zhonnu0102_勝法阿毗達磨集要善說寶鬘.g2.0f
玄努羅卓教言集RD3དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། 1-698 ༄༅། །དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄། །མཚན་ཉིད་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ། ༄༅། །དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དམིགས་མེད་བྱམས་པའི་ མདའ་ཆེན་གྱིས། །འཇིགས་པའི་སྒྲ་སྒྲོག་མི་སྡུག་གཟུགས་འཆང་བ། །དཀྲིགས་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་མེ་ཏོག་མདའ་ཅན་དཔུང་། །འཇོམས་མཛད་ཐུབ་ཆེན་དཔའ་བོ་དེ་ལ་འདུད། །ཡོངས་འཛིན་བླ་མའི་བཀའ་ཡིས་བསྐུལ་བ་དང་། །དད་ བརྩོན་བློ་དང་ལྡན་པའི་བཤེས་གཉེན་འགས། །གུས་བཅས་ཚིག་གིས་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་ངོར། །བློ་གསལ་བློ་ཡི་མགུལ་པ་བརྒྱན་པའི་ཕྱིར། །ཆོས་མངོན་ཆུ་གཏེར་རྣམ་དཔྱོད་སྲུབ་ཤིང་གིས། །བསྲུབས་ལས་བྱུང་བའི་ལེགས་ བཤད་རིན་ཆེན་རྣམས། །སྡེབ་ལེགས་ངག་གི་སྲད་བུ་ལ་བརྒྱུས་ཏེ། །ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་འདི་སྤེལ་ལོ། །ཇི་སྐད་དུ་མཛོད་ལས། ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་རྣམས། །གང་ཕྱིར་ ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ། །ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་སྲིད་མཚོ་འདིར་འཁྱམས་ཏེ། །དེ་བས་དེ་ཕྱིར་འདི་ནི་སྟོན་པས་གསུངས་སོ་ལོ། །ཞེས་པ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་ མཚན་ཉིད་ཚུལ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པར་ནི་སྲིད་པའི་རྩ་བ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་གཅད་པར་མི་ནུས་ལ། ཆོས་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་མེད་པར་ཡང་གནས་ལུགས་ཚུལ་བཞིན་དུ་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་པས་དེའི་ཕྱིར་བདག་ལེགས་སུ་འདོད་པ་དག་གིས་ཆོས་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་རིམ་གྱིས་ཞུགས་ཏེ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། ། 1-699 དེ་ལྟར་ན་དང་པོའི་ལས་ཅན་རྣམས་ཆོས་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ལ་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་ཉུང་ཞིང་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་ཚིག་གིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་ནས་སྟོན་པའི་ བསྟན་བཅོས་འདི་བྲི་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྤྱིར་ཆོས་མངོན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དོན་དམ་པ་དང་། བརྡར་བཏགས་པའི་ཆོས་མངོན་པའོ། །དང་པོའི་མཚན་ཉིད་ནི། ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་རྗེས་འབྲང་ དང་བཅས་པའོ། །མཚན་གཞི་ནི། མཐོང་ལམ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། དོན་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་དེ་ཐོབ་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ལམ་དང་གཞུང་ གི་ཚོགས་གང་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ལ་ལམ་ནི་ཚོགས་སྦྱོར་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཟག་བཅས་ཀྱི་
【現代漢語翻譯】 《玄努·羅卓教言集RD3——妙法集論之精要善說寶鬘》 《妙法集論之精要善說寶鬘》 總集諸相之義 《妙法集論之精要善說寶鬘》。 頂禮薄伽梵語自在！以其無緣大悲之箭，摧毀發出怖畏之聲、持有可憎之身的十二花箭魔軍。 敬禮大雄能仁！ 受持上師之教誨，數位具足信心、精進與智慧之善知識，以恭敬之語祈請，為使聰慧者之慧頸得以莊嚴，以妙法之水藏，以智慧之攪拌棒，從攪拌中生出之善說珍寶，串聯於善妙言語之線，故造此善說寶鬘。 如《俱舍論》所說：『若無善巧分別法，則無寂滅諸煩惱，由煩惱故諸有情，流轉生死大苦海，是故佛陀宣此論。』 如是，若無如理分別諸法自相與共相之智慧，則不能斷除輪迴之根本——普賢愚癡。若無《阿毗達磨論》，亦不能生起如理辨別實相之智慧。是故， желающие благ должны постепенно погружаться в изучение Абхидхармы, начиная со слушания, и развивать мудрость, различающую дхармы. 如是，為使初學者易於入門《阿毗達磨論》，當以簡明扼要之語，闡述諸法之自相與共相。 總而言之，阿毗達磨（梵文Abhidharma，殊勝法）有二：勝義阿毗達磨與世俗阿毗達磨。 第一種的體相是：無漏智慧及其隨行。例子是：見道等出世間道。 第二種的體相是：任何能作為獲得勝義阿毗達磨之方便的道與論典之集合。其中，道是指包含在資糧道和加行道中的有漏道。
【English Translation】 The Essence of the Abhidharma, A Garland of Jewels of Eloquence RD3 The Essence of the Abhidharma, A Garland of Jewels of Eloquence A concise summary of the meanings gathered from all characteristics. The Essence of the Abhidharma, A Garland of Jewels of Eloquence. Homage to the Bhagavan, Lord of Speech! With his great arrow of impartial love, he destroys the twelve divisions of the army of Mara, who hold terrifying sounds and possess repulsive forms. I bow to that great hero, the Mighty Sage! Urged by the command of the all-holding lama, and at the request of several virtuous friends endowed with faith, diligence, and intelligence, with respectful words, in order to adorn the intelligent throats of the wise, from the ocean of Dharma, with the churning stick of discriminating wisdom, the precious eloquence that arises from the churning, strung on the thread of elegant speech, I shall compose this Garland of Jewels of Eloquence. As it is said in the Treasury of Knowledge: 'Without thoroughly distinguishing the dharmas, there is no way to pacify the afflictions. Because of the afflictions, beings wander in this ocean of existence. Therefore, the Teacher spoke of this.' Thus, without the wisdom to properly distinguish the individual and general characteristics of dharmas, one cannot cut off the root of existence, which is pervasive ignorance. Without the Abhidharma, one cannot cultivate the wisdom to properly discern the nature of reality. Therefore, those who desire well-being should gradually engage in the Abhidharma through listening and other means, and cultivate the wisdom that thoroughly distinguishes the dharmas. Thus, for those who are beginners, in order to facilitate their entry into the Abhidharma, this treatise will be written, summarizing the individual and general characteristics of dharmas in concise and very clear words. In general, the Abhidharma is of two types: the ultimate Abhidharma and the conventional Abhidharma. The characteristic of the first is: uncontaminated wisdom together with its retinue. Its basis is: the supramundane paths such as the path of seeing. The characteristic of the second is: any collection of paths and texts that serve as a means to attain the ultimate Abhidharma. Among these, the path is the contaminated path included in the paths of accumulation and preparation.
ཤེས་རབ་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། གཞུང་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཙོ་བོར་སྟོན་ པར་བྱེད་པའི་མདོ་དང་དེ་དག་གི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བའི་གཞུང་ཇི་སྙེད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་འདིར་གཞུང་མངོན་པའི་བརྗོད་བྱ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་གསུམ་སྤྱིར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ དང་། རྟོགས་དཀའ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ཆོས་གསུམ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། རྣམ་བཞག །རྣམ་པའི་རབ་དབྱེ་དང་བཞི་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་གསུམ་ལས། ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད། 1-700 རིགས་མཐུན་ཇི་སྙེད་པ་བློས་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་པ། ཁམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། བྱུང་ཟིན་གྱི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་དང་དམིགས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་རུང་གིས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་ ཉིད། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་དང་དམིགས་པ་གང་རུང་གིས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ནོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ལ། གསུམ་ལས། དང་པོ་ཕུང་པོའི་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དང་། ལྔར་དབྱེ་བའོ། །དང་པོ་ནི་ཟག་བཅས་དང་ཟག་མེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཉིས་སམ། ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་། ཉེར་ལེན་མེད་པའི་ཕུང་པོ་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་ཟག་བཅས་དང་ཉེར་ ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་དོན་གཅིག་པས་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད། འདོད་འདུན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཉེར་ལེན་གྱི་སྒོ་དྲུག་གང་རུང་དང་འབྲེལ་པ། ཟག་མེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཉེར་ལེན་མེད་པའི་ཕུང་ པོའང་དོན་གཅིག་པས་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་སྔ་མ་ལས་བཟློག་སྟེ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ལྔར་དབྱེ་བ་ནི། གཟུགས། ཚོར་བ། འདུ་ཤེས། འདུ་བྱེད། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། གཟུགས་རུང་ཇི་སྙེད་པ་བློས་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་པ་ཞེས་པ་ནས། མྱོང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དང་། ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་བྱེད་ཇི་སྙེད་པ་དང་། 1-701 ཕུང་པོ་གཞན་བཞིར་མ་འདུས་པའི་འདུས་བྱས་ཇི་སྙེད་པ་དང་། དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཙམ་ཡོངས་སུ་གཅོད་བྱེད་ཇི་སྙེད་པ་བློས་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་པ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཁམས་གྱི་དབྱེ་བ་ནི་དབང་པོ། ཡུལ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་གསུམ་མོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་བྱུང་ཟིན་གྱི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་དང་། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་ ཀྱི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ཞེས་སྦྱར་རོ། །དབང་པོའི་ཁམས་ལ་ཡང་དྲུག་སྟེ། མིག །རྣ་བ། སྣ། ལྕེ། ལུས། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་སོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཉེར་སྤྱོད་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ
【現代漢語翻譯】 具有智慧的追隨者，其論著主要闡述諸法（dharma）的自相和共相，包括經部（sutra）以及闡釋這些經部意旨的論著。在此，爲了確定論著中『顯現』的所詮義，分為兩部分：一是總的確定三種法，二是分別解釋難以理解之處。第一部分包括對三種法各自的體性（lakṣaṇa）、分類（bheda）、安立（avasthāna）、以及類別差別的辨識，需要通過智慧來理解。在第一部分中又分為三個方面：蘊的體性（skandha lakṣaṇa）。 將所有同類的事物，通過心識歸納為一個整體。界的體性（dhātu lakṣaṇa）：對已生起的事物的近取用，無論是作為處所（āyatana）還是所緣（ālambana），以其自性來執持，可以是顯現的，也可以是種子。處的體性（āyatana lakṣaṇa）：對將要生起的事物的近取用，無論是作為處所還是所緣，開啟生起之門，可以是顯現的，也可以是種子。第二，關於分類，分為三個方面：首先是蘊的分類，分為兩種： 有漏蘊（sāsrava skandha）和無漏蘊（anāsrava skandha），或者取蘊（upādāna skandha）和非取蘊（anupādāna skandha）。其中，有漏蘊和取蘊意義相同，它們的體性是：與具有意欲之體性的近取用的六個門中的任何一個相關聯。無漏蘊和非取蘊也意義相同，它們的體性與前者相反，應當瞭解。五種分類是：色蘊（rūpa skandha）、受蘊（vedanā skandha）、想蘊（saṃjñā skandha）、行蘊（saṃskāra skandha）、識蘊（vijñāna skandha）。它們的體性也依次是：將所有可成為色的事物，通過心識歸納為一個整體，以及所有具有感受之體性者，所有能完全斷除名言之相者， 所有不包含在其他四蘊中的有為法，以及所有能完全斷除事物自性者，通過心識歸納為一個整體。界的分類是：根（indriya）、境（viṣaya）、識（vijñāna）三種界。它們的體性依次是：對已生起的事物，以處所的方式執持，以所緣的方式執持，以其自性的方式執持，可以是顯現的，也可以是種子。根界又分為六種：眼界（cakṣur-dhātu）、耳界（śrotra-dhātu）、鼻界（ghrāṇa-dhātu）、舌界（jihvā-dhātu）、身界（kāya-dhātu）、意界（mano-dhātu）。它們的體性依次是： 以眼識的近取用處所的方式執持，可以是顯現的，也可以是種子，直到以意識的近取用處所的方式執持，可以是顯現的，也可以是種子。
【English Translation】 Those with wisdom as followers, whose texts primarily demonstrate the self-characteristics and common characteristics of all dharmas, including the sutras and the treatises that explain the meaning of these sutras. Here, to determine the expressible objects of the Abhidharma texts, it is divided into two parts: first, to generally determine the three dharmas, and second, to specifically explain the difficult-to-understand aspects. The first part includes the recognition of the individual characteristics (lakṣaṇa), divisions (bheda), establishments (avasthāna), and categorical distinctions of the three dharmas, which must be understood through wisdom. In the first part, there are three aspects: the characteristic of the aggregates (skandha lakṣaṇa). Combining all similar things into one through the mind. The characteristic of the elements (dhātu lakṣaṇa): the proximate utilization of what has already arisen, whether as a place (āyatana) or an object (ālambana), holding it by its nature, either manifest or as a seed. The characteristic of the sources (āyatana lakṣaṇa): the proximate utilization of what is about to arise, opening the door to birth, whether as a place or an object, either manifest or as a seed. Second, regarding the divisions, there are three aspects: first, the division of the aggregates, divided into two types: Defiled aggregates (sāsrava skandha) and undefiled aggregates (anāsrava skandha), or grasping aggregates (upādāna skandha) and non-grasping aggregates (anupādāna skandha). Among them, defiled aggregates and grasping aggregates have the same meaning, and their characteristic is: being associated with any of the six doors of proximate utilization that have the nature of desire. Undefiled aggregates and non-grasping aggregates also have the same meaning, and their characteristic is the opposite of the former, which should be understood. The five divisions are: form aggregate (rūpa skandha), feeling aggregate (vedanā skandha), perception aggregate (saṃjñā skandha), formation aggregate (saṃskāra skandha), consciousness aggregate (vijñāna skandha). Their characteristics are also, in order: Combining all that can become form into one through the mind, and all that has the nature of feeling, all that can completely cut off the signs of names, all conditioned phenomena that are not included in the other four aggregates, and all that can completely cut off the nature of things, combining them into one through the mind. The division of the elements is: the three elements of faculty (indriya), object (viṣaya), and consciousness (vijñāna). Their characteristics are, in order: holding what has already arisen by way of place, holding by way of object, and holding by way of its own nature, either manifest or as a seed. The faculty element is further divided into six: eye element (cakṣur-dhātu), ear element (śrotra-dhātu), nose element (ghrāṇa-dhātu), tongue element (jihvā-dhātu), body element (kāya-dhātu), and mind element (mano-dhātu). Their characteristics are, in order: Holding by way of the proximate utilization place of eye consciousness, either manifest or as a seed, up to holding by way of the proximate utilization place of mind consciousness, either manifest or as a seed.
་ས་བོན་ ཞེས་པའི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡུལ་གྱི་ཁམས་ལ་ཡང་དྲུག་སྟེ། གཟུགས། སྒྲ། དྲི། རོ། རེག་བྱ། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཉེར་སྤྱོད་ དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ཉེར་སྤྱོད་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ལ་ཡང་དྲུག་སྟེ། 1-702 མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་ཤེས་ཀྱི་ཉེར་སྤྱོད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འཛིན་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ཞེས་ སོགས་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་རོ། །སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་ཡུལ་དང་། དབང་པོའི་སྐྱེ་མཆེད་གཉིས་སོ། ། མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་ཉེར་སྤྱོད་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་ པ་དང་། གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ནོ། །ཡུལ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་དྲུག་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་མིག་ཤེས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་ པ་མངོན་གྱུར་རམ་ས་བོན་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། །དབང་པོ་ལ་ཡང་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་དྲུག་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མིག་ཤེས་སྐྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་པ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། ། གསུམ་པ་རྣམ་བཞག་ལ་གསུམ་ལས། ཕུང་པོའི་རྣམ་བཞག་ལ་ལྔ་སྟེ། གཟུགས། ཚོར་བ། འདུ་ཤེས། འདུ་བྱེད། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྣམ་བཞག་གོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་ པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཟུགས་རུང་རྣམ་པ་གཉིས་གང་རུང་གིས་གཟུགས་སུ་རུང་བའོ། །གཟུགས་རུང་ནི་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་དཔྱད་པས་དང་། རེག་པས་གཟུགས་སུ་རུང་བའོ། །དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ། 1-703 ཐ་སྙད་པའི་བློས་གཟུགས་ཅན་དུ་གདགས་སུ་རུང་བ་དང་། གཟུགས་ཅན་ནང་ཕྲད་པས་འགྱུར་བ་བསྐྱེད་དུ་རུང་བའོ། །གཟུགས་རུང་དང་པོས་ནི་གཟུགས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ལ། གཉིས་པས་ནི་ཐོགས་བཅས་ཁོ་ ན་ལ་ཁྱབ་པོ། །ཡང་ན་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་གཟུགས་རུང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྔར་གྱི་གཉིས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་དེ་གདགས་པས་གཟུགས་སུ་རུང་བའོ། །དེ་གསུམ་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་བསྟན་ཡོད་དང་། ཐོགས་བཅས་དང་། བསྟན་མེད་ཐོགས་མེད་ཀྱི་གཟུགས་གསུམ་དང་སྦྱར་རོ། །གཟུགས་རུང་ཕྱི་མའི་དོན་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཡང་དེའི་ཐ་སྙད་འཇུག་པ་གཟུགས་ལ་རག་ལས་པ་སྟེ། བསྡུས་ པ་ལས་གྱུར་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་བྱུང་བ་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ། བཤད་མ་ཐག་པའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དག་སྟེ། རྒྱུའི་གཟུགས་ དང་འབྲས་བུའི་གཟུགས་སམ། འབྱུང་བ་
【現代漢語翻譯】 種子（ས་བོན，梵文：बीज，羅馬轉寫：bīja，漢語字面意思：種子）之間連線起來。關於處（ཡུལ，含義：感官對像）的界（ཁམས，含義：元素），也有六種：色（གཟུགས，含義：形態），聲（སྒྲ，含義：聲音），香（དྲི，含義：氣味），味（རོ，含義：味道），觸（རེག་བྱ，含義：觸覺），法（ཆོས，含義：現象）。這些的定義依次是：從眼識（མིག་གི་རྣམ་ཤེས，含義：視覺意識）的活動，以目標（དམིགས，含義：目標）的方式執取，顯現或種子（ས་བོན，梵文：बीज，羅馬轉寫：bīja，漢語字面意思：種子）。從意識（ཡིད་ཤེས，含義：心識）的活動，以目標的方式執取，顯現或種子（ས་བོན，梵文：बीज，羅馬轉寫：bīja，漢語字面意思：種子）。 關於識（རྣམ་ཤེས，含義：意識）的界，也有六種：從眼識到意識的界。這些的定義也依次是：眼識的活動，以其自性（རང་གི་མཚན་ཉིད，含義：自身特性）執取，顯現或種子（ས་བོན，梵文：बीज，羅馬轉寫：bīja，漢語字面意思：種子）等，根據情況連線起來。蘊（སྐྱེ་མཆེད，含義：來源）的分類是處（ཡུལ，含義：感官對像）和根（དབང་པོ，含義：感官能力）兩種。定義依次是：以未來（མ་འོངས་པ，含義：未來）的活動，以目標的方式開啟生（སྐྱེ་བ，含義：產生）之門，以及以處（གནས，含義：處所）的方式開啟生之門，顯現或種子（ས་བོན，梵文：बीज，羅馬轉寫：bīja，漢語字面意思：種子）。 關於處，有色處等六種，依次是：以目標的方式開啟眼識生之門，顯現或種子（ས་བོན，梵文：बीज，羅馬轉寫：bīja，漢語字面意思：種子）等。關於根，也有眼根等六種，依次是：以處的方式開啟眼識生之門等。 第三，關於分類（རྣམ་བཞག，含義：分類），有三類，其中關於蘊（ཕུང་པོ，含義：蘊）的分類有五種：色蘊（གཟུགས，含義：色蘊），受蘊（ཚོར་བ，含義：受蘊），想蘊（འདུ་ཤེས，含義：想蘊），行蘊（འདུ་བྱེད，含義：行蘊），識蘊（རྣམ་ཤེས，含義：識蘊）。第一，關於色蘊，有定義和基（མཚན་གཞི，含義：基礎）的確定兩種。第一是：能夠成為色（གཟུགས，含義：形態）的，無論是可變的還是不可變的。可變的色有兩種：通過觀察對像（ཡུལ，含義：對像）和通過接觸（རེག་པ，含義：接觸）可以成為色。這些也依次是： 可以通過名言（ཐ་སྙད，含義：名稱）的意識（བློས，含義：意識）假立為有色（གཟུགས་ཅན，含義：有形）的，以及有色內部接觸可以產生變化（འགྱུར་བ，含義：變化）的。第一種可變的色遍及所有有色，第二種只遍及有礙（ཐོགས་བཅས，含義：有阻礙）的。或者，世親（དབྱིག་གཉེན，含義：世親）論師認為可變的色有三種：之前的兩種，以及通過色的指示（དེ་གདགས，含義：指示）可以成為色的。這三種依次與可見（བསྟན་ཡོད，含義：可見），有礙，以及不可見（བསྟན་མེད，含義：不可見）無礙（ཐོགས་མེད，含義：無礙）的三種色相對應。 后一種可變的色的意思是，雖然其自性不是有色，但其名稱的施設依賴於色，例如由聚合（བསྡུས，含義：集合）而成的，以及由如實取（ཡང་དག་པར་བླངས，含義：如實取）而生的等。第二，關於基的確定，是指所有符合上述色的定義的事物，即因（རྒྱུ，含義：因）的色和果（འབྲས，含義：果）的色，或者四大（འབྱུང་བ，含義：四大）。
【English Translation】 Connect the 'seeds' (ས་བོན, Sanskrit: बीज, Romanization: bīja, literal meaning: seed) together. Regarding the realms (ཡུལ, meaning: sensory objects), there are also six: form (གཟུགས, meaning: shape), sound (སྒྲ, meaning: sound), smell (དྲི, meaning: odor), taste (རོ, meaning: taste), touch (རེག་བྱ, meaning: tactile sensation), and phenomena (ཆོས, meaning: phenomena). The definitions of these, in order, are: from the activity of eye consciousness (མིག་གི་རྣམ་ཤེས, meaning: visual consciousness), grasping through the means of an object (དམིགས, meaning: object), manifestation or seed (ས་བོན, Sanskrit: बीज, Romanization: bīja, literal meaning: seed). From the activity of mind consciousness (ཡིད་ཤེས, meaning: mental consciousness), grasping through the means of an object, manifestation or seed. Regarding the realms of consciousness (རྣམ་ཤེས, meaning: consciousness), there are also six: from eye consciousness to the realm of mind consciousness. The definitions of these, in order, are: the activity of eye consciousness, grasping through its own nature (རང་གི་མཚན་ཉིད, meaning: own characteristic), manifestation or seed, etc., connecting according to the circumstances. The classification of sources (སྐྱེ་མཆེད, meaning: source) is of two types: realms (ཡུལ, meaning: sensory objects) and faculties (དབང་པོ, meaning: sensory faculties). The definitions, in order, are: with the future activity, opening the door of birth (སྐྱེ་བ, meaning: arising) through the means of an object, and opening the door of birth through the means of a place (གནས, meaning: place), manifestation or seed. Regarding realms, there are six, such as the realm of form, in order: opening the door of the arising of eye consciousness through the means of an object, manifestation or seed, etc. Regarding faculties, there are also six, such as the eye faculty, in order: opening the door of the arising of eye consciousness through the means of a place, etc. Third, regarding classification (རྣམ་བཞག, meaning: classification), there are three categories, among which the classification of aggregates (ཕུང་པོ, meaning: aggregates) has five types: form aggregate (གཟུགས, meaning: form aggregate), feeling aggregate (ཚོར་བ, meaning: feeling aggregate), perception aggregate (འདུ་ཤེས, meaning: perception aggregate), mental formation aggregate (འདུ་བྱེད, meaning: mental formation aggregate), and consciousness aggregate (རྣམ་ཤེས, meaning: consciousness aggregate). First, regarding form, there are two types: definition and the determination of the basis (མཚན་གཞི, meaning: basis). The first is: that which can become form (གཟུགས, meaning: shape), whether it is variable or invariable. Variable form is of two types: that which can become form through observing an object (ཡུལ, meaning: object) and that which can become form through contact (རེག་པ, meaning: contact). These are also, in order: that which can be nominally (ཐ་སྙད, meaning: name) established as having form (གཟུགས་ཅན, meaning: having form) by consciousness (བློས, meaning: mind), and that which can cause change (འགྱུར་བ, meaning: change) through internal contact of form. The first type of variable form pervades all that has form, and the second pervades only that which is obstructive (ཐོགས་བཅས, meaning: obstructive). Or, Master Vasubandhu (དབྱིག་གཉེན, meaning: Vasubandhu) considers variable form to be of three types: the previous two, and that which can become form through the indication (དེ་གདགས, meaning: indication) of form. These three correspond, in order, to the three types of form: visible (བསྟན་ཡོད, meaning: visible), obstructive, and invisible (བསྟན་མེད, meaning: invisible) non-obstructive (ཐོགས་མེད, meaning: non-obstructive). The meaning of the latter variable form is that, although its own nature is not form, the application of its name depends on form, such as that which is made from aggregation (བསྡུས, meaning: collection), and that which arises from proper taking (ཡང་དག་པར་བླངས, meaning: proper taking), etc. Second, regarding the determination of the basis, it refers to all things that conform to the above definition of form, that is, the form of cause (རྒྱུ, meaning: cause) and the form of effect (འབྲས, meaning: effect), or the four elements (འབྱུང་བ, meaning: four elements).
དང་འབྱུང་འགྱུར་གཉིས་སུ་ངེས་ལ། དེ་ལ་རྒྱུའི་གཟུགས་དང་འབྱུང་བ་དོན་གཅིག་པས་མཚན་ཉིད་ནི། འབྲས་གཟུགས་ཀུན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་གྱུར་པའི་རེག་བྱའོ། །འབྲས་གཟུགས་ དང་འབྱུང་འགྱུར་དོན་གཅིག་པས་མཚན་ཉིད་ནི། འབྱུང་བ་རྒྱུར་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་གང་ཞིག །རང་དབང་དུ་ཡུལ་གྱི་གོ་ས་ནོན་པའི་མཐུ་མེད་པའོ། །འབྱུང་བ་ལ་ས། ཆུ༑ མེ༑ རླུང་གི་ཁམས་བཞི་ལས། 1-704 མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ལུས་ཤེས་ལ་སྲ་བ་དང་། གཤེར་བ། དྲོ་བ། ཡང་ཞིང་གཡོ་བར་སྣང་བ་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་འབྲས་གཟུགས་མི་ལྟུང་བར་འཛིན་པ་དང་། མི་འཐོར་བར་སྡུད་པ་ དང་། མི་འདྲུལ་བར་སྨིན་པ། ཡུལ་གཞན་དུ་གཡོ་ཞིང་རྒྱས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རེག་བྱ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །འབྱུང་འགྱུར་ལ་ཡང་དབང་པོ་དང་། ཡུལ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་གསུམ་ལས། མཚན་ཉིད་ ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འབྱུང་འགྱུར་གང་དབང་ཤེས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྟེན་དུ་རུང་བའི་གཟུགས་དང་བ། འབྱུང་འགྱུར་གང་དབང་ཤེས་ཀྱིས་གཟུང་བྱར་རུང་བའི་གཟུགས། ཡིད་ཤེས་ཁོ་ནས་གཟུང་བྱར་རུང་ བའི་འབྱུང་འགྱུར་གང་དབང་ཤེས་ལ་བྱ་བ་མི་བྱེད་པའོ། །དབང་པོ་ལ་ཡང་མིག་སོགས་ལྔ་ལས་མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་ཤེས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྟེན་དུ་རུང་བའི་གཟུགས་དང་ བ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། །དབང་པོ་འདི་དག་རེ་རེ་ཡང་རྟེན་བཅས་དང་དེ་མཚུངས་ཀྱི་དབང་པོ་གཉིས་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ་མཚན་ཉིད་འོག་ཏུ་འཆད་དོ། །ཡུལ་ལ་ཡང་གཟུགས་ནས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རེག་ བྱའི་བར་ལྔ་ལས། མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འབྱུང་འགྱུར་གང་མིག་ཤེས་ཀྱིས་གཟུང་བྱར་རུང་བ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ནི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་གཉིས་ཡིན་པས་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། 1-705 མིག་ཤེས་ལ་རིས་སུ་མ་ཆད་པར་སྣང་བ་དང་། རིས་སུ་ཆད་པར་སྣང་བའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །ཁ་དོག་ལ་སྔོ་སེར་དཀར་དམར་བཞི་ཡིན་ལ། དབྱིབས་ལ་རིང་པ། ཐུང་པ། ལྷམ་པ། ཟླུམ་པ། ཕྱ་ལེ་བ། ཕྱ་ལེ་བ་མ་ཡིན་པ། མཐོ་བ། དམའ་བ། རྣམས་སུ་འགྱུར་རོ། །གྲིབ་མ་དང་ཉི་མ་སོགས་ནི་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རོ། །སྒྲ་ལ་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་ཟིན་པ། མ་ ཟིན་པ། དེ་གཉིས་ཀའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང་གསུམ་ཡིན་ལ། ཕན་གནོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡིད་དུ་འོང་བ། མི་འོང་པ། དེ་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །དྲི་ལ་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་ ལྷན་སྐྱེས་དང་། སྦྱར་བྱུང་གཉིས་ཡིན་ལ། ཕན་གནོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དྲི་ཞིམ་པ། མི་ཞིམ་པ། དྲི་མཉམ་པ་དང་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །རོ་ལ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཁ་བ། སྐྱུར་བ། ཚ་བ། སྐ་ བ། ལན་ཚྭ། མངར་བ་དྲུག་ཡིན་ལ། ཕན་གནོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡིད་དུ་འོང་བ། མི་འོང་བ། བར་མ་དང་གསུམ་ཡིན་ལ། རྒྱུའི་སྒོ་ནས་ལ
【現代漢語翻譯】 並且分為因生和所生兩種。其中，因的色法和四大本質相同，其定義是：作為果色法一切生源的觸覺。果色法和所生本質相同，其定義是：由四大作為因而產生的色法，沒有能夠自主佔據處所的力量。四大包括地、水、火、風四界。1-704 其定義依次是：對於身識來說，顯現為堅硬、濕潤、溫暖、輕盈且運動的現象。或者說，具有使果色法不墜落、不散失、不腐爛成熟，以及在其他處所運動和增長的作用的觸覺。所生也分為根、境和意境三種。其定義依次是：能夠作為根識共同生起之所依的色法；能夠作為根識所取之境的色法；僅僅能夠被意識所取，而對根識不起作用的所生。根也分為眼等五種，其定義依次是：能夠作為眼識共同生起之所依的色法等等。這些根各自又會轉變為具有所依和與之相似的根兩種，其定義將在下文闡述。境也分為從色到所生的觸覺五種，其定義依次是：能夠被眼識所取的所生等等。其中，色分為顏色和形狀兩種，依次是：對於眼識來說，顯現為無差別的和顯現有差別的色法生處。1-705 顏色有藍、黃、白、紅四種，形狀有長、短、方、圓、正方、非正方、高、低等。陰影和陽光等是這兩者的差別。聲音從因的角度分為可捕捉、不可捕捉和由兩者共同產生三種。從利益和損害的角度分為悅耳、不悅耳和兩者都不是三種。氣味從因的角度分為與生俱來和合成兩種。從利益和損害的角度分為香、臭和中性三種。味道從本體的角度分為苦、酸、辣、澀、咸、甜六種。從利益和損害的角度分為悅意、不悅意和中間三種。從因的角度來說，是...
【English Translation】 And it is definitely divided into two: causal and resultant. Among them, the causal form and the four elements are of the same essence, so the definition is: the tactile sensation that becomes the source of all resultant forms. The resultant form and the produced are of the same essence, so the definition is: any form that arises from the four elements as a cause, without the power to independently occupy a place. The four elements include the four realms of earth, water, fire, and wind. 1-704 Their definitions are, in order: for body consciousness, appearing as solid, liquid, warm, light, and moving phenomena. Or, tactile sensations that have the function of preventing resultant forms from falling, not scattering, not decaying and maturing, and moving and growing in other places. The produced is also divided into three types: sense organs, objects, and objects of mind. Their definitions are, in order: the form that can serve as the basis for the co-arising of sense consciousness; the form that can be taken as an object by sense consciousness; the produced that can only be taken by mind consciousness and does not act on sense consciousness. Sense organs are also divided into five types, such as the eye, and their definitions are, in order: the form that can serve as the basis for the co-arising of eye consciousness, and so on. Each of these sense organs will also transform into two types: those with a basis and those similar to them, and their definitions will be explained below. Objects are also divided into five types, from form to the tactile sensation of the produced, and their definitions are, in order: the produced that can be taken by eye consciousness, and so on. Among them, form is divided into two types: color and shape, which are, in order: for eye consciousness, the birthplace of forms that appear undifferentiated and those that appear differentiated. 1-705 Colors are four: blue, yellow, white, and red. Shapes are long, short, square, round, rectangular, non-rectangular, high, low, and so on. Shadows and sunlight are the differences between these two. Sounds are divided into three types from the perspective of cause: capturable, uncapturable, and those produced by both. From the perspective of benefit and harm, they are divided into three types: pleasant, unpleasant, and neither. Smells are divided into two types from the perspective of cause: innate and synthetic. From the perspective of benefit and harm, they are divided into three types: fragrant, foul, and neutral. Tastes are divided into six types from the perspective of essence: bitter, sour, spicy, astringent, salty, and sweet. From the perspective of benefit and harm, they are divided into three types: agreeable, disagreeable, and intermediate. From the perspective of cause, it is...
ྷན་སྐྱེས་དང་། སྦྱར་བྱུང་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །འབྱུང་འགྱུར་ གྱི་རེག་བྱ་རྣམས་ནི། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འདུས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཆ་ལ་བཏགས་པས་ལོགས་སུ་རྫས་སུ་མ་གྲུབ་པས་དེའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ཀུན་འདུས་པ་དང་། གསུམ་འདུས་པ་དང་། གཉིས་འདུས་པ་དང་། 1-706 རེ་རེ་བའི་ཆ་ལ་བཏགས་པ་ཅི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང་། མངོན་པར་སྐབས་ཡོད་དང་། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཀུན་བརྟགས་ པ་དང་། དབང་འབྱོར་བའི་གཟུགས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། རགས་པ་བློས་མཐར་ཕྱེ་ནས་ཆུང་བའི་མཐར་ཐུག་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ། ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་གཞན་གྱི་གོ་འགེགས་པའི་རེག་ བྱ་དང་བྲལ་བའི་བར་སྣང་གི་དངོས་པོར་སྣང་བ། བྱ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་ཡང་རང་ཀུན་སློང་གི་སེམས་གཞན་ལ་རིག་པར་མི་བྱེད་པ། མི་སྡུག་པ་བསྒོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ ལ་སྒོམ་བྱ་ཀེང་རུས་སོགས་སུ་སྣང་བ། རྣམ་ཐར་སྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྔོ་སེར་སོགས་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་བ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། །ཚོར་བའི་ཕུང་པོའི་རྣམ་བཞག་ལ། མཚན་ཉིད་དང་། མཚན་ གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི་སིམ་གདུང་བར་མ་གང་རུང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ། དེ་ལ་སིམ་པ་ནི་མྱོང་བ་གང་སྐྱེས་ན་མི་འབྲལ་བར་འདོད་ཅིང་འགགས་ན་འཕྲད་འདོད་སྐྱེ་ བ། གདུང་བ་ནི་སྐྱེས་ནས་འབྲལ་བར་འདོད་ཅིང་འགགས་ན་ཕྲད་པར་མི་འདོད་པ། བར་མ་ནི་མྱོང་བ་གང་དེ་གཉིས་ཀ་མི་འབྱུང་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། མཚན་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དེ་ཡང་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། 1-707 བདེ་བ། སྡུག་བསྔལ། ཡིད་བདེ། ཡིད་མི་བདེ། བཏང་སྙོམས་བཅས་ལྔའོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་སིམ་པར་བྱེད་པ། གདུང་བར་བྱེད་པ། ཡིད་ཤེས་འཁོར་བཅས་སིམ་པར་ བྱེད་པ། གདུང་བར་བྱེད་པ། ལུས་སེམས་ལ་སིམ་གདུང་གང་ཡང་མི་བྱེད་པའི་མྱོང་བ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྒྱུའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའི་བར་དྲུག་གོ། ། མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པས་ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་བར་མའི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་བཅད་སྟོབས་ ཀྱིས་སིམ་གདུང་བར་མའི་རྣམ་པ་གང་རུང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཞེས་སོགས་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་རོ། །གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ལུས་ཚོར་དང་། སེམས་ཚོར་གཉིས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དབང་ཤེས་འཁོར་དུ་འབྱུང་བ་དང་། ཡིད་ཤེས་འཁོར་དུ་འབྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །ཡང་གཉེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་དང་། ཟང་ཟིང་མེད་པ་དང་། ཞེན་པ་རྟེན་པ་དང་། མངོན་པར་ འབྱུང་བ་རྟེན་པ་སྟེ་བཞི་ཡིན་ལ།
【現代漢語翻譯】 俱生和合生兩種。將來的觸受，是依四大聚集的情況而假立的，所以不是獨立的實體。因此，有四大全部聚集、三種聚集、兩種聚集，以及各自單獨的情況。意所緣的色也有五種：極微、顯現、非表示、遍計、自在之色。定義的順序是：將粗大的東西用智慧徹底分解，達到最小的極限而安立；對於意識來說，顯現為沒有阻礙的虛空之物；雖然具有行為的自性，但自己不會覺察到其他引發的心理活動；在修不凈觀的禪定中，顯現為白骨等；在修解脫的禪定中，顯現為藍色、黃色等顏色。感受蘊的分類，有定義和確定所依兩個方面。第一，是體驗舒適、痛苦或中性感受。其中，舒適是指任何體驗產生時，都希望不要分離，消失時則希望再次相遇；痛苦是指產生后希望分離，消失後不希望再相遇；中性是指以上兩種情況都不會發生。第二，具有上述定義的感受，從本體的角度可以分為五種：樂受、苦受、悅受、憂受、舍受。定義的順序是：使包括根在內的身體感到舒適，感到痛苦，使包括意在內的意識感到舒適，感到痛苦，對於身心不產生舒適或痛苦的體驗。從因的角度可以分為六種：從眼根接觸產生的感受，直到從意根接觸產生的感受。定義的順序是：眼根接觸后，由於能夠完全區分喜歡、不喜歡和中性的特徵，因此會體驗到舒適、痛苦或中性的感受。從處所的角度可以分為兩種：身受和心受。定義的順序是：在根識的範圍中產生的感受，以及在意識的範圍中產生的感受。此外，從對治的角度可以分為四種：有漏、無漏、執著所依、現行所依。
【English Translation】 There are two types: co-emergent and combination-emergent. Future tactile sensations are nominally established based on the state of the aggregation of the great elements, and therefore are not established as separate entities. Therefore, there are aggregations of all four elements, aggregations of three, aggregations of two, and various nominal establishments of individual elements. There are also five types of forms for the objects of mind: subtle particles, manifest, non-revealing, conceptual, and empowered forms. The definitions, in order, are: dividing the gross to the ultimate limit with intelligence and establishing it as the smallest extreme; for the mind consciousness, appearing as unobstructed objects of space; although having the nature of action, one does not perceive other self-motivating minds; in the samadhi of meditating on ugliness, appearing as skeletons, etc.; in the samadhi of meditating on liberation, appearing as colors such as blue and yellow, etc. The classification of the aggregate of feeling has two aspects: definition and establishing the basis. First, it is experiencing comfort, suffering, or neutrality. Among these, comfort is wanting not to be separated from whatever experience arises, and wanting to encounter it when it ceases. Suffering is wanting to be separated from it once it arises, and not wanting to encounter it when it ceases. Neutrality is when neither of the two experiences occur. Second, feelings that possess such definitions can be divided into five types in terms of their essence: pleasure, pain, joy, sorrow, and equanimity. The definitions, in order, are: causing the body, including the senses, to feel comfortable; causing it to feel pain; causing the mind consciousness and its retinue to feel comfortable; causing it to feel pain; and experiencing neither comfort nor pain in body and mind. From the perspective of cause, they can be divided into six types: the feeling arising from eye contact, and so on, up to the feeling arising from mind contact. The definitions, in order, are: after eye contact, due to the ability to fully distinguish between agreeable, disagreeable, and neutral characteristics, one experiences some form of comfort, suffering, or neutrality. From the perspective of location, they can be divided into two types: bodily feeling and mental feeling. The definitions, in order, are: the feeling that arises in the realm of sense consciousness and its retinue, and the feeling that arises in the realm of mind consciousness and its retinue. Furthermore, from the perspective of antidote, they can be divided into four types: contaminated, uncontaminated, dependent on attachment, and dependent on manifestation.
མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཚོར་བ་གང་ཕུང་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང་། དེ་འཕེལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང་། འདོད་ཡོན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང་། 1-708 དེ་འཕེལ་བར་མི་བྱེད་པ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ལ། མཚན་ཉིད་དང་། མཚན་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་ གཅོད་པའི་ཤེས་རིག །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་དེ་ཡང་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སོགས་དྲུག་གོ། །མཚན་ཉིད་གོ་ རིམ་བཞིན་དུ། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། །ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་མཚན་མ་ དང་བཅས་པ་དང་། མཚན་མེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་། སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་དང་། གསལ་བའི་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་གསུམ་ཡིན་ལ། མཚན་ཉིད་ནི་གོ་ རིམ་བཞིན་དུ། སྒྲ་དོན་གྱི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང་གཟུང་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང་། དམིགས་རྣམ་གསལ་བའི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །མཚན་བཅས་ གསུམ་ལས་བཟློག་པ་ནི་མཚན་མེད་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས། ཆུང་ངུ་དང་། ཆེན་པོ་དང་། ཚད་མེད་པ་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། 1-709 འདོད་ཁམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་། ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྣམ་ བཞག་ལ། མཚན་ཉིད་དང་། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་གསོག་པ་པོའི་བདག་ཏུ་འཁྲུལ་པའི་གཞིར་གྱུར་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་ལྟ་ བུའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་འདུ་བྱེད་དེ་ཡང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་གཉིས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འདུ་བྱེད་གང་སེམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། མཚུངས་པར་མི་ལྡན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཚོར་འདུ་མ་གཏོགས་པའི་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཀུན་འགྲོ་དང་། ཡུལ་ངེས་དང་། དགེ་བ། ཉོན་མོངས། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ། གཞན་གྱུར་དང་དྲུག་གོ། ། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སེམས་བྱུང་གང་རང་གི་རིགས་ཅན་སེམས་ཀྱི་རྫས་ཀུན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་དུ་རུང་བ། སེམས་བྱུང་གང་བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་སོགས་ཡུལ་བྱེ་བྲག་ཅན་ ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པ། སེམས་བྱུང་གང་ངོ་བོ་ཉིད་གྱིས་རྣམ་པར་དཀར་བའི་རང་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ། སེམས
【現代漢語翻譯】 其體性是次第而生：對於任何感受，能使對蘊執著的貪愛增長，以及不使之增長；對於任何欲妙，能使對欲妙執著的貪愛增長，以及不使之增長。將這些組合起來理解。 關於想的分類：有體性和例子兩種。第一種是：能完全斷除諸法不共的名稱差別的智慧。第二種是：具有如是體性的想，也可從因的角度來區分，如眼根接觸所生的想等六種。體性是次第而生：由眼根接觸的因緣，能完全斷除眼識之境不共的名稱差別等，將這些組合起來理解。從自性的角度來說，有具相和無相兩種想。第一種又分為名稱相、戲論相和明亮相三種。體性是次第而生：能完全斷除聲音意義的名稱相，能完全斷除能取所取的戲論相，以及能完全斷除所緣境明亮的明亮相。與具相三種相反，即是無相。從所緣境的角度來說，有小、大、無量和一無所有的想。體性是次第而生：能完全斷除欲界之相，能完全斷除色界之相，能完全斷除虛空和識之相，以及能完全斷除一無所有之相的想。 關於行的蘊的分類：有體性和例子兩種決定。第一種是：作為積累福德和非福德之業的作者的我的錯覺之基礎。第二種是：具有如是體性的行，也有相應的俱生行和不俱生行兩種。體性是次第而生：行蘊中與心相應和不相應者。第一種是：除了受和想之外的心所，它們是遍行、境、善、煩惱、隨煩惱和他性六種。它們的體性是次第而生：心所凡是能與自類心的一切實體相應者；心所凡是隻緣可觀察之事物等特定境者；心所凡是自性清凈而生者；心所
【English Translation】 Its nature is sequentially: For any feeling, it causes the craving that clings to the aggregates to increase, and does not cause it to increase; for any desirable object, it causes the craving that clings to desirable objects to increase, and does not cause it to increase. Combine these to understand. Regarding the classification of perception: There are two types, nature and example. The first is: the wisdom that completely cuts off the uncommon name distinctions of all phenomena. The second is: perception with such a nature, which can also be distinguished from the perspective of cause, such as the perception arising from the contact of the eye faculty, etc., six types. The nature arises sequentially: Due to the cause of eye contact, it completely cuts off the uncommon name distinctions of the object of eye consciousness, etc. Combine these to understand. From the perspective of essence, there are two types of perception: with characteristics and without characteristics. The first is further divided into three types: with name characteristics, with elaboration characteristics, and with clear characteristics. The nature arises sequentially: It completely cuts off the name characteristics of sound and meaning, it completely cuts off the elaboration characteristics of grasper and grasped, and it completely cuts off the clear characteristics of the object's appearance. The opposite of the three with characteristics is known as without characteristics. From the perspective of the object, there are perceptions of small, large, immeasurable, and nothingness. The nature arises sequentially: It completely cuts off the characteristics of the desire realm, it completely cuts off the characteristics of the form realm, it completely cuts off the characteristics of space and consciousness, and it completely cuts off the perception of the characteristics of nothingness. Regarding the classification of the aggregate of formations: There are two determinations, nature and example. The first is: the basis for the delusion of 'I' as the agent who accumulates meritorious and non-meritorious actions. The second is: formations with such a nature, which also have corresponding associated formations and non-associated formations. The nature arises sequentially: Among the formations, those that are associated with mind and those that are not associated. The first is: mental factors other than feeling and perception, which are pervasive, object-specific, virtuous, afflictive, secondary afflictive, and other-altering, six types. Their natures arise sequentially: A mental factor that can be associated with all entities of mind of its own kind; a mental factor that only engages with specific objects such as observable things; a mental factor that arises as naturally pure in essence; a mental factor
་བྱུང་གང་སྒོ་དུ་མ་ནས་སེམས་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་བྱེད་པ། སེམས་བྱུང་གང་གཞན་གྱི་ཕུན་ཚོགས་ལ་སེམས་ཁོང་ནས་འཁྲུག་པ་སོགས་རྣམ་པ་རེ་རེས་སེམས་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་བྱེད་པ། 1-710 སེམས་བྱུང་གང་རང་གི་རིགས་ཅན་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་དགེ་སོགས་གསུམ་དུ་འགྱུར་དུ་རུང་ཞིང་ཡིད་ཤེས་ཁོ་ནའི་ས་པ་ཡིན་པ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། །སེམས་བྱུང་ནི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ཡོངས་ སུ་གཅོད་པའི་ཤེས་རིག་གོ། །ཀུན་འགྲོ་ནི་ལྔ་སྟེ། ཚོར་བ། འདུ་ཤེས། འདུ་བྱེད། རེག་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བཤད་ཟིན་ལ། ཕྱི་མ་གསུམ་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་ དུ། སེམས་དགེ་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་ཀུན་ཏུ་གཡོ་བར་བྱེད་པ། ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་འདུས་པ་ན་སྡུག་མི་སྡུག་བར་མའི་མཚན་མ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ། སེམས་བྱུང་གང་སེམས་རང་གི་ དམིགས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་བཞིན་གཏོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་ངེས་ནི་ལྔ་སྟེ། འདུན་པ། མོས་པ། དྲན་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན། ཤེས་རབ་བོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འདོད་བྱའི་ཡུལ་དོན་ དུ་གཉེར་བའི་སེམས་བྱུང་། ངེས་ཤིང་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་པའི་ཡུལ་ལ་ངེས་པ་ལྟར་འཛིན་པའི་སེམས་བྱུང་། དམིགས་པ་མ་བརྗེད་པའི་སེམས་བྱུང་། དམིགས་པ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་དུ་གཏོད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་ངོ་། །དགེ་བ་ནི་བཅུ་གཅིག་སྟེ། དད་པ། ངོ་ཚ་ཤེས་པ། ཁྲེལ་ཡོད་པ། མ་ཆགས་པ། ཞེ་སྡང་མེད་པ། གཏི་མུག་མེད་པ། བརྩོན་འགྲུས། ཤིན་ཏུ་སྦྱང་བ། 1-711 བག་ཡོད་པ། བཏང་སྙོམས། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བའོ། །དང་པོ་ནི། མ་དད་པའི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་བྱུང་། དབྱེ་ན་ཡིད་ཆེས་པ། དང་བ། འདོད་པའི་དད་པ་དང་གསུམ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་ དུ་ལས་འབྲས་དང་བདེན་པ་སོགས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་སོགས་ཡོན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་མངོན་པར་དང་པ་དང་། རྣམ་བྱང་རྒྱུ་འབྲས་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སློབ་ པར་འདོད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། རང་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་འཛེམ་པའི་སེམས་བྱུང་། གསུམ་པ་ནི། གཞན་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་སྔ་མ་ལྟར་རོ། །བཞི་པ་ནི། ཆགས་པའི་ དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་བྱུང་། ལྔ་པ་ནི། ཞེ་སྡང་གི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་བྱུང་། དྲུག་པ་ནི། གཏི་མུག་གི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་བྱུང་། དབྱེ་ན་སྐྱེས་ཐོབ་དང་། སྦྱོར་བྱུང་ གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སྔོན་ཐོས་པ་སོགས་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཚེ་འདིར་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་ཆོས་ཚུལ་བཞིན་དུ་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ། གཉིས་པ་ནི། ཐོས་པ་དང་། བསམ་པ་དང་། བསྒོམས་པ་ལས་ བྱུང་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དཔྱད་པ་གསུམ་གྱིས་དག་པའི་ལུང་ཐོས་པའ
【現代漢語翻譯】 心所生起，從諸多門徑使心極度不寂靜；心所生起，因他人之圓滿而內心煩亂等，以各種方式使心極度不寂靜。 心所生起，由自類之因緣可轉變為善等三者，且是唯意識之行相者，如是等應結合。心所是僅完全斷除意義差別之知識。遍行有五：受、想、行、觸、作意。前二之體性已述，后三依次為：使心於善等之境上普遍動搖；境、根、識三者聚合時，能完全斷除可愛、不可愛、中庸之相；心所生起，使心剎那剎那專注于自境。 別境有五：欲、勝解、念、等持、慧。體性依次為：追求所欲之境事之心所；于已決定且斷除增益之境如實執取之心所；不忘失對境之心所；使心專注於一境之心所；善能辨別諸法之心所。善心所有十一：信、知慚、知愧、無貪、無嗔、無癡、精進、輕安、不放逸、舍、不害。第一者，為不信之對治心所。分則有信樂、希求、欲樂三種，依次為：對業果與真理等如實信解；對功德具足之三寶等內心歡喜；欲如理修學解脫之因果。 第二者，以自為因，對不應為之事心懷畏懼之心所。第三者，以他為因，如前者。第四者，為貪執之對治心所。第五者，為嗔恚之對治心所。第六者，為愚癡之對治心所。分則有生得與修生二種，前者為：往昔聽聞等串習之力，於此生不待因緣而如理辨別法之智慧。後者為：由聽聞、思惟、修習所生之智慧，依次為：以三種觀察清凈之教法聽聞。
【English Translation】 Mental events arise, causing the mind to be extremely unpeaceful through various avenues; mental events arise, causing inner turmoil due to the perfections of others, and so on, making the mind extremely unpeaceful in various ways. Mental events arise, capable of transforming into virtue and so on due to the power of their own kind of conditions, and are solely the domain of mind-consciousness, and so on should be combined. Mental events are the knowledge that completely distinguishes only the differences in meaning. The omnipresent are five: feeling, discrimination, volition, contact, and attention. The characteristics of the first two have been explained, and the latter three are, in order: causing the mind to move universally towards objects of virtue and so on; when object, faculty, and consciousness gather, they completely distinguish the characteristics of pleasant, unpleasant, and neutral; mental events arise, causing the mind to focus on its own object moment by moment. The object-specific are five: aspiration, conviction, mindfulness, concentration, and wisdom. Their characteristics are, in order: the mental event of pursuing the desired object; the mental event of grasping the determined and conclusive object as it is; the mental event of not forgetting the object; the mental event of causing the mind to focus single-pointedly on the object; the mental event of thoroughly distinguishing phenomena. The virtuous are eleven: faith, sense of shame, sense of embarrassment, non-attachment, non-hatred, non-ignorance, diligence, pliancy, conscientiousness, equanimity, and non-harming. The first is the mental event that is the direct antidote to non-faith. Divided, there are three types of faith: trust, joy, and aspiration, which are, in order: believing without distortion in cause and effect and truth, etc.; having manifest joy in the Three Jewels and other virtuous qualities; aspiring to properly study the causes and effects of liberation. The second is the mental event of refraining from wrongdoing by making oneself the reason. The third is the same as the former, making others the reason. The fourth is the mental event that is the direct antidote to attachment. The fifth is the mental event that is the direct antidote to hatred. The sixth is the mental event that is the direct antidote to ignorance. Divided, there are two types: innate and acquired. The former is: the wisdom that distinguishes phenomena as they are without relying on conditions in this life due to the power of habituation from past hearing, etc. The latter is: the wisdom that arises from hearing, thinking, and meditating, which are, in order: hearing the teachings purified by the three types of examination.
ི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང་། ཐོས་པའི་དོན་རིགས་པ་བཞིས་དཔྱད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང་། དཔྱད་ནས་ངེས་པ་ཐོབ་པའི་དོན་རྩེ་གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉམས་སུ་བླངས་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་བོ། ། 1-712 བདུན་པ་ནི། དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་སེམས་བྱུང་། བརྒྱད་པ་ནི། ལུས་སེམས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་། དགུ་པ་ནི། བླང་དོར་ལ་གཟོབ་པ་ལྷུར་ལེན་པའི་སེམས་བྱུང་། བཅུ་པ་ནི། བྱིང་ རྒོད་ཀྱི་ཆ་མི་སྙོམས་པ་མེད་པས་སེམས་མི་མཉམ་པ་མེད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་། བཅུ་གཅིག་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་བས་གཞན་ལ་ཐོ་མི་འཚམས་པའི་སེམས་བྱུང་ངོ་། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་དྲུག་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་། ཁོང་ཁྲོ། མ་རིག་པ། ང་རྒྱལ། ཐེ་ཚོམ། ལྟ་བའོ། ། མཚན་ཉིད་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སྲིད་པའི་ལུས་དང་ཡོ་བྱད་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་བྱུང་། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་ སེམས་པའི་སེམས་བྱུང་། བདེན་པའི་གནས་ལུགས་ལ་རྨོངས་པར་བྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་། འཇིག་ལྟ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཁེངས་པའི་སེམས་བྱུང་། བདེན་བཞི་ལ་ཡིད་གཉིས་ཟ་བའི་སེམས་བྱུང་། ཤེས་བྱ་དང་ལྟ་བའི་དངོས་ པོ་ལ་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་ཅན་ནོ། །འདི་ལ་དབྱེ་ན་དྲུག་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ། མཐར་འཛིན་ལ་ལྟ་བ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་ལྟ་བ། ལྟ་བ་མཆོག་ ཏུ་འཛིན་པ། ང་རྒྱལ། ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཕུང་པོ་ལ་བདག་དང་། བདག་གིར་ལྟ་བའི་སེམས་བྱུང་། དབྱེ་ན་ཀུན་བཏགས་དང་། ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་ཏེ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཚེ་འདིའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་བདག་ལྟ་དང་། 1-713 ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གོམས་པའི་སྟོབས་ལས་བྱུང་བའི་བདག་ལྟའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་ལྟས་གཟུང་བའི་བདག་ལ་རྟག་པའམ་ཆད་པར་ལྟ་བ། འདི་ལའང་ཀུན་བཏགས་དང་། ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། དག་གྲོལ་སོགས་མི་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཞུགས་ལ་དེ་བྱེད་པར་འཛིན་པའི་སེམས་བྱུང་། བཞི་པ་ནི། ལྟ་ངན་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བར་འཛིན་པའི་སེམས་བྱུང་། ལྔ་པ་ནི། འཇིག་ལྟ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ གཞན་འཇལ་བའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཁེངས་པའི་སེམས་བྱུང་། དྲུག་པ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་སོགས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའམ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་སེམས་བྱུང་ལྟ་བ་སྔ་མ་བཞི་ལས་གཞན་པའོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ ཉི་ཤུ་ལས་ཁྲོ་བ་ནི། གནོད་བྱེད་ད་ལྟར་བ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པའི་སེམས་བྱུང་། འཁོན་འཛིན་ནི། སྔར་གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་གནོད་ལན་བྱེད་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་། འཆབ་པ་ནི། ཉེས་པ་ གསལ་པོར་སྦེད་པའི་སེམས་བྱུང་། འཚིག་པ་ནི། ཁྲོ་བ་དང་འཁོན་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་ལས་གནོད་བྱེད་ལ་ཚིག་རྩུབ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་སེམས་བྱུང་། ཕྲག་དོག་ནི། གཞན་གྱི་ཕུན་ཚོགས་མི་བཟོད་པའི་སེམས་བྱུང་། སེར་སྣ་ནི། ཡོ
【現代漢語翻譯】 是由聽聞的意義以四種理智進行分析的原因所產生的智慧。 第七是：對善行感到歡喜的心所。 第八是：使身心堪能的心所。 第九是：認真對待取捨的心所。 第十是：因為沒有沉掉和掉舉的不平衡，所以使心不散亂的心所。 第十一是：因為慈悲而不去傷害他人的心所。 煩惱有六種：貪慾、嗔恨、愚癡、我慢、懷疑、邪見。 它們的定義依次是：對有生命的身體和財物產生貪戀的心所；對損害他人感到苦惱的心所；對真理的實相感到迷惑的心所；依靠我見而產生驕傲的心所；對四聖諦產生猶豫的心所；對所知和觀點的事物產生虛妄分別的染污智慧。 如果對此進行分類，有六種：有身見、邊見、戒禁取見、見取見、我慢、邪見。 第一種是：認為五蘊為我或者我所的心所。如果分類，有俱生和分別生兩種，依次是：由今生的因緣所產生的我見；以及從無始以來串習的力量所產生的我見。 第二種是：以有身見所執著的我，認為是常或者斷的見解。這也有俱生和分別生兩種。 第三種是：認為不能帶來解脫等的行為是解脫之道的邪見。 第四種是：認為錯誤的見解是正確的見解。 第五種是：依靠有身見，通過衡量自己和他人而產生驕傲的心所。 第六種是：誹謗或者捏造因果等的邪見，是前四種見以外的見解。 近煩惱有二十種，其中忿怒是：對正在造成損害的事物感到苦惱的心所。 懷恨是：想要報復先前所造成的損害的心所。 覆藏是：清楚地隱藏罪過的心所。 惱是：由憤怒和懷恨的原因，對造成損害的事物說粗暴語言的心所。 嫉妒是：無法忍受他人圓滿的心所。 慳吝是：不願意將自己擁有的事物給予他人的心所。
【English Translation】 Wisdom arising from the cause of analyzing the meaning of what has been heard with the four kinds of reasoning. The seventh is: the mental factor of delighting in virtue. The eighth is: the mental factor of making body and mind serviceable. The ninth is: the mental factor of taking seriously the adoption and rejection of what is appropriate. The tenth is: the mental factor of making the mind unfluctuating because there is no imbalance of dullness and excitement. The eleventh is: the mental factor of not harming others due to compassion. There are six afflictions: desire, anger, ignorance, pride, doubt, and views. Their definitions in order are: the mental factor of attachment to the body and possessions of existence; the mental factor of tormenting oneself by harming others; the mental factor of being deluded about the nature of truth; the mental factor of being conceited based on the view of self; the mental factor of doubting the four noble truths; the defiled wisdom that conceptualizes objects of knowledge and views. If we divide this, there are six: view of the aggregates as a self, extreme view, view of holding moral discipline and asceticism as supreme, view of holding views as supreme, pride, and wrong view. The first is: the mental factor of viewing the aggregates as self or belonging to self. If divided, there are two types: conceptually formed and innate, in order: the view of self arising from the conditions of this life; and the view of self arising from the power of habituation from beginningless time. The second is: viewing the self grasped by the view of self as permanent or impermanent. This also has two types: conceptually formed and innate. The third is: the mental factor of holding that asceticism, which does not bring about purification or liberation, does bring it about. The fourth is: the mental factor of holding a wrong view as the correct view. The fifth is: the mental factor of being conceited based on the view of self, through measuring oneself and others. The sixth is: the mental factor of slandering or fabricating cause and effect, etc., which is a view other than the previous four views. There are twenty secondary afflictions, of which anger is: the mental factor of tormenting oneself about something that is currently causing harm. Resentment is: the mental factor of wanting to retaliate for harm previously done. Concealment is: the mental factor of clearly hiding one's faults. Spite is: the mental factor of uttering harsh words to the one causing harm, due to anger and resentment. Jealousy is: the mental factor of being unable to bear the excellence of others. Miserliness is: the mental factor of being unwilling to give one's possessions to others.
་བྱད་ལ་སེམས་འཆུམ་པའི་སེམས་བྱུང་། སྒྱུ་ནི། ཡོན་ཏན་དང་མི་ལྡན་ཡང་ལྡན་པ་ལྟར་སྟོན་པའི་སེམས་བྱུང་། གཡོ་ནི། ཉེས་པ་ཟུར་གྱིས་སྦེད་པའི་སེམས་བྱུང་། རྒྱགས་པ་ནི། བདག་གཞན་འཇལ་བ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་ཆོས་ལ་ཆགས་པས་སེམས་གང་པའི་སེམས་བྱུང་། 1-714 རྣམ་འཚེ་ནི། སྙིང་རྗེ་མེད་པས་གཞན་ལ་དངོས་སུ་ཐོ་འཚམས་པའི་སེམས་བྱུང་། ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་ནི། བདག་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ལ་མི་འཛེམ་པ། ཁྲེལ་མེད་པ་ ནི། གཞན་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་སྔ་མ་ལྟར་རོ། །རྒོད་པ་ནི། སྡུག་པའི་ཡུལ་ལ་སེམས་འཕྲོ་བ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པའི་སེམས་བྱུང་། རྨུགས་པ་ནི། ལུས་སེམས་ལྡར་བར་བྱེད་པ་གཏི་མུག་ གི་ཆར་གཏོགས་པའི་སེམས་བྱུང་། མ་དད་པ་ནི། དད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པའི་སེམས་བྱུང་། ལེ་ལོ་ནི། དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་སེམས་བྱུང་། བག་མེད་པ་ནི། བླང་དོར་ཕྱིན་ཅི་ ལོག་ཏུ་བསྒྲུབ་པའི་སེམས་བྱུང་། བརྗེད་ངེས་ནི། དགེ་བའི་དམིགས་པ་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི། སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ལ་མི་ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་པའི་ཤེས་རབ་ ཉོན་མོངས་ཅན། རྣམ་གཡེང་ནི། སེམས་རྣམ་པར་འཕྲོ་བར་བྱེད་པ་དུག་གསུམ་གྱི་ཆར་གཏོགས་པའོ། །དབྱེ་ན་དྲུག་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གཡེང་བ་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་ཕྱི་རོལ་དུ་འཕྲོ་བའི་རྣམ་ཤེས་ ཏེ། ཕྱི་རོལ་དུ་གཡེང་བ་ནི། དགེ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སེམས་རྣམ་པར་འཕྲོ་བར་བྱེད་པ། ནང་དུ་གཡེང་བ་ནི། སྒོམ་པ་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ་བྱིང་རྒོད་རོ་མྱང་སོགས་ཀྱིས་མ་དག་པར་བྱེད་པ། 1-715 མཚན་མའི་གཡེང་བ་ནི། གཞན་དག་རང་ལ་དམ་པར་ཡིད་ཆེས་པའི་ཆེད་དུ་དགེ་བ་ལ་སྦྱོར་བ། གནས་ངན་ལེན་གྱི་གཡེང་བ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་ལ་ང་དང་ང་ཡིར་ཆགས་ ཤིང་ཞེན་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་གཡེང་བ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་གཞན་ལ་འདོད་པ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གཞན་འགྱུར་ལ་དབྱེ་ན་བཞི་ལས། གཉིད་ནི། གཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་པ་ རང་དབང་མེད་པར་ནང་དུ་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་སེམས་བྱུང་། འགྱོད་པ་ནི། རང་གིས་བྱས་པའི་ས་ལ་ཡིད་བཅགས་པའི་སེམས་བྱུང་། རྟོག་པ་ནི། དོན་གྱི་ངོ་བོ་འམ་ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་ཚོལ་བའི་ སེམས་བྱུང་སེམས་པའམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པ། དཔྱོད་པ་ནི། དོན་གྱི་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ལ་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་སེམས་བྱུང་སེམས་པའམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པའོ། །ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་ འདུ་བྱེད་ལ་ཉེར་གསུམ་ལས། ཐོབ་པ་ནི། དགེ་སོགས་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ནི། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་བསམ་གཏན་ བཞི་པའི་ཏིང་ངེ་
【現代漢語翻譯】 諂誑是：心懷欺騙的心理活動。 幻是：不具備功德卻裝作具備的心理活動。 狡是：巧妙地掩蓋過失的心理活動。 驕是：不顧及自己和他人，因執著于自身所擁有的而內心充滿的心理活動。 惱是：因無有慈悲心而直接傷害他人的心理活動。 無慚是：以自我為理由，對於不應做的事情毫無顧忌。 無愧是：以他人為理由，與前者相同。 掉舉是：心向于令人厭惡的境地，屬於貪慾範疇的心理活動。 昏沉是：使身心遲鈍，屬於愚癡範疇的心理活動。 不信是：與信心相違背的心理活動。 懈怠是：不致力于善行的心理活動。 放逸是：顛倒行事，該做的不做，不該做的卻做。 失念是：忘失善的對境的，具有煩惱的憶念。 不正知是：對於身口意的行為不瞭解而行事的，具有煩惱的智慧。 散亂是：使心散亂，屬於三毒的範疇。分為六種：自性散亂是：自性向外散亂的識；向外散亂是：在行善時，心向于欲妙而散亂；向內散亂是：在禪修時，被掉舉、昏沉等染污； 相散亂是：爲了讓別人完全信任自己而行善；惡趣散亂是：對禪定的安樂執著；作意散亂是：使其他具有大乘種性的人產生貪慾。 其他轉變分為四種：睡眠是：依賴睡眠的因緣而進入的，不由自主地向內收攝的心理活動；後悔是：對自己的所作所為感到後悔的心理活動； 尋是：普遍尋求事物的本質或特點的心理活動，屬於作意或智慧的範疇；伺是：分別覺知事物的本質和特點的心理活動，屬於作意或智慧的範疇。 非相應的行法有二十三種：獲得是：對於善等增減的狀態所假立的行法；無想定是：以出離想為先導的四禪定的等持。
【English Translation】 'Conceit' is: a mental event of having a deceitful mind. 'Illusion' is: a mental event of showing as if possessing qualities even though not possessing them. 'Deceit' is: a mental event of subtly concealing faults. 'Pride' is: a mental event of being filled with mind due to attachment to one's own qualities, without regard to measuring oneself against others. 'Harmfulness' is: a mental event of directly harming others due to lack of compassion. 'Shamelessness' is: not refraining from what is blameworthy by making oneself the reason. 'Imprudence' is: the same as before, making others the reason. 'Excitement' is: a mental event of the mind being distracted towards undesirable objects, belonging to the category of desire. 'Torpor' is: a mental event of making body and mind sluggish, belonging to the category of ignorance. 'Lack of faith' is: a mental event that is the opposite of faith. 'Laziness' is: a mental event of not engaging in virtue. 'Recklessness' is: a mental event of accomplishing the opposite of what should be adopted or abandoned. 'Forgetfulness' is: a memory that is afflicted, forgetting the object of virtue. 'Non-alertness' is: a wisdom that is afflicted, engaging unknowingly in the actions of the three doors (body, speech, and mind). 'Distraction' is: that which makes the mind wander, belonging to the category of the three poisons. Divided into six: Distraction by nature is: the consciousness that naturally wanders outward; Wandering outward is: when engaging in virtue, the mind wanders towards desirable qualities; Wandering inward is: when engaging in meditation, being impure due to sinking, excitement, savoring, etc.; Distraction by signs is: engaging in virtue in order for others to have complete faith in oneself; Distraction by clinging to states is: being attached and clinging to the bliss of meditative absorption; Distraction by attention is: causing desire in others who possess the lineage of the Great Vehicle. Other transformations are divided into four: Sleep is: a mental event of involuntarily drawing inward, relying on the cause of sleep; Regret is: a mental event of regretting what one has done; 'Investigation' is: a mental event of thoroughly seeking the essence or characteristics of a thing, belonging to the category of thought or wisdom; 'Analysis' is: a mental event of individually understanding the essence and characteristics of a thing, belonging to the category of thought or wisdom. Among the non-associated compositional factors, there are twenty-three: 'Obtaining' is: a compositional factor imputed to the state of increase or decrease of virtue, etc.; 'Cessation of perception and feeling' is: the meditative absorption of the fourth dhyana, preceded by the thought of definite emergence.
འཛིན་གྱིས་ཚོགས་དྲུག་འཁོར་བཅས་བཀག་པའི་ཕུང་པོའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་ནི། ཞི་བར་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སྲིད་རྩེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཚོགས་བདུན་འཁོར་བཅས་བཀག་པའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། 1-716 འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་ནི། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱི་དབང་གིས་འཇུག་ཤེས་ངང་གིས་འགགས་པའི་ཕུང་པོའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། སྲོག་གི་དབང་པོ་ནི། ལས་ཀྱི་ དབང་གིས་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་དུས་ངེས་པར་གནས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། རིས་མཐུན་པ་ནི། རྣམ་སྨིན་གྱི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འདྲ་བའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། སྐྱེ་ བ་ནི། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྒྱུན་སྔར་མེད་གསར་དུ་བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད། རྒ་བ་ནི། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྒྱུན་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་དང་། གནས་པ་ནི། དེ་ དྲུག་གི་རྒྱུན་མི་འཇིག་པའི་གནས་སྐབས་དང་། མི་རྟག་པ་ནི། དེ་དྲུག་གི་རྒྱུན་འཇིག་པའི་གནས་སྐབས་དང་། མིང་གི་ཚོགས་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོན་པའི་ངག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གནས་ སྐབས་དང་། ཚིག་གི་ཚོགས་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་ངག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གནས་སྐབས་དང་། ཡི་གེའི་ཚོགས་ནི། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་སྒྲའི་གནས་སྐབས་ལ་མིང་ཚིག་གཉིས་ཀའི་གཞིར་བཏགས་པའི་འདུ་ བྱེད། སོ་སྐྱེ་ནི། འཕགས་ལམ་མ་ཐོབ་པའི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་གནས་སྐབས་དང་། འཇུག་པ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་གནས་སྐབས་དང་། སོ་སོར་ངེས་པ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་ཐ་དད་པའི་གནས་སྐབས་དང་། 1-717 འབྱོར་འབྲེལ་བ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གནས་སྐབས་དང་། མགྱོགས་པ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་མྱུར་བར་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་དང་། གོ་རིམ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་རེ་རེ་ནས་འབྱུང་བའི་གནས་སྐབས་དང་། དུས་ནི། རྒྱུ་འབྲས་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་གནས་སྐབས་དང་། ཡུལ་ནི་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཕྱོགས་བཅུར་ཡོད་པའི་གནས་སྐབས་དང་། ཉེར་གཉིས་པ་གྲངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མ་དཔེར་ཆད། ཚོགས་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་མ་ཚང་ པ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་འདུ་བྱེད་དོ། ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རྣམ་བཞག་ལ་མཚན་ཉིད་དང་། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྣམ་ཤེས་སམ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཙམ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་ཤེས་རིག་གོ། །གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ལའང་གསུམ་སྟེ། སེམས་དང་། ཡིད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་ སེམས་དང་ཀུན་གཞི་དོན་གཅིག་པས་མཚན་ཉིད་ནི། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྣམ་ཤེས་གང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་ཀུན་གྱི་
【現代漢語翻譯】 『執』（dzin，grasping）是指，通過寂止等持（'gog pa'i snyoms 'jug，cessation attainment），阻止六識及其所依蘊（tshogs drug 'khor bcas bkag pa'i phung po），而安立的行蘊（'du byed，karmic formations）。 滅盡定（'gog pa'i snyoms 'jug，cessation attainment）是指，以寂止為先導的，有頂天（srid rtse，peak of existence）的等持，阻止七識及其所依蘊，而安立的行蘊。 無想有情（'du shes med pa pa，non-conceptual being）是指，由無想定（'du shes med pa'i snyoms 'jug，non-conceptual attainment）的異熟果（rnam smin，vipāka）的力量，使入定之識自然止息，而安立的行蘊。 命根（srog gi dbang po，life faculty）是指，由業力（las，karma）所致，使異熟果之蘊的相續，在一定時期內持續存在的行蘊。 同類（ris mthun pa，similarity）是指，異熟果之蘊的相續相似的行蘊。 生（skye ba，birth）是指，內在六處（nang gi skye mched drug，six internal sources）的相續，前所未有地新產生的行蘊。 老（rga ba，aging）是指，內在六處的相續發生變化的行蘊。 住（gnas pa，duration）是指，這六處的相續不壞滅的行蘊。 無常（mi rtag pa，impermanence）是指，這六處的相續壞滅的行蘊。 名聚（ming gi tshogs，collection of names）是指，顯示諸法自性的語言表達的行蘊。 句聚（tshig gi tshogs，collection of sentences）是指，顯示諸法差別的語言表達的行蘊。 字聚（yi ge'i tshogs，collection of letters）是指，作為能表達之聲音的行蘊，是名句二者的基礎。 異生（so skye，ordinary being）是指，未獲得聖道（'phags lam，āryamārga）的內在六處的狀態。 入（'jug pa，entering）是指，因果相續不斷的行蘊。 各別決定（so sor nges pa，distinct determination）是指，因果各不相同的行蘊。 順接（'byor 'brel ba，connection）是指，因果前後一致的行蘊。 快速（mgyogs pa，quickness）是指，因果迅速產生的行蘊。 順序（go rim，order）是指，因果一個個產生的行蘊。 時（dus，time）是指，因果相續不斷的行蘊。 處（yul，place）是指，有色之因果存在於十方的行蘊。 第二十二個，是數量的特徵，作為例子已經足夠了。 和合（tshogs pa，combination）是指，因緣條件全部具備的行蘊。 關於識蘊（rnam shes kyi phung po，vijñānaskandha）的體性（mtshan nyid，lakṣaṇa）和基（mtshan gzhi，āśraya）的建立，分為兩個部分。 第一，識或心的體性是，完全辨別對境之自性的覺知。 第二，具有如此體性的心，也有三種，即心（sems，citta）、意（yid，manas）和識（rnam par shes pa，vijñāna）。 如此分為三種的心和阿賴耶識（kun gzhi，ālayavijñāna）意義相同，體性是：異熟識，一切遍行煩惱之種子的...
【English Translation】 'Grasping' (dzin) refers to the karmic formations ('du byed) established by stopping the six consciousnesses and their associated aggregates (tshogs drug 'khor bcas bkag pa'i phung po) through meditative stabilizations such as cessation attainment ('gog pa'i snyoms 'jug). Cessation attainment ('gog pa'i snyoms 'jug) refers to the karmic formations established by stopping the seven consciousnesses and their associated aggregates through the meditative stabilization of the peak of existence (srid rtse), which is preceded by the notion of quiescence. A non-conceptual being ('du shes med pa pa) refers to the karmic formations established by the power of the ripened result (rnam smin) of non-conceptual attainment ('du shes med pa'i snyoms 'jug), which causes the consciousness entering into the attainment to naturally cease. Life faculty (srog gi dbang po) refers to the karmic formations established by the power of karma (las), which causes the continuum of the ripened aggregates to necessarily remain for a certain period. Similarity (ris mthun pa) refers to the karmic formations established by the similar continuum of the ripened aggregates. Birth (skye ba) refers to the karmic formations established by the new arising of the continuum of the six internal sources (nang gi skye mched drug) that did not exist before. Aging (rga ba) refers to the karmic formations established by the changing continuum of the six internal sources. Duration (gnas pa) refers to the karmic formations established by the non-destruction of the continuum of those six. Impermanence (mi rtag pa) refers to the karmic formations established by the destruction of the continuum of those six. Collection of names (ming gi tshogs) refers to the karmic formations established by the verbal expressions that show the essence of phenomena. Collection of sentences (tshig gi tshogs) refers to the karmic formations established by the verbal expressions that show the distinctions of phenomena. Collection of letters (yi ge'i tshogs) refers to the karmic formations established as the basis for both names and sentences, as the sound that expresses. Ordinary being (so skye) refers to the state of the six internal sources within one who has not attained the noble path ('phags lam). Entering ('jug pa) refers to the karmic formations established by the uninterrupted continuum of cause and effect. Distinct determination (so sor nges pa) refers to the karmic formations established by the distinctness of cause and effect. Connection ('byor 'brel ba) refers to the karmic formations established by the consistency of cause and effect. Quickness (mgyogs pa) refers to the karmic formations established by the rapid arising of cause and effect. Order (go rim) refers to the karmic formations established by the arising of cause and effect one by one. Time (dus) refers to the karmic formations established by the uninterrupted continuum of cause and effect. Place (yul) refers to the karmic formations established by the existence of colored cause and effect in the ten directions. The twenty-second is the characteristic of number, and the example is sufficient. Combination (tshogs pa) refers to the karmic formations established by the complete presence of all causal conditions. Regarding the establishment of the characteristic (mtshan nyid) and basis (mtshan gzhi) of the aggregate of consciousness (rnam shes kyi phung po), there are two parts. First, the characteristic of consciousness or mind is the awareness that completely distinguishes the nature of an object. Second, the mind that possesses such a characteristic also has three aspects: mind (sems), intellect (yid), and consciousness (rnam par shes pa). The mind divided into these three aspects and the ālaya-vijñāna (kun gzhi) are the same in meaning, and the characteristic is: the ripened consciousness, the seed of all pervasive afflictions...
རྟེན་དུ་གྱུར་པ། དབྱེ་ན། ས་བོན་དང་། རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་གཉིས་ ལས། དང་པོ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་གྱི་རྒྱུའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ཅིང་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ། གཉིས་པ་ནི། ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་རྣམ་ཤེས་སོ། ། 1-718 ཡིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་གནས་སམ་དེ་མ་ཐག་པའི་གནས་གང་རུང་དུ་བྱེད་པ། དེ་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་དང་། དྲུག་པོ་འགགས་མ་ཐག་པའི་ཡིད་ གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཀུན་གཞི་ལ་དམིགས་ནས་རྟག་ཏུ་ངར་རློམ་པའི་རྣམ་ཤེས་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ། གཉིས་པ་ནི། ཤེས་པ་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བའི་གོ་འབྱེད་པའི་འཇུག་ཤེས་ གང་རུང་འགགས་མ་ཐག་པའོ། །གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་རྣམ་ཤེས་དང་འཇུག་ཤེས་དོན་གཅིག་པས་མཚན་ཉིད་ནི། ཡུལ་དྲུག་གང་རུང་གི་ངོ་བོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ། དབྱེ་ན་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ སོགས་དྲུག་ལས། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་སོ་སོར་རིག་པ་ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་སོ་སོར་རིག་པ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཁམས་དང་སྐྱེ་ མཆེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བཤད་ཟིན་ཅིང་། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི་གཞུང་དུ་གོ་སླ་བས་མ་བཤད་དོ། །ཕུང་པོར་མ་འདུས་ཤིང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་འདུས་མ་བྱས་ ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པ། གཉིས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་སོགས་དྲུག་ལས། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་དབྱིངས་གང་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ། 1-719 དེ་ལ་ཆོས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་དགེ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་སོགས་གསུམ་དུ་འགྱུར་ལ། རྣམ་གྲངས་གྱི་སྒོ་ནས་བདག་མེད་པ། སྟོང་པ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་མཐའ། མཚན་མ་མེད་པ། དོན་དམ་པ། ཆོས་ ཀྱི་དབྱིངས་རྣམས་སོ། །ནམ་མཁའ་ནི། ཐོགས་བཅས་ཀྱི་གཟུགས་བཀག་ཙམ་གྱི་མེད་དགག །སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ནི། གཉེན་པོས་མ་སྤངས་ཀྱང་རྒྱུ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་འགོག་པ། སོ་སོར་བརྟགས་པའི་འགོག་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་འགོག་པ། མི་གཡོ་བ་ནི། འགྱུར་བ་བསྐྱེད་པའི་ཚོར་བ་མ་ལུས་པར་འགགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་མེད་ དགག །འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ནི། ཚོར་འདུ་རགས་པ་མ་ལུས་པར་འགགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་མེད་དགག་གོ། །རྣམ་པའི་རབ་དབྱེ་ནི། རྫས་ཡོད་ཤེས་བྱ་གཟུགས་ཅན་སོགས། །ཟག་བཅས་བྱུང་ ལ་སོགས་པ་དང་། འདས་དང་རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་རྣམས། །ཞེས་པ་ལྟར་དྲུག་ཅུའི་དང་པོ་རྫས་ཡོད་སོགས་བཞིར་དབྱེ་བ་ལ། རྫས་ཡོད་ནི། སྤྱིར་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་པའི་རྫས་ཡོད། དོན་བ
【現代漢語翻譯】 作為所依之物，分為兩種：種子和異熟之分。第一種是：成為一切煩惱法之因的緣，並且是異熟之分中不可說為與其相同或相異者。第二種是：業的習氣完全成熟的自性之識。 意的體性：意識的俱生依處或緊隨其後的依處。它也分為兩種：染污意和第六識滅盡后的意。第一種是：緣于阿賴耶識，恒常執我，與四種煩惱相應之識。第二種是：任何一個后識生起時，開闢道路的入識滅盡之後的狀態。分為三種的識和入識意義相同，所以體性是：對六境中任何一個的自性進行分別識別。分為眼識等六種。按照順序，從『依靠眼根，對色法的自性進行分別識別』開始，到『依靠意根，對法的自性進行分別識別』為止。界和處的體性已經講完，基的決斷因為在論典中容易理解，所以沒有講。 未包含于蘊中，卻被法界和處所包含的無為法，有體性和分類兩種。第一種是：任何不由因和緣所生的法。第二種是：如實性等六種。如實性的體性是：空離二我的法界，不會變為其他。 從有法角度來說，可以分為善的如實性等三種；從名稱角度來說，有無我、空性、真實邊際、無相、勝義、法界等。虛空是：對有礙之色的阻礙的僅僅遮遣。非擇滅是：雖然沒有被對治所斷除，但由於因緣不具足的力量而獲得的滅。擇滅是：通過智慧的分別觀察的力量而獲得的滅。不動是：產生變化的受完全滅盡，從而徹底分離的遮遣。想和受的滅盡是：粗大的受和想完全滅盡，從而徹底分離的遮遣。相的種種分類是：如『實有、所知、有色等，有漏、生等，過去和因等』所說，分為六十種，首先將實有等分為四種。實有是：一般而言，可以通過理智進行分析的實有，意義上的實有。
【English Translation】 As the basis, it is divided into two parts: seed and maturation. The first is: being the cause and condition of all afflicted dharmas, and in the aspect of maturation, it cannot be said to be the same as or different from it. The second is: the consciousness that is the nature of the complete maturation of the karmic imprints. The characteristic of mind: the co-emergent basis of consciousness or any immediately preceding basis. It is also divided into two types: afflicted mind and the mind immediately after the cessation of the sixth consciousness. The first is: the consciousness that constantly clings to 'I' by focusing on the ālaya-vijñāna (藏文：ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས།，梵文：ālayavijñāna，梵文羅馬擬音：ālayavijñāna，漢語字面意思：阿賴耶識), and is associated with the four afflictions. The second is: the state immediately after the cessation of any entering consciousness that opens the way for the subsequent consciousness to arise. The consciousness divided into three types and the entering consciousness have the same meaning, so the characteristic is: individually distinguishing the nature of any of the six objects. It is divided into six types, such as eye consciousness. In order, from 'relying on the eye faculty, individually distinguishing the nature of form' to 'relying on the mind faculty, individually distinguishing the nature of dharma'. The characteristics of realms and sources have already been explained, and the determination of the basis is not explained because it is easy to understand in the texts. Uncompounded dharmas that are not included in the aggregates but are included in the dharma realm and sources have two aspects: characteristic and division. The first is: any dharma that is not produced by cause and condition. The second is: suchness and other six types. The characteristic of suchness is: the sphere that is empty of the two selves and does not change into anything else. From the perspective of the subject, it can be divided into three types: virtuous suchness, etc.; from the perspective of names, there are selflessness, emptiness, the ultimate limit, signlessness, the ultimate meaning, the realm of dharma, etc. Space is: merely the negation of the obstruction of tangible form. Non-analytical cessation is: the cessation obtained by the power of incomplete causes and conditions, even though it has not been abandoned by the antidote. Analytical cessation is: the cessation obtained by the power of analytical examination of wisdom. Immovability is: the complete cessation of all feelings that produce change, thus being a complete separation of negation. The cessation of perception and feeling is: the complete cessation of all coarse feelings and perceptions, thus being a complete separation of negation. The detailed classification of aspects is: as it is said, 'Real existence, knowable, form, etc., contaminated, arising, etc., past and cause, etc.', it is divided into sixty types, first dividing real existence, etc., into four types. Real existence is: generally, real existence that can be analyzed by reason, real existence in meaning.
ྱེད་ནུས་པའི་ རྫས་ཡོད། རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་དང་གསུམ་ལས། འདིར་ཐ་མ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི། གཞན་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་དབང་པོའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ། བཏགས་ཡོད་ལ་ཡང་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་རང་རྐྱ་མི་ཐུབ་པའི་བཏགས་ཡོད་དེ་མཚན་ཉིད་ནི། 1-720 དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་ལ་བརྗོད་པ་སོགས་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་བཅས་པ། ཀུན་རྫོབ་ལ་ཡང་རིགས་པས་དཔྱད་མི་བཟོད་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ལས་ འདིར་ཐ་མ་སྟེ་མཚན་ཉིད་ནི། གང་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པའོ། །དོན་དམ་པ་ལ་ཡང་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ དོན་དམ་གཉིས་ལས། འདིར་ཐ་མ་སྟེ་མཚན་ཉིད་ནི། གང་བསྒོམ་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པའོ། །ཤེས་བྱ་སོགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ལ་ཤེས་པར་བྱ་པ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སམ་རྣམ་བྱང་གི་ངོ་བོར་ཐོས་བསམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བ། རྣམ་པར་ངེས་པར་བྱ་བ་ནི། རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་གང་རུང་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ། མངོན་པར་ཤེས་པར་ བྱ་བ་ནི། མངོན་ཤེས་དྲུག་གང་རུང་གིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །གཟུགས་ཅན་སོགས་དྲུག་དུ་དབྱེ་བ་ལ། གཟུགས་ཅན་ལ་དངོས་བཏགས་མ་ཕྱེ་བ་ནི། གཟུགས་དེའི་བདག་ཉིད་སོགས་གཟུགས་ཅན་དུ་འདོགས་པའི་ རྒྱུ་མཚན་ཅི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ། མཚན་ཉིད་པ་ནི། གཟུགས་རུང་ངོ་བོའམ་དོན་གཞན་གང་རུང་དུ་འབྲེལ་བ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་དངོས་བཏགས་ཐུན་མོང་བ་ནི། གཟུགས་ཅན་དུ་འདོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་རིགས་པ་དང་མི་ལྡན་པ། 1-721 མཚན་ཉིད་པ་ནི། གཟུགས་རུང་ངོ་བོའམ་དོན་གཞན་གང་དུ་ཡང་མ་འབྲེལ་པ། བསྟན་ཡོད་ལའང་ཐུན་མོང་བ་ནི། བསྟན་ཡོད་ཀྱི་བདག་ཉིད་སོགས་བསྟན་ཡོད་དུ་འདོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་རིགས་པ་དང་ ལྡན་པ། མཚན་ཉིད་པ་ནི། མིག་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་རུང་བ། བསྟན་མེད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པས་གོ་སླའོ། །ཐོགས་བཅས་ལ་ཐུན་མོང་བ་ནི། རིགས་སོགས་གསུམ་གང་རུང་གིས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ། མཚན་ཉིད་པ་ནི། རང་ཡོད་པར་གཟུགས་ཅན་གཞན་འབྱུང་བའི་གོ་འགེགས་པ། ཐོགས་མེད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ། །ཟག་བཅས་སོགས་བཅུ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་ལ། ཟག་བཅས་ནི། ཟག་པ་དང་སྒོ་དྲུག་གང་ རུང་གིས་འབྲེལ་པ། སྒོ་དྲུག་ནི། ཟག་པའི་བདག་ཉིད། དེ་དང་འབྲེལ་པ། དེས་བཅིངས་པ། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ། དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཟག་ པ་དང་ངོ་བོར་འབྲེལ་པ་དང་། དེ་དང་གྲོགས་སུ་འབྲེལ་པ། དེས་བདག་གིར་བྱས་པ། དེས་བཞག་པའི་ནུས་པ། དེ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ། དེས་བསྐྱེད་པའོ། །ཟག་མེད་ནི། དེ་ལས་བཟློག་པའོ། །འཐབ་བཅས་ འཐབ་མེད་ནི། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དུག་གསུམ
【現代漢語翻譯】 具有能力的事物存在。分為自立存在和依他存在兩種。這裡指的是後者，其定義是：不依賴於其他，成為感官的對象。雖然依他存在也有很多種，但這裡指的是不自立的依他存在，其定義是： 成為感官的對象，但需要依賴於言說等其他事物。世俗諦也分為經不起理智分析的和遮蔽了證悟實相的兩種， 這裡指的是後者，其定義是：能使煩惱增長的目標。勝義諦也分為經得起理智分析的和成為殊勝智慧的對境的兩種， 這裡指的是後者，其定義是：如果修習它，就能使煩惱完全清凈的目標。所知等分為三種，所知是指： 通過聽聞和思考，可以完全斷除煩惱或清凈的自性。所應確定是指：可以被八種識中的任何一種所認知。所應現證是指：可以被六種現識中的任何一種所證悟。 色法等分為六種，有色法分為實有和假有，有色法是指：具有色法的自性等，以及任何可以將事物歸類為有色法的理由。 其定義是：與色蘊的自性或其他任何事物相關聯。無色法分為實有、假有和共同存在，無色法是指：不具備任何可以將事物歸類為有色法的理由。 其定義是：與色蘊的自性或其他任何事物都不相關聯。可見法也分為共同存在，可見法是指：具有可見法的自性等，以及任何可以將事物歸類為可見法的理由。 其定義是：可以成為眼識的對象。不可見法與此相反，很容易理解。有礙法也分為共同存在，有礙法是指：被種類等三種中的任何一種所阻礙。 其定義是：當自身存在時，會阻礙其他色法的產生。無礙法與此相反。有漏等分為十二種，有漏是指：與煩惱和六門中的任何一種相關聯。 六門是指：煩惱的自性、與煩惱相關聯、被煩惱束縛、與煩惱相隨、與煩惱相一致、由煩惱產生。按照順序，分別是：與煩惱的本體相關聯、與煩惱成為朋友、被煩惱所佔有、被煩惱所賦予的力量、使煩惱增長、由煩惱所產生。 無漏是指：與此相反。有諍和無諍是指：成為爭論之源的三毒（藏文：དུག་གསུམ།，梵文天城體：त्रि-विष，梵文羅馬擬音：tri-viṣa，漢語字面意思：三毒）。
【English Translation】 Substances that have the capacity exist. They are divided into self-sufficient substances and dependent substances. Here, it refers to the latter, whose definition is: becoming the object of the senses without depending on others. Although there are many types of dependent existences, here it refers to non-self-sufficient dependent existences, whose definition is: Becoming the object of the senses, but requiring dependence on other things such as speech. Conventional truth is also divided into two types: those that cannot withstand rational analysis and those that obscure the realization of reality, Here, it refers to the latter, whose definition is: a target that can increase afflictions. Ultimate truth is also divided into two types: those that can withstand rational analysis and those that become the object of sublime wisdom, Here, it refers to the latter, whose definition is: a target that, if practiced, can completely purify afflictions. Knowable things are divided into three types, and knowable things refer to: Through hearing and thinking, the nature of afflictions or purification can be completely severed. What should be determined refers to: what can be grasped by any of the eight consciousnesses. What should be directly realized refers to: what can be realized by any of the six direct consciousnesses. Forms are divided into six types, and forms are divided into real and nominal. Forms refer to: having the nature of form, etc., and any reason that can classify things as forms. Its definition is: being related to the nature of form or any other thing. Non-forms are divided into real, nominal, and common existence. Non-forms refer to: not having any reason that can classify things as forms. Its definition is: not being related to the nature of form or any other thing. Visible things are also divided into common existence. Visible things refer to: having the nature of visible things, etc., and any reason that can classify things as visible things. Its definition is: being able to become the object of eye consciousness. Invisible things are the opposite of this, and it is easy to understand. Obstructed things are also divided into common existence. Obstructed things refer to: being obstructed by any of the three types of categories, etc. Its definition is: when it exists, it hinders the occurrence of other forms. Unobstructed things are the opposite of this. Defiled things are divided into twelve types, and defiled things refer to: being related to any of the afflictions and the six doors. The six doors refer to: the nature of afflictions, being related to them, being bound by them, following them, being consistent with them, and arising from their cause. In order, they are: being related to the essence of afflictions, becoming friends with them, being possessed by them, the power given by them, making them grow, and being produced by them. Undefiled things refer to: the opposite of this. Contentious and non-contentious refer to: the three poisons that become the source of disputes (Tibetan: དུག་གསུམ།, Sanskrit Devanagari: त्रि-विष, Sanskrit Romanization: tri-viṣa, Chinese literal meaning: three poisons).
་དང་སྒོ་དྲུག་གང་རུང་གིས་འབྲེལ་པ་དང་། མ་འབྲེལ་བའོ། །ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པ་དང་དེ་མེད་པ་ནི། ཡང་སྲིད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དུག་གསུམ་དང་སྒོ་དྲུག་གང་རུང་གིས་འབྲེལ་པ་དང་། 1-722 མ་འབྲེལ་བའོ། །ཞེན་རྟེན་དང་མངོན་བྱུང་རྟེན་པ་ནི། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ཆགས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དུག་གསུམ་དང་། སྒོ་དྲུག་གང་རུང་གིས་འབྲེལ་བ་དང་། མ་འབྲེལ་བའོ། ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་ མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པ་དང་། མི་བྱེད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་རྟོག་གིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་དང་། ཁམས་ གསུམ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་སོ། བྱུང་སོགས་བརྒྱད་དུ་དབྱེ་བ་ལ། བྱུང་བ་དང་མ་བྱུང་བ་ནི། རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པའོ། །འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་ནི། ཡུལ་ལོངས་སྤྱོད་ བྱེད་དང་། ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །ཕྱི་ལྟས་དང་ནང་ལྟས་ནི། འདོད་ཡོན་ལ་སྲེད་པ་འཕེལ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སོ། །ཉོན་མོངས་ཅན་དང་ ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་དངོས་ཀྱི་རྒྱུའམ་མཚུངས་ལྡན་གྱི་གྲོགས་སམ་རང་གི་ངོ་བོ་གང་རུང་དུ་ལྡན་པ་དང་། དེ་གསུམ་གང་དང་ཡང་མི་ལྡན་པའོ། །འདས་སོགས་བཅུ་དྲུག་ ཏུ་དབྱེ་བ་ལ། འདས་ད་ལྟར་མ་འོངས་པ་གསུམ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཀ་སྤྱད་ཟིན། པ་དང་། རྒྱུ་སྤྱད་ལ་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་པ་དང་། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཀ་མ་སྤྱད་ཅིང་འབྱུང་རུང་དུ་ཡོད་པ། 1-723 དགེ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི། མ་འོངས་པའི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་འབྱུང་བའི་ཐབས་སུ་བསྟེན་པར་བྱ་བ། དབྱེ་ན་བཅུ་གསུམ་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་བ་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དཀར་བའི་རང་ བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ། འབྲེལ་བའི་དགེ་བ་ནི། གྲོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ངོ་བོར་སྐྱེས་པ། རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་དགེ་བ་ནི། རྣམ་པར་དཀར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་བཞག་པའི་ནུས་པ། སློང་ བའི་དགེ་བ་ནི། རྣམ་པར་དཀར་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ལུས་ངག་གི་ལེགས་སྤྱད་ཀྱི་ལས། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་ནི། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟིགས་ངོར་གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ མེད་པ། སྐྱེས་ཐོབ་ཀྱི་དགེ་བ་ནི། རྐྱེན་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པར་རིས་མཐུན་བཟུང་བ་ཙམ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་དཀར་ཆོས། སྦྱོར་བྱུང་གི་དགེ་བ་ནི། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ དཀར་ཆོས། མདུན་དུ་བྱས་པའི་དགེ་བ་ནི། ཡོན་ཏན་ཅན་ལ་མཆོད་པར་འདོད་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་དཀར་ཆོས། ཕན་འདོགས་པའི་དགེ་བ་ནི། དམན་པ་ལ་ཕན་པར་འདོད་ནས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ དཀར་ཆོས། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་དགེ་བ་ནི་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འདོད་པ་འཛ
【現代漢語翻譯】 無論通過六根中的哪一根相聯繫，或者不相聯繫。有雜染和無雜染是指：成為輪迴之因的三毒和六根中的任何一根相聯繫，或者不相聯繫。執著所依和顯現所依是指：對於五妙欲產生貪著，成為其因的三毒和六根中的任何一根相聯繫，或者不相聯繫。有為法和無為法的特徵是：產生和壞滅，以及不產生和不壞滅。世間法和出世間法的特徵是：被非理作意所攝持的法和三界中必定解脫的法。分為生等八種：生和不生是指：由因緣所生和不由因緣所生。能取和所取是指：作為所緣境受用和作為受用之境。外視和內視是指：增長對欲妙的貪戀並隨順，以及禪定和隨順禪定的法。有煩惱和無煩惱是指：具有煩惱的直接因或等起之友，或者具有煩惱的自性中的任何一種，以及不具有這三種中的任何一種。分為過去等十六種：過去、現在、未來三種是指：因果二者都已經受用完畢，因已受用而果未受用，以及因果二者都未受用且可能產生。 善的特徵是：爲了獲得未來的果報而應當依止的方法。分為十三種：自性善是指：自性清凈的自性所生。關聯善是指：通過友伴的力量而生起清凈的自性。隨順善是指：清凈之法所具有的力量。策發善是指：由清凈之法所策發的身體和語言的善行。勝義善是指：聖者們所見到的完全沒有過失。生得善是指：不依賴於其他因緣，僅僅通過同類相續就能普遍行持的清凈之法。串習善是指：通過串習的力量而普遍行持的清凈之法。現前善是指：想要供養具有功德者而普遍行持的清凈之法。饒益善是指：想要利益下劣者而普遍行持的清凈之法。攝持善是指：想要獲得增上生和決定勝的果位而攝
【English Translation】 Whether connected or not connected through any of the six senses. 'With affliction' and 'without affliction' refer to: being connected or not connected to the three poisons that are the cause of rebirth and any of the six senses. 'Dependent on attachment' and 'dependent on manifestation' refer to: being connected or not connected to the three poisons that are the cause of attachment to the five objects of desire and any of the six senses. The characteristics of 'conditioned' and 'unconditioned' are: producing and ceasing, and not producing and not ceasing. The characteristics of 'worldly' and 'transcendental' are: phenomena gathered by incorrect conceptualization and phenomena that will certainly arise from the three realms. When divided into eight categories such as 'arising': 'Arisen' and 'not arisen' refer to: born from causes and conditions and not born. 'Grasping' and 'grasped' refer to: experiencing an object and being an object to be experienced. 'Looking outward' and 'looking inward' refer to: increasing and conforming to craving for desirable qualities, and dharma that conforms to meditative stabilization. 'Afflicted' and 'not afflicted' refer to: possessing either the direct cause of affliction, an equal companion, or one's own nature, and not possessing any of these three. When divided into sixteen categories such as 'past': The three, 'past, present, and future' refer to: both cause and effect have been experienced, the cause has been experienced but the effect has not, and both cause and effect have not been experienced and are possible to arise. The characteristic of virtue is: a method to be relied upon in order to desire future results. When divided into thirteen: 'Virtue by nature' refers to: born as a nature that is naturally pure. 'Related virtue' refers to: born as a nature that is pure through the power of a friend. 'Subsequent virtue' refers to: the power established by pure dharmas. 'Instigating virtue' refers to: the virtuous actions of body and speech instigated by pure dharma. 'Ultimate virtue' refers to: being completely faultless in the sight of noble ones. 'Innate virtue' refers to: pure dharma that is universally practiced merely by grasping a similar kind, without relying on other conditions. 'Acquired virtue' refers to: pure dharma that is universally practiced through the power of conditions. 'Foremost virtue' refers to: pure dharma that is universally practiced with the desire to make offerings to those with qualities. 'Beneficial virtue' refers to: pure dharma that is universally practiced with the desire to benefit those who are inferior. 'Completely holding virtue' refers to: holding the desire for the fruits of higher realms and definite goodness.
ིན་པའི་དཀར་ཆོས། གཉེན་པོའི་དགེ་བ་ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཇོམས་པའི་དཀར་ཆོས། ཉེ་བར་ཞི་བའི་དགེ་བ་ནི། 1-724 ཉོན་མོངས་སམ་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ཀྱི་ཚོར་འདུ་མ་ལུས་པ་འགགས་པའི་དཀར་ཆོས། རྒྱུ་མཐུན་པའི་དགེ་བ་ནི། དགེ་བས་བསྐྱེད་པའི་དཀར་ཆོས་སོ། །མི་དགེ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི། མ་འོངས་པའི་འབྲས་ བུ་མི་འདོད་པ་འདོར་བའི་ཐབས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་སྟེ། དབྱེ་ན་བཅུ་གཉིས་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མི་དགེ་བ་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་ཉེས་སྤྱོད་ཀུན་ནས་སློང་བྱེད་དུ་སྐྱེས་པ། འབྲེལ་བའི་ མི་དགེ་བ་ནི། གྲོགས་སྟོབས་ཀྱིས་ཉེས་སྤྱོད་ཀུན་ནས་སློང་བྱེད་དུ་སྐྱེས་པ། རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་མི་དགེ་བ་ནི། ཉེས་སྤྱོད་ཀུན་སློང་དང་བཅས་པས་བཞག་པའི་ནུས་པ། སློང་པའི་ནི། མི་དགེ་ བས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ལུས་ངག་གི་ཉེས་སྤྱོད། དོན་དམ་པའི་ནི། འཕགས་པས་གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པར་གཟིགས་པ། སྐྱེ་བས་ཐོབ་པའི་ནི། སྔོན་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རིས་མཐུན་ བཟུང་བ་ཙམ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་སྤྱོད། སྦྱོར་བྱུང་གི་ནི། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་སྤྱོད། མདུན་དུ་བྱས་པའི་ནི། ལྷ་མཆོད་པའི་བསམ་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་སྤྱོད། གནོད་པ་བྱེད་པའི་ནི། གཞན་ལ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཉེས་སྤྱོད། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ནི། བདེ་འགྲོ་འམ་ངན་འགྲོར་རྣམ་སྨིན་མི་འདོད་པ་འཛིན་པའི་ཉེས་སྤྱོད། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ནི། གཉེན་པོའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས། 1-725 བར་དུ་གཅོད་པའི་མི་དགེ་བ་ནི་དགེ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་སོ། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། འབྲས་བུ་འདོད་མི་འདོད་དོར་ཐོབ་ཀྱི་ཐབས་སུ་བླང་དོར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ པའི་ཆོས་སོ། །དབྱེ་ན་བཅུ་བཞི་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་མ་བསྟན་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་མི་འདོད་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྱིན་པའི་ནུས་མེད་དུ་སྐྱེས་པ། འབྲེལ་པའི་ནི། གྲོགས་སྟོབས་ཀྱིས་དེར་སྐྱེས་ པ། རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་ནི། ལུང་མ་བསྟན་གྱིས་བཞག་པའི་ནུས་པ། སློང་བའི་ནི། ལུང་མ་བསྟན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ལུས་ངག་གི་ལས། དོན་དམ་པའི་ནི། རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་དགེ་བའམ་ མི་དགེ་བ་གང་དུ་ཡང་བཞག་པར་མི་ནུས་པའི་ཆོས། སྐྱེས་བས་ཐོབ་པའི་ནི། དགེ་མི་དགེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་བསྡུས་པ། སྦྱོར་བྱུང་གི་ནི། ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྤྱོད་ལམ་དང་ གཟོའི་གནས། མདུན་དུ་བྱ་བའི་ནི། ལྷ་མཆོད་པའི་བསམ་པས་ཀུན་ནས་སྤྱོད་པའི་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལས། ཕན་འདོགས་པའི་ནི། གཞན་ལ་ཟས་གོས་སོགས་སྦྱིན་པའི་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལས། ཉེ་བར་སྤྱོད་ པའི་ནི། རང་ཉིད་ཟས་གོས་སོགས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལས། ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ནི།
【現代漢語翻譯】 ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དཀར་ཆོས་（dkar chos，善法）是與不順品相違背的善法。 གཉེན་པོའི་དགེ་བ་（dge ba，善）是摧毀不順品的善法。 ཉེ་བར་ཞི་བའི་དགེ་བ་（dge ba，善）是所有煩惱或煩惱之所依的感受和念頭完全止息的善法。 རྒྱུ་མཐུན་པའི་དགེ་བ་（dge ba，善）是由善所產生的善法。 不善的體性是：爲了捨棄未來不想要的果報而應斷除的法。分為十二種： 自性不善是：自性生起能引發一切惡行的。 關聯不善是：依靠助伴的力量而生起能引發一切惡行的。 隨屬不善是：與引發一切惡行一起安立的功能。 引發不善是：由不善所引發的身語惡行。 勝義不善是：聖者們認為完全有過失的。 生得不善是：由於先前串習的力量，僅僅執取同類就自然而然地造作的惡行。 加行生不善是：依靠因緣的力量而造作的惡行。 現前不善是：以祭祀天神的想法而造作的惡行。 損害不善是：對他人進行邪惡行為的惡行。 攝持不善是：攝持不想要的善趣或惡趣果報的惡行。 不順品不善是：阻礙對治的法。 阻礙不善是：阻礙善的法。 無記的體性是：對於想要或不想要的果報，不是作為取捨之道的法。分為十四種： 自性無記是：自性生起沒有能力產生想要或不想要的果報的。 關聯無記是：依靠助伴的力量而生起那樣的。 隨屬無記是：由無記所安立的功能。 引發無記是：由無記的心所引發的身語業。 勝義無記是：無法以名言安立為善或不善的法。 生得無記是：由善或不善的異熟所攝持的。 加行生無記是：無記的造作行為和威儀。 現前無記是：以祭祀天神的想法而造作的無記業。 饒益無記是：給予他人食物、衣服等的無記業。 受用無記是：自己受用食物、衣服等的無記業。 攝持無記是：
【English Translation】 The unperverted dkar chos (善法, virtuous dharma) is the virtuous dharma that contradicts the unfavorable aspects. The virtue of the antidote is the virtuous dharma that destroys the unfavorable aspects. The virtue of near pacification is the virtuous dharma in which all feelings and thoughts, which are the basis of afflictions or afflictions, are completely ceased. The virtue of the causal agreement is the virtuous dharma generated by virtue. The characteristic of non-virtue is that which should be abandoned as a means of abandoning unwanted future results. It is divided into twelve types: The non-virtue by nature is that which is born by nature as a stimulator of all misconduct. The related non-virtue is that which is born by the power of friends as a stimulator of all misconduct. The subsequent non-virtue is the power established by all misconduct stimulators. The instigating is the physical and verbal misconduct instigated by non-virtue. The ultimate is that which the noble ones see as being entirely blameworthy. The innate is the misconduct that is practiced merely by grasping the similar class due to the power of previous habits. The practice-born is the misconduct that is practiced by the power of conditions. The front-facing is the misconduct that is practiced with the intention of worshiping gods. The harmful is the misconduct of falsely establishing others. The fully grasping is the misconduct of grasping unwanted results in happy or miserable realms. The unfavorable aspect is the dharma that interrupts the antidote. The interrupting non-virtue is the dharma that interrupts virtue. The characteristic of the unindicated is the dharma that is neither taken nor abandoned as a means of obtaining or abandoning desired or undesired results. It is divided into fourteen types: The unindicated by nature is that which is born by nature without the ability to produce desired or undesired results. The related is that which is born there by the power of friends. The subsequent is the power established by the unindicated. The instigating is the physical and verbal action instigated by the unindicated mind. The ultimate is the dharma that cannot be established as either virtue or non-virtue by name. The innate is that which is gathered by the ripening of virtue or non-virtue. The practice-born is the conduct and demeanor of the unindicated practice. The front-facing is the unindicated action that is practiced with the intention of worshiping gods. The beneficial is the unindicated action of giving food, clothing, etc., to others. The closely practicing is the unindicated action of oneself enjoying food, clothing, etc. The fully grasping is
མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ནུས་པའི་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལས། 1-726 གཉེན་པོའི་ནི། ལུང་མ་བསྟན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོར་སྨན་སྟེན་པའི་ལས། ཉེ་བར་ཞི་བའི་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཉེས་སྤྱོད་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཉོན་མོངས་སོ། །རྒྱུ་ མཐུན་པའི་ལུང་མ་བསྟན་ནི། རྒྱུ་ལུང་མ་བསྟན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ལུང་མ་བསྟན་ནོ། །ཉེ་བར་བསྟན་པའི་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གསུམ་ནི། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ གང་གཞན་ལ་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་ལྟར་སྣང་བའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ནི། འདོད་ཡོན་ལ་སྲེད་པ་འཕེལ་བ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པ། གཟུགས་ཁམས་ནི། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་གཟུགས་ ལ་སྲེད་པ་འཕེལ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ། གཟུགས་མེད་ཁམས་ནི། གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་མིང་བཞིའི་ཕུང་པོ་ལ་སྲེད་པ་འཕེལ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའོ། །སློབ་པ་ནི་ཐར་པའི་ དོན་དུ་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་བསླབ་པའི་དགེ་བ། མི་སློབ་པ་ནི། བསླབ་པ་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དགེ་བ། སློབ་མི་སློབ་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ནི། ཐར་པ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པའི་ཆོས་ སོ། །མཐོང་སྤང་ནི། བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་པ་ཙམ་གྱིས་གཞོམ་པར་བྱ་བ། སྒོམ་སྤང་ནི། ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཟིན་གོམས་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བ། སྤང་བྱ་མ་ཡིན་པ་ནི། སྐྱོན་མེད་པས་སུན་དབྱུང་བྱ་མ་ཡིན་པའོ། ། 1-727 རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། མཐའ་བཞི་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའོ། །དབྱེ་ན་ནང་གི་རྟེན་འབྲེལ་དང་། ཕྱིའི་རྟེན་འབྲེལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་པ། དེ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རྣམ་བྱང་གི་རྟེན་འབྲེལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། འཁོར་བར་འཇུག་ཚུལ་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་ གང་རུང་གིས་བསྡུས་པ། དབྱེ་ན་མ་རིག་པ་ནས་རྒ་ཤིའི་བར་བཅུ་གཉིས་དང་། བསྡུ་ན་འཕེན་པའི་ཡན་ལག །འཕངས་པའི་ཡན་ལག །མངོན་པར་འགྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡན་ལག །མངོན་པར་གྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ བཞི་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིང་གཟུགས་བསྐྱེད་ནུས་ཀྱི་ས་བོན་འདེབས་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཉོན། འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཉོན་གྱི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཀུན་ཉོན། འཕངས་ཟིན་གྱི་མིང་གཟུགས་ སོགས་བསྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཉོན། མིང་གཟུགས་སོགས་གྲུབ་པའི་ཉེས་དམིགས་སུ་གྱུར་པའི་ཀུན་ཉོན་ནོ། །རྣམ་བྱང་གི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཚན་ཉིད། འཁོར་བ་ལྡོག་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་བསླབ་པ་གསུམ་མམ་ལམ་ལྔས་ བསྡུས་པའོ། །ཕྱིའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཚན་ཉིད། སེམས་ཅན་དུ་མི་བགྲང་བའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་པ། དབྱེ་ན་ས
【現代漢語翻譯】 未來世能完全執持同類因之果的無記業。 對治：以無記心，以藥物對治疾病之業。寂滅：以三摩地使產生罪行的能力衰退的煩惱。同類因之無記：由無記因所生的無記果。所示之善、不善、無記三者：不可思議之解脫，於他者顯現為善、不善、無記。欲界：對欲妙的貪愛增長並隨順。色界：離欲界之貪，對色界的貪愛增長並隨順。無色界：離色界之貪，對名、受、想、行四蘊的貪愛增長並隨順。學道者：為解脫之義而修學三學的善行。無學道者：圓滿三學的善行。非學非無學者：非由解脫之因果所攝之法。見斷：僅由見真諦之法性即可斷除者。修斷：見法性后，由串習而斷除者。非所斷：因無過失，故非應破斥者。 緣起的體性：從遠離四邊的因緣所生。分類：內緣起和外緣起。初者之體性：屬於有情相續的因果關係。其中又分染污緣起和清凈緣起兩種。初者之體性：以輪迴之流轉方式的因果，由三種染污所攝。分類：從無明到老死十二支，總攝為能引支、所引支、能成辦支、已成辦支四支。體性依次為：能播下產生名色的種子之業煩惱；以能引之業煩惱的異熟所攝之諸染污；已引之名色等能生之業煩惱；名色等已成辦之過患所成的諸染污。 清凈緣起的體性：是使輪迴止息的因果，由三學或五道所攝。外緣起的體性：不被視為有情的因果關係。分類：
【English Translation】 The indeterminate karma that can fully grasp the result of a similar cause in future lives. Antidote: The karma of using medicine as an antidote to illness with an indeterminate mind. Pacification: The afflictions that diminish the power to generate misdeeds through samadhi (定，Samādhi). Indeterminate of similar cause: The indeterminate result produced by the indeterminate cause. The three shown, virtuous, non-virtuous, and indeterminate: Inconceivable liberation that appears to others as virtuous, non-virtuous, and indeterminate. Desire realm: Craving for desirable qualities increases and is in accordance with it. Form realm: Free from attachment to desire, craving for form increases and is in accordance with it. Formless realm: Free from attachment to form, craving for the four aggregates of name increases and is in accordance with it. Trainee: The virtue of training in the three trainings for the sake of liberation. Non-trainee: The virtue of completing the three trainings. Neither trainee nor non-trainee: Dharmas not included by the cause and effect of liberation. To be abandoned by seeing: To be destroyed merely by seeing the nature of truth. To be abandoned by meditation: To be destroyed by familiarization after seeing the nature of Dharma. Not to be abandoned: Because it is without fault, it is not to be refuted. The characteristic of dependent origination: Born from causes and conditions that are free from the four extremes. Divisions: Internal dependent origination and external dependent origination. The characteristic of the former: The causal relationship belonging to the continuum of sentient beings. It is also divided into two types: afflicted dependent origination and purified dependent origination. The characteristic of the former: The cause and effect of the way of entering samsara (輪迴，saṃsāra), gathered by any of the three afflictions. Divisions: The twelve links from ignorance to old age and death, summarized into four branches: the projecting branch, the projected branch, the accomplishing branch, and the accomplished branch. Their characteristics are, in order: The karma and afflictions that sow the seeds capable of producing name and form; all afflictions gathered by the fully ripened result of the projecting karma and afflictions; the karma and afflictions that produce the already projected name and form, etc.; all afflictions made up of the faults of the accomplished name and form, etc. The characteristic of purified dependent origination: The cause and effect that reverses samsara, gathered by the three trainings or the five paths. The characteristic of external dependent origination: The causal relationship that is not counted as sentient beings. Divisions:
་བོན་ལས་མྱུ་གུ། མྱུ་གུ་ལས་སྡོང་བུ་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་སོ། །རྐྱེན་སོགས་བཅུ་གཅིག་དུ་དབྱེ་བ་ལ། 1-728 རྐྱེན་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ། དབྱེ་ན། རྒྱུ་དང་། དེ་མ་ཐག་པ། དམིགས་པ། བདག་པོའི་རྐྱེན་ནོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་ བོར་གྱུར་པ། དབྱེ་ན་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། ཐ་སྙད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཉིས་ལས། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཀུན་གཞི་ལ་ཡོད་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། རྣམ་བྱང་གི་ས་བོན་དང་། ས་བོན་ གྱིས་མྱུ་གུ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་རྒྱུར་གྲགས་པ་རྣམས་སོ། །ཕྱི་མ་ལ་དབྱེ་ན་དྲུག་སྟེ། བྱེད་རྒྱུ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་པ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ། སྐལ་པ་མཉམ་པ། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་ བ། རྣམ་སྨིན་གྱི་རྒྱུའོ། །དང་པོ་ནི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་སྟེ། དབྱེ་ན་འབྱུང་བའི་བྱེད་རྒྱུ་ལ་སོགས་ཉི་ཤུའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཚོགས་པ་གཅིག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རང་དང་ལྷན་ཅིག་ པའི་གྲོགས་ལ་ཕན་འདོགས་པ། གསུམ་པ་ནི་ཚོགས་པ་གཅིག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རང་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་གིས་དམིགས་པ་རྟོགས་པའི་གྲོགས་བྱེད་པ། བཞི་པ་ནི་རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་འབྲས་ བུ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པ། ལྔ་པ་ནི། རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་འབྲས་བུས་ཉོན་མོངས་ཅན་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པ། དྲུག་པ་ནི། འདོད་པའམ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་སྨིན་འབྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི། 1-729 རང་འགགས་སྟོབས་ཀྱིས་རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཤེས་པ་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བའི་གོ་འབྱེད་པ། དམིགས་རྐྱེན་ནི། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི། དབང་བྱེད་པའི་ ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །རྟེན་མཚུངས་ནི། རང་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་ཤེས་དང་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དུ་མཚུངས་པའི་དབང་པོ། །དེ་མཚུངས་ནི། དངོས་སུ་ཡུལ་ལ་ལོངས་མི་སྤྱོད་ ཀྱང་རྟེན་མཚུངས་དང་རིགས་འདྲ་བའི་དབང་པོའོ། །ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པ་ནི། ཚོར་བས་ཕན་གནོད་དུ་འགྱུར་པ་དང་མི་འགྱུར་བའི་གཟུགས་སོ། །དབང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། ཀུན་བྱང་གང་རུང་ལ་ དབང་བྱེད་པའི་ཆོས་འོ། །དབྱེ་ན་ཉེར་གཉིས་དང་། བསྡུ་ན་ཀུན་ཉོན་གྱི་དབང་པོ་དང་། རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོ་གཉིས་སོ། དང་པོ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཆོས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེ་ ཡང་ཡུལ་འཛིན་པ་དང་། རིགས་ཀྱི་རྒྱུད་དང་། རིས་མཐུན་གནས་པ་དང་། དགེ་སྡིག་གི་འབྲས་བུ་ལ་དབང་བྱེད་པ་བཞི་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། མིག་སོགས་དབང་པོ་དྲུག་དང་། ཕོ་མོའི་དབང་པོ་གཉིས་ དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་། ཚོར་བའི་དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། རྣམ་བྱང་གི་ཆོས་
【現代漢語翻譯】 '從業生出苗芽，從苗芽生出樹幹'等等，無邊無際。將緣等分為十一種： 關於緣的定義：成為產生結果的方法。分類有：因、近取因、所緣緣、增上緣。 第一種（因）的定義：成為產生結果的主要方法。分類有：勝義因緣和世俗因緣。按照順序，分別是：阿賴耶識中存在的遍行染污和清凈的種子，以及種子產生苗芽等等，世間所稱的因。 後者（世俗因緣）分為六種：俱有因、相應因、同分因、遍行因、異熟因。 第一種（俱有因）是產生結果的行為，分為地界的俱有因等二十種。 第二種（相應因）是依靠同一集合的力量，幫助與自己同時存在的同伴。 第三種（同分因）是依靠同一集合的力量，幫助與自己同時存在的心和心所認知對境。 第四種（同分因）是產生與自己同類的結果。 第五種（遍行因）是產生與自己同類的染污。 第六種（異熟因）是產生可愛或不可愛的異熟果。 近取因是：自身滅盡的力量，為產生與自己同類的後續識開闢道路。 所緣緣是：通過對境，成為產生識的方法。 增上緣是：以支配的方式，成為產生結果的方法。 根同等是：所依賴的識和享受對境相同的根。 彼同等是：實際上不享受對境，但與根同等且種類相似的根。 已取和未取是：感受能轉變為利益或損害，以及不能轉變的色。 關於根的定義：對遍行或清凈具有支配作用的法。 分類有二十二種，歸納起來有遍行染污的根和清凈的根兩種。第一種是對遍行染污的法進行支配，這又有四種支配作用：即執持對境，種姓相續，安住同類，以及對善惡之果進行支配。按照順序，分別是：眼等六根，男女二根，命根，以及五種感受的根。 第二種是：清凈的法
【English Translation】 'From karma sprouts shoots, from shoots grow trunks,' and so on, endlessly. Causes and conditions are divided into eleven categories: The definition of condition: that which becomes a means of producing a result. The divisions are: cause, immediately preceding condition, objective condition, and dominant condition. The definition of the first (cause): that which becomes the main means of producing a result. The divisions are: ultimate cause and conventional cause. In order, these are: the seeds of pervasive defilement and purification existing in the Alaya consciousness, and the production of sprouts from seeds, etc., which are known as causes in the world. The latter (conventional cause) is divided into six types: co-existing cause, associated cause, similar cause, common karma cause, pervasive cause, and ripening cause. The first (co-existing cause) is the action of producing a result, divided into twenty types, such as the co-existing cause of the earth element. The second (associated cause) is helping companions who exist simultaneously with oneself through the power of a single assembly. The third (similar cause) is helping the mind and mental factors that exist simultaneously with oneself to cognize objects through the power of a single assembly. The fourth (similar cause) is producing results that are similar to oneself. The fifth (pervasive cause) is producing defilements that are similar to oneself. The sixth (ripening cause) is producing agreeable or disagreeable ripening results. The immediately preceding condition is: the power of self-cessation, paving the way for the arising of subsequent consciousness similar to oneself. The objective condition is: through the object, becoming a means of producing consciousness. The dominant condition is: in a controlling manner, becoming a means of producing a result. The shared basis is: the sense faculty that shares the same consciousness and enjoys the same object. The similar basis is: the sense faculty that does not actually enjoy the object but is similar in type to the shared basis. The grasped and ungrasped are: forms that can be transformed into benefit or harm by feeling, and those that cannot be transformed. The definition of faculty: a dharma that has dominion over either pervasive or pure phenomena. The divisions are twenty-two, which can be summarized into two types: faculties of pervasive defilement and faculties of purification. The first is the dominion over the dharmas of pervasive defilement, which has four types of dominion: namely, holding objects, lineage continuity, abiding in similarity, and dominion over the results of good and evil. In order, these are: the six faculties of eye, etc., the two faculties of male and female, the life faculty, and the five faculties of feeling. The second is: the pure dharma
ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་དག་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་དག་ལ་དབང་བྱེད་པ་གཉིས་ཏེ། 1-730 གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དད་སོགས་ལྔ་དང་། མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པ་སོགས་གསུམ་མོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་བཤད་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གནས་ དང་བཅས་པས་བསྡུས་པ། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་བ་གནས་དང་བཅས་པས་བསྡུས་པ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་གནས་དང་བཅས་པས་ བསྡུས་པའོ། །ཟས་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྲིད་པ་གནས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཆོས། དབྱེ་ན་ཁམས་ཀྱི་ཟས་དང་། རེག་པའི་ཟས་དང་། སེམས་པའི་ཟས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་ རིམ་བཞིན་དུ། ཡུལ་གང་སྣ་ལྕེ་ལུས་གསུམ་གྱིས་ལོངས་སྤྱད་ནས་འཇུ་བའི་ཚེ་དབང་པོ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ། ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཡུལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་རེག་པ་གང་དབང་ པོ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ། མ་འོངས་པའི་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་སེམས་གཡོ་བར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་གང་དབང་པོ་རྟེན་དང་བཅས་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ། སྲིད་པའི་ལུས་མ་ཐོབ་ པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་ཐོབ་ཟིན་གནས་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་ཤེས་སོ། །གོང་བཅས་གོང་མེད་ནི། བླ་ན་དང་བཅས་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་དུ་རྣམ་པའི་རབ་དབྱེ་བསྟན་ནས། 1-731 ད་ནི་རྩེ་གཅིག་པའི་ཞི་གནས་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་དུ་བསྡུས་པ་བསྟན་པ་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དམིགས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ། དབྱེ་ན་བཅུ་ གཅིག་ལས། མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི། མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མཚན་གཞི་ཇི་སྙེད་པ་བསྡུས་པའོ། །ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ནི། ས་བོན་གྱིས་ས་བོན་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་བསྡུས་པའོ། །རིགས་ཀྱིས་ནི། རིགས་ཀྱིས་རིགས་ ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དང་། གནས་སྐབས་ཀྱིས་ནི། གནས་སྐབས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དང་། གྲོགས་ཀྱིས་ནི། གྲོགས་ཀྱིས་གྲོགས་ཅན་ཅི་སྙེད་པ་དང་། ཕྱོགས་ཀྱིས་ནི། ཕྱོགས་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་ དང་། དུས་ཀྱིས་ནི། དུས་ཀྱིས་དུས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ནི། སྡུད་བྱེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་བསྡུད་བྱ་ཇི་སྙེད་པ་དང་། མཐའ་དག་གིས་ནི། སྡུད་བྱེད་མཐའ་དག་གིས་བསྡུད་བྱ་ཇི་ སྙེད་པ་དང་། གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་པ་ནི། བསྡུད་བྱ་དང་སྡུད་བྱེད་ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྡུས་པའོ། ། བཅུ་གཅིག་པ་དོན་དམ་པས་བསྡུས་པའི་མཚན་ཉིད། ཆད། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། ཆོས་གཉིས་ཕན་ཚུན་གྲོགས་དང་། གྲོགས་ཅན་དུ་འཇུག་པ། དབྱེ་
【現代漢語翻譯】 獲得自在，這包括世間的清凈自在和出世間的清凈自在兩種。 按照順序，它們分別是信等五根和無所不知等三種智慧。這些的體相將在後面解釋和闡述。苦苦是指由苦受及其處所組成的苦。壞苦是指由有漏的樂受及其處所組成的苦。行苦是指由有漏的舍受及其處所組成的苦。 食的體相是能使有情相續存在和增長的法。分類有四種：段食、觸食、意思食和識食。它們的體相依次是：通過鼻、舌、身三種感官享受並消化的食物，在消化時能使感官及其所依處增長；令人愉悅的對境所產生的觸，能使感官及其所依處增長；對於未來可欲之物的思念，能使感官及其所依處增長；能使尚未獲得有情之身者獲得，已獲得者能保持的識。 有上和無上是指有勝者和無勝者的法。像這樣，爲了生起能徹底分辨諸法的勝觀，已經展示了相的種種差別。 現在，爲了生起專注一境的止觀，展示總攝。其體相是：爲了成就心的專注一境，將瑜伽的所緣集中於一個方向。分類有十一種：以體相總攝是指以體相總攝所有符合該體相的事物。以界總攝是指以種子總攝所有具有該種子的事物。以種類總攝是指以種類總攝所有同種類的事物。以狀態總攝是指以狀態總攝所有具有該狀態的事物。以友伴總攝是指以友伴總攝所有具有該友伴的事物。以方總攝是指以方總攝所有位於該方的事物。以時總攝是指以時總攝所有發生在該時的事物。以一總攝是指以一個總攝對像總攝所有被總攝的事物。以一切總攝是指以一切總攝對像總攝所有被總攝的事物。以一者總攝一者是指總攝對像和被總攝對像相互以一者總攝一者。第十一種是以勝義總攝的體相。 具有相同之處的體相是：兩種法互為助伴和具有助伴的性質。分類是：
【English Translation】 To have mastery, which includes both mundane purity and supramundane purity. In order, they are the five faculties of faith and so on, and the three wisdoms of knowing everything and so on. Their characteristics will be explained and elucidated later. The suffering of suffering is the suffering comprised of painful feelings and their locations. The suffering of change is the suffering comprised of contaminated pleasant feelings and their locations. The suffering of conditioning is the suffering comprised of contaminated neutral feelings and their locations. The characteristic of food is the dharma that sustains and increases existence. There are four types: solid food, contact food, volitional food, and consciousness food. Their characteristics, in order, are: the food that is enjoyed and digested by the three senses of nose, tongue, and body, which increases the senses and their bases when digested; the contact that arises from agreeable objects, which increases the senses and their bases; the volition that moves the mind towards future desirable objects, which increases the senses and their bases; and the consciousness that takes up the body of existence that has not yet been obtained and maintains what has already been obtained. Superior and unsurpassed refer to dharmas with and without a superior. Thus, in order to generate the higher seeing that thoroughly distinguishes dharmas, the various distinctions of aspects have been shown. Now, in order to generate the single-pointed calm abiding, the summary is shown. Its characteristic is: the collection of the objects of yoga into one direction for the purpose of achieving single-pointedness of mind. There are eleven types: Summary by characteristic means summarizing all things that conform to that characteristic by the characteristic. Summary by element means summarizing all things that possess that seed by the seed. Summary by type means summarizing all things of the same type by the type. Summary by state means summarizing all things that possess that state by the state. Summary by friend means summarizing all things that possess that friend by the friend. Summary by direction means summarizing all things located in that direction by the direction. Summary by time means summarizing all things that occur at that time by the time. Summary by one means summarizing all things to be summarized by one summarizing object. Summary by all means summarizing all things to be summarized by all summarizing objects. Summary of one by one means that the summarizing object and the object to be summarized mutually summarize each other by one. The eleventh is the characteristic of summary by ultimate truth. The characteristic of having sameness is: two dharmas acting as mutual friends and having the nature of friends. The classification is:
ན་དྲུག་ལས། ཐ་དད་མེད་པས་མཚུངས་ལྡན་ནི། ཚོགས་པ་གཅིག་པའི་རྫས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཡུལ་གོ་ས་ཐ་མི་དད་དུ་འཇུག་པ། 1-732 འདྲེས་པས་མཚུངས་ལྡན་ནི། རགས་པ་གཉིས་ཡུལ་གོ་ས་དབྱེར་མེད་དུ་འདྲེས་པ། ཕྲད་པས་ནི། གོང་བུ་གཉིས་ཡུལ་འདབ་འབྱོར་དུ་ཕྲད་པ། ལྷན་ཅིག་གི་འབྱུང་བས་ནི། རྒྱུ་གཅིག་གིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ གཉིས་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་ངང་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པ། ལྔ་པ་བྱ་བ་བསྒྲུབས་པས་མཚུངས་ལྡན་གྱི་མཚན་ཉིད། ཆད། མཐུན་པར་རྟོགས་པས་ནི་ཤེས་རིག་གི་ཆོས་གཉིས་ཕན་ཚུན་གྲོགས་བྱས་ཏེ་དམིགས་པ་གཅིག་ ལ་འཇུག་པའོ། །ལྡན་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི་ཐོབ་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དབྱེ་ན་གསུམ་ལས། ས་བོན་དུ་ལྡན་པ་ནི། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་མ་འོངས་པའི་ཆོས་རང་གི་ངང་གིས་འབྱུང་ རུང་དུ་གནས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་ཐོབ་པ། དབང་དུ་ལྡན་པ་ནི། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་པའི་མ་འོངས་པའི་ཆོས་གང་འབད་རྩོལ་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་བརྩལ་ན་འབྱུང་རུང་དུ་གནས་པའི་གནས་སྐབས་ ལ་བཏགས་པའི་ཐོབ་པ། མངོན་གྱུར་དུ་ལྡན་པ་ནི། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བའི་ཆོས་གང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་བཏགས་པའི་ཐོབ་པའོ། །མཚན་ཉིད་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་དོན་མདོར་ བསྡུས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། ༈ །། ༄། །རྟོགས་དཀའ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཏན་ལ་དབབ་པ། གཉིས་པ་རྟོགས་དཀའ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ། དཔྱད་བྱ་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡུལ་བདེན་པ་རྣམ་ངེས། དཔྱོད་པའི་ངོ་བོ་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་ཆོས་རྣམ་ངེས། 1-733 དཔྱད་འབྲས་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཐོབ་པ་དང་འབེལ་གཏམ་རྣམ་ངེས་སོ། །དང་པོ་ལ། བདེན་པའི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་སྤང་བྱ་བསྟེན་བྱ་མངོན་ དུ་བྱ་བ་གང་རུང་དུ་འཕགས་པ་ཁོ་ནས་གཟིགས་པ། ཡང་ན་ཀུན་བྱང་རྒྱུ་འབྲས་གང་རུང་གི་ངོ་བོར་རྣལ་འབྱོར་པས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བའོ། །གཉིས་པ་ལ། གཉིས་སུ་དབྱེ་བ། བཞིར་ དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྣམ་པར་མ་གཞག་པའི་བདེན་པ་དང་། རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི། མཉམ་གཞག་མི་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། ། གཉིས་པ་ནི། གདུལ་བྱས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་དོན་དུ་མིང་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་བདེན་པའི་གནས་ལུགས་རྣམ་པར་གཞག་པའོ། །གཉིས་པ་བཞིར་དབྱེ་བ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བཞིའོ། །གསུམ་པ་ ཕྱེ་བའི་སོ་སོའི་དོན་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ། མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་ སྟོང་པ་བདག་མེད་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྣལ་འབྱོར་པས་ཡོངས་སུ་བཅད་ནས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་བདེན་པའོ། །གཉིས་པ
【現代漢語翻譯】 從六種相應中，'無異故相應'指的是：同一類物質的微小粒子，在空間位置上沒有差異地存在。 '混合故相應'指的是：兩種粗大的物質在空間位置上沒有分別地混合在一起。 '接觸故相應'指的是：兩個物體在邊緣處相互接觸。 '同時生起故相應'指的是：由同一原因聚合而成的兩種事物，在生、滅、住三個階段同時存在。 第五種，'通過行為完成故相應'是相應的特徵，已停止。 '通過一致理解故相應'指的是：兩種知識相互幫助，共同指向一個目標。 關於'具有'的特徵，在獲得時已經闡述過了。 如果進行分類，有三種：'種子中具有'指的是：被視為有情眾生的未來之法，以其自身的狀態，處於可以產生的狀態，這是被賦予的獲得。 '支配中具有'指的是：被視為有情眾生的未來之法，通過努力的因緣，如果努力就能處於可以產生的狀態，這是被賦予的獲得。 '顯現中具有'指的是：被視為有情眾生的法，以其自身的特徵存在的狀態，這是被賦予的獲得。 對所有特徵的總結的簡要意義已經闡述完畢。 ༈ །། ༄། །對難以理解之處進行詳細的確定 第二部分，對難以理解之處進行詳細的確定，包括：考察對象，即現觀的所緣境，真實存在的確定；考察的本體，即現觀的因，集合法的確定； 考察的結果，即獲得自他利益和辯論的確定。第一部分包括：真實的特徵、分類和各個分類的意義三個方面。第一方面是：諸佛菩薩所見的，無論是應知、應斷、應修、應證的任何事物；或者是瑜伽行者所完全認定的，無論是順生、還滅的任何事物。 第二部分包括兩種分類：分為兩種和分為四種。第一種是：非分別的真實和分別的真實兩種。第一種是：處於等持無分別智慧的行境中的真如。 第二種是：爲了使所化眾生證悟真實，通過名言詞句來分別安立真實的實相。 第二種分為四種：即苦等四諦。第三部分是各個分類的意義，包括四個方面。第一方面是苦諦，包括：特徵、特徵的基、特徵的意義的解釋三個方面。第一方面是：瑜伽行者通過無常、苦、空、無我四種行相來完全認定和認識的真實。 第二方面是
【English Translation】 From the sixfold association, 'association by non-difference' refers to: the minute particles of matter of the same kind, existing without difference in spatial location. 'Association by mixture' refers to: two coarse substances mixing together without distinction in spatial location. 'Association by contact' refers to: two objects touching each other at the edges. 'Association by simultaneous arising' refers to: two things gathered by the same cause, existing simultaneously in the three stages of arising, ceasing, and abiding. The fifth, 'association by accomplished action' is the characteristic of association, ceased. 'Association by concordant understanding' refers to: two kinds of knowledge helping each other and jointly aiming at one goal. Regarding the characteristic of 'having', it has already been explained at the time of obtaining. If classified, there are three types: 'having in seed' refers to: future dharmas considered as sentient beings, existing in a state where they can arise spontaneously, this is the attributed attainment. 'Having in dominion' refers to: future dharmas considered as sentient beings, through the cause of effort, if effort is made, they can exist in a state where they can arise, this is the attributed attainment. 'Having in manifestation' refers to: dharmas considered as sentient beings, existing in a state with their own characteristics, this is the attributed attainment. The concise meaning of the summary of all characteristics has been explained. ༈ །། ༄། །Detailed determination of what is difficult to understand The second part, the detailed determination of what is difficult to understand, includes: the object of investigation, namely the object of realization, the determination of true existence; the essence of investigation, namely the cause of realization, the determination of the collection of dharmas; The result of investigation, namely the determination of obtaining the benefit of oneself and others and the determination of debate. The first part includes: the characteristic of truth, the classification, and the meaning of each classification in three aspects. The first aspect is: what is seen by the Buddhas and Bodhisattvas, whether it is anything to be known, abandoned, cultivated, or realized; or what is completely determined by the yogi, whether it is arising or ceasing. The second part includes two classifications: divided into two types and divided into four types. The first type is: non-conceptual truth and conceptual truth. The first type is: the suchness that is in the realm of samadhi non-conceptual wisdom. The second type is: in order to enable sentient beings to realize the truth, the true nature is established through names and words. The second type is divided into four types: namely the four noble truths such as suffering. The third part is the meaning of each classification, including four aspects. The first aspect is the truth of suffering, including: characteristics, the basis of characteristics, and the explanation of the meaning of characteristics in three aspects. The first aspect is: the truth that yogis completely determine and know through the four aspects of impermanence, suffering, emptiness, and selflessness. The second aspect is
་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་ཕྱི་ནང་གི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང་། 1-734 སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་དང་། ཐུན་མོང་གི་ལས་ཀྱི་བདག་འབྲས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་འོ། ། དང་པོ་ལ་འགྲོ་བ་རིགས་ལྔ་སྟེ། དམྱལ་བ་ནི། མི་དགེ་བ་ཆེན་པོས་འཕངས་པའི་རྣམ་སྨིན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འགྲོ་བ། དུད་འགྲོ་ནི། མི་དགེ་བ་འབྲིང་གིས་འཕངས་པའི་རྣམ་སྨིན་ལ་ལོངས་ སྤྱོད་པའི་འགྲོ་བ། ཡི་དྭགས་ནི། མི་དགེ་བ་ཆུང་ངུས་འཕངས་པའི་རྣམ་སྨིན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འགྲོ་བ། ཡང་ན་དེ་གཉིས་གོ་རིམ་བཟློག་གོ། །མི་ནི། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ཆུང་ངུས་འཕངས་པའི་ རྣམ་སྨིན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འགྲོ་བ། ལྷ་ལ་ཡང་འདོད་ལྷ་ནི། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ཆེན་པོས་འཕངས་པའི་རྣམ་སྨིན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འགྲོ་བ། གཟུགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་ནི། མི་གཡོ་བའི་ལས་ ཀྱིས་འཕངས་པའི་རྣམ་སྨིན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྒྱད་དུ་དབྱེ་བ་ནི། སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་གོ་སླའོ། །གསུམ་པ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ནི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བཞི་པ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་གཉིས་ལས། 1-735 གོ་རིམ་བཞིན་དུ་བྱིས་པས་ཀྱང་མི་འདོད་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་ནུས་པ་དང་། འཕགས་པ་ཁོ་ནས་མི་འདོད་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །གསུམ་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་ལ་བཞི་ ལས། མི་རྟག་པ་ནི། རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བའི་རྣམ་པར་ངོ་བོར་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བ། དབྱེ་ན། མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཀྱང་། བསྡུ་ ན་སྐད་ཅིག་དང་། རྒྱུན་གྱིས་འཇིག་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ནི། གཙང་བ་དང་བདེ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བ། བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་ནི། ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་བདག་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་རྟེན་འབྲེལ་ཙམ་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བ། སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ནི། ཕུང་པོ་དོན་གཞན་གྱི་བདག་དང་འབྲེལ་ པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་བདག་གིས་དབང་བསྒྱུར་བྱ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་གཅད་པར་བྱ་བའོ། །ཡང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གསུམ་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དང་པོ་ནི་གང་གིས་སྟོང་པ་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། གཉིས་པ་ནི།
【現代漢語翻譯】 關於四種分類：首先，從內外角度區分，有情眾生的世界（སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་）和器世界（སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་）。 它們的定義分別是：由不共業所成熟的蘊（ཕུང་པོ་）和由共業的果報所成熟的蘊。 首先，有五道輪迴：地獄道（དམྱལ་བ་）是享受由大惡業所生的果報的眾生；畜生道（དུད་འགྲོ་）是享受由中等惡業所生的果報的眾生；餓鬼道（ཡི་དྭགས་）是享受由小惡業所生的果報的眾生，或者後兩者順序顛倒。人道（མི་）是享受由小福業所生的果報的眾生；天道，其中欲界天（འདོད་ལྷ་）是享受由大福業所生的果報的眾生，色界天和無色界天（གཟུགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་）是享受由不動業所生的果報的眾生。 第二，從過患角度分為八種，即生苦等，容易理解。 第三，從本體角度分為三種，即苦苦等，前面已經講過。 第四，從二諦角度區分，有世俗諦的苦（ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་）和勝義諦的苦（དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་）兩種。前者是凡夫也能認識到的不悅意之相，後者是聖者才能認識到的不悅意之相。 第三，解釋體性的意義，分為四種：無常（མི་རྟག་པ་）是作為對常執顛倒的對治，需要完全斷定其無常之相。分類上，雖然可以分為十二種，如壞滅之相，但歸納起來可以分為剎那壞滅和相續壞滅兩種。 苦（སྡུག་བསྔལ་）之相是作為對凈樂顛倒的對治，需要完全斷定其不悅意之相。 無我（བདག་མེད་པ་）之相是作為對蘊執為我之顛倒的對治，需要完全斷定其僅僅是緣起。 空（སྟོང་པ་）之相是作為對蘊與他體的我相關聯之顛倒的對治，需要完全斷定其不是由我所能支配的。 此外，就法無我而言，有三種空性，即自相空性（རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་）、非有空性（ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་）和自性空性（རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་）。第一種是空掉一切遍計所執的自性。第二種是……
【English Translation】 Regarding the four divisions: First, distinguishing from the perspective of inner and outer, there are the world of sentient beings (Sems can gyi 'jig rten) and the container world (Snod kyi 'jig rten). Their definitions are, respectively: aggregates matured by uncommon karma and aggregates matured by the result of common karma. First, there are five realms of existence: the hell realm (Dmyal ba) is the realm where beings experience the maturation of great non-virtuous actions; the animal realm (Dud 'gro) is the realm where beings experience the maturation of medium non-virtuous actions; the hungry ghost realm (Yi dwags) is the realm where beings experience the maturation of small non-virtuous actions, or the order of the latter two may be reversed. The human realm (Mi) is the realm where beings experience the maturation of small virtuous actions; the god realm, among which the desire realm gods ('Dod lha) experience the maturation of great virtuous actions, and the form and formless realm gods (Gzugs gzugs med kyi lha) experience the maturation of unwavering actions. Second, from the perspective of faults, there are eight types, such as the suffering of birth, which are easy to understand. Third, from the perspective of essence, there are three types, such as the suffering of suffering, which have been explained earlier. Fourth, distinguishing from the perspective of the two truths, there are the suffering of conventional truth (Kun rdzob kyi bden pa sdug bsngal ba) and the suffering of ultimate truth (Don dam pa'i bden pa sdug bsngal ba). The former is the unpleasant aspect that even ordinary people can recognize, and the latter is the unpleasant aspect that only noble ones can recognize. Third, explaining the meaning of the characteristics, there are four types: impermanence (Mi rtag pa) is to be completely ascertained as the aspect that counteracts the delusion of permanence. In terms of classification, although it can be divided into twelve types, such as the characteristic of disintegration, it can be summarized into two types: momentary disintegration and continuous disintegration. The aspect of suffering (Sdug bsngal) is to be completely ascertained as the unpleasant aspect that counteracts the delusion of purity and happiness. The aspect of selflessness (Bdag med pa) is to be completely ascertained as merely dependent arising, which counteracts the delusion of considering the aggregates as self. The aspect of emptiness (Stong pa) is to be completely ascertained as not being controlled by a self, which counteracts the delusion of associating the aggregates with a self of another entity. Furthermore, in terms of the selflessness of phenomena, there are three emptinesses: emptiness of own characteristics (Rang gi mtshan nyid kyis stong pa nyid), emptiness of non-existence (Yod pa ma yin pa'i stong pa nyid), and emptiness of inherent existence (Rang bzhin gyis stong pa nyid). The first is the nature of what is empty, which is the imputed nature. The second is...
གང་སྟོང་པ་གཞན་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། ། 1-736 གསུམ་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །ཀུན་བཏགས་ནི། གཞན་དབང་གི་གཟུང་བྱ་ལ་བདག་དང་ཆོས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད། གཞན་དབང་ནི། ཀུན་ གཞིའི་ས་བོན་ལ་ས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་ཅན་དུ་སྐྱེས་པའི་ཀུན་རྟོག །ཡོངས་གྲུབ་ནི། གཞན་དབང་ཉིད་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཆོས་ཉིད་དམ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་རུང་ཡིན་ པའོ། །རྒྱས་པར་ནི་ཡི་གེ་ཟུར་ན་ཡོད་པ་དེར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ལ། མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱུ་ཀུན་ འབྱུང་རབ་སྐྱེ་རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་ནས་སྤང་པར་བྱ་བའི་བདེན་པ། གཉིས་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། མིང་གི་རྣམ་ གྲངས། སྤང་བྱའི་རིགས་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་རབ་དུ་མ་ཞི་བར་བྱེད་པ། གཉིས་པ་ནི་ལྟ་བ་དྲུག་གམ་ལྔའི་བྱེ་བྲག་གིས་བཅུ་སྟེ་བཤད་ཟིན་ཏོ། གསུམ་པ་ལ་ཀུན་སྦྱོར་སོགས་ ཉེར་བཞི་ལས། དང་པོ་ཀུན་སྦྱོར་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། དབྱེ་བ་ལ་དགུ་ལས། རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ནི། ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཡུལ་ལ་ཆགས་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། 1-737 ཁོང་ཁྲོའི་ཀུན་སྦྱོར་ནི། ཡིད་དུ་མི་འོང་པའི་ཡུལ་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། ང་རྒྱལ་གྱི་ནི། སེམས་ཁེངས་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། མ་རིག་པའི་ནི། གནས་ལུགས་ལ་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། ལྟ་བའི་ནི། ལོག་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཚོལ་ཞིང་ཞེན་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། མཆོག་ཏུ་ འཛིན་པའི་ནི། ལོག་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཐབས་ལ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ནི། དཀོན་མཆོག་སོགས་ལ་ཡིད་གཉིས་ཟ་བའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་ པ། ཕྲག་དོག་གི་ནི། གཞན་གྱི་ཕུན་ཚོགས་ལ་སེམས་འཁྲུགས་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ། སེར་སྣའི་ཀུན་སྦྱོར་ནི། ཡོ་བྱད་ལ་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགྲུབ་པར་བྱེད་ པའོ། །འཆིང་བ་ནི། སེམས་ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་འཆིང་བར་བྱེད་པ། དེ་ཡང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་སོགས་གསུམ་ཏེ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཆགས་པ་དང་། སྡང་བ་དང་། རྨོངས་པའི་དབང་གིས་སེམས་ལོག་པའི་ ཡུལ་ལ་འཆིང་བར་བྱེད་པའོ། །བག་ལ་ཉལ་ནི། ཚོར་བ་གསུམ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་ངན་ལེན། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ནི། སེམས་
【現代漢語翻譯】 何為空性？即是依他起的自性。 第三是空性，即是圓成實的自性。遍計所執是：在依他起的所取上，妄加執著為『我』和『法』的自性。依他起是：從阿賴耶識的種子生起，具有能取和所取二相的分別。圓成實是：依他起本身，以遍計所執為空性的法性，或者現量證悟此法性的智慧。詳細內容可在旁邊的文字中瞭解。第二，關於集諦的真諦，分為：定義、例子、定義之含義的解釋三部分。首先是定義：以因、集、生、緣等方式完全確定，且應斷除的真諦。第二是例子：煩惱和業的集諦兩種。首先，煩惱的集諦分為：定義、分類、名稱、應斷除的類別四部分。首先是定義：使心極度不安寧。分類是六種或五種見解的差別，共有十種，如前所述。第三部分有二十四個，如『結』等。首先，『結』的定義是：連線輪迴痛苦的煩惱。分類有九種。隨喜之結是：因貪執可意之境而導致痛苦產生。嗔恚之結是：因對不可意之境產生厭惡而導致痛苦產生。我慢之結是：因內心的傲慢而導致痛苦產生。無明之結是：因對實相的無知而導致痛苦產生。見解之結是：因錯誤地尋求解脫並執著於此而導致痛苦產生。執取之結是：因執著于錯誤的解脫方法而導致痛苦產生。懷疑之結是：因對三寶等產生懷疑而導致痛苦產生。嫉妒之結是：因嫉妒他人的成就而導致痛苦產生。吝嗇之結是：因對財物等的執著而導致痛苦產生。繫縛是：將心束縛于錯誤的境上。即貪慾之繫縛等三種，依次是因貪、嗔、癡而將心束縛于錯誤的境上。隨眠是：作為三種感受之因的煩惱增長的潛在狀態。近煩惱是：心……
【English Translation】 What is emptiness? It is the nature of other-dependence (gzhan dbang, paratantra). Third is emptiness, which is the nature of perfect establishment (yongs su grub pa, pariniṣpanna). The completely imputed (kun btags, parikalpita) is: the nature of imputing 'self' and 'dharma' onto the object of other-dependence. Other-dependence is: the conceptualization (kun rtag) that arises from the seed of the all-ground (kun gzhi, ālayavijñāna) with the appearance of both grasper and grasped. Perfect establishment is: the suchness (chos nyid, dharmatā) of other-dependence itself, being empty of the completely imputed, or any wisdom that directly realizes it. For details, refer to the text beside the letter. Second, regarding the truth of the origin (kun 'byung, samudaya), there are three parts: definition, example, and explanation of the meaning of the definition. First is the definition: the truth that is completely determined in the manner of cause, origin, arising, condition, and is to be abandoned. Second is the example: the origin of both afflictions (nyon mongs pa, kleśa) and actions (las, karma). First, the origin of afflictions has four parts: definition, classification, names, and categories to be abandoned. First is the definition: that which makes the mind extremely unpeaceful. The classification is the distinctions of six or five views, totaling ten, as previously explained. The third part has twenty-four, such as 'fetters' (kun sbyor, saṃyojana). First, the definition of 'fetter' is: the affliction that connects to the suffering of existence. The classification has nine types. The fetter of attachment (rjes su chags pa) is: the suffering that arises due to attachment to a desirable object. The fetter of anger (khong khro) is: the suffering that arises due to mental torment towards an undesirable object. The fetter of pride (nga rgyal) is: the suffering that arises due to mental arrogance. The fetter of ignorance (ma rig pa) is: the suffering that arises due to ignorance of the true nature. The fetter of views (lta ba) is: the suffering that arises due to wrongly seeking liberation and clinging to it. The fetter of holding as supreme (mchog tu 'dzin pa) is: the suffering that arises due to clinging to wrong methods of liberation. The fetter of doubt (the tshom) is: the suffering that arises due to having doubts about the Three Jewels (dkon mchog) etc. The fetter of jealousy (phrag dog) is: the suffering that arises due to mental disturbance towards the accomplishments of others. The fetter of miserliness (ser sna) is: the suffering that arises due to clinging to possessions. Bondage ('ching ba) is: that which binds the mind to a wrong object. That is, the bondage of desire etc., the three being, in order, that which binds the mind to a wrong object due to desire, hatred, and ignorance. Latency (bag la nyal, anuśaya) is: the negative state in which the afflictions that are the cause of the three feelings increase. Near afflictions (nye ba'i nyon mongs pa) are: the mind...
ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ། 1-738 ཀུན་དཀྲིས་ནི། བསླབ་གསུམ་བསྒྲུབ་པའི་ཚེ་སེམས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འཁྲི་ཞིང་བར་ཆད་བྱེད་པ། དབྱེ་ན་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་དེ། བཤད་ཟིན་ཏོ། ཆུ་བོ་ནི་སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་ འཁྱེར་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ། དབྱེ་ན་བཞི་ལས། འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནི། འདོད་པ་ཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འཁྱེར་བར་བྱེད་པ། སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་ནི། སྲིད་པ་ ཚོལ་བ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་དང་། ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ནི། ལོག་པས་ཚངས་སྤྱོད་ཚོལ་བ་རྣམས་སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་དང་། མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་ནི། ཚོལ་བ་གསུམ་ཀ་ སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཕྱོགས་སུ་འཁྱེར་བར་བྱེད་པའོ། །སྦྱོར་བ་ནི། མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་འབྲལ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཉོན་མོངས། དབྱེ་ན་འདོད་པའི་སྦྱོར་བ་སོགས་བཞིའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི། རབ་བྱུང་དང་ ཁྱིམ་པའི་རྩོད་པའི་རྩ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འདོད་འདུན། དབྱེ་ན་འདོད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བརྟུལ་ཞུགས་དང་། བདག་དུ་སྨྲ་བའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་དང་བཞིའོ། །གོ་རིམ་བཞིན་ དུ། འདོད་ཡོན་ལ་འདུན་ཅིང་ཆགས་པ། ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་བཅུ་རྩ་གཉིས་ལ་འདུན་ཅིང་ཆགས་པ། ལྟ་ངན་དང་འབྲེལ་བའི་ཚུལ་ཞུགས་ལ་འདུན་ཅིང་ཆགས་པ། བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པ་ལ་འདུན་ཅིང་ཆགས་པའོ། ། 1-739 མདུད་པ་ནི། མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ཀྱི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཉོན་མོངས། སྒྲིབ་པ་ནི་བསླབ་གསུམ་བསྒྲུབ་པའི་ཚེ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་མི་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་སོ། ། ཐ་བ་ནི། སེམས་བྱུང་གཉེན་པོས་དབྲལ་དཀའ་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། དྲི་མ་ནི། འཆལ་ཚུལ་གྱི་དྲི་མ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཉོན་མོངས། སྡིག་པ་ནི། ཡུན་རིང་དུ་རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད་པའི་ ཉོན་མོངས། ཟུག་རྔུ་ནི། ལུས་སེམས་གདུང་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། ཅི་ཡང་ནི། འཇིགས་པ་དང་འཁོན་སོགས་རྣམ་གཡེང་མང་པོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས། ཉེས་སྤྱོད་ནི། སྒོ་གསུམ་གྱི་ཉེས་སྤྱོད་ཀུན་ནས་ སློང་བའི་ཉོན་མོངས། ཟག་པ་ནི། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་སྲིད་པའི་ཡུལ་ལ་སེམས་འཕྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། ཕོངས་པ་ནི། སྲིད་པའི་རྒུད་པ་མཐའ་དག་འདྲེན་པའི་ཉོན་མོངས། འཁྲུག་པ་ནི། ལུས་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེ ད་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། འཐབ་པ་ནི། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ནི། སྲིད་པ་དང་སྲིད་པའི་ཡོ་བྱད་ལ་མཚན་མ་སོགས་སུ་ བཟུང་བས་ལུས་སེམས་གདུང་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། རིམས་ནད་ནི། རིམས་ལྟར་ལུས་སེམས་ལྷག་པར་གདུང་བར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། ནགས་སྦྱོར་ནི། སྲིད་པའི་ལུས་སྣ་ཚོགས་འགྲུབ་པ
【現代漢語翻譯】 ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ། (nyewar nyönmongpar jepa)——使人煩惱。 1-738 ཀུན་དཀྲིས་ནི། (kün tri ni)——纏縛：在修習三學（戒、定、慧）時，心中反覆纏繞並製造障礙。分為八種，如昏沉等，已述。 ཆུ་བོ་ནི་(chu wo ni)——河流：將眾生帶向輪迴的煩惱。分為四種： འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནི། (döpé chu wo ni)——欲流：使追求慾望者被帶向輪迴。 སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་ནི། (sipa'i chu wo ni)——有流：使追求存在者被帶向輪迴。 ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ནི། (tawé chu wo ni)——見流：使以邪見追求梵行者被帶向輪迴。 མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་ནི། (marikpé chu wo ni)——無明流：使以上三種追求者都被帶向輪迴。 སྦྱོར་བ་ནི། (jorwa ni)——繫縛：隔斷與不相符事物之間的煩惱。分為欲縛等四種。 ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི། (nyewar lenpa ni)——取：對出家和在家爭論之根源的執著慾望。分為欲取、見取、戒禁取、我語取四種。 གོ་རིམ་བཞིན་དུ། (gorim shyindu)——按順序： 對欲妙生起慾望和貪著。 對六十二見生起慾望和貪著。 對與邪見相關的戒律生起慾望和貪著。 對我和我所的執著生起慾望和貪著。 1-739 མདུད་པ་ནི། (düpa ni)——結：阻礙等持（samatha）的心與身體的煩惱。 སྒྲིབ་པ་ནི་(dripa ni)——蓋：在修習三學時，使人無法領悟善法的煩惱。 ཐ་བ་ནི། (tawa ni)——粗重：心所對治難以分離的煩惱。 དྲི་མ་ནི། (drima ni)——垢：引發所有邪淫之垢的煩惱。 སྡིག་པ་ནི། (dikpa ni)——罪：長期造成傷害的煩惱。 ཟུག་རྔུ་ནི། (zukngu ni)——箭：使身心痛苦的煩惱。 ཅི་ཡང་ནི། (chiyang ni)——有：導致恐懼和怨恨等諸多散亂的煩惱。 ཉེས་སྤྱོད་ནི། (nyéchö ni)——惡行：引發身語意三門惡行的煩惱。 ཟག་པ་ནི། (zakpa ni)——漏：通過六根門使心散亂于輪迴之境的煩惱。 ཕོངས་པ་ནི། (pongpa ni)——貧乏：引來所有輪迴衰敗的煩惱。 འཁྲུག་པ་ནི། (trukpa ni)——諍：使身心產生痛苦的煩惱。 འཐབ་པ་ནི། (tabpa ni)——諍訟：成為爭鬥根源的煩惱。 ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ནི། (yongsu dungwa ni)——遍燒：由於執著輪迴和輪迴的工具等為相，而使身心痛苦的煩惱。 རིམས་ནད་ནི། (rimné ni)——熱病：如瘟疫般使身心格外痛苦的煩惱。 ནགས་སྦྱོར་ནི། (nakjor ni)——稠林：成就各種輪迴之身的煩惱。
【English Translation】 ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ། (nyewar nyönmongpar jepa) - That which causes affliction. 1-738 ཀུན་དཀྲིས་ནི། (kün tri ni) - Entanglement: That which repeatedly entangles the mind and creates obstacles when practicing the three trainings (discipline, concentration, and wisdom). It is divided into eight types, such as drowsiness, which have been described. ཆུ་བོ་ནི་(chu wo ni) - River: The afflictions that carry beings towards the cycle of existence. Divided into four types: འདོད་པའི་ཆུ་བོ་ནི། (döpé chu wo ni) - River of Desire: Carries those who pursue desire towards the cycle of existence. སྲིད་པའི་ཆུ་བོ་ནི། (sipa'i chu wo ni) - River of Existence: Carries those who pursue existence towards the cycle of existence. ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་ནི། (tawé chu wo ni) - River of Views: Carries those who pursue pure conduct with wrong views towards the cycle of existence. མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་ནི། (marikpé chu wo ni) - River of Ignorance: Carries all three types of pursuers towards the cycle of existence. སྦྱོར་བ་ནི། (jorwa ni) - Bond: The affliction that severs the connection with dissimilar things. Divided into four types, such as the bond of desire. ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི། (nyewar lenpa ni) - Grasping: The desire that clings to the root of disputes between renunciates and householders. Divided into four types: grasping at desire, grasping at views, grasping at ethical conduct, and grasping at self-assertion. གོ་རིམ་བཞིན་དུ། (gorim shyindu) - In order: Desire and attachment arise towards desirable objects. Desire and attachment arise towards the sixty-two views. Desire and attachment arise towards ethical conduct associated with wrong views. Desire and attachment arise towards the clinging to self and what belongs to self. 1-739 མདུད་པ་ནི། (düpa ni) - Knot: The affliction that obstructs the mind's nature of equanimity with the body. སྒྲིབ་པ་ནི་(dripa ni) - Obscuration: The affliction that causes one not to realize virtuous qualities when practicing the three trainings. ཐ་བ་ནི། (tawa ni) - Grossness: The affliction that is difficult to separate with antidotal mental factors. དྲི་མ་ནི། (drima ni) - Stain: The affliction that arouses all stains of immoral conduct. སྡིག་པ་ནི། (dikpa ni) - Sin: The affliction that harms for a long time. ཟུག་རྔུ་ནི། (zukngu ni) - Thorn: The affliction that causes suffering to body and mind. ཅི་ཡང་ནི། (chiyang ni) - Anything: The affliction that becomes the cause of many distractions such as fear and resentment. ཉེས་སྤྱོད་ནི། (nyéchö ni) - Misconduct: The affliction that arouses misconduct of the three doors (body, speech, and mind). ཟག་པ་ནི། (zakpa ni) - Leak: The affliction that scatters the mind to the realm of existence through the six sense gates. ཕོངས་པ་ནི། (pongpa ni) - Poverty: The affliction that brings all the downfalls of existence. འཁྲུག་པ་ནི། (trukpa ni) - Strife: The affliction that causes suffering to body and mind. འཐབ་པ་ནི། (tabpa ni) - Combat: The affliction that becomes the root of quarrels. ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ནི། (yongsu dungwa ni) - Complete Burning: The affliction that causes suffering to body and mind by clinging to existence and the tools of existence as signs, etc. རིམས་ནད་ནི། (rimné ni) - Pestilence: The affliction that causes extraordinary suffering to body and mind like a plague. ནགས་སྦྱོར་ནི། (nakjor ni) - Dense Forest: The affliction that accomplishes various bodies of existence.
ར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས། གགས་ནི། 1-740 དགེ་བ་ལ་སྦྱོར་བའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཉོན་མོངས་སོ། །བཞི་པ་སྤང་བྱའི་རིགས་ནི། མཐོང་སྤང་གི་རིས་དང་། སྒོམ་སྤང་གི་རིས་སོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་མཐོང་བ་ ཙམ་གྱིས་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས། དབྱེ་ན་བདེན་བཞིའི་བྱེ་བྲག་གིས་བཞི་ལས། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤང་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱིས་གཞོམ་པར་བྱ་བ། ཀུན་འབྱུང་མཐོང་སྤང་ནི། ཀུན་འབྱུང་ཆོས་བཟོད། འགོག་པ་མཐོང་སྤང་ནི། འགོག་པ་ཆོས་བཟོད། ལམ་གྱི་མཐོང་སྤང་ནི། ལམ་བདེན་ཆོས་བཟོད་ཀྱིས་གཞོམ་པར་བྱའོ། །དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་ན་བཅུ་བཅུ། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ ལ་ཁོང་ཁྲོ་བོར་བ་དགུ་དགུ་སྟེ། མདོར་ན་མཐོང་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །སྒོམ་སྤང་ནི། ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཟིན་གོམས་པས་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས། དབྱེ་ན་ ས་དགུ་ལ་ཆེ་འབྲིང་དགུ་དགུའི་བྱེ་བྲག་གིས་བརྒྱད་བཅུ་རྩ་གཅིག་གོ། །ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། ཡང་སྲིད་འགྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལས། དབྱེ་ན་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སེམས་པའི་ལས་དང་། བསམ་ པའི་ལས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགེ་མི་དགེ་ལ་སེམས་གཡོ་བར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་རྒྱུ་དུས་ཀྱི་ཀུན་སློང་གིས་བསྡུས་པའོ། །དབྱེ་ན་བསོད་ནམས་དང་། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་གཡོ་བའི་ལས་སོ། ། 1-741 དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འདོད་པའི་དགེ་བ་ལ་སེམས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང་། མི་དགེ་བ་ལ་སེམས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང་། གཟུགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དགེ་བ་ལ་སེམས་གཡོ་ བར་བྱེད་པའི་སེམས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། སྒོ་གསུམ་གྱི་དགེ་མི་དགེའི་ལས་ལ་སེམས་པ་དེའི་དུས་ཀྱི་ཀུན་སློང་གིས་བསྡུས་པའོ། །དབྱེ་ན་ལུས། ངག །ཡིད་ཀྱི་ལས་གསུམ་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ལུས་ ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་སྟོབས་ལྡན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་། ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་དང་། ལུས་ངག་གི་བྱ་བར་མ་ཐོན་པའི་ཡིད་སྟོབས་ལྡན་དང་ལྷན་ཅིག་འཇུག་པའི་སེམས་པའོ། ། ལུས་ཀྱི་ལས་ལ་མི་དགེ་བ་དང་། དགེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལའང་གསུམ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་ནི། བསམ་བཞིན་དུ་མ་ནོར་བར་གཞན་གྱི་སྲོག་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་རིག་དང་ལྷན་ ཅིག་ཏུ་འཇུག་པའི་སེམས་པ། མ་བྱིན་ལེན་ནི། མཐུའམ་འཇབ་བུས་གཞན་གྱི་ཡོ་བྱད་བདག་གིར་བྱེད་པའི་ལུས་ཀྱི་དང་། ལོག་གཡེམ་ནི། བགྲོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ལ་བགྲོད་པར་བྱེད་པའི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་ རིག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཇུག་པའི་སེམས་པའོ། །དགེ་བ་ལ་ཡང་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བ་ལ་སོགས་གསུམ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སྲོག་གཅོད་སྤོང་བའི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་རིག་དང་ལྷག་ཅིག་པའི་སེམས་པ་ཞེས་སོགས་སྦྱར་རོ། ། 1-7
【現代漢語翻譯】 煩惱的產生方式。 阻礙行善的煩惱。 第四種是斷除的種類：見道所斷和修道所斷。 首先，見道所斷的定義是：僅通過見到真諦的特徵就能摧毀的煩惱。分類上，根據四聖諦的差別分為四種：苦諦見道所斷，即通過苦法忍來摧毀；集諦見道所斷，即通過集法忍；滅諦見道所斷，即通過滅法忍；道諦見道所斷，即通過道法忍來摧毀。 這些每一種在欲界都有十種，在色界和無色界中，由於沒有嗔恨，各有九種。總而言之，見道所斷的煩惱有一百一十二種。 修道所斷是指：通過見到法性后，通過串習來摧毀的煩惱。分類上，根據九地分為大、中、小九種差別，共有八十一種。 業的產生方式的定義是：能實現再次投生的業。分類上，從本體的角度分為思業和思已業兩種。第一種是：使心向善或不善方向轉動的思，由因時的意樂所攝持。分類上，分為福業、非福業和不動業。 這些的定義依次是：使心向往欲界善業的思；使心向往不善業的思；使心向往色界和無色界善業的思。 第二種是：身、語、意三門善或不善業，由思彼時的意樂所攝持。分類上，分為身業、語業、意業三種。依次是：身體的表色與強力的思一同運作；語言的表色與強力的思一同運作；身體和語言的行為尚未發生時，意的強力與思一同運作。 身業分為不善和善兩種。首先，不善業也有三種：殺生是指：有目的地、準確無誤地斷除其他眾生的生命，身體的表色與思一同運作。不予取是指：通過武力或欺騙將他人的財物據爲己有，身體的表色與思一同運作。邪淫是指：與不應行淫者行淫，身體的表色與思一同運作。 善業也有三種，即斷除殺生等。依次是：斷除殺生的身體的表色與思一同運作等等。
【English Translation】 The arising of afflictions. Afflictions that obstruct the practice of virtue. The fourth is the types to be abandoned: those abandoned by seeing the path and those abandoned by cultivating the path. First, the definition of what is abandoned by seeing the path is: afflictions that can be destroyed merely by seeing the characteristics of the truth. Classified according to the differences of the Four Noble Truths, there are four types: what is abandoned by seeing the truth of suffering, which is destroyed by the forbearance of the Dharma of suffering; what is abandoned by seeing the truth of origin, which is destroyed by the forbearance of the Dharma of origin; what is abandoned by seeing the truth of cessation, which is destroyed by the forbearance of the Dharma of cessation; what is abandoned by seeing the truth of the path, which is destroyed by the forbearance of the Dharma of the path. Each of these has ten types in the desire realm, and in the form and formless realms, because there is no anger, there are nine types each. In short, there are one hundred and twelve afflictions to be abandoned by seeing the path. What is abandoned by cultivation is: afflictions that are destroyed by habituating oneself after seeing the nature of reality. Classified according to the nine grounds, there are eighty-one types with the differences of great, medium, and small. The definition of the arising of karma is: karma that accomplishes rebirth. Classified from the perspective of its essence, there are two types: karma of thought and karma after thought. The first is: the thought that turns the mind towards good or non-good, which is encompassed by the intention at the time of the cause. Classified, it is divided into meritorious karma, non-meritorious karma, and unwavering karma. The definitions of these are, in order: the thought that turns the mind towards virtuous karma in the desire realm; the thought that turns the mind towards non-virtuous karma; the thought that turns the mind towards virtuous karma in the form and formless realms. The second is: the good or non-good karma of the three doors of body, speech, and mind, which is encompassed by the intention at the time of that thought. Classified, there are three types: karma of body, speech, and mind. In order: the physical expression of the body operates together with a powerful thought; the verbal expression of speech operates with that thought; when the actions of body and speech have not yet occurred, the power of the mind operates together with the thought. Karma of the body is divided into two types: non-virtuous and virtuous. First, there are three types of non-virtuous karma: killing is: intentionally and accurately taking the life of another being, the physical expression of the body operates together with the thought. Taking what is not given is: taking possession of another's belongings by force or deception, the physical expression of the body operates together with the thought. Sexual misconduct is: engaging in sexual activity with someone with whom it is inappropriate, the physical expression of the body operates together with the thought. There are also three types of virtuous karma, namely, abandoning killing, etc. In order: the physical expression of the body abandoning killing operates together with the thought, and so on.
42 ངག་གི་ལས་ལ་མི་དགེ་བ་དང་། དགེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། བརྫུན་ནི། བརྗོད་བྱའི་དོན་གཞན་དུ་གནས་པ་ལ་འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་ཏེ་གཞན་དུ་སྟོན་པའི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་ བྱེད་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་པ། ཕྲ་མ་ནི། ཕ་རོལ་པོ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་དུ་སྨྲས་པའི་ངག་གི་དང་། ཚིག་རྩུབ་ནི། གཞན་གྱི་ཞེ་བཟློག་པར་བྱེད་པའི་ངག་གི་དང་། རྐྱལ་པ་ནི། ཉོན་མོངས་ པ་ཅན་གྱི་ཚིག་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་པའོ། །དགེ་བ་ལ་ཡང་བཞི་སྟེ། དེ་དག་སྤོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཡིད་ཀྱི་ལས་ལ། མི་དགེ་བ་དང་། དགེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྣབ་ སེམས་ཀྱི་ལས་ནི། གཞན་གྱི་ཡོ་བྱད་མཐུའམ་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད་འདོད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་པ། གནོད་སེམས་ཀྱི་ལས་ནི། གཞན་ལ་ཐོ་འཚམས་པར་འདོད་པ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བའི་ལས་ ནི། ལས་འབྲས་སོགས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་པའོ། །དགེ་བ་ལ་ཡང་གསུམ་སྟེ། དེ་དག་སྤོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཡང་ལས་ལ་གཉིས་ཏེ། འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་དང་། རྫོགས་ བྱེད་ཀྱི་ལས་སོ། །དང་པོ་ནི། ལས་གང་རྣམ་སྨིན་གྱི་ངོ་བོ་ཙམ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ལས་གང་རྣམ་སྨིན་དེ་ཉིད་འདོད་པ་འམ་མི་འདོད་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། ། 1-743 ཡང་ལས་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་པའི་ལས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ལས་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ ལས་སོ། །ཡང་ལས་ལ་གསུམ་སྟེ། སྡོམ་པ་དང་། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། བར་མའི་ལས་སོ། །དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། འཆལ་ཚུལ་སྤོང་བའི་སེམས་པ། དབྱེ་ན་སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ དང་། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་དང་། ཟག་མེད་ཀྱི་སྡོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བརྡ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་གང་གླིང་གསུམ་གྱི་མི་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ། དབྱེ་ན་རིགས་བརྒྱད་ལས། དགེ་སློང་ གི་སྡོམ་པ་ནི། ལུས་ངག་གི་ཉེས་པ་མཐའ་དག་སྤོང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་བརྡ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་གང་སྐྱེས་པའི་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་པ། དགེ་སློང་མའི་སྡོམ་པ་ནི། དེ་གང་བུད་མེད་ཀྱི་ རྒྱུད་ལ་བརྟེན་པ། དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ནི། སྤང་བྱ་བཅུ་སྤོང་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་བརྡ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་གང་སྐྱེས་པ་ལ་བརྟེན་པ། དགེ་ཚུལ་མའི་སྡོམ་པ་ནི། དེ་གང་བུད་མེད་ ལ་བརྟེན་པ། དགེ་སློབ་མའི་སྡོམ་པ་ནི། རྩ་བའི་ཆོས་དྲུག་རྗེས་མཐུན་གྱི་ཆོས་དྲུག་རྣམས་སྤོང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་བརྡ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་གང་བུད་མེད་ལ་བརྟེན་པ། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི། 1-744 སྤང་བྱ་ལྔ་སྤོང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་བརྡ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་གང་སྐྱེས་པ་ལ་བརྟེན་པ། དགེ་བསྙེན་མའི་ནི། དེ་གང་བུད་མེད་ལ་
【現代漢語翻譯】 關於語業，有不善業和善業兩種。首先說不善業，有四種：妄語，即對於實際存在的意義進行顛倒理解，並以伴隨語言表達的認知形式來虛假陳述的心；離間語，即爲了使他人分離而說的語言；粗惡語，即使他人不悅的語言；綺語，即伴隨煩惱的言語。善業也有四種，即斷除上述不善業的心。 關於意業，有不善業和善業兩種。首先說不善業，有三種：貪心，即想要通過權勢或陰謀將他人的財物據爲己有的心；害心，即想要傷害他人的心；邪見，即否定業果等真理的見解。善業也有三種，即斷除上述不善業的心。 此外，業還有兩種：引業和滿業。前者是指能夠使果報的本質得以產生的業；後者是指能夠使該果報具有合意或不合意等差別的業。 此外，業還有兩種：共業和不共業。依次是指能夠形成器世間的業和能夠形成有情世間的業。 此外，業還有三種：律儀、非律儀和中間業。首先說律儀，其定義是：捨棄惡行的心。分類有三種：別解脫律儀、靜慮律儀和無漏律儀。首先說別解脫律儀，其定義是：通過受戒而獲得的律儀，僅限於南贍部洲的人才能獲得。分類有八種：比丘律儀，是通過捨棄身語一切過失而完全區分的、通過受戒而獲得的律儀，它依賴於男性相續；比丘尼律儀，是依賴於女性相續的律儀；沙彌律儀，是通過捨棄十種應斷之法而完全區分的、通過受戒而獲得的律儀，它依賴於男性；沙彌尼律儀，是依賴於女性的律儀；式叉摩那律儀，是通過捨棄六根本法和六隨順法而完全區分的、通過受戒而獲得的律儀，它依賴於女性；近事男律儀，是通過捨棄五種應斷之法而完全區分的、通過受戒而獲得的律儀，它依賴於男性；近事女律儀，是依賴於女性的律儀。
【English Translation】 Regarding the karma of speech, there are two types: non-virtuous and virtuous. Firstly, non-virtuous karma has four aspects: lying, which is the mind that distorts the understanding of an existing meaning and presents it falsely, accompanied by a cognitive form of speech; divisive speech, which is speech spoken for the purpose of separating others; harsh speech, which is speech that causes displeasure to others; and idle talk, which is speech accompanied by afflictions. Virtuous karma also has four aspects, which are the minds that abandon the aforementioned non-virtuous karmas. Regarding the karma of mind, there are two types: non-virtuous and virtuous. Firstly, non-virtuous karma has three aspects: covetousness, which is the mind that desires to possess the belongings of others through power or deceit; malice, which is the desire to harm others; and wrong view, which is the view that denies the truth of cause and effect, etc. Virtuous karma also has three aspects, which are the minds that abandon the aforementioned non-virtuous karmas. Furthermore, there are two types of karma: projecting karma and completing karma. The former refers to the karma that merely establishes the nature of the ripened result. The latter refers to the karma that makes that ripened result have the distinction of being desirable or undesirable. Furthermore, there are two types of karma: common karma and uncommon karma. Respectively, they are the karma that forms the vessel world and the karma that forms the sentient being world. Furthermore, there are three types of karma: vows, non-vows, and intermediate karma. Firstly, vows are defined as the mind that abandons immoral conduct. There are three divisions: Pratimoksha vows, meditative vows, and non-contaminated vows. Firstly, Pratimoksha vows are defined as vows obtained through ordination, which are only dependent on humans in Jambudvipa. There are eight divisions: Bhikshu vows are vows obtained through ordination that are completely distinguished by abandoning all faults of body and speech, and they depend on the male continuum; Bhikshuni vows are those that depend on the female continuum; Shramanera vows are vows obtained through ordination that are completely distinguished by abandoning the ten things to be abandoned, and they depend on the male; Shramanerika vows are those that depend on the female; Shikshamana vows are vows obtained through ordination that are completely distinguished by abandoning the six root dharmas and the six following dharmas, and they depend on the female; Upasaka vows are vows obtained through ordination that are completely distinguished by abandoning the five things to be abandoned, and they depend on the male; Upasika vows are those that depend on the female.
བརྟེན་པ། བསྙེན་གནས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི། སྤང་བྱ་བརྒྱད་ སྤོང་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་བརྡ་བྱུང་གི་སྡོམ་པའོ། །གཉིས་པ་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་འཆལ་ཚུལ་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་ སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་སྡོམ་པ། དབྱེ་ན་བསམ་གཏན་ས་དྲུག་གིས་བསྡུས་པ་དྲུག་གོ། །གསུམ་པ་ཟག་མེད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་འཆལ་ཚུལ་ཀུན་སློང་ གི་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་དྲུངས་ནས་ཕྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་སྡོམ་པ། དབྱེ་ན་འཆལ་ཚུལ་ཀུན་སློང་གི་ཉོན་མོངས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་སྤངས་པ་དང་། ཕལ་ཆེར་སྤངས་པ་དང་། མཐའ་དག་སྤངས་པ་ དང་། རྣམ་པར་དག་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྡོམ་པ་བཞི་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། རྒྱུན་ཞུགས་དང་། ཕྱིར་འོང་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་དང་། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུས་བསྡུས་པའི་སྡོམ་པ་རྣམས་སོ། །སྡོམ་པ་མིན་ པ་ནི། བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པའི་སེམས་པའོ། །བར་མའི་ལས་ནི། སྡོམ་ལྡན་དང་སྡོམ་མིན་ཅན་གཉིས་ཀའི་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་བ་མི་འགལ་བའི་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བའི་ལས་སོ། ། 1-745 ཡང་ལས་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱོང་བར་ངེས་པའི་ལས་དང་། མ་ངེས་པའི་ལས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ལས་གང་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་ཡན་ལག་གཉིས་དང་ལྡན་པ་དང་། བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་ཡན་ལག་གང་ རུང་དང་མི་ལྡན་པའི་ལས་སོ། །ཡང་མྱོང་ངེས་ལ་གསུམ་ལས། མཐོང་ཆོས་ལ་མྱོང་འགྱུར་ནི། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ནམ་བསམ་པ་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལས་གང་གི་འབྲས་བུ་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་མྱོང་ བ། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་ནི། ལས་གང་གི་རྣམ་སྨིན་ལས་བྱས་པའི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ལ་མྱོང་པ། ལན་གྲངས་གཞན་ལས་མྱོང་འགྱུར་ནི། ལས་གང་གི་རྣམ་སྨིན་ལས་བྱས་པའི་ཚེ་དེའི་སྐྱེ་བ་ གཉིས་པ་ཕན་ཆད་དུ་མྱོང་བའོ། །ཡང་ལས་གསུམ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་དཀར་བ། གཅིག་ཏུ་གནག་པ། དཀར་ནག་འདྲེས་མའི་ལས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་དགེ་བ་དང་། བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་ མི་དགེ་བ་དང་། བསམ་སྦྱོར་གང་རུང་དགེ་མི་དགེ་བའོ། །གསུམ་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་ལ་བཞི་ལས། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ནི། ཡང་སྲིད་པར་སྐྱེ་བའི་བག་ཆགས་འཇོག་པའི་བྱེད་རྒྱུ། ཀུན་འབྱུང་ ནི། ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་མཐུན་པར་བསགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བ་རིགས་མཐུན་པར་འབྱུང་བའི་བྱེད་རྒྱུ། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི། འགྲོ་བ་རིགས་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པ་སོ་སོ་ཐ་དད་པར་འབྱུང་བའི་བྱེད་རྒྱུ། 1-746 རྐྱེན་ནི། ལུས་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང་ཐོབ་པ་འདའ་བར་བྱེད་པའི་བྱེད་རྒྱུའོ། །གསུམ་པ་འགོག་བདེན་ལ། མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ ནི། འགོག་པ་ཞི་
【現代漢語翻譯】 律儀（Sdompa）：別解脫戒的律儀是，通過斷除八種應斷之物，從而產生徹底區分的表徵的律儀。第二，禪定的律儀的體性是，通過世間禪定，以能壓制一切引發邪行的煩惱的力量所獲得的律儀。分類來說，是由六種禪定地所包含的六種律儀。第三，無漏的律儀的體性是，通過出世間禪定，以能從根源上拔除一切引發邪行的煩惱種子的力量所獲得的律儀。分類來說，有一部分斷除引發邪行的煩惱、大部分斷除、全部斷除以及完全清凈達到究竟的四種律儀。按照順序，分別是預流果、一來果、不來果和阿羅漢果所包含的律儀。 非律儀是，完全專注于不應做之事的心理活動。中間業是，存在於具有律儀者和不具有律儀者相續中的，不相違背的善業或不善業。 此外，業有兩種：定受業和不定受業。按照順序，是具有已作和已積二支的業，以及不具有已作和已積任何一支的業。 此外，定受業有三種：現法受業是，憑藉特殊的對境或強烈的意樂的力量，在當世體驗其果報的業。生后受業是，其異熟果在來世體驗的業。後後受業是，其異熟果在從該世的第二次生命開始體驗的業。 此外，業有三種：純粹的白業、純粹的黑業以及黑白混雜之業。按照順序，是思和加行二者皆為善，思和加行二者皆為不善，以及思和加行任何一者為善或不善。 第三，解釋體性的意義有四種：因的體性是，在輪迴中產生後有的習氣之因。集是，共同積累相似業習氣的眾生，產生於相同型別的道之因。生起是，即使是相同型別的道，也會產生各種不同相的因。緣是，使未獲得身體者獲得，已獲得者消亡的因。 第三，關於滅諦，有體性、確定所依以及解釋體性的意義。首先是，滅是寂靜。
【English Translation】 The vows (Sdompa): The vows of individual liberation are the vows that arise from the sign of complete separation by abandoning the eight things to be abandoned. Second, the characteristic of the vows of meditation is the vows obtained through the power of worldly meditation to suppress all afflictions that arouse misconduct. Classified, it is the six vows included in the six meditation grounds. Third, the characteristic of the uncontaminated vows is the vows obtained through the power of transcendental meditation to eradicate the seeds of all afflictions that arouse misconduct. Classified, there are four vows: those who have abandoned one aspect of the afflictions that arouse misconduct, those who have mostly abandoned them, those who have completely abandoned them, and those who have completely purified them to the end. In order, they are the vows included in the fruits of Stream-enterer, Once-returner, Non-returner, and Arhat. Non-vows are the mental activities that are entirely engaged in what should not be done. Intermediate karma is the virtuous or non-virtuous karma that occurs in the continuum of both those with vows and those without vows, and that is not contradictory. Furthermore, there are two types of karma: karma that is definitely experienced and karma that is not definite. In order, it is the karma that has the two branches of having been done and accumulated, and the karma that does not have any of the branches of having been done and accumulated. Furthermore, there are three types of karma that are definitely experienced: Karma to be experienced in this lifetime is the karma whose fruit is experienced in the same lifetime due to the power of a special object or strong intention. Karma to be experienced after birth is the karma whose ripening is experienced in the next life after the karma has been done. Karma to be experienced in another number of times is the karma whose ripening is experienced from the second birth onwards in that lifetime after the karma has been done. Furthermore, there are three types of karma: purely white karma, purely black karma, and mixed black and white karma. In order, it is when both thought and action are virtuous, when both thought and action are non-virtuous, and when either thought or action is virtuous or non-virtuous. Third, there are four aspects to explaining the meaning of characteristics: The characteristic of the cause is the cause that leaves imprints for rebirth in samsara. The origin is the cause by which sentient beings who have accumulated similar karmic imprints arise in the same type of existence. Arising is the cause by which even those of the same type of existence arise in different forms. The condition is the cause that makes one who has not obtained a body obtain it, and makes one who has obtained it pass away. Third, regarding the truth of cessation, there is the characteristic, the determination of the basis, and the explanation of the meaning of the characteristic. First, cessation is peace.
བ་གྱ་ནོམ་ངེས་འབྱུང་གི་རྣམ་པར་རྣལ་འབྱོར་བས་ཡོངས་སུ་བཅད་ནས་མངོན་དུ་བྱ་བའི་བདེན་པ། གཉིས་པ་དེ་ལྡན་གྱི་འགོག་པ་དེ་ཡང་དགུ་ལས། བརྡའི་འགོག་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ལས་ཀྱིས་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ཉམས་སྨད་པའི་འགོག་པ། དོན་དམ་པའི་འགོག་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བྱའི་ས་བོན་དྲུང་ནས་ཕྱུང་བའི་འགོག་པ། ཡོངས་སུ་མ་ རྫོགས་པའི་ནི། འཕགས་པ་སློབ་པའི་འབྲས་བུས་བསྡུས་པའི་འགོག་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ནི། མི་སློབ་པའི་འབྲས་བུས་བསྡུས་པའི་འགོག་པ། རྒྱན་དང་བཅས་པའི་ནི། གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་གྲོལ་གྱི་འབྲས་ བུས་བསྡུས་པའི་འགོག་པ། རྒྱན་མེད་པའི་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་གྲོལ་གྱི་འབྲས་བུས་བསྡུས་པའི་འགོག་པ། ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་ནི། ཉོན་མོངས་མ་ལུས་པ་སྤངས་ཤིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མ་ འགགས་པའི་འགོག་པ། ལྷག་མ་མེད་པའི་ནི། ཟག་བཅས་མ་ལུས་པ་འགག་པའི་འགོག་པ། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་འགོག་པ་ནི། སྲིད་ཞིའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་པའི་འགོག་པའོ། །གསུམ་པ་ལ་བཞི་ལས། 1-747 འགོག་པའི་རྣམ་པ་ནི། རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པ་དང་བྲལ་བ། ཞི་བ་ནི། འབྲས་བུ་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ། གྱ་ནོམ་པ་ནི་དེ་གཉིས་ཀ་དང་ བྲལ་བས་དོན་དམ་པར་གཙང་བདེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ། ངེས་འབྱུང་ནི། གཏན་དུ་ཕན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའོ། །བཞི་པ་ལམ་བདེན་ལ། མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་ པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ལམ་སྒྲུབ་པ་རིགས་པ་ངེས་འབྱིན་གྱི་རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་ནས་རྣལ་འབྱོར་པས་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་བདེན་པ། གཉིས་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ། སྦྱོར་བའི་ལམ། མཐོང་བའི་ལམ་སྒོམ་པའི་ལམ། མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་མོ། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། གང་བསྒོམས་པས་སྤང་བྱ་སྤང་རུང་དང་། གཉེན་པོ་སྐྱེ་རུང་གི་ངོ་བོར་རྒྱུད་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ལམ། གཉིས་པ་ ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ལ་དམིགས་ཏེ་བསྒོམས་པས་མཐོང་སྤང་ཉོན་མོངས་པའི་ས་བོན་ཉམས་སྨད་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་དང་བཅས་པ། དབྱེ་ན་བཞི་ལས། དྲོད་ནི། བདེན་ བཞིའི་རྣམ་པའམ་བཟུང་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་གསལ་སྣང་དང་པོར་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ། རྩེ་མོ་ནི། དེ་ལ་གསལ་སྣང་མཆེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་དང་། 1-748 བཟོད་པ་ནི། དེ་ལ་གསལ་སྣང་ཆེར་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་གང་ཞིག་འཛིན་པ་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཞུགས་པ། ཆོས་མཆོག་ནི། དེ་ལ་གསལ་སྣང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སོ་སྐྱེའི་ ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞིག་བདེན་པ་མངོན་རྟོགས་དངོས་སུ་འདྲེན་ནུས་པའོ། །ཡང་ན་སྦྱོར་ལམ་ནི། ཚོགས་ལམ་ཙམ་དང་ཐུན་མོང་པ་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉ
【現代漢語翻譯】 第三個真諦是滅諦（Nirodha Satya），由殊勝的出離瑜伽完全斷除並證悟的真諦。滅諦包含九種，其中，勝解脫是： 世俗道所斷之煩惱種子衰損之滅；勝義諦滅是：出世間道從根拔除所斷煩惱種子之滅；未圓滿滅是：由聖者有學果所攝之滅；圓滿滅是：由無學果所攝之滅；具莊嚴滅是：由二分解脫果所攝之滅；無莊嚴滅是：由智慧解脫果所攝之滅；有餘滅是：斷除一切煩惱，但有漏蘊未滅之滅；無餘滅是：一切有漏皆滅之滅；殊勝滅是：不住于有寂二邊之滅。滅諦有四種相： 滅除相是：遠離一切因、業和煩惱；寂靜相是：遠離未來一切苦果；殊勝相是：遠離二者，是勝義諦的清凈安樂自性；出離相是：是恒常利益的自性。第四個真諦是道諦（Marga Satya），包含體性、分類和體性之義解釋三部分。首先是： 道是修習道之正理，由殊勝的出離瑜伽完全斷除，瑜伽行者所應修習之真諦。其次分為五種：資糧道、加行道、見道、修道和究竟道。首先，資糧道的體性是：通過修習，使所斷之法易於斷除，使對治之法易於生起，從而使相續成熟之道。其次，加行道的體性是：以真諦之相為所緣，通過修習，使見道所斷煩惱之種子衰損之等持與智慧。分為四種：暖位是：初次獲得四諦之相或所取無自性之明相的等持與相應智慧；頂位是：在此基礎上明相增長之等持等； 忍位是：在此基礎上明相更加增長之等持等，趨入于所取無自性之一面；世第一法是：在此基礎上明相完全圓滿之異生等持，能夠直接引導證悟真諦。或者說，加行道是與資糧道相同，分為共與不共兩種。
【English Translation】 The third truth is Nirodha Satya (Truth of Cessation), which is completely severed and realized by the yoga of excellent renunciation. Nirodha Satya contains nine types, among which, the liberation of expression is: The cessation of the seeds of afflictions to be abandoned by worldly actions being weakened; the cessation of ultimate truth is: the cessation of the seeds of afflictions to be abandoned by the transcendental path being uprooted; the incomplete cessation is: the cessation gathered by the fruit of the noble learner; the complete cessation is: the cessation gathered by the fruit of the non-learner; the cessation with adornment is: the cessation gathered by the fruit of liberation from both aspects; the cessation without adornment is: the cessation gathered by the fruit of liberation of wisdom; the cessation with remainder is: the cessation where all afflictions are abandoned and the aggregates with outflows have not ceased; the cessation without remainder is: the cessation where all outflows have ceased; the particularly excellent cessation is: the cessation that does not abide in the extremes of existence and peace. The Truth of Cessation has four aspects: The aspect of cessation is: being separated from all causes, actions, and afflictions; the aspect of peace is: being separated from all future suffering fruits; the aspect of excellence is: being separated from both, it is the nature of purity and bliss of ultimate truth; the aspect of renunciation is: it is the nature of constant benefit. The fourth truth is Marga Satya (Truth of the Path), which includes the nature, classification, and explanation of the meaning of the nature in three parts. First is: The path is the truth to be practiced by the yogi, completely severed by the reasoning of practicing the path and the aspect of excellent renunciation. Secondly, it is divided into five types: the path of accumulation, the path of preparation, the path of seeing, the path of meditation, and the ultimate path. First, the nature of the path of accumulation is: the path that matures the continuum into a state where what is to be abandoned is easy to abandon, and what is the antidote is easy to arise. Secondly, the nature of the path of preparation is: the samadhi and wisdom that weaken the seeds of afflictions to be abandoned by the path of seeing by meditating on the aspects of the truths. It is divided into four types: the heat stage is: the samadhi and corresponding wisdom that first obtain the clear appearance of the aspects of the four truths or the apprehended selflessness; the peak stage is: the samadhi etc. where the clear appearance increases on this basis; The forbearance stage is: the samadhi etc. where the clear appearance further increases on this basis, entering into one aspect of the apprehended selflessness; the supreme mundane dharma stage is: the samadhi of an ordinary being where the clear appearance is completely perfected on this basis, which can directly lead to the actual realization of the truths. Alternatively, the path of preparation is the same as the path of accumulation, divided into common and uncommon types.
ིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཡོན་ཏན་གང་ གི་རིགས་ཚོགས་ལམ་ནས་ཀྱང་ཡོད་ལ་ད་ལྟ་སྦྱོར་ལམ་གྱི་ངོ་བོར་གནས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སོ་སྐྱེའི་སྒོམ་བྱུང་། དབྱེ་ན་དྲོད་སོགས་བཞིའོ། །གསུམ་པ་མཐོང་ལམ་ལ་ མཚན་ཉིད་ནི། བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་དང་དེ་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྔར་མ་རྟོགས་པ་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་མངོན་རྟོགས། དབྱེ་ན་སྐད་ཅིག་མའི་དབྱེ་བས་བཅུ་དྲུག་ལས། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་ བཟོད་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་སྔར་མ་རྟོགས་པ་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་གང་ རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་གཞན་རིག་གི་ཚུལ་གྱིས་སྔར་མ་རྟོགས་པ་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི། 1-749 སྡུག་བསྔལ་རྗེས་བཟོད་དེ་ཉིད་གཞན་རིག་གི་ཚུལ་གྱིས་སྔར་མ་རྟོགས་པ་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས། བདེན་པ་ལྷག་མ་གསུམ་གྱི་ཆོས་བཟོད་ཆོས་ཤེས་རྗེས་བཟོད་རྗེས་ཤེས་རྣམས་ཀྱང་སྔ་མའི་རིགས་ པས་ཤེས་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་སྒོམ་ལམ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྒོམ་སྤང་སྤོང་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ལམ། དབྱེ་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྒོམ་ལམ་དང་གཉིས་སོ། །དང་ པོ་ལ་གཉིས་ལས། མཚན་ཉིད་ནི། སྒོམ་ལམ་གང་ཞིག་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། །མཚན་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ། བསམ་གཏན་དང་། གཟུགས་མེད་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། ཡན་ལག་ གི་སྒོ་ནས་འོག་ས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའམ་དེའི་རྣམ་སྨིན་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པ། དབྱེ་ན། སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་དང་། སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་གཉིས་ ལས། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་གང་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་མ་བྲལ་བ། དབྱེ་ན་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དག་པ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ཅན་དང་། ཟག་མེད་གསུམ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་གང་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བ་རྩེ་གཅིག་པས་བསྡུས་པ། དེ་གང་རང་སའི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་བྱས་པ། 1-750 དེ་གང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དགེ་བས་བསྡུས་པའོ། །དག་པ་བ་ལ་བཞི་སྟེ། ཉམས་པ་ཆ་མཐུན། གནས་པ་ཆ་མཐུན། ཁྱད་པར་ཆ་མཐུན། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དག་པ་ པའི་བསམ་གཏན་གང་འཇུག་ཐོགས་སུ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ། དེ་གང་རང་སའི་དག་པ་པའི་བསམ་གཏན་གཞན་འདྲེན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ། དེ་གང་གོང་སའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ གཞན་བསྐྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ། དེ་གང་ཟག་མེད
【現代漢語翻譯】 接著（從四加行）說起。第一，是指從資糧道開始就存在，現在處於加行道狀態的功德聚類。 第二，是指具有真實相的異生凡夫的修所生慧。分類有暖位等四種。 第三，見道的體性是：對於四聖諦的法性以及證悟它的智慧，以前沒有證悟，現在新證悟的現觀。分類有剎那間的十六種分類。其中，對於苦諦的法忍是：對於苦諦真理的法性，以前沒有證悟，現在新證悟的智慧，由無間道所攝。對於苦諦的法智是：像那樣的智慧，由解脫道所攝。對於苦諦的隨順忍是：像那樣的智慧，以他證的方式，以前沒有證悟，現在新證悟的智慧。對於苦諦的隨順智是：苦諦隨順忍本身，以他證的方式，以前沒有證悟，現在新證悟的智慧。其餘三個真諦的法忍、法智、隨順忍、隨順智等，也應以前面的方式來理解。 第四，修道的體性是：爲了斷除修斷品而修習的道。分類有世間修道和出世間修道兩種。第一種又分為兩種。體性是：具有寂靜和粗猛相的修道。基的確定方面，有禪定和無色定兩種。第一種的體性是：從支分方面來說，從下地解脫出來的專注一境之心，與相應的俱生心所或其等流果所攝。分類有等持禪定和生得禪定兩種。第一種的體性是：從加行產生的專注一境之心，與相應的俱生心所一起，沒有脫離色想。分類從本體方面來說，有清凈、有染污和無漏三種。依次是：等持禪定，由世間善心一境性所攝；它被自地的煩惱所染污；它由出世間善心所攝。清凈的禪定有四種：退分、住分、勝分、抉擇分。依次是：清凈的禪定，與產生障礙的煩惱相應；它與引發自地清凈禪定相應；它與產生上地等持相應；它是無漏的。
【English Translation】 Next, let's talk about the four applications. First, it refers to the accumulation of merits that exists from the path of accumulation and is now in the state of the path of application. Second, it refers to the wisdom arising from cultivation of ordinary beings with the aspect of truth. It can be divided into four types: warmth, etc. Third, the characteristic of the path of seeing is: the direct realization of the nature of the four noble truths and the wisdom that realizes them, which were not previously realized but are now newly realized. It can be divided into sixteen categories in an instant. Among them, the forbearance of knowing the Dharma of suffering is: the wisdom of newly realizing the nature of the truth of suffering, which was not previously realized, and is included in the uninterrupted path. The knowledge of the Dharma of suffering is: such wisdom, which is included in the path of liberation. The subsequent forbearance of knowing suffering is: such wisdom, in the manner of other-knowing, is the wisdom of newly realizing what was not previously realized. The subsequent knowledge of suffering is: the subsequent forbearance of suffering itself, in the manner of other-knowing, is the wisdom of newly realizing what was not previously realized. The Dharma forbearance, Dharma knowledge, subsequent forbearance, and subsequent knowledge of the remaining three truths should also be understood in the same way as before. Fourth, the characteristic of the path of meditation is: the path practiced for the purpose of abandoning what is to be abandoned by meditation. It can be divided into two types: mundane path of meditation and supramundane path of meditation. The first type is further divided into two types. The characteristic is: the path of meditation that has the aspect of tranquility and coarseness. In terms of determining the basis, there are two types: meditative concentration and formless concentration. The characteristic of the first type is: in terms of the limbs, it is the one-pointed mind that arises from liberation from the lower realm, together with the corresponding concomitant mental factors or any of its fully ripened results. It can be divided into two types: meditative absorption and birth-produced meditative concentration. The characteristic of the first type is: the one-pointed mind arising from application, together with the corresponding concomitant mental factors, which is not separated from the perception of form. In terms of essence, it can be divided into three types: pure, defiled, and undefiled. In order, they are: meditative absorption, which is included in the mundane virtuous one-pointedness; it is defiled by the afflictions of its own realm; it is included in the supramundane virtue. There are four types of pure meditative concentration: declining, abiding, excelling, and decisive. In order, they are: pure meditative concentration, which is in accordance with the arising of afflictions that hinder entry; it is in accordance with inducing other pure meditative concentrations of its own realm; it is in accordance with generating other samadhis of the upper realm; it is undefiled.
་བསྐྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའོ། །ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་ཡང་བཞི་སྟེ། ལྟ་བ་ཤས་ཆེ་བ། ཐེ་ཚོམ་ཤས་ཆེ་བ། ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་ བ། སྲེད་པ་ཤས་ཆེ་བ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་བཅུ་རྩ་གཉིས་ལས་གང་རུང་གིས་མ་རུངས་པར་བྱས་པའི་བསམ་གཏན། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་ཐར་པར་སོམ་ཉི་ ཟ་བས་མ་རུངས་པར་དང་། ང་རྒྱལ་གྱིས་མ་རུངས་པར་དང་། སྙོམས་འཇུག་གི་བདེ་བ་ལ་སྲེད་པས་མ་རུངས་པར་བྱས་པའི་བསམ་གཏན་ནོ། །སྤང་བྱའི་སྒོ་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ། གཉིས་པ། གསུམ་ པ། བཞི་པའོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་ཞིང་རྟོག་དཔྱོད་གང་རུང་གི་སས་བསྡུས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ། དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས། དངོས་གཞི་ཙམ་པོ། 1-751 དངོས་གཞི་ཁྱད་པར་ཅན་དང་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆེད་དུ་བརྩོན་པའི་ཐོས་བསམ་སྒོམ་པ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པའི་དགེ་བ། དབྱེ་ན་ཡིད་ ལ་བྱེད་པ་དྲུག་སྟེ། མཚན་ཉིད་རབ་དུ་རིག་པ། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ། དབེན་པ། དགའ་བ་བསྡུད་པ། དཔྱོད་པ། སྦྱོར་བ་མཐའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འདོད་པ་ལ་རགས་ པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བར་ལྟ་བའི་ཐོས་བསམ་དང་། དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སྒོམ་བྱུང་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་མཐུ་མ་ཐོབ་པ་དང་། འདོད་པའི་ཉོན་མོངས་ཆེན་པོ་གསུམ་ སྤོང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། དེ་འབྲིང་གསུམ་སྤོང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ཕལ་ཆེར་སྤངས་པས་ཟད་པར་སྤངས་མ་སྤངས་ཞིབ་ཏུ་དཔྱོད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། ཆུང་ངུ་གསུམ་སྤོང་བའི་ ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །བསམ་གཏན་ལྷག་མ་གསུམ་དང་། གཟུགས་མེད་བཞིའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་རྣམས་ཀྱང་འདི་ལས་དཔགས་ཏེ་ཅི་རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དངོས་གཞི་ཙམ་ པོ་ནི། རྟོག་དཔྱོད་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གིས་འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བདེ་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་ལྡན་པ། 1-752 དངོས་གཞི་ཁྱད་པར་ཅན་ནི། དཔྱོད་པ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གིས་རྟོག་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནི། རྟོག་ དཔྱོད་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ། དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས་དང་། དངོས་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྔར་ལྟར་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་གཉེན་པོའི་ ཡན་ལག་གིས་རྟོག་དཔྱོད་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་གང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བདེ་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་ལྡན་
【現代漢語翻譯】 與生起（禪定）相順應。煩惱者也有四種：見解重的、懷疑重的、我慢重的、貪慾重的。按順序，被六十二種見解中的任何一種所敗壞的禪定；因懷疑世間禪定能否解脫而敗壞的禪定；因我慢而敗壞的禪定；因貪戀等持的快樂而敗壞的禪定。從所斷的角度來說，有初禪、二禪、三禪、四禪。 初禪的體相是：必定從不悅意中解脫，並且是包含尋和伺中任何一種的專注一境之心及其相應法。分類有近分定、根本定僅此而已、根本定具有殊勝之處三種。初禪近分定的體相是：爲了脫離對欲界的貪慾，而精勤修習聽聞、思惟、修習中的任何一種善法。分類有六種作意，即：善於了知體相作意、從勝解生作意、遠離作意、攝集喜作意、觀察作意、邊際串習作意。按順序，是對欲界的粗重和對初禪的寂靜進行觀察的聽聞和思惟；對於具有如是相的修所成，尚未獲得斷除不順品之力的作意；斷除欲界三種大煩惱的作意；斷除彼等三種中等煩惱的作意；對於幾乎斷除，而詳細觀察是否斷盡的作意；以及斷除三種小煩惱的作意。其餘三禪和四無色定的近分定之體相、分類、以及各自的意義，也應從此推知，並根據情況瞭解。 根本定僅此而已是指：以尋和伺作為對治支，從對欲界的貪慾中解脫出來，從而完全分離的專注一境之心及其相應法，具有從遠離中產生的喜樂作為利益之支。 根本定具有殊勝之處是指：以伺作為對治支，從對尋的貪慾中解脫出來，從而完全分離的專注一境之心及其相應法。 二禪是：必定從尋和伺中解脫出來的專注一境之心及其相應法。分類有近分定和根本定兩種。前者如前所述。後者是：以內澄凈作為對治支，從對尋和伺的貪慾中解脫出來的專注一境之心及其相應法，具有從等持中產生的喜樂作為利益之支。
【English Translation】 It accords with generation (of dhyana). There are also four types of afflicted individuals: those with strong views, those with strong doubts, those with strong pride, and those with strong craving. In order, these are: meditation corrupted by any of the sixty-two views; meditation corrupted by doubting whether worldly meditation can lead to liberation; meditation corrupted by pride; and meditation corrupted by craving the bliss of absorption. From the perspective of what is to be abandoned, there are the first dhyana, second dhyana, third dhyana, and fourth dhyana. The characteristic of the first dhyana is: a single-pointed mind together with its associated factors, which necessarily arises from unpleasantness and is included within either investigation or analysis. Its divisions are the preliminary stage, the actual stage alone, and the actual stage with special features. The characteristic of the preliminary stage is: virtue included within any of hearing, thinking, or meditating, striving to be free from attachment to desire. Its divisions are six types of attention: attention that thoroughly knows the characteristics, attention arising from aspiration, isolated attention, attention gathering joy, analytical attention, and attention at the extreme of practice. In order, these are: hearing and thinking that view the grossness of desire and the peace of the first dhyana; attention that has such an aspect and has not obtained the power to abandon opposing factors arising from meditation; attention that abandons the three great afflictions of desire; attention that abandons the three intermediate afflictions; attention that examines in detail whether what has been mostly abandoned has been completely abandoned; and attention that abandons the three small afflictions. The characteristics, divisions, and meanings of the divisions of the remaining three dhyanas and the four formless absorptions should also be inferred from this and understood accordingly. The actual stage alone is: a single-pointed mind together with its associated factors, completely separated by being free from attachment to desire through the antidote of investigation and analysis, possessing the joy and bliss arising from isolation as a branch of benefit. The actual stage with special features is: a single-pointed mind together with its associated factors, completely separated by being free from attachment to investigation through the antidote of analysis. The second dhyana is: a single-pointed mind together with its associated factors, which necessarily arises from investigation and analysis. Its divisions are the preliminary stage and the actual stage. The former is as before. The latter is: a single-pointed mind together with its associated factors, freed from attachment to investigation and analysis through the antidote of inner clarity, possessing the joy and bliss arising from samadhi as a branch of benefit.
པའོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་ པ་ནི། ཡིད་བདེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་སོགས་གང་བདེ་བའི་སས་བསྡུས་པ། དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས་དང་། དངོས་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྔར་ལྟར་ལ། གཉིས་པ་ནི། དྲན་ཤེས་བཞིན་གཉེན་ པོའི་ཡན་ལག་གིས་དགའ་བ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་ལྡན་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནི། བདེ་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་ གཅིག་པ་སོགས་གང་གཟུགས་ཀྱི་སས་བསྡུས་པ། དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས་དང་དངོས་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྔར་དང་འདྲ་ཞིང་། གཉིས་པ་ནི། དྲན་པ་དང་བཏང་སྙོམས་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གིས་བདེ་བ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་ལྡན་པའོ། ། 1-753 གཉིས་པ་སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་ནི། སྙོམས་འཇུག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་བསམ་གཏན། དབྱེ་ན་བསམ་གཏན་བཞིའི་བྱེ་བྲག་གིས་བཞི་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་ཡང་ དང་པོ་གསུམ་ལ་ཚངས་རིས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བ་གསུམ་གསུམ་ཡིན་ལ། བཞི་པ་ལ་སོ་སྐྱེའི་གནས་གསུམ་དང་འཕགས་པའི་གནས་ལྔ་སྟེ་བརྒྱད་དོ། །གཉིས་པ་གཟུགས་མེད་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། དམིགས་རྣམ་ གྱི་སྒོ་ནས་འོག་ས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའམ་དེའི་རྣམ་སྨིན་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པ། དབྱེ་ན། སྙོམས་འཇུག་དང་། སྐྱེ་བའི་གཟུགས་མེད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་གང་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བ། དབྱེ་ན་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས། དང་པོ་གསུམ་ལ་དག་པ་བ། ཉོན་མོངས་ཅན། ཟག་མེད་དང་ གསུམ་གསུམ་ཡོད་ལ། བཞི་པ་ལ་ཟག་མེད་བོར་བས་གཉིས་སོ། །དག་པ་བ་ལ་ཡང་དང་པོ་མ་གསུམ་ལ་ཆ་མཐུན་བཞི་ཀ་ཡོད་ལ། བཞི་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཆ་མཐུན་བོར་བས་གསུམ་མོ། ། ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་ཡང་ལྟ་བ་ཤས་ཆེ་བ་མེད་དེ། གཟུགས་མེད་ལ་མངོན་ཤེས་མི་བརྟེན་པས་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གཞན་གསུམ་ཡོད་དོ། །དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་སྔ་མ་ལས་དཔག་སྟེ་ཅི་རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། 1-754 ཡང་སའི་སྒོ་ནས་བཞི་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་ནི། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་གང་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་དང་ མ་བྲལ་བ། དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས་དང་། དངོས་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་སླ་ཞིང་། གཉིས་པ་ནི། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་ཞིང་ནམ་མཁའི་དམིགས་པ་ལ་གསལ་སྣང་རྫོགས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ནི། ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་གང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་མ་བ
【現代漢語翻譯】 第三禪：從意樂中解脫出來的專注一境之心等，凡是由喜受所攝的。分為近分定和根本定兩種。前者如前所述。後者是：以念、慧、舍三種對治支，遠離對喜的貪執，並具有無喜之樂作為利益之支。 第四禪：從樂受中解脫出來的專注一境之心等，凡是由色界所攝的。分為近分定和根本定兩種。前者與前相似。後者是：以念和舍兩種對治支，遠離對樂的貪執，並具有舍受作為利益之支。 生禪：由等持的異熟所攝的，以專注一境之心來區分的禪定。分為四禪的差別，即四種。在這些禪定中，前三種各有梵眾天等三種生處。第四禪有凡夫的三處和聖者的五處，共八處。 第二、無色定。定義是：從所緣和行相的角度，從下地解脫出來的專注一境之心，與相應的法一起，或者由其異熟所攝的。分為等持和生無色兩種。首先是等持，定義是：從加行中產生的專注一境之心，它遠離了色想。從體性的角度分，前三種有清凈、染污、無漏三種。第四種因為捨棄了無漏，所以有兩種。在清凈的定中，前三種都有四種順品，第四種因為捨棄了差別順品，所以有三種。 在染污的定中，沒有以見為主的，因為無色界不依賴於現量，所以不會產生見的行相。因此，有其他三種。這些的定義也可以從前面的推測得知。 此外，從地的角度分為四種。空無邊處定：從色想中解脫出來的專注一境之心，與相應的法一起，它沒有脫離對虛空的執著。分為近分定和根本定兩種。前者容易達到。後者是：脫離了色想，並且對虛空的所緣境有清晰顯現的專注一境之心，與相應的法一起。 識無邊處定：從虛空想中解脫出來的專注一境之心，與相應的法一起，它沒有脫離對識的執著。
【English Translation】 The third Dhyana (Samtan): Single-pointedness of mind, etc., that necessarily arises from mental ease, encompassed by whatever is comfortable. It is divided into the preparatory stage and the actual stage. The first is as before. The second is: with mindfulness, awareness, and equanimity as antidotal limbs, it is free from attachment to joy and possesses the bliss of no joy as a beneficial limb. The fourth Dhyana (Samtan): Single-pointedness of mind, etc., that necessarily arises from bliss, encompassed by whatever is of the form realm. It is divided into the preparatory stage and the actual stage. The first is similar to before. The second is: with mindfulness and equanimity as antidotal limbs, it is free from attachment to bliss and possesses equanimity of feeling as a beneficial limb. The second, the Dhyana (Samtan) of rebirth: Dhyana (Samtan) distinguished by single-pointedness of mind encompassed by the maturation of meditative absorption. It is divided into four based on the distinctions of the four Dhyanas (Samtan). Among these, the first three each have three rebirths, such as the Brahma realm. The fourth has three abodes of ordinary beings and five abodes of noble ones, totaling eight. The second, the Formless Realms: Definition: Single-pointedness of mind that necessarily arises from the lower realm in terms of object and aspect, together with its concomitants, or encompassed by any of its maturation. Division: It is divided into meditative absorption and rebirth in the formless realms. First, meditative absorption: Definition: Single-pointedness of mind arising from effort, which is free from the perception of form. Division: In terms of essence, the first three have three each: pure, afflicted, and uncontaminated. The fourth has two because it has abandoned the uncontaminated. Among the pure ones, the first three have all four corresponding factors, while the fourth has three because it has abandoned the distinguishing corresponding factor. Among the afflicted ones, there is none that is predominantly view-based, because the formless realms do not rely on direct perception, so they do not generate the aspect of view. Therefore, there are three others. The definitions of these can also be inferred from the previous ones and understood accordingly. Also, from the perspective of the realms, there are four: The meditative absorption of the Sphere of Infinite Space: Single-pointedness of mind that necessarily arises from the perception of form, together with its concomitants, which is not separated from the perception of space. It is divided into the preparatory stage and the actual stage. The first is easy, and the second is: Single-pointedness of mind that is free from the perception of form and has a complete clear appearance on the object of space, together with its concomitants. The Sphere of Infinite Consciousness: Single-pointedness of mind that necessarily arises from the perception of space, together with its concomitants, which is not separated from the perception of consciousness.
ྲལ་བ། དབྱེ་ན་ཉེར་ བསྡོགས་ནི་སླ་ཞིང་དངོས་གཞི་ནི་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་ཞིང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་གསལ་སྣང་རྫོགས་པའི་རྩེ་གཅིག་པ་སོགས་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ཀྱི་འདུ་ ཤེས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་གང་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་མ་བྲལ་བ། དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས་ནི་སླ་ཞིང་། དངོས་གཞི་ནི། བཟུང་བྱ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་དམིགས་པ་ལ་ གསལ་སྣང་རྫོགས་པའི་རྩེ་གཅིག་པ་སོགས་དང་། སྲིད་རྩེའི་སྙོམས་འཇུག་ནི། བཟུང་བྱ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་རྩེ་གཅིག་པ་སོགས་གང་འདུ་ཤེས་ཡོད་མིན་མེད་མིན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་མ་བྲལ་བ། 1-755 དབྱེ་ན་ཉེར་བསྡོགས་ནི་སླ་ཞིང་དངོས་གཞི་ནི། འདུ་ཤེས་ཡོད་མེན་མེད་མིན་གྱི་དམིགས་པ་ལ་གསལ་སྣང་རྫོགས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །སྐྱེ་བའི་གཟུགས་མེད་པ་ཡང་བཞི་ སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་ཤེས། ཅི་ཡང་མེད། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ རྩེ་གཅིག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྐྱེ་བའོ། །གཞན་གསུམ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །དབྱེ་ན་རེ་རེ་ལ་ཡང་། མཐོ་ལ་བཟང་བ། མཐོ་ལ་ངན་པ། དམའ་ལ་བཟང་བ། དམའ་ལ་ངན་པ་ བཞི་བཞིར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མཐོ་བ་ནི་ཚེ་རིང་པ། དམའ་བ་ནི་ཚེ་ཐུང་བ། བཟང་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆུང་ཞིང་རོ་མྱང་མེད་པ། ངན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ། །གཉིས་པ་ འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྒོམ་ལམ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྒོམ་ལམ་གང་བདེན་བཞིའི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། །དབྱེ་ན། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་དང་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་དང་། དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །དང་པོ་ལ། སྡུག་བསྔལ། ཀུན་འབྱུང་། འགོག་པ། ལམ་ཤེས་པ་བཞིའོ། །དེ་དག་གིས་སྡུག་བདེན་གྱི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཅེས་སྦྱར་རོ། ། 1-756 དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཆོས་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་དང་། རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་གཉིས་སྟེ། བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡུལ་དུ་བྱེད་ པའི་ཤེས་རབ་བོ། །གཉིས་པ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ལ་བསམ་གཏན་ས་དྲུག །གཟུགས་མེད་དང་པོ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་སྟེ་དགུའོ། །ཡང་ལམ་ཆེན་པོ་འབྲིང་ཆུང་ངུ་གསུམ་པོ་རེ་རེ་ལ་ ཡང་གསུམ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བ་ནི་གཞུང་དུ་གསལ་ལོ། །ཡང་སྤང་བྱའི་རྣམ་པ་རེ་རེ་སྤོང་བ་ལ་ལམ་བཞི་བཞི་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་། བར་ཆད་མེད་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཁྱད
【現代漢語翻譯】 四無色定：區分而言，近分易得，而正行則與空無邊識（與虛空無邊際的觀念）相離，且於識之所緣，明相圓滿，心一境性等等。無所有處定：從識無邊處識（從認為意識無邊無際的觀念）中必定生起之心一境性，不離於任何皆無所有的觀念。區分而言，近分易得，而正行則于所取之任何皆無所有的所緣，明相圓滿，心一境性等等。有頂定：從所取之任何皆無所有的觀念中，也必定生起之心一境性等等，不離於非有想非無想之觀念。 四無色定：區分而言，近分易得，而正行則于非有想非無想之所緣，明相圓滿之心一境性，及其相應之法。四無色界：即空無邊處、識無邊處、無所有處、非想非非想處。空無邊處之等持的異熟所攝之心一境性，以此能詳細區分無色之生處。其餘三者亦可類推。區分而言，每一者又可分為：高而好、高而壞、低而好、低而壞，共四種。其中，高者壽命長，低者壽命短，好者煩惱少且無苦受，壞者則與此相反。第二，出世間道之體性：任何具有四諦行相之道，即是出世間道。區分而言，有隨順勝觀之品與隨順止觀之品兩種。出世間的妙觀察慧，以及與之相應的等持。初者，即苦、集、滅、道四種智慧。這些智慧與修習能見苦諦之法性的智慧相結合。 對於每一者，又有法智之品與類智之品兩種，即以四諦之法性為所緣之智慧，以及以出世間之智慧為所緣之智慧。第二，隨順止觀之品，包括六禪定地，以及前三無色定所攝之九地。此外，大、中、小三種道，每一者又可分為三種，此于論典中已詳述。此外，對於所斷之每一行相的斷除，有四道，即加行道、無間道、解脫道、勝進道。
【English Translation】 The four formless absorptions: Differentiated, the approximation is easy, while the actual state is separate from the perception of infinite space (the concept of infinite space), and with respect to the object of consciousness, the clarity is complete, and the mind is one-pointed, and so on. The absorption of nothingness: The one-pointedness of mind that necessarily arises from the perception of infinite consciousness (from the concept that consciousness is infinite), is inseparable from the perception of nothing at all. Differentiated, the approximation is easy, while the actual state is with respect to the object of what is apprehended, where nothing exists, the clarity is complete, and the mind is one-pointed, and so on. The peak of existence absorption: From the concept of what is apprehended, where nothing exists, the one-pointedness of mind necessarily arises, and so on, inseparable from the perception of neither perception nor non-perception. The four formless realms: Differentiated, the approximation is easy, while the actual state is with respect to the object of neither perception nor non-perception, the clarity is complete, the one-pointedness of mind, together with its associated factors. The four formless realms are: the sphere of infinite space, the sphere of infinite consciousness, the sphere of nothingness, and the sphere of neither perception nor non-perception. The one-pointedness of mind included in the fruition of the absorption of the sphere of infinite space, by this, the formless birth is distinguished in detail. The other three can be applied similarly. Differentiated, each one can be divided into four types: high and good, high and bad, low and good, and low and bad. Among them, the high one has a long life, the low one has a short life, the good one has few afflictions and no suffering, and the bad one is the opposite. Second, the characteristic of the path beyond the world: Any path that has the aspects of the four truths is the path beyond the world. Differentiated, there are two types: those that accord with the aspect of higher seeing and those that accord with the aspect of calm abiding. The wisdom of the discriminating awareness that transcends the world, and the samadhi that corresponds to it. The first is the four knowledges of suffering, origin, cessation, and path. These knowledges are combined with the wisdom that cultivates the understanding of the nature of the truth of suffering. For each of these, there are two aspects: the aspect of knowledge of the Dharma and the aspect of subsequent knowledge, which are the wisdom that takes the nature of the four truths as its object, and the wisdom that takes the wisdom that transcends the world as its object. Second, the aspect that accords with calm abiding includes the six meditation grounds, and the nine grounds included in the first three formless realms. Furthermore, each of the three great, medium, and small paths can be divided into three, which is detailed in the treatises. In addition, for the abandonment of each aspect to be abandoned, there are four paths: the path of application, the path of non-interruption, the path of liberation, and the path of distinction.
་པར་གྱི་ལམ་ སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ལམ་གང་གིས་སྤང་བྱའི་ཉམས་སྨད་ཅིང་བར་ཆད་མེད་ལམ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ། ལམ་གང་གིས་སྤང་བྱ་འཇོམས་ཤིང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ། ལམ་གང་གིས་སྤང་བྱ་ འགགས་པའི་རྣམ་གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་ཅིང་སྤང་བྱ་གཞན་སྤོང་བའི་རྩོལ་བ་དང་བྲལ་བ། ལམ་གང་གིས་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་སྤངས་པའི་སྤངས་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་ད ག་པ་ཁྱད་པར་དུ་ འཕགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་སྤང་བྱ་རེ་རེ་ལ་གཉེན་པོ་བཞི་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ། སྤོང་བ། རྟེན། ཐག་བསྲིང་པ་གཉེན་པོ་སྟེ། ཐོག་མར་སྤང་བྱ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་ལྟ་བ། དེའི་འོག་དུ་སྤང་བྱའི་ནུས་མཐུ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ། 1-757 དེའི་འོག་ཏུ་སྤང་བྱ་འགགས་པའི་རྣམ་གྲོལ་གྱི་ཐོབ་པ་འཛིན་པའི་བྱ་བ་ཙམ་བྱེད་པ། དེའི་འོག་ཏུ་སྔར་གྱི་སྤངས་པ་སླར་མི་ལྡོག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཉེན་པོ་གཞན་གོམས་པར་བྱེད་པའོ། ། ཡང་ལམ་གྱི་དབྱེ་བ་ནི། དངོས་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། དང་པོ་དངོས་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པའི་ལམ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གཉེན་པོར་ལུས་ཚོར་སེམས་ཆོས་བཞི་ལ་རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །དབྱེ་ན། ལུས། ཚོར་བ། སེམས། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ལུས་གཙང་པར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་ཕྱི་ནང་གི་ལུས་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བདག་མེད་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་གཙང་བར་སོ་སོར་ རྟོག་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་སོགས་དང་། ཚོར་བ་བདེ་བར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་ཕྱི་ནང་གི་ཚོར་བ་ཀུན་སྡུག་བསྔལ་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པ་སོགས་དང་། སེམས་རྟག་པར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་ཕྱི་ ནང་གི་སེམས་ཀུན་སྐད་ཅིག་མར་སོ་སོར་རྟོག་སོགས་དང་། ཆོས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ཀུན་བདག་མེད་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་རྩོལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་ལམ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་སྟེ། 1-758 མཚན་ཉིད་ནི། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ཐོབ་པའི་འོག་ཏུ་སྤང་གཉེན་ལ་བླང་དོར་རྩོལ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །དབྱེ་ན། མི་མཐུན་ཕྱོགས་མ་བསྐྱེད་པ་མི་བསྐྱེད་པ། སྐྱེས་པ་ཉམས་པར་ བྱེད་པ། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་མ་སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པ། སྐྱེས་པ་མི་ཉམས་ཤིང་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང་བཞི་སྟེ་མཚན་ཉིད་ཀྱང་སླའོ། །གསུམ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ལམ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ རྐང་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་ཐོབ་པའི་འོག་ཏུ་སེམས་དམིགས་པ་ལ་ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །དབྱེ་ན། འདུན་པ། བརྩོན་འགྲུས། སེམས་པ། དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛ
【現代漢語翻譯】 道的次第：哪一條道路貶低了應斷除的過患，並引導進入無間道？哪一條道路摧毀了應斷除的過患，並引導進入解脫道？哪一條道路實現了應斷除的過患止息的解脫，並且無需再努力斷除其他過患？哪一條道路使無間道所斷除的過患完全清凈，並顯得尤為殊勝？此外，對於每一個應斷除的過患，都有四種對治法：徹底駁斥、斷除、依靠、鞏固。首先，將應斷除的過患視為過失。然後，摧毀應斷除的過患的力量。接下來，僅僅保持應斷除的過患止息的解脫的獲得。最後，爲了使先前斷除的過患不再復發，修習其他的對治法。 此外，道的分類有十一種，即對事物的完全理解等等。首先，對事物完全理解的道是正念（梵文：smṛti，巴利文：sati，英語：mindfulness），其定義是：作為顛倒之對治，以身體、感受、心、法四者，通過自相和共相兩種方式進行辨別的正念和與之相應的智慧。分類有：身、受、心、法四念住。依次為：作為執著身體為清凈之對治，分別觀照內外之身，共相為無我，自相為不凈的正念和智慧等；作為執著感受為快樂之對治，分別觀照內外一切感受皆為痛苦等；作為執著心為常恒之對治，分別觀照內外一切心念皆為剎那生滅等；作為執著法為有我之對治，分別觀照內外一切法皆為無我等。第二，由努力產生的道是正勤（梵文：samyak-pradhāna，巴利文：sammā padhāna，英語：right effort），其定義是：在獲得正念之後，對於應斷除和應修習的事物，進行取捨努力的精進和與之相應的心理活動。分類有四種：未生之不善令不生，已生之不善令斷滅，未生之善令生起，已生之善令不退轉且增長。其定義也很容易理解。第三，完全調伏三摩地（梵文：samādhi，巴利文：samādhi，英語：concentration）的道是神足（梵文：ṛddhipāda，巴利文：iddhipāda，英語：bases of magical power），其定義是：在獲得正勤之後，使心專注于目標，令心堪能的專注和與之相應的心理活動。分類有：欲、精進、心、觀四種三摩地。
【English Translation】 The stages of the path: Which path diminishes the faults to be abandoned and leads to the path of no interruption? Which path destroys the faults to be abandoned and leads to the path of liberation? Which path manifests the liberation of the cessation of faults to be abandoned and is free from the effort of abandoning other faults? Which path makes the abandonment abandoned by the path of no interruption completely pure and particularly excellent? Furthermore, for each fault to be abandoned, there are four antidotes: complete refutation, abandonment, reliance, and consolidation. First, view the fault to be abandoned as a defect. Then, destroy the power of the fault to be abandoned. Next, merely maintain the attainment of the liberation of the cessation of the fault to be abandoned. Finally, in order to prevent the previously abandoned fault from recurring, practice other antidotes. Furthermore, the divisions of the path are eleven, such as the complete understanding of objects. First, the path of complete understanding of objects is mindfulness (smṛti): Its definition is: as an antidote to perversion, mindfulness and its associated wisdom that discern the four—body, feeling, mind, and phenomena—through the two aspects of self-characteristics and general characteristics. The divisions are: the four mindfulnesses of body, feeling, mind, and phenomena. In order, as an antidote to clinging to the body as pure, individually contemplating the inner and outer body, the general characteristic being selflessness, and the individual characteristic being impurity, and so forth; as an antidote to clinging to feeling as pleasure, individually contemplating all inner and outer feelings as suffering, and so forth; as an antidote to clinging to the mind as permanent, individually contemplating all inner and outer minds as momentary, and so forth; as an antidote to clinging to phenomena as self, individually contemplating all inner and outer phenomena as selfless, and so forth. Second, the path arising from effort is right exertion (samyak-pradhāna): Its definition is: after obtaining mindfulness, the diligence and associated mental activities of striving to adopt what should be adopted and abandon what should be abandoned. The divisions are four: preventing unwholesome states that have not arisen from arising, causing unwholesome states that have arisen to cease, causing wholesome states that have not arisen to arise, and causing wholesome states that have arisen not to decline but to increase. The definitions are also easy to understand. Third, the path of completely taming samādhi is the bases of magical power (ṛddhipāda): Its definition is: after obtaining right exertion, the one-pointedness of mind and associated mental activities that make the mind workable on the object. The divisions are: the samādhi of aspiration, effort, mind, and investigation.
ིན་བཞི་སྟེ། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་ཐོབ་པའི་འོག་ཏུ་གུས་སྦྱོར་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། རྟག་སྦྱོར་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་དང་། སྐྱེ་བ་སྔ་ མ་ལ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་དང་། ཚེ་འདིར་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །སྡེ་ཚན་གསུམ་པོ་དེ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཚོགས་ལམ་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་ གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་བསྒོམ་མོ། །བཞི་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལམ་ནི། དབང་པོ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོ་གང་དྲོད་རྩེའི་སྐབས་སུ་གཙོ་བོར་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། ། 1-759 དབྱེ་ན་དད་པ། བརྩོན་འགྲུས། དྲན་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན། ཤེས་རབ་སྟེ། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ། སྤྲོ་བ། མི་བརྗེད་པ། རྩེ་གཅིག་པ། སོ་སོར་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། ། ལྔ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་ནི་སྟོབས་རྣམས་ཏེ། མཚན་ཉིད་ནི། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་བརྫི་བའི་རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོ་གང་བཟོད་མཆོག་གི་གནས་སྐབས་སུ་གཙོ་བོར་བསྒོམ་པར་ བྱ་བའོ། །དབྱེ་ན་དབང་པོ་ལྟར་རོ། །དྲུག་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི། བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་མཐོང་ ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའོ། །དབྱེ་ན་བདུན་ལས། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི། བདེན་པའི་དམིགས་རྣམ་མི་བརྗེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པ་གང་ཡན་ལག་གཞན་གྱི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དུ་གྱུར་ པ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ནི། བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པ་གང་མཐོང་ལམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཡན་ལག །བརྩོན་འགྲུས་ནི། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ལ་སྤྲོ་བའི་ཚུལ་ གྱིས། བསྒོམ་པ་གང་བགྲོད་བྱ་མཐར་ཐུག་པར་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག །དགའ་བ་ནི། བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་སྔར་མ་རྟོགས་པ་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་བདེ་བས་སེམས་སིམ་པར་བྱེད་པ་གང་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག ། 1-760 ཤིན་ཏུ་སྦྱང་པ་ནི། ལུས་སེམས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤིན་སྦྱང་གང་གང་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ལ་ རྩེ་གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་གང་གང་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག །བཏང་སྙོམས་ནི། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ལ་བྱིང་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་མི་ མཉམ་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པ་གང་གང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་གོ། །བདུན་པ་རྣམ་པར་དག་པར་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ལམ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི། བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས་སྒོམ་ས
【現代漢語翻譯】 有四種（定）：在獲得正確的斷除之後，通過恭敬精進的力量所獲得的等持，通過恒常精進的力量所獲得的等持，通過前世串習的力量所獲得的等持，以及通過今生精進分析法義的力量所獲得的等持。這三個部分依次在資糧道的小、中、大三個階段修習。第四個是與現觀相聯的道，即根（དབང་པོ།，indriya，根，能力）：定義是，能夠主宰現觀真諦的清凈之根，主要在暖位和頂位時修習。 分類有信根、精進根、念根、定根、慧根五種。它們各自具有對真諦的體性生起信解、歡喜、不忘失、專注一境、個別辨別的相狀。 第五個是與現觀相關的道，即力（སྟོབས།，bala，力量）等。定義是，不被相違品所摧毀的清凈之根，主要在忍位和勝位時修習。分類與根相同。 第六個是現觀之道，即菩提分（བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག，bodhyaṅga，菩提支）。定義是，如實證悟真諦法性的見道所攝持。分類有七種：正念菩提分，以不忘失真諦所緣和行相的方式修習，是其他支分的所依之支。擇法菩提分，以辨別真諦法性的方式修習，是見道菩提的自性之支。精進菩提分，以歡喜真諦行相的方式修習，是必定能達到所趨之究竟的支分。喜菩提分，以新證悟先前未證悟的真諦法性所產生的無漏之樂來使內心平靜，是利益之支。輕安菩提分，使身心堪能的無漏輕安，是不會被煩惱染污的支分。定菩提分，以專注一境的方式修習真諦行相的無漏之心一境性，是不會被煩惱染污的支分。舍菩提分，以對真諦行相不生起沉掉等不平等的方式修習，是不會被煩惱染污的支分。 第七個是決定清凈解脫之道，即聖道支（འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག，āryamārgaṅga，聖道支）。定義是，緣于真諦法性而修習的...
【English Translation】 There are four (samādhis): the samādhi attained through the power of respectful effort after obtaining the correct abandonment, the samādhi attained through the power of constant effort, the samādhi attained through the power of habituation in previous lives, and the samādhi attained through the power of thoroughly analyzing the Dharma in this life. These three are practiced sequentially in the small, medium, and large stages of the path of accumulation. The fourth is the path associated with Abhisamaya (現觀，manifest realization), which is the indriya (དབང་པོ།, indriya, faculty, power): The definition is that it is the pure faculty that has power over the manifest realization of truth, which is mainly practiced during the heat and peak stages. The divisions are five: faith, effort, mindfulness, samādhi, and wisdom. They each have the aspects of believing in the nature of truth, rejoicing, not forgetting, being one-pointed, and individually distinguishing. The fifth is the path associated with Abhisamaya, which is the powers (སྟོབས།, bala, power) etc. The definition is that it is the pure faculty that is not overwhelmed by opposing factors, which is mainly practiced during the forbearance and supreme stages. The divisions are the same as the faculties. The sixth is the path of Abhisamaya, which is the bodhyaṅga (བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག, bodhyaṅga, limb of enlightenment). The definition is that it is encompassed by the path of seeing, which realizes the nature of truth as it is. There are seven divisions: Right Mindfulness Bodhyaṅga, which is practiced in the manner of not forgetting the object and aspect of truth, is the limb that is the basis of other limbs. Right Discrimination Bodhyaṅga, which is practiced in the manner of discriminating the nature of truth, is the limb of the nature of the path of seeing Bodhi. Right Effort Bodhyaṅga, which is practiced in the manner of rejoicing in the aspect of truth, is the limb that will definitely reach the ultimate goal. Right Joy Bodhyaṅga, which calms the mind with the uncontaminated bliss of newly realizing the nature of truth that was not previously realized, is the limb of benefit. Right Serenity Bodhyaṅga, which is the uncontaminated serenity that makes body and mind serviceable, is the limb that will not be contaminated by afflictions. Right Samādhi Bodhyaṅga, which is the uncontaminated one-pointedness of mind that practices the aspect of truth in a one-pointed manner, is the limb that will not be contaminated by afflictions. Right Equanimity Bodhyaṅga, which is practiced in a manner that does not give rise to unevenness such as sinking or excitement in the aspect of truth, is the limb that will not be contaminated by afflictions. The seventh is the path of definite purification and liberation, which is the āryamārgaṅga (འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག, āryamārgaṅga, noble eightfold path). The definition is that it is practiced by focusing on the nature of truth...
ྤང་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ལམ་མོ། །དབྱེ་ན་བརྒྱད་ལས། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི། མཐོང་ལམ་མཉམ་བཞག་ཏུ་རྟོགས་པའི་དོན་འདིའོ་ཞེས་ ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག །ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་ནི། ལྟ་བས་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་ལྟར་གཞན་ལ་གོ་བར་བྱེད་པའི་ངག་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཡན་ལག །ངག་ནི། རང་སྨྲ་ བ་པོ་ལྟ་བ་རྣམ་དག་དང་ལྡན་པར་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད། ལས་ཀྱི་མཐའ་ནི། རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་ཏུ་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ལུས་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད། 1-761 འཚོ་བ་ནི། མ་དག་པའི་འཚོ་བ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ལུས་ངག་གི་རིག་བྱེད་འཚོ་བ་རྣམ་དག་ཏུ་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག །རྩོལ་བ་ནི། སྒོམ་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་ བ་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས། དྲན་པ་ནི། བྱིང་རྒོད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ཡན་ལག །ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། མངོན་ཤེས་སོགས་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་ པར་སྦྱོང་བའི་ཡན་ལག་གོ། །བརྒྱད་པ་གནས་དང་དབང་པོ་ཐ་དད་པའི་ལམ་དང་། དགུ་པ་བསླབ་པ་གསུམ་སྦྱོང་བའི་ལམ་ནི་གཞུང་དུ་གོ་སླའོ། །བཅུ་པ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པའི་ལམ་ནི། ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་སྟེ། དང་པོའི་མཚན་ཉིད་ནི། སེམས་དམིགས་པ་གཅིག་ལ་རྒྱུན་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པའོ། །དབྱེ་ན། ནང་ཉིད་དུ་སེམས་འཇོག་པ་སོགས་དགུའོ། །གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད། ཇི་ལྟ་བའམ་ ཇི་སྙེད་པའི་དངོས་པོ་ཐོས་བསམ་བསྒོམ་པ་གང་རུང་ལ་བརྟེན་ནས་སོ་སོར་རྣམ་པར་འབྱེད་པའོ། །དབྱེ་ན། ཇི་སྙེད་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། ཇི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གཉིས་ཏེ། རེ་ རེ་ལ་ཡང་ཚོལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་དང་། ངེས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་གཉིས་གཉིས་སོ། །བཅུ་གཅིག་པ་ལམ་བསྡུད་པའི་ལམ་ལ་གསུམ་ལས། མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ནི། 1-762 ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ནས་བཟུང་སྟེ་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔའི་བར་གྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང་གཉེན་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོའོ། །དབྱེ་ན། དད་སོགས་ལྔ། ཡིད་ བདེ་བ། ཡིད། བདེ། བཏང་སྙོམས། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བཅུའོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་ནི། མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་གྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་ བ་དང་གཉེན་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོའོ། །དབྱེ་བ་སྔ་མ་དང་འདྲའོ། །ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ནི། མི་སློབ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྤང་རྟོགས་དང་མཐོང་ ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དབང་བྱེད་པའི་རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོའོ། །དབྱེ་ན་ཡིད་མི་བདེ་བོར་བའི་སྔར་གྱི་དགུའོ། །ལྔ་པ
【現代漢語翻譯】 是使行為完全純凈的道路。分為八支：正見，是指在見道（Darśanamārga）的等持（Samādhi）中，完全斷定所證悟之義的支分。正思維，是指如正見所斷定那樣，使他人理解的語言，是發起一切言語的支分。語言，是指使說話者自己具備純正的見解，並使他人信服的語言表達。事業的邊際，是指使自己相續中的人，以純凈的戒律使他人信服的身語表達。 生活，是指捨棄不清凈的生活，以清凈的生活使他人信服的身語表達的支分。精進，是指對於斷除修道（Bhāvanāmārga）所斷的煩惱，生起歡喜的精進。正念，是指調伏沉沒和掉舉的煩惱的支分。正定，是指調伏顯現神通等殊勝功德的障礙的支分。第八，是處所和根器不同的道；第九，是修習三學的道，在論典中容易理解。第十，是成辦一切功德的道，即止（Śamatha）和觀（Vipaśyanā）。第一個的定義是：心持續而正確地安住於一個所緣境上。分類有：內心安住等九種。第二個的定義是：依靠如所有性（yathāvadbhāva）或如量性（yathāsankhyābhāva）的事物，通過聽聞、思維、修習任何一種方式，進行個別地辨別。分類有：如量性辨別和如所有性辨別兩種，每一種又分為尋求相的現觀和確定相的觀察兩種。 第十一個，是總攝道的道，分為三種：使未知的一切都知曉的根器，是從抉擇分（nirvedhabhāgīya）開始，到見道十五剎那之間，對於捨棄不順品和生起對治品具有支配作用的勝解脫根。分類有：信等五根，以及喜、樂、舍、不樂和意根共十種。全知的根器，是從見道第十六剎那到金剛喻定（vajropamasamādhi）之間，對於捨棄不順品和生起對治品具有支配作用的勝解脫根。分類與前者相同。具有全知的根器，是指在無學（aśaikṣa）的階段，安住于斷證功德和現法樂住，具有支配作用的勝解脫根。分類是捨棄不樂之後的先前九種。第五
【English Translation】 It is the path that makes actions completely pure. It is divided into eight branches: Right View, which is the branch that completely determines the meaning realized in the Samādhi of the Path of Seeing (Darśanamārga). Right Thought, which is the language that makes others understand as determined by Right View, is the branch that initiates all speech. Language, which refers to the expression of language that makes the speaker himself possess pure views and convinces others. The limit of action, which refers to the expression of body and speech that makes others believe that the person in his own continuum has pure precepts. Life, which refers to the expression of body and speech that abandons impure life and convinces others with pure life. Effort, which refers to the joy of diligence in abandoning the afflictions to be abandoned in the Path of Cultivation (Bhāvanāmārga). Mindfulness, which refers to the branch of taming the afflictions of sinking and agitation. Right Concentration, which refers to the branch of taming the obstacles to the manifestation of special qualities such as supernormal powers. Eighth, is the path of different places and faculties; ninth, is the path of practicing the three trainings, which is easy to understand in the treatise. Tenth, is the path of accomplishing all merits, namely Śamatha (tranquility) and Vipaśyanā (insight). The definition of the first is: the mind continuously and correctly abides on one object of focus. The classifications are: nine kinds such as abiding in the inner self. The definition of the second is: relying on things as they are (yathāvadbhāva) or as many as they are (yathāsankhyābhāva), through hearing, thinking, or cultivating any one method, to distinguish them individually. The classifications are: distinguishing as many as there are and distinguishing as they are, each of which is divided into two kinds: the direct perception of seeking aspects and the observation of determining aspects. Eleventh, is the path of summarizing the paths, divided into three kinds: the faculty that makes everything unknown known, starting from the decisive part (nirvedhabhāgīya) up to the fifteen moments of the Path of Seeing, is the faculty of liberation that dominates the abandonment of unfavorable factors and the generation of antidotes. The classifications are: the five faculties of faith, etc., as well as joy, happiness, equanimity, unhappiness, and the mind faculty, totaling ten kinds. The faculty of omniscience, from the sixteenth moment of the Path of Seeing to the Vajra-like Samādhi (vajropamasamādhi), is the faculty of liberation that dominates the abandonment of unfavorable factors and the generation of antidotes. The classifications are the same as before. The faculty of possessing omniscience refers to the stage of non-learning (aśaikṣa), abiding in the merits of abandonment and realization and the happiness of the present Dharma, is the faculty of liberation that dominates. The classifications are the previous nine kinds after abandoning unhappiness. Fifth
་མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བསླབ་པ་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ གནས་སྐབས་ཀྱི་ལམ་མོ། །དབྱེ་ན། ཟད་པ་ཤེས་པ། མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ། མི་སློབ་པའི་ཆོས་བཅུའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་མ་ལུས་པ་ཟད་ནས་བདེན་བཞིའི་གནས་ལུགས་ཤེས་པའམ་ཀུན་འབྱུང་ ཟད་པའི་འགོག་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་པ་སྤངས་ནས་བདེན་བཞིའི་གནས་ལུགས་ཤེས་པའམ་དེ་སྤངས་པའི་འགོག་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གཉིས་ཀ་ལ་དབྱེ་ན། 1-763 མཉམ་བཞག་དོན་དམ་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་ཐོབ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་གཉིས་གཉིས་ཡོད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། མི་སློབ་པའི་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད། ཡང་དག་པའི་རྣམ་གྲོལ། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །བཅུ་ པོ་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། མི་སློབ་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་ལས་ཀྱི་མཐའ་འཚོ་བ་གསུམ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། དྲན་པ་དང་ཏིང་ ངེ་འཛིན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྟོག་པ་རྩོལ་བ་གསུམ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ། ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་བཞིན། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་དང་། རྣམ་ པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོའོ། །གསུམ་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་ལ་བཞི་ལས། ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས། རིགས་པའི་མཚན་ ཉིད་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས། བསྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད། སེམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས། ངེས་འབྱིན་གྱི་མཚན་ཉིད། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རྟག་པའི་གནས་སུ་ འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གཉིས་པ་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་ཆོས་རྣམ་ངེས་ལ་གསུམ། དམིགས་བྱ་གསུང་རབ་ཀྱི་ཆོས། དེ་ལ་དམིགས་བྱེད་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་སྐྱེ་ཚུལ། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པའོ། ། 1-764 དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། མཚན་ཉིད་ནི། མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ཐབས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པའི་གསུང་གང་ཞིག་ཆོས་སྐུའི་བདག་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའོ། །དབྱེ་བ་ནི། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་ གཉིས་ཏེ་གཞུང་དུ་གསལ་ལོ། །བསྡུ་བ་ནི། སྡེ་སྣོད་རིན་པོ་ཆེ་གསུམ་སྟེ། འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་ནི། ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་སྡེ་སྣོད། མངོན་པའི་སྡེ་ སྣོད་ནི། ལྷག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་སྡེ་སྣོད། མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ནི། ལྷག་པ་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་སྡེ་སྣོད་དོ། །གཉིས་ པ་དམིགས་བྱེད་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་སྐྱེ་ཚུལ་ལ་ལྔ་སྟེ། དམིགས་བྱེད་དངོས། །དམིགས་པའི་རབ་དབྱེ། བསམ་བྱུང་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ། སྒོམ་བྱ
【現代漢語翻譯】 究竟道的特徵是：圓滿三學的階段之道。分類有：知盡、知不生、無學十法。第一，知盡：指徹底斷除產生輪迴的因——集諦，從而了知四諦的實相，或者說，是證悟集諦滅盡之滅諦的智慧。第二，知不生：指徹底斷除輪迴的果——苦諦，從而了知四諦的實相，或者說，是證悟斷除苦諦之滅諦的智慧。這兩者又可分為： 入定狀態下證悟勝義諦的智慧，以及后得位證悟世俗諦的智慧，各有兩種。第三，無學道包括：八支無學聖道、正解脫、正智。這十者可以歸納為無學無漏的五蘊，即：正語、正業、正命三者為戒蘊；正念和正定為定蘊；正見、正思、正勤三者為慧蘊；後兩者依次為解脫蘊和解脫知見蘊。 第三，解釋特徵的意義有四種：道的特徵是：完全尋求真諦的智慧。理的特徵是：對治煩惱的智慧。修的特徵是：使心不顛倒地修持的智慧。決定的特徵是：使人不退轉地走向恒常之境的智慧。 第二，關於現觀的因——集合法，確定其體相，分三部分：所緣境——聖教法；緣彼境之現觀生起的方式；以及極其廣大的殊勝解說。第一部分又分三點：特徵是：毫不顛倒地揭示增上生和決定勝之方便的聖言，且此聖言源於法身的自性因。分類是：聖教十二部，經典中已明確闡述。歸納為：三藏寶庫，即：律藏，主要闡述修習增上戒學的方法；論藏，主要闡述修習增上慧學的方法；經藏，主要闡述修習增上心學的方法。第二，緣彼境之現觀生起的方式有五種：所緣境本身、所緣境的差別、生起尋伺的理路、修習
【English Translation】 The characteristic of the ultimate path is: the path of the stage of perfecting the three trainings. Its divisions are: knowing exhaustion, knowing non-arising, and the ten non-learning dharmas. First, knowing exhaustion: it refers to completely exhausting the cause of samsara (kun 'byung) - the origin of suffering, thereby knowing the true nature of the four noble truths, or it is the wisdom that realizes the cessation of the origin of suffering (the cessation of kun 'byung). Second, knowing non-arising: it refers to completely abandoning the result of samsara (sdug bsngal) - suffering, thereby knowing the true nature of the four noble truths, or it is the wisdom that realizes the cessation of abandoning suffering. These two can be further divided into: The wisdom of realizing the ultimate truth in meditative equipoise, and the wisdom of realizing the conventional truth in the post-meditation state, each having two aspects. Third, the path of no more learning includes: the eight branches of the noble path of no more learning, right liberation, and right knowledge. These ten can be summarized into the five aggregates of no more learning and without outflows, namely: right speech, right action, and right livelihood are the aggregate of discipline; right mindfulness and right concentration are the aggregate of concentration; right view, right thought, and right effort are the aggregate of wisdom; the latter two are, respectively, the aggregate of liberation and the aggregate of the knowledge and vision of liberation. Third, explaining the meaning of the characteristics has four aspects: the characteristic of the path is: the wisdom that completely seeks the truth. The characteristic of reason is: the wisdom that counteracts afflictions. The characteristic of cultivation is: the wisdom that cultivates the mind without perversion. The characteristic of certainty is: the wisdom that leads one irreversibly to the state of permanence. Second, regarding the cause of Abhisamaya (mngon rtogs) - the collection of dharmas, determining its nature, there are three parts: the object of focus - the teachings of the scriptures; the way in which Abhisamaya arises in relation to that object; and the extremely extensive and special explanation. The first part has three points: the characteristic is: the sacred words that reveal the means of higher rebirth and definite goodness without perversion, and these sacred words originate from the self-nature cause of the Dharmakaya. The divisions are: the twelve parts of the scriptures, which are clearly explained in the texts. The summary is: the three precious collections of the Tripitaka, namely: the Vinaya Pitaka, which mainly explains the method of practicing higher discipline; the Abhidhamma Pitaka, which mainly explains the method of practicing higher wisdom; and the Sutra Pitaka, which mainly explains the method of practicing higher mind. Second, the way in which Abhisamaya arises in relation to that object has five aspects: the object of focus itself, the distinctions of the object of focus, the reasoning for generating thought and investigation, the meditation
ུང་སྐྱེད་བྱེད་ཀུན་ཏུ་ཚོལ་བ། བཙལ་པའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་ཤེས་རྣམས་ སོ། །དང་པོ་ལ་ཐོས་པ་བསམ་པ་སྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ། སྤྱོད་པ་རྣམ་སྦྱོང་གི་དམིགས་པ། མཁས་པའི་དམིགས་པ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སྒོམ་བྱུང་སྤྱིའི་ས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བའོ། །དབྱེ་ན་བཞི་ལས། 1-765 རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ནི། མོས་པ་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་ཞི་ལྷག་གིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་ཞི་ ལྷག་གིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ། དངོས་པོའི་མཐའ་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེ ད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ། དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི། གནས་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་ གྱུར་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་རྟོག་ཤས་ཆེ་བའི་གཉེན་པོར་ཐོག་མར་རྣལ་འབྱོར་པས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །དབྱེ་ན་ལྔ་ལས། མི་སྡུག་པ་ནི། འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་ པོར་མི་གཙང་བའི་རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ། བྱམས་པ་ནི། ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོར་སྡུག་ཅིང་ཡིད་དུ་འོང་པའི་རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ། རྟེན་འབྲེལ་ནི་བཤད་ཟིན་ལ། ཁམས་ཀྱི་རབ་དབྱེ་ནི། ང་རྒྱལ་གྱི་གཉེན་པོར་ནང་གི་ཕུང་པོ་འབྱུང་བ་བཞི་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ། དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ ནི། རྣམ་རྟོག་ལ་སྤྱོད་པའི་གཉེན་པོར་འབྱུང་འཇུག་གནས་གསུམ་དུ་བགྲང་བར་བྱ་བའོ། །དེ་དག་ནི་ཡུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི། ལྔ་པོ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། 1-766 འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ཆགས་ཡུལ་མི་གཙང་བའི་རྣམ་པར་བསྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ། ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོར་གནོད་བྱེད་སྡུག་ཅིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྣམ་པར་ བསྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་དང་། གཏི་མུག་གི་གཉེན་པོར་འཁོར་བ་འཇུག་ལྡོག་གི་གོ་རིམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་གཉེན་པོར་ནང་གི་ཕུང་པོ་ ཁམས་དྲུག་གི་རང་བཞིན་དུ་སོ་སོར་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ། རྣམ་རྟོག་གི་གཉེན་པོར་དབུགས་འབྱུང་འཇུག་ཇི་ལྟ་བར་བགྲང་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། ། གསུམ་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། གང་ཞིག་ཤེས་པས་མཁས་པ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བའི་ཤེས་བྱ། དབྱེ་ན། ཕུང་པོ། ཁམས། སྐྱེ་མཆེད། རྟེན་འབྲེལ། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་མཁས་ པའོ། །དང་པོ་བཞི་བཤད་ཟིན་ལ། ལྔ་པ་ནི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་
【現代漢語翻譯】 生起之因，普遍尋求，尋求之果，即是完全了知。 第一種，是與聽聞、思惟、修習所生之智慧相應的（智慧）。這些的體性之前已經闡述過了。 第二種有四種：遍及之所緣，行為調伏之所緣，智者之所緣，煩惱調伏之所緣。 第一種的體性是：應當完全斷除修所生共同之地的（事物）。 分類有四種： 與分別念相應的影像，應當以勝觀和止觀的作意完全斷除。不與分別念相應的影像，應當以真如作意的勝觀和止觀完全斷除。事物的邊際，應當以如所有和如量之智慧完全斷除。究竟證悟，是所有狀態完全轉變。 第二種的體性是：最初瑜伽士爲了對治煩惱和分別念較重的情況而修習的（所緣）。 分類有五種：不凈觀，爲了對治貪慾，應當完全斷除不凈之相。慈愛觀，爲了對治嗔恨，應當完全斷除可愛且悅意之相。緣起之前已經闡述過了。界差別觀，爲了對治我慢，應當完全斷除內在的蘊、四大、虛空界和識的自性。出入息隨念，爲了對治分別念，應當計數呼氣、吸氣和住三個階段。這些是從所緣的角度來說的，從能緣的角度來說，這五種依次是： 爲了對治貪慾，修習貪慾之境不凈之相的等持，以及與之相應的智慧。爲了對治嗔恨，修習損害者可愛且悅意之相的等持等等。爲了對治愚癡，如實修習輪迴流轉和還滅次第的等持等等。爲了對治我慢，分別剖析內在的蘊為六界的自性的智慧，以及與之相應的智慧。爲了對治分別念，如實計數呼氣和吸氣的正念和智慧，以及與之相應的智慧。 第三種的體性是：憑藉對它的瞭解，可以被列入智者之列的所知。 分類有：蘊、界、處、緣起、對處與非處精通。 前四種已經闡述過了，第五種是對順應之因（精通）。
【English Translation】 The cause of arising, universally sought; the fruit of seeking is complete knowledge. The first is the wisdom arising from hearing, thinking, and meditating, along with its corresponding (wisdom). The characteristics of these have already been explained. The second has four types: pervasive object, behavior-taming object, learned object, and affliction-taming object. The characteristic of the first is: one should completely cut off the common ground of what arises from meditation. There are four divisions: Images associated with conceptual thought should be completely cut off by the shamatha (止，止禪) and vipassanā (觀，觀禪) of aspiration and attention. Images not associated with conceptual thought should be completely cut off by the shamatha and vipassanā of suchness attention. The limits of things should be completely cut off by the wisdom of suchness and quantity. Complete realization is the complete transformation of all states. The characteristic of the second is: the object that a yogi should initially meditate on to counteract afflictions and strong conceptual thoughts. There are five divisions: ugliness meditation, to counteract desire, one should completely cut off the aspect of impurity. Loving-kindness meditation, to counteract hatred, one should completely cut off the aspect of being lovely and pleasing. Dependent origination has already been explained. Element analysis, to counteract pride, one should completely cut off the nature of the inner aggregates, the four elements, the space element, and consciousness. Mindfulness of breathing, to counteract conceptual thought, one should count the three stages of exhaling, inhaling, and dwelling. These are from the perspective of the object; from the perspective of the subject, these five in order are: To counteract desire, the samadhi (定，禪定) of meditating on the impure aspect of the object of desire, along with its corresponding wisdom. To counteract hatred, the samadhi of meditating on the lovely and pleasing aspect of the harmer, and so on. To counteract ignorance, the samadhi of meditating on the order of cyclic existence and its cessation as it is, and so on. To counteract pride, the wisdom of separately analyzing the inner aggregates into the nature of the six elements, along with its corresponding wisdom. To counteract conceptual thought, the mindfulness and wisdom of counting the exhalation and inhalation as they are, along with their corresponding wisdom. The characteristic of the third is: knowledge that, by understanding it, one can be counted among the learned. The divisions are: aggregates, elements, sources, dependent origination, and expertise in what is and is not the proper state. The first four have already been explained; the fifth is expertise in the conducive cause.
ལས། མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་དང་མི་འབྱུང་བའོ། །བཞི་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། འཇིག་རྟེན་པའམ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་ གྱིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ། བསམ་བྱུང་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། གནས་ལུགས་ལ་དཔྱོད་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་འཐད་པའོ། །དབྱེ་ན་བཞི་ལས། ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ནི། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཆ་ལ་རྨོངས་པ་སེལ་བའི་འཐད་པ། 1-767 བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་ནི། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་ཆ་ལ་རྨོངས་པ་སེལ་བའི་འཐད་པ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ནི། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་རྨོངས་པ་སེལ་བའི་འཐད་པ། གཏན་ཚིགས་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ནི། ལྐོག་གྱུར་གྱི་དོན་ལ་རྨོངས་པ་སེལ་བའི་འཐད་པའོ། །བཞི་པ་སྒོམ་བྱུང་གི་རྒྱུ་ཀུན་དུ་ཚོལ་བ་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། མིང་དོན་འབྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་ཡོངས་ སུ་མ་གྲུབ་པར་དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །དབྱེ་ན་བཞི་ལས། མིང་ཀུན་དུ་ཚོལ་བ་ནི། རྗོད་བྱེད་མིང་ཚིག་སོགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་ སོགས་དང་། དངོས་པོ་ཀུན་ཏུ་འཚོལ་བ་ནི་སྒྲ་རྟོག་གིས་ཇི་ལྟར་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་ལྟར་དོན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་སོགས་དང་། ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འདོགས་པའི་ ཚོལ་བ་ནི་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དོན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པར་དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་སོགས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འདོགས་པ་འཚོལ་བ་ནི་བརྗོད་བྱ་རྗོད་ བྱེད་ལ་ཁྱད་པར་གྱི་དོན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །ལྔ་པ་བཙལ་བའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་ཤེས་ནི། མིང་དང་དངོས་པོ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དང་ཁྱད་པར་དུ་འདོགས་པ་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། ། 1-768 དབྱེ་ན་བཞི་སྟེ། མཚན་ཉིད་ནི་གོ་སླའོ། །གསུམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པ་ལ། མཚན་ཉིད་ནི། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལས་བརྩམས་ཏེ་བསྟན་པའི་གསུང་རབ་བོ། །དབྱེ་ན་བརྗོད་བྱ་དོན་ གྱི་སྒོ་ནས་དགོངས་པ་བཞི་དང་། རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་བཞིའོ། །དགོངས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། དགོངས་གཞིའི་བརྗོད་བྱ་དོན་ལ་གནས་པའི་གསུང་རབ་བོ། །དབྱེ་ན་མཉམ་པ་ཉིད་ དང་། དོན་གཞན་དང་། དུས་གཞན་དང་། གང་ཟག་གི་བསམ་པ་ལ་དགོངས་པ་དང་བཞིའོ། །ལྡེམ་དགོངས་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། དགོས་པའི་དབང་གིས་ཟབ་མོའི་དོན་ལྡེམ་པོའི་ངག་གིས་སྟོན་པའི་གསུང་རབ་བོ། །དབྱེ་ ན་གཞུག་པ་དང་། མཚན་ཉིད་དང་། གཉེན་པོ་དང་། བསྒྱུར་བ་ལ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། གཉིས་མེད་ཀྱིས་སྐྲག་པ་རྣམས་ལ། གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་བཞ
【現代漢語翻譯】 業，順合之果生與不生。第四，其相為：當以世間或出世間的禪定完全斷除之。第三，生起由思所成之理，其相為：成為思擇安住之理的方便之正理。分四：觀待之理，乃為遣除對於諸行之因分愚昧之正理； 作用之理，乃為遣除對於諸行之果分愚昧之正理；法性之理，乃為遣除對於諸行之自性愚昧之正理； 成立之理，乃為遣除對於隱蔽之義愚昧之正理。第四，于所修生之因周遍尋覓，其相為：與名義關聯且未完全成立而思擇之智慧及相應者。分四：名周遍尋覓，乃為語表名句等以自之相未成立而思擇之智慧等；事物周遍尋覓，乃為如由言語分別如何施設，然義以自之相未成立而思擇之智慧等； 本體施設之尋覓，乃為所說與能說于本體之義以自之相未完全成立而思擇之智慧等；差別施設之尋覓，乃為于所說與能說於差別之義以自之相未成立而思擇之智慧及相應者。第五，尋覓之果完全了知，乃爲了知名、事物、本體及差別施設等皆無自性之等持與智慧及相應者。 分四，其相易解。第三，極廣大之差別解說，其相為：從六度開始宣說的經典。分四：從所說義之門有四種密意，從能說語之門有四種隱晦密意。密意之相為：安住於密意所依之所說義之經典。分四：平等性密意、異義密意、異時密意、補特伽羅意樂密意。 隱晦密意之相為：因必要之故，以隱晦之語宣說甚深義之經典。分四：投入隱晦密意、體性隱晦密意、對治隱晦密意、轉變隱晦密意。次第為：對於怖畏二取者，顯現...
【English Translation】 Karma: Whether or not concordant results arise. Fourth, its characteristic is: it should be completely severed by mundane or supramundane meditation. Third, the reasoning that generates from thought, its characteristic is: the valid reasoning that becomes a means of contemplating the state of affairs. Divided into four: The reasoning of dependence is the valid reasoning that dispels ignorance about the causal aspect of phenomena; The reasoning of function is the valid reasoning that dispels ignorance about the result aspect of phenomena; the reasoning of the nature of phenomena is the valid reasoning that dispels ignorance about the nature of phenomena; The reasoning of establishing proof is the valid reasoning that dispels ignorance about hidden meanings. Fourth, the thorough search for the cause of what arises from meditation, its characteristic is: wisdom and its concomitants that contemplate without fully establishing the connection between name and meaning. Divided into four: The thorough search for names is wisdom, etc., that contemplates without establishing expressive names, words, etc., by their own characteristics; The thorough search for objects is wisdom, etc., that contemplates without establishing the meaning by its own characteristics, just as how terms are applied by sound and conceptualization; the search for imputation as essence is wisdom, etc., that contemplates without fully establishing the meaning of essence in what is expressed and what expresses by its own characteristics; the search for imputation as difference is wisdom and its concomitants that contemplate without establishing the meaning of difference in what is expressed and what expresses by its own characteristics. Fifth, the complete knowledge of the result of the search is meditative stabilization and wisdom and its concomitants that know that names, objects, essence, and imputation as difference are without inherent existence. Divided into four, the characteristics are easy to understand. Third, the extremely extensive special explanation, its characteristic is: the scriptures that teach starting from the six perfections. Divided into four: From the perspective of the meaning of what is said, there are four intentions, and from the perspective of the words of what is expressed, there are four hidden intentions. The characteristic of intention is: the scriptures that abide in the meaning of what is said, which is the basis of intention. Divided into four: the intention of equality, the intention of different meaning, the intention of different time, and the intention of the intention of the individual. The characteristic of hidden intention is: the scriptures that reveal profound meanings with hidden words due to necessity. Divided into four: hidden intention of insertion, hidden intention of characteristic, hidden intention of antidote, and hidden intention of transformation. In order: for those who are frightened by non-duality, showing...
ག་སྟོན་པའི་གསུང་རབ། ཟབ་མོ་ ལ་མོས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྟོན་པའི་གསུང་རབ། སངས་རྒྱས་ལ་བརྙས་པ་སོགས་སྒྲིབ་པའི་བྱེ་བྲག་གི་གཉེན་པོར་བསྟན་པའི་གསུང་རབ། དགོངས་གཞིའི་བརྗོད་བྱ་ཟབ་མོ་ འཇིག་རྟེན་ན་སྨད་པའི་ཚིག་གིས་སྟོན་པའི་གསུང་རབ་པོ། །གསུམ་པ་དཔྱད་པའི་འབྲས་བུ་རང་དོན་ཐོབ་པ་རྣམ་ངེས་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐོབ་བྱེད་གང་ཟག །ཐོབ་བྱ་མངོན་རྟོགས་སོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། 1-769 མ་དཔྱད་པའི་ངོ་བོར་ཕུང་པོ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་པོ་དང་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོར་སྣང་ཞིང་དཔྱད་ན་ཕུང་པོ་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་མ་གྲུབ་པའོ། །དབྱེ་ན། བདུན་ཏེ། སྤྱོད་པས་ དབྱེ་བ། ངེས་འབྱུང་གིས་དབྱེ་བ། ཉེ་བར་བསྟན་པས་དབྱེ་བ། སྦྱོར་བས་དབྱེ་བ། འབྲས་བུས་དབྱེ་བ། ཁམས་ཀྱིས་དབྱེ་བ། དཔྱད་པས་དབྱེ་བའོ། །དང་པོ་ལ། འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང་། གཏི་མུག །ང་རྒྱལ། རྣམ་རྟོག་ལ་སྤྱོད་པ་ལྔ་དང་། ཆ་མཉམ་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུའི་གང་ཟག་དང་བདུན་ནོ། །དང་པོ་ལྔ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དེ་དང་དེ་ཤས་ཆེ་ཞིང་རྒྱུན་རིང་བའི་གང་ཟག་ གོ། །དྲུག་པ་ནི། ཡུལ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བའི་གང་ཟག་གོ། །བདུན་པ་ནི། ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཡུལ་ཤས་ཆེ་བ་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་གཏན་མི་ སྐྱེ་བའམ་ཤས་ཆུང་ངུ་ཙམ་སྐྱེ་བའི་གང་ཟག་གོ། །གཉིས་པ་ངེས་འབྱུང་གིས་དབྱེ་བ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་དོན་ རྣམ་གྲོལ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་གང་ཟག་གོ། །དབྱེ་ན། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་བ་དང་གཉིས་ཏེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ། གདོན་མི་ཟ་བར་གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་མེད་ཀྱི་རྣམ་གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་པ། 1-770 དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཟིན་ན་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བཀྲིར་རུང་བའི་ཉན་ཐོས་སོ། །གཉིས་པ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། རང་དོན་དུ་གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་མ་བརྟེན་པར་རྣམ་ གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་པའི་རིགས་ཅན་ནོ། །དབྱེ་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་དང་། ཚོགས་ན་སྤྱོད་པའི་རིགས་ཅན་དང་གཉིས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། རང་དོན་དུ་འགྲན་ཟླ་མེད་པར་རྣམ་ གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་འདོད་པའི་གང་ཟག་དང་། སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་ཚེ་རང་དང་སྤངས་རྟོགས་མཚུངས་པའི་གྲོགས་གཞན་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་ཤིང་རྒྱུ་བར་འདོད་པའི་རང་རྒྱལ་གྱི་གང་ཟག་གོ། །དང་པོ་ ནི། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་བ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ལ་ནི་ཇི་སྲིད་སྲིད་པ་ཐ་མ་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་ བསྒྱུར་བ་པ་དང་གཉིས་ཡོད་ལ། གང་གི་ཚེ་སྲིད་པ་ཐ་མ་པར་གྱུར་པ་
【現代漢語翻譯】 這是導師的經典，深刻的經典。 對於那些信仰深刻的人，這是一部經典，展示了所有法皆無自性。 這是一部經典，展示了作為對誹謗佛陀等障礙的對治之法。 這是一部經典，用世俗的貶低之語來表達深刻的意圖。 第三，分析的結果是為自己獲得利益，分為兩種：獲得者和所獲得的證悟。 首先，關於獲得者，其特徵是：在未經分析的狀態下，顯現為控制蘊（藏文：ཕུང་པོ།）者和享受對境者，但經過分析，則無法證明其與蘊相同或相異。 分類有七種：以行為分類、以出離心分類、以近取分類、以加行分類、以結果分類、以界分類、以分析分類。 首先，以行為分類有五種：貪慾、嗔恨、愚癡、我慢、分別念，以及平等者、小煩惱者，共七種。 前五種是指貪慾等各自強烈且持續存在的補特伽羅（藏文：གང་ཟག 梵文：pudgala，梵文羅馬擬音：pudgala，漢語字面意思：人）。 第六種是指與對境相符而生起煩惱的補特伽羅。 第七種是指對境強烈，與煩惱生起相符，但煩惱根本不生起或僅生起極少許的補特伽羅。 第二，以出離心分類有三種。首先，聲聞乘的特徵是：依賴他人的聲音，尋求自身解脫的補特伽羅。 分類有兩種：唯一趨向寂滅者和完全轉向菩提者。依次是：不復再食，依賴他人的聲音而證得無餘涅槃者；如果被善知識引導，則可以轉向大菩提的聲聞。 第二，獨覺乘的特徵是：不依賴他人的聲音，爲了自身而想要證得解脫的種姓。 分類有兩種：如犀牛般的補特伽羅和樂於共處者。依次是：爲了自身而想要無與倫比地證得解脫的補特伽羅；在有生之年的最後一生，想要與自己斷證相同的朋友一同居住和遊歷的獨覺。 前者是唯一趨向寂滅者，後者則在未成為有生之年的最後一生之前，既可以是唯一趨向寂滅者，也可以是完全轉向菩提者。一旦成為有生之年的最後一生……
【English Translation】 These are the scriptures of the teacher, profound scriptures. For those who are devoted to the profound, this is a scripture that shows all dharmas to be without inherent existence. This is a scripture that shows the antidotes to specific obscurations, such as slandering the Buddha. This is a scripture that expresses profound intentions with words that are disparaged in the world. Third, the result of analysis is the attainment of self-benefit, which is divided into two: the attainer and the realization attained. First, regarding the attainer, its characteristic is: in an unanalyzed state, it appears as the controller of the aggregates (Tibetan: ཕུང་པོ།) and the enjoyer of objects, but upon analysis, it cannot be proven to be either the same as or different from the aggregates. There are seven types of classifications: classified by behavior, classified by renunciation, classified by appropriation, classified by application, classified by result, classified by realm, and classified by analysis. First, the classification by behavior has five types: desire, hatred, ignorance, pride, and conceptualization, as well as the equal one and the one with minor afflictions, making a total of seven. The first five refer to individuals (Tibetan: གང་ཟག 梵文：pudgala，梵文羅馬擬音：pudgala，English literal meaning: person) in whom desire, etc., are strong and persistent. The sixth refers to an individual in whom afflictions arise in accordance with objects. The seventh refers to an individual in whom objects are strong and in accordance with the arising of afflictions, but afflictions do not arise at all or only arise very slightly. Second, the classification by renunciation has three types. First, the characteristic of the Hearer Vehicle is: an individual who relies on the voice of others and seeks personal liberation. There are two types of classifications: those who solely tend towards peace and those who completely turn towards enlightenment. In order, they are: those who do not eat again and attain nirvana without remainder by relying on the voice of others; Hearers who, if guided by a spiritual friend, can be transformed into great enlightenment. Second, the characteristic of the Pratyekabuddha Vehicle is: a lineage that does not rely on the voice of others for its own sake and desires to attain liberation. There are two types of classifications: individuals like rhinoceroses and those who enjoy being in groups. In order, they are: individuals who want to attain liberation without rival for their own sake; Pratyekabuddhas who, in their last life, want to live and travel together with other friends who are equal in their abandonment and realization. The former is the one who solely tends towards peace, while the latter, until becoming the last life of existence, can be both the one who solely tends towards peace and the one who completely turns towards enlightenment. Once it becomes the last life of existence...
དེའི་ཚེ་ནི་ཀུན་ཀྱང་ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པའི་མཚན་ཉིད་ ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་དོན་དུ་གཉེར་བའི་གང་ཟག་གོ། །དབྱེ་ན། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པའི་གང་ཟག་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། གཞན་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ལྷག་བསམ་རྐྱེན་གྱིས་མི་འཕྲོགས་པའི་སེམས་དཔའོ། ། 1-771 དབྱེ་ན་རིགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པ་དང་རྟོགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པ་གཉིས་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་ཕྱིན་ཆད་དེ་ལྟ་བུའི་ལྷག་བསམ་ལས་མི་ཉམས་པ་དང་། མི་སྐྱེ་བའི་ ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་ལྷག་བསམ་ལས་མི་ཉམས་པའོ། །ཐ་མ་འདི་ལ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཆུང་ངུ་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས། ཕྱིར་མི་ ལྡོག་པ་ཆུང་ངུ་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་སྟེ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང་། མ་དག་ས་བདུན་དང་། དག་པ་ས་གསུམ་ལ་གནས་པ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་མ་ངེས་པ་ནི། གཞན་དོན་ དུ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ལྷག་བསམ་རྐྱེན་གྱིས་འཕྲོགས་པར་ནུས་པའི་སེམས་དཔའ་འོ། །དབྱེ་ན་ཐེག་དམན་གྱི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་སྲིད་པ་དང་། བསམ་པ་མངོན་དུ་བྱེད་སྲིད་པ་ གཉིས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དབང་པོ་རྟུལ་འབྲིང་གཉིས་ཚོགས་ལམ་ན་གནས་པའི་གནས་སྐབས་དང་། དབང་པོ་རྟུལ་འབྲིང་གཉིས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ནས་ས་བདུན་པའི་བར་ལ་གནས་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །གསུམ་ པ་ཉེ་བར་བསྟན་པས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་གཞུང་དུ་གོ་སླའོ། བཞི་པ་སྦྱོར་བས་དབྱེ་བ་ལ། དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་པ་གཉིས་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། 1-772 ཚོགས་ལམ་རྫོགས་པའི་གང་ཟག་དབང་རྟུལ་གང་ཞིག་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ཙམ་གྱིས་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་དང་། ཚོགས་ལམ་རྫོགས་པའི་གང་ཟག་དབང་རྣོན་ གང་ཞིག་རང་གི་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་ལ་རྣམ་པར་དཔྱད་ནས་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པའོ། །ས་མཚམས་ནི་སྦྱོར་ལམ་ནས་མཐོང་ལམ་ སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔའི་བར་རོ། །དབྱེ་ན་འབྲས་བུ་དང་པོ་གསུམ་ལ་ཞུགས་པ་གསུམ་གསུམ་མོ། མཛོད་དུ། དེ་ལ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། །དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་དེ་ དག་ཏུ། །དད་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་པ། །ཞེས་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ལ་གནས་པར་བཤད་དོ། ལྔ་པ་འབྲས་བུས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ། དབང་པོས་ཕྱེ་བ། སྙོམས་འཇུག་གིས་ཕྱེ་བ། ཞུགས་ གནས་ཀྱིས་ཕྱེ་བའོ། །དང་པོ་ལ་དད་པས་མོས་པ་དང་། མཐོང་པས་ཐོབ་པ་གཉིས་སྟེ། སློབ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་
【現代漢語翻譯】 那時，一切都只是寂靜的行者。第三，大乘的特徵是：爲了所有眾生的利益，不尋求無住涅槃的補特伽羅（梵文：Pudgala，人）。分類：有決定和不決定的補特伽羅兩種。第一種的特徵是：爲了他人的利益而尋求大菩提，其殊勝意樂不會被因緣所奪的菩薩。 分類：有因種姓的力量而決定的，和因證悟的力量而決定的兩種。次第是：從發起最初的心之後，不退失那樣的殊勝意樂；以及獲得于不生之法忍的力量，不退失那樣的殊勝意樂。後者以不生之法忍的小、中、大三種差別，分為小、中、大三種不退轉者，次第是：安住于順抉擇分、不清凈地七地、清凈地三地者。第二種不決定的是：爲了他人的利益而尋求大菩提，其殊勝意樂能夠被因緣所奪的菩薩。分類：有可能會現前小乘的果位，和可能會現前（其他）想法兩種。次第是：根器鈍和中等的兩種人在資糧道上的狀態；以及根器鈍和中等的兩種人從順抉擇分到七地之間的狀態。第三，以近取而詳細分類，在論典中容易理解。第四，以加行分類，有信隨行者和法隨行者兩種。次第是：資糧道圓滿的根器鈍者，僅僅依靠他人教導而隨行，爲了現證真諦而精進；以及資糧道圓滿的根器利者，依靠自己智慧的力量，對真諦所攝持的法進行辨析，爲了現證真諦而精進。地的界限是從加行道到見道十五剎那之間。分類：有趨入前三種果位的三種人。在《俱舍論》中說：『於此十五剎那，未見為見見道故，利鈍根者彼等中，信行法行隨行之。』，說的是安住于見道十五剎那。 第五，以果位詳細分類，有以根器區分、以等持區分、以趨入安住區分。第一種有信勝解和見至兩種，安住于學道的果位。
【English Translation】 At that time, all were merely solitary practitioners of peace. Third, the characteristic of the Mahayana (Great Vehicle) is: a Pudgala (person) who, for the sake of all sentient beings, does not seek the Nirvana (state of enlightenment) of abiding nowhere. Classification: there are two types of Pudgalas, the definite and the indefinite. The characteristic of the first is: a Bodhisattva (enlightenment being) whose excellent intention to seek great Bodhi (enlightenment) for the benefit of others is not robbed by conditions. Classification: there are two types, those who are definite by the power of lineage and those who are definite by the power of realization. In order, they are: those who, after generating the first mind, do not degenerate from such excellent intention; and those who, by the power of obtaining forbearance of non-arising dharmas, do not degenerate from such excellent intention. The latter is divided into three types of non-returning ones, small, medium, and large, by the distinctions of small, medium, and large forbearance of non-arising dharmas. In order, they are: those who abide in the preparatory path, the seven impure grounds, and the three pure grounds. The second, the indefinite, is: a Bodhisattva whose excellent intention to seek great Bodhi for the benefit of others can be robbed by conditions. Classification: there are two types, those who may manifest the fruit of the Hinayana (Lesser Vehicle), and those who may manifest (other) thoughts. In order, they are: the state of those with dull and medium faculties abiding on the path of accumulation; and the state of those with dull and medium faculties abiding from the preparatory path to the seventh ground. Third, detailed classification by approximation is easy to understand in the texts. Fourth, classification by application has two types: those who follow by faith and those who follow by dharma. In order, they are: a person with dull faculties who has completed the path of accumulation, who follows merely by the instruction of others and strives to realize the truth; and a person with sharp faculties who has completed the path of accumulation, who analyzes the dharma held by the power of truth by the power of his own intelligence and strives to realize the truth. The boundary of the grounds is from the path of application to the fifteen moments of the path of seeing. Classification: there are three types of those who enter the first three fruits. The Treasury states: 'In these fifteen moments, not seeing is seeing, for the sake of seeing the path, in those with sharp and dull faculties, those who follow by faith and those who follow by dharma.', which speaks of abiding in the fifteen moments of the path of seeing. Fifth, detailed classification by fruit has distinctions by faculties, distinctions by meditative absorption, and distinctions by entering and abiding. The first has two types: faith-liberated and vision-attained, abiding in the fruit of the path of learning.
ཉན་ཐོས་གང་དད་པ་ལྷག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ། དེ་གང་ཤེས་རབ་ ལྷག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །ས་མཚམས་ནི། མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། །དབྱེ་ན་རེ་རེ་ལ་ཡང་འབྲས་བུ་དང་པོ་གསུམ་ལ་གནས་པ་གསུམ་གསུམ་མོ། ། 1-773 གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་བྱེད་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཕྱིར་མི་འོང་གང་རྣམ་ཐར་བརྒྱད་ལ་སྙོམས་ པར་འཇུག་ནུས་པའོ། །བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་རྣམས་འགོག་པ་སེམས་མེད་པའི་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ལུས་མངོན་བྱེད་ཅེས་ཟེར་རོ། །ཁ་ཅིག་འགོག་པ་ལས་ལངས་པའི་འོག་ཏུ་སྙོམས་འཇུག་གི་ སྟོབས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པའི་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ཤིན་ཏུ་ཞི་བ་སེམས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དེ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཉོན་སྒྲིབ་ཙམ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ བའི་མི་སློབ་པ། གསུམ་པ་ནི། ཉོན་སྒྲིབ་དང་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མི་སློབ་པ། གསུམ་པ་ཞུགས་གནས་ཀྱིས་ཕྱེ་བ་ལ། དངོས་དང་། འབྲས་གནས་བཞིའི་ཁྱད་པར་ བཤད་པ་ལ་གཉི ས་ལས། དང་པོ་ལ་བཞིའི་དང་པོ་རྒྱུན་ཞུགས་ལ། ཞུགས་འབྲས་གཉིས་ཀྱི་ཞུགས་པ་ནི། རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་སྤོང་ལམ་ལ་གནས་པའོ། །ས་ མཚམས་ནི། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་སྟན་གཅིག་པ་ནས་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔའི་བར་རོ། །མཛོད་དུ། སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ཁོ་ན་ལ་གནས་པར་བཤད་དོ། །དབྱེ་ན་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དད་པ་དང་། 1-774 ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་གཉིས། སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་སྒོམ་སྤང་གཏན་མ་སྤངས་པ་དང་། འདོད་པའི་སྒོམ་སྤང་གཅིག་ནས་ལྔའི་བར་སྤངས་པ་གཉིས། འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་རིམ་གྱིས་པ་དང་། ཅིག་ཆར་བ་ ལ་ཞུགས་པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་འབྲས་གནས་ནི། ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའོ། །ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ནི། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ། ཚུལ་ཁྲིམས་ དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན། ཐེ་ཚོམ་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབྱེ་ན་སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཅིག་ཆར་ངེས་པར་འབྱིན་པ་དང་། རིམ་གྱིས་ ངེས་པར་འབྱིན་པ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུན་ཞུགས་གང་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤང་རྣམས་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་ཅིག་ཆར་སྤོང་བ་དང་། དེ་གང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤང་རྣམས་ རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་རིམ་གྱིས་སྤོང་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་གཉིས་རེ་རེ་ལ་ཡང་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་པ་འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལམ་ལ་གནས་པ་དང་། མི་བརྩོན་པ་ འབྲས་བ
【現代漢語翻譯】 聲聞乘中，以信勝解者與以慧勝解者有何區別？以慧勝解者有何不同？分界線是：從見道第十六剎那到金剛喻定之間。如果進行區分，每一種又分為安住于初果的三種。 二果有三種：身證、慧解脫和俱解脫。第一種是：能夠入於八解脫的不再來者。分別說部認為，由於以無心之身現證，所以稱為身證。一些人認為，從滅盡定中出定后，憑藉等持的力量，以心現證具有諸根的極寂靜之身，所以這樣稱呼。第二種是：以智慧的力量，僅從煩惱障中解脫的無學。第三種是：從煩惱障和等持障二者中解脫的無學。三果以入住位進行區分，分為實住和果住兩種差別。首先，初果分為兩種，即入流和果位。入流是指：安住于斷除獲得入流果之違品的斷道上。分界線是：從決定勝分同一座到見道第十五剎那之間。《俱舍論》中說，只安住於十五個剎那。如果進行區分，從根的角度分為信行和法行兩種。從斷除的角度分為未斷除修所斷和斷除欲界修所斷一至五品兩種。從果位的角度分為漸證和頓證兩種。第二種是果住：通過斷除三種結而區分的沙門之行安住于果位。三種結是：有身見、戒禁取見和懷疑。這些是入流果所斷的主要內容。如果進行區分，從斷除所斷的角度分為頓證和漸證兩種，即入流果憑藉無障礙道，以行相的方式頓斷三界修所斷，以及入流果以行相的方式漸斷三界修所斷。這兩種各自又分為爲了獲得后一個果位而精勤，安住于具有殊勝果位的道上，以及不精勤，安住于果位上。
【English Translation】 What distinguishes a Śrāvaka (Hearer) who is predominantly liberated by faith from one who is predominantly liberated by wisdom? What is the difference in terms of wisdom? The boundary is: from the sixteenth moment of the Path of Seeing to the Vajra-like Samādhi. If we differentiate, each is divided into three who abide in the first three fruits. The second fruit has three types: Body Witness, Wisdom Liberated, and Liberated in Both Ways. The first is: a Non-Returner who is able to enter into the eight liberations. The Sarvāstivādins say that because they directly realize with a body without mind, it is called Body Witness. Some say that after rising from cessation, due to the power of meditative absorption, the mind directly realizes the extremely peaceful body with faculties, so it is called that. The second is: a Non-Learner who is liberated from only the afflictive obscurations by the power of wisdom. The third is: a Non-Learner who is liberated from both the afflictive obscurations and the obscurations of meditative absorption. The third fruit is divided by the state of abiding, with two differences: actual abiding and fruit abiding. First, the first of the four in the first fruit, the Stream-Enterer, has two aspects: entering the stream and the fruit. Entering the stream is: abiding on the path of abandonment that abandons the opposing factors to attaining the fruit of Stream-Entry. The boundary is: from the single seat of the factors of ascertainment to the fifteenth moment of the Path of Seeing. The Kośa says that it abides only in the fifteen moments. If we differentiate, from the perspective of faculties, there are two: faith-follower and dharma-follower. From the perspective of abandonment, there are two: those who have not completely abandoned what is to be abandoned by cultivation, and those who have abandoned one to five of what is to be abandoned by cultivation in the desire realm. From the perspective of results, there are two: gradual and immediate entry. The second is the fruit abiding: abiding in the fruit by means of the conduct of a renunciate, distinguished by abandoning the three bonds. The three bonds are: view of the aggregates, holding to ethics and vows as supreme, and doubt. These are the main things to be abandoned by a Stream-Enterer. If we differentiate, from the perspective of how to abandon what is to be abandoned, there are two: immediate ascertainment and gradual ascertainment. That is, the Stream-Enterer, relying on the unobstructed path, immediately abandons what is to be abandoned by cultivation in the three realms in terms of aspects, and that Stream-Enterer gradually abandons what is to be abandoned by cultivation in the three realms in terms of aspects. Each of these two is further divided into those who strive to obtain the later fruit, abiding on the path of a distinguished fruit, and those who do not strive, abiding on the fruit.
ུ་ཙམ་པོ་བ་གཉིས་གཉིས་སོ། །འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་གཉིས་ལ་ཡང་ཙམ་ཁྱད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དད་མོས། མཐོང་ཐོབ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ཕྱིར་འོང་ལ། 1-775 ཞུགས་གནས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཞུགས་པ་ནི། ཕྱིར་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་སྤོང་ལམ་ལ་གནས་པའོ། །དབྱེ་ན། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་དང་། འབྲས་བུ་ རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་གང་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་མངོན་དུ་བྱས་ཙམ་གྱིས་ཕྱིར་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ། དབྱེ་ན་དབང་པོའི་ སྒོ་ནས་དད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་གཉིས། སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པའི་སྒོམ་སྤང་དྲུག་པ་སྤངས་པ་ནས་བརྒྱད་པ་སྤངས་པའི་བར་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ནི། ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་གང་འདོད་པའི་ སྒོམ་སྤང་དྲུག་པ་སྤངས་ཙམ་གྱིས་ཕྱིར་འོང་གི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དབྱེ་ན། དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དད་མོས་མཐོང་ཐོབ་གཉིས། སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་སྒོམ་སྤང་གཅིག་ནས་ལྔའི་བར་ སྤངས་པ་ལྔའོ། །ས་མཚམས་ནི། དང་པོ་རྒྱུན་ཞུགས་དང་འདྲ་ཞིང་། གཉིས་པ་ནི་མཐོང་ལམ་གྱི་སྔར་སྒོམ་སྤང་མ་སྤངས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་རྣམ་པ་གཅིག་པ་སྤོང་བའི་སྦྱོར་ལམ་ནས་དྲུག་པ་སྤོང་ བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་བར་རོ། །གཞན་རྣམས་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་འབྲས་གནས་ནི། ཕལ་ཆེར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའོ། ། 1-776 ཕར་ཆེར་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི། འདོད་པའི་སྒོམ་སྤང་དྲུག་པ་སྤངས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པ་སྤངས་སམ་མ་སྤངས་ཀྱང་རུང་སྟེ། རྒྱུན་ཞུགས་གང་གིས་རྣམ་པ་ དྲུག་པ་སྤངས་པས་ཕྱིར་འོང་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་ཡང་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་མཐོང་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་འོང་དང་། སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པ་མཐར་གྱིས་པའི་ ཕྱིར་འོང་གཉིས། དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དད་མོས། མཐོང་ཐོབ་གཉིས་སོ། །ས་མཚམས་ནི། ཐོད་རྒལ་བ་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་དང་། མཐར་གྱིས་པ་དྲུག་པ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནས་དགུ་པ་ སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་བར་རོ། །གསུམ་པ་ཕྱིར་མི་འོང་ལ་ཞུགས་གནས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཞུགས་པ་ནི། ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་སྤོང་ལམ་ལ་ གནས་པའོ། །དབྱེ་ན་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་འབྲས་གནས་ནི། ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའོ། །ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ ལྔ་ནི། སྔར་གྱི་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཕྱིར
【現代漢語翻譯】 ཙམ་པོ་བ་（一種修行者）有兩種。對於后兩種果位，也應瞭解這種程度上的差別。從根基的角度來看，有信解和見至兩種。 第二，對於一來果，有入果和住果兩種。第一，入果是指安住于斷除獲得一來果之違品的斷道上。分類：有頓證一來入果和漸證一來入果兩種。第一種是指一來入果者，僅通過現證見道十六剎那，便獲得一來果。分類：從根基的角度來看，有信隨法行和法隨法行兩種。從斷除的角度來看，斷除欲界修斷第六品至第八品之間的三種。第二種是指一來入果者，僅通過斷除欲界修斷第六品，便現證一來果。對此也有分類：從根基的角度來看，有信解和見至兩種。從斷除的角度來看，斷除修斷一品至五品之間的五種。地界：第一種與須陀洹果相同。第二種是指在見道之前，如果尚未斷除修斷，則從斷除一種品類的加行道，到斷除第六品之間的無間道之間。其他也應根據情況瞭解。 第二，住果是指大多安住于因離欲而徹底清凈的沙門果位上。 大多離欲是指斷除欲界修斷第六品，無論是否斷除第七品和第八品都可以，因為任何須陀洹果者，只要斷除了第六品，就會成為一來果。對此，也從獲得果位的方式上分為見道所獲的頓證一來，和修道所獲的漸證一來兩種。從根基的角度來看，有信解和見至兩種。地界：頓證是指見道十六剎那，漸證是指從斷除第六品的解脫道，到斷除第九品之間的無間道之間。 第三，對於不還果，有入果和住果兩種。第一，入果是指安住于斷除獲得不還果之違品的斷道上。分類與一來入果相同。第二，住果是指斷除五下分結，安住于因徹底清凈的沙門果位上。五下分結是指：之前的三個結，加上對欲界的貪慾和嗔恚。這些都是不還
【English Translation】 There are two types of Tsampo practitioners (a type of practitioner). For the latter two fruits, one should also understand the difference in degree. From the perspective of faculties, there are two types: faith-liberated and vision-attained. Secondly, for the Once-Returner, there are two types: entering the fruit and abiding in the fruit. First, entering the fruit refers to abiding on the path of abandonment that eliminates the opposing factors to attaining the fruit of Once-Returner. Classification: There are two types: the Once-Returner who enters the fruit through sudden realization and the Once-Returner who enters the fruit through gradual realization. The first type refers to the Once-Returner who, merely by manifesting the sixteen moments of the path of seeing, attains the fruit of Once-Returner. Classification: From the perspective of faculties, there are two types: faith-follower and dharma-follower. From the perspective of abandonment, it involves abandoning the sixth to eighth of the desire realm's objects to be abandoned through meditation. The second type refers to the Once-Returner who, merely by abandoning the sixth of the desire realm's objects to be abandoned through meditation, manifests the fruit of Once-Returner. There are also classifications for this: From the perspective of faculties, there are two types: faith-liberated and vision-attained. From the perspective of abandonment, it involves abandoning the one to five of the objects to be abandoned through meditation. Boundary: The first is similar to the Stream-Enterer. The second refers to before the path of seeing, if the objects to be abandoned through meditation have not yet been abandoned, then from the path of joining that abandons one aspect, to the uninterrupted path that abandons the sixth. Second, abiding in the fruit refers to mostly abiding in the fruit of the Shramana (ascetic) that is thoroughly purified by being free from desire. Mostly free from desire refers to abandoning the sixth of the desire realm's objects to be abandoned through meditation, whether or not the seventh and eighth have been abandoned, because any Stream-Enterer who abandons the sixth becomes a Once-Returner. For this, from the perspective of how the fruit is attained, there are two types: the Once-Returner who attains through the path of seeing (sudden realization) and the Once-Returner who attains through the path of meditation (gradual realization). From the perspective of faculties, there are two types: faith-liberated and vision-attained. Boundary: Sudden realization is the sixteen moments of the path of seeing, and gradual realization is from the path of liberation that abandons the sixth to the uninterrupted path that abandons the ninth. Third, for the Non-Returner, there are two types: entering the fruit and abiding in the fruit. First, entering the fruit refers to abiding on the path of abandonment that eliminates the opposing factors to attaining the fruit of Non-Returner. The classification is the same as entering the fruit of Once-Returner. Second, abiding in the fruit refers to abandoning the five lower fetters and abiding in the fruit of the Shramana that is thoroughly purified. The five lower fetters are: the previous three fetters, plus desire for the desire realm and aversion. These are Non-Returner
་མི་འོང་གི་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབྱེ་བ་ནི་ཕྱིར་འོང་ལྟར་རོ། །ས་མཚམས་ནི། 1-777 ཐོད་རྒལ་བ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་འཛིན་ལ། མཐར་གྱིས་པ་འདོད་པའི་དགུ་པ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། །བཞི་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ ཞུགས་གནས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་སྤོང་ལམ་ལ་གནས་པའོ། །དབྱེ་ན། དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དད་མོས་མཐོང་ཐོབ་གཉིས། འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་ཅིག་ ཆར་བ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། རིམ་གྱིས་པ་ལ་ཞུགས་པ་གཉིས་སོ། །ས་མཚམས་ལ། ཅིག་ཆར་བ་ནི་རྒྱུན་ཞུགས་ཅིག་ཆར་བ་སྒོམ་སྤང་སྤོང་བ་ལ་བརྩོན་པ་ནས་འཛིན་ལ། རིམ་གྱིས་པ་ནི་ ཕྱིར་མི་འོང་གོང་མའི་ཉོན་མོངས་སྤོང་བའི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྩོན་པ་ནས་འཛིན་ཏོ། །གཉིས་པ་འབྲས་གནས་ནི། གོང་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ ལ་གནས་པའོ། །གོང་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་ནི། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱི་འདོད་ཆགས། རྒོད་པ། ང་རྒྱལ། མ་རིག་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབྱེ་ ན། སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཅིག་ཆར་བ་དང་། རིམ་གྱིས་པ་གཉིས་ཏེ། སློབ་ལམ་གྱི་ཚེ་ན་ས་དགུའི་སྒོམ་སྤང་རྣམས་ཅིག་ཆར་སྤངས་པས་ཐོབ་པ་དང་རིམ་གྱིས་སྤངས་པས་ཐོབ་པའོ། ། 1-778 དབང་པོའི་སྒོ་ནས་རྣམ་གྲོལ་དུས་དང་སྦྱོར་བ་དང་། མི་སྦྱོར་བ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཁྱད་པར་བ་ལ་ལྟོས་པ་དང་། རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་འདོད་དགུར་མངོན་དུ་འགྱུར་ བའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱན་དང་བཅས་པ་དང་། རྒྱན་མེད་པ་སྟེ། མངོན་ཤེས་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང་། མི་ལྡན་པའོ། །སྙོམས་འཇུག་གི་སྒོ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་ གྲོལ་དང་། གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་གྲོལ་གཉིས་ཏེ་བཤད་ཟིན་ཏོ། ། གཉིས་པ་འབྲས་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་གཉིས་ཏེ། རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་སྲིད་ པ་ལན་བདུན་པ་དང་། རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་གཉིས་སོ། །རྒྱུན་ཞུགས་གང་འདོད་པའི་ལྷ་མིར་སྐྱེ་བ་ལན་བདུན་བླངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ། འདོད་པའི་སྒོམ་སྤངས་གསུམ་མམ་བཞི་སྤངས་ཤིང་ ལྔ་པ་མ་སྤངས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་གང་འདོད་པའི་ལྷ་མིར་སྐྱེ་བ་རིས་མཐུན་གཉིས་བླངས་ནས་གཉིས་པའམ། གསུམ་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ། འདི་ལ། འདོད་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བ་རིགས་མཐུན་གཉིས་སམ་ གསུམ་བླངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་དང་། མིར་སྐྱེ་བ་རིས་མཐུན་གཉིས་སམ་གསུམ་བླངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ཕྱིར་འོང་གི་ཁྱད་པར་ནི།
【現代漢語翻譯】 因為是不還者所斷之主要部分。分類如不還者。界限是： 從超越者十六剎那開始執持，漸次者從斷除欲界第九品煩惱的解脫道，直至金剛喻定之間。 第四，阿羅漢有入位和果位兩種。第一，入位是指安住于斷除獲得阿羅漢果之違品的斷道上。分類上，從根基的角度分為信解和見至兩種；從果位的角度分為頓證入和漸證入兩種。界限上，頓證入是從恒常趣入者精進斷除修所斷開始執持；漸證入是從不還者精進斷除上界煩惱的加行道開始執持。 第二，果位是指斷除了上界五順分結，從而完全區分開來的沙門果位。上界五順分結是指：上二界的貪慾、掉舉、我慢、無明等，因為這些是阿羅漢所斷之主要部分。分類上，從斷除所斷之方式的角度分為頓證和漸證兩種，即在學道時，頓斷九地修所斷而獲得，或漸斷而獲得。 從根基的角度分為解脫時和加行時，以及非加行時兩種，即依賴於顯現解脫之特殊因緣，以及不依賴於因緣而隨心所欲地顯現。從功德的角度分為具莊嚴和無莊嚴兩種，即具有神通和解脫等功德，以及不具有。從等持的角度分為慧解脫和俱分解脫兩種，如前所述。 第二，宣說果位的差別，分為四種，第一是預流果的差別，分為兩種：隨其所欲，有七有和家家兩種。即預流者隨意受生於天界或人界七次後，證入涅槃。斷除欲界三品或四品修所斷，而第五品未斷的預流者，隨意受生於天界或人界兩次同類后，于第二次或第三次證入涅槃。其中，受生於欲界天兩次或三次同類后，證入涅槃者，稱為天界家家；受生於人界兩次或三次同類后，證入涅槃者，稱為人界家家。第二是不還者的差別。
【English Translation】 Because it is the main part to be abandoned by the non-returner. The classification is like that of the non-returner. The boundary is: From the sixteenth moment of the transcendent one, and the gradual one from the path of liberation that abandons the ninth grade of desire realm afflictions, up to the Vajra-like Samadhi. Fourth, an Arhat has two positions: the entering position and the fruit position. First, the entering position refers to abiding on the path of abandonment that abandons the opposing factors to attaining the fruit of Arhatship. In terms of classification, from the perspective of faculties, there are two types: faith-liberated and vision-attained. From the perspective of results, there are two types: those who enter suddenly and those who enter gradually. In terms of boundaries, the sudden enterer is held from the constant practitioner who strives to abandon the afflictions to be abandoned through meditation; the gradual enterer is held from the practitioner who strives to abandon the higher realm afflictions of the non-returner. Second, the fruit position refers to abiding in the fruit of the ascetic conduct that is completely distinguished by abandoning the five higher fetters. The five higher fetters are: attachment to the two higher realms, agitation, pride, and ignorance. These are the main parts to be abandoned by an Arhat. In terms of classification, from the perspective of how to abandon what is to be abandoned, there are two types: sudden and gradual. That is, during the path of learning, they are attained by abandoning the afflictions to be abandoned through meditation on the nine grounds all at once, or by abandoning them gradually. From the perspective of faculties, there are two types: liberation time and practice time, and non-practice time. That is, relying on the special causes that manifest liberation, and manifesting as desired without relying on causes. From the perspective of qualities, there are two types: with adornment and without adornment. That is, possessing qualities such as clairvoyance and liberation, and not possessing them. From the perspective of meditative absorption, there are two types: wisdom liberation and both-part liberation, as explained above. Second, explaining the differences in the fruit position, there are four types. The first is the difference in the stream-enterer fruit, which is divided into two types: seven more lives if desired, and family-to-family. That is, the stream-enterer takes seven births in the desired god or human realm and then attains Nirvana. The stream-enterer who has abandoned three or four of the afflictions to be abandoned through meditation in the desire realm, and has not abandoned the fifth, takes two similar births in the desired god or human realm, and then attains Nirvana in the second or third birth. Among these, the one who takes two or three similar births in the desire realm and then attains Nirvana is called the family-to-family in the god realm; the one who takes two or three similar births in the human realm and then attains Nirvana is called the family-to-family in the human realm. The second is the difference of the non-returner.
1-779 ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་སྟེ། འདོད་པའི་སྒོམ་སྤང་བདུན་པའམ་བརྒྱད་པ་སྤངས་དགུ་པ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འོང་གང་འདོད་པར་སྐྱེ་བ་གཅིག་བླངས་ནས་ཕྱི་མ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །འདི་ ནི་ཚེ་དེ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་གཅིག་གིས་བར་དུ་ཆོད་ཅིང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ལ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཆོད་པའི་ཕྱིར་བར་ཆད་གཅིག་པའོ། །འདོད་པའི་ཉོན་མོངས་ པ་བརྒྱད་པ་ནི་མ་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པའི་གེགས་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཚེ་དེ་ལ་སྤོང་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་དགུ་པས་ནི་དེ་ ལྟ་བུའི་གང་ཟག་དེས་ཚེ་དེ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྤངས་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་ཞིང་འདོད་ཁམས་ལས་འདའ་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་ ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་གིས་རྣམ་པ་བརྒྱད་པ་མ་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པ་ལ་ཉེས་པའི་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་བར་དུ་ཆོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གསུམ་པ་ཕྱིར་ མི་འོང་གི་ཁྱད་པ་ལ་དངོས་དང་ཞར་བྱུང་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོ། གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོ། མཐོང་ཆོས་ཞིའོ། །དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། འདོད་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་གཟུགས་སམ་གཟུགས་ཀྱི་བར་དོར་སྐྱེ་བ་ལེན་པའོ། ། 1-780 དབྱེ་ན་ལྔ་ལས། དང་པོ་བར་དོར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་འགྲུབ་པའི་ཀུན་སྦྱོར་སྤངས་ལ། བར་སྲིད་འགྲུབ་པའི་ཀུན་སྦྱོར་མ་སྤངས་ པས་བར་སྲིད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །དེ་ཡང་དབང་པོ་རྣོ་འབྲིང་རྟུལ་གསུམ་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་བར་སྲིད་ཀྱི་ཚེ་སྟོད་དང་། ཚེ་དཀྱིལ་དང་། ཚེ་སྨད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གསུམ་མོ། ། གཉིས་པ་སྐྱེ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི། གཟུགས་སུ་སྐྱེ་སྲིད་འགྲུབ་པའི་ཀུན་སྦྱོར་མ་སྤངས་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་གཟུགས་ཀྱི་གནས་གང་རུང་དུ་སྐྱེས་ཙམ་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་ འདའ་བའོ། །གསུམ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི། དེ་གང་གཟུགས་ཀྱི་གནས་གང་རུང་དུ་སྐྱེས་ནས་འབད་རྩོལ་མེད་པར་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། ། བཞི་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི། དེ་གང་གཟུགས་ཀྱི་གནས་གང་རུང་དུ་སྐྱེས་ནས་འབད་རྩོལ་གྱིས་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །ལྔ་ པ་གོང་དུ་འཕོ་བ་ནི། ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཅན་གྱི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོ་གང་འོག་མིན་ནམ་སྲིད་རྩེ་གང་རུང་དུ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །དབྱེ་ན་འོག་མིན་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་དང་། 1-781 སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི། བསམ་གཏན་བཞི་པ་
【現代漢語翻譯】 1-779 一生中只有一個障礙，即捨棄欲界修習的第七或第八品，未捨棄第九品，因此想要往生何處就往生一處，然後在來世證得涅槃。這是因為在此生獲得不還果位，被一個煩惱所阻礙，而獲得阿羅漢果位，被一生所阻礙，所以稱為『一個障礙』。即使沒有捨棄欲界的第八品煩惱，也不會成為此生獲得不還果位的障礙，因為他可以在此生捨棄它。第九品則會阻礙這樣的人在此生獲得不還果位，因為如果捨棄了它，就會超越欲界，而超越欲界是非常困難的。因此，即使這樣的人沒有捨棄第八品，也稱為被一個過患所阻礙而獲得不還果位。第三個是不還者的差別，分為實體和伴隨兩種。首先，實體分為三種：趨向色界者、趨向無色界者、現法寂滅者。首先，趨向色界者的定義是：具有欲界所依的不還者，在色界或色界的中有中受生。 1-780 分為五種。第一種是在中有中證得涅槃：趨向色界的不還者，捨棄了能夠成就色界生有的隨眠，但沒有捨棄能夠成就中有生有的隨眠，因此在中有中證得涅槃。根據根器利鈍中三種差別，又分為在中有的上半期、中間期和下半期證得涅槃三種。第二種是受生后證得涅槃：具有沒有捨棄能夠成就色界生有的隨眠所依的不還者，在色界的任何一處受生后立即證得涅槃。第三種是不作功用而證得涅槃：即在色界的任何一處受生后，不經任何努力就現證道，然後證得涅槃。第四種是作功用而證得涅槃：即在色界的任何一處受生后，通過努力現證道，然後證得涅槃。第五種是向上轉移：具有在其他次數中感受果報之業的趨向色界者，在色究竟天或有頂天的任何一處現證涅槃。分為往生至色究竟天而達究竟，和往生至有頂天而達究竟兩種。第一種是第四禪定。 1-781
【English Translation】 1-779 Having one obstruction in one lifetime, namely, having abandoned the seventh or eighth level of desire realm meditation, but not having abandoned the ninth, thus taking one birth in whatever realm one desires, and then attaining nirvana in the next life. This is because attaining the state of non-returner in this life is obstructed by one affliction, and attaining the state of arhat is obstructed by one lifetime, hence it is called 'one obstruction.' Even if the eighth level of desire realm afflictions has not been abandoned, it does not become an obstacle to attaining the state of non-returner in this life, because one can abandon it in this life. The ninth level, however, obstructs such a person from attaining the state of non-returner in this life, because if one abandons it, one will transcend the desire realm, and transcending the desire realm is extremely difficult. Therefore, even if such a person has not abandoned the eighth level, it is called being obstructed by one fault in attaining the state of non-returner. The third is the distinction of non-returners, which is divided into substance and accompaniment. First, the substance is divided into three: those who approach the form realm, those who approach the formless realm, and those who attain cessation in this life. First, the definition of those who approach the form realm is: a non-returner who has a basis in the desire realm and takes birth in the form realm or the intermediate state of the form realm. 1-780 Divided into five types. The first is attaining nirvana in the intermediate state: a non-returner who approaches the form realm, who has abandoned the fetters that accomplish birth in the form realm, but has not abandoned the fetters that accomplish birth in the intermediate state, thus attaining nirvana in the intermediate state. According to the three distinctions of sharp, medium, and dull faculties, there are three types of attaining nirvana in the upper, middle, and lower periods of the intermediate state. The second is attaining nirvana after birth: a non-returner who has a basis in not having abandoned the fetters that accomplish birth in the form realm, who attains nirvana immediately after being born in any realm of the form realm. The third is attaining nirvana without effort: that is, after being born in any realm of the form realm, one manifests the path without any effort and then attains nirvana. The fourth is attaining nirvana with effort: that is, after being born in any realm of the form realm, one manifests the path through effort and then attains nirvana. The fifth is moving upwards: a form-realm-approaching one who has karma to experience in other lifetimes, who manifests nirvana in either Akanistha or the peak of existence. Divided into two types: going to the ultimate end of Akanistha, and going to the ultimate end of the peak of existence. The first is the fourth dhyana. 1-781
སྤེལ་མར་བསྒོམས་པའི་གོང་འཕོ་གང་འོག་མིན་དུ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །དབྱེ་ན། དབང་པོ་རྣོ་འབྲིང་རྟུལ་གསུམ་གྱི་བྱེ་ བྲག་གིས་འཕར་བ། ཕྱེད་དུ་འཕར་བ། གནས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆི་འཕོ་བ་དང་གསུམ་སྟེ། འོག་མིན་འགྲོ་གང་ཕྱི་མ་ལ་ཚངས་རིས་སུ་སྐྱེས་ནས་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་ལ་འོག་མིན་དུ་མྱང་འདས་ མངོན་དུ་བྱེད་པ། དེ་གང་ཕྱི་མར་ཚངས་རིས་དང་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་ལ་གནས་གཙང་གི་འོག་མ་གང་རུང་དང་གསུམ་པ་ལ་འོག་མིན་དུ་སྐྱེས་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་གང་ ཚངས་ཆེན་མ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་གནས་གཞན་ཐམས་ཅད་དུ་རིམ་གྱིས་བརྒྱུད་ནས་མཐར་འོག་མིན་དུ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ་ནི། ཚངས་ཆེན་དང་གནས་གཙང་མ་ གཏོགས་པའི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་གནས་གཞན་ཀུན་རིམས་ཀྱིས་བརྒྱུད་ནས་མཐར་སྲིད་རྩེར་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཟུགས་མེད་དུ་ཉེར་འགྲོ་ནི། གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའི་འདོད་པའི་ རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །དབྱེ་ན། གོང་འཕོ་དང་། སྐྱེས་ནས་དང་། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང་བཞིའོ། ། 1-782 གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་བར་སྲིད་མེད་པའི་ཕྱིར་བར་དོར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མེད་དོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་མེད་དུ་ཉེར་འགྲོ་གང་གཟུགས་མེད་བཞི་རིམ་གྱིས་བརྒྱུད་ནས་སྲིད་རྩེའི་རྟེན་ལ་ མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །འདི་ཞི་གནས་ལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་པས། འཕར་ཕྱེད་འཕར་རྣམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་གང་གཟུགས་མེད་བཞི་གང་རུང་དུ་སྐྱེས་ཙམ་གྱིས་ མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་གང་གཟུགས་མེད་བཞི་གང་རུང་དུ་སྐྱེས་ནས་འབད་རྩོལ་གྱིས་ལམ་བསྒོམས་ཏེ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །བཞི་པ་ནི། དེ་གང་གཟུགས་མེད་བཞི་གང་ རུང་དུ་སྐྱེས་ནས་འབད་རྩོལ་མེད་པར་ལམ་བསྒོམས་ཏེ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །གསུམ་པ་མཐོང་ཆོས་ཞི་ནི། ཕྱིར་མི་འོང་གང་འཕགས་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་ པའོ། །གཞུང་འདིར་གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོ་དང་མཐོང་ཆོས་ཞི་མ་གསུངས་ཤིང་། གོང་འཕོ་ལ་ཡང་འོག་མིན་དང་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་མ་གཏོགས་འཕར་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་མ་མཛད་དོ། ། དེ་དག་ནི་མཛོད་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་བཤད་དོ། ། གཉིས་པ་ཞར་ལ་སྤེལ་སྒོམ་གྱི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། རྟེན་གྱི་གང་ཟག །བསྒོམ་པའི་དགོས་པ་སྟེ་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་དང་བདེན་བཞིའི་རྣམ་པ་ཅན་གཉིས་རྣལ་འབྱོར་ཐུན་གཅིག་ལ་སྲེས་ནས་བསྒོམ་པའོ། ། 1-783 དེ་ལ་སྦྱོར་བ།
【現代漢語翻譯】 通過交替禪修，可以使不再來者在色究竟天（梵文：Akaniṣṭha，梵文羅馬擬音：Akaniṣṭha，藏文：འོག་མིན་，漢語字面意思：非下）證得涅槃。分類方法有三種，根據根器的利、中、鈍，分為速證、半速證和在所有處所死亡轉生。不再來者轉生到色究竟天，在下一世轉生到梵眾天，並在第二世在色究竟天證得涅槃。或者，在下一世轉生到梵眾天，在第二世轉生到凈居天之下的任何一天，並在第三世轉生到色究竟天證得涅槃。或者，除了大梵天之外，依次經過所有其他的色界處所，最終在色究竟天證得涅槃。第二種是到達有頂天盡頭者，除了大梵天和凈居天之外，依次經過所有其他的色界和無色界處所，最終在有頂天證得涅槃。第三種是趨近無色界者，因為他們對色界的執著已經消除，並且具有欲界的所依，所以不再來者在無色界的所依處證得涅槃。分類方法有四種：上行轉生、生后證得、有功用行和無功用行。由於在無色界轉生沒有中陰身，因此沒有在中陰身中證得涅槃的情況。第一種是趨近無色界者，他們依次經過無色界的四種境界，最終在有頂天的所依處證得涅槃。這種禪修特別注重寂止，因此沒有速證、半速證等分類。第二種是僅僅在無色界的任何一處轉生就證得涅槃。第三種是在無色界的任何一處轉生后，通過努力修習道而證得涅槃。第四種是在無色界的任何一處轉生后，無需努力修習道而證得涅槃。第三種是現法寂靜，即不再來者在獲得聖道時，立即證得涅槃。本論中沒有提到趨近無色界和現法寂靜，對於上行轉生，也只是分為色究竟天和到達有頂天盡頭兩種，沒有速證等分類。這些都如《俱舍論》中所說。第二，順便介紹交替禪修的定義、分類、所依補特伽羅和禪修的必要性，共有四點。第一點是，將具有寂止和勝觀兩種特徵的第四禪，以及具有四諦特徵的禪修，混合在一次瑜伽禪修中進行禪修。接下來是結合的方法。
【English Translation】 Through alternating meditation, a Non-Returner can manifest Nirvana in Akanistha (梵文：Akaniṣṭha，梵文羅馬擬音：Akaniṣṭha，藏文：འོག་མིན་，meaning: Not Below). There are three types of distinctions based on the sharpness, medium, and dullness of faculties: rapid attainment, semi-rapid attainment, and dying and transmigrating in all places. A Non-Returner who transmigrates to Akanistha, in the next life is born in the Brahma host realm, and in the second life manifests Nirvana in Akanistha. Or, in the next life, is born in the Brahma host realm, in the second life in any of the lower Pure Abodes, and in the third life is born in Akanistha and manifests Nirvana. Or, except for the Great Brahma, gradually passes through all other form realms and ultimately manifests Nirvana in Akanistha. The second is the one who reaches the end of the Peak of Existence, who, except for the Great Brahma and the Pure Abodes, gradually passes through all other form and formless realms and ultimately manifests Nirvana at the Peak of Existence. The second is the one who approaches the Formless Realm, because they have abandoned attachment to form and have a basis in the desire realm, so a Non-Returner manifests Nirvana in the basis of the Formless Realm. There are four types of distinctions: upward transmigration, being born and attaining, with deliberate effort, and without deliberate effort. Since there is no intermediate state of existence when being born in the Formless Realm, there is no passing into Nirvana in the intermediate state. The first is the one who approaches the Formless Realm, who gradually passes through the four Formless Realms and ultimately manifests Nirvana in the basis of the Peak of Existence. This meditation particularly emphasizes tranquility, so there are no distinctions of rapid, semi-rapid, etc. The second is the one who manifests Nirvana as soon as they are born in any of the four Formless Realms. The third is the one who, after being born in any of the four Formless Realms, cultivates the path with effort and manifests Nirvana. The fourth is the one who, after being born in any of the four Formless Realms, cultivates the path without effort and manifests Nirvana. The third is visible-dhamma tranquility, which is when a Non-Returner manifests Nirvana at the very moment of attaining the Noble Path. In this text, approaching the Formless Realm and visible-dhamma tranquility are not mentioned, and for upward transmigration, only the two types of Akanistha and reaching the end of the Peak of Existence are distinguished, without the distinctions of rapid, etc. These are explained as they appear in the Abhidharmakośa. Second, incidentally, the definition of alternating meditation, its types, the individual as the basis, and the necessity of meditation, are four points. The first point is to mix the fourth dhyana, which has the aspects of tranquility and insight, and the meditation with the aspects of the Four Noble Truths, in one session of yoga meditation. Next is the method of combining.
དངོས་གཞི་གཉིས་ཏེ། སྤེལ་མ་རྩོལ་བཅས་སུ་བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་དང་སྤེལ་མ་རྩོལ་མེད་དུ་བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་དག་ཟག་བཅས་ སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཟག་མེད་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་བསྲེ་ནུས་པ་ལ་འདོད་ཀྱང་། འདིར་རྒྱུན་ལྡན་སྤེལ་བ་ལ་འདོད་དགུར་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དབྱེ་བ་ནི། ཆུང་ ངུ་། འབྲིང་། ཆེན་པོ། ཆེས་ཆེན་པོ། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོའོ། །དང་པོ་ནི། བདེན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གཅིག་སྲེས་ཏེ་གསུམ་སྤེལ་ལོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་ ལྟ་བུ་གཉིས་མཐུད་པ་དྲུག་སྤེལ་བའོ། །གསུམ་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་གསུམ་མཐུད་པ་དགུ་སྤེལ་ལོ། །བཞི་པ་ནི་བཞི་མཐུད་པ་བཅུ་གཉིས་སྤེལ་ལོ། །ལྔ་པ་ནི་ལྔ་མཐུད་པ་བཅོ་ལྔ་སྤེལ་ལོ། ། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ནི། ཕྱིར་མི་འོང་། དགྲ་བཅོམ་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་སོ། །བསྒོམ་པའི་དགོས་པ་ནི། ཕྱིར་མི་འོང་དང་དགྲ་བཅོམ་པ་དབང་རྣོན་དག་ མཐོང་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དང་རོ་མྱང་ལས་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་ལ། ཕྱིར་མི་འོང་གང་ཞིག་གནས་གཙང་མ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྩལ་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་མོ། ། 1-784 བཞི་པ་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ལ་དྲུག་སྟེ། ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན། བདག་གསད་པའི། རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི། གནས་པ་ལ་མི་བསྐྱོད་པའི། རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་འོས་སུ་གྱུར་པའི། མི་ གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །དང་པོ་ནི། དགྲ་བཅོམ་པ་དབང་བརྟུལ་གང་གདོན་མི་ཟ་བར་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ། གཉིས་པ་ནི། དེ་གང་རང་གིས་རང་ མི་གསོད་ན་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་གསོད་ན་མི་འགྱུར་བ། གསུམ་པ་ནི། དེ་གང་འདོད་ཡོན་ལ་སེམས་བསྲུང་ན་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ། བཞི་པ་ནི། དེ་གང་འདོད་ཡོན་ལ་སེམས་བསྲུངས་སམ་མ་ བསྲུངས་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་དབང་པོ་སྦྱོང་པའི་སྐལ་པ་དང་མི་ལྡན་པ། ལྔ་པ་ནི། དེ་གང་དེ་བསྲུངས་སམ་མ་བསྲུངས་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་དབང་པོ་སྦྱོང་བའི་སྐལ་བ་དང་ ལྡན་པ། དྲུག་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དབང་རྣོན་གང་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེར་གནས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ལས་གཏན་མི་ཉམས་ཤིང་དབང་པོའང་སྦྱོང་མི་དགོས་པའོ། །དྲུག་པ་ཁམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ། ཁམས་ གསུམ་པོ་རེ་རེ་ལ་སོ་སྐྱེ་དང་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་གསུམ་གསུམ་ཕྱེ་བ་དགུ་དང་། འདོད་གཟུགས་ཀྱི་བྱང་སེམས། རང་སངས་རྒྱས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལས་དང་པོ་རྣམས་གཞུང་དུ་གོ་སླ་ཞིང་། 1-785 གཉིས་པ་ནི་དབང་ཐོབ་པའི་སེམས་དཔའི་གང་ཟག་གིས་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་
【現代漢語翻譯】 實際有兩種：即修習有間斷的瑜伽和修習無間斷的瑜伽。成就的特徵是：雖然分別論者認為能在兩個有漏剎那之間摻入一個無漏剎那，但在這裡，是指在恒常的間斷中，能隨心所欲地進入禪定，即為成就。分類有：小、中、大、極大、極甚大。第一種，在兩個具有真實相的禪定之間，摻入一個具有寂靜和粗猛相的禪定，即為三禪相間。第二種，連線兩個這樣的禪定，即為六禪相間。第三種，連線三個這樣的禪定，即為九禪相間。第四種，連線四個，即為十二禪相間。第五種，連線五個，即為十五禪相間。 所依補特伽羅（梵文：Pudgala，含義：人）是：不還者（梵文：Anāgāmin，含義：不再返回欲界者）、獲得第四禪的阿羅漢（梵文：Arhat，含義：斷盡煩惱者）以及聖菩薩（梵文：Bodhisattva，含義：追求覺悟的眾生）。修習的必要是：爲了讓根器敏銳的不還者和阿羅漢安住在現法樂住（梵文：Dṛṣṭadharmasukhavihāra，含義：在今生體驗快樂的境界）並從有餘涅槃（梵文：sopadhiśeṣa-nirvāṇa，含義：有餘依涅槃）中解脫而修習。也爲了讓不還者能投生到凈居天（梵文：Śuddhāvāsa，含義：清凈的住所）而修習。菩薩們則是爲了鍛鍊禪定的能力而修習。 第四，阿羅漢果位的差別有六種：有退法阿羅漢、自害阿羅漢、守護阿羅漢、安住不動阿羅漢、堪達阿羅漢、不退法阿羅漢。第一種，是指鈍根的阿羅漢，如果不能以食物為食，安住在現法樂住的禪定中，就會退失。第二種，是指如果他不自殺就會退失，自殺就不會退失。第三種，是指如果守護對欲妙（梵文：kāmaguṇa，含義：感官享受）的心，就不會退失。第四種，是指無論他守護或不守護對欲妙的心，都不會退失，但不具備調伏根器的能力。第五種，是指無論他守護或不守護，都不會退失，並且具有調伏根器的能力。第六種，是指利根的阿羅漢，安住在現法樂住的禪定中，永遠不會退失，也不需要調伏根器。 第六，從界（梵文：dhātu，含義：構成要素）的角度進行詳細劃分，在欲界、色界（梵文：Rūpadhātu，含義：物質界）的每一界中，又分為凡夫、有學和無學三種，這樣就有了九種。再加上欲界和色界的菩薩、獨覺（梵文：Pratyekabuddha，含義：獨自覺悟者）以及如來（梵文：Tathāgata，含義：佛），前面這些在論典中很容易理解。第二種是指獲得自在的菩薩投生到無色界（梵文：Arūpadhātu，含義：非物質界）。
【English Translation】 There are actually two types: the yoga of meditating with interruption and the yoga of meditating without interruption. The characteristic of accomplishment is: although the Vaibhāṣikas (a school of Buddhism) believe that one can insert a single moment of non-contamination between two moments of contamination, here, it refers to the ability to enter samādhi (meditative absorption) at will in constant interruption, which is accomplishment. The classifications are: small, medium, large, very large, and extremely large. The first is to intersperse one with aspects of tranquility and violence between two samādhis with aspects of truth, which is three samādhis interspersed. The second is to connect two such samādhis, which is six samādhis interspersed. The third is to connect three such samādhis, which is nine samādhis interspersed. The fourth is to connect four, which is twelve samādhis interspersed. The fifth is to connect five, which is fifteen samādhis interspersed. The basis of the Pudgala (Sanskrit: Pudgala, meaning: person) is: the Anāgāmin (Sanskrit: Anāgāmin, meaning: one who does not return to the desire realm), the Arhat (Sanskrit: Arhat, meaning: one who has exhausted afflictions) who has attained the fourth dhyāna (meditative state), and the noble Bodhisattva (Sanskrit: Bodhisattva, meaning: a being who seeks enlightenment). The necessity of practice is: to enable the sharp-witted Anāgāmin and Arhat to abide in the Dṛṣṭadharmasukhavihāra (Sanskrit: Dṛṣṭadharmasukhavihāra, meaning: the state of experiencing happiness in this life) and to be liberated from sopadhiśeṣa-nirvāṇa (Sanskrit: sopadhiśeṣa-nirvāṇa, meaning: nirvāṇa with remainder). It is also practiced so that the Anāgāmin can be born in the Śuddhāvāsa (Sanskrit: Śuddhāvāsa, meaning: pure abode). Bodhisattvas practice in order to train the ability of samādhi. Fourth, the differences in the fruit of Arhat are six types: the Arhat who is subject to decline, the Arhat who harms himself, the Arhat who is guarded, the Arhat who abides without moving, the Arhat who is capable, and the Arhat who is not subject to decline. The first refers to the dull-witted Arhat who, if he cannot sustain himself with food and abide in the samādhi of present happiness, will decline. The second refers to one who will decline if he does not commit suicide, but will not decline if he does. The third refers to one who will not decline if he guards his mind against kāmaguṇa (Sanskrit: kāmaguṇa, meaning: sensual pleasures). The fourth refers to one who will not decline whether he guards or does not guard his mind against sensual pleasures, but does not have the ability to tame his faculties. The fifth refers to one who will not decline whether he guards or does not guard, and has the ability to tame his faculties. The sixth refers to the sharp-witted Arhat who abides in the samādhi of present happiness, never declines, and does not need to tame his faculties. Sixth, from the perspective of dhātu (Sanskrit: dhātu, meaning: element), there is a detailed division. In each of the desire realm (Kāmadhātu) and the form realm (Sanskrit: Rūpadhātu, meaning: material realm), there are three types: ordinary beings, those in training, and those beyond training, resulting in nine types. In addition, there are the Bodhisattvas of the desire and form realms, the Pratyekabuddha (Sanskrit: Pratyekabuddha, meaning: solitary Buddha), and the Tathāgata (Sanskrit: Tathāgata, meaning: Buddha). The former are easily understood in the treatises. The second refers to a Bodhisattva who has attained mastery and is born in the formless realm (Sanskrit: Arūpadhātu, meaning: immaterial realm).
བ་སྤངས་ནས་འདོད་གཟུགས་སུ་སྐྱེ་བ་འཛིན་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་འདོད་པའི་རྟེན་ལ་གཞན་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་རང་ཉིད་གཅིག་ པུའི་ཕྱིར་རྣམ་གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །དབྱེ་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་དང་། ཚོགས་ན་སྤྱོད་པ་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་ནི་དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལོ། །དབྱེ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ རྫོགས་པ་དང་། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་གསུམ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྲལ་འབྲས་ཀྱི་སྐུ་གང་བྲལ་འབྲས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་ བུར་གྱུར་པའི་སྐུ་གང་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདག་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་སྐུ་གང་ལོངས་སྐུའི་བདག་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའོ། །བདུན་པ་སྤྱད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ ལ་ལྔ་སྟེ། མོས་པས་སྤྱོད་པ། ལྷག་པའི་བསམ་པས་སྤྱོད་པ། མཚན་མ་དང་བཅས་པས་སྤྱོད་པ། མཚན་མ་མེད་པས་སྤྱོད་པ། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པས་སྤྱོད་པ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཆོས་ཉིད་ལ་མོས་པ་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སྤྱོད་པའི་སེམས་དཔའ། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པས་བདག་གཞན་མཉམ་པའི་ལྷག་བསམ་མི་འགྱུར་བའི་སེམས་དཔའ། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་མཚན་མ་ཤེས་ཆེར་སྤྱོད་པའི་བྱང་འཕགས། 1-786 བསྒྲིམས་ན་ཇི་ལྟར་འདོད་ཀྱི་བར་དུ་མཚན་མ་མི་འབྱུང་བའི་བྱང་འཕགས། མཚན་མ་མེད་པས་ངང་གིས་འབྱུང་བའི་བྱང་འཕགས་སོ། །གཉིས་པ་ཐོབ་བྱ་མངོན་རྟོགས་ལ། དངོས་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཡོན་ ཏན་གྱི་དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལུང་རྟོགས་གང་རུང་ལ་མི་འཕྲོགས་པའི་ངེས་པ་རྙེད་པའི་རྟོགས་པ། དབྱེ་ན་བཅུ་ལས་དང་པོ་ཆོས་མངོན་རྟོགས་ ནི། བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ལུང་གི་ཆོས་ཀྱི་རྗོད་བྱེད་ལ་ཐོས་བསམ་གྱི་སྒོ་ནས་མི་འཕྲོགས་པའི་ངེས་པ་རྙེད་པའི་རྟོགས་པ། དེ་ནི་ཚོགས་ལམ་ནས་ཡོད་དོ། དོན་མངོན་རྟོགས་ནི། བདེན་ པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བརྗོད་བྱའི་དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་བྱུང་གིས་མི་འཕྲོགས་པའི་ངེས་པ་རྙེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །དེ་ནི་སྦྱོར་ལམ་ནས་ཡོད་དོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་རྟོགས་ནི། བདེན་པའི་གནས་ལུགས་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྒོམ་བྱུང་གིས་ཐོག་མར་ངེས་པ་རྙེད་པའི་རྟོགས་པ། དེ་ནི་མཐོང་ལམ་ཡིན་ནོ། །རྗེས་ལ་མངོན་རྟོགས་ནི། བདེན་པའི་གནས་ལུགས་མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་ བྱེད་པའི་རྟོགས་པའོ། །དེ་དག་ནི་སྒོམ་ལམ་ཡིན་ནོ། །དཀོན་མཆོག་མངོན་རྟོགས་ནི། ཆོས་མཐོང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་དཀོན་མཆོག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་མི་འཕྲོགས་པའི་དད་མོས་རྙེད་པའི་རྟོགས་པའོ། །ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བའི་མངོན་རྟོགས་ནི། 1-787 ཆོས་མཐོང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ངན་
【現代漢語翻譯】 第三是依靠慾望的所依，不依賴其他，爲了自己獨自實現解脫。分類有如犀牛角般的獨覺，以及僧團中的行持兩種。第四是二利圓滿的解脫。分類有自性身、報身和化身三種，依次是智慧資糧的離系果之身，具備離系果的功德；福德資糧的異熟果所化之身，具備異熟果的功德；福德資糧的自主果所化之身，從報身的自主因緣所生。 第七，通過修習來區分有五種：以信解而行、以增上意樂而行、以有相而行、以無相而行、以無功用而行。依次是：以信解法性，以作意的方式修行的菩薩；現證法性，自他平等，增上意樂不變的菩薩；后得位中，廣泛修習有相的聖者；精進修持，直至隨欲而行，不生起有相的聖者；無相而自然生起的聖者。 第二，所證悟的現觀，分為本體和依于本體的功德兩種。第一種的定義是：對於佛陀的教法，無論是教證還是證悟，獲得不可奪的定解的證悟。分類有十種，第一，法現觀是：就真諦而言，對於教法的能詮，通過聽聞和思維，獲得不可奪的定解的證悟。這在資糧道中就有。義現觀是：就真諦而言，對於所詮的意義，通過世間的修所生慧，獲得不可奪的定解的等持。這在加行道中就有。真如現觀是：對於真諦的實相，通過出世間的修所生慧，最初獲得定解的證悟。這是見道。隨現觀是：對於真諦的實相，見道後進行串習的證悟。這些是修道。聖寶現觀是：通過見法的力量，對於三寶的功德，獲得不可奪的信心的證悟。不恒常生起現觀是： 通過見法的力量，瑜伽士自相續的惡...
【English Translation】 Third, it is to hold the birth in the realm of desire after abandoning, without relying on others for the sake of oneself alone, to manifest liberation. The divisions are like the solitary rhinoceros and the conduct in the sangha. Fourth, it is the liberation of the completion of the two benefits. The divisions are the Svabhavikakaya (Essence Body), Sambhogakaya (Enjoyment Body), and Nirmanakaya (Emanation Body), in order, the body of the result of separation from the accumulation of wisdom, which possesses the qualities of the result of separation; the body transformed into the result of the ripening of the accumulation of merit, which possesses the qualities of ripening; the body transformed into the self-fruit of the accumulation of merit, which arises from the self-cause of the Enjoyment Body. Seventh, there are five divisions based on practice: practicing with aspiration, practicing with higher intention, practicing with signs, practicing without signs, and practicing without effort. In order, they are: Bodhisattvas who practice by aspiring to the nature of reality, in the manner of mental engagement; Bodhisattvas who realize the nature of reality directly, with unwavering higher intention of equality between self and others; Noble Ones who extensively practice with signs in the post-attainment state; Noble Ones who diligently practice until signs do not arise as desired; Noble Ones who arise naturally without signs. Second, the direct realization to be attained has two divisions: the actual and the qualities that depend on it. The definition of the first is: the realization that gains an unwavering certainty in either the scriptural or experiential teachings of the Buddha, which cannot be taken away. There are ten divisions, the first of which is the direct realization of the Dharma: with respect to the truth, it is the realization that gains an unwavering certainty in the expression of the scriptural Dharma through hearing and thinking, which cannot be taken away. This exists from the path of accumulation. The direct realization of the meaning is: with respect to the truth, it is the samadhi that gains an unwavering certainty in the meaning to be expressed through worldly meditative absorption. This exists from the path of preparation. The direct realization of suchness is: with respect to the reality of the truth, it is the realization that initially gains certainty through supramundane meditative absorption. This is the path of seeing. The subsequent direct realization is: the realization that habituates what has already been seen of the reality of the truth. These are the path of meditation. The direct realization of the Rare and Supreme is: through the power of seeing the Dharma, it is the realization that gains unwavering faith and devotion in the qualities of the Rare and Supreme. The direct realization of non-constant arising is: Through the power of seeing the Dharma, the yogi's own continuum of evil...
སོང་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཟད་པ་ལ། མི་འཕྲོགས་པའི་དད་མོས་རྙེད་པའི་རྟོགས་པའོ། །འདི་གཉིས་ནི་མཐོང་ལམ་མཉམ་བཞག་དུ་ཐོབ་ཅིང་། རྗེས་ ཐོབ་དུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །མཐར་ཐུག་པའི་མངོན་རྟོགས་ནི། བསླབ་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་ཀུན་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ལ་མི་འཕྲོགས་པའི་ངེས་པ་རྙེད་པའི་རྟོགས་པའོ། །དེ་ནི་མི་ སློབ་ལམ་མོ། ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ནི། གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་པའི་མངོན་རྟོགས་གང་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་གང་ཟག་གི་བཞེད་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་ རྟོགས་ནི། གཞན་གྱི་སྒྲ་ལ་མ་བརྟེན་པའི་མངོན་རྟོགས་གང་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་དབང་པོ་འབྲིང་པོའི་བཞེད་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་སེམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་ དུ་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་དོན་དུ་རེ་ཤིག་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་དང་། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་དོན་ དུ་གཏན་དུ་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་སོ། །གཉིས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས། དབྱེ་བ་དངོས་དང་། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཚད་མེད་རྣམ་ཐར་ཟད་པར་ཟིལ་གནོན་དང་། ། 1-788 ཉོན་མོངས་མེད་དང་བསམ་ཤེས་སོ་སོར་རིག །མངོན་ཤེས་མཚན་དཔེ་ཡོངས་དག་སྟོབས་མི་འཇིགས། །ཉེར་བཞག་བསྲུང་མེད་བསྙེལ་མེད་བག་ཆགས་བཅོམ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མ་འདྲེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཅེས་པས་བསྡུ་བའི་ ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །གཉིས་པ་སོ་སོའི་དོན་ལ་སྡེ་ཚན་བཅུ་དགུ་ལས། དང་པོ་ཚད་མེད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་པ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་དང་བྲལ་ ཞིང་བདེ་བ་རྒྱུ་འབྲས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །དབྱེ་ན་གཉིས་ལས། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ། ཆོས་ལ་དམིགས་པ། དམིགས་པ་ མེད་པ་གསུམ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། དམིགས་ཡུལ་སེམས་ཅན་རྫས་ཡོད་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་དང་བྲལ་ཞིང་བདེ་བ་རྒྱུ་འབྲས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་སོགས་དང་། དམིགས་ཡུལ་ ཕུང་པོ་ཆོས་ཙམ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་སོགས་དང་། དམིགས་ཡུལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཅན་སོགས་སྦྱར་རོ། །རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་བྱམས་པ། སྙིང་རྗེ། དགའ་བ། བཏང་སྙོམས་ཏེ་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ ནས་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ཕན་པ་དང་ཕྲད་པར་ཤོག་ཅིག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་ཤོག་ཅིག་པ་དང་། བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་ཤོག་ཅིག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་ཤོག་ཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། ། 1-789 གཉིས་པ་རྣམ་ཐར་ལ་མཚ
【現代漢語翻譯】 對於滅盡一切所應捨棄之物，即獲得不被奪走的信解之證悟。這二者在見道之等持中獲得，於後得位中顯現。究竟之證悟是，以圓滿修習之力，對於滅盡一切痛苦且不再生起，獲得不被奪走的決定性信解之證悟。此乃無學道。 聲聞之證悟是，依賴於他者之音聲的證悟，其自性是成辦根器遲鈍之補特伽羅的意願。獨覺之證悟是，不依賴於他者之音聲的證悟，其自性是成辦根器中等之補特伽羅的意願。菩薩之證悟有二：所應知之證悟與所應現證之證悟。爲了攝受希求解脫者，暫時于相續中生起的證悟；以及爲了不住涅槃之義，恒常修習的證悟。 第二，依賴於此之功德差別有二：差別之本體與各自差別之意義。第一是：『無量解脫盡及勝伏，無有煩惱及了知諸識，神通妙相等及力無畏，近住無護無忘失習氣，大悲無雜一切遍知。』以此偈頌概括。 第二，各自之意義有十九個部分。第一，無量之體相是：依賴於禪定， желая, чтобы бесчисленные живые существа были свободны от страданий и их причин и обладали счастьем и его причинами, сопровождается сосредоточением и мудростью. 若分，有二：從所緣之門分為緣眾生、緣法、無所緣三種。次第為：所緣之境為實有之眾生， желая, чтобы они были свободны от страданий и их причин и обладали счастьем и его причинами, сопровождается сосредоточением и мудростью 等等；所緣之境為蘊等法，僅于眾生假立等等；所緣之境為如幻之眾生等等。從行相之門分為慈、悲、喜、舍四種，即依賴於禪定， желая, чтобы бесчисленные живые существа обладали пользой, были свободны от страданий, не расставались со счастьем и были свободны от причины страданий –煩惱， сопровождается сосредоточением 等等。 第二，解脫之體相是：
【English Translation】 The realization of obtaining an un-robbed faith in the exhaustion of all that needs to be abandoned. These two are obtained in the equipoise of the path of seeing and manifested in the subsequent attainment. The ultimate realization is the realization of obtaining an un-robbed certainty in the exhaustion and non-arising of all suffering through the power of perfected training. This is the path of no more learning. The realization of a Hearer is the realization that relies on the sound of others, which by its nature accomplishes the intention of an individual with dull faculties. The realization of a Solitary Buddha is the realization that does not rely on the sound of others, which by its nature accomplishes the intention of an individual with medium faculties. The realization of a Bodhisattva is twofold: the realization to be known and the realization to be manifested. The realization that is temporarily generated in the continuum for the purpose of subduing those who desire to transcend suffering; and the realization that is constantly cultivated for the sake of non-abiding transcendence of suffering. Secondly, the division of qualities based on this has two aspects: the actual division and the meaning of each division. The first is: 'Immeasurable liberation, exhaustion and subjugation, freedom from afflictions and separate understanding of consciousness, clairvoyance, excellent marks and examples, strength and fearlessness, close placement, unguarding, non-forgetfulness, destruction of habitual tendencies, great compassion, non-confusion, and omniscience.' This is summarized in these verses. Secondly, the meaning of each division has nineteen sections. First, the characteristic of immeasurability is: relying on meditative concentration, accompanied by concentration and wisdom, wishing that limitless sentient beings be free from suffering and its causes and possess happiness and its causes. If divided, there are two: from the perspective of the object, there are three types: focusing on sentient beings, focusing on phenomena, and without focus. In order, the object of focus is real sentient beings, wishing them to be free from suffering and its causes and possess happiness and its causes, accompanied by concentration and wisdom, etc.; the object of focus is aggregates and other phenomena, merely imputed as sentient beings, etc.; the object of focus is illusion-like sentient beings, etc. From the perspective of aspect, there are four types: loving-kindness, compassion, joy, and equanimity, that is, relying on meditative concentration, wishing that limitless sentient beings possess benefit, be free from suffering, not be separated from happiness, and be free from the cause of suffering - afflictions, accompanied by concentration, etc. Second, the characteristic of liberation is:
ན་ཉིད་ནི། སྒྲིབ་པ་གསུམ་གང་རུང་ལས་གྲོལ་བའི་ཆེད་དུ་བསྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་བམ་སྙོམས་འཇུག་གོ། །དབྱེ་ན་གཟུགས་ཅན་དང་། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ རྣམ་ཐར་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། གཟུགས་ཅན་གྱིས་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་ནི། རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ལ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་མ་བཤིག་པར་སྤྲུལ་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་གྲོལ་བའི་ཆེད་དུ་ ཕྱིའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་མོས་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པས་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་ནི། རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ལ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཤིག་ ནས་སྔ་མ་ལྟར་རོ། །སྡུག་པའི་རྣམ་ཐར་ནི། རྣམ་ཐར་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱོན་ལས་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ཕྱིའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །གཉིས་ པ་ལ་ལྔ་ལས། གཟུགས་མེད་བཞིའི་རྣམ་ཐར་ནི། གཟུགས་མེད་བཞིའི་རོ་མྱང་ལས་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་བསྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་ པའི་རྣམ་ཐར་ནི། ཚོར་འདུ་འགོག་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་གྲོལ་བའི་ཆེད་དུ་བསྒོམ་པའི་འགོག་སྙོམས་རྣམས་སོ། །གསུམ་པ་ཟིལ་གནོན་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། རྣམ་ཐར་གྱི་མོས་པར་བྱས་པའི་དམིགས་པ་ལ་གསལ་སྣང་ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་དམིགས་པ་མི་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། ། 1-790 དབྱེ་ན་བརྒྱད་དེ། ནང་གཟུགས་སུ་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱིའི་གཟུགས་ཆེན་པོ་དང་བཟང་པོ་ངན་པ་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཕྱིའི་གཟུགས་ཆུང་ངུ་དང་བཟང་པོ་ངན་པ་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་གཉིས་དང་། ནང་ གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་དེ་ལྟར་དམིགས་པ་གཉིས་དང་། ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱིའི་གཟུགས་དཀར་པོ་ཁ་དོག་དཀར་པོ་དཀར་པོ་ལྟ་བུར་སྟོན་པ་འོད་དཀར་པོ་འབྱུང་བ་ལ་དམིགས་ པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། སྔོན་པོ་ལ་དམིགས་པ་བཞིའོ། །ཟིལ་གནོན་དང་པོ་གཉིས་ནི་རྣམ་ཐར་དང་པོ་གཉིས་ལས་བྱུང་ངོ་། །གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་ཡང་རྣམ་ཐར་དང་ པོ་གཉིས་ལས་བྱུང་ངོ་། །ཕྱི་མ་བཞི་ནི་སྡུག་པའི་རྣམ་ཐར་ལས་བྱུང་ངོ་། །བཞི་པ་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། རྣམ་ཐར་གྱིས་མོས་ཤིང་ཟིལ་ནོན་གྱིས་དབང་བྱས་པའི་དམིགས་པ་ འདོད་དགུར་སྤྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་བཅུ་སྟེ། ཟད་པར་ས། ཆུ། མེ། རླུང་། དཀར་པོ། དམར་པོ། སེར་པོ། སྔོན་པོ། ནམ་མཁའ། རྣམ་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ ནི་གཟུགས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་སྔར་མེད་གསར་དུ་སྤྲུལ་པ་དང་ཡོད་པའི་རྒྱུན་གཞན་དུ་བསྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ནམ་མཁའི་ཟད་པར་གྱིས་ནི་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ་དང་ཐམས་ཅད་ལ་
【現代漢語翻譯】 問：什麼是解脫？ 答：解脫是爲了從三種障礙中解脫而修習的禪定和智慧，或者說是等至。分類有兩種：有色解脫和無色解脫。 第一種有三種。有色觀色的解脫是：瑜伽士自己不破壞對色的認知，爲了從變現的障礙中解脫，對外在的色法以各種形態進行意樂的禪定等。 無色觀色的解脫是：瑜伽士自己破壞對色的認知，如前一樣。 不凈解脫是：爲了從前兩種解脫的過失中解脫，對外在的色法以不凈的單一味道進行意樂的禪定等。 第二種有五種。四無色解脫是：爲了從四無色界的滋味中解脫，修習虛空無邊處等禪定的禪定等。 滅盡想受解脫是：爲了從想受滅盡的障礙中解脫而修習的滅盡定等。 第三種勝處，其定義是：以解脫的意樂所緣境上獲得明亮顯現的力量，使自性所緣境不顯現的禪定等。 分類有八種：內心認知為有色，以外在巨大且好壞的色法為所緣境；內心認知為有色，以外在微小且好壞的色法為所緣境，這兩種；內心認知為無色，如是以外在色法為所緣境，這兩種；內心認知為無色，以外在白色、顯現白色、如白色般的光明白色之色為所緣境；同樣，以黃色、紅色和藍色為所緣境，這四種。 前兩種勝處是從前兩種解脫中產生的。第三種和第四種也是從前兩種解脫中產生的。后四種是從不凈解脫中產生的。 第四種一切處生處，其定義是：以解脫意樂和勝處所控制的所緣境，隨心所欲地進行變化的禪定等。 分類有十種：一切處：地、水、火、風、白、紅、黃、藍、虛空、識。其中，前八種能夠成就變現前所未有的事物，或者將已存在的事物的狀態改變等神通。虛空一切處能夠實現於虛空中行走以及對一切事物...
【English Translation】 Q: What is liberation? A: Liberation is the samadhi and wisdom, or equipoise, practiced to be freed from any of the three obscurations. It is divided into two types: liberation with form and liberation without form. The first has three types. Liberation of contemplating form with form is: the yogi himself does not destroy the perception of form, and in order to be freed from the obscuration of transformation, he engages in samadhi, etc., contemplating external forms in various ways. Liberation of contemplating form with non-form is: the yogi himself destroys the perception of form, as before. Foulness liberation is: in order to be freed from the faults of the first two liberations, he engages in samadhi, etc., contemplating external forms as a single taste of foulness. The second has five types. The four formless liberations are: in order to be freed from the taste of the four formless realms, he engages in samadhi, etc., contemplating the sphere of infinite space, etc. Liberation of cessation of perception and feeling is: the cessation equipoise, etc., practiced in order to be freed from the obscuration of cessation of feeling and perception. The third, overcoming realms, is defined as: the samadhi, etc., that, by the power of obtaining clear appearance on the object of focus intended by liberation, causes the object of focus to naturally disappear. It is divided into eight types: internally perceiving form, focusing on external large and good or bad forms; internally perceiving form, focusing on external small and good or bad forms, these two; internally perceiving non-form, focusing on external forms in this way, these two; internally perceiving non-form, focusing on external white, appearing white, light white like white; similarly, focusing on yellow, red, and blue, these four. The first two overcoming realms arise from the first two liberations. The third and fourth also arise from the first two liberations. The latter four arise from foulness liberation. The fourth, all-encompassing sphere of exhaustion, is defined as: the samadhi, etc., that, with the object of focus intended by liberation and controlled by overcoming, transforms at will. It is divided into ten types: all-encompassing: earth, water, fire, wind, white, red, yellow, blue, space, consciousness. Among these, the first eight are able to accomplish the power of transforming things that have never existed before, or changing the state of existing things, etc. The all-encompassing space is able to achieve walking in space and towards all things...
ཐོགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། ། 1-791 རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ལྔ་པ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བདག་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་རྒྱུད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་ཉན་ཐོས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཉིས་སོ། །དྲུག་པ་བསམ་ནས་ཤེས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ ནི། དུས་གསུམ་གྱི་ཤེས་བྱ་ཇི་ལྟར་བསམས་པར་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་ཉན་ཐོས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཏེ་གཉིས་སོ། །བདུན་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ ནི། མིང་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་རབ་དབྱེ་དང་བཅས་པ་ལ་ཐོགས་མེད་དུ་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་ཆོས་དང་། དོན་དང་། ངེས་པའི་ཚིག་དང་། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་ པ་དང་བཞི་སྟེ། ཀུན་བྱང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་། དགོངས་པའི་དོན་དང་། འཇིག་རྟེན་དང་། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ངེས་ཚིག་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་དབྱེ་ཐོགས་ མེད་དུ་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། ། བརྒྱད་པ་མངོན་ཤེས་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་ལྐོག་གྱུར་གྱི་ཆོས་ཅན་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་དྲུག་ལས། 1-792 ཀུན་བཏུས་རྩ་བའི་ནང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་ཤེས། ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མངོན་ཤེས། སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་གྱི་མངོན་ཤེས། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་ཤེས། ཟག་ཟད་མངོན་ཤེས་དང་ བཅས་དྲུག་དངོས་བསྟན་ལ་གསུངས། འདིར་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་གསུངས། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་ཤེས་ཀྱི་དོད་སྙམ། ད་དུང་མངོན་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། ཆད། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ མངོན་ཤེས་ནི། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་བྱ་བ་དུ་མ་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་ནི། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྐོག་གྱུར་གྱི་སྒྲ་ཕྲ་རགས་ དུ་མ་ཐོས་པའི་སྒོམ་བྱུང་གི་ཡོན་ཏན། ལྷའི་མིག་གི་ནི། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གཞན་གྱི་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བའམ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གཟུགས་ཕྲ་རགས་དུ་མ་མཐོང་བའི་སྒོམ་བྱུང་གི་ཡོན་ ཏན། གཞན་སེམས་ཤེས་པ་ནི། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དུ་མ་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དགུ་པ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། ཆད། དབྱེ་ན་མཚན་སོ་གཉིས་དང་། དཔེ་བྱད་བརྒྱད་བཅུ་སྟེ་གཞན་དུ་ཤེས་སོ། །བཅུ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་མཚན་ཉིད། གནས་དང་དམིགས་པ་སོགས་འདོད་དགུར་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་བཞི་ལས། གནས་ཡོངས་ས
【現代漢語翻譯】 能成辦無礙等神變。 識能成辦無煩惱等功德。第五，無煩惱之相：謂依于自，於他相續中，煩惱生起后隨護之等持等。分則有聲聞和佛之無煩惱等持二種。第六，思已而知之相：謂於三時之所知，如所思而知之等持等。分則有聲聞和佛二種。第七，各別正知之相：謂于名義之相，具足善巧分別，無礙而轉之等持等。分則有法、義、詞、辯才各別正知四種。即於一切清凈之法，其名之異名，及法之自性，及意之所詮，及世間和論典之詞，及法之善巧分別，無礙而轉之等持等。第八，神通之相：謂依于禪定，現量了知隱蔽法之等持等。分則有六種。 于《攝類學根本頌》中，神變之神通，天耳之神通，心之差別神通，宿住隨念之神通，死歿和受生之神通，以及有漏盡之神通等六種，于真實義中宣說。此處說天眼之神通。然彼似為死歿和受生神通之替代。另有二種神通之相未說。神變之神通者：謂依于禪定，現前了知眾多神變事業之等持等。天耳之神通者：謂依于彼，聽聞眾多隱蔽之細微和粗大聲音之從修所生功德。天眼之神通者：謂依于彼，見自他之死歿和受生，或見眾多隱蔽之細微和粗大色之從修所生功德。知他心者：謂依于彼，了知他心之眾多行相之等持等。第九，妙相和隨好之相未說。分則有三十二妙相和八十隨好，于余處可知。第十，清凈之相：謂于處和所緣等，隨欲自在之等持等。分則有四種，處清凈等。
【English Translation】 It accomplishes miracles such as unimpededness. Consciousness accomplishes qualities such as freedom from afflictions. Fifth, the characteristic of freedom from afflictions: it refers to the samadhi (concentration) that protects against the arising of afflictions in the mental continuum of others by relying on oneself. It is divided into two types: the freedom from afflictions samadhi of the Hearers (Śrāvakas) and the Buddhas. Sixth, the characteristic of knowing after thinking: it refers to the samadhi that knows the knowable objects of the three times as they have been thought about. It is divided into two types: that of the Hearers and that of the Buddhas. Seventh, the characteristic of individual correct knowledge: it refers to the samadhi that engages unimpededly with the characteristics of names and meanings, along with skillful distinctions. It is divided into four types: individual correct knowledge of Dharma, meaning, exact words, and eloquence. It refers to the samadhi that engages unimpededly with the various names of all pure Dharmas, the characteristics of the Dharmas, the intended meanings, the exact words of the world and the scriptures, and the skillful distinctions of the Dharmas. Eighth, the characteristic of higher knowledge (Abhijñā): it refers to the samadhi that directly knows hidden phenomena by relying on meditative concentration. It is divided into six types. In the root verses of the Compendium, the higher knowledge of miracles, the higher knowledge of the divine ear, the higher knowledge of the varieties of minds, the higher knowledge of remembering former abodes, the higher knowledge of death and rebirth, and the higher knowledge of the exhaustion of defilements are taught explicitly. Here, the higher knowledge of the divine eye is mentioned. However, it seems to be a substitute for the higher knowledge of death and rebirth. Furthermore, the characteristics of two higher knowledges are missing. The higher knowledge of miracles: it refers to the samadhi that directly knows many miraculous activities by relying on meditative concentration. The higher knowledge of the divine ear: it refers to the merit arising from meditation that hears many hidden subtle and gross sounds by relying on that. The higher knowledge of the divine eye: it refers to the merit arising from meditation that sees the death and rebirth of oneself and others, or sees many hidden subtle and gross forms by relying on that. Knowing the minds of others: it refers to the samadhi that knows the many ways of the minds of others by relying on that. Ninth, the characteristics of the major and minor marks are missing. It is divided into the thirty-two major marks and the eighty minor marks, which can be known elsewhere. Tenth, the characteristic of complete purity: it refers to the samadhi that has mastery over places, objects, etc., as desired. It is divided into four types: purity of place, etc.
ུ་དག་པ་ནི། 1-793 སྐྱེ་འཆི་གནས་གསུམ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། སྤྲུལ་བསྒྱུར་ལ་དབང་འབྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །ཐུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་ གྱི་སྒོ་དུ་མ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །མཁྱེན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་དུ་མ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །བཅུ་གཅིག་པ་སྟོབས་ལ་མཚན་ ཉིད་ནི། གདུལ་བྱ་ལ་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་པ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་བཅུ་ལས། ཀུན་བཏུས་རྩ་བའི་ནང་དངོས་བསྟན་ལ་སྟོབས་གཉིས་གསུངས། འདིར་དབྱེ་ ན་བཅུ་ལས་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་སྟོབས་གཉིས། ཆད། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ནི། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །ལས་བདག་གིར་བྱ་ བ་མཁྱེན་པ་ནི། ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པ་སོགས་སོ། །བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་མཁྱེན་པ་ནི། བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་ཀྱི་རོ་མྱང་ངེས་འབྱུང་སོགས་ལ། དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པ་ནི། གདུལ་བྱའི་དད་སོགས་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ལ། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པ་ནི། གདུལ་བྱའི་བསམ་སྦྱོར་གྱིས་མོས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ལ། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མཁྱེན་པ་ནི། 1-794 འཁོར་འདས་ཀྱི་ལམ་ཀུན་ལ་སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པ་དང་། ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ནི། མངོན་ཤེས་ལྟར་རོ། །རྣམ་པ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་ པ་ནི་བྱེ་བྲག་གོ། །བཅུ་གཉིས་པ་མི་འཇིགས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་ བཞི་ལས། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། རང་དོན་རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་སོགས་སོ། །ཟག་པ་ཟད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། རང་དོན་སྤངས་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ། བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། གཞན་དོན་སྤང་བྱའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ། ངེས་འབྱིན་གྱི་ལམ་ ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། གཞན་དོན་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་སོགས་སོ། །བཅུ་གསུམ་པ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། མཆོག་དམན་ གྱི་འཁོར་ལ་ཆགས་སྡང་མེད་པར་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྡུད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སོགས་སོ། །དབྱེ་ན་གསུམ་མོ། །བཅུ་བཞི་པ་བསྲུང་བ་མེད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། རང་གི་སྒོ་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བ་མེད་པར་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ།
【現代漢語翻譯】 དག་པ་ནི། (dag pa ni) 是清凈。 སྐྱེ་འཆི་གནས་གསུམ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (skye 'chi gnas gsum la dbang byed pa'i ting nge 'dzin sogs so) 是對於生、死、住三者自在的等持等等。དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། (dmigs pa yongs su dag pa ni) 是目標完全清凈。སྤྲུལ་བསྒྱུར་ལ་དབང་འབྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (sprul bsgyur la dbang 'byor ba'i ting nge 'dzin sogs so) 是對於化身和轉變自在的等持等等。ཐུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། (thugs yongs su dag pa ni) 是心完全清凈。ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་དུ་མ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (ting nge 'dzin gyi sgo du ma la dbang bsgyur ba'i ting nge 'dzin sogs so) 是對於多種等持之門自在的等持等等。མཁྱེན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། (mkhyen pa yongs su dag pa ni) 是智慧完全清凈。གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་དུ་མ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (gzungs kyi sgo du ma la dbang bsgyur ba'i ting nge 'dzin sogs so) 是對於多種陀羅尼之門自在的等持等等。བཅུ་གཅིག་པ་སྟོབས་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu gcig pa stobs la mtshan nyid ni) 第十一是力的特徵。གདུལ་བྱ་ལ་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་པ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (gdul bya la mngon mtho nges legs kyi lam ston pa la chags thogs med pa'i ting nge 'dzin sogs so) 是對於為所化眾生開示增上生和決定勝之道，沒有執著和障礙的等持等等。དབྱེ་ན་བཅུ་ལས། (dbye na bcu las) 分為十種。ཀུན་བཏུས་རྩ་བའི་ནང་དངོས་བསྟན་ལ་སྟོབས་གཉིས་གསུངས། ('dun btus rtsa ba'i nang dngos bstan la stobs gnyis gsungs) 《攝類學根本論》中，直接宣說了兩種力。འདིར་དབྱེ་ན་བཅུ་ལས་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་སྟོབས་གཉིས། ('dir dbye na bcu las zhes gsungs kyang stobs gnyis) 這裡雖然說是分為十種，但實際上是兩種力。ཆད། (chad) 壞滅。གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ནི། (gnas dang gnas ma yin pa mkhyen pa'i stobs ni) 知曉處與非處之力的意思是：རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (rgyu 'bras kyi 'brel ba la chags thogs med par 'jug pa'i ting nge 'dzin sogs so) 對於因果關係沒有執著和障礙而入定的等持等等。ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་མཁྱེན་པ་ནི། (las bdag gir bya ba mkhyen pa ni) 知曉業是自己的意思是：ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པ་སོགས་སོ། (las 'bras kyi 'brel ba la chags thogs med par 'jug pa sogs so) 對於業果關係沒有執著和障礙而入定等等。བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་མཁྱེན་པ་ནི། (bsam gtan dang rnam thar sogs mkhyen pa ni) 知曉禪定和解脫等的意思是：བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་ཀྱི་རོ་མྱང་ངེས་འབྱུང་སོགས་ལ། (bsam gtan dang rnam thar sogs kyi ro myang nges 'byung sogs la) 對於體驗禪定和解脫等的滋味，以及決定從中出離等等。དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པ་ནི། (dbang po mchog dang mchog ma yin pa mkhyen pa ni) 知曉根器殊勝與不殊勝的意思是：གདུལ་བྱའི་དད་སོགས་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ལ། (gdul bya'i dad sogs dbang po mchog dman la) 對於所化眾生的信心等根器的殊勝與低劣。མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པ་ནི། (mos pa sna tshogs pa mkhyen pa ni) 知曉各種意樂的意思是：གདུལ་བྱའི་བསམ་སྦྱོར་གྱིས་མོས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ལ། (gdul bya'i bsam sbyor gyis mos pa mtha' yas pa la) 對於所化眾生因思想和行為而產生的無量意樂。ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མཁྱེན་པ་ནི། ('dun tu 'gro ba mkhyen pa ni) 知曉普遍行道的意思是： འཁོར་འདས་ཀྱི་ལམ་ཀུན་ལ་སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ('khor 'das kyi lam kun la sngon gnas rjes su dran pa dang) 對於輪迴和涅槃的所有道路，能夠憶念前世。འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པ་དང་། ('chi 'pho dang skye ba mkhyen pa dang) 知曉死亡、轉生和出生的意思是：ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ནི། (zag pa zad pa mkhyen pa'i stobs ni) 知曉煩惱漏盡之力的意思是：མངོན་ཤེས་ལྟར་རོ། (mngon shes ltar ro) 如同現量一般。རྣམ་པ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པ་ནི་བྱེ་བྲག་གོ། (rnam pa chags thogs med par 'jug pa ni bye brag go) 以沒有執著和障礙的方式進入是其差別。བཅུ་གཉིས་པ་མི་འཇིགས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu gnyis pa mi 'jigs pa la mtshan nyid ni) 第十二是無畏的特徵。དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་སོགས་སོ། (don gnyis mthar phyin par zhal gyis bzhes pa la bsnyengs pa mi mnga' ba'i ting nge 'dzin dang shes rab sogs so) 是對於二利究竟發誓，沒有畏懼的等持和智慧等等。དབྱེ་ན་བཞི་ལས། (dbye na bzhi las) 分為四種。མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (mngon par byang chub pa la mi 'jigs pa ni) 對於現證菩提的無畏是：རང་དོན་རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་སོགས་སོ། (rang don rtogs pa mthar phyin par zhal gyis 'ches pa la bsnyengs pa mi mnga' ba sogs so) 對於自利覺悟究竟發誓，沒有畏懼等等。ཟག་པ་ཟད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (zag pa zad pa la mi 'jigs pa ni) 對於煩惱漏盡的無畏是：རང་དོན་སྤངས་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ། (rang don spangs pa mthar phyin par zhal gyis 'ches pa la) 對於自利斷除究竟發誓。བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (bar chad kyi chos la mi 'jigs pa ni) 對於障礙之法的無畏是：གཞན་དོན་སྤང་བྱའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ། (gzhan don spang bya'i rnam pa thams cad ston par zhal gyis 'ches pa la) 對於爲了他利而宣說一切應斷除之相發誓。ངེས་འབྱིན་གྱི་ལམ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (nges 'byin gyi lam la mi 'jigs pa ni) 對於決定出離之道的無畏是：གཞན་དོན་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་སོགས་སོ། (gzhan don lam gyi rnam pa thams cad ston par zhal gyis 'ches pa la bsnyengs pa mi mnga' ba sogs so) 對於爲了他利而宣說一切道之相發誓，沒有畏懼等等。བཅུ་གསུམ་པ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu gsum pa dran pa nyer bzhag la mtshan nyid ni) 第十三是正念的特徵。མཆོག་དམན་གྱི་འཁོར་ལ་ཆགས་སྡང་མེད་པར་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྡུད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སོགས་སོ། (mchog dman gyi 'khor la chags sdang med par tshogs yongs su bsdud pa'i ting nge 'dzin dang sogs so) 是對於殊勝和低劣的眷屬沒有貪嗔，能夠完全攝集僧眾的等持等等。དབྱེ་ན་གསུམ་མོ། (dbye na gsum mo) 分為三種。བཅུ་བཞི་པ་བསྲུང་བ་མེད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu bzhi pa bsrung ba med pa la mtshan nyid ni) 第十四是無守護的特徵。རང་གི་སྒོ་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བ་མེད་པར་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (rang gi sgo gsum yongs su dag pas 'khor gyi nang du bag tsha ba med par gdams pa dang rjes su bstan pa la 'jug pa'i ting nge 'dzin sogs so) 是因為自己的身語意三門完全清凈，所以在眷屬中沒有顧忌地進行教誡和隨順開示的等持等等。
【English Translation】 དག་པ་ནི། (dag pa ni): Is purity. སྐྱེ་འཆི་གནས་གསུམ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (skye 'chi gnas gsum la dbang byed pa'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that has power over the three: birth, death, and abiding. དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། (dmigs pa yongs su dag pa ni) It is the complete purification of the object. སྤྲུལ་བསྒྱུར་ལ་དབང་འབྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (sprul bsgyur la dbang 'byor ba'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that has mastery over transformation and emanation. ཐུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། (thugs yongs su dag pa ni) It is the complete purification of the mind. ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་དུ་མ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (ting nge 'dzin gyi sgo du ma la dbang bsgyur ba'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that has mastery over the many doors of samadhi. མཁྱེན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། (mkhyen pa yongs su dag pa ni) It is the complete purification of knowledge. གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་དུ་མ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (gzungs kyi sgo du ma la dbang bsgyur ba'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that has mastery over the many doors of dharani. བཅུ་གཅིག་པ་སྟོབས་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu gcig pa stobs la mtshan nyid ni) The eleventh is the characteristic of power. གདུལ་བྱ་ལ་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་པ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (gdul bya la mngon mtho nges legs kyi lam ston pa la chags thogs med pa'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that has no attachment or obstruction in showing the path of higher realms and definite goodness to those to be tamed. དབྱེ་ན་བཅུ་ལས། (dbye na bcu las) Divided into ten. ཀུན་བཏུས་རྩ་བའི་ནང་དངོས་བསྟན་ལ་སྟོབས་གཉིས་གསུངས། ('dun btus rtsa ba'i nang dngos bstan la stobs gnyis gsungs) In the Compendium of Roots, two powers are directly taught. འདིར་དབྱེ་ན་བཅུ་ལས་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་སྟོབས་གཉིས། ('dir dbye na bcu las zhes gsungs kyang stobs gnyis) Although it is said here to be divided into ten, there are actually two powers. ཆད། (chad) Destruction. གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ནི། (gnas dang gnas ma yin pa mkhyen pa'i stobs ni) The power of knowing what is and is not the case means: རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (rgyu 'bras kyi 'brel ba la chags thogs med par 'jug pa'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that enters into the relationship of cause and effect without attachment or obstruction. ལས་བདག་གིར་བྱ་བ་མཁྱེན་པ་ནི། (las bdag gir bya ba mkhyen pa ni) Knowing that karma is one's own means: ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པ་སོགས་སོ། (las 'bras kyi 'brel ba la chags thogs med par 'jug pa sogs so) It is entering into the relationship of karma and its result without attachment or obstruction, etc. བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་མཁྱེན་པ་ནི། (bsam gtan dang rnam thar sogs mkhyen pa ni) Knowing meditation and liberation etc. means: བསམ་གཏན་དང་རྣམ་ཐར་སོགས་ཀྱི་རོ་མྱང་ངེས་འབྱུང་སོགས་ལ། (bsam gtan dang rnam thar sogs kyi ro myang nges 'byung sogs la) Experiencing the taste of meditation and liberation etc., and definitely emerging from them etc. དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པ་ནི། (dbang po mchog dang mchog ma yin pa mkhyen pa ni) Knowing the superior and non-superior faculties means: གདུལ་བྱའི་དད་སོགས་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ལ། (gdul bya'i dad sogs dbang po mchog dman la) The superior and inferior faculties such as faith etc. of those to be tamed. མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པ་ནི། (mos pa sna tshogs pa mkhyen pa ni) Knowing the various inclinations means: གདུལ་བྱའི་བསམ་སྦྱོར་གྱིས་མོས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ལ། (gdul bya'i bsam sbyor gyis mos pa mtha' yas pa la) The limitless inclinations of those to be tamed due to their thoughts and actions. ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མཁྱེན་པ་ནི། ('dun tu 'gro ba mkhyen pa ni) Knowing the universal path means: འཁོར་འདས་ཀྱི་ལམ་ཀུན་ལ་སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ('khor 'das kyi lam kun la sngon gnas rjes su dran pa dang) Remembering previous existences on all paths of samsara and nirvana. འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པ་དང་། ('chi 'pho dang skye ba mkhyen pa dang) Knowing death, transference, and birth means: ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ནི། (zag pa zad pa mkhyen pa'i stobs ni) The power of knowing the exhaustion of defilements means: མངོན་ཤེས་ལྟར་རོ། (mngon shes ltar ro) Like direct perception. རྣམ་པ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པར་འཇུག་པ་ནི་བྱེ་བྲག་གོ། (rnam pa chags thogs med par 'jug pa ni bye brag go) Entering without attachment or obstruction is the distinction. བཅུ་གཉིས་པ་མི་འཇིགས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu gnyis pa mi 'jigs pa la mtshan nyid ni) The twelfth is the characteristic of fearlessness. དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་སོགས་སོ། (don gnyis mthar phyin par zhal gyis bzhes pa la bsnyengs pa mi mnga' ba'i ting nge 'dzin dang shes rab sogs so) It is the samadhi and wisdom etc. that has no timidity in vowing to accomplish the two benefits. དབྱེ་ན་བཞི་ལས། (dbye na bzhi las) Divided into four. མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (mngon par byang chub pa la mi 'jigs pa ni) Fearlessness in manifest enlightenment means: རང་དོན་རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་སོགས་སོ། (rang don rtogs pa mthar phyin par zhal gyis 'ches pa la bsnyengs pa mi mnga' ba sogs so) Having no timidity in vowing to perfect the realization of one's own benefit etc. ཟག་པ་ཟད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (zag pa zad pa la mi 'jigs pa ni) Fearlessness in the exhaustion of defilements means: རང་དོན་སྤངས་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ། (rang don spangs pa mthar phyin par zhal gyis 'ches pa la) Vowing to perfect the abandonment of one's own benefit. བར་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (bar chad kyi chos la mi 'jigs pa ni) Fearlessness in the face of obstructing factors means: གཞན་དོན་སྤང་བྱའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ། (gzhan don spang bya'i rnam pa thams cad ston par zhal gyis 'ches pa la) Vowing to show all aspects of what should be abandoned for the sake of others. ངེས་འབྱིན་གྱི་ལམ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ནི། (nges 'byin gyi lam la mi 'jigs pa ni) Fearlessness in the path of definite emergence means: གཞན་དོན་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ཞལ་གྱིས་འཆེས་པ་ལ་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་སོགས་སོ། (gzhan don lam gyi rnam pa thams cad ston par zhal gyis 'ches pa la bsnyengs pa mi mnga' ba sogs so) Having no timidity in vowing to show all aspects of the path for the sake of others etc. བཅུ་གསུམ་པ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu gsum pa dran pa nyer bzhag la mtshan nyid ni) The thirteenth is the characteristic of mindfulness. མཆོག་དམན་གྱི་འཁོར་ལ་ཆགས་སྡང་མེད་པར་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྡུད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སོགས་སོ། (mchog dman gyi 'khor la chags sdang med par tshogs yongs su bsdud pa'i ting nge 'dzin dang sogs so) It is the samadhi etc. that gathers the assembly completely without attachment or aversion to the superior and inferior retinues. དབྱེ་ན་གསུམ་མོ། (dbye na gsum mo) Divided into three. བཅུ་བཞི་པ་བསྲུང་བ་མེད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི། (bcu bzhi pa bsrung ba med pa la mtshan nyid ni) The fourteenth is the characteristic of being without protection. རང་གི་སྒོ་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བ་མེད་པར་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། (rang gi sgo gsum yongs su dag pas 'khor gyi nang du bag tsha ba med par gdams pa dang rjes su bstan pa la 'jug pa'i ting nge 'dzin sogs so) It is the samadhi etc. that engages in advice and subsequent teachings without hesitation in the midst of the retinue because one's own three doors are completely pure.
། 1-795 དབྱེ་ན་གསུམ་མོ། །བཅོ་ལྔ་པ་བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བ་ནི། གདུལ་བྱའི་དོན་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །བཅུ་དྲུག་པ་བག་ཆགས་ལེགས་པར་བཅོམ་པ་ནི། སྒོ་གསུམ་གྱི་གནས་ ངན་ལེན་གྱི་གཡོ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འབྱུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །བཅུ་བདུན་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱིས་གདུངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྒྱུན་མི་འཆད་དུ་གཟིགས་པའི་ ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ། །བཅོ་བརྒྱད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ནི། ཉན་རང་སོགས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐུབ་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ ཏན་ནོ། །དབྱེ་ན་སྤྱོད་པས་བསྡུས་པ་དྲུག །རྟོགས་པས་བསྡུས་པ་དྲུག །ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གསུམ། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གསུམ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །བཅུ་དགུ་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ནི། གདུལ་བྱའི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །ཡོན་ཏན་འདི་དག་ནི་བསྡུ་ན་སྔོན་རང་གི་བྱ་བ་ལ་ཉེ་བར་གནས་ པ་དང་། གནས་པ་ལས་གྱུར་པ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །དང་པོ་རྗེས་ཐོབ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པའི་རང་བཞིན། གཉིས་པ་ནི་མཉམ་བཞག་དོན་དམ་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །བཞི་པ་གཞན་དོན་འབེལ་བའི་གཏམ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ལ་བདུན་ལས། 1-796 དང་པོ་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མཐར་ཐུག་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཐབས་སོ། །དབྱེ་ན་ངོ་བོ། རྒྱུ། འབྲས་བུ། ལས། ལྡན་པ། འཇུག་པ་དང་དྲུག་གོ། །གཉིས་པ་རྣམ་པར་ བཤད་པ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། གང་གིས་མདོ་སྡེ་རྣམས་ཡང་དག་པར་འཆད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས། དབྱེ་ན་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་གོ། །ཚིག་གི་སྒོ་ ནས་རྣམ་པར་བཤད་པའི་སྒོ་བཅུ་བཞི་རྣམས་སོ། །གསུམ་པ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་ནས་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་རྣམས་མུ་བཞི་ལ་སོགས་པར་ཕྱེ་ནས་གཏན་ལ་འབེབས་ པའོ། །བཞི་པ་འདྲི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། རྣམ་དབྱེ་བདུན་གྱི་སྒོ་ནས་དྲི་བ་བཀོད་དེ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་གཏན་ལ་འབེབས་པའོ། །ལྔ་པ་བསྡུ་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། བྱ་བ་བསྒྲུབ་ པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་བཅུ་གཏན་ལ་འབེབས་པའོ། །དྲུག་པ་སྨྲ་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། རྒོལ་ཕྱིར་རྒོལ་གྱི་རྩོད་ཚུལ་གཏན་ལ་འབེབས་པའོ། །བདུན་པ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། བརྗོད་པ་ཟབ་མོའི་མདོ་སྡེའི་དགོངས་པ་གཏན་ལ་འབེབས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཚུལ་འདིས་ཐར་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མ་ལུས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་། རབ་དབྱེ་མདོར་བསྡུས་པ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ།། 1-797 ༈ །། འདི་ན་ཐོས་ལ་མི་འདུན་བསམ་ལ་གཡེལ། །བསྒྲུབ་ལ་མི་བརྩོན་ཚེ་འདི་ཁོ་ནའི་
【現代漢語翻譯】 分類有三種。第十五，不忘失（Asmṛti）：爲了調伏對象，不超越時機的三摩地等。第十六，善調伏習氣（Suvyapakrānta-vāsanatā）：三門（身、語、意）的惡劣習氣絲毫不起作用的三摩地等。第十七，大悲（Mahākaruṇā）：對於被三種痛苦所折磨的眾生，持續不斷地觀照的三摩地等。第十八，不共佛法（Āveṇika-buddhadharma）：爲了顯示超越聲聞、緣覺等，能夠成立的三摩地，是不可思議的功德。分類而言，以行持所攝有六種，以證悟所攝有六種，以事業所攝有三種，以智慧所攝有三種，總共十八種。第十九，一切種智（Sarvākārajñatā）：爲了能如調伏對象的意願而轉法輪，與三摩地和智慧相應。這些功德如果歸納起來，可以分為先前安住于自己的事業和從安住中轉變而來兩種。第一種是后得位了知世俗的自性，第二種是入定爲了了知勝義的自性。 第四，關於利益他人的決定性開示有七種。第一，意義的決定性（Artha-viniscaya）：徹底確定所知事物的究竟方法。分類有自性、因、果、業、相應、進入六種。第二，解釋的決定性（Nirukti-viniscaya）：正確解釋經藏的方法。分類有從意義方面完全了知所知事物等六種，從詞語方面有十四種解釋之門。第三，分別顯示的決定性（Prabheda-nirhāra-viniscaya）：將所知事物分為四句等進行確定的方法。第四，提問的決定性（Paripṛcchā-viniscaya）：通過七種差別的提問來確定所知事物的方法。第五，總結的決定性（Upasaṃhāra-viniscaya）：確定成辦事業等十種處所的方法。第六，言說的決定性（Vacana-viniscaya）：確定辯論中攻方和守方的辯論方式。第七，隱義的決定性（Saṃdhāya-vacana-viniscaya）：確定深奧經藏的密意。因此，通過這種方式，對於希求解脫者來說，已經顯示了需要了解的一切事物的特徵、分類和簡要總結。 在此，聽聞不用心，思維易散亂，修行不精進，只顧今生事。
【English Translation】 There are three types of distinctions. Fifteenth, Non-forgetfulness (Asmṛti): Samādhi etc. that do not exceed the time for taming beings. Sixteenth, Well-Subdued Habitual Tendencies (Suvyapakrānta-vāsanatā): Samādhi etc. in which the movements of the three doors (body, speech, and mind) of negative tendencies do not arise even slightly. Seventeenth, Great Compassion (Mahākaruṇā): Samādhi etc. that continuously observes sentient beings tormented by the three sufferings. Eighteenth, Unshared Qualities of the Buddha (Āveṇika-buddhadharma): Samādhi that can be established to show the distinction of being superior to Śrāvakas, Pratyekabuddhas, etc., is an inconceivable quality. In terms of classification, there are six included in conduct, six included in realization, three included in activity, and three included in wisdom, totaling eighteen. Nineteenth, Omniscience (Sarvākārajñatā): In order to turn the wheel of Dharma according to the wishes of those to be tamed, it is accompanied by Samādhi and wisdom. These qualities, if summarized, can be divided into two types: those that previously abide near one's own activities and those that have transformed from abiding. The first is the nature of knowing conventional truths in the post-meditation state, and the second is the nature of knowing ultimate truths in the meditative state. Fourth, there are seven types of definitive teachings that benefit others. First, Definitive Meaning (Artha-viniscaya): The ultimate method of definitively establishing the objects of knowledge. The classifications are nature, cause, result, action, association, and entry, totaling six. Second, Definitive Explanation (Nirukti-viniscaya): The method by which the Sutras are correctly explained. The classifications include six aspects of completely understanding the objects of knowledge from the perspective of meaning, and fourteen doors of explanation from the perspective of words. Third, Definitive Detailed Exposition (Prabheda-nirhāra-viniscaya): The method of definitively establishing objects of knowledge by dividing them into four possibilities, etc. Fourth, Definitive Inquiry (Paripṛcchā-viniscaya): The method of definitively establishing objects of knowledge by posing questions through seven types of distinctions. Fifth, Definitive Summary (Upasaṃhāra-viniscaya): The method of definitively establishing ten places such as accomplishing activities. Sixth, Definitive Speech (Vacana-viniscaya): The method of definitively establishing the modes of debate for the proponent and opponent in debate. Seventh, Definitive Hidden Meaning (Saṃdhāya-vacana-viniscaya): The method of definitively establishing the hidden meaning of profound Sutras. Therefore, in this way, the characteristics, classifications, and brief summaries of all objects of knowledge that those who desire liberation should know have been shown. Here, one is not devoted to listening, distracted in thinking, not diligent in practice, and only concerned with this life.
ཕྱིར། །སྒྲོས་ངན་ཚིག་ལ་ལྷུར་ལེན་མང་ན་ཡང་། །མཁས་པའི་འདུན་སར་ཕྱིན་པ་འགའ་མ་མཐོང་། །གང་དག་ཚིག་ རྗེས་མི་འབྲང་དོན་ལྷུར་ལེན། །རིགས་པའི་རྗེས་འཇུག་ཀུན་ཤེས་བསམ་པ་ཅན། །ལེགས་བཤད་བསྟན་པའི་སྣོད་གྱུར་ཉན་པོ་ནི། །ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་དཀོན། །དེ་ཕྱིར་ཁོ་བོའི་ལེགས་བཤད་ནོར་ བུའི་ཕྲེང་། །གཞན་ཕྱིར་སྤེལ་ཡང་གཞན་ལ་ཕན་པར་དཀའ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལྷག་བསམ་དག་པའི་མཐུས། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་བསམ་པས་ངས་འདི་བྱས། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་སྟོན་ཀ་ཡི། །ཟླ་བའི་ འོད་ལྟར་རབ་དཀར་དྲི་མེད་དེས། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཉོན་མོངས་གདུང་བསལ་ནས། །ཐུབ་བསྟན་ཀུན་དའི་ཚལ་རབ་རྒྱས་བྱེད་ཤོག །དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་ ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེའི་གསལ་བྱེད་དམ་པ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་མཁན་ཆེན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་པའི་གསུང་གིས་བསྐུལ་ཞིང་། སློབ་དཔོན་དབོན་པོ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་ པོ་ལ་སོགས་པ་བློ་གསལ་ཞིང་དོན་དུ་གཉེར་བའི་བཤེས་གཉེན་འགས་ཀྱང་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་ངོར། །མཚུངས་པ་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་དཔལ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་ཞེས་མཚན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ལས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་ལ་བློའི་སྣང་བ་ཆེར་ཐོབ་པ་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཀྱིས། 1-798 མཁས་གྲུབ་བར་མ་ཆད་པར་བྱོན་པའི་གནས་དཔལ་ཨེའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྦྱར་བའོ། །འདིས་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བ་དུ་མ་ལ་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཐོགས་མེད་དབྱིག་གཉེན་བློ་ བརྟན་གང་པ་སྤེལ། །ཛི་ན་མི་ཏྲ་ཀ་ཅོག་ཞང་གསུམ་དང་། །ལྷ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །ཀུན་བཏུས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །གྲུ་མཆོག་ཡེ་ཤེས་གཞོན་ནུ་དབང་ཕྱུག་དང་། ། ཡོན་ཏན་གཡུང་དྲུང་བརྩོན་འགྲུས་གཡུང་དྲུང་དང་། །རྭ་རྒྱལ་ལི་གསུམ་དར་མ་སྙིང་པོ་སྟེ། །ཀུན་བཏུས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ་ཕྱལ་འཚལ། །ཡེ་འབྱུང་འབན་དང་ཐོ་དང་སྟོན་སྐྱབས་དང་། འཇད་པ་གཞོན་བྱང་ འབྲིང་མཚམས་ཞང་དང་ནི། །བོ་དོང་རིན་རྩེ་སྟག་སྡེ་སེང་རྒྱལ་ཏེ། །ཀུན་བཏུས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །སྒྲ་བསྒྱུར་པཎ་ཆེན་བློ་གྲོས་བརྟན་པ་དང་། སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་ དང་། །མཉམ་མེད་སེམས་པ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཏེ། །ཀུན་བཏུས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །འདི་བྲིས་དགེ་བས་ཚེ་རིང་ནད་མེད་དཔལ་འབྱོར་ཆོས་འཕེལ་ཤོག། །།མངྒ་ལཾ་བྷ་ཝ་ཏུ།།
【現代漢語翻譯】 唉！雖然很多人專注于惡劣的言辭，但很少見到有人去往智者集會之處。那些不追逐言辭，而專注于意義的人，那些追隨理性，通曉一切，具有思考能力的人，能夠成為善說教法的容器的聽眾，就像烏曇婆羅花一樣稀有。因此，我這串善說之寶，即使爲了他人而傳播，也很難對他人有益。即便如此，憑藉純潔的意樂，爲了利益他人的想法，我做了這件事。愿由此產生的功德，如秋月之光般潔白無瑕，消除一切眾生的煩惱痛苦，使能仁的教法蓮園繁榮昌盛！ 這部名為《法集論》精要的善說寶鬘，是在尊貴的上師，偉大的堪布扎巴堅贊（Grags pa rgyal mtshan）的勸請下，以及在學識淵博且精進修持的格西（dge shes）絳曲堅布（Byang chub rgyal po）等人的懇求下，由無與倫比的法主，精通兩種語言的自在者，尊貴的絳曲孜莫（Byang chub rtse mo），他賜予了我通達大小乘《阿毗達磨》的智慧之光后，釋迦比丘云丹洛哲（gzhon nu blo gros）于賢哲輩出之地，吉祥埃寺（E』i gtsug lag khang）所著。 愿此舉能對教法和眾生帶來廣大利益！ 敬禮無著（Thogs med）、世親（Dbyig gnyen）、堅意（Blo brtan）、遍友（Gang pa spel）， 敬禮耆那 मित्र（梵文天城體：जिनमित्र，梵文羅馬擬音：Jinamitra，漢語字面意思：勝友），迦縛（Ka caog），像雄三人， 敬禮天護（Lha dpal）、金剛勝（Rdo rje rgyal ba'i）、智吉祥（Ye shes te），《集論》傳承的諸位上師。 敬禮卓彌（Gru mchog）、智童（Ye shes gzhon nu）、自在（dBang phyug）， 敬禮功德（Yon tan）、雍仲（gYung drung）、策努雍仲（brTson 'grus gYung drung）， 敬禮饒（rwa）、嘉（rgyal）、李三（li gsum）、達瑪辛給（dar ma snying po），《集論》傳承的諸位上師。 敬禮耶炯（ye 'byung）、本（'ban）和托（tho）和頓覺（ston skyabs）， 敬禮杰巴云丹（'jad pa gzhon byang）、仲欽香（'bring mtshams zhang）， 敬禮波東仁欽孜（bo dong rin rtse）、達德僧給（stag sde seng rgyal），《集論》傳承的諸位上師。 敬禮譯師班欽洛哲丹巴（sGra bsgyur paN chen blo gros brtan pa），敬禮譯師絳曲孜莫（skad gnyis smra ba byang chub rtse mo）， 敬禮無等覺賢洛哲（mnyam med sems pa gzhon nu blo gros），《集論》傳承的諸位上師。 愿以此書寫的功德，祈願長壽無病，福德圓滿，佛法增盛！吉祥如意！
【English Translation】 Alas! Although many are devoted to wicked words, few are seen going to the assembly of the wise. Those who do not chase after words but focus on meaning, those who follow reason, understand everything, and have the capacity for thought, the listeners who can become vessels for the well-spoken teachings are as rare as the Udumbara flower. Therefore, this rosary of jewels of my well-spoken words, even if spread for others, is difficult to benefit others. Even so, through the power of pure intention, with the thought of benefiting others, I have done this. May the merit arising from this, as white and immaculate as the light of the autumn moon, dispel the suffering of all beings' afflictions and make the garden of the Buddha's teachings flourish! This essence of the Compendium of Dharma, called 'The Rosary of Jewels of Good Explanation,' was written at the urging of the venerable teacher, the great Khenpo Drakpa Gyaltsen (Grags pa rgyal mtshan), the illuminator of the precious teachings, and at the request of several wise and diligent spiritual friends such as Geshe (dge shes) Jangchub Gyalpo (Byang chub rgyal po). It was written by the Shākya monk Zhonnu Lodrö (gzhon nu blo gros), who, through the kindness of the incomparable Lord of Dharma, the master of two languages, the glorious Jangchub Tsemö (Byang chub rtse mo), received the light of wisdom to understand the Abhidharma of both the Great and Small Vehicles, in the place of the wise and accomplished, the glorious E Monastery (E』i gtsug lag khang). May this bring vast benefits to the teachings and many beings! Homage to Asanga (Thogs med), Vasubandhu (Dbyig gnyen), Sthiramati (Blo brtan), Vasumitra (Gang pa spel), Homage to Jinamitra (梵文天城體：जिनमित्र，梵文羅馬擬音：Jinamitra，漢語字面意思：Victor Friend), Kava, and the three of Zhang, Homage to Deva Rakshita (Lha dpal), Vajra Jaya (Rdo rje rgyal ba'i), and Jñāna Yeśas (Ye shes te), the lineage lamas of the Compendium. Homage to Dromtön (Gru mchog), Yeshe Zhönnu (Ye shes gzhon nu), Wangchuk (dBang phyug), Homage to Yönten (Yon tan), Yungdrung (gYung drung), Tsönrü Yungdrung (brTson 'grus gYung drung), Homage to Ra (rwa), Gyal (rgyal), Li Sum (li gsum), and Dharma Senge (dar ma snying po), the lineage lamas of the Compendium. Homage to Yejung (ye 'byung), Ben ('ban), Tho (tho), and Tönkyab (ston skyabs), Homage to Jepa Yönten (』jad pa gzhon byang), Drungtsam Zhang (』bring mtshams zhang), Homage to Bodong Rinchen Tsé (bo dong rin rtse), Takdé Sengé (stag sde seng rgyal), the lineage lamas of the Compendium. Homage to the translator, Paṇḍita Lodrö Tenpa (sGra bsgyur paN chen blo gros brtan pa), homage to the translator Jangchub Tsemö (skad gnyis smra ba byang chub rtse mo), Homage to the incomparable Sems pa Zhönnu Lodrö (mnyam med sems pa gzhon nu blo gros), the lineage lamas of the Compendium. By the merit of writing this, may there be long life, freedom from illness, glory, wealth, and increase in Dharma! May there be auspiciousness!