greatsixsutras0209_七十空性論釋.g2.0f
六大冊之根本教言Ztsa24སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། 2-270 ༄༅། །སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཤཱུ་ནྱ་ཏཱ་སྱ་སཔྟ་ཏི་བྲྀཏྟི། བོད་སྐད་དུ། སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་ལ་པྱག་འཚལ་ལོ། །གནས་པའམ་སྐྱེ་འཇིག་ཡོད་ མེད་དམ། །དམན་པའམ་མཉམ་པའམ་ཁྱད་པར་ཅན། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་སྙན་དབང་གིས། །གསུང་གི་ཡང་དག་དབང་གིས་མིན། །གནས་པའམ་སྐྱེ་བའམ་འཇིག་པའམ། །ཡོད་པའམ་མེད་པའམ་དམན་པའམ། །མཉམ་པའམ་ཁྱད་པར་ཅན་ ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུང་གི་དེ་ཁོ་ནའི་དབང་གིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ སོགས་པའི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཅི་ནས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་བདག་མེད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་དག་ཀྱང་འཇུག་པས་བདག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བ་ཁོ་ནར་ཡོད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། བདག་མེད་བདག་མེད་མིན་བདག་དང་། །བདག་མེད་མིན་པས་བརྗོད་འགའང་མེད། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །མྱ་ངན་འདས་མཚུངས་རང་བཞིན་སྟོང་། །འདིར་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་ བཞིན་སྟོང་། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་བཀའི་ཚིག་གམ། འོན་ཏེ་གང་གིས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་རིགས་པ་འབའ་ཞིག་ཡོད། 2-271 འདིར་བཤད་པ། གང་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རང་བཞིན་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་འམ། །སོ་སོ་རྣམས་ལའམ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཡོད་མིན་དེ་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཡིན། །གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་ བཞིན་རྒྱུའི་རྐྱེན་རྣམས་སམ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པའམ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་རུང་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་སྨྲའོ། །གཞན་ཡང་། ཡོད་ པ་ཡོད་ཕྱིར་སྐྱེ་མ་ཡིན། །མེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན། །ཆོས་མི་མཐུན་ཕྱིར་ཡོད་མེད་མིན། །སྐྱེ་བ་མེད་ཕྱིར་གནས་འགག་མེད། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཡོད་ པ་ནི་ཡོད་བཞིན་པ་ཞེས་བཤད་པས་སོ། །མེད་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ཡོད་མེད་ནི་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་ཕན་ཚུན་འགལ་ལོ། །འདི་ལྟར་ཡོད་ པ་དང་མེད་པ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ག་ལ་སྐྱེ། སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་ དང་འགག་པ་ཡང་མེད་དོ། །འདིར་སྨྲས་པ། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་། འཇིག་པ་དང་ལྡན་པར་གསུངས་ལ། སྐྱེ་བའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་ཡང་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འགའ་ཞི
【現代漢語翻譯】 六大冊之根本教言Ztsa24《七十空性論釋》 ༄༅། །《七十空性論釋》 ༄༅། །梵語：Śūnyatāsaptativṛtti。藏語：སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ།（《七十空性論釋》）。頂禮聖妙吉祥智慧勇識。 安住或生滅，存在或不存在，低劣或平等或殊勝，佛陀依世間習俗，而非依語言之真實力量而說。 安住或生或滅，有或無，低劣或平等或殊勝，所有這些都是佛陀依世間俗諦而說，而非依其真實之語力。 此處說：『我』這個詞，以及類似的表達，如果不存在，那麼認為『無我』的智慧也會隨之消失，因此『我』必定存在。 此處解釋： 無我、非無我、我和，非無我，皆不可說。為何？因為所有可言說的法，其自性皆如涅槃般空性。 此處說：『一切事物皆自性空』，這難道是國王的命令嗎？或者，有什麼樣的道理能讓人理解『一切事物皆自性空』呢？ 此處解釋： 因為一切事物的自性，在因緣聚合中，或在各個分離的個體中，或在一切事物中，都不存在，因此是空性。 因為一切事物的自性，無論是在因緣中，還是在因緣聚合中，或者在一切事物中，都不存在，所以說一切事物皆自性空。 此外： 因為存在，故不生；因為不存在，故不生；因為法不相容，故非有非無；因為無生，故無住無滅。 因為事物存在，所以不會從因產生，因為存在即是存在。 因為不存在，所以不會從因產生。 因為有和無互不相容，所以不是產生，因為它們彼此矛盾。 如此，有和無是具有相互矛盾性質的法，因為法不相容，所以既非有也非無，又如何產生？因為沒有產生，所以也沒有安住和滅亡。 此處說：『有為法的三個特徵是生、住、滅』，並且在產生時也顯示產生，因此有些...
【English Translation】 The Root Teachings of the Six Great Volumes Ztsa24 Commentary on the Seventy Stanzas on Emptiness ༄༅། །Commentary on the Seventy Stanzas on Emptiness ༄༅། །In Sanskrit: Śūnyatāsaptativṛtti. In Tibetan: སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ། (Commentary on the Seventy Stanzas on Emptiness). Homage to the noble Mañjuśrī Jñānasattva. Existing or arising/ceasing, existent or nonexistent, inferior or equal or superior, the Buddha speaks according to worldly convention, not according to the power of true speech. Whether it is abiding, arising, or ceasing; existing or not existing; inferior, equal, or superior; all of that is spoken by the Buddha according to the power of worldly terminology, not according to the power of his own true speech. Here it is said: 'The term 'I,' and similar expressions, if they did not exist, the wisdom that thinks 'no-self' would also disappear, therefore 'I' must certainly exist.' Here it is explained: 'No-self, not no-self, self, and not no-self, there is nothing to be said. Why? Because all phenomena that can be expressed are empty in nature, like nirvāṇa.' Here it is said: 'All things are empty of inherent existence,' is this like a king's command? Or is there a reason by which one understands that 'all things are empty of inherent existence?' Here it is explained: 'Because the inherent nature of all things, in the collection of causes and conditions, or in each separate individual, or in all things, does not exist, therefore it is emptiness.' Because the inherent nature of all things, whether in causes and conditions, or in the collection of causes and conditions, or in all things, does not exist, therefore it is said that all things are empty of inherent existence. Furthermore: 'Because it exists, it does not arise; because it does not exist, it does not arise; because the dharmas are incompatible, it is neither existent nor nonexistent; because there is no arising, there is no abiding or ceasing.' Because a thing exists, it does not arise from a cause, because existence is said to be existing as it is. Because it does not exist, it does not arise from a cause. Because existence and nonexistence are incompatible, it is not arising, because they are mutually contradictory. Thus, existence and nonexistence are dharmas that have mutually contradictory natures, because the dharmas are incompatible, so how can what is neither existent nor nonexistent arise? Because there is no arising, there is also no abiding or ceasing. Here it is said: 'The three characteristics of conditioned phenomena are said to be endowed with arising, abiding, and ceasing,' and at the time of arising, arising is also shown, therefore some...
ག་ལས་འདུས་བྱས་སྐྱེ་བ་ཡོད་དོ། ། 2-272 འདིར་བཤད་པ། སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མིན། །མ་སྐྱེས་པ་ཡང་བསྐྱེད་བྱ་མིན། །སྐྱེ་བའི་ཚེ་ཡང་བསྐྱེད་བྱ་མིན། །སྐྱེ་དང་མ་སྐྱེས་པ་ཡི་ཕྱིར། །རེ་ཞིག་སྐྱེས་པ་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱེས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེས་ཟིན་པ་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །མ་སྐྱེས་པ་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་སྐྱེས་ པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་དང་། མཐུ་མེད་པ་དང་། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། སྐྱེ་བའི་ཚེ་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་སྐྱེད་པ་དང་མ་སྐྱེས་པར་ཟད་ལ། སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྔར་བཤད་པའི་རིམ་ པ་ཁོ་ནས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །མ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ དང་། སྐྱེ་བའི་བྱ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང་། མཐུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། མེད་པའི་ཕྱིར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གང་གི་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གསུམ་པ་སྐྱེ་བའི་ཚེ་དེ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། 2-273 གཞན་ཡང་། རྒྱུ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྲས་ཡོད་འབྲས་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ། །དེ་མེད་ན་ནི་རྒྱུ་མིན་མཚུངས། །ཡོད་མིན་མེད་པ་ཡིན་ན་འགལ། །དུས་ གསུམ་རྣམས་སུ་འཐད་མ་ཡིན། །འབྲས་བུ་ཡོད་ན་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པ་དེ་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་དེ་མེད་ན་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་དང་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ། །འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ ཡིན་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་འགལ་ཏེ། མེད་པ་དང་ཡོད་པ་དུས་གཅིག་ཁོ་ན་ནི་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། དུས་གསུམ་དུ་ཡང་རྒྱུར་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ ལྟ་ཞེ་ན། རེ་ཞག་གལ་ཏེ་རྒྱུ་སྔ་བར་བརྟགས་ན་ནི་གང་གི་རྒྱུ་ཡིན། འོན་ཏེ་ཕྱི་མར་བརྟགས་ན་ནི་གྲུབ་ཟིན་པ་ལ་རྒྱུ་ཅི་དགོས། འོན་ཏེ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཅིག་ཅར་ཡིན་ པར་བརྟགས་ན་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཅིག་ཅར་སྐྱེས་པ་གཉིས་གང་གི་རྒྱུ་གང་ཡིན། གང་གི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་དུས་གསུམ་ཅར་དུ་ཡང་རྒྱུར་མི་འཐད་དོ། ། འདིར་སྨྲས་པ། གྲངས་འཐད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་དང་གཉིས་དང་མང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་གང་དག་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཡོད་དོ། །གྲངས་ཀྱང་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོད་ན་འཐད་པས་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། 2-274 འདིར་བཤད་པ།
【現代漢語翻譯】 如何理解由因緣和合而生的事物？ 在此解釋：生不是被創造出來的。未生也不是被創造出來的。生的時候也不是被創造出來的。因為生和未生。 首先，已經生的事物不是被創造出來的。為什麼呢？因為它已經生了。已經生的事物不是被創造出來的。未生的事物也不是被創造出來的。為什麼呢？因為它還沒有生。 沒有生的事物不是被創造出來的，因為它與作用分離，沒有能力，不存在，因此不是被創造出來的。 生的時候也不是被創造出來的。為什麼呢？因為它既不是生也不是未生。無論是生還是未生，都與之前所說的順序一樣，不是被創造出來的。因此，已經生的事物因為已經生了，所以不是被創造出來的。 未生的事物因為還沒有生，與生的作用分離，沒有能力，不存在，所以不是被創造出來的。因此，除了生和未生之外，第三種狀態，即生的時候，什麼也不存在，所以也不是被創造出來的。 此外，因為原因不成立，所以沒有生。為什麼呢？如果結果存在，那麼與結果相關的因也是存在的。如果結果不存在，那麼因就變得沒有意義。如果結果既不是存在也不是不存在，那就是矛盾的。因為不存在和存在不能同時存在。 此外，在過去、現在、未來這三個時間段里，作為原因也是不成立的。如果原因存在於結果之前，那麼它是什麼的原因呢？如果原因存在於結果之後，那麼已經完成的結果還需要什麼原因呢？如果原因和結果同時存在，那麼原因和結果同時產生，哪個是因，哪個是果呢？ 因此，在過去、現在、未來這三個時間段里，作為原因都是不成立的。 有人說：因為數字是成立的，所以一切事物不是空性的。因為存在一、二、多等數字。如果事物存在，那麼數字也是成立的，因此一切事物不是空性的。 在此解釋：
【English Translation】 How does one understand things that arise from assembled causes? Here it is explained: Birth is not something to be created. The unborn is also not to be created. The time of birth is also not to be created. Because of birth and the unborn. Firstly, what is born is not to be created. Why? Because it is already born. What is already born is not to be created. What is unborn is also not to be created. Why? Because it is unborn. What is unborn is not to be created because it is separate from action, without power, and non-existent, therefore it is not to be created. The time of birth is also not to be created. Why? Because it is neither born nor unborn. Whatever is born or unborn, as in the previously stated order, is not to be created. Therefore, what is born is not to be created because it is already born. What is unborn is not to be created because it is unborn, separate from the action of birth, without power, and non-existent. Therefore, besides what is born and unborn, the third state, which is the time of birth, nothing exists, so it is also not to be created. Furthermore, because the cause is not valid, there is no birth. Why? If the result exists, then the cause associated with the result also exists. If the result does not exist, then the cause becomes meaningless. If the result is neither existent nor non-existent, that is contradictory. Because non-existence and existence cannot exist simultaneously. Furthermore, in the three times—past, present, and future—it is also not valid as a cause. If the cause exists before the result, then what is it the cause of? If the cause exists after the result, then what cause is needed for the already completed result? If the cause and result exist simultaneously, then the cause and result arise simultaneously, which is the cause and which is the result? Therefore, in all three times—past, present, and future—it is not valid as a cause. Someone says: Because numbers are valid, all things are not empty. Because there exist numbers such as one, two, and many. If things exist, then numbers are also valid, therefore all things are not empty. Here it is explained:
གཅིག་མེད་པར་ནི་མང་པོ་དང་། །མང་པོ་མེད་པར་གཅིག་མི་འཇུག །དེ་ཕྱིར་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་རྣམས། །འབྱུང་བ་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན། །གང་གི་ཕྱིར་གཅིག་མེད་ན་མང་པོ་མི་ འཇུག་ལ་མང་པོ་མེད་ན་ཡང་གཅིག་མི་འཇུག་པ་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། མདོ་སྡེ་ལས། རྟེན་ ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡང་རྒྱས་པར་བསྟན་ཅིང་ལུང་འབོགས་པར་བྱེད་པའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་གཅིག་དང་སེམས་ཐ་དད་པ་ལ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་ དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། འདིར་བཤད་པ། རྟེན་འབྱུང་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་གང་། །སྡུག་བསྔལ་འབྲས་ཅན་དེ་མ་སྐྱེས། །སེམས་གཅིག་ལ་ཡང་མི་འཐད་ལ། །དུ་མ་ལ་ཡང་མི་འཐད་དོ། ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལ་སྡུག་བསྔལ་འབྲས་བུ་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པའོ། །དེ་ནི་སེམས་གཅིག་ལ་ཡང་མི་འཐད་ལ། མང་པོ་ལ་ཡང་མི་འཐད་དེ། ། གང་གི་ལྟར་ན་སེམས་གཅིག་ཡིན་པ་དེའི་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ལྟར་ན་སེམས་ཐ་དད་པ་ཡིན་པ་དེའི་ལྟར་ན་ཡང་ཡན་ལག་སྔ་མ་སྔ་མ་ཞིག་པ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། ། 2-275 དེ་ལྟ་བས་ན་གཉི་ག་ལྟར་ཡང་མི་འཐད་པ་དེའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་བརྟགས་ལ། མ་རིག་པ་དེ་ཡང་རྐྱེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་སྟོན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་དག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མི་རྟག་རྟག་མིན་བདག་མེད་པ། བདག་མིན་མི་གཙང་གཙང་མ་ཡིན། །སྡུག་བསྔལ་བདེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་མེད། །མི་རྟག་པ་ནི་རྟག་པ་མེད་པའོ། །རྟག་པ་མེད་ན་ དེའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་མི་རྟག་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱོར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་མེད་དོ། །དེ་མེད་ན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག །བཞི་ལས་ སྐྱེས་པའི་མ་རིག་མེད། །དེ་མེད་ན་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས། །མི་འབྱུང་ལྷག་མའང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་དག་མེད་ན་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་མེད་ལ། མ་རིག་པ་མེད་ན་ འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་འབྱུང་སྟེ། ལྷག་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །གཞན་ཡང་། མ་རིག་འདུ་བྱེད་མེད་མིན་འབྱུང་། །དེ་མེད་འདུ་བྱེད་མི་འབྱུང་བས། །དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཕྱིར་ཡང་། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་མ་གྲུབ་མིན། ། 2-276 གང་ཞིག་བདག་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས། །མ་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕ་རོལ་པོ། །མ་གྲུབ་རྐྱེན་གཞན་
【現代漢語翻譯】 無一則無多，無多則無一。因此，諸法依緣起，無有自性。 何以故？無一則無多，無多則無一。是故，諸法依緣起而生，因此無有自性。此處有人說：經部中，緣起甚深，是苦果之因，廣為宣說。依經立宗的論師們也安立一識和異識。因此，諸法並非空性。 此處解釋：緣起十二支，是苦果者，彼未生。於一識亦不應理，于多識亦不應理。緣起十二支，是苦果之因者，彼未生。於一識亦不應理，于多識亦不應理。若許一識，則果與因同時生。若許異識，則前前支滅，非後後支之因。因此，二者皆不應理，故緣起未生。何以故不生？ 此中，緣起被認為是無明之因所生，而無明則顯示為顛倒之緣。這些顛倒自性為空。何以故？ 無常非為常，無我不為我，不凈非凈，苦非樂。是故顛倒皆不存在。無常則非常。若無常，則其對治常亦不存在。其餘亦如是類推。是故顛倒不存在。若無顛倒，則由四顛倒所生的無明亦不存在。若無無明，則行亦不生，其餘亦如是。 又，無明與行，非有非無而生。若無彼，則行不生。因此，二者互為因，自性亦非成立。何者自性不成立，彼如何能生？是故，他者亦不成立，因亦不成立。
【English Translation】 Without one, there are no many; without many, there is no one. Therefore, all phenomena arise dependently and are without inherent existence. Why? Because without one, there are no many; without many, there is no one. Therefore, all phenomena arise dependently, and thus are without inherent existence. Here, some say: In the Sutra Pitaka, dependent origination is profound, being the cause of suffering, and is extensively taught. Teachers who establish their tenets based on the scriptures also posit one consciousness and different consciousnesses. Therefore, all phenomena are not empty. Here it is explained: The twelve links of dependent origination, which are the cause of suffering, are unborn. They are not reasonable in terms of one consciousness, nor are they reasonable in terms of multiple consciousnesses. The twelve links of dependent origination, which are the cause of suffering, are unborn. This is not reasonable in terms of one consciousness, nor is it reasonable in terms of multiple consciousnesses. If one posits one consciousness, then the effect and cause arise simultaneously. If one posits different consciousnesses, then the preceding links cease and are not the cause of the subsequent links. Therefore, neither is reasonable, so dependent origination is unborn. Why is it unborn? Here, dependent origination is considered to arise from the cause of ignorance, and ignorance is shown to be a condition of perversion. These perversions are empty of inherent nature. Why? 'Impermanence is not permanence, non-self is not self, impurity is not purity, suffering is not happiness.' Therefore, all perversions do not exist. Impermanence is not permanence. If there is no permanence, then its antidote, impermanence, also does not exist. The rest are also applied similarly. Therefore, perversions do not exist. If there are no perversions, then the ignorance born from the four perversions does not exist. If there is no ignorance, then actions do not arise, and the rest are the same. Furthermore, ignorance and action arise neither with existence nor without existence. If there is no ignorance, then action does not arise. Therefore, since the two are mutual causes, their own nature is not established. Whatever is not established by its own nature, how can it generate? Therefore, the other is also not established, and the cause is also not established.
སྐྱེད་པ་མིན། །རེ་ཞིག་མ་རིག་པ་ནི་འདུ་བྱེད་མེད་ན་མི་འབྱུང་ ངོ་། །མ་རིག་པ་དེ་མེད་པར་ཡང་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཞིག་བདག་ཉིད་རང་ བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པ་དེས་གཞན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད། དེ་ལྟ་བས་ན་ཕ་རོལ་མ་གྲུབ་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ནི་གཞན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དག་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། ཕ་བུ་མ་ཡིན་བུ་ཕ་མིན། ། དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་མེད་མིན་ལ། །དེ་གཉིས་ཅིག་ཅར་ཡང་མིན་ལྟར། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དེ་བཞིན་ནོ། །རེ་ཞིག་ཕ་ཡང་བུ་མ་ཡིན་ལ་བུ་ཡང་ཕ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་མེད་ པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་ཅིག་ཅར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་རིམ་པ་འདིས་ཕ་དང་བུ་དག་མ་གྲུབ་པ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། ། གཞན་ཡང་། རྨི་ལམ་ཡུལ་བརྟེན་བདེ་སྡུག་དང་། །ཡུལ་དེའང་མེད་ལྟར་བརྟེན་ནས་གང་། །འབྱུང་བ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་མེད། །བརྟེན་ནས་གང་ཡིན་དེ་ཡང་མེད། དཔེར་ན་རྨི་ལམ་ན་ཡུལ་ལ་བརྟེན་པའི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་དང་། 2-277 ཇི་ལྟར་ཡུལ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་། བརྟེན་ནས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་མེད་དོ། །འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་དངོས་རྣམས་རང་ བཞིན་གྱིས། །མེད་ན་དམན་མཉམ་ཁྱད་འཕགས་ཉིད། །ཡོད་མིན་སྣ་ཚོགས་ཉིད་མི་འགྲུབ། །རྒྱུ་ལས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་མེད། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ མི་རུང་ངོ་། །འདིར་བཤད་པ། རང་བཞིན་གྲུབ་བརྟེན་དངོས་མིན་འགྱུར། །མ་བརྟེན་པར་ཡང་ག་ལ་ཡོད། །རང་བཞིན་མེད་ཉིད་མི་འགྱུར་ཞིང་། །རང་བཞིན་ཡོད་པ་མི་འཇིག་གོ །གལ་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་རང་ བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་གྱུར་ན་བརྟེན་ནས་དངོས་པོར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་མ་བརྟེན་པར་ཡང་དངོས་པོ་ཡིན་དུ་ཟད་མོད་སྙམ་དུ་སེམས་ན། འདིར་བཤད་པ། མ་བརྟེན་པར་ཡང་ག་ ལ་ཡོད། །མ་བརྟེན་པར་ཡང་དངོས་པོར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མ་བརྟེན་པར་ཡང་དངོས་པོ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ན་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང་། རང་བཞིན་ཡོད་པར་ནི་འཇིག་པར་ཡང་ མི་འགྱུར་ཏེ། མེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། རང་གི་དངོས་པོ་དང་། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་དང་། དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བློ་འདི་རྟེན་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། 2-278 དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་བཤད་པ། མེད་ལ་རང་གི་དངོས་པོའམ། །གཞན་དངོས་འཇིག་པར་ག་ལ་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དངོས་དངོས་མེད་དང་། །དངོས་དང་རང་དངོས་ལོག་ པ་ཡིན། །མེད་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་
【現代漢語翻譯】 不是產生者。如果無明沒有行，它就不會產生。如果無明不存在，行也不會產生，因為這兩者是互相依賴而產生的，因此它們也不是自性成立的。如果某事物不是自性成立的，它如何產生其他事物？因此，那些不成立的因緣不是產生其他事物的因素。 此外：父親不是兒子，兒子不是父親。兩者不是互相沒有，兩者也不是同時存在。十二緣起也是如此。父親不是兒子，兒子也不是父親。兩者不是互相沒有，兩者也不是同時存在。正如這種次第中父親和兒子不成立一樣，十二緣起也與之相似。 此外：如夢中依賴境的苦樂，境也不存在一樣，依賴而生的一切也不存在。依賴的任何事物也不存在。例如，夢中依賴境的快樂和痛苦不存在，就像境也不存在一樣，依賴而生的一切，以及所依賴的事物，也同樣不存在。 這裡有人說：如果諸法自性空，那麼下劣、平等、殊勝的差別，以及各種各樣的存在都不會成立。從因產生的顯現也不存在。因此，諸法不是自性存在的。這種說法是不合理的。 這裡解釋說：自性成立的不是依賴的法，不依賴的法又在哪裡存在呢？自性空性不會改變，自性存在之法也不會毀滅。如果諸法是自性存在的，那麼它們就不會是依賴的法。如果有人認為即使不依賴，事物也仍然存在，那麼這裡解釋說：不依賴的法又在哪裡存在呢？不依賴的法也不會存在。如果不依賴也能成為某種事物，那麼它就不會變成自性空，而自性存在之法也不會毀滅，也不會消失。 這裡有人說：關於『自己的事物』、『他人的事物』和『不存在的事物』的念頭不是沒有所依的，因此事物不是空性的。 這裡解釋說：對於不存在的事物，自己的事物或他人的事物又如何毀滅呢？因此，他人的事物、不存在的事物，以及存在的事物和自己的事物都是顛倒的。『不存在』的意思就是『不是存在』。
【English Translation】 It is not a producer. If ignorance does not have action, it will not arise. If ignorance does not exist, actions will not arise either, because these two arise from mutual causes, therefore they are not inherently established either. If something is not inherently established, how does it produce other things? Therefore, those conditions that are not established are not factors that produce other things. Furthermore: Father is not son, son is not father. The two are not mutually non-existent, nor are they simultaneously existent. The twelve links of dependent origination are also the same. Father is not son, and son is not father. The two are not mutually non-existent, nor are they simultaneously existent. Just as father and son are not established in this order, the twelve links of dependent origination are similar to this. Furthermore: Like the happiness and suffering in a dream that depend on an object, and the object does not exist, whatever arises dependently also does not exist. Whatever is depended upon also does not exist. For example, in a dream, the happiness and suffering that depend on an object do not exist, just as the object does not exist, so too, whatever arises dependently, and whatever is depended upon, do not exist in the same way. Here it is said: If things are empty of inherent existence, then the distinctions of inferior, equal, and superior, and the various kinds of existence, will not be established. Manifestations arising from causes will not exist. Therefore, things are not inherently existent. This statement is unreasonable. Here it is explained: What is inherently established is not a dependent thing, and where does a non-dependent thing exist? Inherent emptiness does not change, and what is inherently existent does not perish. If things were inherently existent, then they would not be dependent things. If one thinks that even without dependence, things still exist, then it is explained here: Where does a non-dependent thing exist? A non-dependent thing will not exist. If something could become something even without dependence, then it would not become inherently empty, and what is inherently existent would not perish, nor would it disappear. Here it is said: The thought of 'one's own thing,' 'another's thing,' and 'non-existent thing' is not without a basis, therefore things are not empty. Here it is explained: For a non-existent thing, how could one's own thing or another's thing be destroyed? Therefore, another's thing, a non-existent thing, and an existent thing and one's own thing are all inverted. 'Non-existent' means 'not existent.'
ལ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། མེད་པ་དེ་ལ་རང་གི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བའམ། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བའམ། འཇིག་པ་ ཞེས་བྱ་བར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་རང་གི་དངོས་པོ་དང་། །གཞན་གྱི་དངོས་པོ་དང་། དངོས་པོ་མེད་པ་དང་། དངོས་པོ་དང་རང་གི་དངོས་པོ་ནི་ལོག་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ ཏེ་དངོས་པོ་སྟོང་ཡིན་ན། །འགག་པར་མི་འགྱུར་སྐྱེ་མི་འགྱུར། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ལ། །གང་ལ་འགག་ཅིང་གང་ལ་སྐྱེ། །གལ་ཏེ་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ན་ འགག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། སྐྱེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པར་འདོད་ན་ནི། འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ལ་གང་ལ་འགག་ཅིང་གང་ ལ་སྐྱེ་ཞེས་སྨྲའོ། །འདིར་བཤད་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དངོས་དང་དངོས་མེད་ཅིག་ཅར་མེད། །དངོས་མེད་མེད་པར་དངོས་པོ་མེད། །རྟག་ཏུ་དངོས་དང་དངོས་མེད་འགྱུར། ། 2-279 དངོས་མེད་དངོས་པོ་མེད་མི་འབྱུང་། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ཅིག་ཅར་བ་ཡང་མེད་དོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དག་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་ན་ མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་དངོས་པོ་གཅིག་པུ་ཡིན་དུ་ཟད་མོད་སྙམ་དུ་སེམས་ན་འདིར་བཤད་པ། དངོས་མེད་མེད་པར་དངོས་པོ་མེད། །གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ མེད་པར་དངོས་པོ་མི་འཐད་དོ། །མི་རྟག་པ་ཉིད་མེད་པར་དེ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། རྟག་ཏུ་དངོས་དང་དངོས་མེད་འགྱུར། །རྟག་ཏུ་དངོས་པོ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདི་ སྙམ་དུ་དེ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། རྟག་ཏུ་དངོས་པོ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་རྟག་ཏུ་དངོས་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ལ། སྐྱེ་བའི་ཚེའམ་གནས་པའི་ཚེ་ནི་ལས་མི་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་འཇིག་པའི་དངོས་ པོ་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། འདིར་བཤད་པ། དངོས་མེད་དངོས་པོ་མེད་མི་འབྱུང་། །དངོས་པོ་མེད་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་པ་མེད་ན་འཇིག་ པའི་མཚན་ཉིད་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་མི་རུང་སྟེ། མི་འཇིག་ན་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་མི་འཐད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །འདིར་སྨྲས་པ། 2-280 དངོས་པོ་མེད་པ་གཅིག་པུ་ཡིན་དུ་ཟད་མོད། ། འདིར་བཤད་པ། དངོས་པོ་མེད་པར་དངོས་མེད་མེད། །བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་མེད། །དེ་མེད་ན་ནི་དངོས་མེད་ མེད། །དངོས་པོ་མེད་པར་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་མེད་ལ། དངོས་པོ་དེ་ཡང་བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གང་གི་ཕྱིར་རིགས་པ་འདིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བཤད
【現代漢語翻譯】 正如所說，如果不存在，又怎麼會去觀察它是否是『自性』、『他性』或『毀滅』呢？因此，自性、他性、無物，以及事物與自性都是錯誤的。這裡說到：如果事物是空性的，就不會有止息，也不會有生起。對於本質上是空性的事物，什麼會止息，什麼會生起呢？如果事物本質上是空性，那麼它就不會止息，也不會生起。如果認為本質上是空性的事物會有生起和止息，那麼對於本質上是空性的事物，又有什麼會止息，什麼會生起呢？這裡說到：一切法皆是空性。為什麼呢？因為事物和非事物不能同時存在，沒有非事物就沒有事物，事物和非事物總是變化。沒有非事物，事物就不會產生。事物和非事物也不能同時存在。正如所說，事物和非事物不可能同時存在。如果認為只有事物存在，這裡說到：沒有非事物就沒有事物。因為沒有非事物，事物就不可能存在。沒有無常，就沒有事物。另外，事物和非事物總是變化。事物總是處於無常的狀態。如果認為情況是這樣的：事物總是與無常相聯繫，在生起或存在時不起作用，只有當事物毀滅時才起作用。這裡說到：沒有非事物，事物就不會產生。沒有毀滅，就不可能有毀滅的特徵，即無常。如果不毀滅，就不可能有無常，所以事物總是處於非事物的狀態。這裡說到：只有非事物存在。這裡說到：沒有非事物就沒有非事物。不是來自自性，也不是來自他性。因此，事物不存在。如果事物不存在，那麼非事物也不存在。沒有事物，就沒有非事物。事物既不是來自自性，也不是來自他性。因此，由於這個原因，事物是不存在的，所以非事物是無生的。正如所說。
【English Translation】 As it is said, if something does not exist, how can one observe whether it is 'own being', 'other being', or 'destruction'? Therefore, own being, other being, non-being, and things with own being are all wrong. Here it is said: If things are empty, there will be no cessation, and no arising. For what is empty in essence, what ceases and what arises? If things are empty by nature, then they will not cease, nor will they arise. If one thinks that what is empty by nature has arising and ceasing, then for what is empty in essence, what ceases and what arises? Here it is said: All dharmas are only empty. Why? Because things and non-things cannot exist simultaneously, without non-things there are no things, things and non-things always change. Without non-things, things do not arise. Things and non-things cannot exist simultaneously. As it is said, things and non-things cannot exist at the same time. If one thinks that only things exist, here it is said: Without non-things there are no things. Because without non-things, things cannot exist. Without impermanence, there are no things. Furthermore, things and non-things always change. Things are always in a state of impermanence. If one thinks that it is like this: things are always related to impermanence, and do not act when arising or existing, but only act when things are destroyed. Here it is said: Without non-things, things do not arise. Without destruction, there can be no characteristic of destruction, which is impermanence. If there is no destruction, there can be no impermanence, so things are always in a state of non-being. Here it is said: Only non-things exist. Here it is said: Without non-things there are no non-things. Not from self, nor from other. Therefore, things do not exist. If things do not exist, then non-things do not exist. Without things, there are no non-things. Things are neither from self nor from other. Therefore, because of this reason, what does not exist is unborn. As it is said.
་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་མེད་ན་ནི་དངོས་པོ་མེད། །དངོས་པོ་དེ་མེད་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེའི་དངོས་པོ་མེད་ པའང་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་ན་རྟག །མེད་ན་ངེས་པར་ཆད་པ་ཡིན། །དངོས་པོ་ཡོད་ན་དེ་གཉིས་མིན། །དེ་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཁས་བླངས་མིན། །གང་ གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡོད་ན་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །མེད་པ་ཉིད་ན་ནི་ངེས་པར་ཆད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོ་ཡོད་ན་དེ་གཉིས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ ཕྱིར་དངོས་པོ་ཁས་བླང་བར་མི་བྱའོ། །འདིར་སྨྲས་པ། རྒྱུན་གྱི་ཕྱིར་ན་དེ་མེད་དེ། །རྒྱུ་བྱིན་ནས་ནི་དངོས་པོ་འགག །སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྒྱུན་གྱི་ཕྱིར་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་འདི་གཉི་གར་མི་འགྱུར་ཏེ། 2-281 རྒྱུ་བྱིན་ནས་དངོས་པོ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །འདིར་བཤད་པ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་འདི་མ་གྲུབ། །རྒྱུན་ཆད་པ་ཡི་ཉེས་པའང་ཡོད། །ཁོ་བོ་ཅག་ནི་སྔར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་ཅིག་ ཅར་དུ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་བརྟགས་ཟིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུན་ཞེས་ཁས་ལེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་སྔ་མ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། རྒྱུན་ཆད་པའི་ཉེས་པའང་ཡོད་ པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདིར་སྨྲས་པ། སྐྱེ་འཇིག་གཟིགས་པས་མྱ་ངན་འདས། །ལམ་བསྟན་སྟོང་ཉིད་ཕྱིར་མ་ཡིན། །སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་གཟིགས་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་བསྟེན་གྱི། སྟོང་པ་ཉིད་ ཀྱི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་བཤད་པ། འདི་དག་ཕན་ཚུན་བཟློག་ཕྱིར་དང་། །ལོག་པའི་ཕྱིར་ན་མཐོང་བ་ཡིན། །རེ་ཞིག་བཤད་པ་འདི་ནི་གང་མ་སྐྱེས་པ་ཤེས་པ་དེའི་མ་ཡིན་གྱི། གང་ སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མཐོང་གི་སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་འཇིག་པ་ལས་བཟློག་པར་མཐོང་། འཇིག་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ལས་བཟློག་པར་མཐོང་བ་དེའི་སྐྱེ་བ་དང་། འཇིག་པ་འདི་གཉིས་ཕན་ཚུན་བཟློག་པ་ཡིན་ པའི་ཕྱིར་དང་། ཤེས་པ་ཡང་བཟློག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པར་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་པ་དང་། འཇིག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། ། 2-282 འདིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་སྐྱེ་དང་འགག་མེད་ན། །གང་ཞིག་འགག་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འགག་པ་ཡང་མེད་ན་གང་ཞིག་འགག་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར། འདིར་ བཤད་པ། གང་ཞིག་རང་བཞིན་སྐྱེ་མེད་ཅིང་། །འགག་མེད་དེ་ཐར་མ་ཡིན་ནམ། །གང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡང་འགག་པ་མེད་པ་དེ་ཐར་པ་མ་ཡིན་ནམ། གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་མྱང་ འདས་འགོག་ཆ་དང་། །གལ་ཏེ་ཅིག་ཤོས་ལྟར་བརྟག་པ། །དེ་ཕྱིར་དངོས་དང་དངོས་མེད་མིན། །སྐྱེ་མེད་འགག་པའང་མེད་པ་ཡིན། །གལ་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འགོག་པ་ཡིན་ན་ཆད་པར་ཐལ་བར
【現代漢語翻譯】 是。如果沒有它，就沒有事物。如果沒有那個事物，那麼沒有事物也不存在。因此，事物的沒有也不可能存在，這是所說的。 此外，如果事物存在，那就是永恆的。如果不存在，那必然是斷滅。如果事物存在，那就不是這兩者。因此，不應承認事物的存在。 因為如果事物存在，那將導致永恆。如果不存在，那將導致斷滅。如果事物存在，那將導致這兩者，因此不應承認事物的存在。 這裡說道：為了連續性，它不存在。因為給予了因，事物就會停止。為了生起和滅亡的連續性，不會變成永恆和斷滅這兩者。 因為給予了因，事物就會停止。這裡說道：這不像先前那樣成立。也有連續性斷滅的過失。我們先前已經考察過，事物和沒有事物兩者不可能同時存在。 因此，無論承認什麼是連續性，那也像先前那樣不成立。此外，也有連續性斷滅的過失。 這裡說道：通過觀察生滅而從痛苦中解脫。所顯示的道路不是為了空性。通過觀察生起和滅亡，遵循從痛苦中解脫的道路，但不是為了空性。 這裡說道：這些是互相對立的，並且因為是錯誤的，所以才能看見。暫且所說的這不是知道沒有生起，而是看見生起和滅亡，並且看見生起與滅亡相反，看見滅亡與生起相反，因此生起和滅亡這兩者是互相對立的。 因為知道也是對立的，所以才能看見生起和滅亡。因為依賴於生起才有滅亡，依賴於滅亡才有生起，因此這也是空性。 這裡說道：如果沒有生和滅，那麼什麼滅亡才能從痛苦中解脫？如果沒有生起也沒有滅亡，那麼什麼滅亡才能從痛苦中解脫？ 這裡說道：什麼是自性沒有生起，也沒有滅亡，那不是解脫嗎？什麼自性上沒有生起，也沒有滅亡，那不是解脫嗎？ 此外，如果從痛苦中解脫是止息，如果像另一個一樣考察，因此既不是事物也不是沒有事物。沒有生起也沒有滅亡。如果從痛苦中解脫是止息，那將導致斷滅。
【English Translation】 It is. If that is not, then there is no thing. If that thing is not, then the non-existence of a thing also does not exist. Therefore, the non-existence of a thing is also impossible, it is said. Furthermore, if a thing exists, then it is permanent. If it does not exist, then it is necessarily annihilation. If a thing exists, then it is not both of these. Therefore, one should not accept the existence of a thing. Because if a thing exists, then it would lead to permanence. If it does not exist, then it would necessarily lead to annihilation. If a thing exists, then it would lead to both of these, therefore one should not accept the existence of a thing. Here it is said: For the sake of continuity, it does not exist. Because the cause is given, the thing ceases. For the sake of the continuity of arising and ceasing, it does not become either permanent or annihilated. Because the cause is given, the thing ceases. Here it is said: This is not established as before. There is also the fault of the cessation of continuity. We have already examined that a thing and the non-existence of a thing cannot exist simultaneously. Therefore, whatever is accepted as continuity is also not established as before. Furthermore, there is also the fault of the cessation of continuity. Here it is said: By seeing arising and ceasing, one attains liberation from suffering. The path shown is not for the sake of emptiness. By seeing arising and ceasing, one follows the path of liberation from suffering, but not for the sake of emptiness. Here it is said: These are mutually contradictory, and because they are mistaken, they are seen. For the time being, what is said is not knowing what has not arisen, but seeing arising and ceasing, and seeing arising as the opposite of ceasing, and seeing ceasing as the opposite of arising, therefore these two, arising and ceasing, are mutually contradictory. Because knowing is also contradictory, therefore arising and ceasing are seen. Because depending on arising there is ceasing, and depending on ceasing there is arising, therefore this is also emptiness. Here it is said: If there is no arising and ceasing, then what ceasing leads to liberation from suffering? If there is no arising and no ceasing, then what ceasing leads to liberation from suffering? Here it is said: What is it that by its own nature has no arising and no ceasing, is that not liberation? What is it that by its own nature has no arising and no ceasing, is that not liberation? Furthermore, if liberation from suffering is cessation, if it is examined like the other, therefore it is neither a thing nor a non-thing. There is no arising and no ceasing. If liberation from suffering is cessation, it would lead to annihilation.
་ འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་འགོག་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་ འགག་པ་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། འགོག་པ་ནི་ཡོད་དེ་དེ་ཡང་རྟག་ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འདིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་འགོག་པ་འགའ་ གནས་ཡོད། །དངོས་མེད་པར་ཡང་དེར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འགོག་པ་འགའ་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། མ་བརྟེན་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ། 2-283 དངོས་མེད་པར་ཡང་དེ་མེད་དེ། །དངོས་མེད་མེད་པར་ཡང་དེ་མེད། །དངོས་པོ་མེད་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉི་ག་ལྟར་ཡང་འགོག་པ་དེ་མེད་དོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མཚན་གཞི་ལས་མཚན་གྲུབ་མཚན་ལས། །མཚན་གཞི་གྲུབ་སྟེ་རང་མ་གྲུབ། །གཅིག་ལས་གཅིག་ཀྱང་མ་གྲུབ་སྟེ། །མ་གྲུབ་མ་གྲུབ་སྒྲུབ་བྱེད་མིན། །མཚན་ཉིད་ཀྱང་མཚན་གཞི་ལས་གྲུབ་ལ། མཚན་གཞི་ཡང་མཚན་ ཉིད་ལས་གྲུབ་པ་ལས་རང་གི་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཅིག་ལས་གཅིག་ཀྱང་མ་གྲུབ་སྟེ། །ཕན་ཚུན་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་བོ། །ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་རིམ་པ་འདིས་མཚན་གཞི་དང་ མཚན་ཉིད་གཉིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་གཞི་དང་མཚན་ཉིད་མ་གྲུབ་སྟེ། དངོས་པོ་འདི་དག་གྲུབ་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། །ཚོར་བཅས་ཚོར་བ་པོ་སོགས་ དང་། །ལྟ་བོ་བལྟ་བྱ་སོགས་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་མ་ལུས་བཤད་པ་ཡིན། །འདིར་སྨྲས་པ། དུས་རིག་པ་དག་དུས་གསུམ་པ་དུ་མར་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དུས་ནི་ཡོད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། མི་གནས་ཕན་ཚུན་གྲུབ་ཕྱིར་དང་། །འཆོལ་ཕྱིར་བདག་ཉིད་མ་གྲུབ་ཕྱིར། །དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་དུས་གསུམ་ནི། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་རྟོག་པ་ཙམ། །དུས་ནི་མ་གྲུབ་བོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། 2-284 དུས་ནི་མི་གནས་པ་ཡིན་པ་ཡིན་པར་བསམ་པའོ། །གང་མི་གནས་པ་དེ་ནི་གཟུང་བར་མི་ནུས་སོ། །གང་གཟུང་དུ་མེད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་གདགས་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་མ་གྲུབ་བོ། ། གཞན་ཡང་། ཕན་ཚུན་གྲུབ་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་ལས་གྲུབ་པར་བརྟག་པ་སྟེ། འདས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ལྟར་དང་མ་འོངས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད། ད་ལྟར་ལ་བརྟེན་ནས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་སྒྲུབ་ པར་བྱེད། མ་འོངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ལྟར་དང་འདས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་གང་གི་ཕྱིར་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་པར་བརྟག་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དུས་མ་གྲུབ་བོ། །དེ་ཉིད་ད་ལྟར་ ལ་བརྟགས་ནས་ད་ལྟར་ཞེས་བྱ། དེ་ཉིད་མ་འོངས་པ་ལ་བརྟགས་ནས་འདས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་འདས་པ་ལ་བརྟགས་ནས་མ་འོངས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འཆོལ་བ་ཡིན་པ་ དེའི་ཕྱིར་
【現代漢語翻譯】 轉變。如果不是如何阻止，那麼就會變成常恒。因此，涅槃既不是事物也不是非事物，而是無生無滅，這樣的狀態才是涅槃。這裡有人說：『止滅是存在的，而且是常恒存在的。』對此解釋說：如果止滅存在，那麼它也會變成非事物。如果止滅存在，那麼它也會變成非事物，也會變成不依賴於任何事物。這並不合理。 非事物中也不存在它，非事物不存在時它也不存在。無論是非事物還是非事物，止滅都不存在。正如所說：從所依處建立能依，從能依處建立所依，但它們都不是獨立存在的。一個不能從另一個中建立，未建立的不能作為建立者。』特性從所依處建立，所依處也從特性建立，但它們都不是獨立存在的。一個不能從另一個中建立，它們是相互不能建立的。因此，由於以這種方式，所依處和特性都不能被建立，所以所依處和特性都未被建立，這些事物也不是被建立的。這解釋了原因和結果，以及有感受者和感受者等等，以及能見者和所見者等等，所有這些都包括在內。這裡有人說：『時間認知者認為時間有過去、現在、未來三種，因此時間是存在的。』對此解釋說： 因為不住留，互相建立，散亂以及自性未成立的緣故，事物不存在的緣故，過去、現在、未來這三種時間，不是真實存在的，僅僅是分別假想而已。時間沒有成立。為什麼呢？因為不住留。時間被認為是不會停留的。不能停留的事物是無法把握的。無法把握的事物又如何能被安立呢？因此，時間沒有成立。 此外，因為互相建立，所以被認為是互相依賴而建立的。依賴過去來建立現在和未來，依賴現在來建立過去和未來，依賴未來來建立現在和過去，因此，由於被認為是依賴而建立的，所以時間沒有成立。同一個事物，依賴現在就被稱為現在，依賴未來就被稱為過去，依賴過去就被稱為未來，因此，由於它是這樣散亂的緣故
【English Translation】 transforms. If it is not how to stop, then it will become permanent. Therefore, nirvana is neither a thing nor a non-thing, but the absence of birth and death; such a state is nirvana. Here someone says: 'Cessation exists, and it is permanent.' To this it is explained: If cessation exists, then it will also become a non-thing. If cessation exists, then it will also become a non-thing, and it will also become independent of anything. This is not reasonable. It does not exist in non-things, nor does it exist when non-things do not exist. Whether it is non-things or non-things, cessation does not exist. As it is said: 'From the base is established the attribute, from the attribute is established the base, but they are not independently established. One cannot be established from the other, the unestablished cannot be the establisher.' Characteristics are established from the base, and the base is also established from the characteristics, but they are not independently established. One cannot be established from the other; they are mutually unestablished. Therefore, since in this way, neither the base nor the characteristics can be established, so neither the base nor the characteristics are established, and these things are not established. This explains the cause and effect, as well as sentient beings and experiencers, etc., as well as seers and the seen, etc., all of which are included. Here someone says: 'Time cognizers think that time has three aspects: past, present, and future; therefore, time exists.' To this it is explained: Because of not abiding, mutual establishment, scattering, and the non-establishment of self-nature, because things do not exist, the three times of past, present, and future are not truly existent, but merely conceptual fabrications. Time is not established. Why? Because of not abiding. Time is considered to be non-abiding. What cannot abide cannot be grasped. How can what cannot be grasped be established? Therefore, time is not established. Furthermore, because of mutual establishment, it is considered to be established by mutual dependence. Relying on the past to establish the present and future, relying on the present to establish the past and future, relying on the future to establish the present and past, therefore, since it is considered to be established by dependence, time is not established. The same thing, relying on the present, is called the present; relying on the future, it is called the past; relying on the past, it is called the future; therefore, because it is so scattered
མ་གྲུབ་པའོ། །གཞན་ཡང་། བདག་ཉིད་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུས་འདི་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པས་དེ་ལྟ་བས་ན་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་ ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་གྲུབ་ན་ནི་དུས་ཀྱང་གྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། དངོས་པོ་དེ་ནི་བཙལ་ནས་རང་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དུས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། 2-285 རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །འདིར་སྨྲས་པ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་། འཇིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ནི་ཡོད་དོ། ། འདིར་བཤད་པ། གང་ཕྱིར་སྐྱེ་དང་གནས་དང་འཇིག །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་འདི་གསུམ་མེད། །དེ་ཕྱིར་འདུས་ བྱས་འདུས་མ་བྱས། །ཅི་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་གང་དག་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་དེ་དག་དཔྱད་ན་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་མེད་དོ། །གང་ གི་ཕྱིར་དེ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་སམ། འདུས་མ་བྱས་པ་ཅི་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། འདུས་བྱས་ཁས་བླངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་གང་གི་ཕྱིར་དཔྱད་ན་མི་འཐད་པ་དེའི་ཕྱིར་ མེད་དོ། །ཞེས་སྨྲའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་ཞིག་མི་འཇིག་ཞིག་པའང་མིན། །གནས་པ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །མི་གནས་པ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེ་མ་སྐྱེས་མིན། །འདི་ལ་སྐྱེས་པ་ ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རམ། མ་སྐྱེས་པ་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྲང་ན། དེ་ལ་རེ་ཞིག་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱེས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་སྐྱེས་པའང་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། 2-286 ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་གནས་པ་ཞིག་གནས་པའང་། མི་གནས་པ་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་གྲང་ན། འདི་ལ་ཡང་གནས་པ་ནི་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གནས་ཟིན་ པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གནས་པ་ཡང་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་པར་མ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ནི་ཞིག་པ་ཞིག་འཇིག་པར་འགྱུར་བའམ། མ་ཞིག་འཇིག་པར་འགྱུར་གྲང་ན། །གཉིས་ ཀ་ལྟར་ཡང་མི་འཐད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཁས་བླངས་སུ་ཟིན་ཡང་རིམ་པ་འདི་གསུམ་གྱིས་བཙལ་ན་མི་འཐད་པ་དེའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་མེད་དོ། །འདུས་བྱས་མེད་པའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ ཀྱང་མི་སྲིད་དོ། །གཞན་ཡང་། འདུས་བྱས་དང་ནི་འདུས་མ་བྱས། །དུ་མ་མ་ཡིན་གཅིག་མ་ཡིན། །ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཡོད་མེད་མིན། །མཚམས་འདིར་རྣམ་པ་འདི་ཀུན་འདུས། །དཔྱད་ན་འདུས་བྱས་དང་འདུས་ མ་བྱས་འདི་ནི་དུ་མ་ཡང་མ་ཡིན། གཅིག་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོད་མེད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །མཚམས་འདིར་ཏེ་ངེས་པར
【現代漢語翻譯】 未成立。另外，因為自性未成立，所以此時也不是自性所成立，因此是不成立的。另外，因為沒有事物，所以也不是存在。如果事物成立，時間也會成立，但事物經過尋找，其自性並沒有成立。因此，時間根本不是自性成立的，只是分別念而已。 這裡有人說：『一切有為法都具有三種特徵，即生、住、滅。與此相反的，就是無為法。』因此，有為法和無為法是存在的。 這裡解釋說：『因為生、住、滅，這三種有為法的特徵不存在，所以有為法和無為法什麼也不存在。』那些被說成是有為法特徵的生、住、滅，如果加以分析，是不合理的，所以不存在。因為它們不存在，所以有為法或無為法什麼也不存在。另外，即使承認有為法，但因為分析起來不合理，所以不存在。』 有人問道：『為什麼呢？』回答說：『未滅不是滅，已滅也不是滅；住不是住，不住也不是住；已生不是生，未生也不是生。』對於此，已生的會再次生嗎？或者未生的會生嗎？對此，首先，已生的不是生，因為已經生了。未生的也不是生，因為沒有生。已生的那個住也不是住，不住的也不是住。對此，住也不是住，因為已經住了。不住的也不是住，因為沒有住。現在，已滅的會滅嗎？或者未滅的會滅嗎？兩種情況都不合理。因為即使承認有為法，但如果用這三種次第來分析，是不合理的，所以有為法不存在。有為法不存在，所以無為法也不可能存在。 另外，有為法和無為法，不是多，也不是一；不是有，也不是無；不是亦有亦無。所有這些方面都彙集於此。如果分析，有為法和無為法，不是多，也不是一；不是存在，也不是不存在；不是亦存在亦不存在。所有這些方面都彙集於此，即必定。
【English Translation】 It is not established. Furthermore, because self-nature is not established, this time is also not established by self-nature, therefore it is not established. Furthermore, because there is no object, it is also not existent. If an object were established, then time would also be established, but that object, after being sought, its own nature is not established. Therefore, time is definitely not established by its own nature, it is merely conceptualization. Here someone says: 'All conditioned phenomena possess three characteristics: arising, abiding, and ceasing. The opposite of that is unconditioned. Therefore, conditioned and unconditioned phenomena exist.' Here it is explained: 'Because arising, abiding, and ceasing, these three characteristics of conditioned phenomena, do not exist, therefore neither conditioned nor unconditioned phenomena exist.' Those arising, abiding, and ceasing that are said to be the characteristics of conditioned phenomena, if analyzed, are unreasonable, therefore they do not exist. Because they do not exist, therefore neither conditioned nor unconditioned phenomena exist. Furthermore, even if conditioned phenomena are acknowledged, because they are unreasonable when analyzed, therefore they do not exist.' Someone asks: 'Why?' The answer is: 'Not ceased is not ceasing, and ceased is also not ceasing; abiding is not abiding, and not abiding is also not abiding; arisen is not arising, and not arisen is also not arising.' Regarding this, will what has already arisen arise again? Or will what has not arisen arise? Regarding this, first, what has already arisen is not arising, because it has already arisen. What has not arisen is also not arising, because it has not arisen. That which has arisen, that abiding is also not abiding, and that which is not abiding is also not abiding. Regarding this, abiding is not abiding, because it has already abided. Not abiding is also not abiding, because it has not become abiding. Now, will what has ceased cease? Or will what has not ceased cease? In both cases, it is unreasonable. Because even if conditioned phenomena are acknowledged, but if analyzed using these three sequences, it is unreasonable, therefore conditioned phenomena do not exist. Because conditioned phenomena do not exist, unconditioned phenomena are also impossible. Furthermore, conditioned and unconditioned phenomena are neither many nor one; neither existent nor non-existent; neither both existent and non-existent. All these aspects are gathered here. If analyzed, conditioned and unconditioned phenomena are neither many nor one; neither existent nor non-existent; neither both existent and non-existent. All these aspects are gathered here, that is, definitely.
་གཟུང་བ་འདིར་ནི་འདི་ཀུན་ འདུས་ཏེ་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་འདུ་བ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་ནི་མཐའ་དག་གོ །འདི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་བསྡུས་ཟིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདིར་སྨྲས་པ། ལས་གནས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་གསུངས། ། 2-287 བླ་མ་ལས་བདག་འབྲས་བུ་དང་། །སེམས་ཅན་ལས་བདག་བྱ་བ་དང་། །ལས་རྣམས་ཆུད་ཟ་མིན་པར་གསུངས། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་དག་ལས། ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་མར་ ཡོངས་སུ་བསྟན། ལས་རྣམས་འབྲས་བུ་མེད་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་གསུངས། ལས་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས། དེ་ལྟ་བས་ན་ལས་ དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། གང་ཕྱིར་རང་བཞིན་མེད་བསྟན་པ། །དེ་ཕྱིར་དེ་མ་སྐྱེས་པ་ལས། །མི་འཇིག་བདག་འཛིན་དེ་ལས་སྐྱེ། །དེ་སྐྱེད་འཛིན་དེའང་རྣམ་རྟོག་ལས། །གང་གི་ ཕྱིར་ལས་རང་བཞིན་མེད་པར་བསྟན་ཟིན་པ་དེའི་ཕྱིར། དེ་མ་སྐྱེས་པས་ནི་དེ་འཇིག་པ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། བདག་འཛིན་དེ་ལས་སྐྱེ། དེའི་ཕྱིར་ལས་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སྐྱེད་ལ། དེ་ཡང་ རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་ངོ་། །གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་ལས་ནི་རང་བཞིན་འགྱུར། །དེ་ལས་སྐྱེས་ལུས་རྟག་པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ལས་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འགྱུར་ན། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ནི་ལས་དེ་ལས་ སྐྱེས་པའི་ལུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དག་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐེར་ཟུག་གི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་སྨིན་ཅན་མི་འབྱུང་། །ལས་དེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཅན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། 2-288 གཞན་ཡང་། དེ་ཕྱིར་ལས་ཀྱང་བདག་ཏུ་འགྱུར། །གང་གི་ཕྱིར་ལས་དེ་རྟག་པ་དེའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་དེ་སྡུག་བསྔལ་བ་གང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་ནི་བདག་མེད་ པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ལས་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཆུད་མི་ཟའོ། །གཞན་ཡང་། ལས་ནི་རྐྱེན་སྐྱེས་ཅི་ཡང་མེད། །རྐྱེན་མིན་སྐྱེ་བའང་ཡོད་མིན་ཏེ། ། ལས་ནི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའང་མེད་ལ། རྐྱེན་མ་ཡིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྒྱུ་མ་དང་། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་སྨིག་རྒྱུ་འདྲ། །གང་གི་ཕྱིར་ འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། སྒྱུ་མ་དང་། སྨིག་རྒྱུ་དག་དང་འདྲ་བ་དེའི་ཕྱིར་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། ལས་ནི་ཉོན་མོངས་རྒྱུ་མཚན་ཅན། །འདུ་བྱེད་ཉོན་མོངས་ལས་ བདག་ཉིད། །ལུས་ནི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཅན། །གསུམ་ཀའང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་། །གང་གི་ཕྱིར་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་དང་། གང་གི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་དང་ཉོན་ མོངས་རྒྱུ་ལས་བྱུང
【現代漢語翻譯】 在此處，所有這些都聚集在一起，據說一切都無遺漏地聚集在一起。一切即是全部。應知這二者以其形態被包含。此處說：業的安住，是薄伽梵（Bhagavan，世尊）所說。 2-287 上師是業的主人，果報也是；眾生是業的主人，行為也是；業不會白費，如是說。薄伽梵在經部中，以多種方式完全開示了業和業的果報。還說業不會沒有果報。還說眾生是業的主人，業不會白費。因此，業和業的果報是存在的。此處說：因為已顯示自性不存在，因此，從那不生者中，產生不滅的自性執著。那產生執著者也來自分別念。因為已經顯示業沒有自性，所以它不會毀滅。此外，自性執著從中產生。因此，業由執著于自性而產生，而那也源於分別念。此外，如果業的自性改變，從那產生的身體將是恒常的。如果業變成具有自性，那麼從那業產生的身體也將是真實的，即變成恒常的自性，如是說。此外，不會產生苦的異熟果。那業也不會變成苦的異熟果。 2-288 此外，因此業也變成自性。因為那業是恒常的，所以它變成自性；因為不恒常的是痛苦，而痛苦的是無我的緣故。因此，業因為沒有自性所以不生。因為不生所以不會白費。此外，業不是由因緣所生，也不是由非因緣所生。業不是由因緣所生，也沒有任何事物是由非因緣所生。為什麼呢？因為諸行如幻術，如乾闥婆城，如陽焰。因為諸行如乾闥婆城、幻術和陽焰，所以業在自性上是不存在的。此外，業以煩惱為因，諸行以煩惱為自性，身體以業為因，三者在本體上都是空性的。因為業是從煩惱之因產生的，因為諸行是從業和煩惱之因產生的。
【English Translation】 Here, all of these are gathered together, and it is said that everything is gathered together without exception. 'Everything' means all. It should be understood that these two are encompassed by their aspects. Here it is said: 'The abiding of karma, the Bhagavan (Bhagavan, The Blessed One) spoke.' 2-287 'The lama is the master of karma, and so is the fruit; sentient beings are the masters of karma, and so are actions; karma will not be wasted,' so it is said. The Bhagavan, in the Sutras, fully revealed karma and the fruits of karma in various ways. It is also said that karma will not be without fruit. It is also said that sentient beings are the masters of karma, and karma will not be wasted. Therefore, karma and the fruits of karma exist. Here it is said: 'Because it has been shown that self-nature does not exist, therefore, from that unborn one, arises the undying self-grasping. That which produces grasping also comes from discrimination.' Because it has been shown that karma has no self-nature, therefore it will not be destroyed. Furthermore, self-grasping arises from it. Therefore, karma is produced by grasping at self-nature, and that also originates from discrimination. Furthermore, if the self-nature of karma changes, the body born from that will be permanent. If karma becomes possessed of self-nature, then the body born from that karma will also be real, that is, it will become a permanent self-nature, so it is said. Furthermore, the ripening fruit of suffering will not arise. That karma will also not become the ripening fruit of suffering. 2-288 Furthermore, therefore karma also becomes self-nature. Because that karma is permanent, therefore it becomes self-nature; because what is impermanent is suffering, and what is suffering is without self. Therefore, karma does not arise because it has no self-nature. Because it does not arise, it will not be wasted. Furthermore, karma is not born from causes and conditions, nor is it born from non-causes and conditions. Karma is not born from causes and conditions, and nothing is born from non-causes and conditions. Why? Because conditioned phenomena are like illusions, like a city of gandharvas, like mirages. Because conditioned phenomena are like a city of gandharvas, illusions, and mirages, therefore karma does not exist in its own nature. Furthermore, karma has afflictions as its cause, conditioned phenomena have afflictions as their self-nature, the body has karma as its cause, all three are empty in essence. Because karma arises from the cause of afflictions, because conditioned phenomena arise from the cause of karma and afflictions.
་བ་ཡིན་པ་དང་། གང་གི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དེའི་ཕྱིར་དེ་གསུམ་ཅར་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་། །དེ་ལྟར་ཡིན་ན། ལས་མེད་ན་ནི་བྱེད་པ་མེད། །དེ་གཉིས་མེད་པར་འབྲས་བུ་མེད། ། 2-289 དེ་མེད་ཕྱིར་ན་ཟ་བ་པོ། །མེད་པ་ཡིན་པས་དབེན་པ་ནི། །དེ་ལྟར་རིགས་པས་ཀྱང་དཔྱད་ན་འབྲས་བུ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ན་ལས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ལས་མེད་ན་བྱེད་པ་པོ་མེད་ པ་ཡིན་ནོ། །ལས་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་ན་འབྲས་བུ་མེད་དོ། །དེ་མེད་ན་ཟ་བ་པོ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དབེན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། ཡང་དག་མཐོང་ཕྱིར་ལས་སྟོང་པར། །ལེགས་ པར་རྣམ་པར་ཤེས་ན་ནི། །ལས་མི་འབྱུང་སྟེ་ལས་མེད་ན། །ལས་ལས་གང་བྱུང་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བའི་རྒྱུ་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་ན་ལས་ནི་ མི་འབྱུང་ངོ་། །ལས་དེ་མེད་ན་ལས་དེ་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །འདིར་སྨྲས་པ། ད་ཅི་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་འགའ་ཞིག་ཡོད། འདིར་བཤད་པ་ཡོད་ དོ། །གལ་ཏེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སྤྲུལ་པ། །སྤྲུལ་པ་མཛད་ལ་སྤྲུལ་དེས་ཀྱང་། །སྤྲུལ་པ་གཞན་ཞིག་སྤྲུལ་པར་བྱེད། །དེ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་ སྤྲུལ་སྟོང་། །སྤྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །རྟོག་པ་ཙམ་གང་ཅི་ཡང་རུང་། །དེ་དག་གཉི་ག་ཡོད་པ་ཡིན། །དེ་བཞིན་བྱེད་པོ་སྤྲུལ་པར་མཚུངས། །ལས་ནི་སྤྲུལ་པས་སྤྲུལ་དང་མཚུངས། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཡིན། ། 2-290 རྟོག་ཙམ་གང་ཅིའང་རུང་བར་ཡོད། །ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སྤྲུལ་པ་མཛད་ལ། སྤྲུལ་པ་དེས་ཀྱང་སྤྲུལ་པ་གཞན་ཞིག་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་ ཀྱང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྤྲུལ་པ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ན། སྤྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་གཞན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཇི་ལྟར་རྟོག་པ་ཙམ་གང་ཅི་ཡང་ རུང་བ་གཉི་ག་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ལྟར་ལས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ལས་ཡོད། །མྱ་ངན་འདས་ལས་བྱེད་པོ་མེད། །གལ་ཏེ་མེད་ན་ལས་སྐྱེད་པའི། །འབྲས་བུ་སྡུག་ དང་མི་སྡུག་མེད། །གལ་ཏེ་ལས་རང་བཞིན་ཡོད་ན་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཕན་ཆད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། ལས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡང་མེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེད་པ་པོ་ཡང་མེད་པར་ཡང་ལས་རབ་ཏུ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ན་ནི་ལས་ཀྱིས་སྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་སྡུག་དང་མི་སྡུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མེད་དོ། ། འདིར་སྨྲས་པ། མདོ་སྡེ་ལས་ཡོད་དོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ན་དེ་ཇི་ལྟར་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར། འདིར་བཤད་པ། ཡོད་ཅེས་པ་ཡ
【現代漢語翻譯】 因為它是身體的因素所生，所以這三者本質上都是空性的。如果這樣，沒有業就沒有作者，沒有這兩者就沒有結果，沒有結果就沒有享受者，因此是空虛的。 如果用理性來分析，如果結果本質上不存在，那麼業也不存在。沒有業就沒有作者。沒有業和作者就沒有結果。沒有結果就沒有享受者，因此是空虛的。此外，如果正確地看到業是空性的，並且完全理解，業就不會產生，沒有業，從業中產生的任何事物都不會產生。如果從看到事物本質為空性的原因出發，完全理解，業就不會產生。如果沒有業，那麼從業中產生的任何事物都不會產生。這裡有人說：難道僅僅是沒有嗎？或者有什麼存在？這裡解釋說：存在。如果問：如何存在？就像世尊如來（梵文：Tathāgata，梵文羅馬擬音：Tathāgata，漢語字面意思：如來）用神通變幻出一個化身，而這個化身又變幻出另一個化身。從如來變幻出的無數化身，更不用說化身變幻出的化身了。無論僅僅是概念，這兩者都是存在的。同樣，作者類似於化身，業類似於化身變幻出的化身。本質上是空性的，無論僅僅是概念，都是存在的。就像世尊如來用神通變幻出一個化身，而這個化身又變幻出另一個化身一樣，業也應該這樣理解。因此，如果如來變幻出的化身本質上是空性的，那麼更不用說化身變幻出的化身了。就像無論僅僅是概念，兩者都存在一樣，業也是如此。此外，如果業本質上存在，那麼從涅槃（梵文：Nirvana，梵文羅馬擬音：Nirvana，漢語字面意思：涅槃）中就沒有作者。如果沒有，那麼業所產生的苦樂果報就不存在。如果業本質上存在，那麼業一旦本質上成立，就不會有涅槃。此外，也沒有業的作者。為什麼呢？因為即使沒有作者，業也能圓滿完成。如果本質上不存在，那麼業所產生的苦樂果報也不存在。 這裡有人說：如果經藏中廣泛地說存在，那怎麼會不存在呢？這裡解釋說：說存在是因為……
【English Translation】 Because it arises from the elements of the body, all three are inherently empty. If so, without karma, there is no agent; without these two, there is no result; without that, there is no enjoyer; therefore, it is emptiness. If analyzed by reason, if the result is inherently non-existent, then karma is also non-existent. Without karma, there is no agent. Without karma and agent, there is no result. Without that, there is no enjoyer; therefore, it is emptiness. Furthermore, if one correctly sees that karma is emptiness and fully understands, karma will not arise; without karma, whatever arises from karma will not arise. If, from the cause of seeing inherent emptiness, one fully understands, karma will not arise. If that karma does not exist, then whatever arises from that karma will not arise. Here it is said: Is it merely non-existence? Or does something exist? Here it is explained: It exists. If asked: How so? Just as the Bhagavan Tathagata (Tathāgata) performs a magical emanation, and that emanation emanates another emanation. From the countless emanations of the Tathagata, what need is there to mention the emanation emanating from an emanation? Whatever is merely conceptual, both of these exist. Similarly, the agent is like an emanation, and karma is like an emanation emanating from an emanation. It is inherently empty, but whatever is merely conceptual exists. Just as the Bhagavan Tathagata performs a magical emanation, and that emanation emanates another emanation, so too should karma be understood. Therefore, if the emanation of the Tathagata is inherently empty, what need is there to mention another emanation emanating from an emanation? Just as whatever is merely conceptual exists in both, so too is karma. Furthermore, if karma inherently exists, then there is no agent from Nirvana (Nirvana). If it does not exist, then there are no results of happiness and suffering produced by karma. If karma inherently exists, then once karma is inherently established, there is no Nirvana. Furthermore, there is no agent of karma. Why? Because even without an agent, karma can be perfectly accomplished. If it is inherently non-existent, then there are no results of happiness and suffering produced by karma. Here it is said: If the Sutras extensively say that it exists, how can it be non-existent? Here it is explained: Saying that it exists is because...
ོད་མེད་ཅེས་པའང་། །ཡོད་དེ་ཡོད་མེད་ཅེས་དེའང་ཡོད། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་ན་ནི། ། 2-291 གསུངས་པ་རྟོགས་པར་སླ་མ་ཡིན། །ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བརྟག་པར་ཡོད་དོ། །མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བརྟག་པར་ཡོད་དོ། །ཡོད་མེད་ཅེས་པ་གང་ ཡིན་པ་དེ་ཡང་བརྟག་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་རྣམས་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྟོགས་པར་སླ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། འདི་ལ་གཟུགས་ནི་འབྱུང་བ་ ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་འདོད་དེ་ཡོད་ལ། ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་ཡོད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་གཟུགས་འབྱུང་ལས་བྱུང་ན། །ཡང་དག་མིན་ལས་གཟུགས་ འབྱུང་འགྱུར། །རང་གི་ངོ་བོ་ལས་མ་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་གཞན་ལས་མིན། །གལ་ཏེ་གཟུགས་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་པར་འདོད་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་ཡང་དག་པར་ཡིན་པ་ལས་བྱུང་ བ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་མ་ཡིན་པ་ལས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གཟུགས་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་མ་ཡིན་པའོ། །འདིར་སྨྲས་པ། དེ་དེ་ བཞིན་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ལས་ཡིན་ཏེ་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་ནོ། །འདིར་བཤད་པ། དེ་མེད་ཕྱིར་ན་གཞན་ལས་མིན། །གཟུགས་དེ་གཞན་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 2-292 ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་མི་འཐད་དེ། མེད་པ་ནི་དེའི་གཞན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་མི་འཐད། མེད་པ་དེའི་གཞན་ཞེས་བྱ་ བ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལ་མཚན་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགྲུབ་པར་འདོད་ན་མཚན་ཉིད་དེ་ཡང་འབྱུང་བ་རྣམས་སྔོན་རོལ་དུ་འགྲུབ་ པ་མི་འཐད་དོ། །དེ་མ་གྲུབ་པའི་མཚན་གཞི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་མ་གྲུབ་བོ། །གཅིག་པའང་བཞི་ནི་ཡོད་མིན་ཞིང་། །བཞི་ལའང་གཅིག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །འབྱུང་བ་ཆེ་བཞི་མེད་བརྟེན་ནས། །གཟུགས་ནི་ ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟ་བས་ན། བཞི་ལའང་གཅིག་ཉིད་མེད་ལ། གཅིག་པའང་བཞི་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར། །བྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཟུགས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། མེད་པ་ ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། ཤིན་ཏུ་མི་འཛིན་ཕྱིར་གལ་ཏེ། །རྟགས་ལས་ཤེ་ན་རྟགས་དེ་མེད། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱེད་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་ནའང་རྟགས་ མེད་རིགས་མ་ཡིན། །ཤིན་ཏུ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤིན་ཏུ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་འཛིན་པ་ཉིད་དེ། གང་ལ་འཛིན་པ་མི་སྲིད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འགྱུར།
【現代漢語翻譯】 『存在』也是如此，『存在』、『不存在』也是存在。如果諸佛思量， 所說之義不易理解。說『存在』的那個，也是可以考察的；說『不存在』的那個，也是可以考察的；說『存在不存在』的那個，也只是考察而已。諸佛思量后所說之義，在任何情況下都不容易理解。此處論者說：此處形色被認為是四大種所造，所以存在；其餘非形色的法，也各自存在。此處論述：如果形色由四大種所生，那麼從真實或不真實中，形色才會產生變化。不是從自己的自性中產生，因為那不存在，所以也不是從他者產生。如果認為形色是由四大種所生，那麼形色就是從真實中產生的；從『不真實』中產生，是指從非我的角度來說的。因此，形色不是從自己的自性中產生的。此處論者說：事情就是這樣，不是從自己的自性中產生，而是從他者產生，四大種就是如此。此處論述：因為它不存在，所以也不是從他者產生。形色不是從他者產生的，因為它不存在，所以那個他者也不存在。 為什麼呢？因為自己的自性沒有成立，所以說從他者產生是不合理的；不存在的，就不能說從他者產生；不存在的，就不是他者。另外，因為四大種本身不存在；如果認為從相狀中產生的事物能夠成立，那麼那個相狀也不應該先於四大種而成立。如果那沒有成立，作為基礎的四大種也沒有成立。一也不是四，四也不是一；四大種不存在，依靠什麼，形色才能成立？因此，四中沒有一，一中也沒有四。依靠四大種的不存在，形色如何能夠成立？『不存在』的意思就是『不是存在』。另外，因為完全不可執持，所以如果說從相上來講，那個相也不存在。因為是從因和緣中產生的緣故。即使存在，沒有相也是不合理的。因為完全不可執持，所以形色是不存在的。為什麼呢？因為完全不可執持，所以形色是完全不可執持的；對於不可執持的事物，怎麼能說它存在呢？
【English Translation】 'Existence' is also like this, 'existence' and 'non-existence' also exist. If the Buddhas contemplate, what is said is not easy to understand. That which is said to 'exist' can be examined; that which is said to 'not exist' can also be examined; that which is said to be 'existence and non-existence' is just examination. The meanings spoken by the Buddhas after contemplation are not easy to understand in any way. Here the debater says: Here, form is considered to be made of the four great elements, so it exists; the remaining non-form dharmas also exist accordingly. Here it is discussed: If form arises from the four great elements, then from truth or untruth, form will change. It does not arise from its own nature, because that does not exist, so it does not arise from another. If it is thought that form arises from the four great elements, then form arises from truth; arising from 'untruth' means speaking from a non-self perspective. Therefore, form does not arise from its own nature. Here the debater says: That's how it is, it does not arise from its own nature, but from another, the four great elements are like that. Here it is discussed: Because it does not exist, it does not arise from another. Form does not arise from another, because it does not exist, so that other does not exist. Why? Because one's own nature is not established, so it is unreasonable to say that it arises from another; what does not exist cannot be said to arise from another; what does not exist is not another. In addition, because the four great elements themselves do not exist; if it is thought that things arising from characteristics can be established, then that characteristic should not be established before the four great elements. If that is not established, the four great elements as the basis are also not established. One is not four, and four is not one; the four great elements do not exist, what can form rely on to be established? Therefore, there is no one in four, and no four in one. Relying on the non-existence of the four great elements, how can form be established? 'Non-existence' means 'not existence'. Also, because it is completely ungraspable, so if it is said from the aspect, that aspect does not exist. Because it arises from cause and condition. Even if it exists, it is unreasonable to have no aspect. Because it is completely ungraspable, form is non-existent. Why? Because it is completely ungraspable, form is completely ungraspable; how can it be said to exist for something that cannot be grasped?
2-293 འདི་ལ་འདི་སྙམ་དུ་རྟགས་ལས་ཏེ། གལ་ཏེ་འདིའི་རྟགས་གཟུགས་སོ་སྙམ་པའི་བློ་གཟུགས་ཅན་གྱི་བློ་ཡོད་ན་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དོན་མེད་པ་ལ་བློ་མི་ འཇུག་པ་དེའི་ཕྱིར་རྟགས་བློ་ལ་གཟུགས་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། འདིར་བཤད་པ། རྟགས་ལས་ཤེ་ན་རྟགས་དེ་མེད། །རྟགས་དེ་ནི་མེད་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྒྱུ་དང་ རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་རྟགས་བློ་དེ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ལས་སྐྱེས་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། ཡོད་ནའང་རྟགས་མེད་རིགས་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་གཟུགས་དེ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཡང་། དེ་ལྟ་ན་ཡང་། གཟུགས་ཡོད་པའི་རྟགས་མེད་པའི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟགས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་གཟུགས་ནི་འཛིན་འགྱུར་ན། །བདག་གི་རང་བཞིན་ཉིད་འཛིན་ འགྱུར། །མེད་ལས་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་བློས། །གཟུགས་མེད་ཇི་ལྟར་འཛིན་པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་གཟུགས་འཛིན་པར་གྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ནི་བདག་གི་རང་བཞིན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་གི་བདག་ ཉིད་ལ་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མ་མཐོང་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལ་འཛིན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་དེའི་ཕྱིར་མེད་པ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་བློ་དེས་གཟུགས་མེད་པ་ཇི་ལྟར་འཛིན་པར་འགྱུར། 2-294 འདིར་སྨྲས་པ། མདོ་སྡེ་ལས་གཟུགས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་འཛིན་པ་མང་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་འཛིན་པ་ནི་ཡོད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། གང་ཚེ་བློ་འབྱུང་སྐད་ཅིག་པས། ། གཟུགས་སྐྱེས་སྐད་ཅིག་མི་འཛིན་ན། །དེ་ཡིས་འདས་དང་མ་འོངས་པའི། །གཟུགས་ནི་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་འགྱུར། །འདི་ལ་གཟུགས་དང་བློ་འདི་གཉི་ག་ཡང་སྐད་ཅིག་ཡིན་པར་བསམས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་བློ་ བྱུང་བ་སྐད་ཅིག་ཡིན་པས་གཟུགས་སྐྱེས་པ་སྐད་ཅིག་མི་འཛིན་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་ བ་ནི་གསལ་བའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པ་འདི་ནི་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་མི་འཛིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཁས་བླངས་སུ་ཟིན་ཡང་གཟུགས་འཛིན་པར་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ ཞེ་ན། གང་ཚེ་ནམ་ཡང་ཁ་དོག་དབྱིབས། །ཐ་དད་ཉིད་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད། །དེ་གཉིས་གཟུགས་སུ་གྲགས་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་གཉིས་ཐ་དད་ཉིད་ དུ་གྱུར་ན་ནི། དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པར་འཐད་པར་འགྱུར། གང་གི་ཚེ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དེ་དག་གཟུགས་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེའི་ཚེ་འཐད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་། མིག་བློ་མིག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། ། 2-295
【現代漢語翻譯】 2-293 在此，應如此推理：如果認為『此標識是色』，並且存在具有色的心識，那麼『色』這個概念就能成立。因為無意義的事物不會引起心識的關注。因此，如果認為標識在心識中具有色，那麼，這裡要說的是：『從標識來說，標識是不存在的。』這個標識是不存在的，因為它不是真實存在的。為什麼呢？因為它是由因和緣所生的。這個作為標識的心識是由因和緣所生的，因此它是不存在的。另外，即使存在，也不可能沒有標識。即使色存在，也不可能沒有色的標識，因為沒有標識是不合理的。此外，如果色可以被執取，那麼自我的本性也會被執取。由空性所生，由因緣所生的心識，如何能執取不存在的色呢？如果色可以被執取，那麼自我的本性又會如何呢？它會執取自己的本性。這是所說的意思。然而，這是無法看到的，因為自我無法執取自我。因為本性是空性的，所以由空性所生，由因緣所生的心識，如何能執取不存在的色呢？ 2-294 在此說到：在經部中，多次提到執取已逝和未來的色。因此，執取色是存在的。這裡要說的是：『當心識生起的那一剎那，如果不能執取色生起的那一剎那，那麼它如何能了知過去和未來的色呢？』在此，認為色和心識都是剎那生滅的。當心識生起的那一剎那，如果不能執取色生起的那一剎那，那麼如何能了知過去和未來的色呢？這是不可能的，因此無法了知。『如何』這個詞是爲了闡明意義。這個理證表明色是無法被執取的。此外，即使承認顏色和形狀，執取色也是不合理的。為什麼呢？『當顏色和形狀，永遠不是各自獨立存在的時候，就不會有將不同事物執取為一體的情況，因為這兩者都被稱為色。』如果顏色和形狀是各自獨立的，那麼將它們執取為不同的事物才是合理的。當顏色和形狀被認為是色的時候，這是不合理的。另外，眼識不是存在於眼睛之中。 2-295
【English Translation】 2-293 Here, one should reason as follows: If one thinks, 'This sign is form,' and there is a mind with form, then the term 'form' can be established. Because meaningless things do not engage the mind. Therefore, if one thinks that the sign has form in the mind, then, what is said here is: 'From the sign, the sign does not exist.' This sign does not exist because it is not truly existent. Why? Because it is born from causes and conditions. This mind, which is the sign, is born from causes and conditions, therefore it does not exist. Furthermore, even if it exists, it is not reasonable to be without a sign. Even if form exists, it is not reasonable to be without a sign of form, because it is unreasonable to be without a sign. Moreover, if form can be apprehended, then the nature of self will also be apprehended. How can a mind born from emptiness, born from conditions, apprehend a non-existent form? If form can be apprehended, then what will the nature of self be like? It will apprehend its own nature. This is what is being said. However, this cannot be seen, because the self cannot apprehend the self. Because the nature is emptiness, how can a mind born from emptiness, born from conditions, apprehend a non-existent form? 2-294 Here it is said: In the Sutra Pitaka, it is often mentioned that one apprehends past and future forms. Therefore, the apprehension of form exists. Here it is said: 'When the mind arises for a moment, if it does not apprehend the moment when form arises, then how can it understand past and future forms?' Here, it is thought that both form and mind are momentary. When the mind arises for a moment, if it does not apprehend the moment when form arises, then how can one understand past and future forms? This is impossible, therefore it cannot be understood. The word 'how' is to clarify the meaning. This reasoning shows that form cannot be apprehended. Furthermore, even if one admits color and shape, it is still unreasonable to apprehend form. Why? 'When color and shape are never independent of each other, there will be no apprehension of different things as one, because these two are called form.' If color and shape were independent of each other, then it would be reasonable to apprehend them as different things. When color and shape are considered to be form, this is unreasonable. Furthermore, eye consciousness does not exist in the eye. 2-295
གཟུགས་ལ་ཡོད་མིན་བར་ནའང་མེད། །མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ། །ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ལོག་པ་ཡིན། །དེ་ནི་བརྟགས་ན་མིག་གི་བློ་ནི་མིག་ལ་ཡང་མེད། གཟུགས་ལ་ཡང་མེད། དེ་གཉི་གའི་ བར་ན་ཡང་མེད་ན། དེ་ནི་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ཡིན་ནོ། ། འདིར་སྨྲས་པ། མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ནི་ཡོད། དེ་དག་གི་ སྤྱོད་ཡུལ་བལྟ་བར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མིག་ནི་གཟུགས་ལ་ལྟ་ལ། རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་དེ་དང་འདྲའོ། །འདིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་མིག་བདག་ མི་མཐོང་ན། །དེ་གཟུགས་མཐོང་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་མིག་དང་གཟུགས་བདག་མེད། །སྐྱེ་མཆེད་ལྷ་མའང་དེ་དང་འདྲ། །མིག་དེ་རང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་། །དེ་ནི་གཞན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་། །གཟུགས་ཀྱང་ དེ་བཞིན་སྟོང་པ་སྟེ། །སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མའང་དེ་བཞིན་སྟོང་། །དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་གཟུགས་རང་གི་བདག་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མ་ ཡང་རང་གི་བདག་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་། །ཞེས་མཐུན་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། 2-296 བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཡང་སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་གཟུགས་ཉིད་ཀྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་ནས་གྲུབ་པ་དེ་ནི་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། གང་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་དེ་ནི་རང་ གི་ངོ་བ་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་ན་གཟུགས་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་གཞན་ནི་མིག་དང་བློ་ཡིན་ནོ། །བློ་དང་ བཅས་པའི་མིག་དེ་ནི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་ལ། གཟུགས་ནི་ཡུལ་ཏེ་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡུལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་ངོ་། །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ ན་བློ་ནི་ནང་ཡིན་ལ་གཟུགས་ནི་སྤྱད་པར་བྱ་བ་དང་ཕྱི་རོལ་ཡིན་ཏེ། ནང་གི་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་ངོ་། །གང་ལས་ཤེ་ན། བློ་ཉིད་བརྟེན་ནས་ བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ཇི་ལྟར་བརྟེན་གྲུབ་ཡིན་ཞེ་ན། བློ་ཉིད་ནི་རྟོགས་བྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པ་དེ་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་དེ། དེ་ལྟ་ བས་ན་བློ་དེ་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་བློ་ནི་དོན་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་མི་རུང་ངོ་། །གཟུགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ། 2-297 ཇི་ལྟར་མིག་རང་གི་བདག་ཉིད་དང་། གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཀྱང་རང་གི་བདག་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་
【現代漢語翻譯】 色蘊不在眼中，也不在中間。依賴於眼和色，會產生錯誤的認知。如果考察，眼識不在眼中，也不在色中，也不在兩者之間。那麼，依賴於眼和色而產生的認知就是錯誤的。 這裡說到，眼等諸蘊是存在的，它們的作用是觀看等。其中，眼用於觀看色，耳等也應如是理解。 這裡說到：『如果眼自身不能見，它如何能見色？因此，眼和色皆無自性。其餘諸蘊亦是如此。』眼自身是空性的，它也是由他者所空。色也是如此空性，其餘諸蘊亦是如此。 『如是』的意思是，如同色自身和由他者所空一樣，其餘諸蘊也是自身和由他者所空。這樣一致地顯示，因此，色是自身和由他者所空。 此外，因為是依賴而產生的，所以也是空性。對於此，以色自身產生的諸法作為因，由此成立的就是依賴成立。依賴於什麼而成立，那麼它自身的體性就不成立。因此，色是自性空的。也是由他者所空，這裡的他者是眼和識。具有識的眼是能取，色是所取，凡是所取就不是能取。因此，也是由他者所空。另一種方式是，識是內在的，色是所用和外在的。不是內在的，因此也是由他者所空。從何而來呢？識自身是依賴產生的，如何依賴產生呢？識自身是依賴於所識等而產生的。凡是依賴產生的，就沒有自性，因此識沒有自性。因此，認為識能夠執持細微之物等是不合理的。『色也是如此』的意思是與此相同，如同眼自身和由他者所空一樣，色也是自身和由他者所空。
【English Translation】 Form is neither in the eye, nor in between. Depending on the eye and form, there arises a false cognition. If examined, eye-consciousness is neither in the eye, nor in the form, nor in between the two. Therefore, the cognition that arises depending on the eye and form is false. Here it is said that the sense bases such as the eye exist, and their function is to see, etc. Among them, the eye is for seeing form, and the ear and others should be understood similarly. Here it is said: 'If the eye itself cannot see, how can it see form? Therefore, neither the eye nor form has self-nature. The other sense bases are also the same.' The eye itself is empty, and it is also emptied by others. Form is also empty in this way, and the other sense bases are also the same. 'Likewise' means that just as form is empty of itself and by others, the other sense bases are also empty of themselves and by others. This is shown consistently, therefore, form is empty of itself and by others. Furthermore, because it arises dependently, it is also empty. In this regard, the phenomena that arise from form itself are taken as the cause, and what is established thereby is dependently established. Whatever is established by depending on something, its own nature is not established. Therefore, form is empty of self-nature. It is also empty of others, and the others here are the eye and consciousness. The eye with consciousness is the grasper, and form is the grasped, and whatever is grasped is not the grasper. Therefore, it is also empty of others. Another way is that consciousness is internal, and form is the object of use and external. It is not internal, therefore it is also empty of others. From what does it arise? Consciousness itself arises dependently. How does it arise dependently? Consciousness itself arises depending on what is cognized, etc. Whatever arises dependently has no self-nature, therefore consciousness has no self-nature. Therefore, it is unreasonable to think that consciousness can grasp subtle things, etc. 'Form is also the same' means that it is the same as this, just as the eye is empty of itself and by others, form is also empty of itself and by others.
ངོ་། །གཟུགས་ཇི་ལྟར་རང་གི་བདག་ཉིད་དང་ གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེ་ན། གང་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རང་བཞིན་ཀུན་ལ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་སྔར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །བརྟགས་ན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོ །མིག་ནི་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་སྟོང་སྟེ་མིག་ཉིད་ ནི་བརྟེན་ནས་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་བརྟེན་ནས་འགྲུབ་པ་དེ་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བས་ན་མིག་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་། །ཇི་སྟེ་གཞན་གྱི་ བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འདོད་ན་དེ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ལ་རང་གི་བདག་ཉིད་མེད་པ་དེ་ལ་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ག་ལ་ཡོད་དེ་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་ དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་། །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་གཞན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཡང་དེའི་གཞན་གྱི་བློ་ཡིན་ཏེ། མིག་ནི་བློས་ཀྱང་སྟོང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། 2-298 ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་ནི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ཤེས་པ་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་ཡོད་པའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་འོས་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་ གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་ངོ་། །གཞན་ཡང་བློ་ཉིད་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། མིག་ནི་བདག་ཉིད་མཐོང་གི བློ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བློ་ནི་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བློ་ནི་དོན་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་བློ་ཡིན་ལ། མིག་གིས་ནི་བདག་ཉིད་མཐོང་ངོ་། །འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་ནི་འབྱུང་བ་དང་བའི་བདག་ ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །དེ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བློ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གཟུགས་རྣམས་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་བློ་ཁོ་ ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན། གལ་ཏེ་མིག་བདག་མི་མཐོང་ན། །དེ་གཟུགས་མཐོང་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་ཁྱོད་ཀྱིས་གང་སྨྲས་པ་དེ་མི་འཐད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། དེ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ ཏེ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་དེ་རང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་། །དེ་ནི་གཞན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་། །དེ་བཞིན་གཟུགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་སྟེ། །སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མའང་དེ་བཞིན་སྟོང་། །འདི་ལ་མིག་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་། ། 2-299 རང་གི་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མིག་གི་བདག་ཉིད་མི་མཐོང་ན་དེས་གཟུགས་མཐོང་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གང་གི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་མཐོང་ན་གཟུགས་ཀྱང་མི་ མཐོང་བ་དེའི་ཕྱིར་མིག་ནི་བདག་མེད་དེ་རང་བཞིན་མེད་དོ། །ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་
【現代漢語翻譯】 問：如果色法（梵文：rūpa，物質形態）如何以自性（梵文：svabhāva）和異性（梵文：parabhāva）為空呢？答：因為一切事物，其自性並非普遍存在，如前所述。如果進行考察，一切事物並非實有，一切事物的自性本不存在，這是其含義。空，意味著不可得。眼根（梵文：cakṣurindriya）因依賴而生，所以是空，眼根本身是依賴而成立的。凡是依賴而成立的，因為沒有自己的自性，所以眼根以自性為空。如果認為眼根以異性而存在，這也是不合理的。為什麼呢？因為沒有自性的事物，哪裡會有異性呢？異性也是不存在的。因此，眼根以異性為空。另一方面，以異性為空，也意味著眼根以識（梵文：vijñāna）為空，眼根也為空。為什麼呢？因為眼根沒有覺知，沒有覺知的事物，不應成為有覺知的自性，因此眼根也以異性為空。此外，識本身也是空的。 有人會說：眼根能見自性，而識不能。為什麼呢？因為識是執取者，識能執取微細之物等，所以是識。而眼根能見自性。例如，眼根是地、水等元素的自性，這是眼根的自性。只有識才能執取它。同樣，識才能執取顏色和形狀的差別等色法。因此，如果眼根不見自性，它怎麼能見色法呢？你所說的並不合理。這裡解釋說：並非如此。為什麼呢？眼根以自性為空，它以異性為空，同樣，色法也是空的，其餘的處（梵文：āyatana，感覺器官和感覺對像）也是如此。這裡，眼根以自性為空。 自性，意味著自身。如果眼根不見自性，它怎麼能見色法呢？因為自性也見不到，色法也見不到，所以眼根是無我的，沒有自性的。如是說。
【English Translation】 Q: How is form (rūpa, material form) empty of its own nature (svabhāva) and the nature of others (parabhāva)? A: Because the nature of all things is not universally present, as previously stated. If investigated, all things are not existent; the very nature of all things does not exist, that is the meaning. 'Empty' means 'unobtainable'. The eye (cakṣurindriya) is empty because it arises dependently; the eye itself is established dependently. Whatever is established dependently, because it does not have its own nature, therefore the eye is empty of its own nature. If it is thought that the eye exists as the nature of another, that is also not permissible. Why? Because what does not have its own nature, where would the nature of another be? The nature of another also does not exist. Therefore, it is empty of the nature of another. In one way, being empty of the nature of another also means that it is the mind of another; the eye is also empty of mind, that is the meaning. Why? Because the eye does not have consciousness; because what does not have consciousness should not become the nature of what has consciousness, therefore it is also empty of the nature of another. Furthermore, the mind itself is empty. Here it is said: The eye sees its own nature, but the mind does not. Why? Because the mind is the grasper; because the mind grasps subtle things and so on, therefore it is the mind. But the eye sees its own nature. For example, the eye is the nature of the elements of earth and water; that is the nature of the eye. Only the mind grasps that. Similarly, only the mind grasps the distinctions of color and shape, the forms. Therefore, if the eye does not see its own self, how can it see form? What you said is not reasonable. Here it is explained: It is not like that. Why? The eye is empty of its own nature, it is empty of the nature of another, likewise, form is also empty, and the remaining sense bases (āyatana, sense organs and sense objects) are also empty in the same way. Here, the eye is empty of its own nature. 'Own nature' means oneself. If the eye does not see its own nature, how can it see form? Because the self is not seen, and form is not seen, therefore the eye is without self, without nature. Thus it is said.
ནོ། །གཞན་ཡང་གཟུགས་ནི་བདག་མེད་དོ། །མི་སྣང་བ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལྟར་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མ་དེ་དང་ འདྲ། རིམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་མཆེད་ལྷག་མ་རྣམས་བདག་ཉིད་མེད་དེ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་གཅིག་རེག་ལྷན་ཅིག་འགྱུར། །དེ་ཚེ་གཞན་རྣམས་སྟོང་པ་ཡིན། །སྟོང་པའང་མི་ སྟོང་མི་སྟོན་ཏེ། །མི་སྟོང་པ་ཡང་སྟོང་པ་མིན། །གང་གི་ཚེ་སྐྱེ་མཆེད་གཅིག་རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚེ་གཞན་རྣམས་སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་པ་ཡིན་པའང་མི་སྟོང་བ་མི་ བརྟེན་ལ། མི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་མི་བརྟེན་ཏོ། །གཞན་ཡང་། གསུམ་པོ་ཡོད་མིན་མི་གནས་པའི། །རང་བཞིན་འདུ་བ་ཡོད་མིན་པས། །དེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རེག་པ་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཚོར་བ་ ཡོད་མ་ཡིན། །གསུམ་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་མེད་པ་མི་གནས་པའི་རང་བཞིན་རྣམས་ལ་འདུ་བ་མེད་དོ། །འདུ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རེག་པ་མེད་དེ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་རེག་པ་མེད་ཅེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། ། 2-300 རེག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚོར་བ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། ནང་དང་ཕྱི་ཡི་སྐྱེ་མཆེད་ལ། །བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་། །དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་ཤེས་མེད། །སྨིག་རྒྱུ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྟོང་། །གང་ གི་ཕྱིར་ཕྱི་དང་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མེད་དེ། སྨིག་རྒྱུ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྟོང་ངོ་། །དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་རྣམ་ པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བྱེད་པར་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་ཤེས་རྣམ་ཤེས་བྱ་བརྟེན་ནས། །འབྱུང་བས་ཡོད་མིན་ཤེས་པ་དང་། །རྣམ་ཤེས་ བྱ་མེད་ཕྱིར་དེའི་ཕྱིར། །རྣམ་ཤེས་བྱེད་པ་མེད་པ་ཉིད། །གང་གི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བར་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་དེའི་ཕྱིར་མེད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །འདིར་སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་མི་རྟག་གོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་བསྟན་པས་མི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་ བསྟན་པ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། ། འདིར་བཤད་པ། ཐམས་ཅད་མི་རྟག་མི་རྟག་པའམ། །ཡང་ན་རྟག་པ་ཅི་ཡང་མེད། །དངོས་ཡོད་རྟག་དང་མི་རྟག་ཉིད། །ཡིན་ན་དེ་ལྟར་ག་ལ་ཡོད། །ཐམས་ཅད་མི་རྟག་ཅེས་གསུངས་པ་ནི་འདིར་བརྗོད་པར་བཞེད་པ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། 2-301 གང་གི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའམ་རྟག་པ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །དངོས་པོ་ཡོད་ན་རྟག་པའམ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ན། དངོས་པོ་དེ་དག་ག་ལ་ཡོད་དེ། མེད་དོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། ། འདིར་སྨྲས་པ། འདི་ལྟར་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་རྣམས་ནི་ཡོད་དོ། །འདིར་བཤད་པ། སྡུག་དང་མི་སྡུག་ཕྱི
【現代漢語翻譯】 此外，色法是無我的。如同不可見之物不是色法一樣，其餘的生處（ayatana，十二處）也與之相同。以同樣的次第，其餘的生處也是無自性的，因為它們沒有自性。 此外，如果一個接觸同時發生，那麼其他的都是空性的。空性也不依賴於非空性，非空性也不依賴於空性。當一個生處與接觸同時發生時，其他的都是空性的；空性不依賴於非空性，非空性也不依賴於空性。 此外，三者（能取、所取、取）非有，不住的自性，沒有聚集，因此它本身沒有接觸。因此，感受是不存在的。三者非有，不住于無有之自性，沒有聚集。因為沒有聚集，所以它本身沒有接觸，也就是說，沒有從它產生的接觸。 因為沒有接觸，所以沒有感受。此外，依賴於內和外的生處，產生了識。因此，識是不存在的，如同陽焰和幻術一樣是空性的。因為依賴於外和內的生處，識才產生，因此識也是不存在的，如同陽焰和幻術一樣是空性的。如果有人認為識可以作為識的作用而存在，這也是不合理的。為什麼呢？因為識依賴於作為識的對象而產生，因此是不存在的。因為沒有作為識的對象和識，所以識本身也是不存在的。 這裡說到：『一切都是無常的』，通過顯示一切都是無常的，也顯示了非空性。這裡說到：一切都是無常的，或者說，沒有任何事物是常恒的。如果事物存在，那麼它要麼是常恒的，要麼是無常的，但事物怎麼會存在呢？也就是說，事物是不存在的。 這裡說到：正如在《經莊嚴論》（Mahāyānasūtrālaṃkāra）中詳細闡述的那樣，貪慾（rāga）、嗔恨（dveṣa）和愚癡（moha）是存在的。這裡說到：可愛和不可愛...
【English Translation】 Furthermore, form is without self. Just as the invisible is not form, so are the remaining sense bases (ayatana, twelve places) the same. In the same order, the remaining sense bases are also without self, because they have no own nature. Furthermore, if one contact occurs simultaneously, then the others are empty. Emptiness does not depend on non-emptiness, and non-emptiness does not depend on emptiness. When one sense base occurs simultaneously with contact, the others are empty; emptiness does not rely on non-emptiness, and non-emptiness does not rely on emptiness. Furthermore, the three (grasper, grasped, and grasping) are non-existent, the nature of not abiding, there is no aggregation, therefore it itself has no contact. Therefore, feeling is non-existent. The three are non-existent, not abiding in the nature of non-existence, there is no aggregation. Because there is no aggregation, it itself has no contact, that is to say, there is no contact arising from it. Because there is no contact, there is no feeling. Furthermore, depending on the inner and outer sense bases, consciousness arises. Therefore, consciousness is non-existent, empty like a mirage and illusion. Because consciousness arises depending on the outer and inner sense bases, therefore that consciousness is also non-existent, empty like a mirage and illusion. If one thinks that consciousness can exist as the function of consciousness, that is also unreasonable. Why? Because consciousness arises depending on what is to be known as consciousness, therefore it is non-existent. Because there is no object of consciousness and no consciousness, consciousness itself is also non-existent. Here it is said: 'Everything is impermanent,' by showing that everything is impermanent, it also shows non-emptiness. Here it is said: everything is impermanent, or there is nothing that is permanent. If things exist, then they are either permanent or impermanent, but how can those things exist? That is to say, things are non-existent. Here it is said: As explained in detail in the Ornament of the Sutras (Mahāyānasūtrālaṃkāra), desire (rāga), hatred (dveṣa), and delusion (moha) exist. Here it is said: Lovable and unlovable...
ན་ཅི་ལོག །རྐྱེན་སྐྱེས་ཆགས་སྡང་གཏི་ མུག་རྣམས། །འབྱུང་སྟེ་དེ་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་མེད། །གང་གི་ཕྱིར་སྡུག་པའི་རྐྱེན་དང་། མི་སྡུག་པའི་རྐྱེན་དང་། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྐྱེན་ལས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་ གཏི་མུག་རྣམས་བྱུང་བ་དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་རྣམས་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་། གང་ཕྱིར་དེར་ཆགས་དེར་སྡང་དེར། །རྨོངས་པ་དེ་ཕྱིར་དེ་དག་ནི། །རྣམ་རྟོག་གིས་ བསྐྱེད་རྣམ་རྟོག་ཀྱང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུ་ཡོད་མ་ཡིན། །གང་གི་ཕྱིར་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་ལ་ཆགས། དེ་ཉིད་ལ་སྡང་། དེ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པ་དེའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་རྣམས་ ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་དག་གིས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་རྣམ་པར་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པར་མེད་དོ། ། 2-302 ཇི་ལྟར་མེད་ཅེ་ན། དེ་བཤད་པ། རྣམ་བརྟག་བྱ་གང་དེ་ཡོད་མིན། །བརྟག་བྱ་མེད་རྟོག་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །བརྟག་བྱ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟོང་། །རྣམ་པར་བརྟག་པར་ བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་དོ། །རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་མེད་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡང་རང་ བཞིན་གྱིས་སྟོང་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་། །གཞན་ཡང་། ཡང་དག་མཐོང་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག །བཞི་ལས་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་མེད། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས། །མི་འབྱུང་ལྷག་ མའང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་ལས་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་རིག་པ་དེ་མེད་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་འབྱུང་ སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་མི་འབྱུང་ངོ་། །གཞན་ཡང་། གང་བརྟེན་གང་སྐྱེས་དེ་དེ་ལས། །སྐྱེས་དེ་དེ་མེད་མི་འབྱུང་ངོ་། །དངོས་དང་དངོས་མེད་འདུས་བྱས་དང་། །འདུས་མ་བྱས་ཤིང་མྱ་ངན་འདས། །གང་ ལ་བརྟེན་ནས་གང་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་དེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་མེད་ན་མི་འབྱུང་ངོ་། །དངོས་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞི་བ་དང་། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞི་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། ། 2-303 གཞན་ཡང་། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་དངོས་རྣམས། །ཡང་དག་པར་ནི་རྟོག་པ་གང་། །བརྟེན་པའི་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་ལྟ་བ་དང་རྟོག་པ་དང་འཛིན་པ་དང་། དེ་ནི་སྟོན་པས་མ་རིག་ གསུངས། །དེ་ལས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་། །གཞན་ཡང་། ཡང་དག་མཐོང་ཕྱིར་དངོས་སྟོང་པར། །ལེགས་ཤེས་མ་རིག་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ནི་མ་རིག་འགོག་པ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་ཡན་ལག་བ
【現代漢語翻譯】 那麼，這是怎麼回事呢？由於因緣和合而生起的貪、嗔、癡等煩惱，因此，從自性上來說，沒有貪慾、嗔恨和愚癡。因為從痛苦的因緣、不悅意的因緣以及顛倒的因緣中產生了貪慾、嗔恨和愚癡，所以，從自性上來說，沒有貪慾、嗔恨和愚癡。 此外，因為在同一個事物上既有貪戀，又有憎恨，又有迷惑，所以這些貪、嗔、癡都是由分別念產生的，而分別念本身也不是真實存在的。 因為對於同一個事物，既貪戀它，又憎恨它，又對它感到迷惑，所以貪慾、嗔恨和愚癡都是由分別念產生的。而且，這些分別念也不是真實存在的，因為產生貪慾、嗔恨和愚癡的分別念本身也不是真實存在的。 如何證明它們不存在呢？下面解釋：所分別的對境不存在，沒有對境，分別念又怎麼會存在呢？因此，由於因緣所生，所分別的對境和分別念都是空性的。 所分別的對境是不存在的。如果沒有所分別的對境，那麼分別念又怎麼會存在呢？因為是因緣所生，所以所分別的對境和分別念都是自性空。 此外，因為如實地證悟，所以由四種顛倒所產生的無明不會產生。無明不產生，行也就不會產生，其餘的支分也是如此。 這樣，通過如實地證悟，由四種顛倒所產生的無明就不會產生。因為沒有無明，所以行也不會產生，同樣，其餘的支分也不會產生。 此外，依賴於什麼而產生，就是從那處產生的，沒有那個，這個就不會產生。實有和非實有，有為法和無為法，以及涅槃都是如此。 依賴於什麼而產生，就是從那處產生的，沒有那個，這個就不會產生。實有和非實有的寂滅，有為法和無為法的寂滅，以及涅槃都是如此。 此外，對於由因和緣所生的事物，如果錯誤地認為它們是真實的，並且執著于所依賴的事物，產生邪見、妄念和執取，這就是佛陀所說的無明。從無明產生十二緣起。 此外，因為如實地證悟諸法是空性的，並且完全瞭解，所以無明不會產生。這就是無明的止息，因此十二緣起也會止息。
【English Translation】 Then, what is the reason? Because afflictions such as attachment, hatred, and ignorance arise from conditions, therefore, by nature, there is no desire, hatred, or ignorance. Because desire, hatred, and ignorance arise from the causes of suffering, unpleasant causes, and inverted causes, therefore, by nature, there is no desire, hatred, or ignorance. Furthermore, because there is attachment, hatred, and delusion towards the same thing, therefore, these attachments, hatreds, and delusions are generated by discrimination, and discrimination itself is not truly existent. Because towards the same thing, there is attachment, hatred, and delusion, therefore, desire, hatred, and ignorance are generated by discrimination. Moreover, these discriminations are not truly existent, because the discriminations that generate desire, hatred, and ignorance are not truly existent. How can it be proven that they do not exist? The following explains: The object to be discriminated does not exist; if there is no object, how can discrimination exist? Therefore, because it arises from conditions, both the object to be discriminated and discrimination are empty. The object to be discriminated does not exist. If there is no object to be discriminated, then how can discrimination exist? Because it is born from conditions, both the object to be discriminated and discrimination are empty of inherent existence. Furthermore, because of truly realizing, the ignorance arising from the four inversions does not arise. If ignorance does not arise, actions will not arise, and the remaining branches are the same. Thus, through truly realizing, the ignorance arising from the four inversions will not arise. Because there is no ignorance, actions will not arise; similarly, the remaining branches will not arise. Furthermore, whatever arises in dependence on something is born from that, and without that, this will not arise. Existence and non-existence, conditioned and unconditioned, and nirvana are all like this. Whatever arises in dependence on something is born from that, and without that, this will not arise. The pacification of existence and non-existence, the pacification of conditioned and unconditioned phenomena, and nirvana are all like this. Furthermore, regarding things that arise from causes and conditions, if one mistakenly believes them to be real, and clings to the object of dependence, generating wrong views, thoughts, and grasping, this is what the Buddha called ignorance. From ignorance arise the twelve links of dependent origination. Furthermore, because of truly realizing that phenomena are empty and fully understanding this, ignorance will not arise. This is the cessation of ignorance, and therefore the twelve links of dependent origination will also cease.
ཅུ་གཉིས་འགག །དངོས་པོ་ དེ་དག་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་ཤེས་ན་མ་རིག་པ་ནི་འབྱུང་བ་དེ་ནི་མ་རིག་པ་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ འགོག་གོ །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། །སྒྱུ་མ་སྨིག་རྒྱུ་ཆུ་བུར་དང་། །ཆུ་ཡི་དབུ་བ་མཚུངས་པ་སྟེ། །རྨི་ལམ་མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་འདྲ། །གང་གི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ ནས་འདུ་བྱེད་རྣམས་སྒྱུ་མ་དང་། སྨིག་རྒྱུ་དང་། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་འདྲ་བ་དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་དེ་དག་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་རིག་པ་མི་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་ མ་རིག་པ་འགོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་དངོས་འགག་མེད། །འདི་ལ་དངོས་པོ་མེད་པའང་མེད། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡི། །དངོས་དང་དངོས་མེད་སྟོང་པ་ཡིན། ། 2-304 བཙལ་ན་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མེད་ལ། འདི་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་འགའ་ཡང་མེད་དེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་སྟོང་པ་ ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས། །སྟོང་པ་ཡིན་པས་དངོས་རྣམས་ཀྱིས། །རྟེན་འབྱུང་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མཚུངས་པ་མེད་པར་ཉེ་བར་བསྟན། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་ པས། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་འདི་དེ་བཞིན་ག ཤེགས་པས་ཉེ་བར་བསྟན་ཏོ། །དམ་པའི་དོན་ནི་དེར་ཟད་དོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཐ་སྙད་བརྟེན་ནས་སུ། ། སྣ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་འཕགས། །དོན་དམ་པར་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་། །ཞེས་བྱ་བ་དེར་ཟེད་དོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་འཇིག་ རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ལ་བརྟེན་ནས། །སྣ་ཚོགས་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བརྟག་པར་ཟད་དོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་བསྟན་མི་འཇིག །ཡང་དག་ཆོས་བསྟན་ཅི་ཡང་མེད། །དེ་ བཞིན་གཤེགས་བཤད་མ་རྟོགས་ནས། །དེ་ཕྱིར་སྒྲུབ་རྟོག་མེད་འདིར་སྐྲག །འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་འཇིག་ལ། ཡང་དག་པར་ན་ནམ་ཡང་ཆོས་བསྟན་པར་མཛད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། 2-305 དེ་ལྟར་བརྟེན་པའི་དོན་དམ་པར་མི་ཤེས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཤད་པ་མ་རྟོགས་ནས་དེའི་ཕྱིར་རྨོངས་པ་རྣམས་སྒྲུབ་པ་རྟོག་པ་མེད་པ། མཚན་ཉིད་མེད་པ་འདི་ལ་སྐྲག་པར་འགྱུར་རོ། ། འདི་བརྟེན་འདི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་སྒྲུབ་འདི་འགོག་མི་མཛད། །རྟེན་འབྱུང་གང་དེ་རང་བཞིན་མེད། །ཇི་ལྟར་དེ་ཡོད་ཡང་དག་ངེས། །འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་འབྱུང་ངོ་། །ཞེས་བྱ་བའི་འཇིག་ རྟེན་པའི་སྒྲུབ་པ་འདི་ནི་མི
【現代漢語翻譯】 '十二緣起滅。如果事物真正地、如實地了知其自性為空性，那麼無明生起即是無明滅。因此，十二支滅。為什麼呢？諸行如干闥婆城，如幻術、如陽焰、如水泡，如水上的浮沫，如夢境、如火焰輪。因為完全觀察后，諸行如幻術、如陽焰、如干闥婆城，因此，如果能很好地了知它們的自性為空性，那麼無明就不會生起，這本身就是無明的止滅。因此，十二支將會止滅。自性上，事物沒有生滅，這裡也沒有無事物。從因和緣所生的事物和非事物都是空性的。' '如果去尋找，從勝義諦上來說，自性上沒有任何事物存在，這裡也沒有任何無事物存在。從因和緣所生的事物和非事物都是空性的。一切事物自性為空性，因此，依靠諸事物的緣起，如來（Tathāgata）無與倫比地宣說了。一切事物自性為空性，因此，如來宣說了依靠諸事物的緣起。勝義諦就在這裡終結。諸佛世尊依靠世俗諦，完全、真實地證悟了一切萬法。在勝義諦中，一切緣起的事物自性皆空。就到此為止。諸佛世尊依靠世間俗諦，將一切萬法如實地安立。' '世間正法不會毀滅，但實際上並沒有真正的法被宣說。因為不理解如來所說的真實含義，所以愚昧之人會對這無所依、無相之法感到恐懼。所謂『此有故彼有』的世間成規，佛陀不會去破除。緣起之法本無自性，如何能真實存在呢？因為依賴這個而產生這個，所以世間的這種常識佛陀不會去斷滅。'
【English Translation】 'The cessation of the twelve links of dependent origination. If those things are well understood as they truly are, being empty of inherent existence, then the arising of ignorance is the cessation of ignorance. Therefore, the twelve links cease. Why? Actions are like a city of gandharvas, like illusion, like mirages, like bubbles, like foam on water, like dreams, like a wheel of fire. Because having fully examined them, actions are like illusion, like mirages, like a city of gandharvas, therefore, if one well understands that they are empty of inherent existence, then ignorance will not arise, and that itself is the cessation of ignorance. Therefore, the twelve links will cease. In terms of inherent existence, there is no arising or ceasing of things. There is also no non-thing here. Things and non-things that arise from causes and conditions are empty.' 'If one searches, in ultimate truth, there is no thing that exists by its own nature, and there is also no non-thing here. Things and non-things that arise from causes and conditions are empty. Because all things are empty of inherent existence, the Thus-Gone One (Tathāgata) has incomparably taught that dependent arising relies on things. Because all things are empty of inherent existence, the Thus-Gone One has taught dependent arising. The ultimate meaning ends there. The Buddhas, the Bhagavat, based on worldly conventions, have perfectly realized all varieties of phenomena. In ultimate truth, all dependently originated things are empty of inherent existence. That is the end of it. The Buddhas, the Bhagavat, based on worldly conventions, have perfectly established all varieties of phenomena.' 'The teachings of the world will not perish, but in reality, no true Dharma has been taught. Because they do not understand the true meaning of what the Thus-Gone One has said, therefore, the ignorant will be afraid of this that has no object of clinging, that is without characteristics. The worldly convention that 'this arises because of this' is not something the Buddha would destroy. That which is dependently originated has no inherent existence; how can it truly exist? Because this arises in dependence on that, the Buddha does not eliminate this worldly convention.'
་འགོག་གོ །བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ན། གང་མེད་པ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དེའི་ངེས་པ་ཡིན་ ནོ། །དད་ལྡན་ཡང་དག་ཚོལ་ལྷུར་ལེན། །ཆོས་བསྟན་གང་ལའང་མི་བརྟེན་གང་། །སྒྲུབ་འདིར་རིགས་པས་རྗེས་གཉེར་ཏེ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་སྤངས་ནས་ཞི། །དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དག་ཚོལ་བ་ལྷུར་ལེན་ པ། ཆོས་བསྟན་པ་གང་ལ་ཡང་མི་བརྟེན་པ་འགག་ཞིག་བསྒྲུབ་པ་འདི་རིགས་པས་རྗེས་སུ་གཉེར་ཞིང་། རྗེས་སུ་འདོད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་སྤངས་ནས་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །རྐྱེན་ ཉིད་འདི་པ་འདི་ཤེས་ནས། །ལྟ་ངན་དྲ་བའི་རྟོག་པ་ལྡོག །ཆགས་རྨོངས་ཁོང་ཁྲོ་སྤང་ཕྱིར་ཏེ། །མ་གོས་མྱ་ངན་འདས་ཉེར་འགྲོ །སྟོང་པ་ཉིད་བདུན་ཅུ་པའི་བཤད་པ། སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །། 2-306 རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཛི་ན་མི་ཏྲ་དང་། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་ཡེ་ཤེས་སྡེ་ལ་སོགས་པས་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།།
【現代漢語翻譯】 如果所生之法依賴於因緣，那麼它自性即為空。如果自性為空，又怎麼能說它存在呢？這是必然的道理。 虔誠信徒應精勤尋求真理，不依賴任何宗義教條。修習此法，以理智為引導，捨棄有與無的執著，便可達到寂滅之境。 精進的信徒致力於尋求正道，不依賴任何已建立的宗教體系，通過邏輯推理來追求這種修行，放棄對存在和不存在的執著，最終達到涅槃的寂靜狀態。 如果能理解因緣的道理，就能擺脫邪見的束縛。爲了消除貪慾、愚癡和嗔恨，就能達到無染的涅槃。 《中觀空性論七十頌》的講解到此結束。由聖龍樹論師所著。 由印度堪布吉那彌扎（梵文：Jinamitra，義為『勝友』）和校勘譯師班智達耶謝德（梵文：Yeshede，義為『智慧軍』）等共同翻譯並最終確定。
【English Translation】 If what is born depends on conditions, then it is empty of inherent existence. If it is empty of inherent existence, how can it be said to exist? This is a certainty. Devoted believers should diligently seek the truth, not relying on any religious doctrines. Practicing this Dharma, guided by reason, abandoning the attachment to existence and non-existence, one can attain the state of quiescence. A diligent believer strives to seek the right path, not relying on any established religious systems, pursuing this practice through logical reasoning, abandoning attachment to existence and non-existence, and ultimately attaining the peaceful state of Nirvana. If one understands the principle of dependent origination, one can escape the bonds of wrong views. In order to eliminate desire, ignorance, and hatred, one can attain undefiled Nirvana. Here ends the commentary on the Seventy Verses on Emptiness. Authored by the venerable master Nagarjuna. Translated and finalized by the Indian Abbot Jinamitra (Sanskrit: Jinamitra, meaning 'Victorious Friend') and the revising translator Pandit Yeshede (Sanskrit: Yeshede, meaning 'Wisdom Army'), and others.