཏན་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་ལྟ་བ་པོ་བདག་ལ་གཟུགས་སུ་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ། 4-127 ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཆེ་ཆུང་བཟང་ངན་སོགས་ལ་ཆེ་ཆུང་བཟང་ངན་ལས་བཟློག་སྟེ་ལྟ་བ་སོགས་གང་དང་གང་སྤྲུལ་པར་འདོད་པ

【現代漢語翻譯】從色蘊到一切智（梵文：sarvākārajñatā，對一切事物、一切現象的徹底認知）之間的諸法，其自相和共相的體性，以及各種不同的地域語言，還有諸法的體性和相狀的無邊差別之境；對於這些境界，能無礙地進入的定（梵文：samādhi）和智慧，依次對應於法、義、詞、辯才四無礙解（梵文：pratisaṃvidā）。第四種無礙解將在後面立即闡述。第二部分包括：神通、無量等持、解脫和滅盡。第一部分包括：神變、天耳天眼、宿命、他心智、生死智、漏盡通。這六種神通。第一種是：能將一物化為多物，或將多物合為一物等的定和智慧，以及與之相應的功德。第二種是：能聽到和看到世間所有界域的色、聲，以及劫初和劫末等一切事物的禪定所生之功德，由止觀雙運所攝持。第三種是：能回憶自己和他人前世的定和智慧，以及與之相應的功德。第四種是：能如實知曉他人心中所想，如貪慾等念頭的定和智慧，以及與之相應的功德。第五種是：能知曉一切眾生從現在到未來所經歷的各種狀態的定和智慧，以及與之相應的功德；或者，也可以將此視為天眼通，因為大多數經論中都是這樣描述的。第六種是：能如實知曉斷除煩惱的方法，以及斷除煩惱后所獲得的解脫的定和智慧，以及與之相應的功德。前五種神通是聲聞（梵文：Śrāvaka）、獨覺（梵文：Pratyekabuddha）和世間凡夫共同擁有的，而最後一種是聲聞和獨覺共同擁有的。第二和第三部分是通過依次獲得四禪和無色定，以及滅盡定，然後依次進入更高級的禪定，最終獲得漸次安住的等持。第四部分是利益眾生的兩種發心，即給予安樂和饒益。第一種是：前三種無量心，即慈心願眾生得樂，悲心願眾生離苦，喜心願眾生不離安樂。舍心是指沒有嗔恨和貪執兩種煩惱，是饒益眾生的發心，以上總共四種。第五部分包括：有色想觀色解脫，這是通過依靠四禪，在內心建立觀者的色想，然後對於外在的色法，無論是大小、好壞等，都能反其道而行之，隨意變化。

【English Translation】 The characteristics, both specific and general, of the dharmas (Sanskrit: dharma, teachings or phenomena) from form (Sanskrit: rūpa) to omniscience (Sanskrit: sarvākārajñatā, complete knowledge of all things and phenomena), as well as the various languages of different regions, and the infinite distinctions in the nature and appearance of the dharmas; the samādhi (Sanskrit: samādhi, meditative concentration) and wisdom that enter these realms without obstruction are, in order, the fourfold perfect knowledge (Sanskrit: pratisaṃvidā) unobstructed in dharma, meaning, terms, and eloquence. The fourth will be explained immediately thereafter. The second part includes: supernormal knowledges, immeasurable concentrations, liberations, and cessations. The first part includes: magical powers, divine ear and eye, knowledge of past lives, telepathy, knowledge of death and rebirth, and the exhaustion of outflows. These are the six supernormal knowledges. The first is: the samādhi and wisdom, along with their corresponding qualities, that enable one to transform one thing into many, or to combine many things into one, and so on. The second is: the merit arising from meditation that enables one to hear and see all the forms and sounds of the world, as well as the beginning and end of kalpas (Sanskrit: kalpa, eon), and is encompassed by the union of calm abiding and insight. The third is: the samādhi and wisdom, along with their corresponding qualities, that enable one to recall one's own and others' past lives. The fourth is: the samādhi and wisdom, along with their corresponding qualities, that enable one to know exactly what others are thinking, such as thoughts of desire. The fifth is: the samādhi and wisdom, along with their corresponding qualities, that enable one to know all the states that beings will experience from the present to the future; or, this can also be regarded as the divine eye, as it is described in most texts. The sixth is: the samādhi and wisdom, along with their corresponding qualities, that enable one to know exactly the methods for abandoning defilements and the liberation obtained after abandoning them. The first five supernormal knowledges are common to both Śrāvakas (Sanskrit: Śrāvaka, Hearers), Pratyekabuddhas (Sanskrit: Pratyekabuddha, Solitary Realizers), and worldly beings, while the last one is common to Śrāvakas and Pratyekabuddhas. The second and third parts are achieved by successively attaining the four dhyānas (Sanskrit: dhyāna, meditative absorptions) and the formless attainments, as well as the cessation attainment, and then successively entering higher and higher states of meditation, ultimately obtaining the samādhi of gradual abiding. The fourth part consists of the two intentions to benefit sentient beings, namely, giving happiness and benefiting. The first is: the first three immeasurables, namely, loving-kindness wishing beings to have happiness, compassion wishing beings to be free from suffering, and joy wishing beings not to be separated from happiness. Equanimity, which is the absence of both anger and attachment, is the intention to benefit beings, making a total of four. The fifth part includes: the liberation of contemplating form, which is achieved by relying on the four dhyānas, establishing the perception of form in the mind of the contemplator, and then, with respect to external forms, whether large or small, good or bad, being able to reverse them and transform them at will.

་ལ་དེ་དང་དེར་མོས་པ་བྱ་བའི་ཏིང་ཤེས་མཚུངས་བཅས་སོ། ། ནང་གཟུགས་མེད་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་ནི། ནང་ལྟ་བ་པོ་བདག་ལ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟ་བ་ དང་། སྡུག་པའི་རྣམ་ཐར་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་གནས་པ་ནི། སྡུག་མི་སྡུག་སྤྲུལ་པ་ལ་འདོད་མི་འདོད་སོགས་ཀུན་ཉོན་གྱི་གཉེན་པོར་སྡུག་མི་སྡུག་སོགས་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་འདུ་ཤེས་ དང་། ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་པ་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པའི་ཏིང་ཤེས་མཚུངས་བཅས་སོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སོགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བཞི་ནི་འགོག་པའི་ སྙོམས་འཇུག་སྟེ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་ཐར་དུ་བཞག་གོ །དྲུག་པ་ལ་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ ཆུང་ངུ་དག་ལ་དེ་ལྟར་བལྟ་ཞིང་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མཐོང་བ་ནི་ཟིལ་གནོན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་པོའོ། །གཟུགས་ཆུང་ངུའི་གནས་སུ་ཆེན་པོ་སྦྱར་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །ནང་གཟུགས་སུ་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཆུང་ངུ་དག་ལ་སྔ་མ་ལྟར་བལྟ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། ། 4-128 ཆུང་ངུའི་གནས་སུ་ཆེན་པོ་སྦྱར་བ་ནི་བཞི་པའོ། །ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཁ་དོག་སྔོན་པོ་ལྟ་བུར་སྟོན་པ་འོད་སྔོན་པོ་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་བལྟ་སྟེ། གཟུགས་ དེ་དག་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས། ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་མཐོང་བ་ནི་ལྔ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་པོ་རྣམས་ལའང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བས་ཁ་དོག་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ སྐྱེ་མཆེད་བཞི་སྟེ་ཟིལ་གནོན་བརྒྱད་དོ། །བདུན་པ་ལ། འབྱུང་བཞིའི་ཟད་པར་ནི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་དག་འབྱུང་བ་དེ་དང་དེར་མོས་པ་བྱས་ཏེ་བསྒོམས་པ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་དང་དེར་ སྣང་ཞིང་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ཤེས་སོ། །སྔོ་སེར་དམར་དཀར་ཏེ་ཁ་དོག་གི་བཞི་ཡང་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་དག་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དང་དེར་སྣང་བའི་ཏིང་ཤེས་སོ། །ནམ་ མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཟད་པར་ནི་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་དག་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་སུ་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ སྟེ་ཟད་པར་བཅུའོ།། །། ༈ ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པ། སྤྱི་དོན་ལྔ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ། མིང་དོན་རྫས་སུ་དབྱེ་བ་དང་། །གྲུབ་ཚུལ་རིགས་ཅན་གྲོལ་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་སྟེ། །སྙོམས་འཇུག་དགེ་བ་རྩེ་གཅིག་པ། ། 4-129 ཞེས་སོ། །ཏིང་འཛིན་དེ་ཉིད་ཡན་ལག་དང་ལྡན་ཞིང་ཞི་ལྷག་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་ནི

【現代漢語翻譯】以及對那個境界產生信樂的等持和智慧。內無色想而外觀外色的解脫是：內心安住于無色想的觀者，如前一樣外觀外色；以身作證安住于不凈想的解脫是：對於可愛與不可愛之幻化，以及欲不欲等煩惱的對治，對於可愛與不可愛等相互依存之想，以及相互關聯之想，以及一切行相皆為不凈同一味道之信樂的等持和智慧。四種無色解脫，如虛空無邊等，是止滅的等至，爲了從止滅想和感受的障礙中解脫而安立為解脫。第六，依靠禪定，內心無色想，如此觀小外色並加以勝解，以勝解而見，是勝解處的第一種。將大想加入小色想之處，是第二種。內心作有色想，如前一樣觀小外色，是第三種。將大想加入小色想之處，是第四種。內心作無色想，觀外色，如藍色等，觀想藍色之光等，勝解那些色，以勝解而見，是第五種。同樣，對於黃色、紅色和白色，也各自相應地加入，是四種顏色勝解處，即八勝解處。第七，四大的滅盡是，依靠禪定，對於一切四大，信樂並修習，從那個境界中，顯現並幻化那個境界的等持。青、黃、紅、白四色，也是依靠禪定，對於一切青色等，顯現那個境界的等持。虛空和識的滅盡是，依靠虛空無邊處和識無邊處，對於一切虛空和識，顯現的等持和智慧，即十種滅盡。第五個總義是等持的差別，分為名稱、意義和實體，以及成立的方式、種類和解脫的方式。第一，是善心一緣專注，即『等至是善心一緣專注』。那個等持具有支分，並且止觀雙運。

【English Translation】 And the samadhi and wisdom that have faith in that state. The liberation of looking at external forms without internal form is: the inner viewer dwells on the idea of formlessness, and looks at external forms as before; The liberation of witnessing and dwelling in the impure appearance with the body is: for the transformation of the lovely and unlovable, and the antidote to afflictions such as desire and aversion, for the interdependent thoughts of the lovely and unlovable, etc., As well as mutually related thoughts, and the samadhi and wisdom of believing that all appearances are impure and of the same taste. The four formless liberations, such as infinite space, are the samadhi of cessation, which is established as liberation in order to be liberated from the obstacles of cessation of thought and feeling. Sixth, relying on meditation, the mind has no form, so observe the small external forms in this way and overcome them, and see with understanding, is the first of the transcendence. Adding great thought to the place of small color thought is the second. The mind thinks of form, and observes small external forms as before, which is the third. Adding great thought to the place of small color thought is the fourth. The mind thinks of no form, observes external forms, such as blue, observes blue light, etc., overcomes those forms, and sees with understanding, is the fifth. Similarly, for yellow, red, and white, each is added accordingly, which are the four color transcendence, that is, the eight transcendences. Seventh, the exhaustion of the four elements is that, relying on meditation, for all the four elements, believing and practicing, from that state, the samadhi that manifests and transforms that state. The four colors of blue, yellow, red, and white are also based on meditation, and the samadhi that manifests that state for all blue, etc. The exhaustion of space and consciousness is based on the realm of infinite space and the realm of infinite consciousness, the samadhi and wisdom that appear in all space and consciousness, that is, the ten exhaustions. The fifth general meaning is the difference of samadhi, which is divided into name, meaning and entity, as well as the way of establishment, type and way of liberation. First, it is the one-pointedness of the virtuous mind, that is, 'Samadhi is the one-pointedness of the virtuous mind'. That samadhi has branches and combines tranquility and insight.

་ཡིད་མི་གཡོ་བར་འཛིན་པ་བསམ་གཏན་དང་། དམིགས་པ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པས་སྙོམས་འཇུག་ཅེས་བྱའོ། །དེའང་ལས་ ཀྱི་དབང་གིས་དེར་སྐྱེས་པ་ན་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུ་ལ་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྙོམས་པར་འཇུག་ པ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། གཟུགས་མེད་རྣམས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་གྱི་རྟེན་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་མ་ཡིན་ལ། ཡོན་ཏན་ཐམས་ ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་བསམ་གཏན་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་དང་རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཀྱང་དང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་བཞི་ སྟེ། བསམ་གཏན་དག་ནི་རྣམ་གཉིས་བཞི། །ཞེས་སོ། །དེ་བཞིན་གཟུགས་མེད་རྣམས་ཀྱང་འབྲས་བུ་རྒྱུའི་དབྱེ་བས་གཉིས་དང་། དེའང་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་བཞི་སྟེ། དེ་བཞིན་གཟུགས་ མེད་ཅེས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ཏིང་འཛིན་འདི་དག་ཟག་པ་དང་བཅས་པས་བསྒོམས་ན་འཁོར་བའི་འབྲས་བུ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ཙམ་ཡིན་ལ། ཟག་མེད་དེ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་ལྡན་པས་བསྒོམས་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མྱང་འདས་ཐོབ་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྙོམས་འཇུག་ཅེས་བྱའོ། ། 4-130 བཞི་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཅི་རིགས་པ་དྲོ་བར་གྱུར་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་བར་ལ་རིམ་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་ལ། མི་ གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡུལ་ལྔ་དང་། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་དང་། ཕོ་མོའི་མཚན་མ་སྟེ་བཅུ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་ པ། བདག་མེད་དང་སྟོང་ཉིད་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ལམ་ཡང་གཟིངས་ལྟ་བུར་འབོར་བའི་ཕྱིར་སྨོན་པ་མེད་པ་སྟེ། རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ པ་ཞེས་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྷའི་བུའི་བདུད་བཏུལ། ཡངས་པ་ཅན་དུ་འཆི་བདག་གི་བདུད་བཏུལ། རྩ་མཆོག་གི་གྲོང་དུ་ཕུང་པོའི་བདུད་བཏུལ་བ་ཡིན་ནོ་ ཞེས་ཟེར་རོ། །མདོར་ན་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་གཞི་བྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དག་དང་། ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྦྱངས་པ་དང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ལ་བརྟེན་ནས་ རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐ་དད་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་གྲུབ་མཐའ་ཞིབ་ཏུ་ཤེས་པར་འདོད་པས་མངོན་པ་མཛོད་བལྟ་བར་བྱའོ། །བྱང་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་སྡོམ་རྣམས་མ་གཏོགས་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་པའི་ལུང་གི་ཁུངས་མ་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་མཛོད་ཀྱི་ལུང་ཡིན་ནོ། ། 4-131 ཞེས་པ་དེ་རྣམས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་

【現代漢語翻譯】『不動的執持』稱為禪定，『專注于目標』稱為等持。由於業力的影響而生於彼處，則稱為禪定。瑜伽士們進入這種狀態，因為它是所有功德的基礎，所以稱為等持。第二種是四禪和四無色定。首先，雖然無色定也是功德的基礎，但不是所有功德的基礎。而所有功德的基礎是禪定。禪定又分為果禪定和因等持兩種。這些又分為初禪等，共有四種。因此說：『禪定有二種，每種有四種。』同樣，無色定也分為果和因兩種，又分為空無邊處等四種。因此說：『同樣是無色定。』第三，如果以有漏的方式修持這些三摩地，那麼其結果只是輪迴的世間禪定。如果以無漏的方式，與道諦相結合而修持，那麼就能獲得解脫的涅槃，因此稱為出世間等持。第四，從善根逐漸成熟開始，直到阿羅漢不退轉的境界，存在著逐漸殊勝的差別。不退轉者依賴於第四禪而證得涅槃，因為他們遠離了五種境、四種有為相、男女相這十種特徵，所以是無相的。由於無我和空性相同，因此是空性的。由於將道也像筏一樣捨棄，所以是無愿的。從這三種解脫門的三摩地中證得涅槃。據說，薄伽梵（Bhagavan，世尊）在金剛座（Vajrasana）降伏了煩惱魔和天子魔，在廣嚴城（Vaishali）降伏了死魔，在根本聚落（Root Village）降伏了蘊魔。總之，基於止觀的這些三摩地，以及對所知領域的精通和福德資糧的廣大量，導致了三種根器之人的不同果報。如果想詳細瞭解這些宗義，請閱讀《阿毗達磨俱舍論》（Abhidharmakosha）。除了北方等律藏之外，凡是引用的教證而未註明出處的，大多是《俱舍論》的引文。以上這些是分別說部（Vaibhashika）的觀點。

【English Translation】『Holding without wavering』 is called dhyana (meditation), and 『equally placing on the object』 is called samapatti (attainment). When one is born there due to the power of karma, it is called dhyana. Yogis who enter such a state are called samapatti because it is the basis of all qualities. The second is the four dhyanas and the four formless absorptions. First, although the formless absorptions are also the basis of qualities, they are not the basis of all qualities. The basis of all qualities is the dhyanas. Dhyana is divided into two types: fruit dhyana and cause samapatti. These are further divided into four types, starting with the first dhyana. Therefore, it is said: 『Dhyanas are of two kinds, each with four.』 Similarly, the formless absorptions are also divided into two types: fruit and cause, and further divided into four types, such as the sphere of infinite space. Therefore, it is said: 『Similarly, the formless.』 Third, if these samadhis are cultivated with defilements, then the result is only samsaric worldly dhyana. If cultivated without defilements, in conjunction with the truth of the path, then one attains the liberation of nirvana, and therefore it is called supramundane samapatti. Fourth, from the ripening of virtuous roots onwards, up to the state of the Arhat who does not regress, there are progressively superior distinctions. The non-regressor relies on the fourth dhyana to attain nirvana, because they are free from the ten characteristics: the five objects, the four conditioned characteristics, and the signs of male and female, therefore they are without characteristics. Since selflessness and emptiness are the same, it is emptiness. Since the path is also abandoned like a raft, it is wishless. From these three samadhis of the doors of liberation, one attains nirvana. It is said that the Bhagavan (Blessed One) subdued the Mara of afflictions and the Mara of the sons of the gods at Vajrasana (Diamond Throne), subdued the Mara of death at Vaishali (Wide City), and subdued the Mara of the aggregates at the Root Village. In short, these samadhis based on shamatha (calm abiding) and vipashyana (insight), and the mastery of the sphere of knowledge and the vastness of the accumulation of merit, lead to different results for the three types of individuals. If you want to know these tenets in detail, please read the Abhidharmakosha (Treasury of Abhidharma). Except for the Vinaya of the North, etc., most of the quotations cited without mentioning the source are quotations from the Kosha. These are the views of the Vaibhashika (Particularists).

བའི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འདིར་སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་བྱེ་བྲག་སྨྲ་གཞུང་གྲུབ་པའི་མཐའ། །དེ་ཉིད་འདི་ཞེས་སྙིང་པོ་བསྡུས་པའི་ཚུལ། །དེ་དག་ངེས་ ནས་ལུགས་འདིའི་གསུང་རབ་ཚོགས། །དེ་ཀུན་ཁོང་དུ་ཆུད་ལ་དཀའ་བ་ཅི། །བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ།། །། ༄། །མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ། སྤྱི་དོན་གཉིས་པ་མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ ནས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་གཞུང་ངེས་ནས། །མདོ་སྡེ་པ་ཡི་གཞུང་ལུགས་རིག་པར་བྱ། །དེ་ལ་སྔ་མའི་ལོག་རྟོག་དགག་ པ་ནི། །མདོ་ལས་བསྟན་བཅོས་གཙོར་བྱེད་རིགས་མིན་ཏེ། །གསུང་པ་པོ་ལ་གུས་པ་ལྷོད་འགྱུར་ཞིང་། །བསྟན་བཅོས་ཉིད་ཀྱང་མདོ་ལ་བརྟེན་ཕྱིར་རོ། །མངོན་སུམ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་གྲུབ་མིན་པས། །བརྟན་མེད་ ཐོགས་མེད་རྣམ་རིག་མིན་གཟུགས་དང་། །མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་རྫས་སུ་ཡོད་མ་ཡིན། །འདས་དང་མ་འོངས་འགགས་དང་མ་སྐྱེས་མེད། །ཡོད་ན་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་པའི་ ཆོས་རྣམས་ཀུན། །རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྐྱེད་ཕྱིར་ན་རྫས་སུ་མེད། །ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་མ་ཤར་བར། །དུས་མཉམ་ཐུག་ཕྲད་འཛིན་པའང་རིགས་མིན་ཏེ། །རྣམ་པ་མེད་ན་སྔོ་སེར་ལ་སོགས་པ། །རྟོགས་ཚུལ་སོ་སོར་དབྱེ་བར་མི་ནུས་ཕྱིར། ། 4-132 དེ་ནས་རང་ལུགས་མདོ་བཞིན་འཆད་པ་ལ། །བཤད་བྱ་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཏེ། །དེ་དག་བརྗོད་བྱའི་སྒོ་ནས་བསླབ་པ་གསུམ། །སྟོན་ཕྱིར་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་འདུས་པར་འདོད། །རྣམ་རིག་མིན་གཟུགས་ མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་དང་། །ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི། །ཕྱོགས་རེ་མ་གཏོགས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་གཞན། །མཐའ་དག་འདིར་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་པར་འདོད། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ཤེས་པ་ཉིད་ཡིན་ ཡང་། །སྣང་བའི་རྒྱུ་ནི་ཕྱི་དོན་ཡིན་པར་འདོད། །གཟུང་འཛིན་དུས་སྙོམས་མིན་ཕྱིར་རང་འཛིན་ལ། །རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ལྐོག་ན་མོ། །དེས་ན་ཤེས་པས་དོན་དངོས་མ་རིག་ཀྱང་། །རྣམ་པ་སྣང་ བའི་དབང་གིས་རིག་པར་བཞག །དེ་ཕྱིར་དམིགས་ཡུལ་ཕྱི་རོལ་དོན་ཡིན་ཡང་། །མྱོང་བའི་ཡུལ་ནི་ཤེས་པ་ཉིད་ཡིན་ཕྱིར། །ངོ་བོ་རང་རིག་ཡིན་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི། །དོན་དང་འདྲ་བར་སྐྱེས་ཕྱིར་དོན་ རིག་བརྗོད། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རང་གསལ་སྐད་ཅིག་མ། །མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་གཟུགས་སེམས་སེམས་བྱུང་གི །གནས་སྐབས་འགའ་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་པ་བཏགས་པ་ཙམ། །མྱ་ངན་ འདས་པའང་དངོས་པོར་མེད་པར་འདོད། །ལམ་དང་གང་ཟག་རྣམ་དབྱེ་ཕལ་ཆེ་བ། །བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་དང་མཐུན་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ས་བཅུ་དང་། །རྫོགས་སང

【現代漢語翻譯】關於有部宗的觀點已經講完了。這裡總結道：如此這般，有部宗的宗義，就如這般，以精要的方式進行了歸納。一旦通曉了這些，那麼理解此宗的全部經典，又有什麼困難呢？這是過渡章節的偈頌。現在講解經部宗的觀點。第二個總論是講解經部宗的觀點，分為兩部分：通過偈頌進行簡要概括，以及詳細闡述其含義。首先是：如此這般，通曉了有部宗的觀點后，就應該瞭解經部宗的理論體系。爲了駁斥之前的錯誤觀點：不應以經藏為主，而輕視論藏，因為這樣會減少對佛陀的尊敬，而且論藏本身也依賴於經藏。由於無法通過現量和比量來證明，所以常一不變、無有阻礙的識不是實有，與色法不相應的行也不是實有。過去和未來，已滅和未生，都不存在。如果存在，就會變成現在。同樣，一切無為法，由於不是由因緣所生，所以不是實有。如果外境的顯現沒有產生，那麼同時接觸和認識也是不可能的，因為如果沒有顯現，就無法區分藍色和黃色等不同的認知方式。接下來，按照經藏來闡述自宗觀點。所要闡述的是十二部經，這些經典通過所表達的內容，可以歸納為三學，爲了闡述三學，所以歸納為三藏。識不是實有，與色法不相應的行，以及法處和法界的個別部分除外，其餘的蘊、界、處，在此宗中都認為是實有。雖然顯現即是認知，但顯現的原因被認為是外境。由於能取和所取不同時，所以在自證時，會產生相似的顯現，這是潛意識的作用。因此，即使意識沒有直接認知外境，但由於顯現的作用，所以被認為是認知。因此，雖然所緣是外境，但體驗的對境是意識本身，所以，本體是自證，但由於與外境相似而產生，所以稱為境識。心和心所是自明的、剎那生滅的，不相應的行以及色法、心、心所，在某些情況下只是假立的。同樣，無為法也只是假立的，涅槃也被認為不是實有。關於道和補特伽羅的分類，大部分與有部宗的觀點相同，但是，對於菩薩來說，有十地，圓滿正等覺的佛陀

【English Translation】 The tenets of the Vaibhashika school have been explained. Here, it is summarized: Thus, the tenets of the Vaibhashika school, just like this, have been summarized in an essential way. Once these are understood, what difficulty is there in understanding all the scriptures of this school? This is a verse for the intermediate section. Now, the tenets of the Sautrantika school will be explained. The second general topic is the explanation of the tenets of the Sautrantika school, which is divided into two parts: a brief summary through verses, and a detailed explanation of its meaning. First: Thus, having understood the tenets of the Vaibhashika school, one should understand the theoretical system of the Sautrantika school. In order to refute the previous wrong views: one should not prioritize the Sutra Pitaka and belittle the Shastra Pitaka, because this would reduce respect for the Buddha, and the Shastra Pitaka itself also relies on the Sutra Pitaka. Since it cannot be proven by direct perception and inference, the permanent, unobstructed consciousness is not real, and the formations that are not associated with form are not real either. The past and the future, the ceased and the unborn, do not exist. If they existed, they would become the present. Similarly, all unconditioned dharmas, since they are not produced by causes and conditions, are not real. If the appearance of external objects has not arisen, then simultaneous contact and cognition are also impossible, because without appearance, it is impossible to distinguish different ways of cognition such as blue and yellow. Next, the self-school's point of view is explained according to the Sutras. What is to be explained is the twelve parts of scriptures, and these scriptures can be summarized into the Three Learnings through the content they express. In order to explain the Three Learnings, they are summarized into the Three Pitakas. Consciousness is not real, the formations that are not associated with form, and apart from individual parts of the Dharma realm and the Dharma sphere, the rest of the skandhas, realms, and spheres are all considered real in this school. Although appearance is cognition, the cause of appearance is considered to be external objects. Since the grasper and the grasped are not simultaneous, in self-cognition, a similar appearance is generated, which is the function of the subconscious. Therefore, even if consciousness does not directly cognize external objects, it is considered cognition due to the function of appearance. Therefore, although the object of focus is the external object, the object of experience is consciousness itself, so the essence is self-cognition, but it is called object-consciousness because it arises similar to the external object. Mind and mental factors are self-illuminating and momentary, and non-associated formations, as well as form, mind, and mental factors, are only nominally established in some cases. Similarly, unconditioned phenomena are also merely nominal, and Nirvana is also considered not to be real. Regarding the classification of paths and individuals, most of them are the same as the views of the Vaibhashika school, but for Bodhisattvas, there are ten bhumis, and the fully enlightened Buddha

ས་རྒྱས་ལ་སྐུ་གསུམ་ལ་སོགས་འདོད། ། 4-133 དེ་དག་སྟོན་བྱེད་མདོ་སྡེ་འཆད་ཚུལ་ནི། །ཉན་པོ་གུས་པ་བསྐྱེད་ཕྱིར་དགོས་དོན་བཤད། །གཞུང་དོན་རགས་པ་རྟོགས་ཕྱིར་བསྡུས་དོན་བསྟན། །བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ་སྦྱར་ལ་ཚིག་དོན་བླང་། །སྔ་ཕྱིའི་འབྲེལ་པ་ རྟོགས་ཕྱིར་མཚམས་སྦྱར་ནས། །རྟོགས་པའི་སྒོ་རྣམས་བརྒལ་ལན་སྒོ་ནས་བསྙད། །ཅེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྒོ་ནས་མདོ་སྡེ་པའི་གཞུང་ལུགས་མདོར་བསྟན་ནས། གཉིས་པ་དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། བྱེ་སྨྲ་ སུན་འབྱུང་བ་དང་། རང་ལུགས་བརྗོད་པ་གཉིས་ལས། །དང་པོ་ལ། བྱེ་སྨྲས་ལོག་པར་བརྟགས་པ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། བསྡུ་ན། མདོ་བས་བསྟན་བཅོས་ཚད་མར་བྱེད་པ་དང་། གཞི་ལྔ་ཆར་རྫས་སུ་ཡོད་ པར་འདོད་པའོ། །དང་པོ་མི་འཐད་དེ། བསྟན་བཅོས་མཛད་པ་པོ་དགྲ་བཅོམ་དེ་དག་ཤེས་སྒྲིབ་མ་སྤངས་པས་འཁྲུལ་པ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། གསུང་བ་པོ་སྟོན་པ་ལ་མ་གུས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ དང་། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས། བསྟན་བཅོས་དང་འགལ་བ་ནི་སླ་ཡི། མདོ་དང་འགལ་བ་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ནི་གདུལ་བྱ་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་ པ་མང་བས་དྲང་དོན་ཤས་ཆེའོ་སྙམ་ན། འོ་ན་བསྟན་བཅོས་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱས་པས་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་སྤང་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །ཁྱེད་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་སྟོན་པའི་གཞུང་ལས་ཀྱང་། སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི། ། 4-134 ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐུན་པར་གསུངས། །ཞེས་སོགས་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེས་ན་བཀའ་ཐམས་ཅད་ནི་གདུལ་བྱའི་ངོར་གསུངས་པས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ནའོ། ། གཉིས་པ་ནི་དེ་ལ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ དེ་ཅི། དེ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་དུ་རུང་བའི་ངོ་བོ་ཙམ་ལ་བྱའམ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་ལ་བྱ། དང་པོ་ལྟར་ན་བཏགས་ཡོད་གཏན་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་གཉིས་པ་ ལ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཁས་ལེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་མ་གཏོགས་གཟུགས་དང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་གཞི་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ བདེན་ན། རྣམ་རིག་མིན་གཟུགས་དང་། མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་དང་འདུས་མ་བྱས་རྫས་སུ་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། བསྟན་མེད་ཐོགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་རིག་མིན་གཟུགས་རྫས་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་ན། གཞིག་ཅིང་ གཞོམ་དུ་རུང་བ་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང་། རྡུལ་ཕྲན་མ་བསགས་པའི་བེམས་པོ་སྲིད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་གྱིས་མི་འགྲུབ་ལ། ཕྱོགས་གང་དུའང་མི་དམིགས་ཤིང་། དོན་གང་ དང་ཡང་མ་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཀྱང་མི་འགྲུབ་སྟེ། ཙནྡྲ་ཧ་རིས་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། བསྟན་མེད་ཐོགས་མེད་རྣམ་རིག་མིན། །དེ་ཕྱིར་མངོན་སུམ་གྱིས་མི་འགྲུབ། །ཕྱོགས་འགར་མ་གྲུབ་འབ

【現代漢語翻譯】有部宗認為地藏菩薩等具有三身。 4-133 爲了闡釋這些，經部的論述方式是：爲了使聽眾生起恭敬心，首先闡述必要性；爲了使聽眾大致理解經文的含義，揭示概要；將能作、所作、作用三者結合起來，領會詞句的含義；爲了理解前後之間的聯繫，進行銜接；通過問答的方式，闡明理解的途徑。以上是通過偈頌的方式簡要介紹了經部的宗義。接下來，詳細解釋其含義，這包括駁斥有部宗和闡述自宗觀點兩部分。首先，駁斥有部宗。雖然有部宗存在許多錯誤的觀點，但歸納起來主要有兩點：一是經部將論典視為可靠的依據；二是認為五蘊皆為實有。首先，第一點是不合理的，因為論典的作者，阿羅漢們尚未斷除所知障，因此可能會出錯；而且，這樣做也會對佛陀不恭敬；正如世親論師所說：『違背論典是容易的，但違背經典則不然。』如果有人認為：經典是針對不同根器的眾生而宣說的，因此權宜之說較多。那麼，論典也是依據佛經而作的，因此論典也應該被拋棄。而且，在你們自己宗派的論典中也說：『爲了對治各種行為，佛陀宣說了與法蘊相符的教法。』 4-134 難道不是這樣說的嗎？因此，所有的佛經都是爲了適應不同根器的眾生而宣說的，所以都是善說。其次，關於五蘊實有的問題，所謂的實有是指僅僅可以用名稱來稱謂的自性呢？還是指以自己的體性而存在的？如果按照第一種理解，那麼假有將根本不可能存在。如果你們認為是第二種情況，那麼在承認外境存在的前提下，除了非能取色以外，色蘊、心蘊和心所的所依是否真實存在呢？如果非能取色、不相應行和無為法是實有，那怎麼可能呢？如果無表無對的非能取色是實有，那麼它就不能被破壞和摧毀，這與色的定義不符；而且，還會導致微塵未聚集的物體存在的謬論，這在現量上是無法成立的；而且，由於它在任何方向上都無法被觀察到，並且與任何事物都沒有關聯，因此也無法通過比量來成立。正如月稱在《珍寶鬘論》中所說：『無表無對的非能取色，因此無法通過現量成立。』

【English Translation】 The Sautrāntikas (Followers of the Sutras) assert that the Bhūmisthita (Earth-Seated One, referring to a Bodhisattva) and others possess the Trikāya (Three Bodies of a Buddha). 4-133 To explain these, the Sautrāntika method of exposition is as follows: To generate reverence in the listeners, the purpose is first stated; to enable a rough understanding of the text's meaning, the summary is shown; the agent, action, and object are combined to grasp the meaning of the words; to understand the connection between the preceding and following, connections are made; and the doors to understanding are presented through questions and answers. This is a brief presentation of the Sautrāntika system through verses. Next, a detailed explanation of its meaning, which includes refuting the Vaibhāṣikas (Great Exposition School) and stating one's own view. First, refuting the Vaibhāṣikas. Although the Vaibhāṣikas have many incorrect views, they can be summarized into two main points: first, the Vaibhāṣikas consider treatises as reliable sources; second, they believe that all five skandhas (aggregates) are substantially existent. First, the first point is unreasonable because the authors of the treatises, the Arhats, have not yet abandoned the jñeyāvaraṇa (obscurations to knowledge), so they may make mistakes; moreover, this would be disrespectful to the Buddha; as Master Vasubandhu said: 'It is easy to contradict treatises, but not so with the sutras.' If someone thinks: The sutras are spoken with consideration for the disciples, so there are many provisional statements. Then, the treatises themselves are also made based on the teachings, so the treatises should also be abandoned. Moreover, in your own doctrinal texts, it is said: 'As an antidote to all behaviors, the Buddha spoke of teachings that are in accordance with the Dharma aggregates.' 4-134 Isn't that what is said? Therefore, all the sutras are spoken to accommodate disciples of different capacities, so they are all well-spoken. Secondly, regarding the issue of the substantial existence of the five skandhas, does 'substantially existent' refer to merely a nature that can be nominally designated, or does it refer to something that exists by its own characteristic? If according to the first understanding, then conventionally existent things would be impossible. If you say it is the second case, then assuming the existence of external objects, is it true that the basis of rūpa (form), citta (mind), and caitta (mental factors), other than avijñapti-rūpa (non-manifest form), is substantially existent? If avijñapti-rūpa, asaṃprayukta-saṃskāra (non-associated compositional factors), and asaṃskṛta (unconditioned phenomena) are substantially existent, how could that be? If the unmanifest and unobstructed avijñapti-rūpa is substantially established, then it cannot be destroyed or broken, which is inconsistent with the definition of rūpa; moreover, it would lead to the fallacy of the existence of matter that has not accumulated particles, which cannot be established by direct perception; and since it cannot be observed in any direction and is not related to anything, it cannot be established by inference either. As Chandrakirti said in the Ratnāvalī (Precious Garland): 'The unmanifest and unobstructed avijñapti-rūpa, therefore, cannot be established by direct perception.'

ྲེལ་མི་འགྲུབ། ། 4-135 དེ་ཕྱིར་རྗེས་སུ་དཔག་པས་མིན། །སྒྲུབ་བྱེད་མེད་ལ་གནོད་མཐོང་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་རྣམ་རིག་མིན་གཟུགས་མེད། །ཅེས་སོ། །མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པའང་གཟུགས་སེམས་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་གནས་ སྐབས་ཀྱི་ཆོས་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་ཏེ། དེ་མ་ཡིན་ན་གཟུགས་སེམས་སེམས་བྱུང་གསུམ་ལས་རྫས་གཞན་ཡིན་ནམ། དེ་དག་ཉིད་ཡིན་ལེགས་པར་དཔྱོད་ལ་དེ་ཡོད་པའི་རང་བཞིན་སྟོན་ཅིག དེ་ནི་ རྫས་གྲུབ་ཏུ་སྔོན་རྗེས་གང་གིས་ཀྱང་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེ་བ་སོགས་ཀྱང་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དུས་གསུམ་ཡང་དེར་ཐལ་ལོ། །འདོད་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ད་ལྟར་ དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འདས་པ་མ་འོངས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ཀྱང་རིན་ཕྲེང་ལས། གཟུགས་དང་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི །གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་མི་ལྡན་བྱེད། །དེ་ལས་གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་ ཡིན། །དེ་ལས་གཞན་ན་མངོན་སུམ་པའོ། །སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་གོང་བཞིན་དུ། །འགྲུབ་པ་ལ་དངོས་ཡོད་ཅེས་པའི། །ཐ་སྙད་མཁས་པ་རུང་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཡིན་ན་ལེགས་བཤད་ཅི། །ཞེས་སོ། །ཡང་འདུས་ མ་བྱས་རྫས་སུ་ཡོད་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའང་རྫས་སུ་ཡོད་པར་ཐལ་ལོ། །དེ་འདོད་ན། མར་མེ་ཤི་བ་ཇི་བཞིན་དུ། །དེ་ཡིས་སེམས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཐར། །ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ། །དེ་ན་འདུས་མ་བྱས་རྫས་གྲུབ་མི་རིགས་ཏེ། 4-136 རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ལས། །འགོག་སོགས་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ནི། །རྒྱུ་མེད་ཕྱིར་ན་རྟ་རུ་བཞིན། །རྐྱེན་དང་མི་ལྡན་དངོས་པོ་ནི། །འགའ་ཡང་གང་ནའང་རུང་བ་མིན། །ཞེས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ དོན་རྣམ་པ་མ་ཤར་བཞིན་དུ་དུས་མཉམ་ཐུག་ཕྲད་དུ་རིག་པར་འདོད་པའང་མི་རིགས་ཏེ། རྣམ་པ་མེད་ན་འདིའི་སྔོན་པོ་རྟོགས་ལ། འདིའི་སེར་པོ་རྟོགས་ཞེས་དབྱེ་བར་མི་ནུས་པར་འགྱུར་ལ། སྔོ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་མ་ཤར་ཞིང་རིག་ཙམ་དུ་ཡུལ་ཀུན་ལ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། རང་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཕྱེ་མེད་ཅིང་། །ཐ་དད་པར་མྱོང་མེད་དེ་ལ། །འདི་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ ལྟར་ནི། །མིན་ཞེས་ཐ་དད་འདི་མི་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །རང་རིག་མེད་པའང་མི་འཐད་དེ། །དྲན་པ་ལས་ཀྱང་བདག་རིག་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་པས། རང་ཡོད་དུས་ན་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ལས་དྲན་པར་འགྱུར་ བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་རང་ལུགས་གཞག་པ་ལ། མདོའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ། མདོའི་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པ། མདོའི་ཚིག་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྙིང་པོ་མཆོག་ལས། མདོ་སྡེ་དབྱངས་བསྙད་ལུང་བསྟན་དང་། །ཚིགས་ བཅད་ཆེད་བརྗོད་གླེང་གཞི་དང་། །རྟོགས་བརྗོད་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་དང་། །སྐྱེས་རབས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་དང་། །རྨད་བྱུང་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྡེ། །གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡིན། །ཞེས་སོ། ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ནི། 4-13

【現代漢語翻譯】因此，不能通過推理來證明，因為沒有能成立的理由，並且能見到危害。因此，『識』不是沒有『色』的。』等等。不相應的行蘊，獲得等等，也只是在『色』、『心』、『心所生』的狀態下的法上安立的假名而已。如果不是這樣，那麼『色』、『心』、『心所生』三者之外，是其他的實體嗎？如果就是這三者本身，那麼請好好思考，並指出它們存在的自性。這在實體成立上，無論先前還是之後，都無法指出。此外，生等等如果作為實體存在，那麼三時也都會存在於其中。如果承認，那麼過去和未來存在於現在，因此過去和未來就不再是過去和未來了。這些在《寶鬘論》中也說：『色、心和心所生，在狀態上安立不相應。除此之外，還是它本身嗎？如果不是它本身，那就是現量所見。沒有能成立的理由如前所述。對於成立的事物，使用「實有」這樣的名稱，智者是不允許的。如果是它本身，那還說什麼呢？』等等。又，如果無為法作為實體存在，那麼涅槃也就會成為實體存在。如果承認這一點，那麼就與『如燈火熄滅一般，由此心也解脫』等等相違背。因此，無為法不可能是實體成立的。因為沒有原因。《彼論》中說：『滅等無為法，因為沒有原因，就像馬的鬃毛一樣。與緣不相應的法，無論在哪裡，都是不可能的。』等等。如果不顯現外境的形象，卻認為同時相遇而認知，這也是不合理的。如果沒有形象，就無法區分『這是藍色』，『這是黃色』。因為不顯現藍色等的形象，僅僅是認知，所以對於一切所緣都是相同的。《釋量論》中說：『沒有自己領受和所緣的差別，也沒有體驗到不同，對於它，就無法說「這是這樣，那是那樣」，這種差別是不可能的。』等等。沒有自證也是不合理的，因為『從憶念也能成立自我的認知』。因為在自己存在的時候，從體驗中會產生憶念。第二，建立自宗，包括：經部的分類、經部的意義的確定、經部的詞句的解釋。第一，在《寶性論》中說：『契經、應頌、記別、諷頌和自說，本事、本生和未曾有，譬喻和廣解，總集為十二分教。』等等。這些的定義是：

【English Translation】 Therefore, it cannot be proven by inference, because there is no valid reason to establish it, and harm can be seen. Therefore, 'consciousness' is not without 'form.' etc. Non-associated formations, attainment, etc., are merely nominal designations applied to phenomena in the state of 'form,' 'mind,' and 'mental factors.' If it were not so, then besides 'form,' 'mind,' and 'mental factors,' is there another entity? If it is these three themselves, then please contemplate well and point out their inherent nature. This cannot be pointed out in terms of entity establishment, either before or after. Furthermore, if birth, etc., exist as entities, then the three times would also exist within them. If you concede this, then the past and future exist in the present, therefore the past and future would no longer be the past and future. These are also stated in the Ratnavali: 'Form, mind, and mental factors, in their state, establish non-association. Besides that, is it still itself? If it is not itself, then it is directly perceived. There is no reason to establish it as before. The term "real existence" for something established is not acceptable to the wise.' etc. Also, if unconditioned phenomena exist as entities, then nirvana would also become an entity. If you concede this, then it contradicts statements such as 'Like the extinguishing of a lamp, the mind is also liberated.' Therefore, unconditioned phenomena cannot be established as entities. Because there is no cause. That very treatise states: 'Cessations and other unconditioned phenomena, because they have no cause, are like a horse's mane. Objects that do not accord with conditions are not possible anywhere.' etc. It is also unreasonable to assume that one cognizes external objects by encountering them simultaneously without the appearance of their aspects. If there is no appearance, one cannot differentiate 'This is blue' from 'This is yellow,' because without the appearance of blue, etc., there is only mere cognition, which is the same for all objects. The Pramanavarttika states: 'Without distinction between self-experience and object, and without experiencing difference, one cannot say, "This is like this, that is like that." This distinction is impossible.' etc. The absence of self-awareness is also unreasonable, because 'self-awareness is established even from memory.' Because when oneself exists, memory arises from experience. Second, establishing one's own system involves: the classification of the Sutras, the determination of the meaning of the Sutras, and the explanation of the words of the Sutras. First, in the Uttaratantra it says: 'Sutras, geyas, vyakaranas, gathas, udanas, nidanas, avadanas, itivrttakas, jatakas, vaipulyas, adbhuta-dharmas, and upadesas are the twelve branches of scripture.' etc. The definitions of these are:

7 མདོ་སྡེ་ཚིག་ལྷུག་དོན་མང་སྟོན། །དབྱངས་བསྙད་དབུས་མཐར་ཚིགས་བཅད་གསུངས། །ལུང་བསྟན་འདས་དང་འབྱུང་བ་སྟོན། །ཚིགས་བཅད་རྐང་མཉམ་སྦྱར་ནས་གསུངས། །ཆེད་བརྗོད་མ་ཞུས་ཡི་རང་གསུངས། །གླེང་གཞི་བསླབ་པ་བཅས་ པ་བརྗོད། །རྟོགས་བརྗོད་དོན་གསལ་དཔེར་བཅས་གསུངས། །དེ་ལྟར་བུ་བྱུང་སྔོན་བྱུང་བརྗོད། །སྐྱེས་རབས་སྔོན་གྱི་མཛད་པ་སྟོན། །ཤིན་རྒྱས་ཟབ་རྒྱས་ཐེག་པ་སྟོན། །རྨད་བྱུང་འཕགས་པའི་ངོ་མཚར་གཏམ། །གཏན་ཕབ་མཚན་ ཉིད་སྟོན་པ་འོ། །ཞེས་བྱའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱང་བརྗོད་བྱའི་ཁྱད་པར་ནས་བསླབ་པ་གསུམ་སྟོན་པས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་འགྱུར་ལ། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནས་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། ། དེ་དག་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་སུ་འབྱེད་དེ། མདོ་སྡེ་དབྱངས་བསྙད་ལུང་བསྟན་དང་། །ཚིགས་བཅད་ཆེད་བརྗོད་དེ་ལྔ་ནི། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ། གླེང་གཞི་དང་རྟོགས་བརྗོད་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་གསུམ་ ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་འདུལ་བ། སྐྱེས་རབས་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱི་འདུལ་བ། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་དང་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་གཉིས་བྱང་སེམས་ཀྱི་མདོ་སྡེ། གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྡེ་ནི་གཉིས་ཀའི་ ཆོས་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ཡིན་ལ། རང་སངས་རྒྱས་ལ་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་མེད་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་ཇི་སྙེད་པ་དང་ཇི་ལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། 4-138 ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། ཕལ་ཆེར་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཐུན་ལ། འདི་ཉིད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འདོད་པ་ནི། ཚོར་འདུ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གསུམ་དང་། གཟུགས་དང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕལ་ཆེར་རེ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་མ་གཏོགས་པ་ཁམས་ཕྱེད་དང་བཅོ་བརྒྱད་དང་། སྐྱེ་མཆེད་ཕྱེད་དང་བཅུ་གཉིས་རྫས་གྲུབ་ཏུ་འདོད་ལ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་འགགས་ཤིང་མ་སྐྱེས་པས་ད་ལྟར་བ་ཁོ་ན་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་སུ་མི་འདོད་ཅིང་། སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་པ་ གྲོགས་དང་བཅས་པར་འདོད་དེ། རིན་ཕྲེང་ལས། འདི་ཉིད་ཕུང་པོ་ལྔ་ཉིད་ཙམ། །འདས་དང་མ་འོངས་འགགས་མ་སྐྱེས། །མིང་དེ་ད་ལྟར་རྫས་སུ་ཡོད། །རིག་བྱེད་མ་ཡིན་གཟུགས་མི་འདོད། །སྡོམ་སོགས་འདུ་ བྱེད་སེམས་པ་ནི། །གྲོགས་དང་བཅས་པར་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་དང་། ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ལས། དུས་གསུམ་རྗེས་འགྲོ་དག་ཀྱང་མེད། །ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་ཡོད་མིན། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ དུ་ཡོད་པ་ནི། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང་། སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་དང་། དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གསུམ་དང་། ཕྱག་རྒྱ་བཞི་དང་། རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་རྣམས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་སྟེ། 4-139 དེའང་སློ

【現代漢語翻譯】經部廣說文句與深義，歌詠于起止之間宣說偈頌，預言過去與未來，以等韻之偈頌結合而說，講述本事無需勸請，講述譬喻以立誓而說，講述因緣以事例闡明意義，如是講述本生之前生故事，講述傳記以示往昔之行，甚深廣大之經典闡釋勝妙之法，奇特乃聖者之殊勝語，論議乃明示體性。如是等等，從所詮釋之差別而宣說三學，故分為三藏；從能詮釋之差別而分為十二部經。這些又可分為大乘和小乘兩種。經部、歌詠、預言，偈頌、本事這五者是聲聞的經藏；因緣和譬喻，以及如是之本生三者是聲聞的律藏；本生是菩薩的律藏；甚深廣大和奇特之法門二者是菩薩的經藏；論議之部是二者的阿毗達磨藏。因為獨覺沒有三藏等，所以是針對聲聞的藏。第二是如所有性和盡所有性。第一是：蘊、處、界的體性安立，大體上與分別說部相符，而此部的獨特觀點是：受、想、識三蘊，以及色和行蘊的大部分，加上法界和法處的一部分，除了這些之外，十八界的一半和十二處的一半都認為是實有。過去和未來已經滅盡且尚未產生，因此只有現在是實有。不認為是無表色，認為戒律等是與心相應的。如《寶鬘論》中說：『此唯五蘊性，過去及未來，已滅且未生，其名現在有，無表非為色，戒等諸行蘊，是與心相應，如是彼所許。』又如《般若心經》中說：『三時隨行皆無有，無礙之色亦非有。』第二是如實存在的：四聖諦、十六空性、善、不善、無記之三種真如，四法印，三解脫門等之決定。

【English Translation】 The Sutra Pitaka extensively explains sentences and profound meanings. Verses are spoken in the middle and at the end of songs. Prophecies reveal the past and the future. Verses are spoken by combining equal feet. Jataka tales are told without request. Avadana tales are told with vows. Nidana tales clarify meanings with examples. Thus, Jataka tales tell the stories of previous lives. Itihasa tales show past deeds. The profound and vast scriptures explain the excellent Dharma. Marvelous tales are the wonderful words of the noble ones. Definitive statements reveal the nature. Thus and so on, from the difference of what is to be explained, the three trainings are taught, hence divided into the three pitakas; from the difference of what can be explained, it is divided into the twelve branches of scripture. These can also be divided into the two vehicles, the Great Vehicle and the Small Vehicle. The Sutra Pitaka, songs, prophecies, verses, and Jataka tales, these five are the Sutra Pitaka of the Sravakas; Nidana and Avadana, and the three such Jataka tales are the Vinaya Pitaka of the Sravakas; Jataka tales are the Vinaya Pitaka of the Bodhisattvas; the two sections of the extremely vast and marvelous Dharma are the Sutra Pitaka of the Bodhisattvas; the section of definitive statements is the Abhidharma Pitaka of both. Because the Pratyekabuddhas do not have the three pitakas, etc., it is aimed at the Sravaka's pitaka. The second is as-it-is-ness and as-many-ness. The first is: The establishment of the nature of the aggregates, elements, and sources, which is largely in accordance with the Vaibhashikas, and the unique view of this school is: the three aggregates of feeling, perception, and consciousness, and most of the aggregates of form and formation, plus a part of the element of Dharma and the source of Dharma, except for these, half of the eighteen elements and half of the twelve sources are considered to be substantially existent. The past and future have ceased and have not yet arisen, so only the present is substantially existent. It is not considered to be non-revealing form, and precepts, etc., are considered to be mind-related. As it is said in the 'Garland of Gems': 'This is only the nature of the five aggregates, the past and the future, have ceased and have not arisen, its name is present, non-revealing is not form, precepts and other formations, are considered to be mind-related.' Also, as it is said in the 'Essence of Wisdom': 'The three times that follow are all non-existent, unobstructed form is also non-existent.' The second is as it exists: The four noble truths, the sixteen emptinesses, the three suchnesses of virtue, non-virtue, and neutrality, the four seals, and the three doors of liberation are all determined.

བ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་བྱེ་སྨྲ་དང་བསྟུན་ནས། དེ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཚུལ་དུ་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱས་ན་འབྱུང་བ་བཞིའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང་། དེ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་རྫས་ སུ་གནས་ཀྱང་། མདོའི་ལུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ཇི་ལྟར་སྣང་ཚད་ཤེས་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་རྒྱུ་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེའང་རྡུལ་ཕྲན་རྣམས་དོན་དམ་པ་ དང་དེས་བརྩམས་པའི་རགས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲན་རྣམས་ཀྱང་ནི་མ་རེག་བར་མེད་པས་རེག་པར་འདུ་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ལྟར་ཕན་ཚུན་མ་རེག་པ་ཡང་ཡིན་ལ། བར་མེད་པར་ཡང་ འདོད་དོ། །ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པར་འདོད་ཅིང་། དེའི་དམིགས་པའི་ཡུལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་མྱོང་བའི་ཡུལ་ནི་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་གསལ་བ་སྟེ་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ ཡིན་ལ། དེ་འཇོག་བྱེད་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་འདོད་དེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། བདག་ཉིད་གསལ་བ་མྱོང་བ་ཡིན། །འདྲ་བར་སྣང་བ་དམིགས་པ་ཡིན། །དེས་ན་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །དམིགས་མྱོང་བདག་ ཉིད་ཐ་དད་གནས། །ཞེས་སོགས་དང་། ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ལས། མཐོང་བ་དབང་པོའི་ཡུལ་མིན་ཞིང་། །ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅས་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། ། དེས་ན་རྣམ་པར་སྣང་བ་ནི། ཤེལ་ལ་ཚོན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་ལྟར་ཤེས་པ་ཉིད་ཕྱི་རོལ་དང་འདྲ་བར་སྣང་བ་ཡིན་ལ། 4-140 གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྔ་ཕྱི་དུས་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་པས་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་འཇོག་ནུས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་ཤེས་པ་ལས་སྐད་ཅིག་གིས་སྔ་བའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་ལ་དངོས་སུ་མི་སྣང་བའི་ལྐོག་ ན་མོ་རང་འཛིན་ལ་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཡིན་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། ཤེས་པའི་རྣམ་པ་འཇོག་ནུས་པའི། །རྒྱུ་ཉིད་ལ་ནི་གཟུང་བར་ཤེས། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤེས་པས་དོན་དངོས་སུ་སྣང་ བའི་ཚུལ་གྱིས་མི་འཛིན་ཀྱང་། རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཛིན་པར་བརྗོད་དེ། དཔེར་ན་བུ་ཕ་དང་འདྲ་བར་སྐྱེས་པ་ལ་བུས་ཕའི་གཟུགས་འཛིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །ཡིད་ཁམས་ རྣམ་ཤེས་ཁམས་དྲུག་ལས་རྫས་གཞན་དུ་མེད་ལ། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གཉིས་ཀ་ཡང་རང་གསལ་བ་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་རྫས་གྲུབ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་གཉིས་ཀའང་རང་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ དོན་གྱི་རྣམ་པ་རིག་པས་རང་རིག་མཚན་ཉིད་པ་དང་། དོན་རིག་བཏགས་པ་བ་སྟེ། རང་གི་ངོ་བོར་གྱུར་སྣང་བ། །དེ་ཡི་མྱོང་བར་གྲུབ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང་། དོན་འཇོག་དེ་ཡི་བདག་ཉིད་ ཕྱིར། །རང་རིག་ཡིན་ཡང་དོན་རིག་འདོད། །ཅེས་སོ། །ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་རྣམས་གཟུགས་སེམས་སེམས་བྱུང་གི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་ཡོད་ཙམ་དང་། འདུས་མ་བྱས་གསུམ་ནི་དངོས་མེད་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་འདོད་དེ། 4-141 དེ་ཡང་རིན་ཕྲེང་ལས། མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་གཟུགས་སེམས་དང་། །སེམས་བ

【現代漢語翻譯】導師世親（Vasubandhu）（含義：印度佛教論師，對唯識宗有重要影響）隨順說一切有部（Sarvastivada），以超勝於彼的方式闡述，認為四大（地、水、火、風）的極微（原子）以及由它們產生的物質，雖然作為實體存在，但遵循經文的教導，無論顯現為何，都只是意識（認知）而已，然而這種顯現的原因是外境（客觀對像）。也就是說，極微是勝義諦（究竟真理），而由極微組成的粗大物質是世俗諦（相對真理）。正如『極微之間沒有阻礙，因此感知到接觸』所說，極微之間既沒有阻礙，也被認為是緊密相連的。意識的剎那（瞬間）被認為是具有對境的形象，其所緣境是外境，而體驗的對境則是意識的自性光明，即只有意識本身。而外境被認為是意識的施設者。正如《釋量論》（Pramanavarttika）中所說：『自性光明是體驗，顯現相似是所緣境，因此一切意識的所緣、體驗和自性各自分立。』以及《智慧精髓》（Ye shes snying po）中所說：『所見非根之境，意識具有形象。』因此，顯現的形象就像水晶上顯現的彩繪影像一樣，是意識本身顯現得與外境相似。能取（執取者）和所取（被執取者）是前後不同時的因果關係，因此能夠施設意識形象的原因，是比意識早一剎那的，因此對於意識來說並非直接顯現的隱蔽的阿賴耶識（Alaya-vijnana），是賦予自相似形象的作者。正如《釋量論》中所說：『能夠施設意識形象的原因，被認為是所取。』因此，意識並非以實際顯現的方式執取外境，而是以賦予自相似形象的方式執取，例如，兒子長得像父親，就說兒子執取了父親的形象。意根（Manas）並非與六識（眼識、耳識、鼻識、舌識、身識、意識）不同，心和心所（心理活動）兩者都是自性光明且具有形象的實體。兩者都以認知與自身本體相同的對境形象而具有自證（Sva-samvedana）的特徵，並且是施設對境者。正如『顯現為自性，因此成立為體驗』以及『施設對境是其自性，因此自證也是對境』所說。不相應行（非色法、心法）只是在色、心、心所的狀態上假立的，而三種無為法（虛空無為、擇滅無為、非擇滅無為）則被認為是僅僅在非實體上假立的。正如《寶鬘論》（Ratnavali）中所說：『不相應行是色、心和心所，』

【English Translation】 Master Vasubandhu (meaning: Indian Buddhist philosopher, influential in the Yogacara school), in accordance with the Sarvastivada, explained in a way that surpasses it, stating that the subtle particles (atoms) of the four elements (earth, water, fire, wind) and the substances arising from them, although existing as entities, follow the teachings of the sutras, and whatever appears is only consciousness (cognition), yet the cause of this appearance is the external object. That is, the subtle particles are the ultimate truth (paramartha-satya), and the gross matter composed of subtle particles is the conventional truth (samvriti-satya). Just as it is said, 'There is no obstruction between subtle particles, therefore contact is perceived,' the subtle particles are both without obstruction and considered to be closely connected. The moment (instant) of consciousness is considered to have the appearance of the object, its object of focus is the external object, and the object of experience is the self-luminous nature of consciousness, that is, only consciousness itself. And the external object is considered to be the establisher of consciousness. As stated in the Pramanavarttika: 'Self-luminousness is experience, appearing similarly is the object of focus, therefore the object of focus, experience, and self-nature of all consciousness are separate.' And as stated in the Ye shes snying po: 'What is seen is not the object of the senses, consciousness has an image.' Therefore, the appearing image is like the image of a colored painting appearing on crystal, it is consciousness itself appearing similar to the external object. The grasper (subject) and the grasped (object) are cause and effect of different times, so the cause that can establish the image of consciousness is one moment earlier than consciousness, therefore, the hidden Alaya-vijnana (storehouse consciousness), which is not directly apparent to consciousness, is the creator of self-similar images. As stated in the Pramanavarttika: 'The cause that can establish the image of consciousness is known as the grasped.' Therefore, consciousness does not grasp the external object in the way it actually appears, but grasps it in the way of imparting a self-similar image, for example, when a son is born resembling his father, it is said that the son grasps the father's image. The Manas (mind) is not different from the six consciousnesses (eye consciousness, ear consciousness, nose consciousness, tongue consciousness, body consciousness, and mental consciousness), both mind and mental factors (mental activities) are self-luminous and substantial entities with images. Both recognize the image of the object that is identical to their own nature, thus having the characteristic of self-awareness (Sva-samvedana), and are the establishers of the object. As it is said, 'Appearing as self-nature, therefore it is established as experience' and 'Establishing the object is its self-nature, therefore self-awareness is also considered the object.' Non-associated formations (neither form nor mind) are merely imputed to the states of form, mind, and mental factors, and the three unconditioned dharmas (space unconditioned, selective cessation unconditioned, non-selective cessation unconditioned) are considered to be merely imputed to non-entities. As stated in the Ratnavali: 'Non-associated formations are form, mind, and mental factors,'

ྱུང་གནས་སྐབས་བཏགས་པར་འདོད། །འདུས་མ་བྱས་གཞི་མེད་པར་འདོད། །ཅེས་དང་། ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ལས། ནམ་མཁའ་མོ་གཤམ་བུ་དང་མཚུངས། ། འགོག་པ་གཉིས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ། །འདུ་བྱེད་བེམས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་འདས་པའང་དངོས་མེད་དུ་འདོད་དོ། །ལམ་དང་གང་ཟག་གི་འདོད་ཚུལ་ལ་ཉན་རང་གཉིས་ནི་བྱེ་ སྨྲ་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་ལ། ཁྱད་པར་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ས་བཅུ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་སྐུ་གསུམ་མམ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཕུང་པོ་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ ངན་ལས་འདས་ཀྱང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་མདོ་ལས་གསུངས་པས་དེ་ལྟར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་མདོའི་ཚིག་བཤད་པའི་ཚུལ་ལ། མདོ་དོན་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །དགོས་པ་ བསྡུས་པའི་དོན་བཅས་དང་། །ཚིག་དོན་བཅས་དང་མཚམས་སྦྱར་བཅས། །བརྒལ་ལན་བཅས་ཏེ་བསྙད་པར་བྱ། །ཞེས་པ་ལྟར་ལས། དང་པོ་ནི། རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལས། མདོ་དོན་ཆེ་བ་ཉིད་ཐོས་ནས། །ལེན་དང་ འཛིན་པ་ལ་སོགས་ལ། །ཉན་པ་པོ་དེ་གུས་འགྱུར་བས། །ཐོག་མར་དགོས་པ་བཤད་པ་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པས། ཐོག་མར་བཤད་བྱའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེའི་དགོས་པ་བསྟན་པས་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཐོས་ནས། 4-142 དགོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཉན་པ་དང་འཛིན་པ་ལ་འབད་པར་བྱེད་པ་དང་། དགོས་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་དེ་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་ཐོག་མར་བཤད་པ་ ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མཁས་པ་འཇུག་པའི་སྒོ་ལས། བསྟན་བཅོས་དམ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །སྟོན་པས་ཐོག་མར་དགོས་པ་བསྟན། །ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་དེ་མཐོང་ན། །སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་ཅིས་མི་འཇུག །ཅེས་གསུངས་ སོ། །གཉིས་པ་ནི། གཞུང་གི་སྤྱི་དོན་ནམ་ཡན་ལག་གི་དོན་གང་གི་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། བརྗོད་བྱའི་དོན་འདུས་པ། སྤྱི་གསལ་མ་འདྲེས་པ། ས་མཚམས་མ་འཆུགས་པ། ཆོད་ཆེ་བ། ཚིག་གསལ་བ། བརྗོད་བདེ་བ། ངག་ཉུང་བ། ཚིག་སྙོམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ཞིང་དེའི་ལོག་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སྒོ་ནས་བསྡུས་དོན་ཉིད་ཀྱིས་གཞུང་དོན་རགས་པ་གོ་བའོ། །དེ་ ཡང་། བསྡུས་དོན་ཚིག་གསལ་བརྗོད་པ་བདེ། །ངག་ཉུང་ཚིག་སྙོམས་གཟུང་བ་སླ། །བསྡུས་དོན་ཉིད་ཀྱིས་གཞུང་གོ་བ། །དེ་འདྲ་གང་གིས་ཤེས་དེ་མཁས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། གསུམ་པ་ལ། ལེགས་སྦྱར་གྱི་ ལུགས་དང་། བོད་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཞུང་ལུགས་གང་དང་གང་འཆད་པ། །བྱེད་པ་ཚིག་གིས་རབ་སྦྱར་ཏེ། །ཚིག་དོན་ལེགས་པར་སྦྲེལ་ནས་ནི། །འཆད་པར་བརྡ་སྤྲོད་བྱེད་པའི་ལུགས། ། 4-143 ཞེས་གསུངས་ཏེ། སེང་གེའི་ལྟ་སྟངས་དང་། སྦལ་པའི་འཕར་བ་དང་། རུས་སྦལ་གྱི་བཞི་འགྲོས་དང་། སྟག་མོའི་མཆོངས་སྟབས་དང་བཞིའི་སྒོ་ནས་འཆད་པའོ། །

【現代漢語翻譯】他們認為，有為法是暫時安立的，無為法是沒有基礎的。正如《智慧精髓》中所說：『虛空如同啞女之子，兩種滅盡也與之相同，有為法並非實體存在。』因此，他們也認為涅槃並非實有。關於道和補特伽羅（梵文：Pudgala，含義：人、有情）的觀點，聲聞乘和獨覺乘與說一切有部（梵文：Sarvāstivāda）大致相同。特別之處在於，對於菩薩，有十地之說；對於佛陀，有三身之說，或者稱為不住涅槃，即雖然已經進入無餘涅槃，但爲了利益眾生，仍然不斷示現，正如經典中所說的那樣。第三，關於解釋經文的方式。《經義論者》中說：『應當以必要之義、詞義、聯繫和辯駁來闡述。』首先，如《釋論理》中所說：『聽聞經文的重大意義后，爲了接受和持守等，聽者會變得恭敬，因此首先要說明必要性。』因此，首先要說明所要講解的法的必要性，這樣，具有智慧的人們聽聞后，爲了獲得圓滿的必要性，會努力聽聞和持守，並且爲了對具有必要性的法生起恭敬心，所以首先要進行講解。正如《智者入門》中所說：『爲了顯明聖教的殊勝，導師首先說明必要性。如果見到完全的證悟，為何不投入修行呢？』其次，無論是經文的總義還是支分義，都要具備以下功德：所表達的意義明確，總義清晰不混淆，界限分明不錯誤，內容充實，詞句清晰，表達流暢，言簡意賅，詞語均衡等，並且要遠離與這些功德相反的過失，通過概括的意義就能理解經文的大概內容。正如所說：『概括的意義詞句清晰易於表達，言簡意賅詞語均衡易於理解，通過概括的意義就能理解經文，誰能做到這樣誰就是智者。』第三，分為善巧梵語和對藏地有用的兩種。首先是：『無論講解什麼經論，都要用詞語巧妙地連線，將詞義完美地結合起來，這就是闡述語法的方式。』正如以獅子的姿態、青蛙的跳躍、烏龜的四肢行走和老虎的跳躍方式這四種方式來講解。

【English Translation】 They consider conditioned phenomena to be temporarily established, and unconditioned phenomena to be without basis. As it says in the Essence of Wisdom: 'Space is like the son of a barren woman, the two cessations are also the same, conditioned phenomena are not substantial.' Therefore, they also consider Nirvana to be non-existent. Regarding the views on the path and the Pudgala (Sanskrit: Pudgala, meaning: person, sentient being), the Sravakas and Pratyekabuddhas are mostly the same as the Sarvāstivāda. The difference is that for Bodhisattvas, there are ten Bhumis (stages); for Buddhas, there are three Kayas (bodies), or what is called Non-Abiding Nirvana, which means that although they have entered Parinirvana without remainder, they continue to appear for the benefit of sentient beings, as stated in the sutras. Third, regarding the method of explaining the sutras. The Sutra Interpreters say: 'One should explain with the necessary meaning, the meaning of the words, the connection, and the refutation.' First, as it says in the Treatise on Reasoning: 'After hearing the great meaning of the sutra, in order to accept and uphold it, the listener will become respectful, so first one must explain the necessity.' Therefore, first one must explain the necessity of the Dharma to be explained, so that those with wisdom, after hearing it, will strive to listen and uphold it in order to obtain the complete necessity, and in order to generate respect for the Dharma with necessity, one must first explain it. As it says in the Entrance for the Wise: 'In order to show the excellence of the holy teachings, the teacher first explains the necessity. If one sees complete enlightenment, why not engage in practice?' Secondly, whether it is the general meaning or the branch meaning of the text, it must have the following merits: the meaning expressed is clear, the general meaning is clear and not confused, the boundaries are clear and not mistaken, the content is substantial, the words are clear, the expression is fluent, it is concise, the words are balanced, etc., and it must be free from all the faults that are contrary to these merits. Through the summarized meaning, one can understand the general content of the text. As it says: 'The summarized meaning is clear and easy to express, concise and balanced, easy to understand, whoever can do this is wise.' Thirdly, it is divided into two types: skillful Sanskrit and useful for Tibet. The first is: 'No matter what scriptures are explained, they must be skillfully connected with words, and the meaning of the words must be perfectly combined, this is the way to explain grammar.' Just as explaining with the posture of a lion, the jump of a frog, the four-legged walk of a turtle, and the leaping style of a tiger.

གཉིས་པ་ནི། ལས་དང་བྱེད་པོ་བྱ་བ་ཡི། །ཚིག་ དོན་སྦྲེལ་ལ་ངག་དོན་བླངས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལས་ནི་འབྲས་ཆན་ལ་སོགས་པ། བྱེད་པ་པོ་ནི་ལྷ་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ། བྱ་བ་ནི་འཚེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཤད་ པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལའང་སྦྱར་ཏེ་ཤེས་པར་བྱའོ། །འཆད་ཚུལ་དངོས་ནི། ཐོག་མར་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་ཚོལ་དགོས་པས། ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པ་མིང་ཚིག་ཡི་གེ་གསུམ་དང་། མངོན་ བརྗོད་དང་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ལ་སོགས་པ་ནས་འབྱུང་བའི་མིང་ཚིག་ཡི་གེའི་སྤྲོས་པ་རྣམས་ལ་མཁས་པར་བྱས་ནས། ཕྱི་ནས་བཤད་བྱའི་ཆོས་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེའི་དོན་ལ་ མཁས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཚིག་ལ་རྨོངས་པས་དོན་མ་གོ་བ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་། ཐོག་མར་སྒྲ་ལ་མཁས་པ་ཡིས། །ཚིག་དོན་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན། །དེ་ནས་དོན་ལ་ མཁས་པ་ཡིས། །ལྷག་ཆད་འཁྲུལ་པ་མེད་པར་བཤད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །བཞི་པ་ནི། གཞུང་གི་ཚིག་དོན་སྔ་མས་ཕྱི་མ་འདྲེན་མི་ནུས་པའམ། ནུས་ཀྱང་མི་གསལ་བའམ། ཚིག་གི་བརྗོད་ཚུལ་དཀའ་བ་འགའ་ཞིག 4-144 ཚིག་སྔ་ཕྱིའི་དོན་འདི་ལྟར་འབྲེལ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཚིག་གི་མཚམས་སྦྱོར་དང་། མདོར་བསྟན་རྒྱས་བཤད་དམ། སྤང་གཉེན་དང་རྒྱུ་འབྲས་ལ་སོགས་པ་ཕན་ཚུན་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི། མདོ་རྒྱས་དང་། འགལ་འགྲེལ་གྱི་ སྒོ་ནས་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྟེ། གཞུང་དེར་དངོས་སུ་བཤད་ཀྱང་རུང་མ་བཤད་ཀྱང་རུང་སྐབས་སུ་བབས་པ་འཆད་པའོ། །དེ་ཡང་། སྒྲ་དང་དོན་གྱི་དབྱེ་བ་ཡིས། །མཚམས་སྦྱར་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས། །ཞེས་ དང་། དོན་ནི་མདོར་བསྟན་རྒྱས་བཤད་དམ། །འགལ་འགྲེལ་སྒོ་ནས་མཚམས་སྦྱོར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ལྔ་པ་ནི། གཞུང་གི་དོན་སློབ་མས་རྟོགས་དཀའ་བ་འགའ་ཞིག་ལ། འདི་དང་འདི་མི་འགལ་བ་ ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་དྲི་བའམ་དོགས་པ་ཁོངས་ནས་བསླངས་ཏེ། དེ་དག་གི་ལན་ལུང་རིགས་དང་མི་འགལ་བར་བཤད་པའི་སྒོ་ནས་འགལ་བ་སྤང་ཞིང་གཞུང་གི་དོན་འཚོལ་བ་སྟེ། དེ་ ཡང་། བརྒལ་ལན་སྒོ་ནས་གཞུང་གི་དོན། །ལུང་དང་རིགས་པས་གཏན་ལ་དབབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །རྣམ་པར་བཤད་པའི་སྒོ་བཅུ་བཞི་ལ་སོགས་པ་ནི་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་འབྱུང་བས་དོན་ དུ་གཉེར་བ་དེར་བལྟ་བར་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཤེས་པར་འདོད་ན་མཛོད་ཀྱི་རང་འགྲེལ་དང་། ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་སྐབས་རྣམས་ལས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །སློབ་དཔོན་ཁ་ཅིག་མདོ་སྡེ་པ་འདི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བར་འདོད་ཀྱང་། 4-145 ཁོ་རང་གི་ལུགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ཐེག་ཆེན་བཀར་བསྒྲུབ་མི་དགོས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་ བསྟན་ཟིན་ཏོ།། །།

【現代漢語翻譯】第二，如經中所說：『將業、作者、行為的詞義聯繫起來，理解其含義。』業是指米飯等食物；作者是指天施等；行為是指烹飪等。同樣，也應將其應用於『頂禮』、『將要講述』等行為中。實際的講解方法是：首先要依靠詞語來尋求意義，因此，要精通普遍流傳的名詞、詞語、字母這三者，以及從詞典和語法等論著中出現的名詞、詞語、字母的闡述。然後，要精通所要講解的法是什麼，以及它的含義。因為對詞語的無知會導致對意義的極大誤解。正如經中所說：『首先，精通聲音的人，能夠區分並闡釋詞義；然後，精通意義的人，能夠毫無遺漏、增減、錯誤地進行講解。』第四，如果經文的前後詞義無法相互推導，或者即使能夠推導也不夠明確，或者詞語的表達方式比較困難，那麼就需要說明前後詞義是如何關聯的，這就是詞語的銜接。或者，將概要的闡述和詳細的解釋，或者需要捨棄的和需要接受的，以及因果關係等相互銜接起來，這就是通過經文的廣略和對立統一來銜接。無論經文中是否直接闡述，都要根據具體情況進行講解。正如經中所說：『通過聲音和意義的區分，來進行銜接，這有兩種方式。』以及『意義是通過概要的闡述和詳細的解釋，或者通過對立統一的方式來進行銜接的。』第五，對於經文中一些難以理解的意義，可以提出問題或疑問，例如『這和這之間如何不矛盾？』然後，通過符合經文和理證的解答來消除矛盾，從而尋求經文的意義。正如經中所說：『通過辯論問答的方式，用經文和理證來確定經文的意義。』關於十四種闡釋方式等內容，出現在《阿毗達磨集論》中，如果想要深入瞭解，可以參考該論著。如果想要了解經部宗的宗義，可以從《俱舍論》的自釋和《集論》的相關章節中進行理解。有些論師認為經部宗是大乘，但這只是他們自己宗派的大乘觀點，並非普遍意義上的大乘，否則就不需要單獨論證大乘的合理性了。以上這些內容已經闡述了經部宗的宗義體系。

【English Translation】 Secondly, as it is said: 'Connect the meanings of action, agent, and object, and understand their meaning.' 'Action' refers to things like rice; 'agent' refers to individuals like Devasbyin; 'object' refers to activities like cooking. Similarly, this should be applied to activities like 'prostration' and 'will explain.' The actual method of explanation is: first, one must rely on words to seek meaning. Therefore, one must be proficient in the commonly known three aspects of name, word, and letter, as well as the elaborations of name, word, and letter that appear in dictionaries and grammatical treatises. Then, one must be proficient in what the Dharma to be explained is, and its meaning. Because ignorance of words leads to great misunderstanding of meaning. As it is said: 'First, one who is proficient in sound can distinguish and explain the meaning of words; then, one who is proficient in meaning can explain without omission, addition, or error.' Fourth, if the preceding and following meanings of the scripture cannot be inferred from each other, or even if they can be inferred but are not clear, or if the expression of the words is difficult, then it is necessary to explain how the preceding and following meanings are related. This is the connection of words. Or, connecting the concise explanation and the detailed explanation, or what needs to be abandoned and what needs to be accepted, as well as the relationship between cause and effect, is the connection through the brevity and detail, and the opposition and unity of the scriptures. Whether it is directly explained in the scripture or not, it should be explained according to the specific situation. As it is said: 'The connection through the distinction of sound and meaning has two aspects.' And 'Meaning is connected through concise explanation and detailed explanation, or through opposition and unity.' Fifth, for some difficult-to-understand meanings in the scriptures, questions or doubts can be raised, such as 'How is this not contradictory to that?' Then, the contradictions are eliminated through answers that are in accordance with the scriptures and reasoning, thereby seeking the meaning of the scriptures. As it is said: 'Through the method of debate and questioning, the meaning of the scriptures is determined by scripture and reasoning.' The fourteen methods of explanation, etc., appear in the Abhidharmasamuccaya, and if you want to understand them in depth, you can refer to that treatise. If you want to understand the tenets of the Sautrantika school, you can understand them from the self-commentary of the Abhidharmakosha and the relevant chapters of the Abhidharmasamuccaya. Some teachers consider the Sautrantika school to be Mahayana, but this is only the Mahayana view of their own school, not Mahayana in the general sense, otherwise there would be no need to separately demonstrate the rationality of Mahayana. All of the above has explained the doctrinal system of the Sautrantika school.

འདིར་སྨྲས་པ། མདོ་སྡེའི་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་ལ་མོས་ཤིང་། །མདོ་སྡེ་པ་ཡི་གཞུང་ལུགས་ཤེས་འདོད་རྣམས། །མདོ་སྡེའི་གྲུབ་མཐའི་སྙིང་པོ་འདི་ལོངས་ཞེས། །མདོ་སྡེ་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་དེ་ སྐད་སྨྲ། །བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ།། །། ༄། །སེམས་ཙམ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ། སྤྱི་དོན་གསུམ་པ་སེམས་ཙམ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། ༈ ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན་པ། དང་ པོ་ནི། དེ་ལྟར་མདོ་སྡེ་པ་ཡི་ལུགས་ཤེས་ནས། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་གཞུང་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་བྱ་སྟེ། །མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་རང་ལུགས་ཐེག་ཆེན་དུ། །བསྒྲུབ་ཕྱིར་ཤེས་ཕྱིན་ལ་སོགས་ཐེག་ཆེན་གྱི། །མདོ་སྡེ་ ཕལ་ཆེར་བཀའ་རུ་མི་འདོད་ཀྱང་། །དེ་ཡིས་ཉེས་སྤོངས་འདི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། །མ་འོངས་འཇིགས་ལྟར་སྔར་ལུང་མ་བསྟན་ཞིང་། །ཆེ་ཆུང་ཐེག་པ་སྟོན་པས་ལྷན་ཅིག་གསུངས། །རྒྱལ་ལས་གཞན་གྱིས་ཟབ་རྒྱས་ འདི་ཡུལ་མིན། །རྣམ་འཕྲུལ་གཞན་གྱི་གསུང་ཡང་བཀའ་རུ་གྲུབ། །ཐེག་ཆེན་ཡོད་ན་འདི་བས་གཞན་མེད་ཅིང་། །མེད་ན་མདོ་སྡེ་གཞན་ལའང་ཚུལ་དེ་མཚུངས། །ཟབ་རྒྱས་ཐེག་པ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་མེད། །ཐེག་ཆེན་ཉོན་མོངས་གཉེན་པོར་འགྱུར་མཐོང་ཞིང་། ། 4-146 སྣ་ཚོགས་སྒྲ་ཡིས་གསུངས་པ་རྟོགས་དཀའ་བའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བའི་བཀར་གྲུབ་པའོ། །དྲུག་གི་ཅིག་ཅར་སྦྱར་སོགས་རིགས་པ་ཡིས། །བརྟགས་ན་ཕྱི་རོལ་རྡུལ་ཕྲན་རྙེད་མ་ཡིན། །རྡུལ་ཕྲན་མི་སྦྱོར་ འདུས་པ་སྦྱོར་ཞེ་ན། །སྦྱར་རྒྱུའི་རྡུལ་ཕྲན་མེད་ཕྱིར་དེ་འདུས་ཅི། །གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་དག་དང་འགལ་ཞེ་ན། །སེམས་ཉིད་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བར་ལུང་ལས་གསུངས། །འགའ་ལས་ཕྱི་དོན་ཡོད་པ་བཤད་ཅེ་ ན། །འཇིག་རྟེན་གཞུག་ཕྱིར་དགོངས་པ་ཅན་དུ་སྟེ། །དེ་ཡི་དགོངས་གཞི་ཕྱི་རོལ་གཟུགས་སོགས་སུ། །སྣང་བའི་རྣམ་རིག་ཉིད་ཀྱི་ས་བོན་དང་། །སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས་གཟུགས་དང་ནི། །མིག་གི་སྐྱེ་ མཆེད་སོགས་སུ་ཐུབ་པས་གསུངས། །མི་ལྡན་འདུ་བྱེད་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས། །འདུས་མ་བྱས་ཆོས་མེད་པ་ཁོ་ནའང་མིན། །ཀུན་གཞི་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིད་འཇུག་ཤེས་དྲུག །ཀུན་འགྲོ་ཡུལ་ངེས་ལྔ་ལྔ་དགེ་ བཅུ་གཅིག །རྩ་ཉོན་ཉེ་ཉོན་ཉེར་དྲུག་གཞན་འགྱུར་བཞི། །དེ་དག་ཀུན་ལ་རིག་རྒྱུའི་གཟུང་དོན་གཞན། །མེད་ཕྱིར་རང་རིག་ཉིད་ཡིན་གཞན་རིག་མེད། །ཤེས་བྱའི་གནས་དང་མཚན་ཉིད་དེར་འཇུག་དང་། །དེ་ཡི་ རྒྱུ་འབྲས་དེ་རབ་དབྱེ་བ་དང་། །བསླབ་པ་གསུམ་དང་དེ་འབྲས་སྤངས་པ་དང་། །ཡེ་ཤེས་ཐེག་པ་མཆོག་གྱུར་ཁྱད་པར་འཕགས། །ཤེས་བྱའི་གནས་ནི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །གང་དེ་མེད་ན་ལུས་ལེན་རྣམ་སྨིན་མྱོང་། ། 4-147 སྙོམས་འཇུག་ལས་ལྡང་དེ་

【現代漢語翻譯】在此宣說：對於經藏的教誨和論著心生歡喜，想要了解經部宗義的人們，請享用這經部宗的精髓。對於經部宗的奉行者們，就這樣宣說。（這是過渡章節的偈頌）唯識宗的宗義闡述第三部分，唯識宗的宗義闡述分為兩部分：以偈頌的方式簡要概括，以及詳細闡述其含義。以偈頌的方式簡要概括：首先，瞭解了經部宗的觀點后，應當進入瑜伽行宗的廣闊領域。爲了使經部宗的人們確立自己的宗義為大乘，即使他們大多不認為《般若經》等大乘經典是佛語，也應瞭解如何避免其中的過失。如同未來恐懼癥一樣，以前沒有預言，並且大小乘同時宣說。除了佛陀，沒有人能理解這深奧廣大的教義。其他化身的言論也可以被認為是佛語。如果存在大乘，就沒有比這更殊勝的；如果不存在，其他經部宗也面臨同樣的問題。如果沒有深奧廣大的大乘，就沒有佛陀。大乘被視為對治煩惱的良藥，以各種聲音宣說，難以理解。大乘是佛陀的教誨。通過六合一結合等推理方式進行分析，無法找到外在的微塵。如果說微塵不能結合，聚合體才能結合，那麼既然沒有可以結合的微塵，又如何形成聚合體呢？如果說這與顯現的色法等相矛盾，經典中說這是心識的錯覺顯現。如果有人說在某些情況下存在外境，那是因為要引導世人，所以是具有特定意圖的說法。其意圖在於，外境的色法等，是顯現的能認知心識的種子，僅僅是顯現而已，所以佛陀才說有色法和眼根等。無相應行是假名安立。沒有無為法。阿賴耶識（梵文：ālaya-vijñāna，梵文天城體：आलय-विज्ञान，梵文羅馬擬音：ālaya-vijñāna，漢語字面意思：藏識），染污意，六識，五遍行，五別境，十一善法，根本煩惱，隨煩惱，二十六種隨煩惱，四種不定法。這些都有各自的能取境，因為沒有所取境，所以是自證，沒有他證。所知的事物、體性和進入方式，以及其原因、結果和詳細分類，三學及其結果，斷除和智慧，成為最殊勝乘的卓越之處。所知的事物是阿賴耶識（梵文：ālaya-vijñāna，梵文天城體：आलय-विज्ञान，梵文羅馬擬音：ālaya-vijñāna，漢語字面意思：藏識），如果它不存在，身體的攝取、異熟果的體驗、禪定和出定，

【English Translation】 Here it is said: Those who are fond of the teachings and treatises of the Sutra Pitaka, and who wish to understand the tenets of the Sautrāntika school, please enjoy this essence of the Sautrāntika tenets. To the upholders of the Sautrāntika school, thus it is said. (This is a verse for the intermediate section) Explanation of the Mind-Only School's Tenets The third part, the explanation of the Mind-Only School's tenets, is divided into two parts: a brief summary through verses, and a detailed explanation of its meaning. Brief summary through verses: First, having understood the views of the Sautrāntika school, one should enter the vast realm of the Yoga school. In order for the Sautrāntikas to establish their own tenets as Mahāyāna, even though most of them do not consider the Prajñāpāramitā Sutras and other Mahāyāna scriptures as the words of the Buddha, they should understand how to avoid the faults therein. Like future phobias, there was no prediction before, and the Lesser and Greater Vehicles are taught simultaneously. No one other than the Buddha can understand these profound and vast teachings. The words of other manifestations can also be considered as the words of the Buddha. If Mahāyāna exists, there is nothing more supreme than this; if it does not exist, other Sautrāntika schools face the same problem. If there is no profound and vast Mahāyāna, there is no Buddha. Mahāyāna is seen as a remedy for afflictions, spoken in various voices, difficult to understand. The Mahāyāna is established as the Buddha's teaching. If analyzed through reasoning methods such as the six-in-one combination, external atoms cannot be found. If it is said that atoms cannot combine, but aggregates can combine, then since there are no atoms to combine, how can aggregates be formed? If it is said that this contradicts manifest forms and so on, the scriptures say that this is an illusion of the mind. If someone says that external objects exist in some cases, it is because it is to guide the world, so it is a statement with a specific intention. Its intention is that external forms and so on are the seeds of the manifesting cognitive mind, and are merely manifestations, so the Buddha spoke of forms and eye faculties and so on. Non-associated formations are merely nominal designations. There is no unconditioned dharma. Ālaya-vijñāna (藏文：ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས།，梵文天城體：आलय-विज्ञान，梵文羅馬擬音：ālaya-vijñāna，漢語字面意思：藏識), afflicted mind, six consciousnesses, five omnipresent mental factors, five object-determining mental factors, eleven virtuous mental factors, root afflictions, secondary afflictions, twenty-six secondary afflictions, four variable mental factors. These all have their own apprehending objects, but because there are no apprehended objects, they are self-cognizant, not other-cognizant. The objects of knowledge, their nature, and the way to enter them, as well as their causes, results, and detailed classifications, the three trainings and their results, abandonment and wisdom, are the excellent distinctions of the supreme vehicle. The object of knowledge is the Ālaya-vijñāna (藏文：ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས།，梵文天城體：आलय-विज्ञान，梵文羅馬擬音：ālaya-vijñāna，漢語字面意思：藏識), if it does not exist, the taking of the body, the experience of the ripening result, meditative absorption and emergence from it,

བཞིན་འཆི་འཕོ་དང་། །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་མི་སྲིད་སྐྱོན་ཡོད་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་མདོ་སྡེ་ཀུན་ལས་ཡོད་པར་བསྟན། །དེ་ལ་རྣམ་སྨིན་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱ་བ། །གློ་བུར་མ་ཡིན་ ཐོག་མེད་དུས་ཅན་ཁམས། །སྔོན་བསགས་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་ནས། །ཀུན་ཉོན་ཆོས་ཀུན་སྐྱེ་བའི་གཞིར་གྱུར་པ། །དབང་ཤེས་ཡུལ་བཅས་སྣང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །སྔ་མའི་བག་ཆགས་ལས་བྱུང་འབྲས་བུའང་ ཡིན། །དེ་ལ་དགོས་པའི་ཀུན་ཉོན་བག་ཆགས་ནི། །ས་བོན་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱ་གློ་བུར་བ། །ནུས་པ་ཙམ་ལས་ཤེས་རིག་ཏུ་མེད་ཀྱང་། །ཆུ་དང་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུར་དབྱེ་བར་དཀའ། །དེ་ནི་ཀུན་ འགྲོ་དང་འགྲོགས་བཏང་སྙོམས་པ། །རྐྱེན་གྱིས་འགྱུར་ཕྱིར་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །དེས་ནི་རེག་དང་ཡིད་བྱེད་སོགས་བསྡུས་ནས། །འཁོར་བར་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་བཞིན་འཇུག་ལ། །ས་བོན་ཆ་ནི་ཉན་རང་དགྲ་ བཅོམ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བརྒྱད་ཐོབ་ནས་ལྡོག །རྣམ་སྨིན་ཀུན་གཞི་ཉན་རང་ལྷག་མེད་དང་། །ཐེག་ཆེན་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སུ། །གནས་འགྱུར་ཚུལ་གྱིས་ལྡོག་ཅེས་མཁས་རྣམས་བཞེད། །ཀུན་གཞི་ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་མི་རྟག་ན། །གཅིག་རྟག་རང་དབང་ཅན་དུ་འཁྲུལ་སྲིད་ཀྱང་། །དུ་མ་མི་རྟག་གཞན་དབང་ཅན་ཉིད་ཕྱིར། །དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་འདོད་སོགས་དང་མཚུངས་མ་ཡིན། ། མཚན་ཉིད་གཞན་དབང་ཀུན་བརྟགས་ཡོངས་གྲུབ་གསུམ། ། 4-148 གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཀུན་གཞི་ལས་བྱུང་བའི། །ཡང་དག་མིན་ལྡན་ཁམས་གསུམ་པའི་ཤེས་རིག །བག་ཆགས་སྟོབས་ཀྱིས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་སོགས། །གཟུང་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་གང་། །ཀུན་བརྟགས་དོན་ལ་ མེད་ཀྱང་རྣམ་རིག་ཙམ། །དེ་ལ་རྟོགས་པས་བདག་དང་ཆོས་ལ་སོགས། །དོན་དང་ཐ་སྙད་དུ་མར་སྒྲོ་བཏགས་གང་། །ཡོངས་གྲུབ་གཞན་དབང་རྣམ་རིག་ཙམ་དེ་ཉིད། །དོན་གྱི་རྣམ་པ་དག་དང་བྱིས་པ་ ཡིས། །བཏགས་པའི་བདག་དང་གཟུང་འཛིན་གྱིས་སྟོང་གང་། །གལ་ཏེ་ཕྱི་དོན་མེད་ན་རྣམ་རིག་ཙམ། །གཟུང་དང་འཛིན་པར་སྣང་བ་ཅི་ཞེ་ན། །རྣམ་བརྫུན་པ་རྣམས་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་འདི། །བག་ཆགས་ཀྱིས་ སྣང་རྣམ་པ་བརྫུན་པ་སྟེ། །མེད་བཞིན་སྣང་བ་སྐྲ་ཤད་འཛག་རྣམ་བཞིན། །གཉིས་མེད་ཤེས་པ་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་འདོད། །དེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཚེ་རྣམ་ པ་དང་། །བྲལ་བའི་རང་རིག་འབའ་ཞིག་བདེན་པར་བཞེད། །རྣམ་བདེན་པ་རྣམས་སེམས་ཉིད་དེར་སྣང་ཕྱིར། །རྣམ་པར་སྣང་བ་སེམས་སུ་བདེན་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཚེ་འདི་དག་གནས་གྱུར་ནས། །དག་པའི་ སྣང་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་ཟེར། །འདི་ལ་གཟུང་འཛིན་སྒོ་ང་ཕྱེད་ཚལ་དང་། །གཟུང་འཛིན་སྣ་ཚོགས་གཉིས་མེད་སྨྲ་བ་དང་། །གཟུང་འཛིན་རྣམ་པ་གྲངས་མཉམ་དུ་འདོད་དང་། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཀྱང་། །

【現代漢語翻譯】因為死亡和輪迴等不可避免的過失，大乘經部中都對此有所闡述。其中，被稱為『阿賴耶識』（rnam smin kun gzhi，梵文：Vipāka-ālayavijñāna，梵文羅馬擬音：Vipāka-ālayavijñāna，漢語字面意思：異熟阿賴耶識）的，並非突發，而是無始以來的界限。它依賴於先前積累的業力習氣，成為產生一切染污法的根源。它是意識及其對像顯現的原因，也是先前習氣產生的結果。其中，所需的染污習氣，被稱為『種子阿賴耶』（sa bon kun gzhi，梵文：Bīja-ālayavijñāna，梵文羅馬擬音：Bīja-ālayavijñāna，漢語字面意思：種子阿賴耶識），是突發的。它僅僅是潛能，並非真正的意識，但像水和月影一樣難以區分。它是普遍存在的，伴隨著舍受，因緣而變化，因此是無覆無記的。它包含觸和作意等，在輪迴中剎那不停地運作。種子成分在聲聞、緣覺、阿羅漢和獲得八地菩薩后才會停止。異熟阿賴耶識在聲聞和緣覺的無餘涅槃以及大乘的如鏡智中，以轉變的方式停止，這是智者們的觀點。如果阿賴耶識是常恒、獨立自主的，並且依賴於因緣生起、無常，那麼可能會誤認為它是一個常恒、自主的存在。但因為它是不常恒、依賴於他者的，所以與認為自在天是創造者的觀點不同。四-一四八三種自性是：遍計所執性、依他起性和圓成實性。依他起性是指從阿賴耶識產生的，具有非真實顯現的三界意識。憑藉習氣的力量，顯現為蘊、界、處等，以及能取和所取的形象。遍計所執性是指在實際上不存在的事物上，僅僅是名言分別。通過對此的執著，將本無自我的事物執著為我，將本無法的事物執著為法，並賦予各種名稱。圓成實性是指依他起性的純粹名言分別，它遠離了事物的虛假顯現和凡夫的妄想，遠離了能取和所取。如果外境不存在，那麼僅僅是名言分別，又如何顯現為能取和所取呢？這是因為虛假的顯現是多種多樣的，由習氣所顯現，這些顯現是虛假的。就像明明不存在卻顯現的毛髮幻覺一樣。無二的智慧，遠離了一切形象，是自證智，是聖者們所證悟的境界。因此，當獲得佛果時，唯一真實的是遠離一切形象的自證智。因為真實的顯現是心性的顯現，所以顯現的一切在心性中是真實的。據說，當獲得佛果時，這些都會轉化為清凈的顯現。對於此，有人說能取和所取就像半個雞蛋；有人說能取和所取是多種多樣的，但實際上是無二的；有人認為能取和所取的數量是相等的；還有人認為顯現是多種多樣，不可思議的。

【English Translation】 Because of the inevitable flaws of death and rebirth, all Mahayana sutras elaborate on this. Among them, what is called 'Ālayavijñāna' (rnam smin kun gzhi, Sanskrit: Vipāka-ālayavijñāna, English literal meaning: Ripening Ālayavijñāna) is not sudden but a boundary from beginningless time. It relies on the karmic imprints accumulated from the past, becoming the source for the arising of all defiled dharmas. It is the cause for the manifestation of consciousness and its objects, and also the result of previous imprints. Among them, the defiled imprints that are needed are called 'Seed Ālayavijñāna' (sa bon kun gzhi, Sanskrit: Bīja-ālayavijñāna, English literal meaning: Seed Ālayavijñāna), which is sudden. It is merely potential, not a true consciousness, but it is difficult to distinguish like water and the moon's reflection. It is universally present, accompanied by equanimity, and changes due to conditions, therefore it is unlabelled and neutral. It includes touch and attention, operating moment by moment in samsara. The seed component ceases when one becomes a Śrāvaka, Pratyekabuddha, Arhat, or after attaining the eighth Bhumi of a Bodhisattva. The Vipāka-ālayavijñāna ceases in the Nirvāṇa without remainder of Śrāvakas and Pratyekabuddhas, and in the mirror-like wisdom of Mahayana, it ceases by way of transformation, this is the view of the wise. If the Ālayavijñāna were constant, independent, and arose dependent on conditions, impermanent, then it might be mistaken for a constant, autonomous existence. But because it is impermanent and dependent on others, it is different from the view that Īśvara is the creator. 4-148 The three natures are: the completely imputed nature, the dependent nature, and the thoroughly established nature. The dependent nature refers to the consciousness of the three realms that arises from the Ālayavijñāna, with unreal appearances. By the power of imprints, it manifests as aggregates, elements, sense bases, etc., and the appearance of the grasper and the grasped. The completely imputed nature refers to what does not exist in reality, but is merely conceptual discrimination. Through attachment to this, one clings to what is without self as self, and clings to what is without dharma as dharma, and assigns various names. The thoroughly established nature refers to the pure conceptual discrimination of the dependent nature, which is free from the false appearances of things and the delusions of ordinary beings, and free from the grasper and the grasped. If external objects do not exist, then how can mere conceptual discrimination manifest as the grasper and the grasped? This is because false appearances are diverse, manifested by imprints, and these appearances are false. Just like the illusion of hair that appears even though it does not exist. Non-dual wisdom, free from all images, is self-aware wisdom, the realm realized by the noble ones. Therefore, when Buddhahood is attained, the only truth is self-aware wisdom free from all images. Because true appearances are the manifestation of mind-essence, all that appears is true in mind-essence. It is said that when Buddhahood is attained, these will be transformed into pure appearances. Regarding this, some say that the grasper and the grasped are like half an egg; some say that the grasper and the grasped are diverse, but actually non-dual; some believe that the number of the grasper and the grasped are equal; and others believe that appearances are diverse and inconceivable.

4-149 ཡིད་ཤེས་གཅིག་གི་ངོ་བོར་བདེན་འདོད་སོགས། །རྣམ་བདེན་པ་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་མང་ན་ཡང་། །གཟུང་འཛིན་རྣམ་པ་དུས་མཉམ་གཅེར་འཕྲད་འཛིན། །གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་མྱང་འདས་དང་། །གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་ འཁྲུལ་པ་འཁོར་བར་འདོད། །དེ་རྣམས་མདོ་སྡེའི་ལུང་དང་དངོས་གཅིག་ཉིད། །དུ་མར་སྣང་བའི་རིགས་པས་ཕྱི་དོན་འགོག །བག་ཆགས་ས་བོན་ལས་སྐྱེས་སྐད་ཅིག་ལས། །མི་སྡོད་ཕྱི་མ་སྐྱེད་དེ་གཞན་གྱི་ དབང་། །དེ་ལ་མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་ལ་སོགས་པ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བཏགས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ། །རྣམ་རིག་དེ་ལས་དོན་གྱི་རྣམ་པ་སོགས། །གཞན་དུ་གྲུབ་པ་མེད་ཅིང་དེ་ཉིད་དུ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་ ཕྱིར་ཡོངས་གྲུབ་ཅེས་བྱར་བརྗོད། །མ་དག་དག་པའི་གཞན་དབང་རྣམ་པ་གཉིས། །རིམ་བཞིན་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉིས་སྣང་དང་། །འཕགས་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པའི་གཉིས་སྣང་ངོ་། །ཀུན་བརྟགས་ངོ་བོ་ཁྱད་པར་ཀུན་ རྟོག་གམ། །མིང་ལ་དོན་དང་དོན་ལ་མིང་དུ་རྟོག །མིང་ལ་མིང་དང་དོན་ལ་དོན་དུ་རྟོག །གཉིས་ཀ་ལ་བརྟེན་གཉིས་ཀར་རྟོག་པའོ། །ཡོངས་གྲུབ་འགྱུར་མེད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་གཉིས། །རང་བཞིན་དྲི་ མེད་ཐོབ་པ་དང་པོ་སྟེ། །དམིགས་པའི་རྣམ་བྱང་ཞེས་བྱ་ཕྱི་མ་ཡིན། །དེ་དོན་རྟོགས་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས། །མ་ཞུམ་སྤངས་པ་ཞི་ལྷག་གསུམ་གྱིས་འཇུག །ཐོས་པའི་སྒོ་ནས་མིང་དོན་ངོ་བོ་དང་། ། 4-150 ཁྱད་པར་བཙལ་བས་དེ་དག་མ་དམིགས་པར། །དོན་ཀུན་བརྗོད་པ་ཙམ་དུ་ལེགས་རིག་ནས། །རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་ཆོས་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད། །རྣམ་རིག་འདུ་ཤེས་ལྡོག་ནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ བྲལ་བ་མངོན་དུ་བྱེད། །བྱང་སེམས་འཇུག་པའི་གནས་སྐབས་ལམ་ལྔ་སྟེ། །མོས་སྤྱོད་གཉིས་དང་མཐོང་བསྒོམ་མཐར་ཕྱིན་ལམ། །དེ་ཡི་རྒྱུ་འབྲས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གྲངས་ངེས་ བཞག །རྒྱུ་འབྲས་དམན་མཆོག་རགས་དང་ཕྲ་བའི་རིམ། །ཆགས་དང་གདུང་བ་ཀུན་འཁྲུགས་ལེ་ལོ་མེད། །རྩེ་གཅིག་སེམས་དང་ཆོས་རབ་རྣམ་འབྱེད་བློ། །དེ་དབྱེ་རབ་དགའ་ལ་སོགས་ས་བཅུ་ལ། །ཕྱིན་དྲུག་ཐབས་ དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཡེ་ཤེས། །འདི་དག་མོས་སྤྱོད་རྟོགས་དང་གྲུབ་པས་ཐོབ། །མྱུར་ན་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་དེ་མཐར་ཕྱིན། །ལམ་མཐར་ཕྱིན་བྱེད་བསླབ་གསུམ་ཉན་ཐོས་ལས། །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏིང་འཛིན་ཤེས་ རབ་སྤྱོད། །ཐོས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་ལས་ཉོན་མོངས་ཀུན། །རིམ་གྱིས་འཕྲི་བས་མ་དག་གཞན་དབང་གི །མཚན་མ་འགགས་པས་སྲིད་ལ་མི་གནས་ཤིང་། །དེ་བཞིན་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡོངས་སྤངས་པས། །རྣམ་བྱང་ ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་དེ་ཁོ་ན། །དག་པའི་གཞན་དབང་ཉིད་དུ་གནས་གྱུར་པ། ། མ་འགགས་ཕྱིར་ན་ཞི་ལ་ཡོངས་མི་གནས། །དེ་ཡི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་སྐུ་གསུམ་སྟེ། །སྤྲོ

【現代漢語翻譯】即使唯識宗承認一個意識的自性為真實等，並且有許多實有宗派，他們也認為能取和所取（概念）同時、赤裸相見地被執取，無二智慧是勝義諦和涅槃，而能取和所取的二元顯現是輪迴的錯覺。所有這些都與經部的教義和真實相同。通過現象多樣性的推理，外境被否定。從習氣種子中產生，剎那不住留，產生下一剎那，受其他支配。對於它，通過顛倒地施加名稱、原因等，就是遍計所執。從唯識中，事物的顯現等，在其他地方並不成立，並且就在那本身中，完全成立，因此被稱為圓成實。不清凈和清凈的依他起相有二種，分別是凡夫的二元顯現和聖者從證悟中獲得的二元顯現。遍計所執的自性是所有的分別嗎？是對名稱與意義、意義與名稱的分別嗎？是對名稱與名稱、意義與意義的分別嗎？還是依賴於兩者並對兩者進行分別呢？圓成實有不變和不顛倒兩種。第一種是自性無垢的獲得，第二種被稱為目標完全凈化。爲了理解那個意義，菩薩們不灰心，通過戒、定、慧三學進入。通過聽聞，尋找名稱、意義、自性和特徵，因為沒有找到它們，所以很好地理解到一切事物僅僅是言說，從而瞭解到一切法僅僅是唯識。從唯識的觀念中返回，顯現出法的本性，遠離二者的特徵。菩薩進入的階段有五種道：資糧道和加行道，見道、修道和究竟道。它們的因果是六度。從不相容的角度確定數量。因果有低劣和殊勝、粗大和微細的次第。沒有貪戀和痛苦，一切都和諧，沒有懶惰。一心一意和對法進行徹底區分的智慧。這些在十地中被劃分爲勝喜等。六度是方便、愿、力、智。這些通過資糧道、加行道、證悟和成就而獲得。如果迅速，則在三個無數劫中達到究竟。爲了完成道，通過三學，比聲聞乘更高尚地實踐戒律、禪定和智慧。通過聽聞的習氣和習慣，所有的煩惱逐漸減少，由於不清凈的依他起的相狀停止，因此不住于有，同樣，由於完全去除所知障，完全清凈，那才是唯一的清凈的依他起，轉變為清凈的依他起。因為沒有停止，所以不住于寂滅。它的圓滿智慧是三身， Even though the Mind-Only school acknowledges the nature of a single consciousness as true, and there are many schools of substantialism, they also consider that the apprehended and the apprehender (concepts) are grasped simultaneously, nakedly meeting; non-dual wisdom is the ultimate truth and nirvana, while the dualistic appearance of apprehended and apprehender is the illusion of samsara. All these are the same as the teachings and reality of the Sutra school. Through the reasoning of the diversity of phenomena, external objects are negated. Arising from habitual seeds, not staying for an instant, producing the next instant, being under the control of others. To it, by applying names, causes, etc., in a reversed manner, is the completely imputed. From Mind-Only, the appearance of things, etc., is not established elsewhere, and just in that itself, it is completely established, therefore it is called the perfectly established. There are two kinds of dependent nature: impure and pure, which are the dualistic appearance of ordinary beings and the dualistic appearance obtained by the noble ones from enlightenment, respectively. Is the nature of the completely imputed all discriminations? Is it the discrimination of name and meaning, meaning and name? Is it the discrimination of name and name, meaning and meaning? Or is it relying on both and discriminating on both? The perfectly established has two aspects: unchanging and non-reversed. The first is the attainment of naturally stainless, the second is called the complete purification of the object. To understand that meaning, Bodhisattvas do not get discouraged, they enter through the three trainings of ethics, concentration, and wisdom. Through hearing, searching for name, meaning, nature, and characteristics, because they are not found, it is well understood that all things are merely speech, thereby knowing that all dharmas are merely Mind-Only. Returning from the concept of Mind-Only, the nature of dharma appears, free from the characteristics of both. There are five paths of the stages of Bodhisattva's entry: the path of accumulation and the path of application, the path of seeing, the path of cultivation, and the path of consummation. Their cause and effect are the six perfections. Determining the number from the perspective of incompatibility. The cause and effect have a sequence of inferior and superior, coarse and subtle. There is no attachment and suffering, everything is harmonious, there is no laziness. Single-mindedness and the wisdom that thoroughly distinguishes the Dharma. These are divided into the ten grounds such as Supreme Joy. The six perfections are skillful means, aspiration, power, and wisdom. These are obtained through the path of accumulation, the path of application, realization, and accomplishment. If swift, it reaches consummation in three countless eons. To complete the path, through the three trainings, practicing ethics, meditation, and wisdom more nobly than the Hearers. Through the habits and customs of hearing, all afflictions gradually decrease, because the characteristics of the impure dependent nature cease, therefore it does not abide in existence, similarly, because the obscurations of knowledge are completely removed, completely pure, that is the only pure dependent nature, transformed into the pure dependent nature. Because it does not cease, therefore it does not abide in peace. Its perfect wisdom is the three bodies,

【English Translation】 Even though the Mind-Only school acknowledges the nature of a single consciousness as true, and there are many schools of substantialism, they also consider that the apprehended and the apprehender (concepts) are grasped simultaneously, nakedly meeting; non-dual wisdom is the ultimate truth and nirvana, while the dualistic appearance of apprehended and apprehender is the illusion of samsara. All these are the same as the teachings and reality of the Sutra school. Through the reasoning of the diversity of phenomena, external objects are negated. Arising from habitual seeds, not staying for an instant, producing the next instant, being under the control of others. To it, by applying names, causes, etc., in a reversed manner, is the completely imputed. From Mind-Only, the appearance of things, etc., is not established elsewhere, and just in that itself, it is completely established, therefore it is called the perfectly established. There are two kinds of dependent nature: impure and pure, which are the dualistic appearance of ordinary beings and the dualistic appearance obtained by the noble ones from enlightenment, respectively. Is the nature of the completely imputed all discriminations? Is it the discrimination of name and meaning, meaning and name? Is it the discrimination of name and name, meaning and meaning? Or is it relying on both and discriminating on both? The perfectly established has two aspects: unchanging and non-reversed. The first is the attainment of naturally stainless, the second is called the complete purification of the object. To understand that meaning, Bodhisattvas do not get discouraged, they enter through the three trainings of ethics, concentration, and wisdom. Through hearing, searching for name, meaning, nature, and characteristics, because they are not found, it is well understood that all things are merely speech, thereby knowing that all dharmas are merely Mind-Only. Returning from the concept of Mind-Only, the nature of dharma appears, free from the characteristics of both. There are five paths of the stages of Bodhisattva's entry: the path of accumulation and the path of application, the path of seeing, the path of cultivation, and the path of consummation. Their cause and effect are the six perfections. Determining the number from the perspective of incompatibility. The cause and effect have a sequence of inferior and superior, coarse and subtle. There is no attachment and suffering, everything is harmonious, there is no laziness. Single-mindedness and the wisdom that thoroughly distinguishes the Dharma. These are divided into the ten grounds such as Supreme Joy. The six perfections are skillful means, aspiration, power, and wisdom. These are obtained through the path of accumulation, the path of application, realization, and accomplishment. If swift, it reaches consummation in three countless eons. To complete the path, through the three trainings, practicing ethics, meditation, and wisdom more nobly than the Hearers. Through the habits and customs of hearing, all afflictions gradually decrease, because the characteristics of the impure dependent nature cease, therefore it does not abide in existence, similarly, because the obscurations of knowledge are completely removed, completely pure, that is the only pure dependent nature, transformed into the pure dependent nature. Because it does not cease, therefore it does not abide in peace. Its perfect wisdom is the three bodies.

ས་ཀུན་བྲལ་བ་རང་གི་དབྱིངས་བརྙེས་པས། ། 4-151 ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་དབང་སྒྱུར་ངོ་བོ་ཉིད། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་ཆོས་སྐུ་ལ་བརྟེན་ཏེ། །ཞིང་སྦྱང་བ་དང་བྱང་སེམས་སྨིན་པར་མཛད། །དེ་བཞིན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡང་ཆོས་སྐུ་ལ། །བརྟེན་ཏེ་མཛད་པ་ བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པས། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་གཙོ་ཆེར་སྨིན་མཛད་ཉིད། །དེ་ལྟའི་སྐུ་གསུམ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོའམ། །མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད། །གང་ཚེ་ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་སུ་མཐར་ཕྱིན་ནས། ། བསྒོམ་ལམ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །སྒྲིབ་ཀུན་བཅོམ་སྟེ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་འགྱུར། །དེ་ཚེ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་གནས་གྱུར་ནས། །ཆོས་སྐུར་གྱུར་པས་དབང་འབྱོར་ལྔ་ཐོབ་སྟེ། །གཟུགས་ཕུང་གནས་གྱུར་ ཞིང་དབྱངས་མཚན་དཔེ་སོགས། །དེ་བཞིན་ཚོར་བས་ཟག་མེད་བདེ་བ་ལ། །འདུ་ཤེས་མིང་ཚིག་ཡི་གེའི་ཚོགས་བསྟན་པ། །འདུ་བྱེད་སྤྲུལ་བསྒྱུར་འཁོར་དང་ཆོས་བསྡུ་བ། །རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་བཞི་ལ་དབང་འབྱོར་ ཐོབ། །ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་པས་དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་གཞི། །ཚེ་སེམས་ཡོ་བྱད་ལས་དང་སྐྱེ་བ་དང་། །མོས་པ་སྨོན་ལམ་རྫུ་འཕྲུལ་ཡེ་ཤེས་དང་། །ཆོས་ལ་དབང་བ་ཞེས་བྱ་རྣམ་བཅུ་ཐོབ། །ཡོད་དང་མེད་ དང་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །གཅིག་མིན་མང་པོ་མིན་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད། །རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་འགྱུར་མེད་ཕྱིར། །ཐུགས་རྗེ་སྨོན་ལམ་ཟད་པར་མི་ནུས་ཕྱིར། །འགྲོ་དོན་མཛད་པ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་ཕྱིར། ། 4-152 རང་བཞིན་རྒྱུན་མི་འཆད་དང་རྒྱུན་གྱིས་རྟག །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་དེ། །སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་དང་། །སྲིད་ན་དཔེ་མེད་རྟོག་གེའི་ཡུལ་མིན་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ གཞན་གྱིས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཚད་མེད་རྣམ་ཐར་ཟིལ་གནོན་ལ་སོགས་པ། །བསམ་ཡས་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་བརྙེས་པ་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། །དྲི་མེད་གཞུང་བཟང་གཞན་ལས་ཤེས་པར་ གྱིས། ། ༈ ཐེག་ཆེན་བཀར་བསྒྲུབ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་འདོད་པ་དགག རང་གི་འདོད་པ་བརྗོད་པ། ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཙམ་པའི་གཞུང་ལུགས་མདོར་བསྟན་ནས། གཉིས་པ་དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། ཐེག་ཆེན་བཀར་བསྒྲུབ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་འདོད་པ་དགག རང་གི་འདོད་པ་བརྗོད་ པའོ། །དང་པོ་ནི། མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། ཤེས་ཕྱིན་དང་ཕལ་ཆེན་ལ་སོགས་པ་སངས་ རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཕྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །དེ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁོ་བོ་ཅག་འདོད་པའི་ཐེག་ཆེན་འདི་བཀའ་མ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པའི་འཇིགས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ལོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལུང་སྟོན་པར་རིགས

【現代漢語翻譯】遠離諸有，證悟自性之界，於一切法自在，即是法性之體。圓滿報身依於法身，清凈佛土，成熟菩薩。如是化身亦依於法身，以十二行等事業，主要成熟聲聞等眾。如是三身之體性，或唯是特徵，即名為法身。何時二資糧圓滿究竟，以金剛喻定之禪定，摧毀一切障蔽而現證菩提。彼時阿賴耶識轉依，成法身而獲五自在：色蘊轉依，得妙音及相好等；受蘊轉依，得無漏之樂；想蘊轉依，能詮名句文；行蘊轉依，化現眷屬及攝法；識蘊轉依，得四智之自在。六度圓滿，成白色善法之基。于壽命、心、資具、事業與生世，及信解、愿、神變與智慧，並於正法得自在，是名十自在。非有亦非無，非有為亦非無為，非一亦非多，故無二。恒常不變，因其本性如是；大悲與願力，永無止息；利生事業，永無完結。自性相續不斷，以常相續故。極度清凈之如是性，唯有自證方能了知，世間無喻，非思辨之境。佛陀功德，非他所能測度。無量解脫與勝伏等，不可思議之功德圓滿證得，是名為勝者之圓滿智慧。于無垢良善之論典中，當從他處了知。 ༈ 確立大乘，破斥聲聞之觀點，陳述自宗之主張。以偈頌方式簡述唯識宗之論點，其次，詳細闡述其義理，包含：確立大乘，破斥聲聞之觀點，陳述自宗之主張。首先，經部師等認為，大乘甚深廣大的經典，僅有我們所承認的這些。如《般若經》、《華嚴經》等，都是佛陀涅槃后才出現的，所以不是佛陀的教言。此說並不正確，如果我們所承認的大乘不是佛陀的教言，那麼就如同未來會出現的邪法一樣，理應預言這種事情的發生。

【English Translation】 Having abandoned all attachments and realized the realm of one's own nature, Mastering all phenomena is the very essence [of Dharmakaya]. The Sambhogakaya relies on the Dharmakaya, Purifying the fields and maturing the Bodhisattvas. Likewise, the Nirmanakaya also relies on the Dharmakaya, Through the twelve deeds and so forth, Primarily maturing the Shravakas and others. Such is the nature of the three Kayas, Or solely its characteristics, which are called the Dharmakaya. When the two accumulations are fully perfected, Through the Samadhi of Vajra-like meditation, Destroying all obscurations, one becomes manifestly enlightened. At that time, the Alaya-vijnana (store consciousness) undergoes transformation, Becoming the Dharmakaya and attaining the five powers: The form aggregate transforms, gaining melodious voice and auspicious marks, etc.; The feeling aggregate transforms, gaining uncontaminated bliss; The perception aggregate reveals collections of names, sentences, and letters; The formation aggregate transforms into emanations, retinues, and the gathering of Dharma; The consciousness aggregate attains mastery over the four wisdoms. With the perfection of the six Paramitas (perfections), it becomes the basis of white Dharma. Mastery is gained over life, mind, resources, actions, and births, As well as faith, aspiration, miraculous powers, and wisdom, And mastery over the Dharma, which is called the ten masteries. Neither existent nor non-existent, neither conditioned nor unconditioned, Neither one nor many, hence non-dual. Always unchanging, because its nature is such; Compassion and aspiration can never be exhausted; The deeds of benefiting beings are never fully completed. The nature continues uninterrupted, because it is constantly continuous. That which is utterly pure, the Suchness (Tathata), Is to be known individually by oneself, Incomparable in the world, not an object of speculation. The qualities of the Buddha are incomprehensible to others. Immeasurable liberations and subjugations, etc., The inconceivable qualities are perfectly attained, This is called the perfect wisdom of the Victorious Ones. In the immaculate and excellent treatises, learn it from others. ༈ Establishing the Mahayana, refuting the views of the Shravakas, stating one's own assertions. Briefly presenting the tenets of the Mind-Only school through verses, and secondly, elaborating on its meaning, including: establishing the Mahayana, refuting the views of the Shravakas, stating one's own assertions. Firstly, the Sautrantikas (those who uphold the Sutras) and others believe that the profound and vast Mahayana scriptures are only those that we acknowledge. Scriptures such as the Prajnaparamita Sutra (Perfection of Wisdom Sutra) and the Avatamsaka Sutra (Flower Garland Sutra) appeared after the Buddha's Nirvana, and therefore are not the words of the Buddha. This is not correct. If the Mahayana that we acknowledge is not the word of the Buddha, then just as false teachings will arise in the future, it should be prophesied that such a thing will occur.

་པ་ལ་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐེག་ཆེན་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བྱུང་བར་དམིགས་ཀྱིས་ཕྱིས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། 4-153 ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་འདི་རྟོག་གེ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གང་ཟག་གཞན་གྱིས་བྱས་པར་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང་། འོན་ཏེ་གཞན་ཞིག་སངས་རྒྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བཀར་གྲུབ་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་ཡོད་ན་འདི་ལས་གཞན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། མེད་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡང་མེད་པ་དང་། དེ་ཡོད་ན་གཉིས་ཀ་ ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཅིག་ནི་བཀའ་ཡིན་ལ་ཅིག་ཤོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་སྡེ་སྣོད་ལས་གཞན་པའི་ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་། རྒྱ་ཆེ་བ་བྱང་ ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྟོན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཅིག་མེད་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང་། ཐེག་ཆེན་གྱིས་ལམ་བསྒོམས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་ཏེ་རྣམ་པར་མི་ རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་མངོན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐེག་ཆེན་སྒྲ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གསུངས་པས་དེ་ཁྱེད་ཀྱིས་རྟོགས་དཀའ་བས། དེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་བཟུང་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མ་ཡིན་ནོ་ ཞེས་སྨྲ་བ་མི་བཏུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྒྱན་ལས། སྔར་ལུང་མ་བསྟན་ལྷན་ཅིག་བྱུང་། །སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་གྲུབ་པ་དང་། །ཡོད་དང་མེད་ན་དོན་མེད་ན། །གཉེན་པོ་དང་ནི་སྒྲ་གཞན་ཕྱིར། ། 4-154 ཞེས་སོགས་དང་། ཐེག་བསྡུས་ལས། བསྟན་འདི་འདི་ལྟར་གཞན་ལ་མ་མཐོང་ལ། །འདི་དག་བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་རྒྱུར་མཐོང་བས། །གནས་བཅུ་བསྟན་པས་ཁྱད་ཞུགས་གང་ཡིན་པ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་བཀར་ འདོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། མདོ་སྡེ་པས་ཤེས་བྱ་གཞི་ལྔ་ལས་གཟུགས་ཀྱི་གཞི་ཕྱི་དོན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་བོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ ཏེ། ཁྱེད་རང་སྒྲ་མེད་ཕྲ་རབ་རྡུལ་རྫས་བརྒྱད་ཅེས་འདོད་པའི་རྫས་བརྒྱད་པོ་སོ་སོ་ནས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་འདུས་པའི་རྡུལ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མ་གྲུབ་སྟེ་ ཆ་མེད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡོད་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་མི་འཐད་དེ། ཕྱོགས་དྲུག་ནས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དྲུག་གི་དབུས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ལ་སྦྱར་བ་ན། དབུས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དེ་ལ་ ཕྱོགས་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ་འབྱར་ཆ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡིན་ཏེ་གཅིག་གི་གོ་ས་གང་ཡིན་པ་དེར་གཞན་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་རྡུལ་ཕྲན་གཅིག་གི་གོ་ས་གང་ཡིན་པ་ དེ་ཉིད་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱིའང་གོ་ཡིན་ན་གོང་བུ་ཐམས་ཅད་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ན་གོང་བུའང་དབང་ཤེས་ལ་མི་སྣང་བར་ཐལ་ལོ། །རྡུལ་ཕྲན་ནི་ཆ་མེད

【現代漢語翻譯】因為沒有說明《波羅摩義經》，而且大乘（Mahāyāna，偉大的車輛）並非是與聲聞乘（Śrāvakayāna，聽聞者之乘）同時產生，而是後來才被特別提出的。 4-153 由於這個深奧而廣大的法（Dharma，佛法）並非是思辨者們所能理解的範圍，因此不能被其他人所創造。如果有人說：『是另一位佛陀成佛后宣說的。』那麼，這本身就證明了它是佛語。如果存在一個被稱為『大乘』的東西，那麼就不可能有其他的大乘；如果不存在，那麼聲聞乘也不存在；如果聲聞乘存在，那麼兩者都存在。不能說一個是佛語，另一個不是佛語。如果沒有一個佛陀的教法，既能展示聲聞乘藏（Śrāvakapiṭaka，聽聞者之藏）之外的深奧空性（Śūnyatā，空虛，空性），又能展示廣大菩薩（Bodhisattva，覺悟的存在）的行持，那麼諸佛也不會出現。通過修習大乘的道（Mārga，道路），可以成為煩惱的對治，從而獲得無分別智（Nirvikalpajñāna，無分別的智慧），這是顯而易見的。由於大乘是用各種各樣的聲音宣說的，所以你們很難理解，因此不能執著于字面意思，就說它不是佛語。正如《現觀莊嚴論》（Abhisamayālaṃkāra，現觀莊嚴論）中所說：『先前未預言，同時出現，非行境，已成立，若有與若無，無意義，對治與異聲故。』 4-154 正如《攝大乘論》（Mahāyānasaṃgraha，大乘集論）中所說：『此教法未見於其他，見此為無上菩提之因，宣說十地之差別，大乘即是佛語。』第二點是，經部師（Sautrāntika，經量部）認為在五種所知事（jñeya-vastu，所知事物）中，色（rūpa，顏色，形態）的自性是外境的極微（paramāṇu，最小的粒子），是勝義諦（paramārtha-satya，最高的真理）所成立的，這種說法是不正確的。因為你們自己認為的『無聲極微八種實物』，這八種實物不是各自成立的，因此它們聚集在一起的微塵本身是不存在的。如果說：『雖然沒有成立，但是存在著無分（niravayava，沒有部分）的極微。』這是不合理的，因為如果從六個方向將六個極微與中央的一個極微結合，那麼中央的極微就會有六個方向的部分，因此會有六個結合的部分。這是因為一個位置被佔據，其他就無法進入。如果一個極微的位置也是其他六個極微的位置，那麼所有的物體都會變得像極微一樣小，因為所有物體的位置都是相同的。如果你們這樣認為，那麼物體也不會顯現在根識（dbang shes，感覺意識）中了。極微是無分的。

【English Translation】 Because the Pālamārtha was not taught, and the Mahāyāna (Great Vehicle) did not arise simultaneously with the Śrāvakayāna (Vehicle of Hearers), but was specifically introduced later. 4-153 Since this profound and vast Dharma (teaching) is not within the scope of logicians, it cannot be created by others. If someone says, 'It was taught by another Buddha after attaining enlightenment,' then that itself proves it is the Buddha's word. If there is something called 'Mahāyāna,' then there cannot be another Mahāyāna other than this; if it does not exist, then the Śrāvakayāna also does not exist; if the Śrāvakayāna exists, then both exist. It cannot be said that one is the Buddha's word and the other is not. If there is no single Buddha's teaching that can demonstrate the profound emptiness (Śūnyatā) beyond the Śrāvakapiṭaka (Basket of Hearers) and the vast conduct of Bodhisattvas (Enlightenment Beings), then Buddhas will not appear. By practicing the path (Mārga) of the Mahāyāna, one becomes an antidote to afflictions and attains non-conceptual wisdom (Nirvikalpajñāna), which is manifestly proven. Since the Mahāyāna is taught with various sounds, it is difficult for you to understand, so it is not permissible to grasp it literally and say that it is not the Buddha's word. As stated in the Abhisamayālaṃkāra (Ornament of Clear Realization): 'Not predicted before, arising simultaneously, not an object of practice, established, if existent or non-existent, meaningless, because of antidote and different sound.' 4-154 As stated in the Mahāyānasaṃgraha (Compendium of the Mahāyāna): 'This teaching is not seen in others, seeing this as the cause of supreme enlightenment, explaining the differences of the ten grounds, the Great Vehicle is considered the Buddha's word.' Secondly, the Sautrāntikas (Sūtra Followers) claim that among the five objects of knowledge (jñeya-vastu), the nature of form (rūpa) is the ultimate truth (paramārtha-satya) established by the external atom (paramāṇu). This is not correct. Because the eight substances that you yourselves consider to be 'soundless, subtle, atomic substances' are not individually established, therefore the dust formed by their aggregation does not exist. If you say, 'Although not established, there are indivisible (niravayava) atoms,' that is not reasonable, because if six atoms from six directions are joined to one atom in the center, then the central atom will have six directional parts, and therefore there will be six joining parts. This is because where one position is occupied, another cannot occur. If the position of one atom is also the position of all six, then all objects would become as small as atoms, because the position of all is the same. If you accept this, then objects would not appear to the sense consciousness (dbang shes). Atoms are indivisible.

་པས་མི་སྦྱོར་གྱི། 4-155 འདུས་པ་དག་ཕན་ཚུན་སྦྱོར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་སྦྱར་རྒྱུའི་འདུས་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མི་རིགས་ཏེ། འདུས་པའི་གཞི་རྡུལ་ཕྲན་དག་ཆ་མེད་པས་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཉི་ ཤུ་པ་ལས། དྲུག་གི་ཅིག་ཅར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་རབ་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ཀྱང་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར། །རྡུལ་ཕྲན་སྦྱོར་བ་མེད་ན་ནི། །དེ་འདུས་ ཡོད་པ་དེ་གང་ཞིག །ཆ་ཤས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། །དེ་སྦྱོར་མི་འགྲུབ་མ་ཟེར་ཅིག །ཅེས་སོ། །འོ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་ཡོད་པ་དང་འགལ་ལོ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་དག་ པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལང་གཤེགས་ལས། བག་ཆགས་ཀྱིས་ནི་དཀྲུགས་པའི་སེམས། །དོན་དུ་སྣང་བ་རབ་ཏུ་བྱུང་། །དོན་ཡོད་མ་ཡིན་སེམས་ཉིད་དང་། །ཕྱི་རོལ་དོན་མཐོང་ལོག་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་སེམས་ ཉིད་འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཡོད་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཉི་ཤུ་པ་ ལས། གཟུགས་སོགས་སྐྱེ་མཆེད་ཡོད་པར་ནི། །དེས་འདུལ་བ་ཡི་སྐྱེ་བོ་ལ། །དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས་པ་སྟེ། །བརྫུས་ཏེ་བྱུང་བའི་སེམས་ཅན་བཞིན། །ཞེས་ཏེ། ཕྱི་མ་ལ་སེམས་རྒྱུད་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ལ་དགོངས་ནས་བར་སྲིད་ཡོད་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། ། 4-156 དེའི་དགོངས་གཞི་ནི། གཟུགས་སོགས་སུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ས་བོན་དང་སྣང་བ་ལ་དགོངས་ནས་གཟུགས་དང་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། རང་གི་ས་བོན་ གང་ལ་སུ། །རྣམ་རིག་སྣང་བ་གང་བྱུང་བ། །དེ་དང་དེ་ཡིས་སྐྱེ་མཆེད་ནི། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མི་འདོད་ཀྱང་གཟུགས་སོགས་སུ་སྣང་བ། རྣམ་བདེན་པས་ཤེས་པ་ཉིད་བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བེམ་དངོས་སུ་སྣང་བར་འདོད་ལ། རྣམ་བརྫུན་པ་མེད་སྣང་དུ་འདོད་དོ། །འོན་ཀྱང་ཐེག་བསྡུས་ལས། གཟུགས་ཕུང་ལ་གནས་གྱུར་གསུངས་པས་གཟུགས་ཕུང་ དུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་ལ་གཟུགས་ཕུང་ཞེས་སོགས་དེ་དག་གི་ཐ་སྙད་ཙམ་བཞེད་པར་མངོན་ནོ། །མི་ངན་པའི་འདུ་བྱེད་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་འདོད་པའང་འདྲ་ལ། འདུས་མ་བྱས་མེད་པ་ཁོ་ནར་ ཡང་མི་འདོད་ཅིང་། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དང་དེ་ལ་ངར་སེམས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་བརྒྱད་དང་། བཙུན་པ་ཡང་དག་བདེན་ནི་དེའི་སྟེང་དུ་ དྲི་མ་མེད་པའི་ཡིད་དང་དགུར་འདོད་ལ། རྣམ་བདེན་པ་རྣམས་ཚོགས་དྲུག་ལས་རྫས་གཞན་པའི་རྣམ་ཤེས་གཞན་མི་འདོད་དོ། །གང་ལྟར་ཡང་རིག་རྒྱུའི་གཟུང་བ་དོན་གཞན་ཡོད་ན་གཞན་རིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལ། 4-157 གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་པས་རང་

【現代漢語翻譯】那麼，這些聚合體之間會相互結合嗎？如果這樣，那麼就必須存在可以結合的聚合體本身。但由於聚合體的基礎——微細粒子——沒有部分，因此無法結合。正如《二十頌》中所說：『六者同時結合時，極微之塵將變為六個部分。如果這六個部分佔據同一位置，那麼團塊也將變得像極微一樣。如果極微無法結合，那麼聚合體又是什麼呢？不要說它沒有部分，因此無法結合。』如果有人認為這與外境的顯現相矛盾，那也是不正確的。正如《楞伽經》中所說：『由習氣擾亂的心，顯現為外境。外境並非真實存在，只是心而已。認為存在外境是錯誤的。』因此，由於心本身的錯亂，才會顯現出各種各樣的現象。如果有人問：『難道佛陀沒有說過外境是存在的嗎？』那是有密意的。正如《二十頌》中所說：『對於那些需要調伏的人，佛陀爲了引導他們，才說色等處是存在的，就像幻化的眾生一樣。』這是指佛陀考慮到後世的心識相續不斷，所以才說有中陰存在。其密意在於：顯現為色等現象的識，是考慮到種子和顯現而說的，所以才說有色和眼處。正如《二十頌》中所說：『自己的種子在哪裡，識的顯現從哪裡產生，佛陀就根據這些，說了兩種處。』因此，唯識宗不承認外境的存在，但認為顯現為色等現象的真實識，是由於習氣的力量而顯現為物質。他們認為虛假的識是無中生有的顯現。然而，《攝大乘論》中說『色蘊發生轉變』，這表明他們只是將顯現為色蘊的識稱為色蘊等。這類似於將惡人的行為視為一種假立。他們也不認為無為法完全不存在。他們認為阿賴耶識（梵文：ālaya-vijñāna，梵文天城體：आलयविज्ञान，梵文羅馬擬音：ālayavijñāna，漢語字面意思：藏識）和執著於它的染污意，即八識，再加上清凈意，共有九識。他們不認為在六識之外，還有其他與真實識不同的識。無論如何，如果所取的對境與能取的心識是不同的，那麼就會變成他識。由於能取和所取是無二的，所以是自證。

【English Translation】 Then, do these aggregates combine with each other? If so, then there must exist the aggregates themselves that can be combined. But since the basis of aggregates—the subtle particles—have no parts, they cannot combine. As it is said in the Twenty Verses: 'When six combine simultaneously, the subtle dust will become six parts. If these six parts occupy the same position, then the lump will also become like a subtle particle. If subtle particles cannot combine, then what is the aggregate? Do not say that it has no parts, therefore it cannot combine.' If someone thinks that this contradicts the appearance of external objects, that is also incorrect. As it is said in the Laṅkāvatāra Sūtra: 'The mind disturbed by habitual tendencies appears as external objects. External objects are not truly existent, they are only mind. To think that external objects exist is wrong.' Therefore, due to the mind's own delusion, various phenomena appear. If someone asks: 'Didn't the Buddha say that external objects exist?' That is with a hidden meaning. As it is said in the Twenty Verses: 'For those who need to be tamed, the Buddha said that the sense bases such as form exist, in order to guide them, just like illusory beings.' This refers to the Buddha saying that there is an intermediate state of existence (bardo) because he considered that the mindstream continues in future lives. Its hidden meaning is that the consciousness that appears as form and so on is spoken of as form and eye-base, considering the seed and the appearance. As it is said in the same text: 'Wherever one's own seed is, wherever the appearance of consciousness arises, the Buddha spoke of two bases according to these.' Therefore, although the Yogācāra school does not accept the existence of external objects, they believe that the true consciousness that appears as form and so on appears as matter due to the power of habitual tendencies. They believe that false consciousness is an appearance that arises from nothing. However, the Compendium of Determinations says that 'the form aggregate undergoes transformation,' which shows that they merely use the term 'form aggregate' for the consciousness that appears as the form aggregate. This is similar to considering the actions of a bad person as a mere imputation. They also do not believe that unconditioned phenomena are completely non-existent. They consider the ālaya-vijñāna (藏文：ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས།，梵文天城體：आलयविज्ञान，梵文羅馬擬音：ālaya-vijñāna，漢語字面意思：storehouse consciousness) and the afflicted mind that clings to it, which is the eighth consciousness, plus the pure mind, to be nine consciousnesses. They do not believe that there is another consciousness different from the true consciousnesses other than the six consciousnesses. In any case, if the object of apprehension were different from the apprehending consciousness, it would become other-consciousness. Since the apprehended and the apprehender are non-dual, it is self-cognizant.

རིག་ཁོ་ན་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས། རིག་བྱ་རིག་བྱེད་རྣམ་པ་མེད། །སྒྲ་སོགས་ཤེས་པའི་ཐ་སྙད་བཞིན། །ཞེས་དང་། གཟུང་དང་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ནི་དེ་ ལྟར་རང་ཉིད་གསལ། །ཞེས་སོ། ། སེམས་བྱུང་ནི་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ལ་སྡེ་ཚན་དྲུག་སྟེ། ཚོར་དང་འདུ་ཤེས་སེམས་པ་དང་། །རེག་པ་ཡིད་བྱེད་ཀུན་འགྲོ་ལྔ། །འདུན་མོས་དྲན་པ་ཏིང་འཛིན་དང་། །བློ་ ཞེས་བྱ་བ་ཡུལ་ངེས་ལྔ། །དད་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད། །མི་ཆགས་མི་སྡང་གཏི་མུག་མེད། །བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་སྦྱངས་བག་ཡོད་དང་། །བཏང་སྙོམས་རྣམ་པར་མི་འཚེ་དགེ །ཞེས་དང་། དྲུག་རྩ་བ་དང་། ཉི་ཤུ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་ནི་བཤད་ཟིན་ལ། གཉིད་འགྱོད་རྟོག་དཔྱོད་དེ་གཞན་འགྱུར་བཞི་རྣམས་སོ། ། གསུམ་པ་རང་གི་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་དང་མཚན་ཉིད་དེར་འཇུག་དང་། །དེ་ཡི་ རྒྱུ་འབྲས་དེ་རབ་དབྱེ་བ་དང་། །བསླབ་པ་གསུམ་དང་དེ་འབྲས་སྤངས་པ་དང་། །ཡེ་ཤེས་ཐེག་པ་མཆོག་གྱུར་ཁྱད་པར་འཕགས། །ཞེས་པ་ལྟར། དེའི་དང་པོ་ཤེས་བྱའི་གནས་ཀུན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་ ལ། ཀུན་གཞི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན། ཀུན་གཞིའི་མཚན་ཉིད། དེ་ལྡོག་པའི་དུས། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་གཞི་མེད་ན་ལུས་ལེན་པ་དང་། རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་དང་། 4-158 སྙོམས་འཇུག་ལས་ལྡང་བ་དང་། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྲིད་པའི་སྐྱོན་ཡོད་དེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས། ལེན་དང་བཟོད་དང་གསལ་བ་དང་། །ས་བོན་དང་ནི་ལས་རྣམས་ དང་། །ལུས་ཀྱི་མྱོང་བ་སེམས་མེད་པའི། །སྙོམས་འཇུག་དེ་བཞིན་འཆི་མི་རུང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་མ་བསྟན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། བསྟན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ནི་ཤེས་བྱ་ཕྲ་ ཞིང་ཟབ་མོས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་དག་ཤེས་བྱ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཤེས་པ་ལྷུར་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟན་ན་ཉེས་དམིགས་སུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལུས་ལེན་པ་དང་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པ་ལ་ སོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་དང་འཁྲུལ་པ་སྲིད་པའི་ཕྱིར། བདག་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ནས་རང་གི་མངོན་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་གྲོལ་ཐོབ་པ་ལ་རིང་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དགོངས་ འགྲེལ་ལས། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་ཀླུང་བཞིན་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །འདི་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་མ་བསྟན། །ཞེས་སོགས་ དང་། ཆོས་མངོན་པའི་མདོ་ལས། ཆོས་ཀུན་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཀུན་གཞི་སྟེ། །དེ་བས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ནི། །དམ་པ་རྣམས་ལ་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་མངོན་པའི་མདོ་ལས། 4-159 ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་དབྱིངས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །དེ

【現代漢語翻譯】正如ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས（Dharmakīrti，法稱）所說：『唯有覺知，於法之顯現無有分別。』如同了知聲音等事物的名言一樣。』又說：『因為沒有能取和所取，所以它如是自明。』心所法有五十一種，分為六組：感受、認知、心、觸、作意、遍行五者；欲、勝解、念、定、慧，稱為境確定五者；信、慚、愧；無貪、無嗔、無癡；精進、輕安、不放逸；舍、不害，這些都是善的。如前所述，六根本煩惱和二十隨煩惱已經講完，睡眠、後悔、尋、伺是四種不定法。第三，陳述自己的意願，如《攝抉擇分》所說：『了知處與體性，及其進入之方式；其因、其果、及其詳細分類；三學及其果、斷除；以及智慧、殊勝乘、卓越之差別。』因此，首先要確定了知處——阿賴耶識（ཀུན་གཞི་，Skt. Ālaya-vijñāna，ālaya-vijñāna，一切種子的儲藏處）的基礎：阿賴耶識存在的原因；阿賴耶識的體性；阿賴耶識止息的時間；以及它與自在天（དབང་ཕྱུག་，Īśvara，īśvara，自在者）等的不同之處。首先，如果沒有阿賴耶識，那麼取身、體驗異熟果、從等持中出定、死亡和轉生等就不可能發生。如《攝抉擇分》所說：『取、忍、明、種子以及諸業，身體的體驗、無心定，以及死亡皆不可能。』它沒有向聲聞乘（ཉན་ཐོས་，Śrāvakayāna，śrāvakayāna，聲聞乘）宣說的原因是：沒有必要宣說。因為它是以微細而深奧的所知來概括的，而且他們不重視瞭解廣大的所知。如果宣說，也會變成過患，因為它會導致人們誤認為取身和相續存在著『我』，從而認為『我存在』，並因此遠離自己想要獲得的解脫果位。正如《解深密經》所說：『取蘊識深且微細，一切種子如河流般流淌。若執著為我則不可行，因此我未向孩童宣說。』以及《阿毗達磨經》所說：『一切法、一切種子的異熟果，即是阿賴耶識。因此，阿賴耶識，我已向聖者們宣說。』第二，如《阿毗達磨經》所說：『無始時期的界限，是一切法的處所。』

【English Translation】 As stated by Dharmakīrti: 'Only awareness, in the appearance of phenomena, has no distinctions.' Just like the expressions for understanding things like sounds. 'And because there is no grasper and grasped, it is thus self-illuminating.' Mental factors are fifty-one, divided into six groups: feeling, recognition, mind, contact, attention, the five omnipresent ones; aspiration, ascertainment, mindfulness, concentration, and wisdom, called the five object-determining ones; faith, shame, embarrassment; non-attachment, non-hatred, non-ignorance; diligence, pliancy, conscientiousness; equanimity, non-harmfulness, these are all virtuous. As previously mentioned, the six root afflictions and twenty secondary afflictions have been discussed, sleep, regret, investigation, and analysis are the four variable ones. Third, stating one's own intention, as stated in the Compendium of Determinations: 'The place of knowledge and its nature, and the way to enter it; its cause, its result, and its detailed classifications; the three trainings and their result, abandonment; and wisdom, the supreme vehicle, the excellent distinctions.' Therefore, first, to ascertain the basis of the place of knowledge—the Ālaya-vijñāna (ཀུན་གཞི་，Skt. Ālaya-vijñāna，ālaya-vijñāna，storehouse consciousness): the reason for the existence of the Ālaya-vijñāna; the nature of the Ālaya-vijñāna; the time when the Ālaya-vijñāna ceases; and its difference from Īśvara (དབང་ཕྱུག་，Īśvara，īśvara，the powerful one) and others. First, if there were no Ālaya-vijñāna, then taking a body, experiencing the results of karma, arising from meditative absorption, death, and rebirth, etc., would be impossible. As stated in the Compendium of Determinations: 'Taking, enduring, clarity, seeds, and actions, the experience of the body, mindless absorption, and death are all impossible.' The reason it was not taught to the Śrāvakayāna (ཉན་ཐོས་，Śrāvakayāna，śrāvakayāna，hearer vehicle) is: there is no need to teach it. Because it is summarized by subtle and profound knowledge, and they do not prioritize understanding vast knowledge. If taught, it would also become a fault, because it would lead people to mistakenly believe in a 'self' in the taking of a body and the continuity, thereby thinking 'I exist,' and thus distancing themselves from the fruit of liberation they desire to attain. As the Saṃdhinirmocana Sūtra says: 'The consciousness of taking is deep and subtle, all seeds flow like a river. If one clings to it as a self, it is not right, therefore I have not taught this to children.' And as the Abhidharma Sūtra says: 'The result of all phenomena, all seeds, is the Ālaya-vijñāna. Therefore, the Ālaya-vijñāna, I have taught to the noble ones.' Second, as the Abhidharma Sūtra says: 'The realm of beginningless time is the place of all phenomena.'

་ཡོད་པས་ན་འགྲོ་ཀུན་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཏེ། འདི་ལ་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་དང་། ས་བོན་ གྱི་ཆ་གཉིས་ལས། སྔ་མ་ནི་གློ་བུར་བ་མ་ཡིན་པར་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གནས་ཤིང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་ནས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་འཛིན་ པ་དང་ལྡན་པས་ཀུན་ཉོན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའང་ཡིན་ལ། དེ་ལས་ཆུ་ལ་རྐྱེན་མང་ཉུང་གི་དབང་གིས་རླབས་མང་ཉུང་ འབྱུང་བ་ལྟར་བག་ཆགས་སད་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིད་དང་འཇུག་ཤེས་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་འབྱུང་བས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བས་འབྲས་ བུའང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤྱིར་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཅན་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཅན་ གྱི་རྟེན་འབྲེལ། ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ཅན་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཏེ་གསུམ་ལས། སྔ་མ་ནི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བར་མ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཏེ་དེས་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-160 ཕྱི་མ་ནི་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་སྟེ་དེ་ཚོར་བ་གསུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དེའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་གཞི་ཡིན་པས་ཀུན་གཞི། སྔོན་བསགས་ ཀྱི་ལས་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྣམ་ཤེས། ལུས་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་བྱེད་དང་། ཐོབ་ཟིན་གནས་པར་བྱེད་པས་ལེན་པའི་རྣམ་ཤེས། ཤེས་བྱ་ངོ་བོ་ཉིད་ གསུམ་གྱི་གནས་ཡིན་པས་ཤེས་བྱའི་གནས་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། ། དེ་ཡང་སུམ་ཅུ་པ་ལས། དེ་ལ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ནི། །རྣམ་སྨིན་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ། །ཞེས་སོ། །ས་བོན་གྱི་ཀུན་གཞི་ནི། ཀུན་ ཉོན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ནུས་པ་ཙམ་གྱིས་ངོ་བོར་གནས་ཀྱིས། ཤེས་རིག་ལྟར་རྫས་སུ་མ་གྲུབ་པས་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཀུན་གཞི་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་ མེད་པའོ། །ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དེ་ནི་གྲོགས་ཀུན་འགྲོ་ལྔ་དང་འགྲོགས་ཤིང་། དེའི་ཚོར་བ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཁོ་ན་ཡིན་གྱིས། བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་རྣམ་རིས་སུ་ཆད་ པས་འདི་དང་མི་མཚུངས་པས་སོ། །དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འགྱུར་བས་ངོ་བོ་མ་བསྒྲིབས་པའང་མ་ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དག་དང་མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དགེ་མི་དགེ་གང་དུ་ཡང་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའང་ཡིན་ནོ། ། 4-161 དེ་ཉིད་ལས། རྟག་ཏུ་རེག་དང་ཡིད་བྱེད་དང་། །རིག་དང་འདུ་ཤེས་སེམས་པར་ལྡན། །དེ་ལ

【現代漢語翻譯】『因為有（阿賴耶識），一切眾生才能獲得涅槃。』等等。對此，有異熟分和種子分兩種。前者並非突發，而是從無始以來就存在，並且依賴於一切煩惱之法的習氣，具有完全執持一切種子的能力，因此成為產生一切煩惱之法的因。這也是有色根的因。就像水中因緣的多寡而產生波浪的大小一樣，由於喚醒習氣的因緣，意和入識等也相應地產生，因此是諸法的因。它依賴於一切法的習氣而產生，因此也是果。這被稱為緣起。一般來說，緣起有三種：自性分別緣起、可愛與不可愛分別緣起、受用緣起。前者是阿賴耶識，因為一切法都由此產生。中間的是十二緣起支，因為它能分別眾生是走向善趣還是惡趣。後者是六識聚，因為它受用三種感受的對境。阿賴耶識的名稱有：輪迴與涅槃一切的基礎，因此稱為『一切之基』（阿賴耶）。是先前積累的業習氣完全成熟的自性，因此稱為『異熟識』。使未得之身獲得，已得之身安住，因此稱為『執取識』。是所知三自性的處所，因此也稱為『所知之處』。如《三十頌》中所說：『阿賴耶識，是異熟一切種子。』種子的阿賴耶是：一切煩惱之法的習氣。它僅僅以能力的形式存在，不像識那樣是實有，因此與異熟的阿賴耶識既非同一也非他異。阿賴耶識與遍行五俱生，其感受唯是舍受，既非快樂也非痛苦，因為它們的對境和行相各不相同，所以與此不同。它隨一切而變，因此也非本性不被遮蔽，並且不與煩惱相應，因此也非善非惡，是無記。如彼經所說：『恒常與觸、作意、覺、想、思相應。』

【English Translation】 'Because there is (Alaya-vijñana), all beings will attain Nirvana.' and so on. Regarding this, there are two aspects: the aspect of Vipāka (result) and the aspect of seed. The former is not sudden, but has existed since beginningless time, and relying on the habitual tendencies of all defiled dharmas, it has the ability to completely hold all seeds, thus becoming the cause of the arising of all defiled dharmas. This is also the cause of the sense faculties. Just as waves of varying sizes arise in water depending on the amount of conditions, the mind and the entering consciousness also arise accordingly due to the conditions that awaken the habitual tendencies, thus it is the cause of all dharmas. It arises relying on the habitual tendencies of all dharmas, thus it is also the result. This is called dependent origination. Generally speaking, there are three types of dependent origination: dependent origination that distinguishes self-nature, dependent origination that distinguishes between the pleasant and unpleasant, and dependent origination of enjoyment. The former is the Alaya-vijñana, because all dharmas arise from it. The middle one is the twelve links of dependent origination, because it distinguishes whether beings go to good or bad destinies. The latter is the six aggregates of consciousness, because it enjoys the objects of the three feelings. The names of the Alaya-vijñana are: the basis of all Samsara and Nirvana, therefore it is called 'All-basis' (Alaya). It is the nature of the complete maturation of previously accumulated karmic habitual tendencies, therefore it is called 'Vipāka-vijñana'. It causes the unattained body to be attained, and the attained body to abide, therefore it is called 'Grasping-vijñana'. It is the place of the three self-natures of knowable objects, therefore it is also called 'Place of Knowable'. As it is said in the 'Thirty Verses': 'The Alaya-vijñana is the Vipāka, the all-seeds.' The Alaya of seeds is: the habitual tendencies of all defiled dharmas. It exists only in the form of potential, not as a substance like consciousness, therefore it is neither the same nor different from the Vipāka Alaya. The Alaya-vijñana is accompanied by the five ever-present mental factors, and its feeling is only equanimity, neither happiness nor suffering, because their objects and aspects are different, so it is different from this. It changes with everything, therefore it is not of un-obscured nature, and it does not correspond to defilements, therefore it is neither virtuous nor non-virtuous, it is indeterminate. As it is said in that same text: 'It is always associated with Sparśa (touch), Manaskāra (attention), Samjñā (perception), and Cetanā (volition).'

་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཏེ། །དེ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །རེག་ལ་སོགས་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། ། གསུམ་པ་ནི། ཀུན་གཞི་དེ་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་སུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་དུ་འཇུག་ལ། ལྡོག་པའི་དུས་ནི་ས་བོན་གྱི་ཆ་ཉན་རང་གི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་ནས་དང་། ཐེག་ ཆེན་པས་ས་བརྒྱད་པ་ནས་ལྡོག་སྟེ། གནས་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་མ་ལུས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་ནི་ཉན་རང་གི་ཕུང་པོ་ལྷག་མེད་དུ་རྒྱུན་ཆད་ པའི་ཚུལ་གྱིས་ལྡོག་ལ། ཐེག་ཆེན་པས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གནས་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལྡོག་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ནི་རྒྱུན་འབབ་ ཆུ་བོ་བཞིན། །དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ན་དེ་ལྡོག་གོ །ཞེས་དང་། སློབ་དཔོན་ཙནྡྲ་གོ་མིས། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དེ་མ་རྟོགས་པ་རྣམས། རང་བཞིན་དང་། དབང་ཕྱུག་དང་། སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པར་རྟོག་གོ །དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅིག་པུ་རྟག་པ་རང་དབང་ཅན་དུ་འདོད་ལ། 4-162 ཀུན་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་རེ་རེ་ལ་ཡོད་པ་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྐད་ཅིག་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང་། རྐྱེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བས་རང་དབང་ཅན་མ་ཡིན་པས་སོ། །གཉིས་པ་ དེའི་མཚན་ཉིད་ནི། གཞན་དབང་ཀུན་བརྟགས་ཡོངས་གྲུབ་ལ། །མཚན་ཉིད་མིང་དོན་རབ་དབྱེའོ། །དང་པོ་གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ནི། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི་ཁམས་གསུམ་པའི་ཤེས་རིག་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་ སྐྱེས་པའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རིག་པ་ཉིད་བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་གཟུང་ཆ་དང་འཛིན་ཆའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་གང་ ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་དབུས་མཐའ་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་དང་། སུམ་ཅུ་པ་ལས། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད། །རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་ལས་ སྐྱེས། །ཞེས་སོ། །ཀུན་བརྟགས་ནི་དོན་ལ་མེད་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བདག་དང་ཆོས་ལ་སོགས་པ་དོན་གྱི་ཆ་སྣ་ཚོགས་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་ སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་གང་གིས། །དངོས་པོ་གང་གང་རྣམ་བཏགས་པ། །དེ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡི། །ངོ་བོ་ཉིད་དེ་དེ་མེད་དོ། །ཞེས་སོ། །ཡོངས་གྲུབ་ནི། གཞན་དབང་རྣམ་རིག་ཙམ་དེ་ཉིད་དོན་གྱི་རྣམ་པ་དང་བྱིས་པས་བཏགས་པའི་བདག་དང་གཟུང་འཛིན་གྱིས་སྟོང་པ་སྟེ། 4-163 དེ་ཉིད་ལས། གྲུབ་ནི་དེ་ལ་སྔ་མའོ། །རྟག་ཏུ་མེད་པར

【現代漢語翻譯】感覺是中性的，那是不被遮蔽的、未被標示的。觸等也是如此。』第三，阿賴耶識在輪迴的狀態中，像河流一樣持續不斷地流淌。止息的時刻是聲聞緣覺獲得阿羅漢果位時，以及大乘行者在第八地時，因為在那些狀態中，所有的煩惱種子都被斷除了。就異熟果報而言，聲聞緣覺的蘊身在無餘涅槃時止息，而大乘行者在金剛喻定之後，轉變為如鏡智般止息。正如經中所說：『它像持續流淌的河流，在阿羅漢果位時止息。』學誠法師（梵文：Candragomin）說：『阿賴耶識是什麼，它就轉變為如鏡智。』第四，那些不瞭解阿賴耶識是如幻的緣起的人，會認為它是自性、自在天或宿業等。但事實並非如此，因為自在天等被認為是單一、常恒和自主的。而阿賴耶識存在於每個眾生心中，是緣起和剎那生滅的，並且會被因緣所轉變，因此不是自主的。第二，它的體性是依他起、遍計所執和圓成實，這些是體性和名言的詳細區分。首先，依他起的體性是從阿賴耶識產生的，三界的所有心識都是由因緣所生的非真實的遍計。也就是說，唯識本身以習氣的力量，顯現出蘊、處、界等能取和所取的形象。正如《中邊分別論》中所說：『非真實的遍計，是心和心所，屬於三界。』《三十頌》中說：『依他起的自性，是分別，由因緣所生。』遍計所執是指實際上不存在，但唯識本身卻虛妄地執著於我、法等各種事物。正如經中所說：『無論分別執著于什麼事物，那都是遍計所執的自性，實際上並不存在。』圓成實是指依他起唯識本身，遠離了事物的形象以及凡夫所執著的我和能取所取。正如經中所說：『圓成實是之前的（依他起），永遠不存在。』

【English Translation】『Feeling is neutral, that is unmarked and unindicated. Touch and so on are also the same.』 Third, the ālaya-vijñāna flows continuously like a river in the state of samsara. The time of cessation is when the śrāvakas and pratyekabuddhas attain arhatship, and when the Mahāyāna practitioners are on the eighth bhūmi, because in those states, all the seeds of afflictions are abandoned. In terms of the ripening aspect, the aggregates of the śrāvakas and pratyekabuddhas cease in nirvana without remainder, while the Mahāyāna practitioners, after the vajra-like samādhi, transform into the mirror-like wisdom. As it is said in the scripture: 『It is like a continuously flowing river, it ceases at arhatship.』 Master Candragomin said: 『Whatever is the ālaya-vijñāna, it transforms into the mirror-like wisdom.』 Fourth, those who do not understand that the ālaya-vijñāna is like an illusion of dependent origination, will think of it as self-nature, Īśvara, or past karma, etc. But that is not the case, because Īśvara, etc., are considered to be singular, permanent, and autonomous. Whereas the ālaya-vijñāna exists in each sentient being, is dependently originated and momentary, and is transformed by conditions, therefore it is not autonomous. Second, its characteristics are paratantra (other-powered), parikalpita (completely imputed), and pariniṣpanna (thoroughly established). These are detailed distinctions of characteristics and names. First, the characteristic of paratantra is the non-veridical imagination that arises from the ālaya-vijñāna, all the consciousnesses of the three realms are born from causes and conditions. That is to say, vijñaptimātratā (consciousness-only) itself, by the power of habit, appears in the form of the aggregates, dhātus, āyatanas, etc., as the grāhaka (apprehender) and grāhya (apprehended). As it is said in the Madhyāntavibhāga: 『The non-veridical imagination is the mind and mental factors, belonging to the three realms.』 The Triṃśikā says: 『The nature of other-power is imagination, born from conditions.』 Parikalpita refers to what does not exist in reality, but vijñaptimātratā itself falsely clings to various aspects of things such as self and dharma. As it is said in the scripture: 『Whatever things are imagined by the imagination, that is the nature of parikalpita, it does not exist.』 Pariniṣpanna refers to vijñaptimātratā itself, which is empty of the appearance of things and the self and grāhaka-grāhya clung to by ordinary people. As it is said in the scripture: 『Pariniṣpanna is the previous (paratantra), it never exists.』

་གྱུར་པ་གང་། །ཞེས་དང་། དབུས་མཐར། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །དེ་ལ་གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་སོ། ། གལ་ཏེ་དོན་མེད་ ན་རྣམ་པར་རིག་པ་གཟུང་འཛིན་དུ་སྣང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལས་སེམས་ཙམ་པ་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཐ་དད་པ་དུ་མར་གྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ལ་སོགས་བའི་རྣམ་བརྫུན་པ་རྣམས་ ཀྱི་བཞེད་པ་ནི། སྣང་བ་འདི་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་རབ་རིབ་ཅན་གྱི་སྐྲ་ཤད་ལྟར་ཤེས་པས་ཀུན་བརྟགས་པར་འདོད་དེ། ཐེག་བསྡུས་ལས། མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བ་ལ། །དོན་ཀུན་སྣང་བ་ མེད་ཕྱིར་ཡང་། །དོན་མེད་ཁོངས་སུ་ཚུད་པར་བྱ། །དེ་མེད་པས་ན་རྣམ་རིག་མེད། །ཅེས་སོ། །རྣམ་པ་དཀར་དམར་སོགས་ཀྱང་བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་ལ། གཉིས་མེད་ཀྱི་ ཤེས་པ་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འདོད་ཅིང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གཉིས་མེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ། རྒྱུ་མེད་དང་བརྟག་པ་མིན་ཞིང་ཤེས་པར་བདེན་ཡང་དཔྱད་ན་རང་རིག་པ་ དང་སྔོ་སོགས་སུ་སྣང་བ་ནི་འཁྲུལ་པར་འདོད་དེ་ཙནྡྲ་ཧ་རིའི་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། རྣམ་མེད་དཀར་དམར་ལ་སོགས་ཀྱང་། །གཅིག་དང་དུ་མའི་རིགས་གནོད་ཕྱིར། །བརྫུན་ཏེ་ཤེས་པ་གཉིས་མེད་པ། ། 4-164 རྣམ་པ་ཀུན་དང་བྲལ་བས་ཏེ། །དམིགས་མེད་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ། །གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །ཞེས་དང་། ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ཆོས་རྣམས་ནི། །གཉིས་མེད་གཅིག་དང་དུ་བྲལ་ཕྱིར། །མྱོང་ཕྱིར་སེམས་ པ་དེ་རང་བཞིན། །མ་ཡིན་མྱོང་བ་མེད་ཕྱིར་རོ། །རྟག་ཏུ་མེད་དམ་ཡོད་ཐལ་ཕྱིར། །རྒྱུ་མེད་མ་ཡིན་རིམ་དང་ནི། །ཅིག་ཅར་གནོད་ཕྱིར་རྟག་པ་མིན། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེའང་ རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་རང་རིག་པ་འབའ་ཞིག་འདོད་དོ། །རྣམ་བདེན་པ་ནི་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེས་དམིགས་པ་བརྟག་པ་ལས། ནང་གི་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ ནི། །ཕྱི་རོལ་ལྟར་སྣང་གང་ཡིན་དེ། །དོན་མིན་རྣམ་ཤེས་ངོ་བོའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་བཞེད་པ་ནི། བློ་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། རྣམ་པ་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་བདེན་ པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་བློ་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཙམ་ནའང་རྣམ་པ་འདི་དག་གནས་གྱུར་ཏེ། དག་པའི་སྣང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ཉིད་ལའང་དབྱེ་བ་མང་སྟེ། ཁ་ཅིག་ཡུལ་ནི་གཟུང་ཆར་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་སྟེ་ཕྱེད་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཅན་ནི་འཛིན་ཆར་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་སྟེ་ཕྱེད་ཡིན་པས་སྒོ་ང་ཕྱེད་བཀས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་སྨྲས་ཏེ། རིན་ཕྲེང་ལས། 4-165 རྣམ་པ་སྒོང་གཤགས་ལྟ་བུར་ནི། །སྨྲ་བའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བདེན་ནི། །བྱེ་བྲག་སྨྲ་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། །ཞེས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཤཱཀྱ་བློ་ནི། རྣམ་པ་དུ་མ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པར་རིག་པ་དུ་མ་ ཉིད

【現代漢語翻譯】『成為什麼？』以及《中邊論》中說：『非如實分別有，于彼二皆非有。』如果說沒有意義，那麼為什麼識會顯現為能取和所取呢？由此，唯識宗本身又分化為多種不同的宗派。聖者無著等人的隨相唯識論者的觀點是：雖然現象並不存在，但它仍然像患有眼疾的人所見的毛髮一樣，被意識所分別。如《攝大乘論》中說：『于無分別智行境，以一切義無顯現故，當立為無義，由無彼故，無有識。』各種顯現，如白色、紅色等，因為脫離了真實的單一和多樣，所以是虛假的。無二的智慧，因為脫離了各種顯現，所以是智慧的行境。諸法也安住于無二的自性中，不是無因，也不是分別，雖然在勝義中是真實的，但如果加以分析，顯現為自證和藍色等則是錯覺。正如旃扎哈里的《寶鬘論》中說：『無相之白色紅色等，以害一與多之理故，是虛假的，無二之識，脫離一切相，從無緣禪定中生起，是無二智慧之行境。』以及『蘊、界等諸法，以無二、脫離一與多故，感受故，心即是自性，非感受故，無有感受。恒常則有過或無有過故，非無因，次第與同時相違故，非常。』因此，即使在成佛時，也只承認脫離一切相的自證。隨相唯識論者是世親論師、陳那論師、法稱論師等。他們認為，『有相之識』是指識具有所取和能取的相狀，這些相狀都是真實的，因為識就是這樣顯現的。因此，即使在成佛時，這些相狀也會發生轉變，成為清凈的顯現。在隨相唯識論中也有許多不同的觀點。有些人認為，外境是顯現為所取部分的識，佔一半；而有境是顯現為能取部分的識，占另一半，就像雞蛋被切成兩半一樣。正如《寶鬘論》中說：『說相如剖蛋，隨相唯識與，分別說部義相同。』釋迦智認為，雖然相有很多種，但識的自性卻不是多種。

【English Translation】 'What does it become?' And in the Madhyāntavibhāga it says, 'Unreal concepts exist, but in them, neither of the two exists.' If it is said that there is no meaning, then why does consciousness appear as grasper and grasped? From this, the Mind-Only school itself has diversified into many different schools. The proponents of the false-aspects-only school, such as the noble Asanga, believe that although phenomena do not exist, they are still conceptualized by consciousness like the shimmering hairs seen by someone with blurred vision. As the Compendium of Determinations says, 'In the realm of non-conceptual wisdom, because all meanings do not appear, it should be established as meaningless, and because of its absence, there is no consciousness.' Various appearances, such as white, red, etc., are false because they are free from the truth of singularity and multiplicity. Non-dual wisdom, because it is free from various appearances, is considered the object of wisdom's activity. Phenomena also abide in the non-dual nature, not without cause, nor are they conceptualizations, and although they are true in reality, if analyzed, the appearance as self-awareness and blue, etc., is considered an illusion. As Candrahari's Garland of Jewels says, 'The formless white, red, etc., because they harm the reasoning of one and many, are false, the non-dual consciousness, free from all forms, arising from aimless meditation, is the object of non-dual wisdom.' And 'Aggregates, elements, etc., phenomena, because they are non-dual, free from one and many, because of experience, mind is the nature itself, because there is no experience, there is no experience. Because permanence has the fault of existence or non-existence, it is not without cause, and because sequential and simultaneous are contradictory, it is not permanent.' Therefore, even at the time of attaining Buddhahood, only self-awareness that is free from all appearances is acknowledged. The proponents of the true-aspects-only school are teachers such as Dignāga, Dharmakīrti, and Śāntarakṣita. They believe that 'consciousness with aspects' means that consciousness has the aspects of grasper and grasped, and these aspects are all true because that is how consciousness appears. Therefore, even at the time of attaining Buddhahood, these aspects will be transformed into pure appearances. Within the true-aspects-only school, there are also many different views. Some believe that the external object is the consciousness that appears as the grasped part, accounting for half; while the object-possessor is the consciousness that appears as the grasper part, accounting for the other half, like an egg cut in half. As the Garland of Jewels says, 'Saying aspects are like a split egg, the true-aspects-only Mind-Only, agrees with the Vaibhāṣika.' Śākyabuddhi believes that although there are many aspects, the nature of consciousness is not multiple.

་ཡིན་ལ། དེ་འཛིན་པའང་རྣམ་པར་རིག་པ་དུ་མ་ཉིད་ཡིན་པས། སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ཤེས་པ་དུ་མ་འཇུག་པའོ་ཞེས་པ་ནི་སྣ་ཚོགས་གཉིས་མེད་དུ་སྨྲ་བ་སྟེ། དབུ་མ་རྒྱན་ལས། གལ་ཏེ་སྣ་ཚོགས་དག་གཅིག་ན། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི། ཡུལ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་གི་རིག་པ་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཅན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཡིན་ནོ་ ཞེས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་གྲངས་མཉམ་པར་འདོད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། ཅི་སྟེ་རྣམ་པའི་གྲངས་བཞིན་དུ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁས་ལེན་ན། །ཞེས་བཀོད་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་རྣམ་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ཡང་། བདེན་པ་ནི་ཤེས་པ་གཅིག་གི་ངོ་བོར་བདེན་ཏེ་དེ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་སྒོ་ཐ་དད་ནས་འཇུག་པས་བློ་ཐ་དད་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་བསྟན་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཅིག་པུར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཟེར་རོ། །འདི་དག་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་དུས་མཉམ་གཅེར་ཕྲད་དུ་འདོད་པ་དང་། 4-166 དོན་དམ་པར་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བདེན་པ་དང་། གློ་བུར་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་པ་འཁོར་བ་དང་། གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་མྱང་འདས་དང་། གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་དུ་ འཛིན་པ་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་གྱིས། དོན་ལ་ཤེས་པའི་ངོ་བོར་འདོད་དོ། །རིན་ཕྲེང་ལས། གཟུང་བ་ཡི་ནི་རྣམ་པ་དང་། ། འཛིན་པའི་རྣམ་པ་ཐ་དད་ལ། །གཅེར་མཐོང་འདོད་ཅེས་བྱ་བ་དང་། །དོན་ མེད་སེམས་ཀྱི་དངོས་ཉིད་ཙམ། །དཀར་དམར་ལ་སོགས་སྣང་ན་ཡང་། །དོན་དམ་གཉིས་མེད་སེམས་ཙམ་ཡིན། །དེ་ལ་གཟུང་འཛིན་ཐ་དད་ལ། །གློ་བུར་འཁྲུལ་སྣང་འཁོར་བ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཀར་དམར་ཀུན་སྣང་ ཡང་། །གཟུང་འཛིན་རྟོག་དང་བྲལ་བའི་ཚེ། །གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་ན། །མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་ཐོབ་འདོད། །ཅེས་སོ། །དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མི་འདོད་ལ། དེའི་ལུང་ནི་ལང་གཤེགས་ ལ་སོགས་པ་དུ་མ་ལས་འབྱུང་ཞིང་། རིགས་པ་ནི། ཐེག་བསྡུས་ལས། ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་མི་རྣམས་དང་། །ལྷ་རྣམས་སོ་སོ་རིག་རིགས་སུ། །དངོས་གཅིག་ཡིད་ཀྱིས་ཐ་དད་ཕྱིར། །དོན་ལ་གྲུབ་པར་འདོད་ པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཙམ་པ་ལ་རྣམ་བཅས་རྣམ་མེད་དམ། རྣམ་བདེན་བརྫུན་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་འཕགས་ཡུལ་གྱི་གཞུང་ལས་མི་འབྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། སློབ་དཔོན་ཤཱནྟི་པས་ཐེག་གསུམ་རྣམ་གཞག་ལས། 4-167 རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དང་དབུ་མའི་དབྱེ་བས་ཟབ་པའི་ཐེག་པ་གཉིས་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་ཡང་ཤེས་པ་རྣམ་བཅས་དང་རྣམ་མེད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་གཉིས་སོ་ཞེས་དང་། སློབ་དཔོན་མཻ་ཏྲི་ པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་

【現代漢語翻譯】是。因為執持它的也是多種識，所以一瞬間生起多種識，這是說多種無二。如《中觀莊嚴論》所說：『如果多種是一，』等等。有些人認為：境也是六種識，有境也是六識的識。認為所取和能取二者數量相等。如彼論所說：『如果按照相的數量，承認識，』等等。有些人認為相雖然顯現為不可思議的多種，但真實是唯一的識的自性，那就是意的識。它從不同的門進入，所以變得像不同的智慧一樣。如《示現十二處經》所說：『示現六識的集合就是意處。』等等，這些是說唯一菩提心的人說的。這些是認為所取和能取的相各異，同時赤裸相見，在勝義中，無二的智慧是真實的，突然將所取和能取誤認為二，這是輪迴。生起無二的智慧是涅槃。執著所取和能取的相各異是分別念，實際上是識的自性。如《寶鬘論》所說：『所取的相和，能取的相各異，稱為赤裸相見。無意義的心之實性，雖然顯現白色紅色等，但勝義是無二唯心。』對於它，所取和能取各異，突然的錯亂顯現是輪迴。雖然顯現各種白色紅色，但當遠離所取和能取的分別時，生起無二的智慧時，想要獲得不住涅槃。』等等。所有這些都不承認外境存在。其依據來自《楞伽經》等許多經典。理證方面，《攝大乘論》中說：『餓鬼、畜生、人和，天人各自不同的認知中，同一事物在心中是不同的，因此，認為是真實存在的。』等等。對於唯識宗，是否分有相和無相，或者分真實相和虛假相，不要認為印度聖地的論典中沒有。阿阇黎寂天在《三乘分別論》中說：『瑜伽行派和中觀派的差別是甚深的二乘，瑜伽行派也因有相識和無相識的差別而分為二。』阿阇黎彌勒巴在《真實性論》中說：

【English Translation】 Yes. Because holding it is also many kinds of consciousness, so in an instant, many consciousnesses arise, which is to say that the many are non-dual. As the Madhyamakālaṃkāra (Ornament of the Middle Way) says: 'If the many are one,' etc. Some people think that the object is also six kinds of consciousness, and the object-possessor is also the consciousness of the six aggregates of consciousness. They think that the object of grasping and the grasper are equal in number. As it says in the same text: 'If according to the number of aspects, one accepts consciousness,' etc. Some people think that although the aspects appear as inconceivable varieties, the truth is that they are true in the nature of one consciousness, which is the consciousness of mind. It enters through different doors, so it becomes like different wisdoms. As the Dvādaśāyatanasūtra (Sutra of the Twelve Sense Fields) says: 'The teaching of the six aggregates of consciousness is the mind-field.' etc., these are what those who speak of a single Bodhicitta say. These are those who think that the aspects of the grasped and the grasper are different and meet nakedly at the same time, In the ultimate sense, the non-dual wisdom is true, and suddenly mistaking the grasped and the grasper as two is saṃsāra. The arising of non-dual wisdom is nirvāṇa. Holding onto the different aspects of the grasped and the grasper is conceptual thought, but in reality, it is the nature of consciousness. As the Ratnāvalī (Precious Garland) says: 'The aspect of the grasped and, the aspect of the grasper are different, called naked seeing. The reality of meaningless mind, although appearing white, red, etc., but the ultimate is non-dual mind-only.' For it, the grasped and the grasper are different, and the sudden confused appearance is saṃsāra. Although all kinds of white and red appear, when free from the conceptualization of the grasped and the grasper, when non-dual wisdom arises, one wants to attain non-abiding nirvāṇa.' etc. All of these do not acknowledge the existence of external objects. The basis for this comes from the Laṅkāvatāra Sūtra and many other scriptures. In terms of reasoning, the Mahāyānasaṃgraha (Compendium of the Great Vehicle) says: 'Ghosts, animals, humans, and, gods each have different cognitions, the same thing is different in their minds, therefore, it is considered to be truly existent.' etc. For the Mind-Only school, whether to divide into with-image and without-image, or to divide into true-image and false-image, do not think that it does not appear in the treatises of the holy land of India. Ācārya Śāntipa in the Triyānavyavasthā (Distinction of the Three Vehicles) says: 'The difference between the Yogācāra and the Madhyamaka is the two profound vehicles, and the Yogācāra is also divided into two by the difference between consciousness with-image and without-image.' Ācārya Maitrīpa in the Tattvārtha (Essence of Reality) says:

རིན་ཕྲེང་ལས། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། རྣམ་བཅས་དང་རྣམ་མེད་པའོ། །དབུ་མ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་མི་གནས་པའོ་ ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་མིང་དོན་ལ། གཞན་དབང་ནི་བག་ཆགས་དང་ས་བོན་ལས་སྐྱེས་ཤིང་། སྐྱེས་ནས་ཀྱང་སྐད་ཅིག་ལས་མི་སྡོད་པར་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པ་སྟེ་གཟུང་འཛིན་གཞན་གྱིས་དབང་བསྒྱུར་ བས་ན་གཞན་དབང་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ཡང་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་གཉིས་སུ་སྣང་བ་རྣམས་ཏེ་མ་དག་གཞན་དབང་ངོ་། །དག་པ་གཞན་དབང་ནི་འཕགས་པའི་རྗེས་ལས་ཐོབ་ པའི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་གཉིས་སུ་སྣང་བ་སྐྱེས་པས་གཞན་དབང་ཞེས་བྱ་སྟེ། གཞན་དབང་བཏགས་པའོ། །ཀུན་བརྟགས་ནི། གཞན་དབང་དེ་ཉིད་ལ་བདག་དང་བདག་ གི་དང་། མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་ལ་སོགས་པ་དོན་ལ་མེད་བཞིན་དུ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་སྣ་ཚོགས་སུ་བཏགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བྱིས་པའི་བློས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་ཀུན་བརྟགས་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཀུན་བརྟགས་མཚན་ཉིད་པའོ། ། 4-168 དེ་ཉིད་མེད་བཞིན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་ཀུན་བརྟགས་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བརྟགས་ནི་གཞན་དབང་ཉིད་ཡིན་ཏེ། བདག་དང་ཆོས་སྐུ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ གཞི་ཡིན་པས་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མིང་དུ་བྱས་པ་སྟེ་བཏགས་པ་བའོ། །ཡོངས་གྲུབ་ནི། རྣམ་རིག་དེ་ལས་དོན་གྱི་རྣམ་པ་སོགས་ངོ་བོ་གཞན་གང་དུ་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཅིང་། དེ་ཉིད་དུ་ཡོངས་ སུ་གྲུབ་པས་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དང་། རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པའམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པས་ན་ལམ་གྱི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཅེས་ བྱའོ། །དེ་ཡང་དབུས་མཐར། འགྱུར་མེད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམ་པ་གཉིས། །ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ། གཞན་དབང་ལ་དབྱེ་ན། བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་གཞན་གྱིས་ དབང་བསྒྱུར་བ་མ་དག་གཞན་དབང་དང་། སོ་སྐྱེའི་ཚེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ངོ་བོར་འགྱུར་ལ། འཕགས་པའི་ཚེ་རྣམ་བྱང་གི་ངོ་བོར་འགྱུར་བས་གཉིས་ཀའི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་བའི་གཞན་དབང་སྟེ། འདི་ལ་གཞན་དབང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བས་དག་པ་གཞན་དབང་ཡང་བཟུང་ངོ་། །ཀུན་བརྟགས་ལ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དང་། ལྔར་དབྱེ་བའོ། །དང་པོ་ལ། ངོ་བོ་ཁྱད་པར་ཀུན་རྟོག་གོ །དེ་གཉིས་ཀའང་ཐེག་བསྡུས་འགྲེལ་པར། 4-169 དེ་ལ་དང་པོ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མིག་གི་ངོ་བོ་ལ་སོགས་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ ངོ་བོ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་སོ། ། གཉིས་པ་

【現代漢語翻譯】《寶鬘論》中說：『瑜伽行派也有兩種，有相和無相。中觀派也有兩種，如幻和諸法皆無自性。』第二，關於名義：依他起是習氣和種子所生，生起后也不停留剎那，而是不斷產生後續，因為能取和所取被其他所控制，所以稱為依他起。這指的是凡夫的心的心所顯現為二取，是不清凈的依他起。清凈的依他起是聖者證悟后獲得的清凈世間智慧，由於習氣的力量而生起二取顯現，所以稱為依他起，是假立的依他起。遍計所執是：在依他起上，本來沒有我、我所、名稱和理由等，卻假立了人法等各種各樣的名言概念。這些只是凡夫的虛妄分別，所以稱為遍計所執，是遍計所執自性。實際上並不存在，只是虛妄增益，所以稱為自性完全斷滅的遍計所執。名相上的遍計所執就是依他起本身，因為它是增益我和法的基礎，所以被稱作遍計所執，是假立的。圓成實是：從唯識的角度來看，除了識之外，沒有任何其他的法存在，一切都圓滿成就於識性之中，所以是無變的圓成實。或者說，在完全清凈的對境或一切善法中圓滿成就，因此對於道諦來說，是如實不顛倒的圓成實。如《中邊分別論》所說：『不變和不顛倒，圓滿成就分兩種。』第三，詳細分類：依他起可以分為，被習氣種子所控制的不清凈依他起，以及凡夫時轉變為煩惱自性，聖者時轉變為清凈自性，不屬於任何一種自性的依他起。後者包含了依他起的所有共同特徵，因此也包括了清凈依他起。遍計所執可以分為兩種和五種。第一種分為自性和差別兩種。這兩種在《攝大乘論釋》中說：『所謂的自性遍計，是指對眼等法，執著為眼的自性等。差別遍計是指對這些法的自性，執著為無常等差別。』第二種分類……

【English Translation】 It is said in the Garland of Jewels: 'Yogacara also has two aspects: with aspects and without aspects. Madhyamaka also has two aspects: like illusion and all dharmas are without inherent existence.' Second, regarding the meaning of the terms: Dependent arising (gzhan dbang, paratantra, paratantra, dependent on others) arises from habitual tendencies and seeds, and even after arising, it does not remain for a moment but continuously generates subsequent moments. Because the apprehended and the apprehender are controlled by others, it is called dependent arising. This refers to the minds and mental factors of ordinary beings that appear as dualistic, which is impure dependent arising. Pure dependent arising is the pure worldly wisdom attained by noble ones after realization. Because the appearance of duality arises due to the power of habitual tendencies, it is called dependent arising, which is the imputed dependent arising. The completely imputed (kun brtags, parikalpita, parikalpita, completely imagined) is: on that very dependent arising, even though there is no self, no belonging to self, no name, no reason, etc., various terms and concepts of persons and phenomena are imputed. These are merely the conceptual constructs of ordinary beings, so it is called the completely imputed, which is the nature of the completely imputed. It does not exist in reality but is merely a superimposition, so it is called the completely imputed with completely severed nature. The nominal completely imputed is the dependent arising itself, because it is the basis for superimposing self and dharma, it is called the completely imputed, which is the imputed. The thoroughly established (yongs grub, pariniṣpanna, parinispanna, perfectly accomplished) is: from the perspective of mind-only, no other entity exists apart from the aspect of consciousness, and everything is perfectly accomplished within the nature of consciousness, so it is the immutable thoroughly established. Alternatively, it is perfectly accomplished in the completely pure object or the supreme of all virtuous qualities, therefore, for the truth of the path, it is the thoroughly established that is not contrary to reality. As it is said in the Discrimination of the Middle and the Extremes: 'Immutable and not contrary to reality, the thoroughly established has two aspects.' Third, detailed classification: Dependent arising can be divided into impure dependent arising, which is controlled by habitual tendencies and seeds, and dependent arising that transforms into the nature of affliction in ordinary beings and transforms into the nature of purification in noble ones, not belonging to either nature. The latter includes all the common characteristics of dependent arising, thus also including pure dependent arising. The completely imputed can be divided into two types and five types. The first type is divided into two: nature and difference. These two are explained in the commentary on the Compendium of Determinations: 'The so-called nature completely imputed refers to the imputation of the nature of the eye, etc., to the eye, etc. The difference completely imputed refers to the imputation of the differences such as impermanence to the nature of these phenomena.' The second classification...

ལ་མིང་ལས་དོན་དུ་རྟོག་པ། དོན་ལས་མིང་དུ་རྟོག་པ། མིང་ལས་མིང་དུ་རྟོག་པ། དོན་ལས་དོན་དུ་རྟོག་པ། གཉིས་ཀ་ལས་གཉིས་ཀར་རྟོག་པའོ། །དང་པོ་ནི་བུམ་པ་ཞེས་པའི་མིང་གི་དོན་ནི། ལྟོ་ལྡིར་བ་འདིའོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི་ལྟོ་ལྡིར་བ་ འདིའི་མིང་ནི་བུམ་པ་ཞེས་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ནི། ན་རི་གི་རིའི་གླིང་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བ་ལང་གི་སྒྲ་ཐོས་པའི་ཚེ། དེའི་དོན་མ་རྟོགས་ནས་བ་ལང་ གི་སྒྲའི་མིང་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །བཞི་པ་ནི། མིང་དོན་གྱི་བརྡ་མ་འཕྲོད་པས་ནོག་ལྐོག་སོགས་འདུས་པའི་གོང་བུ་མཐོང་ནས་སླར་ཡང་དོན་དེ་ལ་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །ལྔ་པ་ ནི། མིང་དོན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཤེས་པས་མིང་དོན་གཉིས་ཀ་ལ་བརྟེན་ནས་གཉིས་ཀ་ལས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱང་ཐེག་བསྡུས་ལས། མིང་ལ་བརྟེན་ཏེ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི། 4-170 མིང་འདིའི་དོན་ནི་འདིའོ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་ལ་བརྟེན་ཏེ་མིང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་དོན་འདིའི་མིང་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །མིང་ལ་བརྟེན་ཏེ་མིང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི། དོན་ལ་རྟོག་པའི་མིང་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །དོན་ལ་བརྟེན་ཏེ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་མིང་ལ་རྟོག་པའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །གཉིས་ཀ་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཉིས་ཀ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་དོན་འདི་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་འདིའི་མིང་ནི་འདིའོ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དང་། བཞིར་དབྱེ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་ཐོབ་པའི་ཐབས་སམ། དེ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན་དང་ནི་དྲི་མ་མེད། །དེ་ཐོབ་དམིགས་པའི་རྣམ་བྱང་ངོ་། །དང་པོ་ནི། མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དང་། གཉིས་པ་ ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་དང་། གསུམ་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་དེ་གསུམ་ནི་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དང་། བཞི་པ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་བོ། ། 4-171 དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་དབུས་མཐའི་འགྲེལ་པར། དོན་དམ་དོན་དམ་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །ཐོབ་པ་དོན་དམ་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །བསྒྲུབ་པ་དོན་དམ་པ་ནི་ལམ་མོ་ ཞེས་དང་། དེའི་འགྲེལ་བཤད་ལས། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི། འགྱུར་བ་མེད་པ་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་གཅིག་པུས་བསྡུས་སོ། །འདུས་མ་བྱས་ནི་མྱ་ངན

【現代漢語翻譯】于名上作事物的分別想，於事物上作名稱的分別想，于名稱上作名稱的分別想，於事物上作事物的分別想，於二者之上作二者的分別想。第一種，比如執著于『瓶子』這個名稱所指的事物，認為『就是這個肚子圓圓的東西』。第二種，比如執著于『這個肚子圓圓的東西』的名稱，認為『就叫做瓶子』。第三種，比如住在森林裡的人們聽到牛叫聲時，不瞭解其含義，只是對牛叫聲的名稱進行分別想。第四種，因為不瞭解名稱和事物之間的關係，看到聚集著糞便等污穢之物，又對那個事物進行分別想。第五種，因爲了解名稱和事物之間的關係，依靠名稱和事物二者，從而對二者進行分別想。這些內容在《攝大乘論》中也有提到：『依靠名稱而對事物的自性進行分別想，就是認為這個名稱的含義是這個。依靠事物而對名稱的自性進行分別想，就是認為這個事物的名稱是這個。依靠名稱而對名稱的自性進行分別想，就是對所分別的事物之名稱進行分別想。依靠事物而對事物的自性進行分別想，就是對名稱所分別的事物之自性進行分別想。依靠二者而對二者進行分別想，就是認為這個具有如此性質的事物之名稱是這個。』圓成實性（梵文：Pariniṣpanna，梵文天城體：परिनिष्पन्न，梵文羅馬擬音：pariniṣpanna，漢語字面意思：圓滿成就）分為兩種和四種。第一種，自性圓成實性即是真如（梵文：Tathātā，梵文天城體：तथाता，梵文羅馬擬音：tathātā，漢語字面意思：如是），獲得不變圓成實性和清凈圓成實性的方法，或者證悟它的智慧，就是不顛倒的圓成實性。第二種分為：自性以及無垢染，獲得它的目標是清凈解脫。第一種，是不清凈狀態的法性；第二種，是極其清凈的法性；第三種，是涅槃（梵文：Nirvāṇa，梵文天城體：निर्वाण，梵文羅馬擬音：nirvāṇa，漢語字面意思：寂滅），這三種是不變圓成實性；第四種，是道諦（梵文：Mārga-satya，梵文天城體：मार्गसत्य，梵文羅馬擬音：mārga-satya，漢語字面意思：道路真理），是不顛倒的圓成實性。這些內容在《中邊分別論釋》中依次解釋為：『勝義諦（梵文：Paramārtha-satya，梵文天城體：परमार्थसत्य，梵文羅馬擬音：paramārtha-satya，漢語字面意思：最高的真理）的勝義諦是真如。獲得的勝義諦是涅槃。修證的勝義諦是道。』並且在它的解釋中說：『真如和正確的智慧，不變和不顛倒的圓成實性，依次被圓成實性所包含，因此圓成實性被唯一的自性所涵蓋。』無為法即是涅槃。

【English Translation】 To conceptualize things as names, to conceptualize names as things, to conceptualize names as names, to conceptualize things as things, and to conceptualize both as both. The first is like clinging to the meaning of the name 'vase,' thinking, 'It is this round-bellied thing.' The second is like clinging to the name of 'this round-bellied thing,' thinking, 'It is called a vase.' The third is like when people living in the forest hear the sound of a cow, they do not understand its meaning, but only conceptualize the name of the cow's sound. The fourth is like seeing a pile of filth, such as feces, because one does not understand the relationship between name and thing, and then conceptualizing that thing again. The fifth is like understanding the relationship between name and thing, relying on both name and thing, and thus conceptualizing both. These are also mentioned in the Compendium of Determinations: 'Relying on names to conceptualize the nature of things is to say that the meaning of this name is this. Relying on things to conceptualize the nature of names is to say that the name of this thing is this. Relying on names to conceptualize the nature of names is to conceptualize the name of the thing being conceptualized. Relying on things to conceptualize the nature of things is to conceptualize the nature of the thing being conceptualized by the name. Relying on both to conceptualize both is to say that the name of this thing with such a nature is this.' The Pariniṣpanna (Tibetan: yongs grub, རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་, Complete Fulfillment) is divided into two and four types. The first is that the svabhāva-pariniṣpanna (Tibetan: rang bzhin yongs su grub pa, 自性圓成實性, Nature of Complete Fulfillment) is tathātā (Tibetan: de bzhin nyid, 真如, Suchness); the means to attain the immutable pariniṣpanna (Tibetan: 'gyur med yongs grub, 不變圓成實性, Immutable Complete Fulfillment) and the pure pariniṣpanna (Tibetan: rnam par dag pa yongs su grub pa, 清凈圓成實性, Pure Complete Fulfillment), or the jñāna (Tibetan: ye shes, 智慧, Wisdom) that realizes it, is the non-inverted pariniṣpanna (Tibetan: phyin ci ma log pa'i yongs grub, 不顛倒的圓成實性, Non-inverted Complete Fulfillment). The second is divided into: nature and absence of defilement; the goal of attaining it is pure liberation. The first is the nature of phenomena in an impure state; the second is the nature of phenomena that is extremely pure; the third is nirvāṇa (Tibetan: mya ngan las 'das pa, 涅槃, Cessation), these three are the immutable pariniṣpanna; the fourth is the mārga-satya (Tibetan: lam gyi bden pa, 道諦, Truth of the Path), the non-inverted pariniṣpanna. These are explained in order in the commentary to the Madhyāntavibhāga (中邊分別論): 'The paramārtha-satya (Tibetan: don dam bden pa, 勝義諦, Ultimate Truth) of the paramārtha-satya is tathātā. The paramārtha-satya of attainment is nirvāṇa. The paramārtha-satya of practice is the path.' And in its explanation it says: 'That tathātā and correct jñāna, the immutable and non-inverted pariniṣpanna, are included in the pariniṣpanna in order, therefore the pariniṣpanna is encompassed by a single nature.' The unconditioned is nirvāṇa.

་ལས་འདས་པའི་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། འགྱུར་བ་མེད་པའི་ ཡོངས་སུ་གྲུབ་པས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །འདུས་བྱས་ནི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ལ་བྱའི་གཞན་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་ཅེས་སྦྱར་བར་བྱའོ་ཞེས་བཤད་ དོ། །དེ་གསུམ་གྱི་དཔེ་ནི་གཞན་དབང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྣང་བ་ལྟ་བུ་དང་། ཀུན་བརྟགས་དེ་ལ་དོན་དུ་བཏགས་པ་དང་། ཡོངས་གྲུབ་ནི་བརྟགས་པ་དེས་སྟོང་པའོ། །དེ་ ལྟར་ན་མཚན་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པ་འདིས་ཤེས་བྱའི་གནས་ལ་སྒྲོ་འདོགས་དང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐའ་བསལ་བས་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བར་འདོད་དེ། ཀུན་བརྟགས་མིང་དང་བརྡར་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། 4-172 རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་གྲུབ་པས་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་། གཞན་དབང་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་གཞན་གྱི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ཙམ་དུ་ ཡོད་པས་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་། ཡོངས་གྲུབ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གདོད་མ་ནས་ཞི་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བཏགས་ པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཞེས་འདོད་དོ། ། དེ་ལྟར་ཡང་དགོངས་འགྲེལ་ལས། ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཆོས་རྣམས་མ་སྐྱེས་དང་། །ཆོས་རྣམས་མ་འགགས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་གདོད་ ནས་ཞི། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས་པར་ནི། །དགོངས་པ་མེད་པར་མཁས་པ་སུ་ཞིག་སྨྲ་བར་བྱེད། །མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་མེད། །དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་ དོ་ཞེས་ནི་ངས་བཤད་དོ། །མཁས་པ་གང་ཞིག་དགོངས་པ་འདི་དག་ཤེས་པ་ནི། །རབ་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དུ་དེ་མི་འགྲོ །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་སོ།། །། ༈ རྣམ་རིག་དེའི་དོན་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དུ་འཇུག་པ། སྤྱི་དོན་གསུམ་པ་རྣམ་རིག་དེའི་ དོན་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དུ་འཇུག་པ་ལས། གང་ཟག་རྒྱུ་དང་ཚུལ་དུས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་ཚོགས་གཉིས་བསགས་ཤིང་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཞིག་གོ །གཉིས་པ་ལ། མ་ཞུམ་སྤངས་པ་ཞི་ལྷག་གོ ། 4-173 དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་རྩ་བ་སྟོབས་བསྐྱེད་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་འབྲས་བུ་ལ་མ་ཞུམ་པ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པ་ལ་འཇུག་སྙམ་ པ་སྒྲུབ་པ་ལ་མ་ཞུམ་པ་དང་། བདག་གིས་གང་ལའང་ཆགས་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་སྟོབས་ལ་མ་ཞུམ་པའི་སེམས་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ནི་ཉན་རང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། ཐེག་ཆེན་ ལ་སོམ་ཉི། ཆོས་ལ་ཕྱོགས་འཛིན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་ཞེན་སྤངས་པ་སྟེ་བཞིའོ། །གསུམ་པ་ནི་སེམས་གནས་ཤིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་གུས་ པ

【現代漢語翻譯】超越了，如實的不造作是因為沒有改變。沒有改變的圓滿就是圓滿。造作是被道所包含的，而不是其他的，因為沒有顛倒地圓滿，所以應該加上『圓滿』一詞，如是說。這三者的例子是，他者自在如夢等體驗的顯現，遍計所執是對其賦予意義，圓滿成就是對遍計所執的空性。如此，通過展示三種自性，消除了對所知之境的增益和誹謗之邊，因此希望從常斷之邊中解脫。遍計所執只是名稱和概念的施設， 4-172 因為沒有成立自己的自性，所以是自性無自性；他者自在不是從體性的角度產生，而是由其他因緣所生，只是世俗的幻象，所以是生無自性；圓滿成就一切法的勝義體性，從本初就寂靜，對此進行區分，稱之為勝義諦，因此認為是勝義無自性。如是，在《解深密經》中說：『諸法無自性，諸法不生，諸法不滅，諸法一切本來寂，諸法一切自性涅槃，沒有深意，哪個智者會說？自性無自性，生無自性，勝義無自性，如是我說。哪個智者知道這些深意，就不會走向衰敗之路。』等等。爲了理解那樣的唯識之義而入門。第三個總義是爲了理解那樣的唯識之義而入門，包括補特伽羅（藏文，梵文天城體，梵文羅馬擬音，漢語字面意思），原因，方式，時間等。首先是，具有大乘種姓，積累了二資糧並立下誓願的人。其次包括，不怯懦，斷除，寂止和勝觀。 4-173 首先是，增長善根的力量，心想讓一切眾生獲得佛果，這是對果不怯懦；心想實踐一切波羅蜜多，這是對實踐不怯懦；心想自己對任何事物都沒有執著和障礙，這是對力量不怯懦的三種心。其次是，捨棄聲聞緣覺的作意，對大乘的懷疑，對法的偏執，對分別唸的執著，這四種。第三是，使心安住，生起禪定和智慧的方法，是對止觀的恭敬。

【English Translation】 Transcended, suchness is unconditioned because there is no change. The perfection of no change is perfection. Conditioned is encompassed by the path, not by others, because it is perfectly without inversion, so the word 'perfection' should be added, as it is said. Examples of these three are, other-powered like the appearance of experiencing dreams, etc., the completely imputed is attributing meaning to it, and the perfectly established is the emptiness of the completely imputed. Thus, by showing the three natures, the extremes of addition and detraction from the object of knowledge are eliminated, therefore it is hoped to be liberated from the extremes of permanence and annihilation. The completely imputed is merely the imputation of names and concepts, 4-172 because it does not establish its own nature, it is selflessness of nature; the other-powered is not produced from the perspective of essence, but arises from other conditions, it is merely a conventional illusion, so it is unborn selflessness; the perfectly established is the ultimate nature of all dharmas, which is peaceful from the beginning, distinguishing it is called the ultimate truth, therefore it is considered ultimate selflessness. Thus, in the Saṃdhinirmocana Sūtra it says: 'All dharmas are without nature, all dharmas are unborn, all dharmas are unceasing, all dharmas are all originally peaceful, all dharmas are all naturally nirvana, without deep meaning, which wise person would say? Selflessness of nature, unborn selflessness, ultimate selflessness, thus I have said. Which wise person knows these deep meanings, will not go on the path of decline.' etc. Entering in order to understand the meaning of such Vijñānavāda. The third general meaning is entering in order to understand the meaning of such Vijñānavāda, including the pudgala (Tibetan, Devanagari, Romanized Sanskrit, literal Chinese meaning), cause, manner, time, etc. First, it is a person with the Mahāyāna lineage, who has accumulated the two accumulations and made vows. Secondly, it includes, not being timid, abandoning, śamatha and vipaśyanā. 4-173 First, increasing the power of the roots of virtue, thinking of enabling all sentient beings to attain Buddhahood, this is not being timid towards the result; thinking of practicing all the pāramitās, this is not being timid towards practice; thinking that oneself has no attachment or obstruction to anything, these are the three minds of not being timid towards power. Secondly, abandoning the intention of śrāvakas and pratyekabuddhas, doubt about Mahāyāna, attachment to dharmas, clinging to conceptual thoughts, these are four. Thirdly, the method of stabilizing the mind, generating samādhi and wisdom, is reverence for śamatha and vipaśyanā.

ས་འཇུག་པའོ། །གསུམ་པ་ལ། ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་ལ་འཇུག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཐོས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མིང་བཙལ་བ་དང་། མིང་ ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་སྟེ་དོན་འཚོལ་བ་དང་། དོན་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་འཚོལ་བ་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཏགས་པ་སྟེ་ཁྱད་པར་བཙལ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་དག་མ་དམིགས་པར་ཤེས་ཤིང་ཐམས་ཅད་ཡིད་ ཀྱིས་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཏགས་པས་ཀུན་བརྟགས་ལ་འཇུག་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་འཇུག་པ་གཞན་དབང་ལ་འཇུག་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་རྣམ་རིག་ཙམ་གྱིས་འདུ་ཤེས་ཀྱང་བཟློག་ནས་འཇུག་པས་ཡོངས་གྲུབ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། 4-174 ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་མངོན་སུམ་གྱིས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མདོར་ན་ཐོས་པས་མིང་ལ་འཇུག བསམ་པས་རྣམ་རིག་ལ་འཇུག བསྒོམས་པས་རྣམ་རིག་ཏུ་ལྟ་བ་ལས་ཀྱང་ལོག་ནས་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ དུ་འཇུག་པ་སྟེ། དེས་འཕགས་པའི་སར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །མཐའ་ཡས་ཕ་རོལ་ཚོགས་རྣམས་ལེགས་བསགས་ནས། །ཆོས་ལ་སེམས་པ་ཤིན་ ཏུ་རྣམ་ངེས་ཤིང་། །དོན་གྱི་རྣམ་པ་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་ཅན་རྟོགས། །དེ་ཡི་བརྗོད་པ་ཙམ་དུ་དོན་རིག་ནས། །དེར་སྣང་སེམས་ཙམ་ལ་ནི་ཡང་དག་གནས། །དེ་ནས་ཆོས་དབྱིངས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་། ། བྲལ་བ་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར། །སེམས་ལས་གཞན་མེད་པར་ནི་བློས་རིག་ནས། །དེ་ནས་སེམས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས། །བློ་དང་ལྡན་པས་གཉིས་པོ་མེད་རིག་ནས། །དེ་མི་ལྡན་པའི་ ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་གནས། །བློ་དང་ལྡན་པ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་སྟོབས། །རྟག་ཏུ་ཀུན་ནས་མཉམ་པར་སོང་བ་ཡིས། །དེ་བརྟེན་པ་ཡི་ཉེས་དམིགས་ཚང་ཚིང་དག །དུག་སྨན་ཆེན་པོས་དུག་བཞིན་སེལ་བར་ བྱེད། །ཐུབ་པས་གསུངས་པའི་དམ་ཆོས་ལེགས་བཞག་པ། །རྩ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་བློ་གྲོས་བཞག །དྲན་རྒྱུ་རྟོག་པ་ཙམ་རིག་བསྟན་པ་དག །མྱུར་དུ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་འགྲོ། །ཞེས་ལེགས་པར་གསུངས་སོ། ། 4-175 བཞི་པ་དུས་སམ་གནས་སྐབས་ལ། །མོས་སྤྱོད་མཐོང་བསྒོམ་མཐར་ཕྱིན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ཀྱི་སྔ་མ་ལ། །མཚན་ཉིད་སྤངས་རྟོགས་ཡོན་ཏན་དང་། །རྣམ་དབྱེ་བྱེད་ལས་ངེས་ཚིག་དངོས། །མཚན་ཉིད་ ནི། རྣམ་གྲོལ་གྱི་འཇུག་ངོགས་སམ་མྱང་འདས་སུ་བགྲོད་པའི་གཞི་གང་ཞིག ཐར་པ་ཆ་མཐུན་གྱི་དགེ་བས་བསྡུས་པའོ། །སྤངས་རྟོགས་ནི་སྤང་བྱ་ཤིན་ཏུ་རགས་པ་འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་རྣམ་ པར་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོས་སྤངས་པ་དང་། བདག་མེད་གཉིས་ཤེས་རབ་གསུམ་གྱི་སྤྱིའི་ཚུལ་དུ་རྟོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་ནི་རྒྱན་ལས། དེ་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ནི།

【現代漢語翻譯】第四個是進入（三自性）的方式：進入遍計所執性、依他起性、圓成實性。首先，通過聽聞的習氣，尋求從色蘊到一切智智之間諸法的名稱；依靠名稱尋求事物，即意義；通過意義尋求自性；通過分別施設，即尋求差別，從而認識到這些都不可得，並且一切都是由心所詮釋的自性，這就是進入遍計所執性。其次，將一切法都理解為唯識，這就是進入依他起性。第三，通過唯識也遣除其執著而進入，這就是進入圓成實性，安住於法界之中。簡而言之，通過聽聞進入名稱，通過思惟進入唯識，通過修習從對唯識的執著中解脫出來，進入圓成實的自性，這就是進入聖位的方式。正如《現觀莊嚴論》中所說：『菩薩積累無量福慧資糧，對法生起極為確定的意念，通達能詮釋意義的行相。從僅僅是能詮釋中認識意義，安住于顯現的唯心之中。之後，現量通達法界二者的體性，以及遠離二者的體性。以智慧認識到心外無物，之後認識到心也不存在。具足智慧者認識到二者都不存在，安住于不具足二者的法界之中。具足智慧者以無分別智的力量，恒時普遍地執行，依靠它的過患，如毒藥般消除一切叢生的毒害。善於安立如來所說的正法，將智慧安立於根本的法界之中。僅僅認識到憶念的分別，就能迅速到達功德大海的彼岸。』第四，關於時間或階段：有勝解行地、見道、修道、究竟地。首先，在資糧道和加行道的前者中：有體性、斷證、功德、分類、作用、決定詞和真實。體性是：解脫的入口或通往涅槃的基礎，由順解脫分的善根所攝持。斷證是：以對治力斷除極粗大的輪迴痛苦之因，並且以無我、二無我智慧的三種共同方式證悟。

【English Translation】 The fourth is the way to enter (the three natures): entering the Parikalpita (imputed nature), the Paratantra (dependent nature), and the Parinishpanna (consummate nature). First, through the habits of hearing, seeking the names of all dharmas from form to omniscience; relying on names to seek things, that is, meaning; through meaning seeking self-nature; through separate establishment, that is, seeking differences, thereby recognizing that these are all unattainable, and that everything is the nature interpreted by the mind, this is entering the Parikalpita. Secondly, understanding all dharmas as only consciousness, this is entering the Paratantra. Third, through only consciousness also dispelling its attachment and entering, this is entering the Parinishpanna, abiding in the Dharmadhatu. In short, through hearing entering names, through thinking entering only consciousness, through practice liberating from the attachment to only consciousness, entering the self-nature of the Parinishpanna, this is the way to enter the holy position. As it is said in the Ornament for Clear Realization: 'Bodhisattvas accumulate immeasurable merit and wisdom, generate extremely certain thoughts about the Dharma, and understand the aspects that can interpret meaning. From merely being able to interpret, recognize meaning, and abide in the manifested only-mind. Afterwards, directly realize the nature of the Dharmadhatu and the two, as well as the nature of being separated from the two. With wisdom recognize that there is nothing outside the mind, and then recognize that the mind also does not exist. Those with wisdom recognize that both do not exist, and abide in the Dharmadhatu that does not possess the two. Those with wisdom, with the power of non-discriminating wisdom, constantly and universally operate, relying on its faults, like a poison, eliminating all the overgrown harms. Being good at establishing the correct Dharma spoken by the Tathagata, establishing wisdom in the fundamental Dharmadhatu. Merely recognizing the discrimination of recollection, one can quickly reach the other shore of the ocean of merits.' Fourth, regarding time or stages: there are the stage of aspiration and conduct, the path of seeing, the path of cultivation, and the ultimate stage. First, in the former of the accumulation path and the application path: there are nature, abandonment and realization, merit, classification, function, defining term, and reality. The nature is: the entrance to liberation or the foundation for proceeding to Nirvana, held by the roots of virtue in accordance with liberation. Abandonment and realization are: abandoning the cause of extremely coarse cyclic existence and suffering with the antidote of refuting it, and realizing the three common ways of selflessness, two selflessnesses, and wisdom.

།སངས་རྒྱས་རྣམས་ལས་ཞི་གནས་དང་། ། ཡེ་ཤེས་ཡངས་པ་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །གདམས་ངག་རྒྱ་ཆེན་རྙེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར། སངས་རྒྱས་ལས་ཆོས་ཉན་ཞིང་གཞུང་དོན་འཛིན་པར་ནུས་པ་ལ་སོགས་པའོ། ། རྣམ་དབྱེ་ལ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཆུང་ འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་དང་། རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལས་དང་པོ་པའི་ས་དང་། དད་པའི་ས་དང་། ཐར་པ་ཆ་མཐུན་དང་། གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱེད་ལས་ནི། རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་ བྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་ལམ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ངེས་ཚིག་ནི་རྒྱུད་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་འགེངས་ཤིང་ཐར་པར་འགྲོ་བའི་འཇུག་ངོགས་ཡིན་པས་ཚོགས་ལམ་མོ། །ངོ་བོ་ནི། ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྒྱུད་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་འགེངས་ཤིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་སྟེ། 4-176 སྤྱོད་འཇུག་ལས། སྤང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །ཅེས་པ་ལྟར་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། མདོ་ལས། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་སྟེ་མཚན་མར་མི་འཛིན་མངོན་ རྟགས་སུ་མི་འཛིན་ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་དབང་པོའི་སྡོམ་པ་དང་། བཤེས་སྤྲིངས་ལས། ཁ་ཟས་སྨན་དང་འདྲ་བར་རིག་བྱས་ནས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མེད་པར་བསྟེན་བགྱི་སྟེ། །རྒྱགས་ཕྱིར་མ་ལགས་སྒེག་ པའི་ཕྱིར་མ་ལགས། །འཚག་ཕྱིར་མ་ལགས་ལུས་གནས་འབའ་ཞིག་ཕྱིར། །ཞེས་པ་ལྟར་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་དང་། རིག་པའི་བདག་ཉིད་ཉིན་པར་ཐམས་ཅད་དང་། །མཚན་མོའང་སྟོད་སྨད་དག་ཏུ་ཐུན་བཟླས་ནས། ། མནལ་ཚེའང་འབྲས་མེད་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །དྲན་ལྡན་དེ་ཉིད་བར་དུ་མནལ་བར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སྤྱོད་འཇུག་ ལས། ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པར་མངོན་པར་དགའ་ བ་སྟེ། ཐར་པའི་རྒྱུའི་ཆོས་ལྔ་ལ་སློབ་པ་རྣམས་ཡིན་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་འཕྲིན་ཡིག་ལས། དད་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་གཏོང་དང་ཐོས་པ་དང་། །དྲི་མེད་ངོ་ཚ་ཤེས་དང་ཁྲེལ་ཡོད་དེ། །ཤེས་རབ་ནོར་བདུན་ལགས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། ། 4-177 ནོར་གཞན་ཕལ་པ་དོན་མ་མཆིས་རྟོགས་མཛོད། །ཅེས་པ་ལྟར་འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་བསྟེན་པ་དང་། ལེགས་པར་གྲུབ་པ་ལས། ཉིན་པར་བག་མེད་བྱས་པ་ཀུན། །མཚན་མོ་ལེགས་པར་བཤགས་པར་བྱ། །མཚན་མོ་ བྱས་པ་ནངས་པར་བཤགས། །ལེགས་པར་བྱས་ལ་མངོན་དགར་བྱ། །ཞེས་པ་ལྟར། སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པ་དང་། རྒྱན་ལས། རྒྱལ་སྲས་སྤྱོད་ཚེ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟ་བུར། །དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་ སྣ་ཚོགས་འཇུག་འགྱུར་བ། །དེ་དང་

【現代漢語翻譯】如經文所說：『爲了從諸佛處獲得寂止和廣闊的智慧，將獲得廣大的教誨。』這意味著能夠從佛陀那裡聽聞佛法，並掌握經文的意義等等。從分類上講，從本體的角度分為小、中、大三種；從數量上講，包括初學者的地、信仰的地、解脫分、盔甲般的修行等等。作用是：使相續完全成熟，引導進入加行道等等。定義是：相續被功德之聚所充滿，是通往解脫的入口，因此是資糧道。本體是：初學者們與解脫分相應的善根，相續被功德之聚所充滿，成為解脫的入口。如《入行論》所說：『捨棄之心勝於獲得，是為戒律波羅蜜。』因此，要學習凡夫的戒律，如經中所說：『眼睛看到各種形象，不執著于相，不執著于顯現。』等等，要守護根門。如《親友書》所說：『食物應視為藥物，無貪無嗔而受用，非為飽腹非為驕，非為悅意唯為存。』因此，要知量而食。如經文所說：『具慧之人日夜一切時，于初夜后夜勤修瑜伽，睡眠之時亦不虛度，常具正念而眠。』因此，夜晚的初分和後分不應睡眠，而應精進于瑜伽。如《入行論》所說：『于身心之狀態，應時時觀察之，總之唯此乃，守護正知之特徵。』因此，要樂於安住于正知，學習這五種解脫之因的法。同樣，如書信中所說：『信與戒律施與聞，無垢慚愧知與恥，佛說此乃七聖財，當知余財皆無義。』因此，要依止七聖財，如《善成經》所說：『白日所作諸不善，夜晚應善加懺悔，夜晚所作諸不善，清晨應善加懺悔，善業應隨喜。』因此，要修習懺悔罪業等等。如《寶鬘論》所說：『當菩薩行持時，如何如何，進入各種根境，彼與』

【English Translation】 As it is said in the scriptures: 'In order to obtain peace and vast wisdom from the Buddhas, one will obtain vast teachings.' This means being able to listen to the Dharma from the Buddhas and grasp the meaning of the scriptures, and so on. From a classification perspective, it is divided into small, medium, and large from the perspective of essence; from a numerical perspective, it includes the ground of the beginner, the ground of faith, the part of liberation, armor-like practice, and so on. The function is to fully ripen the continuum and guide it into the path of preparation, and so on. The definition is: the continuum is filled with a collection of merits, and it is the entrance to liberation, therefore it is the path of accumulation. The essence is: the roots of virtue corresponding to the part of liberation for beginners, the continuum is filled with a collection of merits, and it becomes the entrance to liberation. As it is said in 'Entering the Bodhisattva's Way of Life': 'The mind of renunciation is superior to attainment, and it is said to be the perfection of discipline.' Therefore, one should learn the discipline of ordinary beings, as it is said in the sutras: 'The eyes see various forms, not clinging to the characteristics, not clinging to the signs.' And so on, one should guard the sense gates. As it is said in 'Letter to a Friend': 'Food should be regarded as medicine, used without greed or anger, not for satiety, not for pride, not for pleasure, but only for survival.' Therefore, one should know the measure of food. As it is said in the scriptures: 'A wise person, day and night, at all times, diligently practices yoga in the early and late nights, and even when sleeping, does not waste time, but always sleeps with mindfulness.' Therefore, one should not sleep in the early and late parts of the night, but should diligently practice yoga. As it is said in 'Entering the Bodhisattva's Way of Life': 'One should constantly observe the state of body and mind, in short, this alone is the characteristic of guarding mindfulness.' Therefore, one should be happy to abide in mindfulness, learning these five dharmas that are the cause of liberation. Similarly, as it is said in the letter: 'Faith, discipline, giving, and hearing, immaculate shame, knowledge, and modesty, the Buddha said that these are the seven noble riches, know that other riches are meaningless.' Therefore, one should rely on the seven noble riches, as it is said in the 'Well Accomplished Sutra': 'All the evils done during the day, one should repent well at night, all the evils done at night, one should repent in the morning, one should rejoice in good deeds.' Therefore, one should practice repenting of sins and so on. As it is said in the 'Garland of Jewels': 'When a Bodhisattva acts, how, how, entering various sense objects, he and'

དེ་ལ་རིགས་པ་མཐུན་ཚིག་གིས། །སེམས་ཅན་ཕན་ཕྱིར་དེ་སྔོན་འདུ་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དང་། དབུས་མཐའ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཡིན་ལ། ཡིད་ཆེས་པའི་གསུང་རབ་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་། དེའི་དོན་རིག་པས་བསམས་པ་ ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་། དེ་དག་དང་མི་འགལ་བར་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡིན་པས། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་ནས་ཐར་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་ པར་འདོད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ལ་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བསླབ་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུའི་གནས་སྐབས་སུ་ལུས་དང་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་ཏེ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་གཙོ་ཆེར་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞིང་། 4-178 འབྲིང་པོའི་གནས་སྐབས་སུ་སྡིག་པ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བ་དང་། མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པ་དང་། དགེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དང་། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤེལ་བ་སྟེ་ཡང་དག་སྤོང་བ་ བཞི་དང་། ཆེན་པོའི་གནས་སྐབས་སུ་འདུན་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་སེམས་དང་དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་རྣམས་ཀྱང་གཙོ་ཆེར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །སྦྱོར་ལམ་ལའང་སྔར་ལྟར་ལས། མཚན་ཉིད་ནི་གང་ཞིག་སྔ་མ་ལྟར་ལས། བདེན་པ་མཐོང་བ་ལ་སྦྱོར་བའི་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ། ། སྤངས་རྟོགས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཀུན་བརྟགས་པ་ རྣམས་རྣམ་པར་གནོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤང་ཞིང་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་བདག་གི་ཕྱེད་བཟུང་བ་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་ནི། རྩེ་མོ་ཐོབ་པ་རྩ་མི་འཆད། །བཟོད་ཐོབ་ངན་སོང་ཡོངས་ མི་འགྲོ། །ཞེས་པ་དང་། བྱང་སེམས་དབང་པོ་རྣོན་པོས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟོགས་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་དབྱེ་ལ། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་གཟུང་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་ སེམས་ཀྱི་གསལ་སྣང་ཐོབ་པའི་ཚེ་དྲོད་དང་། དེ་ལ་གསལ་སྣང་མཆེད་པའི་ཚེ་རྩེ་མོ་དང་། ཕྱི་དོན་མེད་པ་ལ་ལྷག་པར་ངེས་པ་བསྐྱེད་པས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བཟོད་པ་དང་། 4-179 རྣམ་རིག་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་འཇིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཆོས་མཆོག་སྟེ་བཞིའོ། །རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང་། འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལས་མཐོང་ལམ་འདྲེན་པར་བྱེད་ པ་དང་། ཐར་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ངེས་ཚིག་བདེན་པ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་གཞི་ཡིན་པས་སྦྱོར་ལམ་མོ། །ངོ་བོ་ནི་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་མོས་པ་སྤྱོད་པ་ བ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་

【現代漢語翻譯】此外，正如『爲了眾生的利益，過去就已開始行動』這句話所說，要完全凈化所有行為的領域，並且如《中邊分別論》所說，修持十種法行等，這些也是成為聖道之因的其他善行。此外，還要如理修學從聽聞令人信服的經文而生起的智慧，從以理智思考其意義而生起的智慧，以及與這些不相違背地修習禪定而生起的智慧。因此，想要捨棄輪迴的痛苦而獲得解脫之樂的初學者，應該盡其所能地學習這些。此外，在資糧道小位的階段，主要修習身、受、心、法四念住；在中位的階段，主要修習斷除已生起的罪惡，不生起未生起的罪惡，生起未生起的善，增長已生起的善，即四正斷；在大位的階段，主要修習欲、勤、心、觀的等持，即四神足。在加行道中，也如先前一樣，但定義是：與先前一樣，是包含證悟真諦的加行之義的階段。斷證方面，以勝伏的方式斷除遍計的煩惱障和所知障，並且證悟諸法無自性，即對真諦不執著於法我和人我。功德方面，如『獲得頂位，根不會斷；獲得忍位，不會墮入惡趣』所說，以及菩薩根器敏銳者獲得不退轉于圓滿菩提的證悟等。分類方面，從體性的角度來說，在獲得心之明相時為暖位，在此明相增長時為頂位，通過對外境無有而生起特別的定解，從而進入唯有此意義的一個方面時為忍位，以及連能識之想也泯滅的世第一法，即四種位。從類別的角度來說，有決定勝分和趣入的修持等。從中引導至見道，並獲得解脫等。詞義方面，因為是證悟真諦的加行之基礎，所以稱為加行道。體性是從積聚資糧而對欲行者生起的決定勝分。

【English Translation】 Furthermore, as the saying goes, 'For the sake of sentient beings, actions were initiated in the past,' one should completely purify all realms of activity. And as stated in the Madhyāntavibhāga (Distinguishing the Middle from the Extremes), one should practice the ten aspects of Dharma practice, etc. These are also other virtuous deeds that become the cause of the noble path. Furthermore, one should properly study the wisdom that arises from hearing credible scriptures, the wisdom that arises from contemplating their meaning with reason, and the wisdom that arises from meditating in a way that does not contradict these. Therefore, beginners who wish to abandon the suffering of samsara and attain the bliss of liberation should learn these to the best of their ability. In addition, during the stage of the Lesser Path of Accumulation, one should mainly meditate on the four mindfulnesses: body, feelings, mind, and phenomena. During the Intermediate stage, one should mainly practice the four right exertions: abandoning sins that have arisen, not creating sins that have not arisen, creating virtues that have not arisen, and increasing virtues that have arisen. During the Great stage, one should mainly meditate on the samadhi of aspiration, effort, mind, and investigation, which are the four legs of miraculous power. In the Path of Preparation (application), it is also as before, but the definition is: as before, it is a stage that encompasses the meaning of applying to the realization of truth. In terms of abandonment and realization, one abandons the afflictive obscurations and cognitive obscurations that are imputed by overcoming them, and one realizes that phenomena are without inherent existence, i.e., without clinging to the self of phenomena and the self of persons in the truths. In terms of qualities, as it is said, 'Having attained the peak, the root will not be cut; having attained forbearance, one will not go to the lower realms,' and bodhisattvas with sharp faculties attain the realization of non-retrogression from perfect enlightenment, etc. In terms of classification, from the perspective of essence, when one obtains the clear appearance of the mind, it is the stage of warmth; when this clear appearance increases, it is the stage of the peak; by generating a special conviction that external objects do not exist, when one enters into one aspect of that very meaning, it is the stage of forbearance, and the highest mundane dharma, where even the consciousness of the knower is destroyed, these are the four stages. From the perspective of categories, there are the factors conducive to definite emergence and the practice of entering, etc. From these, one is led to the Path of Seeing and attains liberation, etc. In terms of etymology, because it is the basis for applying to the realization of truth, it is called the Path of Preparation. The essence is the factors conducive to definite emergence that arise from accumulating merit for those who desire to act.

པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་རིམ་གྱིས་སྦྱོར་ཞིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དྲོད་ ཐོབ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་སྔར་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡིན་ཞིང་། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་གཞག་པས། །ཡིད་ཀྱིས་བརྗོད་པ་མ་གཏོགས་ པ། །དོན་ཀུན་རབ་ཏུ་མི་མཐོང་ངོ་། །ཞེས་པ་ལྟར་བདེན་པ་རྣམས་ལ་སྣང་བ་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་འཕེལ་ བྱའི་ཕྱིར། །བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་རྟག་ཏུ་རྩོམ། །ཞེས་པ་ལྟར་བདེན་པ་རྣམས་ལ་སྣང་བ་མཆེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་རྩེ་མོར་གྱུར་པ་དང་། དེ་ནས་དོན་དུ་སྣང་བ་ཀུན། ། 4-180 སེམས་སུ་རབ་ཏུ་སྣང་བར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར་བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་བདེན་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་དང་། དེ་ ཚེ་བར་ཆད་མེད་པ་ཡི། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མྱུར་དུ་རེག །ཅེས་པ་ལྟར་བདེན་པ་རྣམས་ལ་དེ་མ་ཐག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ མཆོག་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་དག་རེ་རེ་ལའང་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་དུའང་འགྱུར་ཏེ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱོབ་པ་ཡི། །དྲོད་སོགས་བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་དུ། ། རྣམ་རྟོག་བཞི་པོ་ལྡན་བརྟེན་པ། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་རྣམས། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་གཉིས་སུ་ནི་དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་ རབ་སྟེ་དབང་པོ་ལྔ་གཙོ་ཆེར་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞིང་། ཕྱི་མ་གཉིས་སུ་ནི་དེ་དག་སྟོབས་སུ་གྱུར་པ་ལྔ་གཙོ་ཆེར་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དབུས་མཐའ་ལས། དབང་པོ་རྣམས་དང་སྟོབས་རྣམས་ལ། །ངེས་ འབྱེད་ཡན་ལག་གཉིས་གཉིས་སོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །མཐོང་ལམ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། དེ་གང་ཞིག ཆོས་ཉིད་སྔར་མ་མཐོང་བ་གསར་དུ་མཐོང་བའི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ། ། 4-181 སྤངས་རྟོགས་ནི་མཐོང་སྤང་གི་ས་བོན་རྩ་བ་ནས་སྤངས་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་ཇི་ལྟ་བའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཤིང་། ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པའི་དོན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རྟོགས་ཏེ། རྒྱན་ལས། དེ་ ནས་ཆོས་དབྱིངས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་། །བྲལ་བ་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །ཡོན་ཏན་ནི། བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ནུས་པ་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་དབྱེ་ ལ་ཞར་བྱུང་ཐེག་པའི་སྒོ་ནས་མཐོང་ལམ་གསུམ་དང་། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པའོ། །བྱེད་ལས་བསྒོམ་ལ

【現代漢語翻譯】這些善根是逐漸與證悟真諦相結合，併成為解脫之門。也就是說，獲得『暖位』之前，包括之前所說的別解脫戒等。特別是在《現觀莊嚴論》中說：『菩薩入定中，唯以意念說，一切義皆不見。』如同這樣，對於真諦獲得顯現的等持（梵文：samādhi，心定、專注）和智慧（梵文：prajñā，般若）相結合的狀態，就是『暖位』。爲了增長對法的顯現，『恒常發起穩固的精進』。如同這樣，對於真諦顯現增長的等持和智慧相結合的狀態，就是『頂位』。然後，『一切義顯現，皆為心所現』。如同這樣，對於真諦進入一方面的等持和智慧相結合的狀態，就是隨順真諦的『忍位』。那時，『無間等持速證得』。如同這樣，對於真諦的緊接著的等持和智慧相結合的狀態，就是世間法的『第一位』。這些每一個又可以分為小、中、大三種。如《現觀莊嚴論》所說：『救護菩薩之暖等，四種尋思所依持，小、中、大三種。』就是這樣。在這些（四加行道）的前兩種（暖位和頂位）中，主要修習信、精進、念、定、慧五根；在後兩種（忍位和第一位）中，主要修習轉變為力量的五力。如《中邊分別論》所說：『根與力二者，抉擇分二二。』就是這樣。關於見道的體性：什麼是見道呢？它是指新見到之前未見的法性，證悟真諦的階段所包含的狀態。關於斷證：斷除見道所斷的種子，從根本上斷除；如實證悟法性，並根據情況證悟一切法。如《現觀莊嚴論》所說：『爾時證悟法界性，離二相之現證。』關於功德：獲得能生起一百一十二種后得（梵文：prsthalabdha，指證悟后所獲得的智慧和能力）的能力等等。關於分類：從附帶的乘的角度，有三種見道；從本體的角度，有十六個剎那等等。關於作用：修習...

【English Translation】 These roots of virtue are gradually combined with the realization of the truths and become the gateway to liberation. That is, up to the attainment of 'Warmth', including the previously mentioned Pratimoksha vows, etc. In particular, the Abhisamayalankara says: 'When a Bodhisattva is in Samadhi, he does not see all meanings except through mental expression.' Like this, the Samadhi (梵文：samādhi，concentration, focus) and Prajna (梵文：prajñā，wisdom) combined state of obtaining appearance for the truths is the 'Warmth'. In order to increase the appearance of Dharma, 'Always initiate steadfast diligence.' Like this, the Samadhi and Prajna combined state of increasing the appearance of the truths is the 'Peak'. Then, 'All meanings appear, all appear as mind.' Like this, the Samadhi and Prajna combined state of entering one aspect of the truths is the 'Acceptance' that accords with the truths. At that time, 'The uninterrupted Samadhi is quickly attained.' Like this, the immediately following Samadhi and Prajna combined state of the truths is the 'Supreme Dharma' of worldly dharmas. Each of these can also be divided into three types: small, medium, and large. As the Abhisamayalankara says: 'The warmth, etc., of the protecting Bodhisattva, supported by the four discriminations, are small, medium, and large.' That is how it is. In the first two of these (four preparatory paths), the five faculties of faith, diligence, mindfulness, concentration, and wisdom are mainly cultivated; in the latter two (Acceptance and Supreme Dharma), the five powers that have become strengths are mainly cultivated. As the Madhyantavibhaga says: 'The faculties and the powers, each have two aspects of discernment.' That is how it is. Regarding the nature of the Path of Seeing: What is the Path of Seeing? It refers to the state of newly seeing the Dharma-nature that was not seen before, encompassed by the stage of realizing the truths. Regarding abandonment and realization: Abandoning the seeds of what is to be abandoned by the Path of Seeing, abandoning from the root; truly realizing the Dharma-nature as it is, and also realizing all phenomena according to circumstances. As the Abhisamayalankara says: 'Then the nature of the Dharmadhatu, devoid of two characteristics, will be realized as manifest.' Regarding qualities: Obtaining the ability to generate one hundred and twelve subsequent attainments (梵文：prsthalabdha，wisdom and abilities obtained after enlightenment), and so on. Regarding classification: From the perspective of the incidental vehicle, there are three Paths of Seeing; from the perspective of the essence, there are sixteen moments, and so on. Regarding function: Cultivating...

མ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དང་། འཕགས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་ པའོ། ། ངེས་ཚིག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྔར་མ་མཐོང་ཞིང་། འཕགས་པའི་སར་ཕྱིན་པའི་ལམ་ཡིན་པས་ན་མཐོང་ལམ་མོ། །ངོ་བོ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་ པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱིས་གསར་དུ་མཐོང་ཞིང་རྣམ་པར་ གྲོལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་སྟེ། རྒྱན་ལས། དེ་ནས་དེས་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས། །འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་མེད་པ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་དྲི་མ་མེད། །འཛིན་ལ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། ། 4-182 དེ་ཡང་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། བདེན་དང་བདེན་ལ་བཟོད་པ་དང་། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམ་བཞི་ཡིས། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ལ་མཐོང་བའི་ལམ། །ཕན་ཡོན་བཅས་པ་འདི་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྡུག་བསྔལ་ དང་། ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་རྣམས་ལ་དམིགས་ནས་སོ་སོའི་མཐོང་སྤང་གི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་ བྱེད་པ་ཆོས་ཤེས་པ་དང་། དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་དང་པོ་གཉིས་པོ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་རྟོགས་པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་། དེ་ཉིད་རང་རིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངེས་པར་འཛིན་ཅིང་ མྱོང་བར་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་སྐད་ཅིག་བཞི་བཞིའི་དབྱེ་བས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་རིམ་ཅན་དུ་སྐྱེ་ཞིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ ས་དང་པོ་ཡང་ཐོབ་སྟེ། རྒྱན་ལས། དེ་ནས་དེས་ནི་ས་དང་པོར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་བདག་ཉིད། །ཀུན་དང་མཉམ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས། །འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་མེད་ཐོབ། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། ། དེ་དག་ཏུ་ནི་དྲན་པ་དང་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་དགའ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱང་བསྒོམ་པར་བྱའོ། ། 4-183 དེ་རྣམས་ལ་དགོངས་ནས་མདོ་ལས་ཀྱང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྡུལ་མེད་ཅིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །བསྒོམ་ལམ་ལ་ ཟག་བཅས་ཟག་མེད་གཉིས་ཡོད་ཀྱང་། གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཟག་མེད་བསྒོམ་ལམ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཟིན་རྒྱུན་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པའམ་རྗེས་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ། ། སྤངས་རྟོགས་ནི་སེང་བཟང་གིས། མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་ཉོན་མོངས་རྣམས། །ཐམས་ཅད་ཡང་དག་ཟད་བྱས་ནས། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར། །བསྒོམ་པ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་སྦྱོར། །ཞེས་པ་ལྟར་བསྒོམ་ལམ་གྱི་ སྤང་བྱ

【現代漢語翻譯】使不被引入歧途，獲得聖果等等。定義是，之前從未見過真如，是前往聖位的道路，因此稱為見道。其體性是，在世間法的頂峰之後，以出世間的智慧，對聖者的真諦不執著能取和所取的禪定和智慧，以及與此相應的法性，以現量新見，成為解脫的入口。如《寶性論》所說：『此後彼以世間，超勝之無上智，無分別且無垢染，獲得離執二取性。』如《現觀莊嚴論》所說：『于諦及諦之忍，與智剎那四者，于道之知性中，說此見道具功德。』如是，以苦、集、滅、道為對境，斷除各自的見道所斷之障，即是法智忍；斷除障礙后，體驗解脫，即是法智；如是，最初的兩個剎那，了知是聖者之法的因，即是類智忍；以自證的方式確定並體驗，即是類智。對於每個真諦，以四個剎那的差別，次第產生十六個剎那，菩薩們也同時獲得初地。如《寶性論》所說：『此後彼即于初地，菩提薩埵之自性，與一切平等且超勝，獲得無上之智慧。』在這些（道）中，也應修習念、擇法、精進、喜、輕安、禪定和舍等七覺支。考慮到這些，經中也廣說：『于諸法中，生起無塵離垢之法眼』等等。修道有有漏和無漏兩種，但主要的是無漏修道，其特徵是：已經見到法性，持續串習或隨後現觀的狀態所攝。關於斷證，僧佉友說：『以見斷所斷之煩惱，一切皆已完全斷盡后，為斷所知障之故，而精勤于修習。』如是，修道所斷

【English Translation】 To prevent being led astray and to attain noble results, etc. The definition is that since the suchness has never been seen before and it is the path to the noble state, it is called the Path of Seeing. Its essence is that after the peak of worldly dharma, with transcendental wisdom, the samadhi and wisdom that do not fixate on the grasper and the grasped in the truths of the noble ones, and the corresponding dharmata, are newly seen directly, becoming the entrance to liberation. As the Ornament says: 'Then, with that, from the world, the unsurpassed transcendental wisdom, without discrimination and without defilement, obtains freedom from grasping and duality.' As the Abhisamayalankara says: 'With forbearance towards truth and truth, and the four moments of knowledge, in the knowledge of the path, this Path of Seeing with its benefits is explained.' Thus, with suffering, origin, cessation, and path as objects, abandoning the obscurations to be abandoned by the Path of Seeing of each, is Dharma-knowledge-acceptance; after abandoning the obscurations, experiencing liberation is Dharma-knowledge; thus, the first two moments, knowing that they are the cause of the noble dharmas, is Subsequent-knowledge-acceptance; ascertaining and experiencing it in the manner of self-awareness is Subsequent-knowledge. For each truth, with the distinction of four moments, sixteen moments arise in sequence, and Bodhisattvas also attain the first ground simultaneously. As the Ornament says: 'Then, with that, on the first ground, the Bodhisattva's self-nature, equal to all and surpassing the world, obtains unsurpassed wisdom.' In these (paths), one should also cultivate the seven branches of enlightenment: mindfulness, discrimination of dharmas, diligence, joy, tranquility, samadhi, and equanimity. Considering these, the sutras also extensively state: 'In all dharmas, the pure Dharma-eye, without dust and free from defilement, is born,' etc. There are two types of meditation paths: contaminated and uncontaminated, but the main one is the uncontaminated meditation path, whose characteristic is: being encompassed by the state of having already seen the dharmata, continuously familiarizing oneself with it, or subsequently realizing it. Regarding abandonment and realization, Sengzang said: 'Having completely exhausted all the afflictions to be abandoned by seeing, in order to abandon the obscurations of knowledge, one diligently engages in meditation.' Thus, what is to be abandoned by the meditation path

་ཤེས་སྒྲིབ་གཙོ་ཆེར་སྤངས་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མཐོང་ལམ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའོ། །ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ལ་འགྱུར་བརྩིས་པའི་ས་བཅུའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ དུ་མ་ཐོབ་བོ། །རྣམ་དབྱེ་ནི་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་མཉམ་རྗེས་གཉིས་སམ་ཆེ་འབྲིང་དགུ་དང་། སྤང་གཉེན་གྱིས་ཕྱེ་ན་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་གོ །བྱེད་ལས་ཀྱི་རང་གི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ དང་། གཞན་དག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ངེས་ཚིག་ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་གོང་དུ་རིམ་གྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པས་ན་བསྒོམ་ལམ་མོ། །ངོ་བོ་ནི་བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། 4-184 དེ་ཡང་ཁམས་གསུམ་གྱི་ས་དགུ་པོ་ཟག་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་ལ་གནས་ནས་གཉེན་པོ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བས་སྤང་བྱ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་སྤོང་ བར་བྱེད་པ་སྟེ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། ས་དགུ་ལ་ནི་ཆེན་པོ་ཡི། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་དྲི་མ་ཡིས། །གཉེན་པོ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ། །སོགས་པའི་ལམ་ནི་དག་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། ། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ས་དང་པོའི་མཐོང་ལམ་རྫོགས་པའི་ལྷག་མ་ནས་བརྩམས་ཏེ་ས་བཅུ་པའི་བར་ལ་ཚོགས་གཉིས་ཁྱད་པར་ཅན་རིམ་གྱིས་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། རྒྱན་ལས། དེ་ནས་དེ་ནི་ལྷག་མ་ཡི། །ས་རྣམས་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ནི། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་དང་། །བསྒོམ་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་རྣམས་སུ་ནི་ཡང་དག་ པའི་ལྟ་བ་དང་། རྟོག་པ་དང་ངག་དང་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་འཚོ་བ་དང་རྩོལ་བ་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱང་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །མཐར་ཕྱིན་ པའི་ལམ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། མྱང་འདས་སུ་ཕྱིན་ཟིན་པའི་གཞི་གང་ཞིག་མཐར་ཐུག་གི་མངོན་པར་རྟོགས་པས་བསྡུས་པའོ། །སྤངས་རྟོགས་ནི་རང་གི་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གེགས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལུས་པ་སྤངས་ཤིང་། 4-185 ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཆོས་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་སྤང་བྱ་མཐའ་དག་གིས་དག་པ་རྟོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཞེས་སོགས་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་ དུ་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའོ། །རྣམ་དབྱེ་ནི་མི་སློབ་པའི་ཆོས་དང་། སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ས་ལ་དགོངས་པའོ། །བྱེད་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང་། ཕྲིན་ལས་རྒྱ་ཆེན་ པོ་སྤྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ངེས་ཚིག་བསླབ་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སར་བགྲོད་པས་མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །ངོ་བོ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ སྤངས་ཤིང་། གནས་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པས་

【現代漢語翻譯】主要斷除所知障，現證法性，與見道和隨見道相應。雖然獲得了十二類百千功德，但尚未獲得十地功德的殊勝之處。分類從體性上可分為俱分和隨分兩種，或者分為上中下九品；從斷除和對治的角度可分為八十一種。作用是獲得自身的功德，以及使其他眾生完全成熟等等。定義是使已見的法性熟練，並逐漸向上提升，因此稱為修道。體性是使已見的四諦法性熟練，成為解脫的入口。4-184 也就是說，安住在三界九地無漏的境界中，依次生起微小的對治力，從而斷除極大的所斷。如《現觀莊嚴論》所說：『於九地中，以大之大等垢，以小之小等道而清凈。』特別地，菩薩們從初地見道圓滿的剩餘部分開始，直到十地之間，次第增上殊勝的二資糧。如《現觀莊嚴論》所說：『從是以後諸餘地，于修道位復為修，由慧及方便，故此二種道。』在這些道中，也要修習正見、正思、正語、正業、正命、正精進、正念、正定這八支聖道。究竟道的體相是：已經到達涅槃的所依，被究竟的現證所攝持。斷證方面是：斷除了所有障礙自身解脫和一切智的障礙。4-185 證悟了知所有法（藏文：ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་，梵文天城體：yāvat sattva，梵文羅馬擬音：yāvat sattva，漢語字面意思：如所有性）的智慧，以及法性（藏文：ཆོས་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་，梵文天城體：yathāvad，梵文羅馬擬音：yathāvad，漢語字面意思：盡所有性）清凈了一切所斷。功德方面是：獲得阿羅漢、漏盡者等等稱號，特別是獲得了十力和四無畏等等。分類方面是：考慮到無學法和斷除障礙的地位。作用是體驗解脫的喜悅，以及廣弘利生事業等等。定義是：行進到修習圓滿的地位，因此稱為究竟道。體性是：依靠金剛喻定，斷除一切惡趣，並且完全轉變所有清凈的境界。

【English Translation】 Mainly abandoning the obscurations to knowledge, directly realizing the Dharma-nature, and being in accordance with the Path of Seeing and the subsequent Path. Although having obtained twelve types of hundreds of thousands of qualities, the extraordinary qualities of the ten Bhumis have not yet been obtained. Classification: From the perspective of essence, it can be divided into two types: co-occurring and subsequent, or into nine grades of superior, medium, and inferior; from the perspective of abandonment and antidote, it can be divided into eighty-one types. Function: to obtain one's own qualities, and to fully mature other beings, etc. Definition: to make the Dharma-nature that has already been seen familiar, and to gradually ascend upwards, therefore it is called the Path of Cultivation. Essence: to make the Dharma-nature of the Four Noble Truths that has already been seen familiar, and to become the entrance to liberation. 4-184 That is to say, abiding in the non-leaking state of the nine grounds of the three realms, gradually generating minute antidotes, thereby abandoning the extremely large to be abandoned. As the Ornament of Clear Realization says: 'In the nine grounds, with the great of the great, etc., defilements, with the small of the small, etc., the path is purified.' In particular, Bodhisattvas, starting from the remainder of the completion of the Path of Seeing of the first Bhumi, up to the tenth Bhumi, gradually increase the extraordinary two accumulations. As the Ornament says: 'From then on, the remaining grounds, in the position of the Path of Cultivation, are again cultivated, by wisdom and means, therefore these two paths.' In these paths, the eightfold noble path, namely right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right concentration, should also be cultivated. The characteristic of the ultimate path is: the basis that has already reached Nirvana, is encompassed by the ultimate direct realization. In terms of abandonment and realization: all obstacles that hinder one's own liberation and omniscience have been abandoned. 4-185 The wisdom of knowing all phenomena (Tibetan: ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་, Sanskrit Devanagari: yāvat sattva, Sanskrit Romanization: yāvat sattva, Chinese literal meaning: as all exist), and the Dharma-nature (Tibetan: ཆོས་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་, Sanskrit Devanagari: yathāvad, Sanskrit Romanization: yathāvad, Chinese literal meaning: as it is) is purified of all that is to be abandoned. In terms of qualities: the titles of Arhat, Exhausted of Leaks, etc., are obtained, and in particular, the Ten Powers and Four Fearlessnesses, etc., are obtained. In terms of classification: the position of non-learning and the abandonment of obscurations are considered. The function is to experience the joy of liberation, and to widely promote the welfare of beings, etc. Definition: to proceed to the position of complete learning, therefore it is called the Ultimate Path. The essence is: relying on the Vajra-like Samadhi, all evil destinies are abandoned, and all pure states are completely transformed.

ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐར་ཐུག་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་དུ་འགྲོ་ བ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ལམ་མཚན་ཉིད་པ་དང་འབྲས་བུ་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྤངས་རྟོགས་ཕུལ་དུ་བྱུང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལམ་བཏགས་པ་བ་དང་། འབྲས་ བུ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྒྱན་ལས། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །རྟོག་པས་མི་བཤིག་ཐོབ་ནས་ནི། །གནས་གཞན་གྱུར་པ་མཐར་ཐུག་པ། ། 4-186 སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་དང་། །གང་ལ་གནས་ན་སེམས་ཅན་ཀུན། །ཕན་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་བྱེད་པ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡི། །གོ་འཕང་བླ་ན་མེད་པ་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། དེ་ལྟར་ཚོགས་སྦྱོར་དུ་གཙོ་བོར་མིང་ལ་འཇུག མཐོང་ལམ་དུ་དོན་ལ་འཇུག བསྒོམ་ལམ་དུ་དོན་གོམས་པ་ལ་འཇུག མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་དུ་དོན་མཐར་ཕྱིན་པ་ལ་འཇུག་གོ། །། ༈ རྒྱུ་འབྲས་ཕར་ཕྱིན་ལ། གྲངས་ངེས། གོ་རིམ། མཚན་ཉིད། སྤྱི་དོན་བཞི་པ་ དེའི་རྒྱུ་འབྲས་ཕར་ཕྱིན་ལ། གྲངས་ངེས། གོ་རིམ། མཚན་ཉིད་དོ། །དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དྲུག་ཏུ་ངེས་པས་དེའི་གཉེན་པོ་ཕར་ཕྱིན་ཡང་དྲུག་ཏུ་ངེས་ཏེ། དེ་ཡང་འཁོར་བ་ལས་ མི་འཕགས་པའི་རྒྱུ་ལོངས་སྤྱོད་དང་ཁྱིམ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོར་དང་པོ་གཉིས། འཕགས་ཀྱང་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་གཞན་གྱི་ལོག་སྒྲུབ་ཀྱིས་སུན་པ་དང་། ཡུན་དུ་དཀའ་སྤྱད་ལ་སྐྱོ་བའི་གཉེན་པོར་བར་པ་ དང་། མི་ལྡོག་ཀྱང་ཆུད་ཟ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་གཡེང་དང་གཏི་མུག་གི་གཉེན་པོར་ཕྱི་མ་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་ཐེག་བསྡུས་ལས་བཤད་ལ། །རྒྱན་ལས། བཀྲེན་ལ་བརྩེ་དང་མ་རུངས་པ་ལ་བརྩེ། །ཀུན་འཁྲུགས་ ལ་བརྩེ་བག་མེད་པ་ལ་བརྩེ། །ཡུལ་གྱི་གཞན་དབང་གྱུར་ལ་སྙིང་བརྩེ་དང་། །ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། ཕྱི་ནང་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་བཏང་བ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལེན་ཞིང་། 4-187 དགེ་སྦྱོང་གི་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པ་ལས་བཟོད་པ་འབྱུང་ལ། གནོད་པས་མི་སྐྱོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་མཉམ་པ་ལས་ཤེས་རབ་འབྱུང་བ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རིམ་པ་དང་། སྔ་མ་རྣམས་དམན་ཞིང་ ཕྱི་མ་རྣམས་མཆོག་ཏུ་གནས་པའི་རིམ་པ་དང་། སྔ་མ་རྣམས་རགས་ཤིང་ཕྱི་མ་རྣམས་ཕྲ་བའི་རིམ་པས་གསུངས་པ་སྟེ། རྒྱན་ལས། སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ཕྱི་མ་སྐྱེ། །དམན་དང་མཆོག་ཏུ་གནས་ཕྱིར་ དང་། །རགས་པ་དང་ནི་ཕྲ་བའི་ཕྱིར། །དེ་དག་རིམ་པར་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མ་ཆགས་པར་གཏོང་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་གདུང་བ་མེད་པ་དང་། སྡུག་ བསྔལ་ལ་འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང་། ལེ་ལོ་མེད་པར་དགེ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་།

【現代漢語翻譯】獲得了知曉止息和不生的究竟智慧，這對於聲聞乘（梵文：Śrāvakayāna，聽聞佛陀教誨而證悟的修行者）和獨覺乘（梵文：Pratyekabuddhayāna，無需依賴他人教導，通過自身努力證悟的修行者）的人來說，由於他們仍然需要經歷輪迴，因此他們的道是概念性的，果也是附加的。而對於大乘（梵文：Mahāyāna，以利益一切眾生為目標的佛教流派）的人來說，由於沒有需要超越的斷證，因此他們的道是附加的，果是概念性的。獲得這種智慧也被稱為獲得一切種智（梵文：Sarvākārajñatā，對一切事物、一切現象的全面、徹底的認知）。如《現觀莊嚴論》（梵文：Abhisamayālaṃkāra）中所說：『金剛喻定（梵文：Vajropamasamādhi）不可摧，獲得后達究竟位，遠離一切垢染障，恒常利益諸有情，獲得無上一切智。』因此，在資糧道和加行道中，『道』主要指名稱；在見道中，指意義；在修道中，指意義的熟練；在究竟道中，指意義的究竟。四、果之因的波羅蜜多：數量決定、順序、定義第四個總主題關於果之因的波羅蜜多，有數量決定、順序和定義。首先，由於善的不利因素決定為六種，因此其對治法——波羅蜜多也決定為六種。也就是說，前兩種是對治不超越輪迴的因——對財富和家庭的執著；中間一種是對治即使超越輪迴也會退轉的因——被他人邪說所破斥，以及對長期苦行的厭倦；后兩種是對治即使不退轉也會浪費的因——散亂和愚癡。這些在《攝大乘論》（梵文：Mahāyānasaṃgraha）中有所闡述。如《現觀莊嚴論》中所說：『對吝嗇者生慈悲，對惡劣者生慈悲，對混亂者生慈悲，對放逸者生慈悲，對外境所困者生慈悲，對邪見執著者生慈悲。』其次，從佈施外內之財產生持戒，從具備四種沙門之法產生忍辱，從不因損害而沮喪的精進產生智慧，這是因果的順序；前者低劣而後才殊勝的順序；前者粗糙而後者精細的順序。如《現觀莊嚴論》中所說：『後者依賴於前者生，因其低劣與殊勝，因其粗糙與精細，故此順序而宣說。』第三，不執著于財富而行佈施，沒有煩惱的痛苦，不因痛苦而煩亂，不懈怠地行善。

【English Translation】 The ultimate wisdom of knowing cessation and non-arising is attained. For the Śrāvakas (those who attain enlightenment by hearing the Buddha's teachings) and Pratyekabuddhas (those who attain enlightenment independently), since they still need to go through Saṃsāra (cyclic existence), their path is conceptual and the result is attributed. For the Mahāyānists (those who aim to benefit all beings), since there is no abandonment or realization to surpass, their path is attributed and the result is conceptual. Attaining this very state is also called attaining Sarvākārajñatā (omniscience). As stated in the Abhisamayālaṃkāra (Ornament of Clear Realization): 'The Vajropamasamādhi (diamond-like concentration) is indestructible, having attained the ultimate state, free from all defilements and obscurations, constantly working for the benefit of all sentient beings, attaining the unsurpassed state of Sarvākārajñatā.' Thus, in the paths of accumulation and preparation, 'path' mainly refers to the name; in the path of seeing, it refers to the meaning; in the path of meditation, it refers to the familiarity with the meaning; in the ultimate path, it refers to the ultimate meaning. 4. The Pāramitās (perfections) as Causes and Results: Definite Number, Order, Definition Fourth General Topic Regarding the Pāramitās as causes and results, there are definite number, order, and definition. Firstly, since the opposing factors to virtue are determined as six, the antidotes to them—the Pāramitās—are also determined as six. That is, the first two are antidotes to attachment to wealth and household, which are the causes of not transcending Saṃsāra; the middle one is an antidote to being refuted by others' wrong views, which is the cause of reverting even after transcending Saṃsāra, and to weariness of prolonged asceticism; the last two are antidotes to distraction and ignorance, which are the causes of wasting even without reverting. These are explained in the Mahāyānasaṃgraha (Summary of the Great Vehicle). As stated in the Abhisamayālaṃkāra: 'Compassion for the miserly, compassion for the wicked, compassion for the confused, compassion for the negligent, compassion for those under the power of external objects, and compassion for those clinging to wrong views.' Secondly, taking up morality from giving away external and internal wealth, forbearance arises from possessing the four qualities of a Śrāmaṇa (ascetic), and wisdom arises from diligence that is not discouraged by harm. This is the order of cause and effect; the order of the former being inferior and the latter being superior; and the order of the former being coarse and the latter being subtle. As stated in the Abhisamayālaṃkāra: 'The latter arises dependent on the former, because of their inferiority and superiority, and because of their coarseness and subtlety, these are taught in order.' Thirdly, giving without attachment to wealth, without the suffering of afflictions, without being disturbed by suffering, and diligently engaging in virtue.

མི་གཡེང་བར་རྩེ་གཅིག་པ་དང་། ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་སྟེ། རྒྱན་ལས། དབུལ་བ་འདོར་བ་བྱེད་པ་དང་། །བསིལ་ བར་བྱེད་དང་ཁྲོ་བཟོད་དང་། །མཆོག་སྦྱོར་བ་དང་ཡིད་འཛིན་དང་། །དོན་དམ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་མཚན་ཉིད་སྒྲ་དོན་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་དམ་པ་དྲུག་དང་ལྡན་ པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པས་རྟེན་དམ་པ་དང་། དངོས་པོ་མཐའ་དག་ལ་འཇུག་པས་དངོས་པོ་དམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་བདེའི་ཆེད་དུ་འཇུག་པས་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དམ་པ་དང་། 4-188 འཁོར་གསུམ་དུ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཟིན་པས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དམ་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དམ་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་གཉིས་བྱང་བར་བྱེད་པས་རྣམ་པར་དག་པ་ དམ་པ་སྟེ། ཆོས་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་པ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཚེ་རབས་རྟག་ཏུ་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྦྱིན་སོགས་ལ་འཇུག་པ་ ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པ། དད་པ་དང་འདོད་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྦྱིན་སོགས་ལ་དོན་གཉེར་བསྐྱེད་པ་མོས་པ་བསྒོམ་པ། དགེ་བའི་རོ་མྱོང་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིད་ལ་ བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཟིན་པ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་བསྒོམ་པ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་སྔོན་གྱི་འཕེན་པས་སྒྲིམ་ མི་དགོས་པར། གདུལ་བྱའི་སྐལ་བ་བཞིན་ཕྱིན་དྲུག་གིས་གཞན་དོན་ནན་ཏན་དུ་མཛད་པ་ལྟར་བསྒོམ་པ་ནི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པ་བསྒོམ་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ལ་ནང་སེལ་གྱིས་ཕྱེ་ ན། སྦྱིན་པ་ལ། གཞན་ལ་མཁོ་བའི་ཡོ་བྱད་སྟེར་བ། གཞན་གྱི་སྲོག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱབས་བྱེད་པ། དམ་པའི་ཆོས་འཆད་པ་སྟེ་གསུམ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་མི་དགེ་བ་སྤོང་བ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སྡུད་པ། 4-189 སེམས་ཅན་སྨིན་པར་བྱེད་པ་གསུམ་དང་། བཟོད་པ་ལ། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་སྟེ་ཟབ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་མི་སྐྲག་པ་གསུམ་དང་། བརྩོན་ འགྲུས་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་བརྩོན་པ་གོ་ཆའི། སྦྱོར་བའི་དུས་ན་དགེ་ཆོས་ལ་བརྩོན་པ་སྦྱོར་བའི། སྤྲོ་བ་ཉམས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་གནོད་པས་མི་འཁྲུགས་ལ་བྱང་ཆུབ་ལ་རེག་གི་བར་དུ་ བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་པ། མི་ཞུམ་མི་འཁྲུགས། ཆོག་པར་མི་འཛིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཏེ་གསུམ་དང་། བསམ་གཏན་ལ་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པ། མངོན་ཤེས་སོགས་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ མངོན་པར་སྒྲུབ་པ། སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ནི། གནས་པ་དང་། མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་ཏེ་གསུམ་དང་། ཤེས་རབ་ལ། སྦྱོར་བ་དང་དངོས་གཞི་དང་། རྗེས་ ལ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཀུན་

【現代漢語翻譯】不散亂而專注，善於分辨佛法。如《寶鬘論》所說：『捨棄貧窮，帶來清涼，忍受嗔怒，結合殊勝，心意專注，爲了證悟真諦而宣說。』這說明了名稱與含義相符。總的特徵是具備六種殊勝：依靠菩提心，是所依殊勝；涉入一切事物，是事物殊勝；爲了利益一切眾生而行，是目的殊勝；被無分別智慧所攝持，是善巧方便殊勝；完全迴向于大菩提，是迴向殊勝；使二障清凈，是清凈殊勝。具備這六種法，就是波羅蜜多。簡而言之，這些的修習方式有五種：生生世世恒常地投入佈施等利己利他的行為，是修習恒常結合；以信心和 desire 兩種心態，致力於佈施等行為，是修習 desire ；體驗善行的滋味，隨喜讚歎，心生歡喜，是修習作意；被無分別智慧所攝持，是修習善巧方便；諸佛圓滿了六波羅蜜多，憑藉往昔的習氣，無需努力，就能如應化眾生的根器，精勤地以六度利益眾生，如是修習就是修習成辦事業。如果對這些波羅蜜多進行詳細劃分：佈施有三種，即給予他人所需的物品，為他人的生命等提供庇護，宣講神聖的佛法；持戒也有三種，即斷除不善行，積聚佛陀的功德，成熟眾生；忍辱也有三種，即不把損害放在心上，接受痛苦，堅定地思考佛法，不畏懼深奧廣大的佛法；精進也有三種，即在行善時精進，在準備階段精進，不失去喜悅，不被損害所擾亂，直至證得菩提也不放棄，不灰心不沮喪，不滿足於已有的成就；禪定也有三種，即安住在現法樂中，證得神通等殊勝功德，成辦眾生的事業，也就是安住禪定，證得禪定，成辦事業禪定；智慧也有三種，即準備階段、正行階段和后得階段。

【English Translation】 Being undistracted and single-pointed, and thoroughly distinguishing the Dharma. As stated in the 'Garland of Jewels': 'To abandon poverty, to bring coolness, to endure anger, to combine the supreme, to focus the mind, and to explain for the sake of knowing the ultimate truth.' This illustrates that the name and meaning are consistent. The general characteristic is possessing six perfections: relying on the mind of Bodhi, it is the perfection of reliance; engaging in all phenomena, it is the perfection of phenomena; engaging for the benefit and happiness of all sentient beings, it is the perfection of purpose; Being seized by non-discriminating wisdom, it is the perfection of skillful means; completely dedicating to the great Bodhi, it is the perfection of dedication; purifying the two obscurations, it is the perfection of purity. Possessing these six qualities is Pāramitā. In brief, the meditation on these has five aspects: constantly engaging in giving and other practices for oneself and others in all lifetimes is meditating on constant combination; generating interest in giving and other practices with faith and desire is meditating on aspiration; experiencing the taste of virtue and rejoicing in it is meditating on mindfulness; being seized by non-discriminating wisdom is meditating on skillful means; just as the Buddhas, having perfected the six Pāramitās, diligently benefit others with the six perfections according to the capacity of those to be tamed, without needing to strive due to past inclinations, so meditating is meditating on accomplishing actions. If these Pāramitās are divided in detail: giving has three aspects, namely, giving others the things they need, providing refuge for the lives of others, and teaching the sacred Dharma; ethical discipline also has three aspects, namely, abandoning non-virtuous actions, accumulating the qualities of the Buddha, and maturing sentient beings; patience also has three aspects, namely, not taking harm to heart, accepting suffering, and firmly thinking about the Dharma, not fearing the profound and vast Dharma; diligence also has three aspects, namely, diligence in virtuous Dharma, diligence in preparation, not losing joy, not being disturbed by harm, and not giving up until reaching Bodhi, not being discouraged or agitated, and not being content with what has been achieved; meditative concentration also has three aspects, namely, abiding in the bliss of the present Dharma, manifesting special qualities such as clairvoyance, and accomplishing the actions of sentient beings, that is, abiding in meditative concentration, manifesting meditative concentration, and accomplishing actions in meditative concentration; wisdom also has three aspects, namely, the preparation stage, the main practice stage, and the subsequent attainment stage.

རྫོབ་ཤེས་པ་རྣམས་ནི། སྦྱོར་བ་དང་། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང་། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཕ་རོལ་ ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། སྦྱིན་སོགས་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་ཤིང་། དད་སོགས་དེ་དག་དང་མཐུན་པས་བསྡུས་ལ། སྟོབས་སོགས་དེ་དག་གི་འབྲས་བུས་བསྡུས་པས་སོ། ། 4-190 དེ་ཡང་ཐེག་བསྡུས་ལས། འདི་དག་གི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེའི་མཚན་ཉིད་དང་དེ་དང་མཐུན་པ་དང་། དེའི་འབྲས་བུར་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ།། །། ༈ དེའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ས་བཅུར་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ། བགྲོད་ཚུལ་ཐོབ་ཚུལ། སྤྱི་དོན་ལྔ་པ་དེའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་ བུ་ས་བཅུར་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ། བགྲོད་ཚུལ་ཐོབ་ཚུལ་རྫོགས་དུས་སོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་འདི་དག་རྣམ་པ་བཅུར་ཇི་ལྟར་དབྱེ་ཞེ་ན། ས་འདི་དག་ལ་ཤེས་བྱ་ཆོས་ ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པ་བཅུ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ཡོད་པས་དེའི་གཉེན་པོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུ་བཞག་ཅིང་ས་བཅུའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་ བ་སོགས་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་མཉམ་གཞག་ཏུ་དབྱིངས་བསྒོམ་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ས་དང་པོའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་དུ་ རྟོགས་པས་དེའི་དོན་དུ་མཉམ་གཞག་ཏུ་དབྱིངས་བསྒོམས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་འོག་མ་རྣམས་ལའང་སྦྱར་ཏེ། གཉིས་པ་ལ་ཆོས་དབྱིངས་མཆོག་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་དོན་དུ་རྟོགས། གསུམ་པ་ལ་ཆོས་དབྱིངས་ རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་གསུང་རབ་ཐོས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བྱའི་མཆོག་ཅན་དུ་རྟོགས། བཞི་པ་ལ་དབྱིངས་ལ་བདག་མེད་པས་བདག་གི་བ་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་ཡང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་དོན་དུ་རྟོགས། 4-191 ལྔ་པ་ལ་བདག་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཐ་དད་མེད་པའི་དོན་དུ་རྟོགས། དྲུག་པ་ལ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། དེ་སྤངས་པའི་རྣམ་པར་དག་པ་ ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་རྟོགས། བདུན་པ་ལ་ཆོས་དབྱིངས་མཚན་མ་སྣ་ཚོགས་པའམ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་དོན་དུ་རྟོགས། བརྒྱད་པ་ལ་ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པས་མཚན་མ་དང་བྲལ་ བ་ནི་བྲི་བ་མེད་ཅིང་། མཚན་མ་ཡོད་པས་འཕེལ་བ་མེད་པའི་དོན་དུ་རྟོགས། ས་བརྒྱད་པ་དགུ་པ་བཅུ་པ་རྣམས་ལ་དབྱིངས་དབང་ནི་རྣམ་པ་བཞིའི་གནས་སུ་རྟོགས་ཏེ། བརྒྱད་པ་ལ་ལྷུན་ གྱིས་གྲུབ་པར་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་མི་འབྱུང་བ་དབྱིངས་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བའི་གནས་སུ་དང་། ཇི་ལྟར་བཞེད་པ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དང་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པའི་མཐུ་ བརྙེས་པས། དབྱིངས་ཞིང་དག་པ་ལ་དབང

【現代漢語翻譯】虛妄的認知有三種，即：加行（Sbyor ba），無分別（rnam par mi rtog pa），以及無分別后得智（rnam par mi rtog pa'i rjes la thob pa'i shes rab）。像這樣的六度（ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་，pha rol tu phyin pa drug）包含了所有的善法，因為它們被佈施等的體性所包含，被信心等所隨順，並被力量等的結果所包含。

《攝大乘論》（ཐེག་བསྡུས་，theg bsdus）中說：『這些善法都包含在它們的體性、與它們相符的事物以及它們的結果之中。』

關於其階段性果報細分為十地，包括行進方式、獲得方式和圓滿時機。第五個總義是關於其階段性果報細分為十地，包括行進方式、獲得方式和圓滿時機。首先，如果有人問：『菩薩的這些地如何分為十種？』答：這些地有十種所知法界（ཤེས་བྱ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་，shes bya chos kyi dbyings），它們被十種無明所遮蔽，因此爲了對治這些無明，設立了菩薩十地，並且爲了引導人們在十地后得位中確定法界周遍等，所以通過在等持中修習法界的方式進入。也就是說，在初地后得位中，由於證悟到法界大空性周遍的體性，所以在等持中修習法界以達到這個目的。同樣，也適用於其餘各地的修習。在二地，證悟到法界至高自性光明（ཆོས་དབྱིངས་མཆོག་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་，chos dbyings mchog rang bzhin gyis 'od gsal ba）的意義。在三地，證悟到法界是證悟的共同因，聽聞佛經是值得追求的殊勝之物。在四地，證悟到由於法界無我，所以在任何地方都沒有對『我』等的執著。在五地，證悟到自他相續的法界沒有差別的意義。在六地，證悟到作為心性的雜染（ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་，kun nas nyon mongs pa）和斷除雜染的清凈（རྣམ་པར་དག་པ་，rnam par dag pa）並不存在的意義。在七地，證悟到法界沒有各種各樣的相或差別的意義。在八地，證悟到法界自性清凈，因此離相是無減的，有相是無增的意義。對於八地、九地、十地，法界的自在被證悟為四種狀態。在八地，證悟到任運成就，一切相不生起，法界不分別智（དབྱིངས་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་，dbyings mi rtog ye shes）自在的狀態，以及獲得隨心所欲顯現佛剎和眷屬壇城的力量，因此法界自在清凈。

【English Translation】 The delusive cognitions are three: application (Sbyor ba), non-conceptualization (rnam par mi rtog pa), and the wisdom attained after non-conceptualization (rnam par mi rtog pa'i rjes la thob pa'i shes rab). Such six perfections (ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་，pha rol tu phyin pa drug) encompass all virtuous dharmas, as they are encompassed by the characteristics of generosity, etc., are in accordance with faith, etc., and are encompassed by the results of strength, etc.

The Compendium of Vehicles (ཐེག་བསྡུས་，theg bsdus) states: 'All the virtuous dharmas of these are encompassed by their characteristics, what is in accordance with them, and their results.'

Regarding the division of its stage-by-stage results into ten grounds, including the manner of progression, the manner of attainment, and the time of completion. The fifth general meaning is regarding the division of its stage-by-stage results into ten grounds, including the manner of progression, the manner of attainment, and the time of completion. Firstly, if someone asks: 'How are these grounds of Bodhisattvas divided into ten?' The answer is: These grounds have ten knowable realms of dharma (ཤེས་བྱ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་，shes bya chos kyi dbyings), which are obscured by ten types of ignorance. Therefore, to counteract these ignorances, the ten Bodhisattva grounds are established, and to guide people to ascertain the pervasiveness of the dharma realm, etc., in the post-attainment of the ten grounds, one enters through the method of meditating on the realm in equipoise. That is to say, in the post-attainment of the first ground, one realizes the nature of the great emptiness of the dharma realm as all-pervasive, so one meditates on the realm in equipoise for that purpose. Similarly, apply this to the subsequent grounds as well. In the second ground, one realizes the meaning of the supreme self-luminous nature of the dharma realm (ཆོས་དབྱིངས་མཆོག་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་，chos dbyings mchog rang bzhin gyis 'od gsal ba). In the third ground, one realizes that hearing the scriptures, which is the common cause of realizing the dharma realm, is the supreme object to be pursued. In the fourth ground, one realizes that because the dharma realm is without self, there is no grasping onto 'I' etc., anywhere. In the fifth ground, one realizes the meaning that there is no difference in the dharma realm of one's own and others' continuums. In the sixth ground, one realizes the meaning that defilement (ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་，kun nas nyon mongs pa) as the nature of mind and purity (རྣམ་པར་དག་པ་，rnam par dag pa) that has abandoned defilement do not exist. In the seventh ground, one realizes the meaning that the dharma realm has no various or different characteristics. In the eighth ground, one realizes the meaning that because the dharma realm is naturally pure, being free from characteristics is without decrease, and having characteristics is without increase. For the eighth, ninth, and tenth grounds, the mastery of the dharma realm is realized as four states. In the eighth ground, one realizes the state of spontaneous accomplishment, where all characteristics do not arise, the mastery of the non-conceptual wisdom of the dharma realm (དབྱིངས་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་，dbyings mi rtog ye shes), and having attained the power to manifest Buddha-fields and assemblies of retinues as one wishes, therefore the dharma realm is masterfully pure.

་བའི་གནས་སུ་རྟོགས། དགུ་པ་ལ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བའི་གནས་སུ་རྟོགས། བཅུ་པ་ལ་བཞེད་ པ་བཞིན་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྲིན་ལས་ལ་དབང་བའི་གནས་སུ་རྟོགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཤེས་བྱའི་དབྱིངས་རྣམ་པ་བཅུ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་ཡང་། 4-192 བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱིས་མ་རིག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ཡོད་ལ། དེའི་གཉེན་པོར་ས་བཅུར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་ས་ལ་མི་ འཇུག་པ་དང་། དམན་པའི་མྱང་འདས་ལ་སྒྲིབ་པ་དེས་གེགས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྤང་བྱར་མི་བྱེད་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེས་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཐོབ་པ་ ལ་གེགས་བྱེད་པས་སྤང་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་གཉེན་པོ་ས་བཅུ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དབུས་མཐའ་ལས། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དོན་མཆོག་གི་དོན། །རྒྱུ་མཐུན་དོན་གྱི་མཆོག་ཉིད་དང་། །ཡོངས་སུ་ འཛིན་པ་མེད་དོན་དང་། །རྒྱུད་རྣམས་ཐ་དད་མེད་པ་དང་། །ཉོན་མོངས་རྣམ་དག་མིན་དོན་དང་། །ཐ་དད་མེད་པའི་དོན་ཉིད་དང་། །བྲི་མེད་འཕེལ་བ་མེད་དོན་དང་། །དབང་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡིས་གནས། ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་མ་རིག་པ། །ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་སྒྲིབ་པ་བཅུ། །ས་བཅུའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱིས་ནི། །གཉེན་པོ་དག་ནི་ས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་འདི་རྣམས་ ཀྱི་སྤྱི་དང་སོ་སོའི་ངེས་ཚིག་ནི། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། འདི་དག་ཇི་ལྟར་བསྒོམ་པའི་ཚུལ་ལ་ནི། ས་དང་པོ་ནས་བཅུ་པའི་བར་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པའི་ཚེ་བསྒོམ་ཚུལ་རྣམ་པ་ལྔས་བསྒོམ་སྟེ། 4-193 དེ་ཡང་ས་དང་པོར་ས་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་རྟོགས་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་བསྒོམས་པས་འདྲེས་པར་བསྒོམ་པ་དང་། དེའང་ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པ་མཚན་མ་བསྒོམ་པ་མ་ཡིན་པས་མཚན་མ་མེད་པར་ བསྒོམ་པ་དང་། འབད་རྩོལ་དང་བྲལ་བས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་བསྒོམ་པ་དང་། མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་གཉིས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པས་མཆོག་ཏུ་འབར་བར་བསྒོམ་པ་དང་། ས་དང་པོར་བསྒོམ་པ་ཙམ་ གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པར། ཁྱད་པར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པར་བསྒོམ་པ་སྟེ། ཐེག་བསྡུས་ལས། ས་འདི་དག་གི་བསྒོམ་པ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་ སེམས་དཔའ་ས་དང་པོ་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་བསྒོམ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདྲེས་པར་བསྒོམ་པ་དང་། མཚན་མ་མེད་པར་བསྒོམ་པ་དང་། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་བསྒོམ་ པ་དང་། འབར་བར་བསྒོམ་པ་དང་། ཆོག་པར་མི་འཛིན་པར་བསྒོམ་པས་སོ་ཞེ

【現代漢語翻譯】第九，證悟到在四種各別正知上獲得自在的法界智慧自在之位。第十，隨其所愿，以化身利益有情，證悟到法界于如來事業自在之位。如此，對於十種所知法界，雖然沒有與聲聞相違背的所斷煩惱，菩薩卻有應當斷除的十種煩惱性的無明。爲了對治這些無明，設立了十地。聲聞不入於此對治之道，並且因為較低的寂滅不會被這些障礙所阻礙，所以這些無明不是他們需要斷除的。菩薩需要斷除這些無明，因為它們會阻礙獲得不住涅槃，所以必須斷除，並且要進入十地來對治它們。正如《中邊分別論》所說：『周遍行利樂，勝義之因性，無所取為義，諸續無差別，煩惱極清凈，無別性之義，無減無增義，四種自在住，法界之無明，非染污十障，十地之相違，對治即是地。』這些從極喜地開始的各地的總相和別相的定義，將在下文中根據《經莊嚴論》進行解釋。至於如何修習這些地，從第一地到第十地，在修習止觀時，要以五種修習方式進行修習：在第一地，也要修習其餘各地的所證法界，因此是混合修習。並且，這不是修習骷髏等相，因此是無相修習。因為遠離勤作，所以是任運成就修習。因為沒有執著于殊勝和非殊勝，所以是熾燃修習。不是僅僅滿足於在第一地修習，而是爲了獲得殊勝而進行不滿足修習。如《攝大乘論》所說：『如何看待這些地的修習？在此，菩薩在第一地修習止觀時，以五種方式修習。哪五種呢？混合修習、無相修習、任運成就修習、熾燃修習、不滿足修習。』

【English Translation】 Ninth, realizing the state of being in control of the wisdom of Dharmadhatu, having obtained mastery over the four individual perfect knowledges. Tenth, according to their wishes, the emanations perform the benefit of sentient beings, realizing the state of Dharmadhatu being in control of the activities of the Tathagatas. Thus, for the ten types of knowable Dharmadhatu, although there are no afflictions to be abandoned that are contrary to the Shravakas, Bodhisattvas have ten types of afflictive ignorance that should be abandoned. To counteract these, the ten Bhumis are established. Shravakas do not enter into this counteractive path, and because the lower Nirvana is not obstructed by these obscurations, they are not to be abandoned. Bodhisattvas need to abandon these, because they obstruct the attainment of non-abiding Nirvana, so they must be abandoned, and they enter the ten Bhumis to counteract them. As the Madhyantavibhaga states: 'Universally acting benefit, the cause of the supreme meaning, the meaning of non-apprehension, the continuity without difference, afflictions completely purified, the meaning of non-difference, the meaning of non-decrease and non-increase, abiding in the four powers, the ignorance of Dharmadhatu, the ten non-afflictive obscurations, the opposites of the ten Bhumis, the antidote is the Bhumi.' The general and specific definitions of these Bhumis, starting with the Joyful Ground, will be explained below according to the Sutra Ornament. As for how to practice these Bhumis, from the first to the tenth Bhumi, when practicing Shamatha and Vipassana, one practices in five ways: In the first Bhumi, one also practices the Dharmadhatu to be realized by the remaining Bhumis, therefore it is mixed practice. And, this is not practicing signs such as skeletons, therefore it is signless practice. Because it is free from effort, it is effortless accomplishment practice. Because there is no clinging to the superior and non-superior, it is blazing practice. Not being content with just practicing in the first Bhumi, but practicing without contentment in order to obtain distinction. As the Mahayana-samgraha states: 'How should one view the practice of these Bhumis? Here, when a Bodhisattva practices Shamatha and Vipassana on the first Bhumi, they practice in five ways. What are the five? Mixed practice, signless practice, effortless accomplishment practice, blazing practice, and practicing without contentment.'

ས་སོ། །མདོར་ན་ས་བཅུ་པོ་རྣམས་སུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་བསྒོམ་སྟེ། ས་དང་པོར་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་ པར་སྤྱོད་པ་ནས། ས་དྲུག་པར་མཉམ་གཞག་གིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པར་སྤྱོད་ལ། ས་ཕྱི་མ་བཞི་ལ་ཤེས་ཕྱིན་གྱིས་རྗེས་ལ་ཐོབ་པའི་ཕར་ཕྱིན་བཞི་བསྒོམ་སྟེ། དེའང་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པ་རྣམས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བྱས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོ་བ་ནི་ཐབས་དང་། 4-194 ཕྱི་མ་ལ་སྨོན་ལམ་སྣ་ཚོགས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྐྱེན་སྡུད་པ་ནི་སྨོན་ལམ་དང་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང་བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྒྱུན་མི་གཅོད་ པ་ནི་སྟོབས་དང་། སྦྱིན་སོགས་དྲུག་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་། གདུལ་བྱ་ལ་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཆོས་བཤད་པས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་དག་ ཀྱང་རྒྱན་ལས། འདི་ཡིས་མཐར་ཐུག་ས་ཡིན་ཏེ། །སོ་སོ་རང་གི་དེ་སྦྱོར་བ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་ས་འདི་དག་གི་ཐོབ་ཚུལ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ལ་མོས་པ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་ པས་འཇུག་པ་མོས་པ་ཐོབ་པ་དང་། ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་གནས་པ་སྤྱོད་པས་ཐོབ་པ་དང་། ས་དང་པོར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་རྟོགས་པས་ཐོབ་པ་དང་ བསྒོམས་པའི་མཐར་འགྲོ་བ་ཚུལ་བཞིན་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འཇུག་པ་གྲུབ་པས་ཐོབ་པ་སྟེ། རྒྱན་ལས། ས་ཐོབ་པ་ནི་མོས་པ་དང་། །སྤྱོད་པ་དག་ལ་འཇུག་པ་དང་། །རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང་ས་ རྣམས་ནི། །གྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པ་བཞི། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ས་འདི་དག་དུས་ཇི་སྲིད་ཅིག་གིས་རྫོགས་ཤེ་ན། གང་ཟག་ལྔ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་ཚུན་ཆད་ཀྱིས་མཐར་ཕྱིན་ཏེ། 4-195 མོས་པས་སྤྱོད་པ་ནི་གྲངས་མེད་དང་པོ་ལ། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ས་དང་པོ་དང་། མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པ་ས་དྲུག་པ་དང་། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ལ་ས་བདུན་ པ་རྣམས་གྲངས་མེད་གཉིས་པ་ལ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པས་སྤྱོད་པ་ས་བཅུ་པའི་བར་ནི་གྲངས་མེད་གསུམ་པ་ལ་རྫོགས་ལ། གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཐོག་མ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་ དགེ་བའི་རྩ་བ་སོག་པ་རྣམས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའི་བཟང་པོ་དང་། ཚེ་རབས་རྟག་ཏུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའི་སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཅན་དང་། མི་དགེ་བའི་གྲོགས་ཀྱིས་ མོས་པ་ལྡོག་ཀྱང་དེའི་དབང་དུ་འགྲོ་བར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་གཏོང་བའི་སེམས་བརྟན་པ་དང་། ཡོན་ཏན་ལ་ཆོག་པར་མི་འཛིན་ཞིང་། མཐོང་ཆོས་དང་ཚེ་རབས་ཕྱི་མ་ལ་དགེ་ཆོས་འཕེལ་ཞིང་ མི་ཉམས་པའི་ཆོས་འདི་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་ལྡ

【現代漢語翻譯】總而言之，這十地需要修持十度波羅蜜多（Pāramitā，到彼岸）：從初地特別修持佈施波羅蜜多開始，到第六地特別修持由禪定所攝持的智慧波羅蜜多；后四地則修持以智慧波羅蜜多為後盾的四種波羅蜜多。也就是說，將積累的六度波羅蜜多的善根，與一切眾生共同分享，並回向于偉大的菩提（Bodhi，覺悟），這是方便；之後，通過各種願望的顯現來實現波羅蜜多的助緣，這是愿；通過個別的辨別和修持的力量，使波羅蜜多不間斷，這是力量；通過佈施等六度本身來享用智慧，並通過為應化眾生宣講六度的佛法來使眾生完全成熟，這是智慧。這些在《現觀莊嚴論》中也有提到：『以此是終極地，各自結合於此。』第二點是，獲得這些地的方式有四種：主要通過對佛法的信解來進入，這是通過信解獲得；按照意願安住於十種佛法行持，這是通過行持獲得；在初地直接證悟法界，這是通過證悟獲得；以及修行達到極致，自然而然、毫不費力地進入，這是通過成就獲得。《現觀莊嚴論》中說：『獲得地是信解，進入於行持中，爲了證悟，以及地通過成就門，有四種。』第三點是，這些地需要多長時間才能圓滿呢？五種人需要在三個無數大劫內才能達到最終完成：通過信解來行持是在第一個無數大劫；通過增上意樂來行持，即初地，以及通過有相來行持，即第六地；通過無相來行持，即第七地，這些在第二個無數大劫；通過無功用行來行持，直到第十地，在第三個無數大劫圓滿。三個無數大劫的開始，積累的菩提善根不會被不利因素所壓倒，這是良好；生生世世與善知識相遇的強烈願望；即使不善的朋友使信心動搖，也不會受其影響而放棄菩提心，這是堅定的心；不滿足於已有的功德；並且具有使今生和來世的善法增長而不衰退的佛法，這些是與衆不同的。具備這些佛法

【English Translation】 In short, these ten Bhumis (grounds) require the cultivation of the ten Pāramitās (perfections): starting from the first Bhumi with the special practice of Dāna Pāramitā (perfection of generosity), to the sixth Bhumi with the special practice of Prajñā Pāramitā (perfection of wisdom) gathered by Samadhi (meditative concentration); the latter four Bhumis cultivate the four Pāramitās supported by Prajñā Pāramitā. That is, sharing the accumulated roots of virtue from the six Pāramitās with all sentient beings and dedicating them to great Bodhi (enlightenment) is Upāya (skillful means); Afterwards, gathering the conditions for Pāramitās by manifestly accomplishing various aspirations is Pranidhāna (aspiration); continuously practicing Pāramitās through the power of individual discernment, meditation, and strength is Bala (strength); enjoying wisdom through the six, namely generosity, etc., and completely maturing sentient beings by teaching the Dharma of the six perfections to those to be tamed is Jñāna (wisdom). These are also mentioned in the Ornament: 'This is the ultimate ground, each combined with it.' The second point is that there are four ways to attain these grounds: entering mainly through faith in the Dharmas is attainment through Adhimukti (faith); abiding as desired in the ten practices of Dharma is attainment through practice; directly knowing the Dharmadhātu (realm of Dharma) in the first ground is attainment through realization; and going to the end of meditation, naturally and effortlessly entering into accomplishment is attainment through Siddhi (accomplishment). The Ornament says: 'Attaining the ground is faith, entering into practice, for the sake of realization, and the grounds are through the door of accomplishment, there are four types.' The third point is, how long does it take to complete these grounds? Five types of individuals reach the final completion within three countless great Kalpas (aeons): practicing through faith is in the first countless aeon; practicing through higher intention, which is the first ground, and practicing through signs, which is the sixth ground; practicing through no signs, which is the seventh ground, these are in the second countless aeon; practicing through non-conceptual action, up to the tenth ground, is completed in the third countless aeon. At the beginning of the three countless aeons, the accumulated roots of virtue of Bodhi are not overwhelmed by opposing forces, this is good; strong aspirations to always meet virtuous friends in lifetimes; even if unwholesome friends shake faith, not giving up Bodhicitta (mind of enlightenment) by being influenced by them, this is a steadfast mind; not being content with existing qualities; and having the Dharma that increases and does not diminish wholesome Dharmas in this life and future lifetimes, these are distinct. Possessing these Dharmas

ན་པ་ནས་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་མགོ་འཛིན་ཏེ། ཐེག་བསྡུས་ལས། བཟང་དང་སྨོན་པའི་སྟོབས་ཅན་ དང་། །སེམས་བརྟན་ཁྱད་པར་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གྲངས་མེད་གསུམ། །ཀུན་གྱི་རྩེ་མོ་མཛད་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་སོ།། །། ༈ ལམ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་བསླབ་པ། སྤྱི་དོན་དྲུག་པ་ལམ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་བསླབ་པ་གསུམ་ལ། 4-196 ཚུལ་ཁྲིམས་སེམས་དང་ཤེས་རབ་བོ། །དང་པོ་ལ། ངོ་བོ་དབྱེ་བ་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། སྒོ་གསུམ་སྤང་བྱ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་ལོག་ཅིང་། རང་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་ པ་རྒྱུན་ཆགས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་ལུས་ངག་གི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་དང་། དཀར་པོའི་ཆོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྡུད་པ་དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ དང་། ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་པར། སྲིད་ཞིའི་རྒུད་པ་ལས་འཛིན་པ་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་འོག་མ་འོག་མ་གཙོ་ བོ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་པོ་ཙམ་བསྲུང་བ་ཐེག་དམན་ལའང་ཡོད་ཀྱང་། འོག་མ་གཉིས་གཏན་མེད་པ་དང་། གང་བསྲུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་རང་གི་དོན་གྱི་བསམ་པ་ཅན་ཁོ་ན་ ཡིན་པས་ཇི་ཙམ་དགེ་བ་སྤྱད་ཀྱང་ཕན་ཡོན་ཆུང་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལྕི་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟུང་བ་ཆུང་ཡང་རང་དོན་དུ་སྤྱད་ ན་ཉེས་པར་འགྱུར་བ་ལས། གཞན་དོན་དུ་ལུས་ངག་གི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཐམས་ཅད་གནང་བ་སོགས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཕལ་ཆེར་ཉན་ཐོས་ལ་ཉེས་པར་འགྱུར་བ་མང་བ་དང་། 4-197 གཞན་ཡང་ཐེག་དམན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དང་། རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་དང་། ཟབ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་པར་དུ་མས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་ ཡིན་ཏེ། ཐེག་བསྡུས་ལས། མདོར་ན་ཁྱད་པར་བཞིའི་ཁྱད་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་དང་། བསླབ་པ་ཐུན་མོང་བ་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དང་། རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱི་དང་། ཟབ་ པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་གྱི་ཁྱད་པར་བལྟའོ་ཞེས་སོ། །མདོར་ན་སྒོ་གསུམ་གཞན་ལ་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ལས་བཟློག་ཅིང་། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བརྩོན་ པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡལ་བར་མི་འདོར་ཞིང་དེ་དག་གི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་འགེངས་པའི་སྦྱོར་བས་དུས་རྟག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་རང་བཞིན་ནོ། ། དང་པོ་ནི། དམིགས་པ་ལ་ཡིད་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་འཇོག་པའོ། །གཉིས་པ་ལ། དམིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཉིད་དང་ནི། །གཉེན་པོ་ལས་རུང་མངོན་པར་སྒྲུབ། །ལས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་འོ། །དང་པོ་ ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷག་པའི་ས

【現代漢語翻譯】從那以後，成為無數三劫的開端。如《攝大乘論》所說：『善良且具願力，心堅且殊勝的菩薩，經歷無數三劫，被譽為一切之頂峰。』等等。修學圓滿道之方便第六共義：修學圓滿道之方便有三：戒律、心和智慧。第一，戒律。分為本體、分類和特點。第一是本體：身語意三門遠離應斷之行，恒常生起利益自他的增上意樂。第二是分類：斷除身語一切過失的惡行戒；積聚白法，即佛陀一切功德的集善法戒；以及以善巧方便不捨棄一切眾生，從有寂的衰損中救護眾生的饒益有情戒。其中後者比前者更重要。第三是特點：僅守護第一種戒律，小乘也有，但后兩種戒律則完全沒有。而且，所守護的戒律也僅僅是爲了自己的利益，因此無論行持多少善法，利益都很小。即使是極小的過失，其果報也極其嚴重。菩薩即使犯了小罪，如果爲了自己也會變成過錯，但爲了他人，即使是身語的一切過失也被允許，菩薩也不會有過錯。而這些在聲聞乘中大多會變成過錯。此外，菩薩的戒律與小乘的戒律相比，具有不共性、廣大性和甚深性等諸多特點，因此菩薩的戒律更為殊勝。如《攝大乘論》所說：『總而言之，應觀察四種特點的差別，即：種種差別的差別，共同學處，不共同學處，廣大性以及甚深性。』總而言之，應從身語意三門斷除一切損害他人的行為，爲了獲得一切功德之法，應精勤于善法，不捨棄一切眾生，以圓滿其心願的行為恒常安住。第二，心。分為體性和自性。第一是體性：一心專注地安住于所緣境。第二是自性：所緣境的多樣性，以及從對治中生起，顯現證得，事業的種種差別。第一是菩薩的增上心。

【English Translation】 From then on, it marks the beginning of countless three kalpas. As stated in the 'Compendium of Mahayana': 'Virtuous and powerful in aspiration, steadfast in mind and especially advanced Bodhisattvas, through countless three kalpas, are hailed as the pinnacle of all.' and so on. Learning the Methods for Perfecting the Path Sixth General Topic: Learning the three methods for perfecting the path: discipline, mind, and wisdom. First, discipline. It is divided into essence, divisions, and characteristics. The first is the essence: turning away from actions to be abandoned by the three doors of body, speech, and mind, and constantly generating the superior intention to benefit oneself and others. Second, the divisions: abandoning all faults of body and speech is the discipline of abstaining from misdeeds; accumulating white dharmas, which is gathering all the qualities of the Buddha, is the discipline of gathering virtuous dharmas; and not abandoning all sentient beings through the distinction of skillful means, rescuing sentient beings from the decline of samsara and nirvana, is the discipline of benefiting sentient beings. The latter is more important than the former. Third, the characteristics: merely guarding the first discipline is also present in the Hinayana, but the latter two disciplines are completely absent. Moreover, what is guarded is only with the intention of one's own benefit, so no matter how much virtue is practiced, the benefit is small. Even the slightest fault has a very heavy ripening. Although a Bodhisattva commits a small offense, it becomes a fault if it is done for oneself, but for the sake of others, even all the faults of body and speech are permitted, and the Bodhisattva does not incur faults. Most of these would become faults in the Shravaka vehicle. Furthermore, compared to the discipline of the Hinayana, the discipline of the Bodhisattva is superior due to its uncommonness, vastness, and profundity, among other characteristics. As stated in the 'Compendium of Mahayana': 'In short, one should observe the differences in four distinctions: the distinction of various differentiations, common trainings, uncommon trainings, vastness, and profundity.' In short, one should turn away from all actions that harm others through the three doors of body, speech, and mind, and strive in virtuous dharmas to attain all qualities of dharma. One should not abandon all sentient beings and should constantly abide with actions that fulfill their intentions. Second, mind. It is divided into nature and essence. The first is the nature: to single-pointedly fix the mind on the object of focus. Second, the essence: the diversity of objects of focus, and arising from antidotes, manifesting attainment, and various distinctions of activities. The first is the Bodhisattva's superior mind.

ེམས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པས་ཉན་ཐོས་ལས་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ན། 4-198 ཐེག་ཆེན་མཐའ་དག་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། བསོད་ནམས་བསགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱལ་པོ་བཞིན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་པོ་ཡིན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་སྐྱོང་ དང་། དམག་དཔོན་བཞིན་དུ་བདུད་ཀྱི་ཚོགས་འཇོམས་པ་ལ་དཔའ་བས་དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་འདྲེས་པ་ལ་དམིགས་ པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁྱིའུས་ཁྱིའུ་དབྱུང་བའི་ཚུལ་དུ། ཀུན་གཞི་ལ་ཡོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་གནས་ངན་ལེན་ཕྲ་རགས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕྲ་མོས་ཀྱང་འབྱིན་པ་གཉེན་པོའོ། །བཞི་པ་ ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ནུས་པས་བསམ་གཏན་ལས་མ་ཉམས་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བ་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལས་སུ་རུང་བ་ཉིད་དོ། །ལྔ་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྒྲུབ་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང་། འབར་བར་བྱེད་ པ་དང་། ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་དང་། དངོས་པོ་ཕལ་པ་རྣམས་གསེར་སོགས་གཞན་དུ་སྒྱུར་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་པར་འགྲོ་འོང་བྱེད་པ་དང་། སྟོང་གསུམ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པ་དང་། 4-199 རྡུལ་གཅིག་གིས་འཇིག་རྟེན་ལ་ཁྱབ་པའམ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང་། གདུལ་བྱའི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པའི་ལས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་ཅིང་སྟོན་པ་དང་། གདུལ་བྱ་ཡོད་པའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ་བ་དང་། སྣང་བར་ བྱེད་ཅིང་མི་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང་། རང་བརྒྱ་བྱིན་སོགས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་སྒྱུར་བར་དབང་བྱེད་པ་དང་། གཞན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། གདུལ་བྱ་ལ་སྤོབས་པ་དང་དྲན་པ་དང་བདེ་ བ་སྦྱིན་པ་དང་། ཕོ་ཉ་ལྟ་བུའི་འོད་ཟེར་གཏོང་བ་དང་། དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ནི་མངོན་པར་སྒྲུབ་པས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ། །དྲུག་པ་ནི། ཕར་ཕྱིན་བསྒོམ་པ་དང་། སེམས་ ཅན་སྨིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྦྱང་བར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་བལྟ་བར་བྱ་བ་སྟེ། ཐེག་བསྡུས་ ལས། ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དམིགས་པས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། སྣ་ཚོགས་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། གཉེན་པོས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། ལས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་། མངོན་པར་

{ "translations": [ "心專注于大乘佛法，因此在目標上比聲聞乘更為殊勝。第二，安住於何種三摩地？", "能顯現一切大乘的三摩地，積累福德的三摩地，如同世間國王般，是所有三摩地的主宰，故為善護三摩地；如同將軍般，勇於摧毀魔眾，故為勇猛趨入的三摩地等等，種類繁多。第三，一切法融入如是之性，以智慧為目標，如母狗產子般，將昆季上存在的細微粗大的一切業障，都以證悟空性的細微三摩地作為對治法而去除。第四，以三摩地的力量，在不離開禪定的情況下，隨心所欲地在世間受生，做利益眾生的事業，這是堪能性。第五，以三摩地的威力，在一切世間界中無礙地成就神通，同樣地結合起來，能使世間界震動、燃燒、遍佈，顯現佛身等，將普通事物轉變為黃金等其他物質，在無邊世界中來往，將三千大千世界收縮為一個微塵，", "或以一微塵遍佈或擴大世界，隨順所化眾生的想法而進入和示現一切事業，前往有可調伏眾生的處所，顯現或不顯現，能自在地將自己轉變為帝釋天等形象，壓制他人的神變，給予所化眾生勇氣、憶念和安樂，發送如信使般的射線，以及示現苦行等，這些都是以成就來區分的。第六，爲了修持波羅蜜多、成熟眾生、清凈佛土和成就一切佛法，以三摩地的作用來區分，應當觀察。如《攝大乘論》中說：『如何觀察增上心學？應以六種區分來觀察，即以目標來區分，以多樣性來區分，", "以對治來區分，以堪能性來區分，以成就" ], "english_translations": [ 'The mind is superior to the Shravaka Vehicle because it focuses on the Dharma of the Mahayana, thus distinguishing itself through its object of focus. Secondly, upon what Samadhi does one abide?', 'The Samadhi that reveals all of the Great Vehicle, the Samadhi that accumulates merit, and like a king of the world, it is the master of all Samadhis, hence it is the Samadhi of Good Protection; like a general, it is courageous in destroying the hosts of demons, hence it is the Samadhi of Courageous Approach, and so forth, in various forms. Thirdly, all Dharmas are mingled into Suchness, and with wisdom as the object, in the manner of a dog giving birth to a puppy, all the subtle and coarse karmic obscurations existing on the Alaya (base consciousness) are removed by the subtle Samadhi that realizes emptiness as the antidote. Fourthly, by the power of Samadhi, without falling from meditation, one can take birth in any world as desired, and perform the deeds of benefiting sentient beings, which is the state of being capable. Fifthly, by the power of Samadhi, one accomplishes unobstructed Abhijna (super-knowledge) in all realms of the world, and similarly combining them, one can cause the world to shake, burn, and pervade, manifest the body of the Buddha, transform ordinary objects into gold and other substances, travel to infinite worlds, contract the three thousand great thousand worlds into a single atom,', 'or cause a single atom to pervade or expand the world, enter into and demonstrate all actions in accordance with the thoughts of those to be tamed, go to places where there are beings to be tamed, appear or disappear, have the power to transform oneself into the form of Indra (Śakra) and others, subdue the miraculous powers of others, bestow courage, mindfulness, and happiness upon those to be tamed, send forth rays like messengers, and manifest ascetic practices, etc., these are distinguished by accomplishment. Sixthly, in order to practice the Paramitas, mature sentient beings, purify the Buddha-fields, and accomplish all the Dharmas of the Buddha, one should observe the distinctions made by the actions of the Samadhis. As it is said in the Compendium of the Great Vehicle: \'How should one observe the training of higher mind? It should be observed through six distinctions, namely, distinction by object, distinction by variety,', 'distinction by antidote, distinction by capability, and distinction by accomplishment.\'' ] }

སྒྲུབ་པས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །མདོར་ན་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ལ་སྤྱོད་པའོ། ། 4-200 གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་བློའོ། །གཉིས་པ་ལ། ངོ་བོ་གནས་གཞི་དམིགས་རྣམ་མོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཅི་ཡང་ ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིད་འཐུག་པོ་ལོག་པའི་སྐབས་ཀྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་གིས་མ་ངེས་པས་སོ། །རྟོག་ དཔྱོད་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་གིས་མ་ངེས་པས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་དུ་ལྡན་པའི་ཚོར་འདུ་བཀག་པ་ཙམ་ གྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གིས་མ་ངེས་པས་སོ། །གཟུགས་སོགས་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་པོ་ས་ལ་སོགས་པས་མ་ངེས་པའོ། །འདི་ ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་བཀྲ་བར་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྟོག་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ཡང་ཐེག་བསྡུས་ ལས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པ་འདི་ལྔ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་རིག་པར་རིག་པ་བྱའོ་ཞེས་སོ། །དེས་ན་རྣམ་པ་དེ་ལྔ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་མཚན་མ་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་གསལ་བར་སྣང་ཞིང་ཡིད་འཛིན་པ་མེད་པར་འཇོག་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། 4-201 དེ་ཉིད་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད། །རྣམ་པ་ལྔ་ནི་རྣམ་སྤང་ཞིང་། །ཡང་དག་དོན་ལ་བཀྲར་འཛིན་མེད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་གནས་ནི། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སེམས་མ་ཡིན་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་སྣང་བའི་སེམས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དེའི་གནས་ཡིན་ནོ། །སྔ་མ་དེ་དེའི་གནས་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་དེ་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དོན་ལ་མི་ སེམས་པས་སོ། །སེམས་མེད་པའི་བེམ་པོ་ཡང་དེའི་གནས་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་དེ་སེམས་ཀྱིས་འཕེན་པའི་གནས་སྐབས་ལས་བྱུང་བས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ གནས། །སེམས་མིན་པ་ཡིས་སེམས་ཉིད་དེ། །དོན་ལ་མི་སེམས་རྒྱུས་བྱུང་ཕྱིར། །ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་བཞི་ནི། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྡེ་སྣོད་ཐོས་པའི་བག་ཆགས་ཡིད་ཀྱིས་བརྗོད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཡེ་ ཤེས་ལ་སྣང་བའི་དོན་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ནི་གཞིའམ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ཐོས་པའི་བག་ཆགས་བརྗོད་བཅས་པའི། །ཡིད་བྱེད་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་དམིགས་པ་ནི། ཀུན་བརྟ

【現代漢語翻譯】正如經文所說，通過修行來區分。總之，爲了獲得這些功德，需要修持包含世間和出世間智慧的各種三摩地。三者分為：體性和自性。第一是：徹底區分諸法的智慧。第二是：本體、處所、所緣和行相。第一，僅僅完全捨棄對色等任何事物的作意，並不會轉變為無分別的智慧，因為在沉睡時，心和心所是不確定的。僅僅從分別念中去除貪慾也不是，因為二禪及以上的心和心所是不確定的。僅僅遮止與智慧相應的受和想也不是，因為滅盡定是不確定的。僅僅完全捨棄執持色等事物的分別唸的本體也不是，因為藍色大地等是不確定的。認為『這就是諸法的實相』並執持這種觀點的意識也不是無分別智慧，因為它仍然是分別念。如《攝大乘論》所說：『應知無分別智是完全捨棄這五種行相。』因此，完全捨棄這五種行相后，不作意任何相狀，而使真如清晰顯現，並且無有執取地安住，這就是無分別智慧。如經中所說：『菩薩應知，無分別的本體，是完全捨棄五種行相，並且不執取真實義。』第二，處所是：不是作意色等相狀的心，而是顯現真如的心本身，就是智慧的處所。前一種心不是智慧的處所，因為智慧不思念色等事物。沒有心的無情物也不是智慧的處所，因為智慧是從心所引發的狀態中產生的，所以是從心的因緣中產生的。『無分別的處所，不是心而是心本身，因為不思念事物，並且是從因緣中產生的。』第三，所緣是：聽聞大乘佛法的習氣，連同意識的言說，也就是如理作意顯現在智慧中的事物，這就是基礎或因緣。『聽聞的習氣連同言說，如理作意就是。』第四，所緣境是：一切遍計所執的法。

【English Translation】 As it is said in the scriptures, it is distinguished through practice. In short, in order to obtain these qualities, one must engage in various samadhis that cultivate both worldly and transcendental wisdom. The three are divided into: characteristics and nature. The first is: the wisdom that thoroughly distinguishes all dharmas (phenomena). The second is: essence, location, object, and aspect. Firstly, merely completely abandoning the mental activity of focusing on forms (rupa) and so on, does not transform into non-conceptual wisdom (nirvikalpa-jnana), because during deep sleep, the mind and mental factors are uncertain. Merely separating from attachment to conceptualization (vitarka-vicara) is also not sufficient, because the mind and mental factors of the second dhyana (meditative absorption) and above are uncertain. Merely blocking feeling (vedana) and perception (samjna) that are associated with wisdom is also not sufficient, because the Nirodha-samapatti (cessation attainment) is uncertain. Merely completely abandoning the essence of conceptualization that grasps forms and so on is also not sufficient, because blue earth and so on are uncertain. The consciousness that holds the view 'This is the suchness (tathata) of all dharmas' is also not non-conceptual wisdom, because it is still conceptualization. As stated in the Mahayanasamgraha: 'It should be known that non-conceptual wisdom is the complete abandonment of these five aspects.' Therefore, after completely abandoning these five aspects, without focusing on any characteristics, and allowing suchness to appear clearly, and abiding without grasping, this is non-conceptual wisdom. As stated in the scripture: 'Bodhisattvas should know that the essence of non-conceptualization is the complete abandonment of the five aspects, and without grasping the true meaning.' Secondly, the location is: not the mind that focuses on the characteristics of forms and so on, but the mind itself that manifests suchness, is the location of wisdom. The former mind is not the location of wisdom, because wisdom does not contemplate forms and so on. Insentient matter without mind is also not the location of wisdom, because wisdom arises from the state induced by the mind, and therefore arises from the cause of the mind. 'The location of non-conceptualization, is not mind but mind itself, because it does not contemplate objects, and arises from causes.' Thirdly, the object is: the habitual tendencies of hearing the Mahayana teachings, together with the verbal expression of consciousness, which is the proper mental engagement with the things that appear in wisdom, this is the basis or cause. 'The habitual tendencies of hearing together with verbal expression, proper mental engagement is.' Fourthly, the object of focus is: all imputed phenomena (parikalpita).

གས་དང་བྲལ་བས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་། བདག་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དེའི་དམིགས་པ་སྟེ། རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་དམིགས་པ་ནི། །ཆོས་རྣམས་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཉིད། །བདག་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་དེ། ། 4-202 ཞེས་སོ། །འོ་ན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་དེ་རྣམ་རྟོག་གི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་གཞན་དབང་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ནམ། དེ་ལས་གཞན་པ་ལ་ཡིན། སྔ་མ་ལྟར་ན་མི་རྟོག་པར་འགལ་ལ། གཉིས་པ་ ལྟར་ན་དེའི་མཚན་གཞི་མི་རྙེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་དངོས་སུ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་ པའི་དེའི་ཆོས་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། གལ་ཏེ་དེ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ན་ཡེ་ཤེས་སུ་འགལ་ལ། ཡིན་ན་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་ རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདིའོ་སྙམ་པའི་འཛིན་སྟངས་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པས་སོ། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཆོས་དབྱིངས་དང་དེ་ཤེས་པའི་ཤེས་པ་ ཁྱད་པར་མེད་པ་སྟེ། དབྱེར་མེད་དུ་གྱུར་པ་ནི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་། དེ་ལ་མ་ཡིན་གཞན་ལ་མིན། །མི་ཤེས་པ་དང་ཤེས་པའང་མིན། །ཤེས་བྱ་དང་ནི་ཁྱད་མེད་པའི། ། ཤེས་གང་དེ་ནི་མི་རྟོག་ཉིད། །ཅེས་སོ། །ལྔ་པ་རྣམ་པ་ནི། ཤེས་པར་བྱ་བའི་དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་མེད་པར་རྟོག་པའི་འཛིན་སྟངས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་རྣམ་པ་སྟེ། 4-203 རྣམ་པར་མི་རྟོག་རྣམ་པ་ནི། །ཤེས་བྱ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ། །མཚན་མ་མེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེས་སོ། །མདོར་ན་མཚན་མ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ་རྟོག་པ་མེད་པར་ ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་། རྗེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སྤྱོད་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའོ། །གཞན་ཡང་བརྒལ་ལན་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་དུ་མའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་བཤད་མོད། འདིར་ནི་སྐབས་སུ་ བབས་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་ལས་མ་སྤྲོས་སོ།། །། ༈ འབྲས་བུ་སྤངས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། སྤྱི་དོན་བདུན་པ་འབྲས་བུ་སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གོམས་པར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་ དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོས་པའི་བག་ཆགས་བསྒོམ་པའི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འཕྲི་བསད། ཉོན་མོངས་པའི་ སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་མ་དག་པའི་གཞན་དབང་གི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་འགགས་པས་འཁོར་བ་ལ་མི་གནས་ལ། ཤེས་བྱ་ཤེས་པ་ལ་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པས་ རྣམ་བྱང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྣང་བ་དག་པ་གཞན་དབང་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་མ་འགགས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་

【現代漢語翻譯】遠離戲論，不可言說的諸法，以及無我和真如是其所緣。無分別的所緣是：諸法不可言說，無我即是真如。如是說。那麼，無分別智是否緣于轉變為分別自性的依他起？還是緣于其他？如果像前者那樣，則與無分別相違；如果像後者那樣，則無法找到它的本體。對此，並非直接緣於它，因為它是無分別智。也不是後者，因為它緣于不可言說之彼和異的法性。如果它不是識，則與智慧相違；如果是識，則會變成分別。它是識，因為它是了知真如的覺性。然而，它不是分別，因為它不是具有『這是』之執取的識。因此，所知法界和了知它的識無有差別，無有分別，這便是無分別智。即：非彼非他，非不識亦非識，所知無別，識即無分別。第五，相是：作為所知之所緣，對於諸法之真如，沒有任何戲論之相的覺知，那便是它的相。無分別之相是：所知之所緣即是彼，無相即是彼。總而言之，捨棄一切相和分別，無分別而任運自成，並如幻術般行事，便是增上慧的修學。此外，還通過辯論等多種方式進行闡述，但在此僅就當前所及之處進行說明。斷除果位與圓滿智慧第七個總義是斷除果位之圓滿。如是按照所闡述的方式修習大乘道，斷除煩惱障和所知障，便能獲得不住涅槃。也就是通過聽聞的習氣和修習，逐漸減少煩惱。斷除一切煩惱障后，不凈依他起的相全部止息，因此不住于輪迴。斷除障礙所知和了知的垢染及習氣后，清凈極清凈的真如顯現，清凈的依他起安住而不止息，因此獲得涅槃。

【English Translation】 Free from elaboration, the inexpressible Dharmas, as well as selflessness and Suchness, are its objects. The object of non-discrimination is: Dharmas are inexpressible, selflessness is Suchness. Thus it is said. So, does non-discriminating wisdom cognize the dependent arising that has become the nature of discrimination? Or does it cognize something else? If it is like the former, it contradicts non-discrimination; if it is like the latter, its basis cannot be found. To this, it does not directly cognize it, because it is non-discriminating wisdom. Nor is it the latter, because it cognizes the Dharmata of that which is inexpressible as neither the same nor different. If it is not knowledge, it contradicts wisdom; if it is knowledge, it becomes discrimination. It is knowledge, because it is the awareness that knows Suchness. However, it is not discrimination, because it is not knowledge with the grasping of 'this is'. Therefore, the knowable Dharmadhatu and the knowledge that knows it are without difference, having become inseparable, which is non-discriminating wisdom. That is: not that, not other, not unknowing, not knowing, the knowable without difference, that knowing is non-discrimination. Fifth, the aspect is: as the object to be known, for the Suchness of all Dharmas, whatever awareness cognizes without the characteristics of elaboration, that is its aspect. The aspect of non-discrimination is: the object to be known is that, the absence of characteristics is that. In short, abandoning all characteristics and discriminations, spontaneously accomplishing without discrimination, and acting like an illusion, is the learning of higher wisdom. Furthermore, it is also explained through various means such as debate, but here only so much as is relevant is explained. Abandoning the Fruit and Perfecting Wisdom The seventh general meaning is the perfection of abandoning the fruit. Thus, by practicing the Mahayana path in the manner taught, abandoning the afflictive and cognitive obscurations, one will attain non-abiding Nirvana. That is, through the habits of hearing and meditation, the afflictions are gradually reduced. Having abandoned all afflictive obscurations, all characteristics of impure dependence cease, therefore not abiding in Samsara. Having abandoned the defilements and habits that obscure knowledge and knowing, the pure and utterly pure Suchness appears, the pure dependence abides without ceasing, therefore attaining Nirvana.

ལ་ཡང་མི་གནས་ཏེ། འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-204 དེས་ན་རང་དབང་ཡོད་པས་འདོད་དགུར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཟག་པ་མེད་པར་གནས་གྱུར་པ་ཡང་ཡིན་ལ། འཁོར་འདས་ལ་བླངས་དོར་དུ་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གནས་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། །འདོད་དགུ་ཕྱིར་ཞིང་ཐར་པ་ཡིན། །འཁོར་བ་དང་ནི་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པར་ཤེས་པ་ནམ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་དེ་ ཕྱིར་དེ་ལ་ནི། །འཁོར་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྙིང་རྗེས་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པས་འཁོར་བ་མི་གཏོང་ལ། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ ཅན་དང་ལྡན་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མི་གཏོང་ཞིང་། འཁོར་བའི་གནས་ལུགས་ལས་གུད་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་པར་མཁྱེན་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འཁོར་བའི་གནས་ལུགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་མ་ཐོབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་རོ་མཉམ་པར་མཁྱེན་པ་སྟེ། དེ་ཡི་ཕྱིར་ ན་འཁོར་བ་ནི། །གཏོང་བ་མ་ཡིན་མི་གཏོང་མིན། །དེ་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་པ་ཡང་། །ཐོབ་པ་མ་ཡིན་མི་ཐོབ་མིན། །ཞེས་སོ།། །། སྤྱི་དོན་བརྒྱད་པ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ། སྐུ་གསུམ་དང་ནི་ཡན་ལག་ལྔ། ། 4-205 མ་འདྲེས་ལ་སོགས་ཡོན་ཏན་ནོ། །དང་པོ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་པར་ལས་སྐུ་གསུམ་ཐོབ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ནི་སྤྲོས་དང་བྲལ་བ་རང་གི་དབྱིངས་ བརྙེས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ནི་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། ། ལོངས་སྐུ་ནི་ཆོས་སྐུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་སོགས་པ་མཛད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྨིན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ནི་ གང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ མྱོང་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། །སྤྲུལ་སྐུ་ནི་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པས་ཕལ་ཆེར་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་སྨིན་པར་མཛད་དེ། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི་གང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བརྟེན་པ་ ཉིད་དེ། དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་ན་བཞུགས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། འཕོ་བ་དང་། བལྟམས་པ་དང་། འདོད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང་། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང་། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ནང་དུ་གཤེགས་པ་དང་། དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་དང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་། 4-206 ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལ

【現代漢語翻譯】並且不住于任何一方，爲了證悟輪迴與涅槃無二之義。因此，因為具有自主，可以隨心所欲地行事，所以有漏之法也能轉變為無漏之法。因為對輪迴和涅槃沒有取捨執著，所以輪迴本身就是涅槃。境地已經轉變，隨心所欲即是解脫。輪迴與涅槃，何時知曉二者平等？那時，爲了那，那即是，輪迴即涅槃。如是說。此外，如來以慈悲為懷，受他人支配而不捨棄輪迴；以證悟無我的殊勝智慧，也不捨棄涅槃。因爲了知在輪迴的實相之外沒有涅槃，所以並非獲得涅槃；因爲了知輪迴的實相顯現即是涅槃，所以也並非未獲得。因此，了知輪迴與涅槃一切皆為平等。因此，輪迴，不是捨棄，也不是不捨棄。因此，涅槃，不是獲得，也不是未獲得。如是說。第八個總義是智慧圓滿，包括三身和五支，以及不混雜等功德。首先，從佛陀的果位——智慧圓滿的殊勝之處，獲得三身。法身是遠離戲論，證悟自性本元，從而對一切法獲得自在。對此，法身即是如來的法身，是能對一切法行使自在的處所。如是說。報身依賴於法身，行持清凈剎土等事業，使大乘菩薩成熟。對此，報身是充滿各種佛陀眷屬壇城，依賴於法身，體驗佛陀的清凈剎土和大乘佛法的受用。如是說。化身通過十二行等事業，主要使聲聞等成熟。化身是依賴於法身，從安住于兜率天開始，經歷降生、誕生、欲樂、出家、前往外道處、苦行、現證菩提。轉法輪等。

【English Translation】 And not abiding in either, for the sake of realizing the meaning of being non-dual from cyclic existence and nirvana. Therefore, because of having autonomy, one can act as one wishes, so that which has outflows transforms into that which is without outflows. Because there is no attachment to taking or rejecting cyclic existence and nirvana, cyclic existence itself is also nirvana. The state has transformed into another, acting as one wishes is liberation. Cyclic existence and nirvana, when is it born to know them as equal? At that time, for that, that is, cyclic existence itself becomes nirvana. Thus it is said. Furthermore, the Thus-Gone-One, being under the power of compassion, does not abandon cyclic existence, and possessing the special wisdom of realizing selflessness, also does not abandon nirvana. Knowing that there is no nirvana apart from the nature of cyclic existence, it is also not obtained, and knowing that the nature of cyclic existence becoming manifest is itself nirvana, it is also not unobtainable, thus knowing all of cyclic existence and nirvana as of one taste. Therefore, cyclic existence, is not abandoning, nor not abandoning. Therefore, nirvana, is not obtaining, nor not obtaining. Thus it is said. The eighth general topic is the perfection of wisdom, which includes the three bodies and the five limbs, as well as qualities such as non-mixture. First, from the excellence of the fruit of Buddhahood, the perfection of wisdom, the three bodies are obtained. The Essence Body (ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ།, dharmakāya, svabhāvakāya, 法身) is free from elaboration, having mastered one's own sphere, and thus wielding power over all phenomena. Regarding this, the Essence Body is the Dharmakāya of the Thus-Gone-One, the place of wielding power over all phenomena. Thus it is said. The Enjoyment Body (ལོངས་སྐུ།, sambhogakāya, 報身) relies on the Dharmakāya and performs actions such as purifying fields, thus maturing the Bodhisattvas of the Great Vehicle. Also, the Enjoyment Body is adorned with various circles of the Buddha's retinue, relying on the Dharmakāya, experiencing the pure Buddha-fields and the enjoyment of the Great Vehicle's Dharma. Thus it is said. The Emanation Body (སྤྲུལ་སྐུ།, nirmāṇakāya, 化身) mainly matures the Hearers and others through the twelve deeds and so forth. The Emanation Body relies on the Dharmakāya, starting from residing in the Joyful Land (兜率天), and then passing away, being born, enjoying desires, renouncing, going among the Tirthikas, practicing austerities, and manifestly awakening to enlightenment. Turning the wheel of Dharma, and so on.

ོ་བསྐོར་བ་དང་། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། །དེས་ན་སྐུ་གསུམ་པོ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོའམ་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་ཆོས་ཀྱི་ སྐུ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་དུས་ནམ་བརྙེས་ན། ཚོགས་གཉིས་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ལམ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བགྲོད་ནས་བསྒོམ་ལམ་གྱི་མཇུག་ཏུ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ ཅད་བཤིག་སྟེ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་པ་ཡིན་ནོ། ། གཉིས་པ་ལ། གནས་གྱུར་དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་གཞི། །གཉིས་མེད་རྟག་པ་བསམ་མི་ཁྱབ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་ཉོན་གྱིས་བསྡུས་པའི་འཁོར་བའི་ཆོས་ སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་དང་བཅས་པ་རྣམས། མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་སུ་གནས་གྱུར་ནས་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ གནས་གྱུར་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་པ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆར་གཏོགས་པའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་ལོག་པ་ན་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་ ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཉེ་བར་གནས་ལ། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་དང་། སུམ་ཅུ་པ་ལས། གནས་ཀྱང་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། ། 4-207 གནས་ངན་ལེན་གཉིས་སྤངས་པས་སོ། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་གནས་གྱུར་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གྱུར་པས་དབང་འབྱོར་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡང་ཐོབ་སྟེ། གཟུགས་ཕུང་གནས་གྱུར་པས་ཞིང་དང་དབྱངས་ དང་མཚན་དཔེ་ལ་སོགས་པ་ལ་དབང་འབྱོར། ཚོར་བས་ཟག་མེད་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱིས་མིང་ཚིག་ཡི་གེའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱིས་སྤྲུལ་བསྒྱུར་དང་འཁོར་དང་ཆོས་བསྡུ་ བ་ལ་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་བཞི་ལ་དབང་འབྱོར་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་དབང་འབྱོར་པ་རྣམ་པ་དུས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་དབང་འབྱོར་པ་ཐོབ་ཅེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔས་ཐོབ་ སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གནས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཞིང་དང་ལུས་དང་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དང་། དབྱངས་མཐའ་ཡས་པ་དང་། སྤྱི་གཙུག་བལྟར་མི་མཐོང་བ་ལ་དབང་འབྱོར་པ་དང་། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ གནས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་ལ་རྒྱ་ཆེ་བའི་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་དབང་འབྱོར་པ་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གནས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མིང་གི་ཚོགས་དང་ཚིག་ གི་ཚོགས་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་དབང་འབྱོར་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གནས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྤྲུལ་པ་དང་། བསྒྱུར་བ་དང་། འཁོར་བསྡུ་བ་དང་། དཀར་པོའི་ཆོས་བསྡུ་བ་ལ་དབང་འབྱོར་པ་དང་། 4-208 རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་གནས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་དང་། མཉམ་པ་ཉིད་དང་། སོ་ས

【現代漢語翻譯】爲了轉法輪和示現究竟涅槃。因此，法身僅僅是三身的自性或特徵。那麼，何時才能獲得呢？當兩種資糧完全圓滿，依次經歷所有道，在修道結束時，以金剛喻定摧毀一切障礙，從而現證菩提。第二，關於『轉依，成為白色之法的所依』：『無二，常恒，不可思議』。第一點是：被一切煩惱所攝持的輪迴之法，以及具有二障及其習氣，通過無分別智慧的力量，轉依成為清凈之法，從而成為自在地駕馭諸法的法身。也就是說，轉依的特徵是，當一切障礙，屬於一切煩惱範疇的他性之自性完全轉變時，便從一切障礙中解脫，自在地駕馭一切法。並且，完全轉變為屬於清凈範疇的他性之自性。』《三十頌》中說：『處亦轉異，舍二習故。』因此，當阿賴耶識轉依成為法身時，也能獲得五種自在：色蘊轉依，從而自在地駕馭剎土、妙音和相好等；受蘊轉依，從而自在地獲得無漏之樂；想蘊轉依，從而自在地駕馭名、句、字之集合的教法；行蘊轉依，從而自在地化現、轉變、攝受眷屬和教法；識蘊轉依，從而自在地獲得四智。那麼，何時能獲得這五種自在，從而自在地駕馭法身呢？簡而言之，通過五種方式獲得：色蘊轉依，從而自在地駕馭剎土、身、相好、無量妙音和無能見頂；受蘊轉依，從而自在地安住于無罪、無量且廣大的安樂之中；想蘊轉依，從而自在地駕馭名之集合、句之集合和字之集合的一切教法；行蘊轉依，從而自在地化現、轉變、攝受眷屬和攝受白色之法；識蘊轉依，從而自在地獲得如鏡智、平等性智、妙觀察智和成所作智。

【English Translation】 For the sake of turning the wheel of Dharma and manifesting the ultimate Nirvana. Therefore, the Dharmakaya is merely the essence or characteristic of the three bodies. When is it attained? When the two accumulations are completely perfected, and all paths are traversed sequentially, at the end of the path of meditation, all obscurations are destroyed by the Vajra-like Samadhi, thereby realizing complete enlightenment. Secondly, regarding 'transformation of the basis, becoming the basis of white Dharma': 'Non-dual, permanent, inconceivable'. The first point is: The Dharma of Samsara, which is encompassed by all afflictions, and which possesses the two obscurations and their habitual tendencies, is transformed into pure Dharma through the power of non-conceptual wisdom, thereby becoming the Dharmakaya that freely controls all Dharmas. That is to say, the characteristic of transformation is that when all obscurations, the nature of other-dependence belonging to the category of all afflictions, is completely transformed, one is liberated from all obscurations and freely controls all Dharmas. And, it is completely transformed into the nature of other-dependence belonging to the category of purity.' The Thirty Verses state: 'The place is also transformed, because the two habitual tendencies are abandoned.' Therefore, when the Alaya consciousness is transformed into the Dharmakaya, one can also attain the five freedoms: the transformation of the form aggregate, thereby freely controlling the Buddha-fields, melodious sounds, and marks and signs; the transformation of the feeling aggregate, thereby freely attaining uncontaminated bliss; the transformation of the perception aggregate, thereby freely controlling the teachings of names, sentences, and collections of letters; the transformation of the mental formation aggregate, thereby freely manifesting, transforming, gathering retinues, and gathering teachings; the transformation of the consciousness aggregate, thereby freely attaining the four wisdoms. When can these five freedoms be attained, thereby freely controlling the Dharmakaya? In short, it is attained through five ways: the transformation of the form aggregate, thereby freely controlling the Buddha-fields, body, marks and signs, infinite melodious sounds, and the invisible crown of the head; the transformation of the feeling aggregate, thereby freely abiding in faultless, immeasurable, and vast bliss; the transformation of the perception aggregate, thereby freely controlling all the teachings of the collection of names, the collection of sentences, and the collection of letters; the transformation of the mental formation aggregate, thereby freely manifesting, transforming, gathering retinues, and gathering white Dharma; The transformation of the consciousness aggregate, thereby freely attaining mirror-like wisdom, equality wisdom, discriminating wisdom, and accomplishing wisdom.

ོར་རྟོག་པ་དང་། བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་འབྱོར་པས་དབང་འབྱོར་བ་ཐོབ་བོ་ཞེས་ སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་རྫོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་བཅུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ཚེ་ལ་དབང་བ་དང་། སེམས་ལ་དབང་བ་དང་། ཡོ་བྱད་ལ་དབང་བ་ དང་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལས་ལ་དབང་བ་དང་། སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། མོས་པ་ལ་དབང་བ་ནི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྨོན་ལམ་ལ་དབང་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་ པར་ཤེས་པ་ལྔས་བསྡུས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་དབང་བ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བ་དང་ཆོས་ལ་དབང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་དངོས་པོར་མེད་པས་ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་དང་། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོར་ཡོད་པས་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ། 4-209 ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་། ལས་ཉོན་གྱིས་འདུས་བྱས་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་སུ་སྣང་བར་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ དང་། གནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ལ། བདག་ཏུ་འཛིན་པས་ཕྱེ་བའི་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐ་དད་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། སྔོན་སློབ་པའི་དུས་ཀྱིས་ལུས་ཐ་དད་པའི་རྗེས་ སུ་འབྲངས་པས་ལུས་ཐ་དད་ལ་བཏགས་པ་དང་། བྱང་སེམས་རྣམས་ཚོགས་ཐ་དད་དུ་བསགས་པ་དགོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་འཕྲིན་ལས་ཐ་དད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་ཐོག་ མ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའམ་སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་མ་བྱས་པའི་བྱང་སེམས་དེ་ཐོག་མར་སངས་རྒྱ་བ་རྒྱུ་མེད་དུ་ཐལ་བས་གཅིག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། དྲི་མ་མེད་པའི་གནས་ཆོས་དབྱིངས་ལ་དབྱེ་ བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐ་དད་དམ་མང་པོའང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་རིམ་པ་ལྟར། གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ དངོས་པོ་མེད་པ་དང་། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་དང་འདུས་བྱས་སུ་སྣང་བར་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་ལ་དབང་འབྱོར་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-210 ཐ་དད་པ་དང་གཅིག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུ་ཚད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོ

【現代漢語翻譯】『通過對所知進行辨別和成就事業的智慧獲得自在，因此獲得自在。』第二種自在是：依賴於六波羅蜜多的圓滿，將獲得十種自在。即：對於壽命的自在、對於心識的自在、對於資具的自在，是因為佈施波羅蜜多圓滿的緣故。對於業的自在、對於生的自在，是因為持戒波羅蜜多圓滿的緣故。對於信解的自在，是因為忍辱波羅蜜多圓滿的緣故。對於愿的自在，是因為精進波羅蜜多圓滿的緣故。對於以五種神通所攝的幻化的自在，是因為禪定波羅蜜多圓滿的緣故。對於智慧的自在和對於法的自在，是因為智慧波羅蜜多圓滿的緣故。第三種自在是：在二元對立中，一切法因為由遍計所執而無實有，所以不是存在的體性；又因為由空性所顯現的體性而存在，所以不是不存在的體性。因此，不是存在與不存在二元對立的體性。雖然由業和煩惱所造作，但普遍顯現為非造作，因此不是造作與非造作二元對立的體性。法性的界限不是不同的，因為執著于自我的相續不是不同的，所以也不是不同的。由於先前學習時跟隨不同的身體，因此被認為是不同的身體；菩薩們積累不同的資糧是沒有必要的；諸佛的事業是不同的；佛有初始，或者未曾侍奉佛的菩薩最初成佛，這會導致無因的過失，所以也不是相同的。因為無垢的法性界限沒有分別，所以也不是不同或眾多。這些也依次是：二元對立的體性，不是存在與不存在二元對立的體性，因為一切法的體性是無實有的，而空性的體性是實有的。不是造作與非造作二元對立的體性是：對於由業和煩惱所顯現的非造作和造作具有自在的緣故。不是不同與相同二元對立的體性是：諸佛的處所不是不同的，無量之因是圓滿的。

【English Translation】 'Freedom is attained by mastering the wisdom of discerning what is to be known and accomplishing actions, hence freedom is attained.' The second is: depending on the perfection of the six pāramitās (perfections), one will attain the ten freedoms. Namely: freedom over life, freedom over mind, and freedom over resources, because of the complete perfection of generosity pāramitā. Freedom over actions and freedom over birth are because of the complete perfection of discipline pāramitā. Freedom over aspiration is because of the complete perfection of patience pāramitā. Freedom over prayers is because of the complete perfection of diligence pāramitā. Freedom over magical powers, which are gathered by the five abhijñās (superknowledges), is because of the complete perfection of meditation pāramitā. Freedom over wisdom and freedom over dharma are because of the complete perfection of wisdom pāramitā. The third is: in non-duality, all dharmas (phenomena) are not real due to being objects of imputation, so they are not the nature of existence; and because they exist as the nature of emptiness, they are not the nature of non-existence. Therefore, it is not the nature of duality between existence and non-existence. Although conditioned by karma and afflictions, it universally appears as unconditioned, so it is not the nature of duality between conditioned and unconditioned. The realm of dharmadhātu (the sphere of reality) is not different, and because the continuums grasped as self are not different, it is also not different. Because following different bodies during the time of previous learning, they are labeled as different bodies; it would be unnecessary for Bodhisattvas to accumulate different collections; the activities of all Buddhas would be different; the Buddhas would have a beginning, or the Bodhisattva who has not served the Buddhas would become a Buddha initially, which would lead to the fault of being without a cause, so it is also not the same. Because the stainless realm of dharmadhātu has no distinctions, it is also not different or many. These are also, in order: the nature of non-duality is not the nature of duality between existence and non-existence, because the nature of all dharmas is unreal, and the nature of emptiness is real. The nature of non-duality between conditioned and unconditioned is: because of having mastery over universally showing what is not manifestly conditioned and conditioned by karma and afflictions. The nature of non-duality between difference and sameness is: the places of all Buddhas are not different, and the immeasurable cause is complete.

གས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཚིགས་ སུ་བཅད་པ། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །གནས་ལ་ཐ་དད་ཡོད་མ་ཡིན། །སྔོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པས་ན། །དེ་ལ་གདགས་པས་ཐ་དད་འབྱེད། །ཐ་དད་རིགས་ཕྱིར་དོན་མེད་ཕྱིར། །ཀུན་ཕྱིར་ ཐོག་མ་མེད་པའི་ཕྱིར། །དྲི་མེད་གནས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་གཅིག་མིན་མང་པོའང་མིན། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ་དུས་རྟག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་མ་ གཡོས་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་སྨོན་ལམ་ཟད་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་ཅན་མ་ལུས་པ་མྱང་འདས་ལ་འགོད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱི་བར་དུ་མཛད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། དེ་དག་གིས་བརྟེན་དགོངས་པ་དང་། །འཕྲིན་ལས་དག་ནི་མཉམ་པ་ཉིད། །རང་བཞིན་དང་ནི་ རྒྱུན་མི་ཆད། །རྒྱུན་གྱིས་དེ་དག་རྟག་པ་ཉིད། །ཅེས་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དང་། སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་དང་། བྱ་བ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། ། 4-211 ལྔ་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་བརྙེས་པས། སངས་རྒྱས་ཉིད་ལས་གཞན་པ་སུས་ཀྱང་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་མཐའ་དག་དཔག་པར་མི་ནུས་ཤིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེ་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ན་དཔེ་མེད་པ་དང་། རྟོག་གེའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་དང་། སློབ་དཔོན་མ་ ཏི་ཙི་ཏྲས། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཁྱོད་འདྲས་མཁྱེན། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་གཞན་མི་འདྲ་བས། །དེ་འདྲ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་མ་འདྲེས་ ལ་སོགས་པ་ནི། ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སྡེ་ཚན་ཉེར་གཅིག་སྟེ། དེ་དག་གི་སྡོམ་ནི། ཚད་མེད་རྣམ་ཐར་ཟིལ་གནོན་དང་། །ཟད་པར་དང་ནི་ཉོན་མོངས་མེད། །བསམ་ ཤེས་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག །མངོན་ཤེས་མཚན་དཔེ་ཡོངས་དག་དང་། །སྟོབས་དང་མི་འཇིག་དྲན་ཉེར་དང་། །བསྲུང་མེད་བསྙེལ་མེད་བག་ཆགས་བཅོམ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་དང་མ་འདྲེས་ཆོས། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་དང་ཕར་ཕྱིན་ ནོ། །ཞེས་པ་འདི་རྣམས་ཕལ་ཆེར་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་ལ། མཐའ་དག་རྟོགས་པར་འདོད་པས་གཞུང་གཞན་ནས་བཙལ་བར་བྱའོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གྲུབ་མཐའ་འདི་ཞིབ་ཏུ་ཤེས་པར་འདོད་ན་བྱམས་ཆོས་བར་པ་གསུམ་རྗེས་འབྲངས་དང་བཅས་པ་དང་། 4-212 ཁྱད་པར་ཐེག་བསྡུས་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་དྲངས་པའི་ལུང་གི་ཁུངས་གསལ་ཁ་མ་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཐེག་བསྡུས་ཀྱི་ལུང་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཙམ་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་བཤད་ ཟིན་ཏོ།

【現代漢語翻譯】因為沒有執著于自我的緣故。這裡有一段偈頌：'因為沒有執著于自我，所以在處所上沒有差別。由於追隨先前的（願力），因此依此施設差別。因為差別種類和無意義的緣故，爲了所有（眾生）和無始的緣故，在無垢的處所沒有分別的緣故，所以佛不是一個也不是多個。'第四點是：法身是常恒的，因為總是安住於法界，對於真如沒有變異的緣故；因為大悲心持續不斷，所以誓願沒有窮盡的緣故；因為發起將所有眾生安置於涅槃的意樂，所以在所有眾生證得涅槃之前，事業圓滿的緣故。《寶性論》中說：'依靠這些意樂和事業都是平等的，自性和持續不斷，通過持續這些是常恒的。'以及，因為真如完全清凈的體性，和先前願力的力量，以及事業沒有完全圓滿的緣故。第五點是：如來證得了不可思議的境界，除了佛陀之外，任何人都無法衡量其所有功德，是不可思議的。如是說：'真如完全清凈，是各自自己所能證知的，在世間沒有比喻，不是思辨的對境。'學誠大師Matīcitra說：'您是如何親自了知的？您是如何被與您相似者了知的？您是如何被與您不同者了知的？向如此的您頂禮！'第三個是不混雜等：無量等的佛陀功德有二十一個類別，它們的總括是：'無量、解脫、勝伏，窮盡和沒有煩惱，思考、了知、各自正確了知，神通、妙相完全清凈，力量和無畏、正念和近念，無守護、無遺忘、習氣摧毀，大悲和不混雜法，一切種智和波羅蜜多。'這些大部分已經在前面講過了，想要完全瞭解的，應當從其他論典中尋找。如果想要詳細瞭解瑜伽行派的宗義，應當學習慈氏五論中的《辨中邊論》、《辨法法性論》、《大乘經莊嚴論》及其相關的論典，特別是要閱讀《攝大乘論》。這裡引用的沒有明確說明出處的經文，也都是《攝大乘論》的經文。通過這些，唯識宗的宗義的建立就講完了。

【English Translation】 Because there is no clinging to self. Here is a verse: 'Because there is no clinging to self, there is no difference in location. Because of following previous (vows), differences are thus designated. Because of different kinds and meaninglessness, for the sake of all (beings) and beginninglessness, because there is no distinction in the stainless place, therefore the Buddha is neither one nor many.' The fourth point is: the Dharmakāya (法身, Dharma-kāya) is eternal, because it always abides in the Dharmadhātu (法界, Dharma-dhātu), and there is no change in Suchness (真如, Tathātā); because great compassion is continuous, so vows are inexhaustible; because of generating the intention to place all sentient beings in Nirvāṇa (涅槃), the activity is completed until all sentient beings attain Nirvāṇa. The Ratnagotravibhāga (寶性論) says: 'Relying on these intentions and activities are equal, nature and continuous, through continuity these are eternal.' And, because of the nature of Suchness being completely pure, and the power of previous vows, and because the activity is not completely fulfilled. The fifth point is: the Tathāgata (如來) has attained an inconceivable state, and no one other than the Buddha can measure all of its qualities, it is inconceivable. It is said: 'Suchness is completely pure, it is to be realized by each individual, there is no analogy in the world, it is not an object of speculation.' Master Matīcitra (學誠大師) said: 'How do you know yourself? How are you known by those similar to you? How are you known by those different from you? I prostrate to you as such!' The third is non-mixture, etc.: the Buddha's qualities of immeasurable, etc., are twenty-one categories, their summary is: 'Immeasurable, liberation, subjugation, exhaustion and no afflictions, thinking, knowing, each correctly knowing, supernormal powers, excellent marks completely pure, power and fearlessness, mindfulness and close mindfulness, unguarded, unforgotten, habitual tendencies destroyed, great compassion and unmixed Dharma, all-knowing and pāramitā (波羅蜜多).' Most of these have been discussed above, and those who want to fully understand should seek from other treatises. If you want to understand the Yogācāra (瑜伽行派) school's tenets in detail, you should study the three middle treatises of Maitreya's teachings, the Madhyāntavibhāga (辨中邊論), the Dharmadharmatāvibhāga (辨法法性論), the Mahāyānasaṃgraha (攝大乘論) and their related treatises, especially the Mahāyānasaṃgraha. The scriptures cited here that do not explicitly state the source are also scriptures from the Mahāyānasaṃgraha. Through these, the establishment of the tenets of the Cittamātra (唯識宗) school is completed.

།འདིར་སྨྲས་པ། རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་མགོན་པོ་ཡི། །གསུང་རབ་གསུང་གི་བསྟན་བཅོས་བྱམས་པའི་ཆོས། །རྗེས་བཞུགས་རྗེས་འབྲངས་གཞུང་ལུགས་རྟོགས་འདོད་རྣམས། །སེམས་ཙམ་སེམས་པའི་གྲུབ་མཐའི་བཅུད་འདི་ ལོངས། །བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ།། །། ༄། །དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའ་། ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན་པ། སྤྱི་དོན་བཞི་པ་དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ ནི། དེ་ལྟར་དངོས་སྨྲའི་ཐེམ་སྐས་ལ་བརྟེན་ནས། །མཐའ་བྲལ་དབུ་མའི་ཁང་བཟང་དེར་འཇུག་བྱ། །དེ་ལ་སྔ་མའི་ལོག་རྟོག་དགག་པ་ནི། །རང་རིག་རང་གསལ་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ། །ཡོད་ཅེས་སྨྲ་ བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདོད་ན། །སྒྲོ་བཏགས་ཚུལ་ལས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས། །ཡོད་པ་མིན་ཕྱིར་ཀུན་བརྟགས་ལས་མ་འདས། །དམ་པའི་དོན་དུ་ཡོད་ན་ཡོད་པའི་མཐར། །ལྷུང་ཕྱིར་མཐའ་བྲལ་དབུ་མའི་ལམ་ མིན་གྱུར། །གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཀྱང་མེད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། །མེད་པའི་མཐར་ལྷུང་ཞེ་ན་ཁོ་བོ་ཅག །ཀུན་རྫོབ་ཇི་ལྟར་སྣང་ཙམ་དོན་དམ་དུ། །གང་དུའང་འདོད་པ་མེད་པས་སྐྱོན་ཡོད་མིན། །ཡོངས་གྲུབ་སྤྲོས་བྲལ་གཞན་དབང་ལ་ཡོད་ན། ། 4-213 དེ་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ཟློག་མི་ནུས། །སྐད་ཅིག་ཙམ་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ཅེ་ན། །དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་ཡོད་མེད་བརྟག །མེད་ན་སྔ་ཕྱིའི་བར་དུ་མི་གནས་འགྱུར། །ཡོད་ན་ཡོད་པ་ རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་ལྟོས། །གཞན་དུ་མེད་པ་ཉིད་དམ་རྟག་པར་འགྱུར། །སྔ་མ་ལྟར་ན་རྩ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཉམས། །རྟག་པ་ཡིན་ན་གནས་གྱུར་འདོད་པ་འགལ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་ཞེ་ན་རི་རྭ་ ལའང་། །གནས་གྱུར་ཡོད་པར་གྱུར་ཞེས་ཅིས་མི་མཚུངས། །རང་བཞིན་ཡོད་པ་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ན། །གང་ཞིག་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་མ་སྐྱེས། །དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་ཡོད་མ་ཡིན། །རྐྱེན་ལ་རག་ ལས་གང་དེ་སྟོང་པ་ཉིད། །གང་གིས་སྟོང་ཉིད་ཤེས་དེ་བག་ཡོད་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཕྱིར་ན་ཡོད་པ་འཐད་མ་ཡིན། །རང་ལུགས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་རྣམ་གཞག་ལ། །འགའ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པའི་བདེན་ རྫུན་དང་། །མཐུན་པར་ཡང་དག་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་འདོད། །གཞན་དག་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་བྱའི་གཞི་ལྔར་འབྱེད། །འགའ་ལས་དངོས་ཀུན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་བསྟན། །ཁ་ཅིག་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་རྣམ་བཅས་འདོད། །ཕལ་ཆེར་ ཕྱི་ནང་ཆོས་ཀུན་རྨི་ལམ་ལྟར། །སེམས་ཉིད་བག་ཆགས་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བར་བཞེད། །དེ་སོགས་ཀུན་རྫོབ་འདོད་ཚུལ་མང་ན་ཡང་། །དམ་པའི་དོན་ལ་མི་མཐུན་འགའ་མེད་དེ། །ཀུན་ཀྱང་རང་རང་ལུགས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི། ། 4-214 བདེན་པར་བཏགས་པའི་བཏགས་དོན་རིགས་པ་ཡིས། །དཔྱད་ཅིང་བཙལ་བས་ཅི་ཡང་མ་རྙེད་པ། །དེ་ལ་དམ་པའི་དོན་གྱི་བདེ

【現代漢語翻譯】在此陳述：勝者的化身彌龐怙主（Mipham Gonpo）的，經藏言教慈氏之法（Maitreya's Dharma），追隨者、信徒，欲領悟其宗義者，請享用唯識宗（Cittamatra）的精髓。這是過渡時期的偈頌。中觀宗（Madhyamaka）的宗義，以偈頌形式簡要闡述。第四個總義是闡述中觀宗的宗義，分為兩部分：以偈頌形式簡要闡述，以及詳細闡述其含義。第一部分是：如此依賴實事論者的階梯，進入遠離邊見的中觀殿堂。其中，駁斥先前的錯誤觀點是：『自證自明之識是剎那生滅的』。如果認為這是世俗諦（Samvriti-satya），由於是假立之法，而非自性所生，因此未超出遍計所執（Parikalpita）。如果勝義諦（Paramartha-satya）中存在，則會墮入有邊，因此不是遠離邊見的中觀之道。如果你們也因為認為不存在，而墮入無邊，那麼我們，在世俗諦中如何顯現，在勝義諦中，都不執著，因此沒有過失。如果圓成實（Parinishpanna）在依他起（Paratantra）上存在，就無法阻止對其存在的執著。如果認為僅僅剎那間真實存在，那麼對其生滅等進行觀察。如果不存在，則前後之間無法持續存在而變化。如果存在，則存在依賴於因和緣。否則就會不存在或者恒常。如果如前者，則根本的宗義就會崩潰。如果是恒常，則與所承認的變化相矛盾。如果說是世俗諦中變化，那麼如同兔角，為何不能說也存在變化呢？如果自性存在依賴於因緣，那麼從因緣所生的事物就是未生的。對其而言，不存在出生的自性。依賴於緣起的事物即是空性（Sunyata）。誰瞭解空性，誰就是謹慎之人。因此，存在是不合理的。關於自宗世俗諦的建立，有些人認為與世間名言的真假，相符的才是真實和虛假的世俗諦。其他人將世俗諦分為五種所知的基礎。有些人將一切事物顯示為如幻如化。有些人認為有境和所境具有能取和所取。大多數人認為內外一切法如夢幻一般，是心性習氣迷惑的顯現。雖然如此等等對世俗諦的觀點眾多，但在勝義諦上沒有絲毫不同，因為所有人都用各自宗派的世俗諦，以理智分析、尋找真實安立的法，卻一無所獲，這就是勝義諦的真實。

【English Translation】 Here it is said: The regent of the Victorious Ones, Mipham Gonpo, The scriptures and treatises of the Dharma of Maitreya, Those who follow and wish to understand its tenets, May you enjoy the essence of the Cittamatra (Mind-Only) school. This is an intermediate verse. The tenets of the Madhyamaka (Middle Way) school, briefly stated in verses. The fourth general topic is the explanation of the tenets of the Madhyamaka school, which is divided into two parts: a brief statement in verses, and a detailed explanation of its meaning. The first part is: Thus, relying on the ladder of the realists, Enter the mansion of the Madhyamaka, free from extremes. Among these, the refutation of the previous wrong views is: 'Self-awareness and self-illumination of consciousness are momentary.' If it is considered conventional truth (Samvriti-satya), Because it is an imputed phenomenon, not born from its own nature, Therefore, it does not transcend the completely imputed (Parikalpita). If it exists in ultimate truth (Paramartha-satya), it will fall into the extreme of existence, Therefore, it is not the Middle Way free from extremes. If you also fall into the extreme of non-existence because you think it does not exist, then we, How it appears in conventional truth, in ultimate truth, We do not adhere to anything, so there is no fault. If the perfectly established (Parinishpanna) exists on the dependent arising (Paratantra), It is impossible to prevent the clinging to its existence. If it is said to exist truly only for a moment, Then examine its arising and ceasing, etc. If it does not exist, then it will not last and change between the past and the future. If it exists, then existence depends on causes and conditions. Otherwise, it will either not exist or be permanent. If it is like the former, then the fundamental tenets will collapse. If it is permanent, then it contradicts the accepted change. If it is said to change in conventional truth, then like a rabbit's horn, Why can't it be said that there is also change? If self-nature exists depending on causes and conditions, Then what is born from conditions is unborn. For it, there is no nature of birth. What depends on dependent arising is emptiness (Sunyata). Whoever understands emptiness is a cautious person. Therefore, existence is not reasonable. Regarding the establishment of the conventional truth of our own school, Some consider the truth and falsehood of worldly conventions, To be the true and false conventional truths that are in accordance. Others divide conventional truth into five bases of knowable objects. Some show all phenomena as illusory. Some think that the object and the subject have the aspect-holder and the aspected. Most people think that All internal and external phenomena are like dreams, Are the appearances of the mind's habitual confusion. Although there are many such views on conventional truth, There is no difference in ultimate truth, Because everyone uses the conventional truth of their own school, To analyze and search for the truly established phenomena with reason, But nothing is found, This is the truth of ultimate truth.

ན་པ་ཞེས། །མིང་གིས་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་མཐུན་ཕྱིར་རོ། །མདོར་ན་སོ་སྐྱེའི་ བློ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཡེ་ཤེས་བར་གྱི་ཆོས་ཅན་སྣ་ཚོགས་སུ། །སྣང་བ་གང་ཡིན་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་འདུས་བྱས་དངོས་ཉིད་ཕྱིར། །དེ་རྣམས་རང་བཞིན་དོན་དམ་བདེན་པ་ སྟེ། །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་ཀུན་དང་བྲལ་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་ཏེ་མི་བསླུ་བས། །བདེན་པ་གཅིག་པུ་བཤད་ཀྱང་སྐབས་འགར་བཤད། །དེ་ཉིད་དངོས་དང་དངོས་མེད་ཀྱང་མིན་ཏེ། །དངོས་དང་དངོས་ མེད་ལ་སོགས་མཐར་འཛིན་པ། །ཟད་ཅིང་ཞི་བ་མྱ་ངན་འདས་ཞེས་གསུངས། །མྱང་འདས་དབྱིངས་ནི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་ཡང་། །སྲིད་ཞིའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་ཟུང་དུ་འཇུག །འགའ་ཞིག་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་ཞེན་ པ་དང་། །སྟོང་པར་ཞེན་པ་བསལ་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་བསྟན། །དངོས་འཛིན་སྤྱི་དང་སེམས་སུ་འཛིན་པ་ཡང་། །བསལ་ཕྱིར་དབུ་མའི་མདོ་རྣམས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་མདོ་སྡེ་ཀུན་གྱི་ངེས་དོན་ལ། །འགའ་ཡང་ ཁྱད་པར་མེད་ཅེས་བཤད་པའང་ཡོད། །ཅེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྒོ་ནས་དབུ་མ་པའི་གཞུང་ལུགས་མདོར་བསྟན་ནས། ༄། །སྔ་མའི་ལོག་རྟོག་དགག་པ། གཉིས་པ་དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། སྔ་མའི་ལོག་རྟོག་དགག་པ་དང་། །རང་གི་འདོད་པ་བརྗོད་པའོ། ། 4-215 དང་པོ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་དག ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །དེ་ལ་གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལ་ཡོད། །དེ་ལ་ཡང་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །སྟོང་པ་མ་ཡིན་མི་ སྟོང་མིན། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཐམས་ཅད་བཤད། །ཡོད་པས་མེད་པས་ཡོད་པས་ན། །དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས་གཞན་དབང་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་ལ། ཀུན་བརྟགས་ནི་གདོད་ མ་ནས་མེད་པས་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་གཞན་དབང་སེམས་སྐད་ཅིག་མ་རང་རིག་རང་གསལ་ཆ་མེད་ཀྱི་དངོས་པོར་གདོད་མ་ནས་ཡོད་པ་ནི་ཡོངས་གྲུབ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ ཡོད་མེད་ལས་འདས་ཤིང་བདེན་པར་ཡོད་པས་དབུ་མའོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། གཞན་གྱི་དབང་ཡོད་པ་དེ་དམ་པར་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་ན་སྒྲོ་བཏགས་ པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་པ་ལས། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་ལས་མ་འདས་ལ། གལ་ཏེ་དེ་དོན་དམ་པར་ཡོད་ན་ཡོད་པའི་མཐར་ལྷུང་བའི་ཕྱིར་དབུ་མའི་ ལམ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཡོད་དང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་གཉིས་ཀ་མཐའ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །འོ་ན་ཁྱེད་ཀྱང་དོན་དམ་དུ་མེད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་མེད་པའི་མཐར་ལྷུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། 4-216 ཁོ་བོ་ཅག་དོན་དམ་པར་དགག་བྱ་ཡོད་པ་མ་གྲུབ་པས་དེ་བཀག་པའི་བཀག་པའང་མི་འདོད་དོ། །འོ་ན་གང་དུ་འདོད་ཅེ་ན། ཁོ་བོ་ཅག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དེ་

【現代漢語翻譯】被稱為『那波』（Nāpa），僅僅是因為名稱上的相似性。總而言之，從凡夫俗子的心識到佛陀的智慧，顯現的各種法，都是世俗諦，因為它們是由因和緣聚合而成的有為法。那些自性，才是勝義諦的真理，因為它們遠離生等一切現象。那是不依賴於他者，不欺騙的，雖然有時只說一個真理。那既不是實有也不是非有，執著于實有和非有等極端，終將耗盡並寂滅，這被稱為涅槃。涅槃的境界雖然遠離戲論，卻不住于輪迴和寂滅的任何一邊，而是二者的結合。有些人執著于外境，爲了消除對空性的執著，才宣說了唯識。爲了消除對實有和對心識的執著，才宣說了中觀的經文。因此，所有大乘經典的究竟意義，沒有任何差別，這是已經闡述過的。以上以偈頌的形式簡要地闡述了中觀派的理論。駁斥先前的錯誤觀點。第二部分，詳細解釋其含義，包括：駁斥先前的錯誤觀點和闡述自己的觀點。首先是駁斥：唯識宗認為，存在非真實的遍計所執，其中不存在二取，但存在空性，並且空性中也存在遍計所執。非空亦非不空，因此闡述了一切。因為有、無和有，這就是中觀之道。他們認為，依他起是自性存在的，而遍計所執從一開始就不存在，因此依他起空于遍計所執。剎那生滅的自明自顯的無分心識，從一開始就存在，這是圓成實性的勝義諦。它超越了有和無，真實存在，所以是中觀。這是不合理的。如果依他起是勝義存在的，那麼它要麼是勝義存在，要麼是世俗存在。如果是世俗存在，那麼它就是以假立的方式存在，而不是以自性存在，因此沒有超出遍計所執的範疇。如果它是勝義存在，那麼就墮入了有邊的極端，因此不是中觀之道。《三摩地王經》中說：『有和無，這二者都是極端。』如果你們也認為勝義中不存在，那麼你們也會墮入無邊的極端，不是嗎？我們並不認為勝義中存在需要否定的事物，因此也不認為存在對它的否定。那麼你們認為存在於哪裡呢？我們認為在世俗中，事物是如何存在的，我們就如何看待它。

【English Translation】 It is called 'Nāpa' merely because of the similarity in name. In short, from the minds of ordinary beings to the wisdom of the Buddhas, whatever appears as various phenomena are all relative truths, because they are conditioned phenomena arising from causes and conditions. Those natures are the ultimate truth of reality, because they are free from all phenomena such as birth. That is not dependent on others and does not deceive, although sometimes only one truth is spoken. That is neither existent nor non-existent, clinging to extremes such as existence and non-existence, will eventually be exhausted and pacified, which is called Nirvana. The realm of Nirvana, although free from elaboration, does not abide in either Samsara or Nirvana, but combines the two. Some are attached to external objects, and in order to eliminate attachment to emptiness, Mind-Only is taught. In order to eliminate attachment to inherent existence and to the mind, the Madhyamaka sutras are taught. Therefore, there is no difference in the definitive meaning of all Mahayana sutras, this has been explained. The above briefly explains the Madhyamaka theory in verse form. Refuting previous wrong views. The second part, explaining its meaning in detail, includes: refuting previous wrong views and stating one's own views. First is the refutation: The Mind-Only school believes that there is a non-real conceptual construction, in which there is no duality, but there is emptiness, and in emptiness there is also conceptual construction. Neither empty nor not empty, therefore everything is explained. Because of existence, non-existence, and existence, this is the Middle Way. They believe that the dependent nature exists by its own nature, and the conceptual construction does not exist from the beginning, so the dependent nature is empty of conceptual construction. The momentary, self-aware, self-illuminating, indivisible mind exists from the beginning, which is the perfect reality of the ultimate truth. It transcends existence and non-existence and truly exists, so it is the Middle Way. This is unreasonable. If the dependent nature exists ultimately, then it is either ultimately existent or conventionally existent. If it is conventionally existent, then it exists by imputation, not by its own nature, so it does not go beyond the scope of conceptual construction. If it is ultimately existent, then it falls into the extreme of existence, so it is not the Middle Way. The Samadhiraja Sutra says: 'Existence and non-existence, these two are extremes.' If you also believe that there is nothing in the ultimate sense, then you will fall into the extreme of non-existence, won't you? We do not believe that there is anything to be negated in the ultimate sense, so we do not believe that there is a negation of it. Then where do you believe it exists? We believe that in the conventional sense, how things exist is how we see them.

ལྟར་འདོད་ཅིང་སྣང་བ་ལ་སྐུར་བ་མི་འདེབས་པས་ཆད་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་ལ། དེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་མི་འདོད་པས་རྟག་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་ཞིང་། དོན་དམ་པར་གང་དུའང་འདོད་པ་ མེད་པས་མཐའ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བས་དབུ་མའོ། །ཡང་ཁྱེད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་གཞན་གྱི་དབང་ལ་གྲུབ་པས་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ན་བྱེ་སྨྲས་མྱང་འདས་སྟོང་ པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་རྫས་གྲུབ་འདོད་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཡོད་ན། ཁྱེད་རང་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་ཡང་། གང་ཚེ་མི་འཛིན་དེ་ཡི་ཚེ། །ཞེས་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཡོད་ན་ ཇི་ལྟར་མི་འཛིན། དེ་སྐད་ཅིག་མ་ཙམ་དུ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པར་འདོད་ན་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆ་གསུམ་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ན་སྔ་ཕྱིའི་བར་ན་མི་གནས་པར་ཐལ། དེ་ འདོད་ན་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །ཡོད་ན་དེ་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་སམ་མི་ལྟོས། མི་ལྟོས་ན་མེད་པའམ་རྟག་པར་འགྱུར་ལ། སྔ་མ་ལྟར་ན་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་དང་འགལ་ཞིང་། 4-217 ཕྱི་མ་ལྟར་ན་གནས་གྱུར་འདོད་པ་དང་འགལ་ཏེ། རྟག་བརྟན་དུ་ཡོད་ན་གནས་གྱུར་པ་མི་འཐད་ལ། གནས་གྱུར་ངོ་བོར་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མི་འཐད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་། གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ ཉིད་ཡོད་ན། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་གཞན་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །མ་ཡིན་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གནས་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། འོ་ན་བདག་དང་རི་རྭ་ལ་སོགས་པའང་གནས་འགྱུར་བར་ཐལ་ལོ། ། དེ་འཇིག་རྟེན་ནའང་མེད་དོ་སྙམ་ན། འོ་ན་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་མ་སྐྱེལ་ཅིག ཡང་དེ་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་བདེན་པར་ གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དབུ་མ་ལས། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་གྱུར་པ་ཡི། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་ཞེས་བྱ། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་རུང་བར་འགྱུར། །ངོ་བོ་ ཉིད་ནི་བཅོས་མིན་དང་། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། ། གཞན་ཡང་དེ་བདག་གམ་གཞན་ནམ་གཉིས་ཀའམ་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའམ། དེ་མ་ཡིན་པ་གང་ལས་སྐྱེ་བརྟགས་ན་སྐྱེ་ བ་མི་འགྲུབ་ལ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་ཡོད་པ་ག་ལ་རིགས་ཏེ། དབུ་མ་ལས། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་ལས་མ་ཡིན་རྒྱུ་མེད་མིན། །དངོས་པོ་གང་དང་གང་རྣམས་ལ། །སྐྱེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། 4-218 ཞེས་དང་། མ་དྲོས་པས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། གང་ཞིག་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་མ་སྐྱེས། །དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་ཡོད་མ་ཡིན། །རྐྱེན་ལ་རག་ལས་གང་དེ་སྟོང་པ་ཉིད། །གང་གིས་སྟོང་ཉིད་ ཤེས་དེ་བག་ཡོད་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེ་ནི་རྒྱུ་ལ་དཔྱད་ནས་དངོས་པོ་ཀུན་མཐའ་བཞི་པོ་གང་རུང་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་འགོག་པ་རྡོ་རྗེ་ཟེགས་མའི་གཏན་ཚིགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཡོངས་ གྲུབ་དོན་དམ་པར་ཡོད་ན་གཅིག་ཏུ་ཡ

【現代漢語翻譯】如果認為現象是實有的，那就落入了斷見邊；如果不認為它是自性存在的，那就從常見邊中解脫出來；如果對任何事物都不執著，那就從一切邊見中解脫出來，這就是中道。此外，你們所說的『圓成實性，離戲論』，如果是依他起性而存在，那麼就和分別說部所說的『涅槃是空性』，並認為它是實有存在就沒有區別了。你們唯識宗不也認為：『當不執著時，即是彼時』嗎？如果這樣認為，又怎麼會不執著呢？如果認為它僅僅在剎那間是真實存在的，那麼它有生等三相嗎？如果沒有，那就意味著它在前後之間不會存在。如果承認有，那就不是剎那了。如果有，那麼它依賴因緣嗎？如果不依賴，那就會變成不存在或者恒常。如果像前者那樣，就和自己的宗義相違背；如果像後者那樣，就和安立轉變相違背，如果恒常存在，那麼安立轉變就不合理；如果安立轉變在本體上是真實存在的，那也是不合理的。就像《中觀根本慧論》所說：『如果自性存在，怎麼可能會改變呢？』如果說不是這樣，只是在世俗層面安立轉變，那麼我和石女兒等也應該會轉變了。如果認為世間上沒有這種現象，那麼就不要損害世間共許的現象。如果認為它是依賴因緣的事物，那麼它就不是真實存在的。正如《中論》所說：『從因緣所生法，自性即是作，自性是作者，云何會有之？自性非作者，不待異法成。』此外，如果分析它是從自生、從他生、從共生、還是從無因生，那麼生就不會成立。沒有生，又怎麼會有存在呢？正如《中論》所說：『非自非從他，亦非共非無，諸法隨於何，畢竟無所有。』以及《未生怨經》所說：『諸法從緣生，是則無有生，是法無自性，誰當有生者，若從眾緣生，是則無自性，若無自性者，是則無有生。』因此，這是通過分析因，來破斥一切事物從四邊中的任何一邊產生的金剛屑因。此外，如果圓成實性是真實存在的，那麼它就是唯一的。

【English Translation】 If one clings to appearances as real, one falls into the extreme of nihilism; if one does not believe that it exists by its own nature, one is liberated from the extreme of eternalism; if one is not attached to anything, one is liberated from all extremes, and this is the Middle Way. Furthermore, if what you call 'Parinishpanna (圓成實性，consummate nature), free from elaboration' exists by dependence on others (paratantra, 依他起性), then it is no different from what the Sautrantikas (分別說部) call 'Nirvana is emptiness,' and believing that it is substantially existent. Don't you, the Yogacarins (唯識宗), also believe: 'When there is no grasping, that is the time'? If you believe this, how can there be no grasping? If you believe that it is truly existent only for a moment, then does it have the three characteristics of arising, etc.? If it does not, then it implies that it does not exist between the past and the future. If you admit that it does, then it is not momentary. If it exists, then does it depend on causes and conditions? If it does not depend, then it will become non-existent or eternal. If it is like the former, it contradicts your own tenets; if it is like the latter, it contradicts the establishment of transformation, because if it is eternally existent, then the establishment of transformation is not reasonable; if the establishment of transformation is truly existent in its essence, then it is also not reasonable. As the Mulamadhyamakakarika (中觀根本慧論) says: 'If essence exists, how can it change?' If you say that it is not so, but that transformation is established on the conventional level, then I and the barren woman's horn, etc., should also transform. If you think that there is no such phenomenon in the world, then do not harm the phenomena that are commonly accepted in the world. If you think that it is a thing that depends on causes and conditions, then it will not be truly existent. As the Mulamadhyamakakarika (中論) says: 'That which arises from causes and conditions, its nature is made, its nature is the maker, how can it exist? Nature is not the maker, it does not depend on other dharmas to be accomplished.' Furthermore, if we analyze whether it arises from itself, from others, from both, or from neither, then arising will not be established. If there is no arising, how can there be existence? As the Mulamadhyamakakarika (中論) says: 'Not from itself, not from others, not from both, not from neither, for all dharmas, there is ultimately nothing.' And as the Akshayamatinirdesa Sutra (未生怨經) says: 'All dharmas arise from conditions, therefore there is no arising, this dharma has no self-nature, who should have arising? If it arises from many conditions, then it has no self-nature, if it has no self-nature, then there is no arising.' Therefore, this is the Vajra Splinter Reason (金剛屑因), which refutes the belief that all things arise from any of the four extremes by analyzing the cause. Furthermore, if the Parinishpanna (圓成實性) is truly existent, then it is one.

ོད་དམ་དུ་མར་ཡོད། དཔྱད་ན་ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་སྟེ་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། གཅིག་དང་དུ་མའི་རང་བཞིན་དང་། །བྲལ་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་པདྨ་ བཞིན། །ཞེས་ཏེ། ངོ་བོ་ལ་དཔྱད་ནས་མི་སྟོང་པ་འགོག་པ་གཅིག་དུ་བྲལ་ལོ། །གཞན་ཡང་དོན་དམ་ངོ་བོས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མི་རིགས་ལ། དེ་འདོད་ན་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་ མི་རིགས་ཏེ། སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་ལས། ཡོད་པ་ཡོད་ཕྱིར་སྐྱེ་མེད་དེ། །མེད་པ་མེད་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མིན། །ཞེས་ཏེ། འབྲས་བུ་ལ་དཔྱད་ནས་ཡོད་པ་འགོག་པ་ཡོད་མེད་སྐྱེ་འགོག་གོ །གཞན་ ཡང་ཆོས་གང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་དེ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ་སྒྱུ་མའི་སྣང་བ་བཞིན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ཙམ་སྟེ། དབུ་མ་ལས། གང་ཕྱིར་རྟེན་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། ། 4-219 ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། །དེ་ཕྱིར་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཏེ་འགལ་ཟླ་བསྒྲུབས་ནས་བདེན་དངོས་འགོག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དཔྱོད་པ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གཏན་ ཚིགས་སོ། །གལ་ཏེ་དངོས་པོ་དང་མི་གཏོང་བ་བདེན་པར་མེད་ན་དངོས་མེད་དང་སྟོང་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། དེ་ཕྱིར་དངོས་པོ་བརྫུན་ པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡིས་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །ཞེས་དང་། གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །ཞེས་ སོ། ། ༄། །འདོད་པ་བརྗོད་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ། གཉིས་པ་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། འཇིག་རྟེན་གྲགས་སྡེ་བྱེ་སྨྲ་དང་མཚུངས་སྒྱུ་མ་པ། །མདོ་སྡེ་སྤྱོད་དང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མའོ། །དང་པོ་ནི། འཇུག་ པ་དང་བདེན་གཉིས་མཁན་པོའི་བཞེད་པ་སྟེ། སྔ་མས་བཤད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ནི། མ་རིག་པའམ་བདེན་འཛིན་གྱིས་བསླད་པ་ཞུགས་པའི་མཐོང་བ་བརྫུན་པས་རྙེད་པའི་རྙེད་དོན་ཏེ། འཇུག་པར། དངོས་ཀུན་ཞེས་དང་བརྫུན་པ་མཐོང་བ་ཡིས། །དངོས་རྙེད་ངོ་བོ་ཞེས་དང་འཛིན་པར་འགྱུར། །མཐོང་བ་བརྫུན་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་གསུངས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མཐོང་བ་བརྫུན་པ་དེ་ལའང་འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པ་དང་བསླད་པའི་དབྱེ་བས་དབང་པོ་གསལ་བ་ལ་སྣང་བ་ཡང་དག་དང་། 4-220 དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་བཞག་པ་དབང་པོ་སྐྱོན་ལྡན་ལ་སྣང་བ་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱ་བ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བ་བརྫུན་པའང་རྣམ་པ་གཉིས་འདོད་དེ། །དབང་པོ་གསལ་དང་དབང་པོ་སྐྱོན་ལྡན་ ནོ། །སྐྱོན་ལྡན་དབང་བཅས་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ནི། །དབང་པོ་ལེགས་འགྱུར་ཤེས་ལྟོས་ལོག་པར་འདོད། །གནོད་པ་མེད་པའི་དབང་པོ་དྲུག་རྣམས་ཀྱིས། །གཟུང་བ་གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱིས

【現代漢語翻譯】是唯一還是眾多呢？如果進行分析，則無法成立，如《集一切善說心要》中所說：『由於遠離一和多的自性，猶如虛空的蓮花。』也就是說，通過分析本體來遮止非空性，即遠離一和多。此外，由於以勝義本體存在，因此不應有生。如果承認這一點，那麼由於未生，因此不應存在。如《七十空性論》中所說：『由於存在而無生，由於不存在而無生。』也就是說，通過分析果來遮止存在，即遮止有無生。此外，任何依賴和緣起的事物，其自性都是空性的，猶如幻象。一切事物都只是依賴和緣起。如《中論》中所說：『因為沒有不依賴緣起的事物，所以沒有不空的事物。』也就是說，通過建立相違來遮止真實存在，即對一切進行分析的依賴緣起之理。如果真實不存在與事物不分離的事物，那麼真實存在非事物和空性嗎？也不是存在，如《入行論》中所說：『因此，由於事物是虛假的，因此它清楚地表明瞭非事物的虛假。』以及『當不存在任何需要檢查的事物時，如何能在智慧面前存在沒有所依的非事物？』第二，陳述宗義，分為二諦，首先是世俗諦。世間共稱部、經部與幻術師相同，隨行經部和瑜伽行中觀派。第一種觀點是《入中論》和二諦論師的觀點，前者所說的世俗諦是：被無明或實執所染污的虛假見解所獲得的對境，如《入中論》中說：『諸法皆是虛妄見，所見之境亦虛妄，故說虛妄即世俗。』虛假見解也分為未被直接錯覺原因所染污和被染污兩種，因此，對於感官清晰者來說，顯現是正確的；對於依賴於此的感官有缺陷者來說，顯現是錯誤的世俗諦。『虛假見解也被認為是兩種：感官清晰和感官有缺陷。有缺陷的感官所知是相對於感官良好轉變的了知而言是顛倒的。』六種無損的感官所取之境，世間...

【English Translation】 Is it one or many? If analyzed, it cannot be established, as it is said in 'Compendium of the Heart of Wisdom': 'Because it is separated from the nature of one and many, like a lotus in the sky.' That is to say, by analyzing the essence, non-emptiness is prevented, that is, separated from one and many. Furthermore, since it exists with the ultimate essence, there should be no birth. If this is admitted, then since it is unborn, it should not exist. As it is said in 'Seventy Stanzas on Emptiness': 'Because it exists, there is no birth; because it does not exist, there is no birth.' That is to say, by analyzing the result, existence is prevented, that is, preventing existence and non-existence from arising. Furthermore, whatever depends and arises is empty of its own nature, like an illusion. All things are merely dependent and arising. As it is said in the 'Middle Way': 'Because there is no phenomenon that does not depend on arising, there is no other phenomenon that is not empty.' That is to say, by establishing contradiction, true existence is prevented, that is, the reason for dependent arising that analyzes everything. If there is no true existence that is inseparable from things, then do non-things and emptiness truly exist? That is also not existence, as it is said in 'Entering the Bodhisattva's Way of Life': 'Therefore, since things are false, it clearly shows the falsity of non-things.' And 'When there is nothing to be examined, how can non-things without support exist before the mind?' Secondly, stating the tenets, divided into two truths, first is the conventional truth. The world-renowned Vaibhashika and Sautrantika are the same as illusionists, those who follow the Sutras and the Yogachara Madhyamaka. The first view is the view of 'Entering the Middle Way' and the teachers of the two truths. The conventional truth stated by the former is: the object obtained by the false view contaminated by ignorance or the clinging to truth, as it is said in 'Entering the Middle Way': 'All things are false views, and the objects seen are also false, so it is said that falsity is conventional.' False views are also divided into those that are not contaminated by immediate causes of delusion and those that are contaminated. Therefore, for those with clear senses, the appearance is correct; for those with defective senses that rely on this, the appearance is the wrong conventional truth. 'False views are also considered to be of two types: clear senses and defective senses. What is known by defective senses is considered to be reversed relative to the knowledge of good sensory transformation.' The objects taken by the six undamaged senses, the world...

་རྟོགས་ཏེ། །འཇིག་རྟེན་ཉིད་ ལས་བདེན་ཡིན་ལྷག་མ་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཉིད་ལས་ལོག་པར་རྣམ་པར་གཞག །ཅེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་གཞིར་བྱ་པ་ལའང་ཡུལ་ཅན་ཡང་ལོག་གཉིས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡུལ་ལའང་བདེན་བརྫུན་གཉིས་ ཡོད་པར་བཞག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་གཞི་ལ་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་ཕྱི་རོལ་པས་བཏགས་པའི་བདག་རྟག་པ་དང་། མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྒྱུ་མའི་རྟ་གླང་དང་། རབ་ རིབ་ཅན་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་དག་ལའང་སྣང་ལོག་དང་བཏགས་ལོག་གཉིས་ལས། གཉིས་ཀ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཡིན་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་ པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མི་ཤེས་གཉིད་ཀྱིས་རབ་བསྐྱོད་མུ་སྟེགས་ཅན། །རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་བཏགས་པ་དང་། །སྒྱུ་མ་སྨིག་རྒྱུ་སོགས་ལ་བཏགས་པ་གང་། །དེ་དག་འཇིག་རྟེན་ལས་ཀྱང་ཡོད་མིན་ཉིད། ། 4-221 ཅེས་སོ། །ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཚན་གཞི་ནི། འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་བློ་ལྷན་སྐྱེས་ལ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་དེ་དང་དེར་སྣང་བའི་ཆ་ དང་། དེ་དང་དེར་བདེན་པར་འཛིན་པའི་ཆ་སྟེ་གཉིས་ཡོད་ལ། གཉིས་ཀ་འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བའི་ལུགས་ལ་དོན་དམ་པ་ཡིན་ཡང་། གསུང་རབ་ལས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་བཞག་པ་ནི་འཕགས་པའི་ གཟིགས་པ་ལས་ལོག་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བཞག་སྟེ། དེ་སྐད་དུ། གཏི་མུག་རང་བཞིན་བསྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་ པར་སྣང་དེ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ངར་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱིས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྟེང་དུ་ཡོད་ པར་བཟུང་པའི་ང་ཙམ་དང་། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོག་པ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མྱུ་གུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའམ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་གཟུང་བྱ་ལྟ་བུ་དང་། རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་ པ་ལ་མྱུ་གུར་བདེན་པར་སྣང་བ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་གཟུང་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-222 དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་གང་ཡིན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང་། དེ་གང་ཡིན་འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་མི་དགོས་ཤིང་། སྔ་མ་དེ་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པས་ཀྱང་མ་ཁྱབ་ལ། ཕྱི་མ་ ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་རྟོགས་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཐ་སྙད་བདེན་པ་ཡིན་པས་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་ཡོད་དགོས་ལ། ཡོད་པ་དེའང་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུ་ཡོད་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་བརྟགས་ན་འཇིག་ རྟེན་པའི་ཕྱིར། མ་བརྟགས་པ

【現代漢語翻譯】認識到，從世俗本身來說是真實的，其餘的則是從世俗本身顛倒地建立。』因此，即使以世俗的觀點為基礎，由於能境也有正確和顛倒兩種，所以境也被認為有真假兩種。這兩者的例子是，顛倒的世俗是外道所設定的常我，以及四邊的生等，還有幻化的馬牛，以及患有眼翳者所見的毛髮等。在這些之中，也有顯現顛倒和設定顛倒兩種，雖然兩者都是世間所稱的世俗，但並非世間世俗的真諦。如雲：『無知睡眠所擾之外道徒，如實設定之我，以及幻術陽焰等所設定者，彼等亦非世間所有。』真實世俗的例子是，未被暫時錯亂因所染污的普通人與生俱來的心識所顯現的事物。其中也有顯現為彼和彼的部分，以及執著為彼和彼是真實的部分。兩者在世間自喜的觀點中都是勝義諦，但經典中卻被認為是世俗諦，因為它們與聖者的見地相違背，並且是證悟實相的障礙。如是說：『愚昧自性所障故為世俗，其所變現不實似真者，彼為世俗諦，能仁如是說，虛假變現之物乃世俗。』如此，與生俱來的我執在自相續的蘊上執著為存在的我，以及普通人相續中與生俱來的分別念，將種子自然成立或執著為真實的執著方式的所取境，以及在無分別識中顯現為真實的種子等，這些都是世間世俗的真諦，因為它們是未被暫時錯亂因染污的世間人的與生俱來的心識的所取境。因此，凡是世俗，不一定是世俗的真諦；凡是世俗的真諦，也不一定是世間世俗的真諦。前者不一定存在於名言中，而後者是成為證悟勝義諦之方便的名言真諦，因此必須存在於名言中。而這種存在，如果以一和異等方式來觀察，則因為是世間人，所以不觀察。

【English Translation】 Recognizing that, 'from the worldly itself is true, and the rest are established as reversed from the worldly itself.' Therefore, even when based on the worldly view, since there are two types of objects, correct and reversed, the objects are also considered to have two types, true and false. Examples of these two are: the reversed conventional truth is the eternal self posited by outsiders, and the births of the four extremes, as well as illusory horses and cattle, and the hair seen by those with cataracts, etc. Among these, there are two types: reversed appearance and reversed imputation. Although both are merely conventional truths known to the world, they are not the truth of worldly conventional truth. As it is said: 'The non-Buddhist who is agitated by the sleep of ignorance, and who imputes the self as it is, and whatever is imputed to illusions and mirages, etc., these are not even existent in the world.' Examples of the valid conventional truth are: objects that appear to the innate mind of ordinary beings, which are not corrupted by temporary causes of error. Among these, there are the aspect of appearing as this and that, and the aspect of grasping as true in this and that. Both are ultimate truth in the view of worldly self-satisfaction, but they are regarded as conventional truth in the scriptures because they are contrary to the vision of the noble ones and because they are obstacles to seeing suchness. As it is said: 'Because the nature of ignorance obscures, it is conventional truth. That which appears as untrue but true is called conventional truth by the Thus-gone One. Things that have become artificial are conventional.' Thus, the innate self-grasping that grasps the aggregates of one's own continuum as the existing self, and the object of grasping of the innate conceptual thought in the continuum of ordinary beings, which is the way of grasping that grasps the sprout as naturally established or true, and whatever appears as true to non-conceptual consciousness, such as the sprout, are all truths of worldly conventional truth, because they are the objects of the innate mind of worldly beings that are not corrupted by temporary causes of error. Therefore, whatever is conventional truth is not necessarily the truth of conventional truth, and whatever is the truth of conventional truth is not necessarily the truth of worldly conventional truth. The former is not necessarily present in terminology, while the latter is the truth of terminology that becomes a means for realizing ultimate truth, so it must be present in terminology. And if that existence is examined in terms of whether it exists as one or different, etc., it is not examined because it is worldly.

ར་ཁས་བླང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། འཇུག་པར། འཇིག་རྟེན་གྲགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་མ་བརླག་ཅིག །ཅེས་དང་། འགྲེལ་པར་གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་འདི་དེ་ལྟར་རྣམ་ པར་དཔྱད་པ་ན་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། མ་བརྟགས་གྲགས་པར་ཡོད་པས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་པས་རིམ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ ཀྱི་གཏིང་དཔོག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོས་བཤད་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྣང་ཚུལ་ལ་ཞུགས་པའི་བློ་ངོར་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ཙམ་སྟེ་བདེན་གཉིས་ ལས། ཇི་ལྟར་སྣང་བ་འདི་ཁོ་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཅེས་སོ། །དེ་ཡང་སྣང་བ་ལྟར་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡང་དག་དང་། སྣང་ཡང་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པ་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སུ་འདོད་དེ། བདེན་གཉིས་འགྲེལ་པ་ལས། 4-223 ཡང་ཀུན་རྫོབ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་ཏེ། སྣང་དུ་འདྲ་ཡང་དོན་བྱེད་དག །ནུས་པའི་ཕྱིར་དང་མི་ནུས་ཕྱིར། །ཡང་དག་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ནི་དབྱེ་བ་བྱས། །ཤེས་པ་ གསལ་བའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་ཅན་དུ་འདྲ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་དོན་བྱེད་པ་ལ་བསླུ་བ་དང་མི་བསླུ་བ་ཡིན་པར་ངེས་པར་བྱས་ནས། ཆུ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྨིག་རྒྱུ་ལ་ སོགས་པ་དག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཡང་དག་པ་དང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་རྟོགས་སོ། །དངོས་སུ་ནི་གཉིས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མཚུངས་པ་ཁོ་ནའོ། །ཇི་ལྟར་ སྣང་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གནས་སོ། །དོན་བྱེད་པ་ལ་བསླུ་བ་དང་མི་བསླུ་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ཁོ་ན་བཞིན་ཏེ། དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ གཉིས་ཀྱི་མཚན་གཞི་ནི་བཏགས་པས་དབེན་པ། དོན་བྱེད་ནུས་པ། བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ། མཐུན་པར་སྣང་བ་སྟེ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡང་དག་དང་། བཏགས་པས་མ་བདེན་པ་སོགས་ནི་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ སྟེ། བཏགས་པའི་དོན་གྱིས་དབེན་གྱུར་པ། །དངོས་ཙམ་བརྟེན་ནས་གང་སྐྱེས་ཏེ། །ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་ཡང་ལོག་གོ །བསྟན་བཅོས་ལ་གྲགས་པ་ནི་བདེན་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་གཟུང་བྱ་དང་། 4-224 མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་གིས་བཟུང་བའི་མྱུ་གུ་བདེན་མེད་ལྟ་བུ་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་བསྟན་བཅོས་ལ་གྲགས་པའི་ལོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་བོ། ། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྲགས་སྡེ་སྤྱོད་པར་གང་གིས་ཤེས་ཤེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་དོན་བྱེད་པ་ལ་བསླུ་མི་བསླུ་གཉིས་ལ་ཡང་ལོག་གི་ཐ་སྙད་མཛད་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ གྲགས་པ་གཞིར་བྱས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གྲགས་ས

【現代漢語翻譯】應當承認這一點。如《入行論》所說：『莫捨棄世間共稱。』註釋中說：『為何世間的世俗諦，如此分析則不存在，不分析則存在，因此瑜伽士以此次第分析，才能迅速測度真如之深。』阿阇黎耶謝寧波所說的世俗諦的體性，僅僅是顯現於入于顯現方式的心識面前的各種顯現，即二諦中，『如何顯現唯此是，世俗諦。』其中，能如顯現般起作用的是真實的，雖顯現但不能起作用的是虛假的世俗諦。如《二諦論釋》所說：『又世俗分二種，顯現雖相似，以能起作用與不能，分為真實非真實，世俗之差別。』雖然在明瞭的顯現方式上相似，但要確定如顯現般起作用的是欺騙與不欺騙。如水等和海市蜃樓等，世人認為有的是真實的，有的是不真實的。實際上，二者在自性空性上是相同的。如其顯現般存在。在起作用上，欺騙與不欺騙也如其所稱的那樣，這也是因為自性空的緣故。』二者的差別在於，與假立相異，能起作用，依賴而生，顯現一致，具足這四種的是真實的世俗諦；與假立不符等則是虛假的世俗諦。即『與假立之義相異，唯是事物依賴生，當知是真實世俗。』這是世間共稱的真與假。論典中共稱的，如俱生我執的苗芽等，執著實有的執著方式的所執著，以及以了知苗芽等無實的后得智所執著的苗芽無實等，依次是論典中共稱的虛假和真實的世俗諦。如果要知道何時運用世間共稱，當世俗諦如顯現般起作用時，將欺騙與不欺騙二者稱為真假，這是基於世間共稱而說的緣故。

【English Translation】 This should be acknowledged. As it says in the 'Entering the Path': 'Do not abandon worldly conventions.' The commentary states: 'Why is it that the conventional truth of the world, when analyzed in this way, does not exist, but exists when not analyzed? Therefore, yogis, by analyzing in this order, will quickly fathom the depths of suchness.' The characteristic of conventional truth as explained by Acharya Yeshe Nyingpo is merely the various appearances that appear to the mind that engages in appearances, that is, of the two truths, 'Whatever appears, that alone is, conventional truth.' Among these, that which can function as it appears is the valid conventional truth, and that which appears but cannot function is the invalid conventional truth. As it says in the 'Commentary on the Two Truths': 'Again, conventional truth is shown as two types, though similar in appearance, distinguished by the ability or inability to function, as valid or invalid, the distinction of conventional truth.' Although similar in the manner of clear appearance, it is necessary to ascertain whether what functions as it appears is deceptive or non-deceptive. For example, water and mirages are understood by the world as valid and invalid, respectively. In reality, the two are the same in their nature of emptiness. They exist as they appear. Deception and non-deception in functioning are also just as they are known, and this is because of their nature of emptiness. The basis of distinction between the two is that which is devoid of imputation, can function, arises dependently, and appears consistently, possessing these four is the valid conventional truth; that which is untrue by imputation, etc., is the invalid conventional truth. That is, 'Devoid of the meaning of imputation, merely a thing arising dependently, know that to be the valid conventional truth.' This is the valid and invalid as known in the world. What is known in treatises, such as the sprout of innate clinging to truth, etc., the object grasped by the mode of grasping that clings to inherent existence, and the sprout understood as devoid of inherent existence grasped by subsequent cognition that realizes the sprout as devoid of truth, etc., are, in order, the invalid and valid conventional truths known in treatises. If one wants to know when to use worldly conventions, when conventional truth functions as it appears, the terms valid and invalid are used for deception and non-deception, and this is because it is explained based on worldly conventions.

ྡེ་བར་འཇོག་བྱེད་དེ་ལས་གཞན་པ་འཇུག་པ་རྩ་འགྲེལ་ནའང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། འོན་ཀྱང་འདིའི་ལུགས་ལ་སྣང་བའི་ཆ་ ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འཇོག་གི བདེན་པའི་ཆ་ནས་མི་འཇོག་སྟེ། སྣང་བ་ནི་མཁས་རྨོངས་ཀུན་ལ་ཐུན་མོང་དུ་སྣང་ལ། བདེན་པ་ནི་རང་རང་གི་རྟོག་པས་བྱས་པ་ཡིན་གྱི། རྟོག་ མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་ཐུན་མོང་དུ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དུ་ན་རང་གཞན་གྱི་སྡེ་པ་དག་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཡོད་མེད་ལ་རྩོད་མི་དགོས་པར་འགྱུར་ ཏེ། མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་དོན་ལ་སུས་ཀྱང་སྙོན་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་འདོད་ལ། སློབ་དཔོན་ཟླ་བའི་ལུགས་ལ། གཟུང་བ་གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་རྟོགས་ཏེ། །ཞེས་གཟུང་བ་ཞེས་པ་སྣང་ཙམ་དང་། 4-225 རྟོགས་ཏེ་ཞེས་པས་བདེན་པར་བཏགས་པའི་ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་མཚན་གཞི་ལ་ཅུང་ཟད་མི་མཐུན་པར་སྣང་གི་ཡང་ལོག་གི་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་རང་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་མི་ལེན་གྱི་ ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་གནང་ངོ་། །དེས་ན་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོའི་རང་ལུགས་ལ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཁས་བླངས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འཇོག་ཚུལ་ནོངས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་དག་ ནི་ཆ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དེ། སློབ་དཔོན་འདིའི་རང་ལུགས་ལ་དེ་ལྟར་མི་བཞེད་པར། དྲངས་མ་ཐག་པའི་འགྲེལ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་བཞིན་བཞེད་པས། དེ་ བཞེད་པར་འགྱུར་ན་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། གཉིས་པ་བྱེ་སྨྲ་དང་ཚུལ་མཚུངས་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཤེས་བྱའི་གཞི་ལྔར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་དང་། བློ་རྣམ་སོགས་ དེ་དང་ཆ་འདྲ་བར་འདོད་པས་དེ་སྐད་ཅེས་བཏགས་པ་སྟེ། བླ་མ་དྷརྨཱ་རཀྵི་ཏ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བླ་མ་དག་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་དབུ་མ་སྒྱུ་མ་པ་ནི། ཕྱི་དང་ནང་གི་ཕུང་ ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་རང་གཞན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཏགས་པའི་ཡོད་མེད་དང་ཡིན་མིན་དང་རྟག་མི་རྟག་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་ལྟར་མ་ཡིན་པར། སྣང་ཡང་ངོ་བོས་སྟོང་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྒྱུ་མ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། 4-226 ཇི་སྐད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་བསྟོད་པ་ལས། བློ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེའང་། །སྒྱུ་མ་སྨིག་རྒྱུ་དྲི་ཟ་ཡི། །གྲོང་ཁྱེར་རྨི་ལམ་ཇི་བཞིན་དུ། །བློ་ལྡན་རྣམས་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྟན། །ཅེས་ གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །བཞི་པ་མདོ་སྡེ་སྤྱོད་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཤེས་བྱའི་གཞི་གསུམ་མདོ་སྡེ་པ་དང་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དབུ་མ་རྟོག་གེ་འབར་བར། ཐ་སྙད་དུ་རྡུལ་ཕྲན་ དང་བློ་རྣམ་བཅས་ལ་སོགས་པ་འཐད་པར་བྱས་པས་སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་ལ། འདི་ཡང་རིག་པས་དཔྱོད་བ

【現代漢語翻譯】此外，在根本論和釋論中也沒有發現其他安立方式。然而，按照這種觀點，從顯現的角度安立為世俗諦，從真實的角度則不安立。因為顯現是賢者和愚者共同顯現的，而真實是各自的分別念所造作的，對於無分別唸的智慧來說，並非共同顯現。否則，自宗和他宗的各派就不必爭論苗芽等是自性生還是非自性生了，因為對於現量成立的道理，誰也無法否認。這是他們的觀點。按照論師月稱的觀點，『所取為世間所了知』，其中『所取』僅指顯現，『了知』是指從安立為真實的方面來執取為世俗諦，因此在所依上略有不同，但兩種顛倒的世俗諦，自宗是否承認，並沒有絲毫差別。因此，那些說『正因為勝義諦自宗承認自性成立的法，所以對世俗諦的安立方式錯了』的人，是毫無道理的。因為論師的自宗並非如此認為，這一點可以通過剛才引用的釋論來了解。並且，因為如世間共稱那樣認為，如果那樣認為，那麼論師月稱也是一樣的。第二，與毗婆沙宗相似之處在於，將世俗諦的分類分為五種所知事，並且認為心識等與此相似，因此才這樣稱呼。比如喇嘛達瑪rakshita（護法）等，喇嘛們這樣說。第三，中觀如幻論者，認為外和內的蘊、界、處等，並非如自宗和他宗的論者所安立的那樣，認為有無、是非、常無常等，而是顯現卻空性，是緣起如幻。正如《讚歎超世間》中所說：『具慧汝之蘊，如幻如陽焰，如乾闥婆城，如夢汝為智者說。』第四，經部行者，是指與經部宗相同，將世俗諦的分類分為三種所知事。在《中觀論理燃燈論》中說，因為名言中微塵和心識等都是合理的，所以是論師列格丹杰（善說）等。這也需要以理智來觀察。

【English Translation】 Furthermore, no other way of establishing it is found in either the root text or the commentary. However, according to this view, it is established as conventional truth from the perspective of appearance, but not from the perspective of truth. This is because appearance is common to both the wise and the foolish, while truth is created by each individual's conceptualization, and is not commonly apparent to non-conceptual wisdom. Otherwise, there would be no need for the various schools of both self and others to argue about whether sprouts and so on arise by nature or not, because no one can deny a fact that is established by direct perception. This is their view. According to the view of the teacher Chandrakirti (月稱), 'Whatever is apprehended is understood by the world,' where 'apprehended' refers only to appearance, and 'understood' refers to grasping as conventional truth from the aspect of being designated as true. Therefore, there is a slight difference in the basis, but there is not even the slightest difference in whether or not the two types of inverted conventional truths are accepted in one's own system. Therefore, those who say that 'because the Svātantrika (自續派) school accepts phenomena that are established by their own nature, their way of establishing conventional truth is mistaken' are speaking without understanding. This is because the teacher's own system does not hold that way, as can be understood from the commentary just quoted. And because they hold it as it is commonly known in the world, if they hold it that way, then it is the same for the teacher Chandrakirti (月稱) as well. Second, the similarity to the Vaibhāṣika (毗婆沙宗) school is that they divide the classification of conventional truth into five objects of knowledge, and they consider mind and so on to be similar to that, and therefore they are called that. For example, Lama Dharmarakṣita (護法) and so on, the Lamas say. Third, the Madhyamaka (中觀) Illusionists, who teach that the inner and outer aggregates, elements, and sources are not as those who propound the tenets of self and others consider them to be, such as being existent or non-existent, being true or untrue, being permanent or impermanent, but rather that they appear but are empty in essence, arising dependently as mere illusions. As it is said in the 'Praise of the Transcendent': 'Your aggregates, O wise one, are like illusions, mirages, cities of gandharvas, and dreams, as you have shown to the wise.' Fourth, the Sutra practitioners, who say that the classification of conventional truth is the same as the three objects of knowledge of the Sutra school. In the Madhyamaka-tarka-jvala (中觀論理燃燈論), it is said that because atoms and mental images and so on are reasonable in conventional terms, they are the teachers Lekdenjé (善說) and so on. This also needs to be examined with intelligence.

ཟོད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ནི་མི་བཞེད་དེ། དེ་ཉིད་འབའ་ ཞིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མ་གོས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །ལྔ་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་པ་ནི་སློབ་དཔོན་ཨཱཪྻ་དེ་ཝ་དང་ཞི་བ་འཚོ་ ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་བཞེད་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་རྨི་ལམ་གྱི་སྣང་བ་ལྟར་སེམས་ཉིད་བག་ཆགས་ལ་སོགས་པ་འཁྲུལ་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ བ་ཙམ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ནི་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མི་བཞེད་དེ། ལུགས་འདི་དང་དབུ་མ་སྒྱུ་མ་པ་གཉིས་ངོ་བོ་མཚུངས་པས་དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་ཕལ་ཆེར་འདི་ལྟར་བཞེད་པ་ཡིན་ནོ། ། 4-227 མདོར་ན་དབུ་མ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་བཤད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ན་རགས་པ་ཕྱིའི་དབུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཐ་སྙད་དུ་ཕྱི་དོན་ཁས་ལེན་ པ་དང་། ཕྲ་བ་ནང་གི་དབུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཐ་སྙད་དུ་སྣང་བ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ཙམ་དུ་འདོད་པ་གཉིས་སུ་འདུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཇོ་བོ་ཆེན་པོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས། དེ་ལྟར་ རགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་བསྟན་ནས། ད་ནི་ཕྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ཕྲ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ཙམ་དུ་སྣང་བ་འབྱུང་སྟེ། འདི་ལས་ སེམས་སྒྱུ་མ་ཙམ་ནི་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པ། ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་མེད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ། སྣང་བ་མེད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ཙམ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། ལུང་ཡང་ཡོད་དེ། འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། སེམས་ཙམ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །ཕྱི་རོལ་དོན་ལ་མི་རྟོག་གོ །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སེམས་ཙམ་ལས་ཀྱང་འདའ་བར་བྱ། །སེམས་ ཙམ་ལས་ནི་འདས་གྱུར་ནས། །སྣང་བ་མེད་ལ་གནས་པར་འགྱུར། །སྣང་མེད་གནས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །དེ་ཡིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་། སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ལྷ་དང་། 4-228 སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པ་དང་ནི་འདི་སྐད་གསུང་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སྨྲ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དབུ་མ་རགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ རང་གི་སེམས་ཙམ་དུ་གནས་པ་ནི་ནང་གི་དབུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཕྲ་བ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་དུ་སློབ་དཔོན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས། འདི་ནི་གང་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད། །གང་ཡང་འགོག་པ་ཡོད་ མ་ཡིན། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་གནས་པར། །ཆོས་རྣམས་ཉིད་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ནི། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་པོ་ཉིད་དག་སྟེ། །ཕྱི་དང་ནང་དུ་རྣམ་ཕྱེ་བ། །ཐམས་ཅད་སེམས་ ལས་གཞན་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མང་དུ་གསུངས་སོ། །སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ལྷའི་ཞལ་སྔ་ནས། ཕྱི་རོལ་དོན་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །རང་གི་སེམས་ནི་མཐོང་བར་འགྱུར། །དེ་ཡང་སྒྱ

【現代漢語翻譯】關於世俗諦，他們不承認，說『唯一真實』是指本質上沒有被任何塵垢所染污。第五，瑜伽行中觀派的代表人物有聖天（Āryadeva）、寂護（Śāntarakṣita）等。他們的觀點是，所有的世俗顯現都像夢境一樣，僅僅是由於心識的習氣等迷惑的因緣而顯現出各種各樣的現象。他們甚至不承認外境的存在。這個宗派和中觀幻化派本質相同，所以大多數中觀論師都持有這種觀點。總而言之，中觀派對世俗諦的觀點各不相同，如果將這些觀點全部歸納起來，可以分為粗略的外中觀，即名義上承認外境存在；以及精細的內中觀，即名義上認為顯現只是心識的幻化。正如至尊阿底峽尊者所說：『如是宣說粗略瑜伽后，現在將宣說精細瑜伽。此為精細瑜伽，即一切法顯現為自心之幻化。』從這心識幻化中，可知心識幻化是超越三時，無色無形，自性光明，無有顯現。因此，應知一切法皆是心識之幻化。經典中也有記載。《楞伽經》中說：『依于唯心故，不分別外境，依于真如故，亦超于唯心，既已超唯心，住于無顯現，住無顯現之瑜伽者，彼見大乘。』聖龍樹（Nāgārjuna）、聖天論師、月稱（Candrakīrti）論師也曾這樣說過：以聲聞乘的方式講述世俗諦是粗略的外中觀，而安住于自心唯識是精細的內中觀。正如論師所說：『此無生亦無滅，心之自性常安住，應知諸法皆如是。』眼等諸境，即是五智，內外之分，皆非心外。』等等，諸如此類的說法還有很多。聖天論師曾說：『外境不存在，唯有自心顯現，而那也是幻化的。』

【English Translation】 They do not accept conventional truth, saying that 'solely that' means not being tainted even by a trace of essential nature. Fifth, the Yogācāra-Madhyamaka school includes masters such as Āryadeva and Śāntarakṣita. Their view is that all appearances of conventional truth are like dream appearances, merely appearing in various ways due to the mind's own habitual tendencies and other deluded conditions. They do not even accept external objects in name only. This system and the Madhyamaka-illusion system are identical in essence, so most Madhyamaka masters hold this view. In short, the Madhyamikas explain many different ways of understanding conventional truth. If all of these are summarized, they can be gathered into the coarse, external Madhyamaka, which nominally accepts external objects, and the subtle, internal Madhyamaka, which nominally considers appearances to be merely illusions of the mind itself. As the great Lord Atiśa said: 'Thus, having taught the coarse yoga, now I will teach the subtle yoga. This is subtle, in that all phenomena appear as mere illusions of one's own mind.' From this illusion of mind, it is known that the illusion of mind is beyond the three times, without color or shape, naturally clear with light, and without appearance. Therefore, one should know that all phenomena are illusions of the mind itself. There is also scriptural evidence. In the Laṅkāvatāra Sūtra, it says: 'Relying on mind-only, one does not conceptualize external objects. Relying on suchness, one also transcends mind-only. Having transcended mind-only, one abides in non-appearance. The yogi who abides in non-appearance sees the Great Vehicle.' Ārya Nāgārjuna, Master Āryadeva, and Master Candrakīrti also said this: Speaking of conventional truth in the manner of the Śrāvakas is the coarse, external Madhyamaka, while abiding in one's own mind-only is the subtle, internal Madhyamaka. As the master said: 'This has no birth and no cessation, the nature of mind always abides, one should know that all phenomena are like this.' The objects of the eye and so forth are the five wisdoms themselves, the divisions of external and internal are all not other than mind.' And so on, there are many such statements. Master Āryadeva said: 'External objects do not exist, one's own mind is seen, and that is also an illusion.'

ུ་མ་ བསྒོམ་བྱ་ཞིང་། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་རྗེས་དྲན་བྱ། །ཡང་གསུངས་པ། གཟུགས་སོགས་ལྔ་དང་དེ་བཞིན་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་དང་། །བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་ཁམས་ནི་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །ཤེས་པ་ལྔ་དང་ཡུལ་ དང་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ། །ཐམས་ཅད་རང་གི་སེམས་ཉིད་ཡིན་གྱིས་གཞན་མ་ཡིན། །གང་ཡང་རི་བརྒྱད་དག་དང་རྒྱ་མཚོ་བརྒྱད་རྣམས་དང་། །གླིང་ལ་སོགས་དང་དེ་བཞིན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་དབྱེ། །གང་ཡང་བརྟན་དང་གཡོ་བ་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་དེ། ། 4-229 ཐམས་ཅད་སེམས་ཉིད་ཡིན་གྱི་དེ་ལས་གཞན་མ་ཡིན། །ཞེས་མང་དུ་གསུངས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་། ཇི་སྐད་དུ། དེ་བས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལྟ་བུར་དམིགས་ སུ་མེད་ཅིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་དང་། ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ལས་ཕྱི་རོལ་ན་མི་གནས་ཏེ། མིག་ཡོར་ཙམ་དུ་སྣང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ རང་གི་སེམས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ལས་ནི་གཞན་ནི་ཅི་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་པ་དང་། ཡང་གསུངས་པ། སེམས་ལས་དངོས་པོ་ཐ་དད་པ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ཆོས་མེད་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་ གསུངས་སོ་ཞེས་དབུ་མ་རིན་པོ་ཆེའི་སྒྲོན་མ་ལས་བཤད་ཅིང་། ཇོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་། ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་བཟློག་པ་དང་། །བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོའི་གཞུང་དང་ནི། །རྩོད་པ་ཆེན་པོ་བྱུང་དུས་སུ། །རགས་ པའི་དབུ་མའི་གཞུང་སྨྲ་བྱ། །དེ་ཉིད་དོན་ལ་གཙོར་བྱེད་ཅིང་། །རྣལ་འབྱོར་ཉམས་སུ་ལེན་དུས་སུ། །ཕྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པར་བྱ། །འདི་ནི་ཞལ་གྱི་གདམས་པ་ཡིན། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །དེ་དག་ གིས་ནི་དབུ་མའི་སྐབས་སུ་ཕྱི་དོན་ཁས་ལེན་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་སོགས་ཐལ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་ལོག་རྟོག་དང་། སྣང་བ་སེམས་སུ་ཁས་ལེན་ན་སེམས་ཙམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལོག་རྟོག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། ། 4-230 ༄། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ། གཉིས་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་འཇོག་པའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་ནི་མི་མཐུན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ མེད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་བཏགས་པ་དེའི་བཏགས་དོན་གཅིག་དང་དུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རིག་པས་དཔྱད་ཅིང་བཙལ་བ་ན་གང་དུ་ཡང་མ་རྙེད་པ་དེ་ལ་དོན་ དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་གིས་འདོགས་པར་དབུ་མ་པ་ཐམས་ཅད་མཐུན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཇོ་བོ་རྗེས། དབུ་མ་པ་ལ་མི་མཐུན་མེད། །ཅེས་པའང་དོན་དེ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ བས་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཞི་གང་དུ་དོན་གང་ཞིག་མཐོང་བ་དེ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཡང་མ་གཟིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་དོན་དམ་གཟིགས་སོ་ཞེས་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་སྟེ།

【現代漢語翻譯】 ུ་མ་（藏文，種子字，ūṃ，嗡）應被禪修，真如也應被憶念。又說：『色等五蘊，以及十二處，十八界，所有這些，五識和對境，以及所有眾生，一切都是自心，不是其他。』無論八座山和八個海，以及洲等和地獄等差別，無論看到的是穩定還是移動，一切都是自心，不是其他。』這樣說了許多。阿阇黎月稱（梵文：Candrakīrti，音譯：旃扎爾吉爾提）也說：『因此，外境並非可被執著的對象，也不是存在，因為它是心的自性。』又說：『一切法都不存在於心之外，如眼花般顯現的一切，都是自心，除了自心之外，什麼也沒有。』又說：『如果心之外有其他事物，那就叫做無法。』《中觀寶燈論》中這樣廣說。覺沃仁波切（藏文：Jo-bo Rinpoche，指阿底峽尊者）也說：『當反駁外道，以及闡釋偉大論典的宗旨，或發生重大辯論時，應宣說粗略的中觀見解。應以其為核心要義，當瑜伽士進行實修時，應修持精細的瑜伽。這是口訣教言。』這些話語消除了以下錯誤觀念：即認為在中觀宗中承認外境的存在，以及如世俗所認為的那樣承認事物，是應成派的特點；以及認為如果承認顯現是心，那就是唯心宗的錯誤觀念。 ༄། །（藏文，吉祥）勝義諦第二，勝義諦：雖然在安立世俗諦方面有許多不同的方式，但在究竟的意義上，沒有任何不一致之處。因為所有的中觀行者都一致認為，當以智慧分析和尋找被假立為真實世俗諦的事物，無論是單一還是眾多時，都無法找到任何東西，因此將其命名為勝義諦。阿底峽尊者說：『中觀宗沒有不一致之處。』也是基於這個意義。因此，世間人所見的基礎和意義，聖者們卻一無所見，而這正是他們所見的勝義諦，這只是一個名稱的安立。

【English Translation】 ūṃ (Tibetan, seed syllable, ūṃ, Om, meaning 'Om') should be meditated upon, and suchness should also be remembered. It is also said: 'The five aggregates such as form, as well as the twelve sources, the eighteen realms, all of these, the five consciousnesses and objects, and all beings, everything is one's own mind, not other.' Whether the eight mountains and eight oceans, as well as continents and hells, whatever is seen as stable or moving, everything is one's own mind, not other.' Thus, it is said much. Ācārya Candrakīrti also said: 'Therefore, external objects are not objects to be grasped, nor do they exist, because they are the nature of mind.' It is also said: 'All dharmas do not exist outside of the mind, and everything that appears like a mirage is one's own mind, and there is nothing other than one's own mind.' It is also said: 'If there are things different from the mind, it is called non-dharma.' Thus, it is extensively explained in the 'Lamp on the Middle Way'. Jo-bo Rinpoche (Atiśa) also said: 'When refuting outsiders, and explaining the tenets of great treatises, or when major debates occur, one should speak of the coarse Middle Way view. One should make it the core meaning, and when yogis practice, they should meditate on the subtle yoga. This is the oral instruction.' These words eliminate the following misconceptions: that acknowledging the existence of external objects in the Middle Way, and acknowledging things as they are perceived by the world, are characteristics of the Prāsaṅgika school; and the misconception that if one acknowledges appearances as mind, then one is a Mind-Only school. ༄། ། (Tibetan, auspicious) The Truth of Ultimate Reality Second, the Truth of Ultimate Reality: Although there are many different ways of establishing the conventional truth, there is no disagreement in the ultimate meaning. Because all Madhyamikas agree that when analyzing and searching with wisdom for things that are falsely established as true conventional truth, whether single or many, nothing can be found anywhere, therefore it is named the Truth of Ultimate Reality. Atiśa said: 'There is no disagreement in the Madhyamika school.' This is also based on that meaning. Therefore, what the world sees as the basis and meaning, the noble ones do not see at all, and this is what they see as the ultimate truth, which is merely an establishment of a name.

འཇུག་འགྲེལ་ ལས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་དག་གིས་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་རབ་རིབ་ཅན་མ་ཡིན་པས་སྐྲ་ཤད་མ་མཐོང་བའི་ཚུལ་དུ་རང་བཞིན་གང་དུ་ཡང་མ་གཟིགས་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ནི་མཐོང་བ་མེད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ། 4-231 ཇི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཟིགས་ཤེ་ན། བདེན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་དག་གིས་གཟིགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། འཕགས་པ་བདེན་པ་གཉིས་ལ་འཇུག་པ་ལས། ལྷའི་ བུ་གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་ན་ནི་དེ་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ བདེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་དང་། རང་རྒྱུད་པའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། འགའ་ཡང་མཐོང་བ་མེད་པར་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བའོ་ཞེས་པའི་མདོ་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་པས་སོ། །འདིར་དོན་ དམ་པའི་བདེན་པ་བློའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་བཤད་པ་ནི་ཡུལ་དུ་བྱར་རུང་གི་དོན་དམ་ཞིག་ཡོད་ནས་ཕུལ་དུ་མ་བྱས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བློ་དེ་ཉིད་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ ངོ་བོར་སྐྱེས་པ་ལ་དེས་དེ་རྟོགས་སོ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བྱས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བར་ཙམ་ཞིག་ལ་མིང་དུ་བརྗོད་པ་ཙམ་ ལས། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིང་ཅིར་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ། གང་ཚེ་ཆོས་ཉིད་སྐྱེ་མེད་ཡིན་ཞིང་བློ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བ། །ཞེས་སོགས་དང་། 4-232 ཡོད་མེད་དངོས་པོ་མཁྱེན་པ་པོ། །ཀུན་མཁྱེན་པས་ཀྱང་གང་མ་གཟིགས། །དེ་ཡིས་དངོས་པོ་ཅི་འདྲ་ཞིག །ཤིན་ཏུ་ཞིབ་པའི་ལྟ་བས་དཔྱོད། །ཅེས་གསུངས་པས་སོ། །དེ་ལྟར་མྱོང་མེད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཉམས་ སུ་མྱོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་ཐ་སྙད་དུ་མཐོང་བ་ཡང་དག་པས་རྙེད་པའི་རྙེད་དོན་དང་ཆ་འདྲའམ། དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་ ཀུན་རྫོབ་ཡིན་གྱིས། དོན་དམ་མཚན་ཉིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྟོག་པའི་དངོས་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་བཀག་པ་ཡང་། །ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་དབུ་ མ་བདེན་གཉིས་ལས་གསུངས་སོ། །ཅུང་ཟད་སྤྲོས་པའོ། །དཀྱུས་མ་ཉིད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེའི་དོན་མདོར་བསྡུས་ཏེ་ཅུང་ཟད་ཅིག་བརྗོད་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་བློ་ནས་བརྩམས་ཏེ་རྣམ་ པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བར་གྱི་ཆོས་ཅན་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། དེ

【現代漢語翻譯】在《入中論自釋》中，那些證悟了真如（tathata，如是）的人，由於他們的蘊、界、處等自性已經遠離了無明的習氣，因此，諸佛薄伽梵（Buddha Bhagavan，佛，世尊）以非昏昧的智慧，如同未見亂髮之人一般，未曾在任何地方見到自性。這就是他們的勝義諦（paramārtha-satya， परमार्थसत्य， परमार्थसत्य，究竟真實）。如果這種自性是不可見的，那麼，如何能說他們見到了真如呢？雖然如此，但可以說他們是以不見的方式見到了真如。正如《入二諦經》中所說：『天子，如果勝義諦真實地成為身、語、意的對境的自性，那麼它就不能被算作勝義諦，而只能是世俗諦（saṃvṛti-satya， संवृतिसत्य， संवृतिसत्य，遮蔽真實）。』自續派（Svātantrika， स्वतांत्रिक， स्वतांत्रिक，自立量派）的論師們也引用了『無可見者，乃見真如』的經文作為依據。這裡說勝義諦不是意識的對境，並不是說存在一個可以作為對境的勝義諦，而只是說，當意識本身生起為遠離一切戲論（prapañca， प्रपञ्च， प्रपञ्च，虛妄分別）的自性時，才用『它證悟了它』這樣的詞語來描述。勝義諦僅僅是息滅一切戲論之相的名稱，它不成立於有或無等任何方面，也無法在任何事物中被指認。正如經中所說：『當法性（dharmatā， धर्मता， धर्मता，法性）無生，意識也遠離生起。』有無諸法智者尊， सर्वज्ञेनैव यन्न दृष्टम् (sarvajñenaiva yanna dṛṣṭam， सर्वज्ञेनैव यन्न दृष्टम्，全知者亦未見)，以極細慧如何觀， तेन वस्तु किमु निरीक्ष्यते (tena vastu kimu nirīkṣyate， तेन वस्तु किमु निरीक्ष्यते，彼以何物而觀察)？因此，以無體驗的方式體驗，在名言上被稱為以正見獲得的證得，它類似於證得的意義，或者因為它是獲得它的原因，所以被稱為名相上的勝義諦，它是正確的世俗諦，而不是勝義諦的自性，因為它是有分別念（vikalpa， विकल्प， विकल्प，虛妄分別）的對境。正如《中觀二諦論》中所說：『遮止生等亦，當知是名言。』以上略作闡述。現在將直接解釋正文。簡而言之，如果要稍微概括地說明這兩個諦的含義，那就是，從凡夫的意識開始，直到一切種智（sarvākārajñāna， सर्वाकारज्ञान， सर्वाकारज्ञान，一切相智）的智慧為止，所有顯現為各種法的事物都是世俗如幻的。

【English Translation】 In the 'Auto-commentary on Entering the Middle Way', those who have seen suchness (tathata) because their aggregates, elements, and sense bases, etc., their own nature, have been separated from the imprints of ignorance, therefore, the Buddhas, the Bhagavat (Buddha Bhagavan), with non-obscured wisdom, just as one who has not seen disordered hair, do not see self-nature anywhere. That is their ultimate truth (paramārtha-satya). If such a nature is not seen, then how can it be said that they have seen suchness? Although it is so, it can be said that they see it in a way of not seeing. Just as it is said in the 'Entering the Two Truths Sutra': 'Son of the gods, if the ultimate truth truly becomes the nature of the objects of body, speech, and mind, then it cannot be counted as the ultimate truth, but only as the conventional truth (saṃvṛti-satya).' The Svātantrika (self-sufficient) masters also quoted the scripture 'Without seeing anything, one sees suchness' as a basis. Here, saying that the ultimate truth is not an object of consciousness does not mean that there is an ultimate truth that can be an object, but only that when consciousness itself arises as a nature free from all elaboration (prapañca), the term 'it realizes it' is used to describe it. The ultimate truth is merely a name for the pacification of all characteristics of elaboration; it is not established in any aspect of existence or non-existence, nor can it be identified in anything. As it is said in the scripture: 'When the nature of phenomena (dharmatā) is unborn, consciousness is also free from arising.' The wise one who knows existence and non-existence, सर्वज्ञेनैव यन्न दृष्टम् (sarvajñenaiva yanna dṛṣṭam, सर्वज्ञेनैव यन्न दृष्टम्, Even the all-knowing one does not see), How does one contemplate with extremely subtle wisdom, तेन वस्तु किमु निरीक्ष्यते (tena vastu kimu nirīkṣyate, तेन वस्तु किमु निरीक्ष्यते, What object does one examine with that)? Therefore, experiencing in a way of non-experience is nominally called the attainment gained by right view, which is similar to the meaning of attainment, or because it is the cause of obtaining it, it is called the ultimate truth in name, which is the correct conventional truth, but not the nature of the ultimate truth, because it is the object of conceptual thought (vikalpa). As it is said in the 'Madhyamaka Two Truths': 'The cessation of arising, etc., should be known as nominal.' The above is a brief explanation. Now the main text will be explained directly. In short, if one wants to briefly explain the meaning of these two truths, it is that from the consciousness of ordinary beings to the wisdom of omniscience (sarvākārajñāna), all phenomena that appear as various things are conventional and illusory.

་དག་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་འདུས་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་བྱ་སྟེ། མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་འདུས་བྱས་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྫུན་པ་ཡིན་ལ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྟེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-233 དེ་ཉིད་ལ་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་ཀྱང་བྱ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ། །ཆོས་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་དང་མཚུངས། །ཞེས་སོ། །དེ་ནི་སྔ་མ་ ལ་ལྟོས་ནས་མི་བསླུ་བས་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་བདེན་པའི་མཆོག་གཅིག་པུའོ་ཞེས་བྱ་ བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པས་སོ། །འོ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་དངོས་པོར་མེད་ན་མདོ་སྡེ་པ་དང་། དངོས་པོར་འདོད་ན་བྱེ་སྨྲ་བའམ་སེམས་ཙམ་པའི་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ་ ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཐའ་ཉིད་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཐའ་ཉིད་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་ པོ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའམ་ལྟ་བ་ཟད་ཅིང་ཉེ་བར་ཞི་བས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དབུ་མ་ལས། མྱ་ངན་འདས་པ་དངོས་མེད་པའང་། །མིན་ ན་དེ་དངོས་ག་ལ་ཡོད། །དངོས་དང་དངོས་མེད་ཡོངས་ཤེས་པ། །ཟད་པ་མྱ་ངན་འདས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ན། བློའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་དེ་སུས་ཤེས་ཤིང་བརྗོད་པར་ནུས་ཏེ། ཤེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་མཚན་མ་ལས་མ་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 4-234 འོ་ན་མདོ་ལས་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲངས། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་ན་ཉན་ཐོས་དང་ཁྱད་པར་མེད་ལ། དེ་ལས་གཞན་དུ་ན་ཀུན་རྫོབ་ ཏུ་འགྱུར་བའམ་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་འགྱུར་བ་འདི་ཇི་ལྟར་རིགས་ཤེ་ན། རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་གསུངས་པས་དེ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་པ་ཙམ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ དབྱིངས་ནི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ཡོད་ཀྱི། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐུགས་མཚན་མ་དང་རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་མཛད་པས་འཁོར་བའི་མཐའ་མནན་ཅིང་། ཐུགས་རྗེ་ ཆེན་པོའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཀུན་རྫོབ་མངའ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཐའ་མནན་ཏེ། འཁོར་བ་མྱ་ངན་འདས་པ་ལ། །བདག་ཉིད་ཆེ་དེ་མི་གནས་པ། ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་སོ། །ཁ་ཅིག་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པས་དེས་ འཁོར་བའི་མཐའ་མནན་ལ། ལོངས་སྐུ་ནི་བསོ

【現代漢語翻譯】諸法（dharma）是因和緣聚合而成的，因此被稱為虛假的、具有欺騙性的事物。正如經中所說：『比丘們，凡是聚合而成、具有欺騙性的事物，都是虛假的。』這些法的自性是勝義諦（paramārtha-satya），因為它遠離一切生等現象。對於勝義諦（paramārtha-satya），也稱為法性（dharmatā）、如是性（tathatā），也稱為涅槃（nirvāṇa）。如雲：『不生亦不滅，法性同涅槃。』相對於前者，涅槃不欺騙，因此被稱為唯一的真諦。正如經中所說：『比丘們，所謂不欺騙的法性涅槃，是唯一的真諦。』如果涅槃不是實有，那麼就與經部宗（Sautrāntika）相同；如果認為是實有，那麼就與說一切有部（Sarvāstivāda）或唯識宗（Cittamātra）的觀點相同。實際上，實有和非實有都是邊見。在這裡，涅槃是指完全瞭解實有和非實有，或者說，滅盡並寂止了各種見解。正如中觀（Madhyamaka）所說：『涅槃非無有，有亦有何用？有無既已盡，是說為涅槃。』如果說從一切心識對像中解脫出來，那麼誰能知曉和言說呢？因為一切能知和所知的對象都未超出相狀（nimitta）。如果經中說『唯識』（rnam rig tsam du）如何解釋？如果在現證菩提（bodhi）時證得涅槃，那麼就與聲聞（Śrāvaka）沒有區別；如果不是這樣，那麼就成了世俗諦（saṃvṛti-satya）或者唯識，這又如何解釋呢？說『唯識』只是指在世俗諦的層面。涅槃的體性是遠離戲論（prapañca）的。圓滿正等覺的佛陀平息了一切相狀和分別念，從而鎮伏了輪迴的邊際；並且具有從大悲心中產生的、類似於幻化的世俗諦智慧，從而鎮伏了涅槃的邊際。如雲：『輪迴與涅槃，大士不住彼，是故諸佛說，不住般涅槃。』有些人認為，遠離一切所緣的法身（dharmakāya）是涅槃，因此它鎮伏了輪迴的邊際；而報身（saṃbhogakāya）是福德資糧的果報，因此它鎮伏了輪迴的邊際。

【English Translation】 All dharmas (phenomena) are compounded by causes and conditions, therefore they are called false and deceptive. As stated in the sutra: 'Monks, whatever is compounded and deceptive is false.' Their nature is the ultimate truth (paramārtha-satya) because it is free from all arising and so on. The ultimate truth (paramārtha-satya) is also called dharmatā (the nature of reality), tathatā (suchness), and nirvāṇa. As it is said: 'Unborn and unceasing, dharmatā is the same as nirvāṇa.' Relative to the former, nirvāṇa is not deceptive, therefore it is called the sole truth. As stated in the sutra: 'Monks, this undeceiving dharmatā, nirvāṇa, is the sole supreme truth.' If nirvāṇa is not real, then it is the same as the Sautrāntika school; if it is considered real, then it is the same as the Sarvāstivāda or Cittamātra schools. In reality, existence and non-existence are both extremes. Here, nirvāṇa refers to the complete understanding of existence and non-existence, or the cessation and pacification of all views. As the Madhyamaka says: 'Nirvāṇa is not non-existent, what use is existence? When existence and non-existence are exhausted, it is called nirvāṇa.' If one is liberated from all objects of consciousness, who can know and speak of it? Because all objects of knowledge and expression have not transcended characteristics (nimitta). If the sutra says 'mind-only' (rnam rig tsam du), how is it to be interpreted? If one attains nirvāṇa at the time of complete enlightenment (bodhi), then there is no difference from a Śrāvaka; if not, then it becomes conventional truth (saṃvṛti-satya) or mind-only, how can this be explained? Saying 'mind-only' only refers to the level of conventional truth. The essence of nirvāṇa is suchness, which is free from elaboration (prapañca). The fully enlightened Buddha pacifies all characteristics and conceptual thoughts, thereby subduing the limits of samsara; and possesses conventional wisdom like an illusion arising from the concordant cause of great compassion, thereby subduing the limits of nirvāṇa. As it is said: 'Samsara and nirvāṇa, the great being does not abide in them, therefore the Buddhas say, non-abiding parinirvāṇa.' Some believe that the dharmakāya (body of truth), which is free from all objects of focus, is nirvāṇa, therefore it subdues the limits of samsara; while the saṃbhogakāya (enjoyment body) is the result of the accumulation of merit, therefore it subdues the limits of samsara.

ད་ནམས་བརྒྱའི་མཚན་ཅན་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱིས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་གཞི་དང་། སྤྲུལ་སྐུ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་འབྱུང་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཐའ་མནན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། ། 4-235 ཁ་ཅིག་ནི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཞེན་པ་དང་། སྟོང་པར་ཞེན་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་དུ་སྟོན་པའི་མདོ་གསུངས་ལ། དངོས་པོར་འཛིན་པ་སྤྱི་དང་སེམས་སུ་འཛིན་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དབུ་མའི་མདོ་ རྣམས་གསུངས་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལ་ཁྱད་པར་འགའ་ཙམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་འདོད་པའང་ཡོད་དོ། །དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཞིབ་ཏུ་ཤེས་པར་འདོད་པས་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་དབུ་ མའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་ལས་རྟོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་བསྟན་ཟིན་ཏོ།། །། འདིར་སྨྲས་པ། གྲུབ་མཐའ་རྣམ་བཞིའི་ཡང་རྩེ་དབུ་མ་ པའི། །གྲུབ་མཐའ་ཤེས་འདོད་རྣམས་ཀྱིས་དབུ་མའི་གཞུང་། །གྲུབ་མཐའ་སྙིང་པོ་ངེས་ནས་དབུ་མ་ཡི། །གྲུབ་མཐའི་གཞུང་ལུགས་དབུ་མ་ཀུན་རིག་གཅེས། །བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །ཞེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལེགས་པར་བཤད་པ་མཚན་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་བསྟན་ཟིན་ཏོ།། །། འདིར་སྨྲས་ པ། རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་ལམ། །བྱེ་མདོ་སེམས་ཙམ་དང་ནི་དབུ་མ་ཡི། །གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་སྟོན་བྱེད་པའི། །ལེགས་བཤད་འདི་འདྲ་གང་གིས་ཤེས་དེ་མཁས། །མངོན་པ་མཛོད་དང་རང་འགྲེལ་ཀུན་ལས་བཏུས། ། 4-236 མི་ཕམ་མགོན་པོའི་བྱམས་ཆོས་བར་པ་གསུམ། །ཐེག་བསྡུས་དང་བཅས་ཀླུ་སྒྲུབ་དབུ་མ་ཡི། །བསྟན་བཅོས་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་ངས་འདི་སྦྱར། །ཚུལ་འདི་བསླབས་ན་མཚན་ཉིད་ཐེག་པ་ཡི། །གཞུང་ལུགས་ཀུན་ལ་ བལྟ་བའི་མིག་ཐོབ་སྟེ། །རིང་པོར་མ་ཐོགས་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་ཚོགས། །རབ་འབྱམས་སྨྲ་བའི་དབང་པོར་འགྱུར་སྙམ་སེམས། །འདི་སྦྱར་དགེ་བས་བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་རྣམས། །སྒྱུ་མའི་ལུས་ལ་འབྱུང་བཞིའི་ནད་བྲལ་ ཞིང་། །རྟག་ཏུ་ལུས་སེམས་བདེ་བའི་དཔལ་ཐོབ་ནས། །ཚེ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་བསམ་དོན་ཀུན་འགྲུབ་ཤོག །ནམ་ཞིག་ཚེ་འདིའི་སྣང་བ་ནུབ་མ་ཐག །དཔོན་སློབ་ལྷན་ཅིག་བདེ་བ་ཅན་སྐྱེས་ནས། །སྤངས་རྟོགས་ཡོན་ ཏན་སྐད་ཅིག་གིས་རྫོགས་ཏེ། །གཞན་ཕྱིར་བསམ་བཞིན་སྲིད་པ་ལེན་པར་ཤོག །དེ་ཡང་བསྟན་པ་འཛིན་པའི་སྐྱེས་བུ་དང་། །བསྟན་པ་སྐྱོང་བའི་སྟོབས་ལྡན་ས་སྐྱོང་སོགས། །ཐབས་མཁས་སྤྲུལ་པའི་ཁྱད་པར་བགྲང་ ཡས་ཀྱིས། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་བའི་དོན་མང་འགྲུབ་པར་ཤོག །ཁྱད་པར་བསྟན་པའི་བདག་པོ་ས་སྐྱ་པའི། །དྲི་མ་མེད་པའི་རིང་ལུགས་ངོ་མཚར་གྱ

【現代漢語翻譯】還有些人認為，具足百名號的菩薩（Nāmasataka-nāma-bodhisattva）以佛法為樂的根本，化身（Nirmāṇakāya）是由於大悲心的願力而生起，相續不斷，因此斷除了寂滅的邊際。有些人爲了遣除對外境的執著和對空性的執著，宣說了唯識宗的經典；爲了遣除對事物的執著和對心識的執著，宣說了中觀宗的經典。因此，大乘經典沒有任何差別。如果想要詳細瞭解中觀宗的宗義，就應該從聖龍樹（Ārya Nāgārjuna）所著的《中觀論》（Mūlamadhyamakakārikā）及其註釋中去理解。以上這些就是對中觀宗宗義的闡述。在此略作總結：想要了解四宗之頂——中觀宗的人們啊，務必珍視中觀宗的根本論典，領會其宗義精髓，通曉中觀宗的理論體系。這是過渡時期的偈頌。以上這些是對因乘——波羅蜜多乘四宗宗義的清晰闡述，是對《善說——宗義全知》（Legs bshad mtshan nyid grub mtha' kun shes）的完整闡釋。在此略作總結：通往因乘——波羅蜜多乘的道路，即是毗婆沙宗（Vaibhāṣika）、經量部宗（Sautrāntika）、唯識宗（Cittamātra）和中觀宗（Madhyamaka）的宗義。誰能清晰闡明這些宗義，誰就是智者。我從《俱舍論》（Abhidharmakośa）及其自釋，以及彌勒怙主（Maitreya-nātha）的《慈氏五論》中的中間三論，包括《攝大乘論》（Mahāyānasaṃgraha），以及龍樹（Nāgārjuna）的中觀論典中汲取精華，撰寫了此論。如果學習此論，就能獲得洞察名相乘（Mtshan nyid theg pa）一切理論的慧眼，不久之後，就能成為精通一切佛經和論典的雄辯之士。我希望通過撰寫此論的善業，使我和我的上師們，遠離幻身（Māyākāya）四大不調之疾病，恒時獲得身心安樂之福，最終圓滿此生，一切願望皆得實現。一旦此生幻滅，我和上師們就能一同往生極樂世界（Sukhāvatī），剎那間圓滿斷證功德，爲了利益他人而隨意受生。愿那些護持佛法的大士，以及守護佛法的有力統治者等，以無數善巧化現，成就如虛空般無邊眾生的無量利益。特別是，愿薩迦派（Sakya）清凈無染的宗風，其教法持有者們，能夠廣弘其殊勝之處。

【English Translation】 Some believe that the basis for the enjoyment of the Dharma by the Bodhisattva named 'Possessing a Hundred Names' (Nāmasataka-nāma-bodhisattva) and the continuous arising of the Nirmāṇakāya (emanation body) from the aspiration of great compassion, constantly prevents the extreme of Nirvāṇa. Some say that the Sūtras that teach only mind (Cittamātra) were taught to eliminate attachment to external objects and emptiness, and the Madhyamaka Sūtras were taught to eliminate grasping at entities in general and grasping at mind. Therefore, there is no difference at all between the Mahāyāna Sūtras. Those who wish to know the tenets of the Madhyamaka school in detail should understand them from the great Madhyamaka treatises composed by the noble Nāgārjuna, along with their commentaries. These are the explanations of the tenets of the Madhyamaka school. Here I say: Those who wish to know the tenets of the Madhyamaka, the pinnacle of the four schools, must cherish the Madhyamaka texts, understand the essence of the tenets, and cherish the Madhyamaka system of tenets, which is all-knowing. This is an intermediate verse. All of the above clearly explains the tenets of the four schools of the causal Pāramitāyāna, and completely explains the well-spoken 'All-Knowing Tenets of Characteristics' (Legs bshad mtshan nyid grub mtha' kun shes). Here I say: The path of the causal vehicle, the Pāramitāyāna, is the tenets of the Vaibhāṣika, Sautrāntika, Cittamātra, and Madhyamaka schools. Whoever clearly explains these tenets is wise. I have compiled this based on the Abhidharmakośa and its auto-commentary, the three middle volumes of Maitreya Gonpo's Loving Dharma, including the Mahāyānasaṃgraha, and the treatises of Nāgārjuna's Madhyamaka. If you study this method, you will gain the eye to see all the systems of the characteristic vehicle, and soon you will become a master of eloquence in the vast collection of scriptures and treatises. I hope that by the virtue of compiling this, may we, the teachers and students, be free from the diseases of the four elements in the illusory body, always obtain the glory of physical and mental happiness, complete our lives, and fulfill all our wishes. As soon as the appearance of this life fades, may the teachers and students be born together in Sukhāvatī (the Pure Land of Bliss), instantly perfect the qualities of abandonment and realization, and willingly take rebirth for the sake of others. May those who uphold the teachings, and those powerful rulers who protect the teachings, and so on, accomplish many benefits for beings as vast as space through countless skillful emanations. In particular, may the immaculate lineage of the Sakya school, the owners of the teachings, widely spread its wonderful qualities.

ིས། །འཛམ་གླིང་བྱང་ཕྱོགས་ལྗོངས་འདི་ཁྱབ་གྱུར་ཏེ། །དཔལ་ལྡན་ འཕགས་པའི་འཕྲིན་ལས་དེ་འདྲ་ཤོག །ཅེས་རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལེགས་པར་བཤད་པ་མཚན་ཉིད་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། 4-237 ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གྲུབ་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འཇམ་པའི་དབྱངས་བསོད་ནམས་དབང་པོ་དང་། རྒྱལ་སྲས་སྦས་པའི་སངས་རྒྱས་སྔགས་འཆང་གྲགས་པ་བློ་གྲོས། དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱ་མཚོའི་ཁྱབ་བདག་དྲུག་པ་ རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང་དབྱེར་མ་མཆིས་པ་རྒྱལ་བ་མུས་པ་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་རྣམས་གཙོ་བོར་སྨོས་པའི། ཡོངས་འཛིན་ཆོས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་དུ་མའི་ཞབས་ཀྱི་ཟེའུ་འབྲུ་རྙོག་པ་མེད་ པ་ཡན་ལག་མཆོག་གིས་གུས་པས་བླངས་ཤིང་། གསུང་གི་བདུད་རྩིས་སྐལ་བ་བཟང་པོར་གྱུར་པའི་ཤྲཱི་ས་སྐྱ་པ་ཤཱཀྱའི་དགེ་བསྙེན་པཎྜི་ཏ་ཐེག་པ་མཆོག་གི་རྣལ་འབྱོར་པ་སྔགས་འཆང་ངག་དབང་ཀུན་ དགའ་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པོས། མངོན་པ་མཛོད་དང་། དེའི་རང་འགྲེལ། ཀུན་ལས་བཏུས་སོགས་དང་། བྱམས་ཆོས་བར་པ་གསུམ་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཐེག་བསྡུས་དང་། འཕགས་པ་ ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་རྗེ་བཙུན་བླ་མ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་ལྗོན་ཤིང་ ཉིད་གཞིར་བྱས། དེར་མི་གསལ་བ་རྣམས་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཡོངས་འཛིན་དཀོན་མཆོག་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་གསུང་རབ་ལེགས་པར་བཤད་པ་གོང་མའི་དགོངས་རྒྱན་དང་། ལྗོན་ཤིང་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱན་གཉིས་ལ་གཙོ་བོར་བརྟེན་ནས་དེ་གཉིས་རྩ་འགྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་པ་ལ་ཁ་སྐོང་དུ་འོས་པའི་ལེགས་བཤད་ཀྱིས་ཀྱང་མཛེས་པར་བྱས་པ་འདི་ནི། 4-238 ས་སྦྲུལ་ཟླ་བ་དྲུག་པའི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚེས་ལ་དཔལ་ས་སྐྱའི་ཆོས་གྲྭ་ཆེན་མོའི་གཞི་ཐོག་བླ་བྲང་གི་ཡང་རྩེ་ངོ་མཚར་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེའི་ཕོ་བྲང་ཨེ་ཝཾ་བྱང་ཆུབ་འབྱུང་བའི་ གནས་སུ་ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་ཡི་གེ་པ་ནི་ཤབ་སྟོད་བེར་ཆེན་དུ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་དབང་དཔལ་བཟང་ཞེས་བྱ་བས་བགྱིས་སོ། །ཡང་སྨྲས་པ། དེང་སང་འདི་ན་སྐྱེས་ཐོབ་བློ་གྲོས་ཀྱིས། །གཞུང་ལུགས་ རྒྱ་མཚོ་ཁོང་ནས་གྲོལ་བ་ལས། །ཡུན་རིང་སྦྱངས་པས་ཆ་ཙམ་ཤེས་པ་ལ། །མཚར་དུ་འཛིན་པའི་ཅོལ་ཆུང་འགའ་མེད་དམ། །ཞེས་ཀྱང་ཉམས་ལྡན་གྱིས་སྨྲས་པ་ལགས་སོ། །འདིས་བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ འདི་ཕྱིའི་དོན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །སརྦ་མངྒ་ལཾ།། །། ༈ མཁན་ཆེན་ཨ་པད་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་བཞེད་ལྟར་གུ་རུས་ཞབས་ཞུ་བགྱིས་པའོ།།

【現代漢語翻譯】愿此遍佈于瞻洲北部地區，愿吉祥殊勝之聖者事業如是成辦！此為對於四種經由彼岸乘之宗義分別闡明之善說，名為『通曉一切宗義之體性』。此乃三界法王、成就自在之轉輪王蔣悲樣·索南旺波（འཇམ་པའི་དབྱངས་བསོད་ནམས་དབང་པོ།，文殊菩薩·索南旺波），以及化身聖者、持咒瑜伽士扎巴洛哲（གྲགས་པ་བློ་གྲོས།），與壇城海之主、第六金剛持無別之嘉瓦木薩欽波·桑結堅贊（སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན།）等為主，眾多如法依止上師之足蓮花，以無垢之殊勝部分恭敬頂戴，並以妙語甘露令具善緣之薩迦派沙彌班智達、大乘瑜伽士、持咒者阿旺貢嘎索南扎巴堅贊貝桑波（ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན།）所著。其依據《俱舍論》及其自釋、《集論》等，以及慈氏五論中間三論及其隨行，還有《攝大乘論》，以及聖者龍樹（ཀླུ་སྒྲུབ，Nāgārjuna）所著之《中觀論》及其釋論等，特別是以杰尊喇嘛扎巴堅贊（གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན།）所著之《現觀莊嚴寶樹》為基礎，對於其中不明顯之處，則主要依靠智者之王、永增袞卻倫珠（དཀོན་མཆོག་ལྷུན་གྲུབ།）之善說——上師之意莊嚴，以及莊嚴寶樹之二種莊嚴，並將二者以根本與註釋之方式進行編排，並以補充之善說加以修飾。此書于土蛇年六月白分之吉日，在薩迦大寺之基址拉章之頂端，奇妙不死金剛宮殿埃旺絳曲炯內（ཨེ་ཝཾ་བྱང་ཆུབ་འབྱུང་བའི་གནས།）圓滿完成，書寫者為生於夏布托貝欽之策旺貝桑（ཚེ་དབང་དཔལ་བཟང་）。又云：『如今此處，有天生聰慧者，于經論之海中自在遊弋，無需長久研習便可通達。對於此等，若有少數人略知一二便自鳴得意，豈不可笑？』此乃具修行者之言。愿以此功德，成就我等師徒今生來世一切利益！薩瓦芒嘎拉姆！堪布阿貝仁波切如是發願。

【English Translation】 May this spread throughout the northern region of Jambudvipa, and may the glorious and excellent activities of the Holy Ones be accomplished in this way! This is a well-spoken explanation that clearly elucidates the distinctions of the four tenets of the Vehicle of the Perfections, called 'Understanding the Nature of All Tenets'. This was written by Jampel Yang Sonam Wangpo (འཇམ་པའི་དབྱངས་བསོད་ནམས་དབང་པོ།, Mañjuśrī Sonam Wangpo), the King of Dharma in the three realms, the Chakravartin who has attained mastery, and Drakpa Lodrö (གྲགས་པ་བློ་གྲོས།), the incarnate saint, the mantra-holder, and Gyalwa Muspa Chenpo Sangye Gyaltsen (སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན།), inseparable from the sixth Vajradhara, the Lord of the Mandala Ocean, and others, with the lotus feet of many virtuous teachers respectfully placed upon the immaculate and supreme part, and with the nectar of speech making the fortunate Śākya novice Paṇḍita, the supreme yogi of the Vehicle, the mantra-holder Ngawang Kunga Sonam Drakpa Gyaltsen Pal Zangpo (ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན།). Based on the Abhidharmakośa and its auto-commentary, the Compendium of Topics, etc., as well as the three middle treatises of Maitreya and their followers, and also the Compendium of Vehicles, and the great treatises on Madhyamaka composed by the noble Nāgārjuna (ཀླུ་སྒྲུབ, Nāgārjuna) along with their commentaries, and especially based on the Precious Tree of Manifest Realization composed by Jetsun Lama Drakpa Gyaltsen (གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན།) himself, those aspects that are not clear therein are mainly based on the well-spoken words of the wise master Yongdzin Konchok Lhundrup (དཀོན་མཆོག་ལྷུན་གྲུབ།)—the Ornament of the Guru's Intention, and the two ornaments that beautify the tree, arranging the two in the manner of root and commentary, and also embellishing it with well-spoken words that are worthy of supplementing it. This book was completed on an auspicious day in the white part of the sixth month of the Earth-Serpent year, at the Ewam Jangchub Jungwai Ne (ཨེ་ཝཾ་བྱང་ཆུབ་འབྱུང་བའི་གནས།), the Wondrous Immortal Vajra Palace at the summit of the Labrang foundation of the great Sakya Monastery, and the scribe was Tsewang Pal Zangpo (ཚེ་དབང་དཔལ་བཟང་), born in Shabtod Berchen. Furthermore, it is said: 'Nowadays, here, there are those with innate intelligence who freely roam within the ocean of scriptures, understanding them without prolonged study. Is it not laughable that some small-minded individuals, knowing only a little after long study, consider themselves marvelous?' This was spoken by one with experience. May this become the cause for accomplishing all the benefits of this life and future lives for us, the teachers and disciples! Sarva Mangalam! Thus spoke Khenchen Apel Rinpoche.